Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 62

2018 jdr igyk 06 fYa%Ksh

mqrjeis wOHdmkh
ksmqK;d ksmqK;d úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,É wdrï wji wdrï wji fjk;a
j uÜgu fÊo N ka N l< ka w;ai
.Kk lrk lrk oji l< k
oji oji Èkh
1 ls%hdYS,S 1'1 mdif,a wfma mdi,  mdif,a wdrïNh ms<sn`o
iudðlf wdrïNh yd  wdrïNl miqìu uQ,sl f;dr;=re meyeÈ,s
hl= úldYkh )wdrïN lsÍug uq,a jQ lrhs'
jYfhka úu¾Ykh fya;=  mdi, wdrïN lsÍug uq,a jQ
mdi,a lrhs' ) wdrïN jQ wdldrh mqoa.,hskaf.a fiajh w.h
iudcfha ) wdrïN lsÍug ueÈy;a lrñka woyia olajhs' 2
ixj¾Ok jQ mqoa.,hska
hg odhl  mdi, wdrïN jQ wjêfha
) m%:ufhka wdrïM l< .fï k.rfha iudc
fjhs' ia:dkh wd¾Ól miqìu ms<sn`oj
) mdi, wdrïN lrk f;dr;=re bÈßm;a lrhs'
ld,fha .fï$ k.rfha
miqìu  mdif,ka isÿjk
-iudc wd¾Ól lghq;= fiajhw.h lrñka woyia
- ðjfkdamdh ud¾. olajhs'
) mdif,ka ìys jQ
Èma;su;a wdÈ isiqka

1'2 mdif,a  mdif,a ixúOdk jHqyh  mdif,a ixúOdk jHqyh o< 02


ixúOdk  mdif,a ixúOdk jHqyfha ie,eiaula u.ska ksrEmKh
jHqyh úúO N+ñld yd ks,;,j,g lrhs'
úu¾Ykh wh;a j.lSï yd hq;=lï  mdif,a úúO N+ñld
lrhs
 úúO ks,;, ork mqoa.,hka ksrEmKh wh ;u hq;l = ï
;u j.lSï yd hq;=lï bgq bgq lsÍu mdif,a
lsÍfuka mdif,a M,odhS;dj flfrys n,mdn
id¾:l;ajhg we;s lrk wdldrh meyeÈ,s lrhs'
n,mEu  mdif,a ld¾h
idOkfhys,d iEu
iudðlfhl=f.a u ilS%h
 iEu iudðlfhl=u mdi,a odhl;ajh ;sìh hq;= nj
ixúOdk jHqyfha fldgia ms<s.ksñka woyia olajhs'
lrefjl= jk nj
1'3 mdi,a  ;u wkkH;dj  mdi, ;=< ;u wkkH;dj 03
iudðlfhl=  );ukaf.a ku yd f.dvk.d .ekSug
f,I ;ud jhi wdOdrjk f;dr;=re imhhs'
ms<sn`o j  ) ,smskh  ;ud i;= fyd`o ,laIK
f;dr;=rej,
 ) mdi,g we;=<;a jQ y`ÿkdf.k tajd j¾Okh
wjYH;dj lr.ekSug lghq;= lrhs'
Èkh yd we;=<;a ùfï
úuid n,hs'
wxlh  ;u ÿ¾j,;d y`ÿkdf.k
 ;uka i;= fyd`o .;s ,laIK tajd wju lr.ekSug
 ;ukaf.a olaI;d lghq;= lrhs'
) tajd jeä ÈhqKq lr .ekSu  ;ukag we;s ndOd
i`oyd .; hq;= ls%hd ud¾. y`ÿkdf.k tajd ch
 ;u ÿ¾j,;d .ekSug Wkkaÿfjka hq;j=
 ) tajd wju lr.ekSu ls%hd krhs'
i`oyd wkq.ukh  ;udf.a ixj¾Okh i`oyd
l<hq;= ls%hd ud¾. mdif,ka iemfhk wjia:d
 ;ukag we;s ndOd WmÍu f,I m%fhdackhg
.kshs'
 )tu ndOd ch .ekSu
i`oyd wkq.ukh
l<hq;= ls%hd ud¾.
 ;udf.a ixj¾Okh i`oyd
mdif,ka ,efnk wjia:d
1'5 mdi,a  mdif,a mj;akd kS;sÍ;s  mdif,a hymeje;au i`oyd 04
ixialD;sh ) mdi,g kS;s moaO;shla kS;s moaO;shla wjYH nj
;=< mj;akd wjYHùug fya;=" kS;sÍ;s meyeÈ,s lrhs'
kS;sÍ;s yd ms<sn`o oekqj;a ùu"  mdif,a mj;akd iïm%odhka
iïm%odhkag kS;sÍ;sj,g wjk; ùu y`ÿkdf.k
wkq.; fjhs'  mdif,a mj;akd kS;sÍ;s tajdg wkq.; fjhs'
) kshñ; fõ,djg  kS;sÍ;sj,g .re lsÍfuka
mdi,g meñKSu wkawhf.a whs;sjdislï
) kshñ; m%ñ;Ska wkqj iqrlaIs; jk nj ms<sf.k
ieliq ks, we`ÿúka ieriS ta wkqj lghq;= lrhs'
mdi,a meñKSu
) mdi,a ld,h ;=<  ;u hq;=lï yd j.lSï bgq
mdif,a /`§ isàu lsÍu ;=<ska mdif,a lS¾;s
) mdi,a ld, igyk kduh yd f.!rjh /l
wkqj wOHhk lghq;=j, .ekSug odhl fjhs'
ksr;ùu  mdif,a wkkH;djh
) úÿy,am;sg yd .=re ms<sìUq lrk ixflakj,g
uKav,hg .re lsÍu .re lrhs'
YsIHkdhl kdhsldjkag"
mka;s kdhl kdhsldjkag
.re lsÍu yd ifydaor
isiqkag .re lsÍu
) mdif,a mj;sk
kS;sj,g .re lsÍu
 iïm%odhka
) iïm%odhka y`ÿkd
.ekSu yd .re lsÍu
) iïm%odhkag wkq.; ùu
yd iïm%odh /l.ekSfï
jeo.;alu
 mdif,a wkkH;dj ms<sìUq
lrk ixfla;
 mdi,a .S;h

) mdi,a .S;hl wjYH;djh

) mdi, ud;D;ajfhka i,ld


fndfyda mdi,a .S ks¾udKh ù
;sîu

) mdi,a .S;fha w¾:h

) .dhkd lrk wjia:d

) .dhkd lrk wjia:dfõ § ksis


f.!rj oelaùu

 mdi,a fldäh
) j¾K ixfla;j,ska m%ldY jk
foa

) fldäh Tijk
wjia:d$wdldrh

) f.!rj l<hq;= wdldrh

f.!rj lsÍfï jeo.;alu

 mdif,a ks, we`ÿu

) ks, we`ÿfï m%ñ;s

) pdï nj

) l%udkql+, nj

) iudk nj

 mdi,a ks,
,dxckh

) j¾K yd ixfla;j,ska m%ldY


jk foa

) Ndú; lrk wjia:d

 wdo¾Y mdGh

) bka lshfjk woyi

) th Ôú;hg wdo¾Yhla úh
hq;= nj

 mdif,a oelau yd
fufyjr m%ldYh
) mdif,ka iudchg jk
fufyh

) mdi, ms<sn`oj bÈßm;a j we;s


úoaj;a woyia
1'6 mdi,a  mdi,a YsIHfhl= jYfhka  mdi, ;=< iEu YsIHfhl=g 01
iudcfha ;ukag we;s whs;sjdislï u iudk whs;j s dislï
iudðlfhl=  tu whs;sjdislï ;yjqre ysñjknj ms<sf.k woyia
f,i" ;u lsÍu i`oyd f.k we;s mshjr olajhs'
whs;sjdislï 
N=la;s ú`Èñka  tu whs;sjdislï yd ne`ÿKq mdi,a YsIHfhl= jYfhka
hq;=lï ;u whs;sjdislï N=la;s
ta yd ne`ÿKq ú`Èñka tayd n`ÿKq hq;l= ï
j.lSï yd ) mdif,a lS¾;shg yd
f.!rjhg ydks fkdjk fia bgq lsÍfï jwo.;alu
hq;=lï bgq meyeÈ,s lrhs'
lrhs' yeiSÍu
) úkh .rel yd kS;. s rel ùu  mdi,a iudcfha
) wkkH;djh wdrlaId lsÍu iudðlfhl= f,i
) iudkd;aukdfjka yd iyÔjkfhka yd
iyÔjkfhka kgghq;= lsÍu iudkd;au;djfhka hq;=j
Mdif,a fN!;sl mßirh wdrlaId lghq;= lrhs'
lr .ekSug lghq;= lsÍu  mdif,a fN!;sl mßirh
wdrlaId lr .ekSug
lemùfuka hq;=j odhl
fjhs'

