624

Διαδραστική Δραστηριότητα 1η

Οι χρησιμοποιούμενες μέθοδοι διάγνωσης της δυσλεξίας είναι πολυμερείς όπως και τα

εργαλεία διάγνωσής της είναι ποικίλα και διαφορετικά από χώρα σε χώρα (τίθεται
θέμα στάθμισής τους στην κουλτούρα κάθε χώρας) και απαιτούν κατάλληλη
τεχνογνωσία από την πλευρά των χρηστών (επαγγελματιών) σε διαγνωστικούς
φορείς. Μεταξύ των πεδίων διαγνωστικής αξιολόγησης της δυσλεξίας είναι και η
νευρο-ψυχολογική ωριμότητα του παιδιού όπως είναι η πλευρίωση, η
υπερκινητικότητα, κ.τ.λ. {βλ. βασικό εγχειρίδιο (2020}, σ. 360).

Απάντηση

Η διάγνωση της δυσλεξίας είναι μια δύσκολη και σύνθετη διαδικασία, λόγω της
πολυπλοκότητας της και των διαφορετικών ελλειμμάτων. Για να γίνει μια άρτια διάγνωση θα
πρέπει να αναλυθεί σφαιρικά το κλινικό προφίλ αλλά και οι δυνατότητες και αδυναμίες του.
Επίσης θα πρέπει να προσδιοριστούν πιθανά ελλείμματα στην ανάγνωση, στην
ορθογραφημένη γραφή και μαθηματικά αλλά και να εξεταστεί και η νευροψυχολογική
ωριμότητα του μαθητή μέσω της αξιολόγησης της ανάπτυξης πλευρίωσης, του συντονισμού,
της επιδεξιότητας και του βαθμού υπερκινητικοτητας (Στασινός,2020).
Πιο συγκεκριμένα πρέπει να ελεγχθεί το επίπεδο της νόησης του μαθητή μέσω των
σταθμισμένων τεστ νοημοσύνης. Έπειτα, να γίνει εκτίμηση της αναγνωστικής ικανότητας και
της ευχέρειας στην ορθογραφημένη γραφή μέσω κατάλληλων σταθμισμένων κλιμάκων.
Μέσα από όλες τις παραπάνω διαδικασίες θα εξαχθεί ο βαθμός αναντιστοιχίας ανάμεσα στην
χρονολογική και γλωσσική ηλικία, μέσα από τις κλίμακες αξιολόγησης και θα διαφανούν τα
γραφικά και αναγνωστικά ελλείμματα, η ικανότητα σειροθέτησης, προβλήματα
απομνημόνευσης και ακολουθίας των λέξεων, κωδικοποίησης των συμβόλων και την
κατανόηση των πράξεων στην αριθμητική. Στη συνέχεια κατασκευάζουμε το προφίλ του
μαθητή με βάση το οποίο θα δημιουργηθεί και το κατάλληλο εξατομικευμένο πρόγραμμα
παρέμβασης (Στασινός, 2020).
Βιβλιογραφία

Στασινός, Δ. (2020). Ψυχοπαθολογία του Λόγου και της Γλώσσας. Δυσλεξία, Πολυγλωσσία,
Λογοθεραπεία & Συμπερίληψη. Εκδόσεις Gutenberg.

2.

Η διάγνωση της δυσλεξίας αποτελεί μία δύσκολη διαδικασία, όπου απαιτούνται

αρκετές πληροφορίες και γνώσεις, κλινική εμπειρία καθώς και χρήση επιστημονικών
εργαλείων. Στην αξιολόγηση θα παρέμβει μία διεπιστημονική ομάδα η οποία είναι
επιστημονικά καταρτισμένη και διαθέτει τα απαραίτητες γνώσεις προκειμένου να
εντοπιστούν όλα τα πιθανά ελλείμματα. Επίσης, η ίδια η οικογένεια μπορεί να
συμβάλλει στην διάγνωση και να βοηθήσει σε ένα μεγάλο βαθμό δίνοντας αρκετές
πληροφορίες στην διεπιστημονική ομάδα τόσο για το γλωσσικό προφίλ ενός παιδιού
όσο και για το γνωστικό. Στόχος των ειδικών που θα αναλάβουν την αξιολόγηση είναι
να καταγράψουν όλες τις δυσκολίες προκειμένου το παιδί να ακολουθήσει
συγκεκριμένα προγράμματα θεραπείας έτσι ώστε να μην επιδεινωθεί η μαθησιακή του
δυσκολία.

Ο σκοπός μιας ολοκληρωμένης αξιολόγησης είναι να ελέγχει το επίπεδο των

γλωσσικών επικοινωνιακών και μαθησιακών δεξιοτήτων ενός παιδιού με την βοήθεια
κάποιων δοκιμασιών και τεστ, μέσα σε μια ευχάριστη και διασκεδαστική ατμόσφαιρα.
Ο τρόπος με τον οποίο θα εξεταστεί εξαρτάται από την ηλικία του, τις ανάγκες του και
το είδος της δυσκολίας που έχει.

