Leksioni 6

Ruajtja e energjisë
1. Modeli i analizës: Sistemi
jo i izoluar (Energjia)
2. Modeli i analizës: Sistemi
i izoluar (Energjia)
3. Situatat që përfshijnë
fërkimin kinetik
4. Ndryshimet në energjinë
mekanike për forcat
jokonservative
5. Fuqia

Ju përdorni një tryezë sharrë për të prerë një

copë druri. Si bëhet transferimi i energjisë në
sharrë për të bërë që tehu të rrotullohet?
 Modeli i analizës:
Sistemet jo të izoluar (Energjia)

Sistemi jo i izoluar: energjia kalon kufirin e

sistemit gjatë njëfarë intervali kohor si pasojë e
bashkëveprimit me mjedisin
Mekanizmat e transferimit të
energjisë
 Modeli i analizës:
Sistemet jo të izoluar (Energjia)
Energjia gjthmonë ruhet.

DEsystem = å T

DK + DU + DEint = W + Q + TMW + TMT + TET + TER

Nqs i vetmi ndryshim në sistem është shpejtësia e një apo

disa komponentëve:
Teorema Punë-Energji kinetike: ∆K = W
 Kuic 1 Pjesa I
Konsiderojmë një bllok që rrëshqet përgjatë një
sipërfaqeje horizontale me fërkim. Injorojmë çdo tingull
që del nga rrëshqitja.
Nqs sistemi është blloku, ky sistem është
(a) i izoluar
(b) jo i izoluar
(c) e pamundur ta përcaktojmë
 Kuic 1 Pjesa I
Konsiderojmë një bllok që rrëshqet përgjatë një
sipërfaqeje horizontale me fërkim. Injorojmë çdo tingull
që del nga rrëshqitja.
Nqs sistemi është blloku, ky sistem është
(a) i izoluar
(b) jo i izoluar
(c) e pamundur ta përcaktojmë
 Kuic 1 Pjesa II
Konsiderojmë një bllok që rrëshqet përgjatë një
sipërfaqeje horizontale me fërkim. Injorojmë çdo tingull
që del nga rrëshqitja.
Nqs sistemi është sipërfaqja, ky sistem është
(a) i izoluar
(b) jo i izoluar
(c) e pamundur ta përcaktojmë
 Kuic 1 Pjesa II
Konsiderojmë një bllok që rrëshqet përgjatë një
sipërfaqeje horizontale me fërkim. Injorojmë çdo tingull
që del nga rrëshqitja.
Nqs sistemi është sipërfaqja, ky sistem është
(a) i izoluar
(b) jo i izoluar
(c) e pamundur ta përcaktojmë
 Kuic 1 Pjesa III
Konsiderojmë një bllok që rrëshqet përgjatë një
sipërfaqeje horizontale me fërkim. Injorojmë çdo tingull
që del nga rrëshqitja.
Nqs sistemi është blloku dhe sipërfaqja, ky sistem është
(a) i izoluar
(b) jo i izoluar
(c) e pamundur ta përcaktojmë
 Kuic 1 Pjesa III
Konsiderojmë një bllok që rrëshqet përgjatë një
sipërfaqeje horizontale me fërkim. Injorojmë çdo tingull
që del nga rrëshqitja.
Nqs sistemi është blloku dhe sipërfaqja, ky sistem është
(a) i izoluar
(b) jo i izoluar
(c) e pamundur ta përcaktojmë
 Modeli i analizës:
Sistemet jo të izoluar (Energjia)
DEsystem = å T

DK + DU + DEint = W + Q + TMW + TMT + TET + TER

Shembull konceptual 1: Reduktimi i ekuacionit të ruajtjes
së energjisë në situata të veçanta
Kur përdorim ekuacionin e ruajtjes së energjisë për të
zgjidhur një problem, duhet të kujtoni hapat e mëposhtëm:
(1) Përcaktoni sistemin;
(2) Identifikoni fillimin dhe fundin e intervalit kohor që ju
intereson;
(3) Identifikoni konfigurimet fillestare dhe përfundimtare të
sistemit (pozicionet e objekteve në situatat gravitacionale,
zgjatjet e sustave, etj.) dhe përcaktoni vlerat e
përshtatshme të referencës së energjisë potenciale;
(4) Shkruani ekuacionin e ruajtjes së energjisë, duke
eliminuar ose duke barazuar me zero termat që nuk
aplikohen në situatën konkrete.
Shembull konceptual 1: Reduktimi i ekuacionit të ruajtjes
së energjisë në situata të veçanta