1'7 .=re isiq  .=rejreka yd YsIHhska w;r  YsIHhka úiska .=rejre 01


hq;=lï wfkHdakH hq;=lï bgq lsÍu fjkqfjka bgql< hq;=
ms<sn`o  isiqka isiqka w;r hq;=lï yd hq;=lï y`ÿkdf.k tqjjdg
wjfndaOfhka j.lsï bgq lsÍu wkq.;j lghq;= lrhs'
lghq;= lrhs  .=rejre úiska YsIHhka
fjkqfjka hq;=luq bgq
lsÍfï jeo.;alu meyeÈ,s
lrhs'
 Isiqka isiqka w;r hq;=lï
bgq lsÍfï w.h úia;r
lrhs'
1'8 mdi, yd  mdi, yd iudch w;r  mdi, yd iudch 04
iudch w;r wfkHdakH in`o;djla w;r mj;akd wfkHdakH
in`o;d úuid mej;Su in|;dj, iajrEmh
n,hs  mdif,ka iudchg;a úia;r lrhs'
iudcfhka mdi,g;a  mdi, yd iudch
ie,fik fiajh w;r iïnkaO;dj
 mdi, yd m%cdj w;r mj;sk iudc ixj¾Okhg
úúO in`o;d WmldÍ jk whqre
Wod foudmshka $wdÈ úia;r lrhs'
YsIHhska$iqn m;kakka$ rdcH  mdi, wdrCId lr
wdh;k$ rdcH fkdjk .ekSu iudc j.lSula
ixúOdk$ uyck ksfhdað;hska fukau hq;=lula nj
 tu in`o;d mdif,a yd meyeÈ,s lrhs'
iudcfha ÈhqKqjg fhdod  <ud ñ;=re iudchla
.kakd wdldrh f.dvke.Su i`oyd .=re
 mdif,a meje;aug iudch isiq ld¾hNdrh meyeÈ,s
wjYH ùu yd iudcfha lrhs'
meje;aug mdi, wjYH ùu
 mdi, wdrlaId lsÍu iduqysl
j.lSula nj
 <ud ñ;=re mdi,a iudchla
f.dvke.Su i`oyd .=re" isiq"
m%cd ld¾hNdrh
0 m%foaYfha 2'1 ;ud Ôj;a  ;u m%foaYfha msysàu 07
2 udkj yd jk m%foaYfha ) m<d;
fN!;sl iïm;a w.h ) Èia;s%lalh
iïm;a lrñka tajd ) m%dfoaYSh f,alï fldÜGdih
iudcfha ixrlaIKh ) .%du ks,Odß fldÜGdih
hy lsÍug  fN!;sl iïm;a y`ÿkd .ekSu
meje;aug lghq;= lrhs' Wod # jd;h$ c,h$ mi$
odhl lr Lksc$l`ÿ$ Èhwe,s$
.kshs' .x`.d$jkdka;r$ iajNdúl
jDlaI,;d$jk I;=ka
 kQ;k mqoa., yd iudc"
wd¾Ól wjYH;d wkqj tajd
M,odhS f,i m%fhdckhg
.ekSu
 m%foaYfha fN!;sl iïm;a
isñ; neúka tajd
wrmsßueiafuka Ndú; lsÍu
yd ixrlaIKh lsÍu
 udkj iïm;a y`ÿkd .ekSu
) ñksidf.a nqoaêuh yelshd
mokï lrf.k
Udkj iïm;a ilia ùu
Wod # nqoaêhu yelshd wdYs%;
udkj iïm;a
 udkj iïm;a
.=Kd;aulNdjfhka jeä
ÈhqKq lsÍu

2'2  m%foaYjdiSka w;r  m%foaYjdiSka w;r 06


m%foaYjdiSka iuQysl;ajh lemS fmfkk iduQysl;ajh lemS fmfkk
iu`. wjia:d wjia:d kï lrhs'
iduqysl;ajf ) ;u mjqf,a fukau ;u  iduQysl j lghq;= lsÍfï
hka hq;=j m%foaYfha ÈhqKqjg tys jeo.;alu w.h lrñka
Ôj;a ùug iudðlhkaf.a tluq;= nj yd woyia m%ldY lrh
we;s iqodku ls%hdYS,S iyfhda.h wjYH
m%o¾Ykh ùu
lrhs' Wod # jeõ ks¾udKh$od.eí$
fldú,a m,a,s ks¾udKh$
ux.,H$wjux.,H wjia:d$
f.dú;eka lghq;=$
okaie,a$fmryer wjia:d$
Y%uodk
 iduQyslj lghq;= lsÍfuka
w;ajk m%fhdack
) jev lghq;= myiqfjka yd
blaukska lr.; yelsùu
) mqÿ.,hska w;r iqyo;ajh
we;s lr .; yels ùu
) iu.sh yd ifydaor;ajh
jeä ÈhqKq ùu
) mdrïmßl isß;a úß;a
mj;ajdf.k yd yels ùu
) uqo,ska lr .; fkdyels
foa iduQysl m%h;akhkf.ka
bgqlr .; yelsùu
) iduQyslj jev lsÍfuka
I;=g yd úkaokh ,eîu

2'3 úúO  mqoa.,fhl= iudch ;=< Ôj;a • iudc wjYH;d bgq lsÍu
mqoa.,hska yd ùfï § ;u wjYH;d ;ksj i|yd iydh jk úúO
wdh;k" ;u imqrd .ekSfï wmyiq;dj mqoa.,hska yd ixúOdk kï
ffoksl  úúO mqo.,hskf.a yd lrhs'
meje;aug ixúOdkj, iydh ta i`oyd • wmg Wojq lrk
wjYH nj wjYH ùu wdh;kj,ska yd
f;reï f.k mqoa.,hskaf.ka bgqjk
lghq;= lrhs'  úúO ld¾h bgq lsÍug
mqoa.,hska iy ixúOdk fiajd fjka fjkaj ,ehsia;=
iudch ;=< ìysù ;sîu .; lrhs'
• m%foaYjdiSka ;u
 wmg Woõ lrkakka yd wjYH;d bgqlr .ekSu
bgqjk fiajd i|yd msysgqjdf.k we;s
Wod # .%du ks,Odß$ iuDoaê iñ;s iud.ïj,ska isÿjk
ks,Odß $ mjq,a fi!LH fiajd w.h lrñka woyia
ks,Odßksh$;eme,alre wdÈ olajhs'
 wmg Woõ lrk wdh;k yd • fiajd imhkakkaf.a iy
tajdfhka bgqjk fiajd fiajd,dNSka f.a hq;l
= ï yd
Wod # m%dfoaYSh f,alï j.lSï úia;r lrhs'
ld¾hd,h
m<d;a md,k wdh;k
^ uy k.r iNd" k.r
iNd m%dfoaYSh iNd&
mdi," frday,"
fmd,Sish
 m%foaYfha isoaOia:dk" iñ;s
iud.ï" wdh;k u.ska bgq
jk fiajd fn!oaOd.ñl -
mkai, yskaÿ wd.ñl -
fldaú,a isoaOia:dk bia,dï
wd.ñl - uiaðo
l%sia;shdks$lf;da,sl wd.ñl-
m,a,s"
) fuys§ ;u m%foaYh ;=<
we;s mkai,a" fldaú,a" m,a,s
y`ÿkd .ekSu
 isoaOia:dkj,ska bgqjk
fiajd
) ñksidf.a wdOHd;añl .=K
j.djka j¾Okh lsÍu
) yslaóu" úkh.relnj yd
iodpdr iïmkak nj
j¾Okh lsÍu
) lreKdj" ohdj" ffu;%sh"
bjiSu jeks .=Kdx. j¾Okh
lsÍu ) oyï oekqu ,nd
§u ) iudcfha wd.ñl
wjYH;d bgq lsÍu
Wod (- odkuh msxlïj, §
wjux.,H lghq;=j, §
ux.,H lghq;=j, § )wjjdo
wkqYdikd ,nd §u
Wod (- .egqï wjia:dj, §
mjq,a" wdrjq,aj, §" iñ;s
iud.ïmj;ajd f.k hdfï §
 wd.ñl wdh;k yd iudch
w;r hym;a ne`§ula we;s
lrñka iudc iqrCIs;;dj
;yjqre lsÍu
 m%foaYfha iñ;s iud.ï
) m%foaYjdiSkaf.a iudc"
wd¾Ól" ixialD;sl" mdßißl
wdos úúO fmdÿ wjYH;d bgq
lr .ekSu i`oyd iñ;s
iud.ï msysgqjd f.k we;s
nj
Wod(- iuqmldr iñ;s"
f.dú iñ;s" ëjr iñ;s" .%du
ixj¾Ok iñ;s" fn!oaO
iñ;s" wjux.,HOdr iñ;s"
l%Svd iñ;s
 m%foaYfha we;s iñ;s
iud.ïj,ska isÿjk fiajd
 fiajd imhkakkaf.a iy
fiajd ,nkakkaf.a hq;=lï
hym;a 6'3'1  ixjrYS,S j m%shukdm j yd  wdpdrYS,S j NdIdj Ndú;
mqrjeisf wdpdrYS,S j ksjerÈ j wkHhkag lsÍfï jeo.;alu meyeÈ,s
hl= NdIdj Ndú; f.!rjhla we;s jk mßÈ lrhs'
hym;a lrhs' NdIdj Ndú; lsÍu  wdpdrYS,S j NdIdj
mqrjeisf  wdpdrYS,S j NdIdj Ndú; Ndú;fha § ie,ls,su;a úh
hl= lsrSu Wod (- mQcH mlaIh hq;= .=Kdx. m%o¾Ykh
hym;a iu`." .=rejreka iu`." lrhs'
mqrjeisf
hl=
jeäysáhka iu`." iujhia  wjia:dfjdaÑ; j NdIdj
lKavdhï iu`. Ndú; lrhs'
jYfhka
m%.=K  ia:dkhg yd wjia:djg wkqj  ikaksfõok ld¾hfha §
l< hq;= NdIdj yeisrùu il%Sh j ijka §fï fhfohs'
.=Kdx.  m%.=K l< hq;= ikaksfõok  wkHu; bjiSfï jdis
6'3 l=i,;d úia;r lrhs'
hym;a  tÈfkod lghq;=j, §
.=Kdx. ) il%sh ijka §u idlÉPd u.ska iïuq;sj,g
j,ska ) iudch iu`. lghq;= lsÍfï § t<fUhs
fyì wkH u; bjiSu ) ksjerÈ
idudðlf woyiaj,g .re lsÍu
hl= f,i ) wkHhkag woyia bÈßm;a
lghq;= lsÍug wjia:dj ,nd §u
lsÍug
iQodku
m%o¾Ykh
lrh
6'3'3 ukd  'úkh' yd 'YslaIKh'  úkh yd YsCIKh we;s
úkhlska yd ye`Èkaùu lrjk fmdÿ .=Kdx.
YslaIKhlska  YslaIKh we;s lsÍu i`oyd úia;r lrhs'
hq;= j lghq;= bf.kSu" b.ekaùu yd  úkh yd YsCIKh
lrh mqyqKqj hk wxY ;=k u mqoa.,fhl=g ;u Ôú;
m%.=K l< hq;= ùu ld,h mqrd u mj;ajd
 mqoa.,fhla ;u ðú; ld,h .ekSfï jeo.;alu meyeÈ,s
;=< ukd úkhla yd lrhs'
YslaIKhla mj;ajd .; hq;=  tÈfkod Ôú;fha § ukd
ùu úkhlska yd YsCIKhlska
 ukd úkhla yd YslaIKhla hq;=j lghq;= lrhs'
mj;ajd f.k hdfï
jeo.;alu