Αρχικά το κάθε μέλος της διεπιστημονικής ομάδας αξιολογεί το δυναμικό του παιδιού,
δηλαδή τον προφορικό λόγο (ομιλία και ακουστικές ικανότητες), τον γραπτό λόγο
(ανάγνωση και γραφή), την κίνηση, το νοητικό επίπεδο καθώς και τις γνωστικές του
ικανότητες προκειμένου να κρίνει αν χρίζει θεραπευτικής παρέμβασης. Συγκεκριμένα
στην δυσλεξία, θα χορηγηθούν στα παιδιά ειδικές δοκιμασίες όπου αξιολογείται η
ικανότητα αφήγησης, περιγραφής, γραπτής έκφρασης και αντίληψης γενικότερων
εννοιών. Για να είναι επομένως έγκυρη και αξιόπιστη η διάγνωση της δυσλεξίας, η
γνωμάτευση θα πρέπει να περιλαμβάνει την κλινική συνέντευξη με τους γονείς, τη
χορήγηση μιας κλίμακας νοημοσύνης, την καταγραφή των μαθησιακών ικανοτήτων
ενός παιδιού και τη χρήση ψυχολογικής δοκιμασίας η οποία θα ελέγχει τις γνωστικές
διεργασίες που συσχετίζονται με τη δυσλεξία. Τέλος, χρησιμοποιούνται ορισμένα τεστ
με τα οποία ελέγχονται όλα τα μέρη του σώματος που συνήθως προτιμά το παιδί για
χρήση στην καθημερινή του πρακτική. Αυτά είναι τα τεστ πλευρίωσης, που
χρησιμοποιεί ο εξεταστής για να διαμορφώσει μία εικόνα για τις προτιμήσεις του
παιδιού.

Γίνεται αντιληπτό οτι η αξιολόγηση της δυσλεξίας δεν μπορεί να γίνει με το

διαχωρισμό του γνωστικού τομέα από τους άλλους τομείς ψυχολογικής λειτουργίας
του παιδιού και την αξιολόγηση αποκλειστικά και μόνο αυτού του τομέα. (Πόρποδας,
1997)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Πόρποδας, Κ. Δ. (1997). «Δυσλεξία»: Η ειδική διαταραχή στη μάθηση του γραπτού

λόγου, (Ψυχολογική θεώρηση). Αθήνα

3.

Η ανίχνευση της δυσλεξίας γίνεται αντιληπτή στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, όταν
διαπιστώνεται η χαμηλή επίδοση του παιδιού στις ακαδημαϊκές του υποχρεώσεις ή
όταν παρουσιάζονται προβλήματα συμπεριφοράς. Η διάγνωση της δυσλεξίας είναι μία
αρκετά σύνθετη διαδικασία με μεγάλο βαθμό δυσκολίας καθώς η δυσλεξία
χαρακτηρίζεται από μεγάλη ετερογένεια και ανομοιομορφία. Η ελλιπής ενημέρωση
των γονιών και των εκπαιδευτικών επί του θέματος θεωρείται ανασταλτικός
παράγοντας καθώς τα συμπτώματα δεν γίνονται αντιληπτά και τα προληπτικά μέτρα
είναι ανύπαρκτα. Η πρώιμη διάγνωση συμβάλει στην πρώιμη θεραπευτική παρέμβαση,
η οποία με τη σειράς της οδηγεί σε βελτιωμένες εκπαιδευτικές επιδόσεις του μαθητή
και σε ικανοποιητική διαχείριση των προβλημάτων συμπεριφοράς καθώς και των
ψυχολογικών προβλημάτων.

Η διάγνωση της δυσλεξίας επιτυγχάνεται με την χορήγηση σταθμισμένων

διαγνωστικών εργαλείων ενώ απαραίτητη κρίνεται και η συλλογή πληροφοριών από
την παρατήρηση της καθημερινότητας του μαθητή (στο σχολικό πλαίσιο η
παρατήρηση γίνεται από τον εκπαιδευτικό, ενώ στο σπίτι από το οικογενειακό
περιβάλλον). Κατά την διαγνωστική διαδικασία δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην
καταλληλότητα των διαγνωστικών εργαλείων που χορηγούνται καθώς κάθε εργαλείο
σχεδιάζεται με βάση την κουλτούρα κάθε χώρας. Κρίνεται απαραίτητη λοιπόν η
στάθμιση των εργαλείων και όχι απλά η μετάφρασή τους καθώς με αυτό τον τρόπο τα
αποτελέσματα θα είναι αναξιόπιστα και η διάγνωση εσφαλμένη.