Konsiderojmë shembujt e mëposhtëm. Për çdo

shembull, është dhënë sistemi dhe intervali kohor
është nga momenti i ndezjes deri disa momente pas
funksionimit të pajisjes.

(A) Televizori juaj.

DK + DU + DEint = W + Q + TMW + TMT + TET + TER ®

DEint = Q + TMW + TET + TER
Shembull konceptual 1: Reduktimi i ekuacionit të ruajtjes
së energjisë në situata të veçanta

(B) Kositësja juaj e barit me benzinë. Intervali kohor

përfshin procesin e mbushjes së rezervuarit me
benzinë.

DK + DU + DEint = W + Q + TMW + TMT + TET + TER ®

DK + DU + DEint = W + Q + TMW + TMT
Shembull konceptual 1: Reduktimi i ekuacionit të ruajtjes
së energjisë në situata të veçanta

(C) Një gotë çaji që ngrohet në një sobë me mikrovalë.

DK + DU + DEint = W + Q + TMW + TMT + TET + TER ®

DEint = Q + TER
 Modeli i analizës:
Sistemi i izoluar (Energjia)

DK + DU g = 0

DK + DU = 0

mekanizmi i transformimit: puna e

kryer mbi libër brenda sistemit nga
forca gravitacionale
Ruajtja e energjisë mekanike
Emech º K + U

DEmech = 0

(K f - K i ) + (U f - U i ) = 0
K f + U f = Ki + U i

1 1
mv f + mgy f = mvi 2 + mgyi
2

2 2
Emech + Einternal = Etotal,i = Etotal,f DEsystem = 0
 Kuic 2
Një gur me masë m hidhet në tokë nga një lartësi h. Një
gur i dytë, me masë 2m, hidhet nga e njejta lartësi. Kur
guri i dytë godet tokën, sa është energjia e tij kinetike?
(a) Dyfishi i asaj të gurit të parë
(b) Katërfishi i asaj të gurit të parë
(c) E njejtë me atë të gurit të parë
(d) Gjysma e asaj të gurit të parë
(e) E pamundur ta përcaktojmë
 Kuic 2
Një gur me masë m hidhet në tokë nga një lartësi h. Një
gur i dytë, me masë 2m, hidhet nga e njejta lartësi. Kur
guri i dytë godet tokën, sa është energjia e tij kinetike?
(a) Dyfishi i asaj të gurit të parë
(b) Katërfishi i asaj të gurit të parë
(c) E njejtë me atë të gurit të parë
(d) Gjysma e asaj të gurit të parë
(e) E pamundur ta përcaktojmë
 Kuic 3
Tre topa identikë hidhen nga
maja e një ndërtese, me të njejtën
shpejtësi fillestare. Siç tregohet
në figurë, i pari hidhet
horizontalisht, i dyti në njëfarë
këndi mbi horizont dhe i treti në
njëfarë këndi nën horizont. Duke
neglizhuar rezistencën e ajrit,
rendisni shpejtësitë e topave në
çastet kur secili godet tokën.
 Kuic 3
Tre topa identikë hidhen nga
maja e një ndërtese, me të njejtën
shpejtësi fillestare. Siç tregohet
në figurë, i pari hidhet
horizontalisht, i dyti në njëfarë
këndi mbi horizont dhe i treti në
njëfarë këndi nën horizont. Duke
neglizhuar rezistencën e ajrit,
rendisni shpejtësitë e topave në
çastet kur secili godet tokën.
v1 = v2 = v3
 Modeli i analizës:
Sistemi i izoluar (Energjia)