6'3'4 • iudcfha l%shd;aul jk ire  iudch ;=< we;s ire"


iudcfha foa y`ÿkd .ekSu ksire foa fjka lr olajhs'
mj;sk ire • iudcfha hy meje;aug wod<  iudcfha ire fohg
foa ire foa foaj,a ire f,i ms<s.ekSu wkq.;j lghq;= lsÍug
f,i iqÿiq l%u fhdackd lrhs'
y`ÿkdf.k ms
 iudcfha ksire foa msgq
olsk wdldrh meyeÈ,s
lrhs'

6'3'5 iudc  iïm%odh ye`Èkaùu  kS;sÍ;s" iïm%odhka .re


iïm%odh yd  kS;s ye`Èkaùu lsÍfï jeo.;alu meyeÈ,s
kS;sÍ;s .re lrhs'
lrh  iEu kS;h s la yd ne`ÿKq
o`vqjula mej;Su  iudc iïm%odhka yd
 kS;sÍ;s" iïm%odhka .re kS;sÍ;s wkq.ukh lsÍug
lsÍfï jeo.;alu yqrejla ,nh
6'3'6 iïm;a  iïm;a ye`Èkaùu
wrmsßueiafu
ka mßyrKh  iïm;a wrmsßueiafuka Ndú;  iïm;a wrmsßueiafuka
lrhs lsÍfï jeo.;alu Ndú; l< hq;= nj meyeÈ,s
 mdi,a YsIHhl= jYfhka lrhs'
iïm;a kdia;sh je<elaùfï
jeo.;alu  mdi,a YsIHfhl= f,i
iïm;a kdia;sh je<elaùfï
l%fudamd wkq.ukh lrhs'

 iïm;a kdia;sh j<lajd


.ekSfukaw;ajk jdis
fm<.iajhs'

'3'7 fmdÿ  fmdÿ foam< ye`Èkaùu'


foam<  fmdÿ foam< iq/lSu yd tys
j.lSfuka jeo.;alu'
hq;=j iqrlsh
 fmdÿ foam< wdrlaId lr
.ekSu ioyd wkq.ukh l<
yels l%shdud¾.
6'3'8 mßir  mßirh' ye`Èkaùu  ;ud wjg mßirh
ixrCIKh  mßirh wmf.a meje;aug ixrCIKhg odhl úh yels
u.ska ;srir w;HjYH nj • ñksid o wdldr m%ldY lrhs'
ixj¾Okhg mßirfha fldgila nj •  mßir ixrCIKfha
il%sh j ñksia l%shdldrlï fya;=fjka jeo.;alu yd thska
odhl fjh mßirhg isÿ jk ydks • we;sjk jdis úia;r lrhs'
mßir ixrlaIKfha  ;udo mßirfha fldgila
jeo.;alu yd wkd.; fia i,ld l%shdl< hq;=
mrmqrg wdrCId lr Èh hq;= njg woyia olajhs'
 mßir iïm;a wkd.;
mrmqrg wdrCId lr ;eîfï
jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
6'3'9  foaYSh foa ye`Èkaù  foaYSh ixialD;sl Wreuhka
foaYSh;ajh ) foaYSh ixialD;sh ms<sn`o úia;r wNsudkfhka
wNsudkfhka ) foaYSh iïm;a hq;=j úia;r lrhs'
w.h lrhs ) foaYSh ksIamdok
 foaYSh foa w.h lsÍfï
jeo.;alu
 foaYSh foa iq/lSu

úÿy,am;s;=udf.a ks¾foaYh # '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''


w;aik
2018 jdr igyk 07 fYa%Ksh - mqrjeis wOHdmkh
ksmqK;dj ksmqK;d uÜgu úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,É wdrï wji wdrï wji fjk;a
fÊo N ka N ka w;a
.Kk lrk lrk l< l< ik
oji oji oji Èkh
wfma mjq, 7'1'1 iudchl  mjq,  mjq, hk ixl,amh meyeÈ,s 02
7'1 hq;=lï l=vd u iy  mjq,a j¾. lrhs'
yd j.lSï jeo.;a u ) kHIaál mjq,  ;u mjq, ms<sn`o f;dr;=re 02
bgq lsÍu tallh mjq, nj ) úia;D; mjq, bÈßm;a lrhs'
u.ska mjqf,a y`ÿkd f.k
idudðlhka hym;a  mjq, ;=< olakg ,efnk  mjq,a j¾.j, fjkialï meyeÈ,s
w;r hym;a idudðlhl= fmdÿ ,CIK lrhs'
wka;¾mqoa., f,i ia:djr  mjqf,a idudðlhl=  mjq, olakg we;s fmdÿ ,laIK
iïnkaO;d mjq,a tall jYfhka wmg ,efnk ,ehsia;=.; lrhs'
f.dvk.d f.dvk.d m%fhdack  mjqf,a idudÔlfhl= f,i ;ud
.kshs' .ekSug odhl w;a ú`osk m%fhdack úia;r lrhs'
fjhs'
7'1'2 mjqf,a  id¾:l Èú fmfj;lg  ksjerÈ Ôjk wruqKla hkak
idudðlfhl= wruqKla ;sîfï jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
jYfhka" ksjerÈ  tu wruqK lrd fhduq jk  ksjerÈ Ôjk wruqKq f.dvk`.d
Ôjk wruqKq mßÈ ;u l%shd mámdá .kshs' 02
f.dvk.d f.k"
tajd bgq lr
m%uqL;d wkqj fufyh ùu  wruqKla iys; j Ôj;a ùfï
.ekSug lghq;=  úúO oE ;=<ska ;ukag WÑ; jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
lrhs' foa flfrys muKla fhduq  Ôúk wruqKq ch .ekSfï
ùu l%ufõo úia;r lrhs'
 úúO wdl¾IKsh foa u.ska
Ôú;hg jvd WÑ; foa f;dard
.ekSfï jeo.;alu meyeÈ,s lrhs
7'1'3 mjqf,a  ;ud ms<sn`o wNsudkhla we;s  ;u olaI;d yd iqúfYaIs .;s
wkkH;dj lr .ekSfï jeo.;alu ,laIK m%ldY lrhs'
;yjqre lr  ;u wkkH;dj yd .re;ajh  ;u wkkH;dj yd ;ud ms<sn`o
.ksñka ;ud fj; u /È ;sîu wNsudkhla f.dvkef.k 02
wd;audNsudkh
ixj¾Okh lr  ksr;=reju w;au wNsudkh wdldrh meyeÈ,s lrhs'
.kshs' yd wkkH;dj iq/lSu
 mjqf,a iudðlfhl= f,i  ;u wkkH;dj yd .re;ajh ;ud
j¾Okh lr.; hq;= hym;a úiska u r`ojd ;nd .; hq;= njg
.=Kdx. woyia olajhs'
 Wd;au wNsudkh yd wkkH;dj
/l .kakd wdldrh úia;r lrhs'
 ;u wkkH;dj iq/lSu i`oyd
j¾Okh lr.; hq;= .=Kdx. ,shd
olajhs'
7'1'4 mjqf,a  iudchl mj;akd ys;lr"  ys;lr n,fõ. yd wys;lr
idudðlhskaf.a wys;lr n,fõ. yÿkd n,fõ. úia;r lrhs'
Ôú; .ekSu'  ys;lr n,fõ.j, m%;sM, w.h
id¾:l;ajhg 02
 wys;lr n,fõ. ksid lrhs'
ys;lr n,fõ.
wod< mßÈ iudch ;=< olakg ,efnk  wys;lr n,fõ.j,ska ,efnk
Wmfhda.s lr whym;a m%;sM, úu¾Ykh wys;lr m%;sM, úia;r lrhs'
.ksñka wys;lr lsÍu'  wys;lr n,fõ.j,ska ñ§fï
n,fõ.j,ska je  ys;lr n,fõ. ksid Wmdh ud¾. meyeÈ,s lrhs'
iudch ;=< olakg ,efnk  ys;lr n,fõ. Ôú;hg
hym;a m%;sM, úu¾Ykh iïnkaO lr .kakd wdldrh
lsÍu meyeÈ,s lrhs
 ys;lr n,fõ. Ôú;hg <x
lr .eksu yd wys;lr
n,fõ.j,ska wE;a ùug
lghq;= lsÍu
7'1'5 mjqf,a  fi!kao¾hd;aul  lS%vdfjka yd fi!kao¾hd;aul
idudðlhkaf.a l%shdldrlïj, mj;akd ls%hdldrlïj,ska ,efnk
fm!reI w.h m%fhdack meyeÈ,s lrhs' 02
ixj¾Okh ) úfkdaoh  riúkaokhg fhda.H jk
Wfoid l%Svd yd ) úkaokh ks¾udK yd ls%hdldrlï úia;r
fi!kao¾hd;aul ) Ñ;a;fõ. m%ldYkh lrhs'
l%shdldrlïj, ) Ôú;djfndaOh
ksr; fjh  lS%vd yd fi!kao¾hd;aul ls%hd
 úfõl wjia:dj, § úfõlh .; lsÍug WÑ; udOH
ixhufhka hqla; j njg woyia olajhs'
ks¾udKlrKfha fh§u  mjqf,a idudÔlhska iu. lS%vd yd
 ld,h M,odhs f,i .; fi!kao¾hd;aul ls%hdldrlïj,
lsÍu ksr;jk whqre úia;r lrhs'
 mjqf,a idudðlhka tlaj  ks¾udKlrKfha fhfohs
tu wjia:d N+la;s ú`oSug bv
i,id .ekSu
7'1'6  tÈfkod ðú;fha § ´kE u  mjqf,a iudðlfhl= f,i ;ud
mjqf,a mqoa.,fhl=g úúO uqyqKmdk .eg¨ yd wNsfhda.
idudðlhl= wNsfhda.j,g uqyqK mEug úia;r lrhs'
jYfhka isÿ jk nj 02
uqyqKmdk  Ôú; wjia:d yd wNsfhda.  wNsfhda. yuqfõ Wml%uYS,s j"
.eg¨ yd yuqfõ Wml%uYS,s j fuka u ks¾udKYS,S j yd úpdrYS,S j
wNsfhda. yuqfõ" ks¾udKYS,S j yd úpdrYS,S lghq;= lrk wdldr meyeÈ,s
úpdrYS,S yd j lghq;= lsÍu lrhs'
ks¾udKYS,S
Ñka;kfhka  Ñ;a;fõ. md,kfhka hq;= j
hq;= j lghq;= lghq;= lsÍu yd tys
lrhs' jeo.;alu  úúO Ñ;a;fõ. kï lrhs'
 fjkia jk fjf<`o fmd<
;;a;aj yuqfõ úpdrYs,S j  Ñ;a;fõ. md,kh l< hq;=
yd nqoaêu;a mdßfNda.slfhl= wdldr myohs'
f,i lghq;= lsÍfï
jeo.;alu
 nqoaêu;a yd úpdrYS,S
mdßfNda.slhl= f,i lghq;=
lsÍfï jeo.;alu úia;r lrhs'
7'1'7 mjqf,a mjq,lg uQ,Huh  oskm;d$i;sm;d$udisl j fyd`o
hymeje;au iqrlaIs;Ndjfha wjYH;dj" wdodhula ,eîfï fyda wvq
i`oyd jev fndfyda úg uõmsh fofokdf.a wdodhula ,eîfï m%;sM,
f,dalfha tla wfhl= fyda fofokd u idlÉcd lrhs 04
jeo.;alu iy /lshdfõ ksr; fjñka wdodhï  foudmshkaf.a /lshd wysñ ùu
mjqf,a wdodhï imhd .ekSu mjq,lg n,mdk wdldrh
ms<sn`o úu¾Ykh lrhs'
oekqj;aNdjh
j¾Okh lr  kj /lshdjla wdrïN lsÍfï §
.kshs' fyda fidhd .ekSfï § fjk;a
m%foaYhl Ôj;a ùug isÿ ùu
ksid we;s jk wd;;sh ms<sn`o
úia;r lrhs'
 foudmsh fofokd u /lshdfõ
ksr; ùu ksid kQ;k mjq,a
ðú;hg we;slrk mSvkh ms<sn`o
j idlÉPd lrhs'