Υπεύθυνη για την διάγνωση της δυσλεξίας είναι η διαγνωστική ομάδα, η οποία
απαρτίζεται από ειδικά εκπαιδευμένους θεραπευτές και πιο συγκεκριμένα από σχολικό
ψυχολόγο, ειδικό παιδαγωγό, λογοθεραπευτή και παιδίατρο. Τομείς εξέτασης του
παιδιού με δυσλεξία είναι η αισθητηριακή λειτουργία (όραση και ακοή), η νευρολογική
λειτουργία (νευροφυσιολογικά προβλήματα, έλλειμμα συντονισμού των κινήσεων,
χρήση των λεπτών κινήσεων, πλευρίωση κ.τ.λ.), πιθανά προβλήματα συμπεριφοράς
(επιθετικότητα, ξεσπάσματα θυμού, κατάθλιψη, άγχος, φόβος, υπερκινητικότητα
κ.τ.λ. ), και η ψυχολογική εξέταση με την οποία προσδιορίζεται αν πράγματι υπάρχει
πρόβλημα σοβαρής αναγνωστικής δυσκολίας του παιδιού, λαμβάνοντας υπόψη τη
χρονολογική ηλικία και το εκτιμώμενο επίπεδο του νοητικού του δυναμικού.

Στη συνέχεια η διαγνωστική ομάδα λαμβάνει όλα τα στοιχεία, αναλύει τα

αποτελέσματα, σκιαγραφεί την κλινική εικόνα του παιδιού και σχεδιάζει το
εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο. Η αντιμετώπιση της δυσλεξίας πλέον δεν είναι
μέλημα μόνο του μαθητή. Θα είναι αποτέλεσμα της ομαλής συνεργασίας όλων των
εμπλεκομένων, του μαθητή, του εκπαιδευτικού, των γονιών, του λογοθεραπευτή κ.τ.λ..

Πόρποδας Κ., (2003): «Διαγνωστική αξιολόγηση και αντιμετώπιση των μαθησιακών

δυσκολιών στο Δημοτικό σχολείο» (Στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου ΕΠΕΑΕΚ 2000-
2006)

Στασινός Δ., (2003): «Μαθησιακές Δυσκολίες του παιδιού και του εφήβου – Η εμπειρία
της Σύγχρονης Ευρώπης»

4.

Η διαδικασία διάγνωσης της δυσλεξίας είναι περίπλοκη και αρκετά δύσκολη, καθώς απαιτεί
τη συλλογή πολλών διαφορετικών πληροφοριών για το παιδί και τα μαθησιακά του
αποτελέσματα.Η διαγνωστική αξιολόγηση της δυσλεξίας βασίζεται στην εκτίμηση των
συμπτωμάτων, της νοητικής εικόνας του παιδιού και στο αποκλεισμό άλλων διαταραχών. Πιο
συγκεκριμένα χρειάζεται: γενικό ιστορικό του παιδιού (προγεννητικό ιστορικό, τοκετός,
οικογενειακό ιστορικό-κληρονομικότητα, σωματική και συναισθηματική ανάπτυξη του
παιδιού κλπ),εκτίμηση του παιδοψυχίατρου για την ύπαρξη άλλων διαταραχών ή
συναισθηματικών προβλημάτων, παιδιατρική εκτίμηση της σωματικής υγείας του παιδιού,
αξιολόγηση της ανάπτυξης του λόγου από λογοθεραπευτή, εκτίμηση της νοητικής ικανότητας
με τεστ νοημοσύνης, αξιολόγηση των γνωστικών δεξιοτήτων: μνήμη γλωσσικών
πληροφοριών, φωνολογικής ενημερότητα, αντίληψη του χρόνου, προσανατολισμός στον
χώρο, ανάπτυξη της ικανότητας διαδοχής και αλληλουχίας και αξιολόγηση της μαθησιακής
επίδοσης του παιδιού (στην ανάγνωση, την ορθογραφία, την έκφραση, στα μαθηματικά). Το
Αθηνά Τεστ θεωρείται ένα αξιόπιστο τεστ ανίχνευσης μαθησιακών δυσκολιών όπως η
δυσλεξία. Οι ενότητες που περιλαμβάνει εξετάζουν την νοητική ικανότητα ( γλωσσικές
αναλογίες, αντιγραφή σχημάτων, λεξιλόγιο), την μνήμη ( μνήμη αριθμών , μνήμη εικόνων,
μνήμη σχημάτων) , την αυτοματοποίηση ( ολοκλήρωση προτάσεων, ολοκλήρωση λέξεων) ,
και την γραφοφωνολογική ενημερότητα (διάκριση γραφημάτων, διάκριση φθόγγων, σύνθεση
φθόγγων), τον οπτικό –κινητικό συντονισμό, την πλευρίωση καθώς και την μνήμη κοινών
ακολουθιών. Οι πληροφορίες που θα πάρουμε από το τεστ σε συνδυασμό με τις πληροφορίες
που θα πάρουμε από τις αξιολοτην πλευρίωσηγήσεις της διεπιστημονικής ομάδας μπορούν να
μας οδηγήσουν στην διάγνωση ή όχι της δυσλεξίας.

Δραστηριότητα 2η

Η διαγνωστική αξιολόγηση της γλωσσικής ηλικίας του παιδιού με (υποψία) δυσλεξίας

προσδίδει ιδιαίτερη βαρύτητα σε βασικά πεδία λειτουργίας του (νοημοσύνη, γλώσσα,
επικέντρωση προσοχής-υπερκινητικότητα, πλευρίωση, κ.τ.λ.)

Απάντηση