DEsystem = 0
Nqs nuk veprojnë forca jokonservative: ∆Emech = 0
 Shembull 2:
Topi në rënie të lirë
Një top me masë m hidhet nga
një lartësi h mbi tokë siç
tregohet në figurë.
(A) Duke neglizhuar
rezistencën e ajrit, përcaktoni
shpejtësinë e topit kur ai është
në lartësinë y mbi tokë.
Zgjidhni si sistem topin dhe
tokën.
 Shembull 2:
Topi në rënie të lirë

DK + DU g = 0

æ1 ö
ç mv f - 0 ÷ + ( mgy - mgh ) = 0
2

è2 ø

v f 2 = 2g ( h - y ) Þ v f = 2g ( h - y )
 Shembull 2:
Topi në rënie të lirë
(B) Gjeni përsëri shpejtësinë e topit në lartësinë y duke
zgjedhur topin si sistem.
DK = W
æ1 ö ! !
mv 2
- 0 = F × D r = - mgˆj × Dyˆj
ç f ÷ g
è2 ø
= mg Dy = -mg ( y - h ) = mg ( h - y )

v f = 2g ( h - y ) Þ v f = 2g ( h - y )
2
 Shembull 2:
Topi në rënie të lirë
Po nëse topi është hedhur poshtë nga pozicioni më i lartë
me shpejtësi vi? Sa do jetë shpejtësia e tij në lartësinë y?

v f = vi + 2 g ( h - y )
2
 Shembull 3:
Një hyrje e madhe
Ju jeni pjesë e ekipit të skenës për një kompani teatrale
dhe po krijoni një aparat për të mbështetur një aktor me
masë 65.0 kg i cili do të "fluturojë" poshtë në skenë
gjatë performancës në një shfaqje. Ju e lidhni
parzmoren e aktorit një qese me rërë 130 kg me anë të
kavoje të lehtë çeliku që
kalon mbi dy rrotulla pa
fërkim, si në figurë. Ju duhen
3.00 m kavo midis parzmores
dhe rrotullës më të afërt në
mënyrë që rrotulla të mund të
fshihet pas një perdeje.
 Shembull 3:
Një hyrje e madhe
Që aparati të funksionojë me sukses, thesi me rërë nuk
duhet të ngrihet kurrë mbi dysheme ndërsa aktori
lëkundet nga lart skenës në dysheme. Shënojmë me q
këndin fillestar që kavoja e aktorit formon me vertikalen

Sa është vlera maksimale që

mund të ketë q para se thesi me
rërë të ngrihet nga dyshemeja?
 Shembull 3:
Një hyrje e madhe

DK + DU g = 0
æ1 ö
ç mactor v f - 0 ÷ + ( mactor gy f - mactor gyi ) = 0
2

è2 ø
v f = 2 g ( y f - yi )
2

y f - yi = R - R cos q
= R (1 - cos q )
v f 2 = 2 gR (1 - cos q )
 Shembull 3:
Një hyrje e madhe
vf 2
åF y = T - mactor g = mactor
R
vf 2
T = mactor g + mactor
R

T = mbag g and v f 2 = 2 Rg (1 - cos q )

2 gR (1 - cos q )
Þ mbag g = mactor g + mactor
R
3mactor - mbag 3 ( 65.0 kg ) - 130 kg
cos q = = = 0.500
2mactor 2 ( 65.0 kg )
q = 60.0°
 Shembull 4:
Pushka me sustë
Mekanizmi i lëshimit të një pushke konsiston
në një sustë me këmbëz. Susta është e
ngjeshur në një pozicion yA, dhe këmbëza
shrehet. Plumbi me masë m ngrihet në një
pozicion yC mbi pozicionin nga i cili ai
shkëputet nga susta, të treguar në figurë si
pozicion yB = 0. Konsiderojmë një qitje të
pushkës për të cilën m = 35.0 g, yA = –0.120
m, dhe yC = 20.0 m.
(A) Duke neglizhuar të gjitha forcat e
rezistencës, përcaktoni konstanten e sustës
 Shembull 4:
Pushka me sustë