7'1'8 mjqf,a  mjqf,a idudðlhkaf.a  mjqf,ka ;ud g yd ;udf.ka


idudðlfhl= whs;sjdislï" hq;=lï yd mjq,g bgqúh hq;= hq;=lï yd
f,i ;u j.lSï j.lSï m%ldY lrhs' 02
whs;sjdislï  mjq, ;=<ska ìysjk hym;a  whs;sjdislï N=la;s ú¢k w;r ta
N=la;s ú`Èñka mqrjeisfhl= i;= úh hq;= yd ne`ÿKq hq;=lï bgq lsÍfï
hq;=lï bgq .=Kdx. wjYH;dj meyeÈ,s lrhs'
lrñka
úkh.rel j  mjq,la f,i iduqysl j lghq;=
Ôj;a ùug lrk wdldrh meyeÈ,s lrhs
wjYH udkj  hym;a mqrjeishl= ùug wjYH
.=KO¾u .=Kdx. mjq, ;=<ska ,efnk
j¾Okh lr wdldrh úia;r lrhs'
.kshs'
7'1'9  mjqf,a idudðlhka iy  mjqf,a idudðlhka yd {d;s;ajh 02
mjq, yd {d;s;ajh 02 úia;r lrhs'
wi,ajdiSka  ;u ióm {d;Ska ye`Èkaùu  {d;s;ajh i|yd úúO m%foaYj,
w;r i`oyd Ndú; lrk weu;=ï Ndú; jk weu;=ï mo ms<sn`o
wfkHdakH mo idlÉPd lrhs
in`o;d
;yjqre lr  úúO m%foaYj, {d;s;ajh  mjq, ;=< ls%hd;aul isß;aúß;a yd
f.k i`oyd Ndú; lrk weu;=ï iïm%odhka ,shd olajhs'
iyÔjkfh mo fjkia jk nj  ;u mjq, jgd Ôj;a jk fiiq
ka Ôj;a  mjq, ;=< l%shd;aul jk mjq,a tall wi,ajdiSka nj m%ldY
ùug yqre isß;a úß;a" iïm%odhka yd lrhs'
fjhs' we.hSï moaO;sh  wi,ajdiSka iu. hym;a in`o;d
) isß;aúß;a f.dv k.d .ekSu iudc
) iïm%odhka meje;aug w;HjYH nj meyeÈ,s
 mjq, yd {d;ska w;r lrhs'
mj;akd in`o;d
 mjq, yd wi,ajdiSka w;r
mj;akd in`o;dj,
jeo.;alu
wfma ck 7'2'1 ck  iudch ye`Èkaùu  ck iudch hkak w¾: olajhs'
iudch iudchl  ck iudch ;=< mj;sk  ck iudchl uq,sl yd l=vd u
mj;akd wka;¾ wka;¾ iïnkaO;d iudc tallh mjq, nj m%ldY
7'2 in`o;d
m%cd;ka;%jd úu¾Ykh lrh  ck iudch ;=< mj;akd lrhs'
§ ck ixúOdk yd ta yd ne`ÿKq  ck iudchla ;=< mj;sk wka;¾
iudchl iïnkaO;d mqoa., iïnkaO;d úia;r lrhs'
hym;a  ck iudch ;=< mj;akd iudc
mqrjeisfhl= ixúOdk yd ne÷Kq iïnkaO;d
f,i lghq;= iudcfha hy meje;aug odhl
lrhs jk nj ms<s.ksñka woyia olajhs'
7'2'2 úúO  o;a; yd f;dr;=re iemfhk  o;a; yd f;dr;=re iemfhk 03
uQ,dY%hj,ska uq,dY% h y`ÿkd .ekSu uq,dY%h kï lrhs'
,efnk o;a;
yd f;dr;=re  tu o;a; yd f;dr;=re ck  o;a; yd f;dr;=rej, wjYH;d j
ck iudcfha iudcfha hym;g fya;= jk úia;r lrhs'
hym; msKsi whqßka fhdod .ekSu
úpdrYS,S j
Ndú; lrhs'  tu f;dr;=re úpdrYS,S j  o;a; yd f;dr;=re ck iudcfha
Ndú; lsÍfï jeo.;alu hym;g fya;= jk nj
ms<s.ksñka woyia olajhs'
 o;a; yd f;dr;=re úpdrYS,S j
Ndú; lsÍfï jeo.;alu meyeÈ,s
lrhs'

7'2'3  ;ukag ysñjk whs;sjdislï  whs;sjdislï ks¾jpkh lrhs'


Ck iudcfha y`ÿkd .ekSu  ;ukag ysñ whs;sjdislï ,ehsia;=
iudðlfhl=  Tu whs;sjdislï yd ne`ÿKq .; lrhs'
jYfhka kS;u s h 04
rduqj ;=<
hq;=lï  whs;sjdislï yd neÿKq hq;=lï
whs;sjdislï  kS;suh rduqjla ;=< j.=.; lrhs'
N=la;s ú§ug whs;sjdislï N=la;s ú`§fï  kS;suh rduqjla ;=< whs;js dislï
yqre fjhs' jeo.;alu N=la;s ú`§fï jeo.;alu
 ck iudcfha hym;a ms<s.ksñka woyia olajhs'ck
mqrjeisfhl= jYfhka Ôj;a iudcfha jeo.;a mqrjeisfhl=
ùu i`oyd m%.=K l< hq;= jYfhka Ôj;aùu i`oyd m%.=K
.=Kdx. l< hq;= .=Kdx. ,ehsia;=.;
lrhs
7'2'4  jD;a;slhkaf.a whs;sjdislï  jD;a;slhka wdrlaId lsÍu i`oyd
/lshd ia:dkfha iqrlsk kS;s iudcfha ld¾hNdrh meyeÈ,s
jD;a;slhkaf.a  /lshd ia:dkfha § <ud Y%uh lrhs' 04
whs;sjdislï iQrd lEu je<elaùu  iudch ;reKhka yd
iqrlsk kS;s
ms<sn`o  úY%du .ekSfï jhi jdfhdajDoaOhka wdrlaId lrk
 bgqlrk ,o ld¾hhg wdldrh úia;r lrhs'
.fõIKh lrhs'
uQ,Huh m%;s,dN ieliSug  wkH iudc ;=< úúO kS;s
we;s kS;suh whs;sh yeoEÍu yd <uhska yd
jeäysáhkag tys n,mEu ms<sn`o
oekqïj;a fjhs'
7'2'5 ck  ck iudcfha idudðlfhl=  ck iudcfha idudðlfhl=
iudcfha jYfhka uqyqKmdk wNsfhda. jYfhka uqyqKmdk wNsfhda. 03
idudðlfhl=  tu wNsfhda. id¾:l j ch y`ÿkd f.k kï lrhs
jYfhka .ekSu i`oyd wkq.ukh l<  wNsfhda. id¾:l j ch .ekSu
uqyqKmdk hq;= l%shdud¾. i|yd wkq.ukh l< hq;= ls%hd
wNsfhda. yuqfõ ud¾. úia;r lrhs'
ks¾udKYS,S j
lghq;= lrhs'  wNsfhda.j,g id¾:l j uqyqK
§fï wjYH;dj mqoa.,
ixj¾Okhg fya;=jk nj
meyeÈ,s lrhs'
7'2'6 ck  iudc hym; i`oyd  hq;=lï yd j.lSï hkak w¾:
iudcfha hym;  mqrjeisfhl=f.ka bgq úh olajhs'
Wfoid ;u hq;= hq;=lï  iudc hym; i|yd
hq;=lï yd 03
j.lSï  ;u hq;=lï bgq lsÍu iudc mqrjeishl=f.ka bgq úh hq;=
hym;g fya;= jk wdldrh hq;=lï kï lrhs'
fkdmsßfy,d
bgq lrhs'  kS;suh hq;=;ï yd iodpdrd;aul
hq;=lï fjkalr olajhs'
 j.lSï ,ehsia;=.; lrhs'
 hq;=lï bgq lsrSu iudc hym;g
fya;=jk wdldrh úia;r lrhs'