DK + DU g + DU s = 0

æ 1 2ö
( 0 - 0 ) + ( mgyC - mgyA ) + ç 0 - kx ÷ = 0
è 2 ø
2mg ( yC - yA )
k=
x2
2 ( 0.0350 kg ) ( 9.80 m/s ) éë 20.0 m - ( -0.120 m ) ùû
2

k=
( 0.120 m )
2

= 958 N/m
 Shembull 4:
Pushka me sustë
(B) Gjeni shpejtësinë e plumbit kur ai lëviz nëpër
pozicionin e ekuilibrit B të sustës.
DK + DU g + DU s = 0
æ1 ö æ 1 2ö
ç mvB - 0 ÷ + ( 0 - mgyA ) + ç 0 - kx ÷ = 0
2

è2 ø è 2 ø
kx 2
vB = + 2 gyA
m
( 958 N/m )( 0.120 m )
2

vB = + 2 ( 9.80 m/s 2 ) ( -0.120 m )

( 0.0350 kg )
= 19.8 m/s
Situatat që përfshijnë fërkimin kinetik
Situatat që përfshijnë fërkimin kinetik
! !
åW other forces =ò ( )
å Fother forces × dr
! !
åWother forces + ò fk × dr
! ! ! !
( )
= ò å Fother forces × dr + ò fk × dr
! ! !
(
= ò å Fother forces + fk × dr )
! ! ! !
åW other forces + ò f k × dr = ò å F × dr
Situatat që përfshijnë fërkimin kinetik
! ! ! !
åW other forces + ò f k × dr = ò å F × dr
! ! ! !
åWother forces + ò fk × dr = ò ma × dr
! !
dv ! tf dv !
= ò m × dr = ò m × vdt
dt ti dt
! ! !
d ! ! dv ! ! dv dv !
( v × v) = × v + v × = 2 × v
dt dt dt dt
!
dv ! 1 d ! ! 1 dv 2
×v = (v × v) =
dt 2 dt 2 dt
Situatat që përfshijnë fërkimin kinetik
! 2
dv ! 1 d ! ! 1 dv
×v = (v × v) = ®
dt 2 dt 2 dt
! ! ! !
åWother forces + ò fk × dr = ò ma × dr
! !
dv ! tf dv !
= ò m × dr = ò m × vdt
dt ti dt
! ! æ 1 dv 2 ö
åWother forces + ò fk × dr = òti m ç 2 dt ÷ dt
tf

è ø
1 1 1
= m ò d ( v ) = mv f - mvi = DK
vf
2 2 2

2 vi 2 2
Situatat që përfshijnë fërkimin kinetik
! !
åW other forces + ò fk × dr = DK

åW other forces - ò f k dr = DK

W - f k d = DK
Situatat që përfshijnë fërkimin kinetik

DK + DEint = 0 - f k d + DEint = 0 DEint = f k d

Work done on system by forces other than friction:
W = DK + DEint
 Kuic 4
Ju jeni duke udhëtuar në një rrugë të drejtë me shpejtësi 65 mi/h.
Makina juaj ka energji kinetike. Ju duhet të ndaloni papritur për
shkak të rëndimit të trafikut. Ku shkoi energjia kinetike që kishte
makina juaj?
(a) është shndërruar e gjitha në energji të brendshme të rrugës.
(b) është shndërruar e gjitha në enegji të brendshme të gomave.
(c) një pjesë e saj është transformuar në energji të brendshme dhe
një pjesë është transferuar tutje nëpërmjet valëve mekanike.
(d) e gjitha është transferuar tutje makinës nëpërmjet
mekanizmave të ndryshëm.
 Kuic 4
Ju jeni duke udhëtuar në një rrugë të drejtë me shpejtësi 65 mi/h.
Makina juaj ka energji kinetike. Ju duhet të ndaloni papritur për
shkak të rëndimit të trafikut. Ku shkoi energjia kinetike që kishte
makina juaj?
(a) është shndërruar e gjitha në energji të brendshme të rrugës.
(b) është shndërruar e gjitha në enegji të brendshme të gomave.
(c) një pjesë e saj është transformuar në energji të brendshme
dhe një pjesë është transferuar tutje nëpërmjet valëve
mekanike.
(d) e gjitha është transferuar tutje makinës nëpërmjet
mekanizmave të ndryshëm.
 Shembull 5:
Tërheqja e një blloku mbi një sipërfaqe të ashpër

Një bllok 6.0-kg fillimisht në prehje, tërhiqet nga e

djathta përgjatë një sipërfaqeje horizontale me një
forcë konstante me madhësi 12 N.
(A) Gjeni shpejtësinë e
bllokut pasi ai ka lëvizur
3.0 m nqs sipërfaqet në
kontakt kanë koeficient të
fërkimit kinetik 0.15.
 Shembull 5:
Tërheqja e një blloku mbi një sipërfaqe të ashpër

DK + DE = W W = F Dx = Fd
åF y = 0 Þ n - mg = 0 Þ n = mg

f k = µk n = µk mg

æ1 ö
ç mv f - 0 ÷ + µ k mgd = Fd
2

è2 ø
2
vf = ( - f k d + F Dx )
m

é 12 N 2 ù
v f = 2 ( 3.0 m ) ê - ( 0.15 ) ( 9.80 m/s ) ú = 1.8 m/s
ë 6.0 kg û
 Shembull 5:
Tërheqja e një blloku mbi një sipërfaqe të ashpër
!
( B ) Suppose the force F is applied at an angle q as
shown in the figure. At what angle should the force be
applied to achieve the largest possible speed after the
block has moved 3.0 m to the right?
 Shembull 5:
Tërheqja e një blloku mbi një sipërfaqe të ashpër
DK + DEint = W W = F Dx cos q = Fd cos q
åF y = n + F sin q - mg = 0
n = mg - F sin q
(K f - 0) + fk d ® K f = W f - fk d
K f = Fd cos q - µk nd = Fd cos q - µ k ( mg - F sin q ) d
dK f
= - Fd sin q - µ k ( 0 - F cos q ) d = 0
dq
- sin q + µ k cos q = 0 Þ tan q = µ k
q = tan -1 ( µk ) = tan -1 ( 0.15 ) = 8.5°
 Shembull 6:
Sistemi bllok-Sustë
Një bllok me masë 1.6 kg është
lidhur me një sustë me konstante
force 1 000 N/m siç tregohet në
figurën e sipërme. Susta është
ngjeshur me 2.0 cm dhe pastaj
lëshohet nga prehja si në figurën e
poshtme.
(A) Llogarisni shpejtësinë e
bllokut kur ai kalon nëpër
pozicionin e ekuilibrit x = 0 nqs
sipërfaqja është pa fërkim.
 Shembull 6:
Sistemi bllok-Sustë
vi = 0 në xi = –2.0 cm, sa është vf në xf = 0?

1 2
DK = Ws Ws = kxmax
2

1 1 2 k
mv f - 0 = kxmax Þ v f = xmax
2

2 2 m

1000 N/m
v f = ( 0.020 m ) = 0.50 m/s
1.6 kg
 Shembull 6:
Sistemi bllok-Sustë
(B) Llogarisni shpejtësinë e bllokut kur ai kalon nëpër
pozicionin e ekuilibrit nqs një forcë fërkimi konstante
4.0 N vonon lëvizjen e tij nga momenti që lëshohet.