wfma 7'3'1  ixialD;sh ks¾jpkh lrhs'  ixialD;sh hkak ks¾jpkh


ixialD;sh iEu  iEu ixialD;shlu olakg lrhs' 04
ixialD;shl u ,efnk fmdÿ ,laIK  ixialD;sl wx. kï lrhs
7'3 olakg ,efnk
nyqixialD;s fmdÿ yd úfYaI  tla tla ixialD;shg wkkH  iEu ixialD;shl u olakg
l iudchla ,laIK jQ úfYaI ,laIK úia;r ,efnk fmdÿ ,laIK meyeÈ,s
;=< iduldó úYaf,aIKh lrhs' lrhs'
j hym;a lrhs'  tla tla ixialD;shg wkkH jQ
mqrjeisfhl= úfYaI ,laIK úia;r lrhs'
f,i Ôj;a
fjhs
7'3'2  ;u ixialD;sl odhdo y`ÿkd  ;u ixialD;sl odhdohka y`ÿkd
;u ixialD;sl .ekSu f.k kï lrhs'
odhdo fuka u  tajd wdrlaId lr .ekSfï  ;u ixialD;sl odhdo wdrlaIdlr
wkH ixialD;sl jeo.;alu .; hq;= nj meyeÈ,s lrhs'
odhdo wdrlaId 04
lr .ekSug  wkH ixialD;sl odhdo  wkH ixialD;sl odhdo y÷kd
odhl fjhs' y`ÿkd .ekSu yd tajdg .re f.k tajdg .re lsÍfï
lsÍfï jeo.;alu jeo.;alu ms<s.ksñka woyia
 ixialD;sl Wreu wdrlaId olajhs'
lsÍug kS;suh yd  ixialD;sl Wreu wdrlaId lsÍug
iodpdrd;aul jYfhka ne`§ kS;suh yd idodpdrd;aul
isàu jYfhka ne`È isàfï jeo.;alu
úia;r lrhs'

7'3'3 cd;sl  cd;sl wkkH;dj ms<sìUq  cd;sl wkkH;dj ms<sìUq 04


wkkH;dj lrk ixfla; flfrk ixfla; kï lrhs'
ms<sìUq lrk  cd;sl fldäh  cd;sl wkkH;dj ms<sìUq
ixfla; ksjerÈ  cd;sl .Sh flfrk ixfla;j, jeo.;alu
j Ndú; lrñka
 rdcH ,dxckh meyeÈ,s lrhs'
tajdg .re lrhs'
 cd;sl jDlaIh yd cd;sl  cd;sl wkkH;dj ms<sìUq
mqIamh flfrk ixfla;ksjerÈ j Ndú;
 cd;sl mlaIshd" cd;sl lsÍu ms<sn`oj idlÉPd lrhs'
lS%vdj
 cd;sl fldäh
 Tijk wjia:d
 kssjerÈ Ndú;h
) tiùu
) wvl=Uq lsÍu
 wkq.uk l< hq;= bßhõ
 cd;sl .Sh
 cd;sl .Sh .dhkd lrk
wjia:d
 cd;sl .Sh ksjerÈ j
.ehkd lsÍu
 ksjerÈ bßhõ wkq.ukh
lsÍu

7'3'4  ;u ixialD;sl wkkH;dj  ;u ixialD;sl wkkH;dj


iajlSh y`ÿkd .ekSu wdrlaId lr .ekSfï jeo.;alu
ixialD;sl meyeÈ,s lrhs' 04
wkkH;d j  ;u ixialD;sl wkkH;dj
wdrCId lr wdrCId lr .ekSfï  ;u ixialD;sl wkkH;dj /l
.ksñka cd;sl jeo.;alu .ksñka cd;sl iu`.sh
iu.sh f.dv f.dvke.Sfï jeo.;alu ms<sn`oj
ke.Sug
m%uqL;dj §  ;u ixialD;sl wkkH;dj woyia olajhs'
lghq;= lrhs' wdrCId lr .ksñka cd;sl
iu.sh f.dvke.Su
7'3'5 hym;a  idrO¾u w¾: oelaùSu  idrO¾u hkak fláfhka úia;r
mqrjeisfhl= i;=  iudc hymeje;au i`oyd lrhs'
idrO¾u w.h idrO¾uj, wjYH;dj  iudcfha hymeje;au i|yd
lrhs 04
 wm úiska iq/lsh hq;= yd idrO¾uj, wjYH;dj meyeÈ,s
.re l< hq;= idrO¾u lrhs'
 mqoa., ixj¾Okh i`oyd  mqoa., ixj¾Okhg wod<
idrO¾u pß;dhkh lr idrO¾u m%.=K lr .; hq;= nj
.ekSu meyeÈ,s lrhs'

úÿy,am;s;=udf.a ks¾foaYh # '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''