æ1 ö
DK + DEint = Ws Þ ç mv f - 0 ÷ + f k d = Ws
2

è2 ø
2 2 æ1 2 ö
vf = (Ws - f k d ) vf = ç kxmax - f k d ÷
mè2
m ø
2 é1 ù
(1000 N/m )( 0.20 m ) - ( 4.0 N )( 0.020 m )ú
2
vf = ê
1.6 kg ë 2 û
= 0.39 m/s
 Shembull 6:
Sistemi bllok-Sustë
Po nëse forca e fërkimit rritet në 10.0 N? Sa është
shpejtësia e bllokut në x = 0?

f k d = (10.0 N )( 0.20 m ) = 0.20 J

Ndryshimet në energjinë mekanike për
forcat jokonservative
DK + DU g + DEint = 0
 Shembull 7:
Rrëshqitja e arkës nëpër një rampë
Një arkë 3.00-kg rrëshqet nëpër një rampë. Rampa është
1.00 m e gjatë dhe e pjerrët me 30.0° siç tregohet në
figurë. Arka fillon të lëvizë nga prehja në majë nën
veprimin e një force fërkimi konstante me madhësi 5.00
N. Arka vazhdon të lëvizë për një distancë të shkurtër
mbi dyshemenë horizontale pasi lë rampën, dhe pastaj
ndalon.
(A) Përdorni metodat
energjitike për të përcaktuar
shpejtësinë e arkës në fund të
rampës.
 Shembull 7:
Rrëshqitja e arkës nëpër një rampë

DK + DU g + DEint = 0

æ1 ö
ç mv f - 0 ÷ + ( 0 - mgyi ) + f k d = 0
2

è2 ø

2
vf = ( mgyi - f k d )
m

2
vf = é( 3.00 kg ) ( 9.80 m/s 2 ) ( 0.500 m ) - ( 5.00 N )(1.00 m ) ù
3.00 kg ë û

= 2.54 m/s
 Shembull 7:
Rrëshqitja e arkës nëpër një rampë
(B) Sa larg do rrëshqasë arka mbi dyshemenë
horizontale nqs mbi të do vazhdojë të veprojë forca e
fërkimit me madhësi 5.00 N?
DK + DE + DEint = 0

( 0 - 0 ) + ( 0 - mgyi ) + f k d total = 0

mgyi ( 3.00 kg )( 9.80 m/s 2

) ( 0.500 m )
d total = = = 2.94 m
fk 5.00 N
 Shembull 7:
Rrëshqitja e arkës nëpër një rampë
Një punëtor i kujdesshëm mendon që shpejtësia e arkës
kur të arrijë në fund të rampës mund të jetë aq e madhe
sa që përmbajtja e saj mund të dëmtohet. Prandaj, ai e
zëvendëson rampën me një të gjatë, të tillë që rampa e
re të formojë një kënd prej 25.0° me horizontin. A e
zvogëlon shpejtësinë e arkës kur arrin në tokë kjo rampë
e re?
0.500 m 0.500 m
sin 25.0° = ®d = = 1.18 m
d sin 25.0°
2
vf = é( 3.00 kg ) ( 9.80 m/s 2 ) ( 0.500 m ) - ( 5.00 N )(1.18 m ) ù
3.00 kg ë û

= 2.42 m/s
 Shembull 8:
Goditja Bllok-Sustë
Një blloku me masë 0.80 kg i jepet një shpejtësi
fillestare vA = 1.2 m/s nga e djathta dhe goditet me
një sustë me masë të
papërfillshme dhe me
konstante force k = 50 N/m
siç tregohet në figurë.
(A) Duke supozuar që
sipërfaqja është pa fërkim,
llogarisni ngjeshjen
maksimale të sustës pas
goditjes.
 Shembull 8:
Goditja Bllok-Sustë

DK + DU = 0

æ 1 2 ö æ1 2 ö
ç 0 - mvA ÷ + ç kxmax - 0 ÷ = 0
è 2 ø è2 ø

m 0.80 kg
xmax = vA = (1.2 m/s ) = 0.15 m
k 50 N/m
 Shembull 8:
Goditja Bllok-Sustë
(B) Supozojmë që midis bllokut dhe sipërfaqes vepron
një forcë fërkimi kinetik konstante, me µk = 0.50. Nqs
shpejtësia e bllokut në momentin e goditjes me sustën
është vA = 1.2 m/s, sa është ngjeshja maksimale xC e
sustës?
 Shembull 8:
Goditja Bllok-Sustë