w;aik
2018 jdr igyk 08 fYa%Ksh - mqrjeis wOHdmkh
ksmqK;dj ksmqK;d úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,É wdrïN wjika wdrïN wjika fjk;a
uÜgu fÊo lrk lrk l< l< w;a
.Kk oji oji oji Èkh ik
fmdÿ 8'1'1 fmdÿ • fmdÿ fiajd • fmdÿ fiajd y`ÿkajhs'
fiajd fiajd y`ÿkd - ye`Èkaùu • fmdÿ fiajdj, wjYH;dj
8'1 ck f.k tys - wjYH;d yd úldYkh - meyeÈ,s lrhs' 02
cSú;fha wjYH;d yd ld,Sk jeo.;alu • fmdÿ fiajdj, wdrïNh yd
hym; ld,Sk - fmdÿ fiajdj, ,CIK úldYkh ms<sn`o f;dr;=re
msKsi jeo.;alu úu¾Ykh lrhs'
mj;akd úu¾Ykh  fmdÿ fiajdj, fmdÿ ,laIK
fmdÿ fiajd lrhs' meyeÈ,s lrhs'
M,odhs j
yd ksjerÈ
j Ndú;
lrhs'
8'1'2 fmdÿ  wm m%foaYfha fmdÿ fiajd  ;u m%foaYhg iemfhk fmdÿ
fiajd imhk  c, iïmdokh fiajd kï lrhs'
wdh;k y`ÿkd  fi!LHh  fmdÿ fiajd imhk wdh;kj,
f.k ck  m%jdyKh yd tajdg iïnkaO ks,OdrSkaf.a
Ôú;h hym;a ld¾hNdrh meyeÈ,s lrhs'
 úÿ,sh
lr .ekSug  rch u`.ska iemfhk fjk;a
fhdod .kshs'  mKsúv yqjudrej
 wdrCIl fiajd fmdÿ fiajd ms<sn`o úia;r
bÈßm;a lrhs'
 wOHdmkh
 fmdÿ fiajd imhk fjk;a
 ;emE, ixúOdkj,g ksoiqka olajhs'
 iuqmldrh
 ck ðú;fha .=Kd;aul
 fmdÿ fiajd imhk wdh;k ixj¾Okhg fmdÿ fiajd bjy,a
yd ks,OdÍyq jk njg woyia olajhs
c, iïmdokh lrk
wdh;k
Wod - c, iïmdok yd
c,dmjyk uKav,h
fi!LH fiajd imhk wdh;k
wOHdmk fiajd ,nd fok
wdh;k
m%jdyK fiajd imhk wdh;k -
úÿ,sh n,h imhk wdh;k -
mKsúv yqjudrej yd iïnkaO
wdh;k
 rch u`.ska imhk fjk;a
fmdÿ fiajd –
mßir ixrlaIKh
iudc ixrlaIKh
úúO iqNidOk fiajd
 m%foaYfha fmdÿ fiajd
imhk fjk;a ixúOdk yd
tu`.ska imhk fmdÿ fiajd
ck ðú;fha .=Kd;aul
ixj¾Okhg fmdÿ fiajd
bjy,a jk wdldrh
8'1'3  fmdÿ fiajd l%shd;aul lrk  fmdÿ fiajd imhk wdh;kj,
fmdÿ fiajd wdh;k yd ne`ÿKq j.lSï hq;=lï yd j.lSï meyeÈ,s
imhk yd hq;=lï lrhs'
wdh;k yd - ish¨ u fmdÿ fiajd fmdÿ  fmdÿ fiajd imhk wdh;k ;u
ne`ÿKq j.lSï ck wjYH;d bgq lrk hq;=lï yd j.lSï bgq lsÍu ck
yd hq;=lï neúka udkj ys;jdÈ j Ôú;fha hymeje;aug fya;= jk
úu¾Ykh lghq;= lsÍfï jeo.;alu nj m%ldY lrhs'
lrhs - ish¨ fmdÿ fiajd  fmdÿ fiajdj,g iïnkaO
ld¾hlaIu j yd úêu;a j ks,OdÍka ld¾hlaIu j fiajd
iemhsh hq;= nj iemhSfï jeo.;alu meyeÈ,s
 c,h iïmdokh - msßisÿ lrhs'
c,h iemhSu" úêu;a j
fnod yeÍu" l,g fõ,djg
kv;a;= lghq;= lsrSu
 fi!LH fiajd - wjYH ´kE
u wjia:djl fiajd úêu;a
j iemhSu" - fnda jk yd
fnda fkdjk frda.
je<elaùu
ck;dj oekqj;a lsÍu
 wOHdmk fiajdj
iudchg jevodhs
mqrjeishka ìys l< yels
wOHdmkhla ,nd §u -
.+Kd;aul Ndjh wdrlaId
lsÍu - wjYH myiqlï
iemhSu
 m%jdyKh - u`.S wdrCIdj
iy;sl lsÍu - ld¾hlaIu
fiajd iemhSu - kS;s.rel"
úkh.rel yd wdpdrYS,S
fiajdjla iemhSu
 úÿ,sh - mdßfNda.slhkag
wLKav j úÿ,sh iemhSu -
úêu;a j fiajd iemhSu
 mKsúv yqjudrej -
úYajdijka; j ld¾hlaIu
j yd l%uj;a j fiajd
iemhSu
8'1'4 fmdÿ  fmdÿ fiajd iïnkaO • fmdÿ fiajd m%fhdackhg .ekSu
fiajd mqrjeishka i;= whs;sjdislï iïnkaOfhka mqrjeis whs;sjdislï
m%fhdackhg  fmdÿ fiajd m%fhdackhg yd hq;=lï bgq lsÍfï jeo.;alu 03
.ekSu .kakd mqrjeishka i;= meyeÈ,s lrhs'
iïnkaO j.lSï yd hq;=lï - ,efnk
mqrjeis fiajd wrmsßueiafuka • fmdÿ fiajdjkag iïnkaO mqrjeis
whs;sjdislï mßyrKh - fiajd i`oyd hq;=lï bgq lsÍu ld¾hlaIu j
yd hq;=lï f.ùï mshùug wjxl ùu fiajd iemhSug wdOdr jk nj o
ms<sn`oj - fmdÿ fiajd ms<sn`o hym;a m%ldY lrhs'
oekqj;a j wdl,am ixj¾Okh lr
lghq;= lrhs' .ekSu
Fiajd yd iïnkaO foam<"
WmlrK iq/lSu
m%cd;ka;%jd 8'2'1  ;u mjq, yd mdi, ;=<  mjq,a tallh ;=< l%shd;aul jk
§ ck ;u mjq, yd olakg ,efnk m%cd;dka;%sl m%cd;ka;%jd§ ,laIK kï lrhs'
iudch 8'2' mdi, ;=< ,CIK - idlÉPd u`.ska  mjq,a tallh ;=< mej;sh hq;=
m%cd;ka;%jd olakg ksjerÈ ;SrKj,g t<ôu m%cd;ka;%jd§ ,laIK mjqf,a
§ ck ,efnk wkkH u; bjiSu hymeje;aug fya;= jk wdldrh 01
m%cd;ka;%jd§ nyq;r leue;a; ms<sn`o meyeÈ,s lrhs'
iudchl ,CIKj,g
hym;a u;h úuiSu yd tl`. Ùu  mjq,a tallfha idudðlhl=
wkq.; fjhs kdhl;ajhg .re lsÍu
mqrjeishl= f,i m%cd;ka;%jd§ Èúmeje;aug
iyfhda.fhka lghq;= lsÍu wod< .=Kdx. j¾Okh lr
f,i
lghq;= .ekSfï jeo.;alu ms<sn`o j
lrhs woyia olajhs'
 mdi,a iudch ;=< ls%hd;aul
jk m%cd;ka;%jd§ ,laIK
úia;r lrhs'
 mdi,a iudch ;=< m%cd;ka;%jd§
.=Kdx.j,g wkq.; fjñka
lghq;= lsÍfï jeo.;alu
meyeÈ,s lrhs'
8'2'2  <ud whs;sjdislï ye`Èkaùu  <ud whs;sjdislï meyeÈ,s 03
<ud  <uhl=g ysñ jk lrhs'
whs;sjd whs;sjdislï  <ud whs;sjdislï ksis mßÈ
islï
yd  whs;sjdislï yd ne`ÿKq N=la;s ú§fï jeo.;alu
hq;=lï meyeÈ,s lrhs'
hq;=lï
ms<sn`o  <ud whs;sjdislï iq/lSu  <ud whs;sjdislï N=la;s ú§u
wjfnda i`oyd l%shd;aul jk <ud ixj¾Okhg fya;= jk
Ofhka wdh;k wdldrh úia;r lrhs'
lghq;=  <ud whs;sjdislï yd ne`oqKq
lrhs hq;=lï bgq lsÍfï jeo.;alu
meyeÈ,s lrhs'
 <ud whs;sjdislï iq/lSu
i`oyd l%shd;aul jk
wdh;kj, ld¾hNdrh
úia;r lrhs'

8'2'3  úúO Ñ;a;fõ.  mqoa.,hd ;=< we;s jk úúO


m%cd;ka;%jd§  Ñ;a;fõ. wkqj yeisÍï Ñ;a;fõ.S iajNdjhka úia;r
ck iudchl rgdj úúO jk nj lrhs'
meje;au  Ñ;a;fõ. mqoa., yeisÍu 02
iy;sl jk  Ñ;a;fõ. iqNjd§ j
yiqrejd flfrys
wdldrfhka úúOdldrfhka n,mdk wdldrh
Ñ;a;fõ.  .ekSfï jeo.;alu
meyeÈ,s lrhs'
yiqrejd .kshs'
 m%cd;ka;%jd§ mqrjeishl=
jYfhka É;a;fõ. iqNjd§ j
yiqrejd .ekSu mqoa., Ôú;hg
yd iudc hym;g fya;= jk
nj m%ldY lrhs'
8'2'4  kdhl;ajh hkak fláfhka 02
 kdhl;ajh ye`Èkaùu meyeÈ,s lrhs'
kdhl;ajfha
wjYH;dj
 kdhl;ajfha wjYH;dj  iudcfha hymeje;au i`oyd
hy.=Kfhka hq;= kdhl;ajfha
y`ÿkd .ksñka  kdhl;aj .=Kdx. wjYH;d j ms<sn`o úia;r lrhs'
kdhl;aj
.=Kdx. m%.=K
 kdhl;ajh yd  kdhl;ajh ;=< mej;sh hq;=
wkq.dñl;ajh m%cd;ka;%jd§ kdhl;aj .=Kdx.
lrhs' kï lrhs'
 m%cd;ka;%jd§ kdhl;aj
.=Kdx. m%.=K lsÍfï
jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
 iudcfha hymeje;au i`oyd
wkq.dñlhl= f,i j¾Okh
lr.; hq;= .=Kdx. ms<sn`o
úia;r bÈßm;a lrhs'

 m%cd;ka;%jd§ Èú meje;aug
wod< .=Kdx. meyeÈ,s lrhs'