f k = µk n = µk mg
DK + DU + DEint = 0

æ 1 2 ö æ1 ö
ç 0 - mvA ÷ + ç kxC - 0 ÷ + µ k mgxC = 0
2

è 2 ø è2 ø
kxC + 2 µk mgxC - mvA = 0
2 2

µk mg æ 2
kv ö
xC = ç ± 1 + 2 2 - 1÷
A

k ç µ mg ÷
è k ø
xC = 0.092 m or - 0.25 m
 Shembull 9:
Blloqet e lidhur në lëvizje
Dy blloqe janë lidhur me anë të një fije të lehtë që
kalon nëpër një rrotull pa fërkim siç tregohet në figurë.
Blloku me masë m1 ndodhet mbi një sipërfaqe
horizontale dhe është i lidhur me një sustë me
konstante force k. Sistemi lëshohet nga prehja kur susta
është e pashformuar.
Nqs blloku që varet me masë
m2 bie me një distancë h ku
qëndron në prehje, llogarisni
koeficientin e fërkimit
kinetik midis bllokut me
masë m1 dhe sipërfaqes.
 Shembull 9:
Blloqet e lidhur në lëvizje
DU g = U gf - U gi DU s = U sf - U si

DK + DU g + DU s + DEint = 0

æ1 2 ö
( 0 - 0 ) + ( 0 - m2 gh ) + ç kh - 0 ÷ + f k h = 0
è2 ø
1 2
-m2 gh + kh + µ k m1 gh = 0
2
1
m2 g - kh
µk = 2
m1 g
 Shembull konceptual 10:
Interpretimi i shiritave të energjisë
Grafiku i shiritave të
energjisë në figurë
tregon tre çaste nga
lëvizja e sistemit të
përshkruar në
shembullin e
mëparshëm. Për çdo
grafik shiritash,
identifikoni
konfigurimin e sistemit
që i korespondon.
 Shembull konceptual 10:
Interpretimi i shiritave të energjisë
 Fuqia

dE W
Pº Pavg =
dt Dt
 Fuqia e çastit

W dW
P = lim =
Dt ® 0 Dt dt
! !
dW = F × dr

! ! !
dW dr !
P= = F× = F×v
dt dt
!
! dr
v=
dt
 Njësitë e fuqisë

1 W = 1 J/s = 1 kg × m /s
2 3

1 hp = 746 W

1 kWh = (10 W ) ( 3600 s ) = 3.60 ´ 10 J

3 6

( 0.100 kW )(1.00 h ) = 0.100 kWh = 3.60 ´10 5

J
 Shembull 11:
Fuqia e furnizuar nga një motor ashensori
Një ashensor e ka masën 1 600 kg dhe
mund të mbajë dy pasagjerë me masë
totale 200 kg. Një forcë fërkimi 4 000
N e vonon lëvizjen e tij.

(A) Sa fuqi duhet të furnizojë motori

për të ngritur ashensorin bashkë me
pasagjerët me shpejtësi konstante
3.00 m/s?
 Shembull 11:
Fuqia e furnizuar nga një motor ashensori

åF y = T - f - Mg = 0

T = Mg + f
! !
P = T × v = Tv = ( Mg + f ) v

P = ë(1800 kg ) ( 9.80 m/s ) + ( 4000 N ) ùû ( 3.00 m/s )

é 2

= 6.49 ´ 104 W
 Shembull 11:
Fuqia e furnizuar nga një motor ashensori
(B) Sa fuqi duhet të furnizojë motori në çastin kur
shpejtësia e ashensorit është v nqs motori është i
projektuar që ti sigurojë ashensorit një nxitim prej
1.00 m/s2?
 Shembull 11:
Fuqia e furnizuar nga një motor ashensori

åF y = T - f - Mg = Ma
T = M (a + g ) + f

P = Tv = éë M ( a + g ) + f ùû v

P = ë(1800 kg ) (1.00 m/s + 9.80 m/s ) + 4 000 N ùû v

é 2 2

= ( 2.34 ´ 10 N ) v
4

P = ( 2.34 ´ 104 ) ( 3.00 m/s ) = 7.02 ´ 104 W