 m%cd;ka;%jd§ Ôjk rgdj


iudcfha hymeje;aug fya;=
jk nj m%ldY lrhs'
8'2'5  m%cd;ka;%jd§ Èú meje;aug 02
m%cd;ka;%jd§ wjYH .=Kdx. y`ÿkd .ekSsu
Èú
meje;aug  m%cd;ka;%jd§ Ôjk rgdj
wjYH iudcfha hymeje;aug
.=Kdx. fya;= jk wdldrh
j¾Okh lr  ck iudch ;=<
.kshs' iqyo;ajh j¾Okh
ùu
 .egqï wju jQ iudchla
ìys ùu
 kS;s.rel yd .=K.rel
mqrjeishka ìys ùu
 iduldó ck iudchla
ìys ùu
 ish¨ fokdf.a
whs;sjdislï
wdrCId ùu
nyq 8'3'1  nyqixialD;sl ck iudch 03
ixial nyq hkak w¾: olajhs'
D;sl ixialD;sl  nyqixialD;sl ck iudchl
ck ck uq,sl ,laIK meyeÈ,s lrhs'
iudc iudchl
h  nyqixialD;sl ck iudch
wx. ,CIK ye`Èkaùu
úYaf,aKh
lrhs'  nyqixialD;sl ck iudchl
8'3 ,CIK
nyq - úúO ck j¾.
ixial - úúO wd.ï
D;sl
ck - úúO NdId
iudc - úúO isß;a-úß;a
hla - úúO ixialD;sl Wreu
;=< mej;Su
idul
dó j
hym
;a
mqrje
ishl
f,i
Ôj;a fjhs'
8'3'2  Y%S ,xldfõ ixialD;sl  Y%S ,xldj nyqixialD;sl ck 03
ixialD;sl úúO;ajh iudchla nj meyeos,s lrhs'
úúO;ajh
;=<
- NdId  Y%S ,xld ck iudcfha mj;sk
iu.sfhka - wd.ï úúO ixialD;sj,g wh;a
yd - isß;a-úß;a ixialD;sl wx. ms<sn`o úia;r
iyÔjkf - ixialD;sl Wreu bÈßm;a lrhs'
hka  úúO ixialD;sl iïm%odh"  nyqixialD;sl ck iudchl
lghq;= isß;a-úß;a yd W;aij idudðlhl= f,i
lrhs  úúO ck j¾. yd ne`ÿKq iyÔjkfhka hq;= j Ôj;a ùfï
isß;a-úß;a jeo.;alu ms<sn`o j woyia
Wod (- Wm;g fmr isg olajhs'
urKfhka miq f;la  fjk;a rgj, nyqixialD;sl
 úúO wd.ï yd ne`ÿKq isß;- ,laIK ms<sn`o úia;r bÈßm;a
aúß;a" iïm%odh" W;aij yd lrhs'
tajdfha
jeo.;alu
Wod (- fn!oaO ^fjila"
fmdfidka&
yskaÿ ^ff;fmdx.,a"
§mjd,s&
bia,dï ^rduidka"
yÊð& l%sia;shdks
^k;a;,a" uy
isl=rdod&
 tla tla ixialD;sfhys
wkkH;dj
;yjqre ù ;sîu
 úúO;ajfhys,d iu`.sfhka
yd iyÔjkfhka lghq;=
lsÍu
 fjk;a rgj, o
nyqixialD;sl ck iudc
mj;sk nj
Wod (- bkaÈhdj" wefußld
tlai;a
ckmoh
8'3'3  wfkHdakH wjfndaOh ksid  iduldó ck iudchl 04
iajlSh .egqï wju ùu yd ck hymeje;au i`oyd wfkHdakH
ixialD;s fldgia w;r iu`.sh wjfndaOh jeo.;a jk nj
l ;yjqre ùu m%ldY lrhs'
wkkH;d  ixialD;sl úúO;ajh u`.ska  nyqixialD;sl ck iudchl
j wdrCId rg ixj¾Okh lr ixialD;sl ifudaOdkh i`oyd
lr .ekSug tluq;= j lghq;= wkq.ukh l< yels
.ksñka lsÍu l%shdud¾. meyeÈ,s lrhs'
cd;sl  ixialD;sl ifudaOdkh  ;u ixialD;sl wkkH;dj
iu`.shg we;s lsÍu i`oyd /l .ksñka wkH
yd ;srir wkq.ukh l< yels ixialD;sj,g .re
iduh l%shdud¾. lrñka Ôj;a ùfï jeo.;alu
f.dvk`.d.e
kSug odhl  M,odhs wd¾Ól lghq;=j, meyeÈ,s lrhs'
fhfoñka rg ixj¾Okhg  nyqixialD;sl ck iudchla
fjhs' odhl ùu ;=< ;srir iduh
 ixialD;sl úúO;ajhg .re f.dvke`.Sfï jeo.;alu
lrñka úia;r lrhs'
;u hq;=lï yd j.lSï bgq  ;srir iduh cd;sl
lsÍu ixj¾Okhg fya;= jk whqre
 nyqixialD;sl ck iudch meyeÈ,s lrhs'
;=<
 ;srir iduh f.dvke`.Su
ld,Sk .eg¨ 8'4'1  wk;=re yd úm;a y`ÿkd  wk;=re yd úm;a kï lrhs'
8'4 wk;=re .ekSu  wk;=re yd úm;a we;s ùug
ck yd úm;a  iajdNdúl yd ñksia n,mdk fya;= meyeÈ,s lrhs'
iudcfha y`ÿkd l%shdldrlï fya;= fldg  wk;=rej,ska yd úm;aj,ska 02
f.k tajd f.k we;s jk wk;=re jk ydks wju lr .ekSug
iqrCIs wju yd úm;a
; .; yels l%shdud¾. fhdackd
lsÍug  wk;=rej,ska yd lrhs'
meje odhl
;au fjhs'
úm;aj,ska jk ydks  wk;=re j<lajd .ekSug .;
wju lr .ekSu i`oyd .; hq;= l%shdud¾. fmkajd fohs'
i`oyd hq;= l%shdud¾.
l%shdl  wk;=rej, oS yd wdmodj, §
 wk;=re j<lajd .ekSug iydh ,nd.; yels wdh;k kï
dÍ j .; yels l%shdud¾.
lghq lrhs'
 wod< wdh;k ms<sn`o j  wk;=rej, oS yd wdmodj, §
;= ±kqïj;a ùu yd bka ,nd
lrhs iydh ,nd fok wdh;kj,
fok Wmfoia ksis Wmfoia ms<sme§fï jeo.;alu
mßÈ ms<sme§u meyeÈ,s lrhs'
wdmod l<ukdlrK
uOHia:dkh
- frday,$fmd,Sish$ld,
.=K úoHd
fomd¾;fïka;=j
- - fjk;a
wdh;k$m<d;a md,k
wdh;k yd fjk;a wdh;k
iïnkaO .sks ksjk tall
8'4'2 • ta ta wk;=re wjia:dj,g • wk;=re yd úm;a wjia:dj, 04
wk;=rej wod< j wjifa:daÑ; j § ;ukaf.a yd wkHhkaf.a Ôú;
, oS yd Yla;su;a j lghq;= lsÍu wdrlaIdj i`oyd lghq;= lsÍfï
úm;aj, jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
§ • wk;=rla isÿ jq
nqoaêu;a wjia:djl § wjodkï f,i • wk;=re yd úm;a wjia:dj,
j lghq;= tu ia:dkj,g m%fõY fkdùu § wjifa:daÑ; j lghq;= lsÍfï
lrhs' wjYH;dj idlÉPd lrhs'
• wk;=rej,g ,la jQjkag
yd m%:udOdr imhkakkag
Wojq lsÍu
• wod< wdh;k oekqïj;a
lsÍu
• wêixfõ§ fkdùu
• ikaiqka j yd bjiSfuka
lghq;= lsÍu
8'4'3 • wk;=re yd úm;a isÿ úh  wk;=re yd úm;a isÿ úh yels
wdmod yels ia:dk wjia:d ms<sn`o ie,ls,su;a ùfï
l<ukdlrK jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
h - ksji
- wjg mßirh  wk;=rej,ska yd úm;aj,ska 01
lrhs' wdrlaId ùu i`oyd iqÿiq
- mdi, l%shdud¾. fhdackd lrhs'
- jevìu  ia:dkSh wk;=re yereKq úg
• ia:dkSh wk;=re yereKq fjk;a wk;=re isÿ úh yels
úg fjk;a wk;=re jk wjia:d wjia:dj,ska wdrlaId ùfï
- jk i;=kaf.ka wjYH;dj meyeÈ,s lrhs'
- iqkLhkaf.ka  wdydr yd T!IO ksid isÿ jk
- i¾mhkaf.ka úm;j,sk yd wk;=rej,ska
wdrlaId ùfï jeo.;alu
• wdydr yd T!IO meyeÈ,s lrhs
iïnkaO úm;a$wk;=re  wys;lr Ôjk mqreÿ wk;=re yd
• wys;lr mqreÿ ksid isÿ úm;a we;s ùug fya;= jk nj
jk wk;=re meyeÈ,s lrhs'
- u;ameka mdkh lr ßh  wys;lr Ôjk mqreÿj,ska ñ§fï
meoùfuka isÿ jk wk;=re jeo.;alu ms<sn`o woyia
olajhs'
8'4'4 • ud¾. wk;=re  j¾;udkfha § isÿ jk ud¾.
ud¾. - ud¾. wk;=re ye`oskaùu wk;=re yd úm;a ms<sn`o
kS;sÍ;s f;dr;=re bÈßm;a lrhs'
- ud¾. wk;=rej,g
ms<smÈñka
fya;= - wk;=re j<lajd  ud¾. wk;=rej,g fya;= 02
ud¾. meyeÈ,s lrhs'
wk;=re .ekSu i`oyd wkq.ukh
l< hq;= l%shdud¾. - ud¾.  wk;=re j<lajd .ekSu i`oyd
wju wkq.ukh l< hq;= l%shdud¾.
lsÍug kS;sÍ;s ms<sme§u
- ud¾. wk;=re isÿ jQ fmkajd fohs'
l%shd
lrhs' wjia:djl  ud¾. kS;sÍ;s ix{d yd
§ l%shd l< hq;= wdldrh i,l=Kq weiqßka meyeÈ,s
lrhs'
• ÿïßh wk;=re
 ÿïßh wk;=rej,g fya;=
- ÿïßh wk;=rej,g meyeÈ,s lrhs'
fya;= - wk;=re j<lajd
.ekSug wkq.ukh l<  ÿïßh wk;=re j<lajd .ekSug
hq;= l%shdud¾. - ÿïßh wkq.ukh l< hq;=+ l%shdud¾.
wk;=re isÿ jQ wjia:djl fmkajd fohs'
§ l%shd l< hq;= wdldrh  ud¾. yd ÿïßh wk;=re isÿ jQ
wjia:djl § l%shd l< hq;=
wdldrh úia;r lrhs'

 ridhk øjH Ndú;h u`.ska


isÿ úh yels wk;=re meyeÈ,s
 ridhksl øjH Ndú;h yd lrhs'
tu`.ska wk;=re isÿ úh  ridhk øjH iïnkaO wk;=rla
yelswdldrh isÿ jQ wjia:djl § .; hq;= 02
8'4'5
ridhksl  wk;=rla isÿ jQ wjia:djl § l%shdud¾. úia;r lrhs'
øjH .; hq;= l%shdud¾.  ridhk øjH wdY%s; wk;=re
Ndú;fh wk;=r j<lajd .ekSu i`oyd j<lajd .ekSu i|yd .; yels
ka isÿ jk .; yels l%shdud¾. l%shdud¾. fmkajd fohs'
wk;=re
wju
lsÍug
odhl
fjhs'

8'4'6 • oeßh yels Ôjk rgdjla • oeßh yels Ôjk rgdj 02


±ßh yels hkq l=ula oehs ye`oSkaùu ms<sn`o idlÉPd lrhs'
Ôjk
rgdjlg • oeßh yels mßfNdack • tÈfkod wjYH;d bgq lr
wkq.; rgdjlg yqre ùu .ekSfï § ±ßh yels mßfNdack
fjñka • wdydr yd we`oqï me,`ÿï rgdjlg yqre ùfï wjYH;dj
;srir meyeÈ,s lrhs'
• fi!LH yd ikSmdrCIdj
ixj¾Okhg • oeßh yels mßfNdack
odhl fjhs' • m%jdyK wjYH;d bgq rgdjlg yqre ùfuka ;srir
lr .ekSu ixj¾Okhg
• n,Yla;sh Ndú;h odhl úh yels njg woyia
olajhs'
• c,h yd úÿ,sh
• úfõlh yd úfkdaoh
.; lsÍu
• ksjdi ie,iqï lsÍu yd
;ekSu
.eg¨ 8'5'1  .eg¨ yd wNsfhda. y`ÿkd  .eg¨ yd wNsfhda. ir, j 03
úi`§u yd tÈfkod .ekSu w¾: olajhs'
;SrK Ôú;fha §  .eg¨ yd wNsfhda. ir, j  tÈfkod Ôú;fha § uqyqK
.ekSu uqyqK ks¾jpkh lsÍu mdk .eg¨ yd wNsfhda.
8'5 mEug isÿ  tÈfkod Ôú;fha § uqyqK ms<sn`o úuis,su;a j lghq;=
jk úúO §ug isÿ jk .eg¨ yd lsÍfï jeo.;alu meyeÈ,s
cSjk .eg¨ yd wNsfhda. ms<sn`o lrhs'
wjia:d yd wNsfhda. úuis,su;a ùfï jeo.;alu  tÈfkod Ôú;fha § u;= jk
wNsfhda. ms<sn`o j .eg¨j,g id¾:l j uqyqK
yuqfõ úuid §fï yelshdj j¾Okh lr .;
n,hs' hq;= njg woyia olajhs'
M,odhs j
;SrK
.khs 's

8'5'2  úúO .eg¨ yd wNsfhda.  .eg¨j,g uqyqK §ug isÿ


Ôú;fha ch .ekSfï ks¾udKYS,S ùu idudkH Èú meje;aug
úúO l%u wkq.ukh lsÍu wod< isoaêhla nj meyeÈ,s 03
.eg¨j,g  ´kE u .eg¨jlg yd lrhs'
yd wNsfhda.hlg úi`ÿï  ´kE u wNsfhda.hlg yd
wNsfhda.j mj;sk nj .eg¨jlg úi`oqï mj;sk nj
,g  .eg¨ yd wNsfhda. Ôú; úia;r lrhs'
id¾:l j id¾:l;ajhg wod< lr  Ôú;h ch .ekSu i`oyd
uqyqK fohs .; yels wdldrh wNsfhda.j,g yd .eg¨j,g
- Ñ;a; ffO¾h j¾Okhg ks¾udKYS,s úi`oqï fiùfï
fhduq ùu wjYH;dj meyeÈ,s lrhs'
- úúO ks¾udK ìys lr
.ekSug
fhduq ùu
- jerÈ ksjerÈ lr
.eksug fhduq ùu
 úl,am úiÿï i`oyd
WmfoaYk fiajd ,nd
.ekSu
jev f,dalh 8'6'1 • jev f,dalh ye`Èkùu • jev f,dalfha úúO;ajh
8'6 jev meyeÈ,s lrhs'
jev f,dalfha
• jev f,dalfha mj;sk úúO
f,dalhg úúO;ajh
/lshd • jev f,dalfha
úúO;ajfhys,d úúO /lshd
yqre fjhs' w.h lrhs'
lafIa wjia:d mj;sk nj úia;r lrhs'
;% -
lDIsl
d¾ñl
- ld¾ñl
- fiajd
• iajhx /lshd
• tla tla lafIa;%hg wod<
/lshd wjia:dj,g ksoiqka • Y%u wNsudkfhka hq;= j
8'6'2 fiajfha fh§fï jeo.;alu
Y%u meyeÈ,s lrhs'
wNsudk • Y%u wNsudkh ye`Èkaùu
• Y%u wNsudkfhka hq;= j
• Y%u wNsudkfhka hq;= j
fhka lghq;= lsÍu /lshd ;Dma;shg
hqla; j lghq;= lsÍfï jeo.;alu fya;= jk njg lreKq bÈßm;a
lghq;= • Y%u wNsudkfhka hq;= j lrhs'
lsÍfï lghq;= lsÍfuka fiajd
jeo.;a fhdaclhdg" fiajd odhlhdg"
• Y%u wNsudkfhka lghq;=
lu lsÍu ksid w;a jk m%fhdack
fiajd,dNshdg w;ajk meyeÈ,s lrhs'
úu¾Y m%fhdack
kh
lrhs
8'6'3 • ieu /lshdjl u iudc
ieu wjYH;d bgq lsÍug odhl jk
/ls iudcfha mj;akd úúO whqre meyeÈ,s lrhs'
hdj wjYH;d • ieu
la /lshdjla u" iudcfha • ieu /lshdjla u iudc
mj;sk úúO wjYH;d wNsjDoaêhg fya;= jk nj m%ldY
u
bgq lsÍug odhl jk lrhs'
iud
cf nj
ha • mqoa., yelshd wkqj
m%. /lshdj, ksr; ùu u`.ska
uk iudc m%.ukhg odhl
hg jk whqre
fya
;=
jk
wdl
drh
.fõIKh
lrhs'
• Y%ñlhl= jYfhka ;u /lshd
• Y%uh" ldhsl yd lafIa;%hg wod< mqyqKqùï ,nd
udkisl Y%uh f,i j¾. .eksfï wjYH;dj meyeÈ,s lrhs'
lr oelaùu • Y%ñlhl=g jD;a;Sh mqyqKqj
• M,odhs Y%ñlhl= ,nd .ekSu i`oyd we;s wjia:d
ùug mqyqKqùïj, m%ldY lrh'
wjYH;dj • Y%ufha M,odhs;dj mqyqKqj
• mqyqKq Y%uh u; r`od mj;sk nj meyeÈ,s
.=Kd;aulNdjh flfrys lrhs'
n,mdk wdldrh
8'6'4 • mqyqKq Y%ñlhl=g
mqyqKq Y%ufha foaYSh fuka u úfoaYh
S
jeo.;alu /lshd fjf<`ofmdf<a
úuid n,hs' by< b,a¨ula mej;Su
• mqyqKqj ,nd fok
mdGud,d
Wod - jD;a;Sh mqyK
q q
mdGud,d
 jD;a;Sh mqyqKq myiqlï
imhk wdh;k rdcH
wdh;k$fm!oa.,sl
wdh;k
8'6'5 • hym;a Y%ñlhl= i;= • hym;a Y%ñlhl=f.a
hym;a .=Kdx.j,g .=Kdx. meyeÈ,s lrhs'
Y%ñlhl=f ksoiqka
.a .=Kdx. • fiajd ia:dkfhys § hym;a
- kshñ; fõ,djg .=Kdx. mj;ajd f.k hdfï
wNHka;Ílr fiajhg meñKSu - lem
Kh lr jeo.;alu m%ldY lrhs'
ùu
.khs ' - ;Dma;su;a j /lshdfõ
ksr; ùu
- hq;=lï yd j.lSï bgq
lsÍu
- iyfhda.fhka lghq;=
lsÍu
- jD;a;Sh ixj¾Okh
i`oyd
Wkkaÿ ùu
- kdhl;ajhg .re lsÍu
- wdh;kfha kS;sÍ;s yd
iïm%odhj,g .re lsÍu
8'6'6 • fiajd ia:dkhl • Y%ñlhl= jYfhka fiajd
fiajd wfmalaId - ndysr ia:dkhl wfmalaId ms<sn`o
ia:dk fmkqu ksis mßÈ ixfõ§ ùfï wjYH;dj
fha mj;ajd f.k hdu - meyeÈ,s lrhs'
wfmala kshñ; fõ,djg
Id meñKsu • fiajd ia:dkfha wfmalaId
úu¾Y - fõ,djg jev lsÍu bgq lsÍu fiajdodhlhdf.a
kh - fiajd ia:dkfha ÈhqKqjg hq;=lu yd j.lSu nj meyeÈ,s
lrhs' lemùSu - ld¾hlaIu;dj lrhs'
- jegqmg iß,k f,i
Wmßu fiajdjla ,nd §u

• whs;sjdislï
- wdrlaIs;" msßisÿ yd
m%ikak fiajd mßirhla - • fiajl whs;sjdislï yd
/lshdjg wod< fuj,ï hq;=lï
- lEu úfõlh j.= .; lrhs'
- uQ,sl mqyK
q qj • fiajl whs;sjdislï N=la;s
8'6'7 - ksrka;r jD;a;Sh ú`Èñka hq;=lï yd j.lSï bgq
fiajl ixj¾Okh - ksjdvq lsÍfï jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
whs;sjdislï ^jrm%idohla f,i& "uQ,H
yd j.lSï m%;s,dN
ms<sn`o mÍlaId - jD;a;Sh iñ;s
lrh's idudcsl;ajh
• hq;=lï
- kshñ; fõ,djg
meñKSu
- fm!oa.,sl fmkqu
- meje;au
- uykaisfhka jev lsÍu
- lKavdhï iudðlhl= f,i
lghq;= lsÍu
- fiajd wjYH;d mßÈ
jev lsÍu - fiajd ia:dkfha
myiqlïj,g yd
fuj,ïj,g .re lsÍu yd
wdrlaId lsÍu
fiajd ia:dkfha ÈhqKqjg
iduqysl j lghq;= lsÍu
8'6'8 • fm!oa.,sl ld¾h idOkh
fm!oa.
,sl • l=i,;d • Y%ñlhl= jYfhka
jD;a;S • bf.kSï l%u fm!oa.,sl ld¾h idOkh by<
h uÜgul mj;ajd .ekSfï
- mdrïmßl jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
.=Kdx Ys,amSh$jD;a;Sh l%ufõo
. mj;ajd f.k hEu - • ;ud i;= l=i,;d iy ;u
m%.=K ;dlaIKh fhdod .ekSu wNsreÑ ms<sn`o jD;a;Sh
lr ud¾f.damfoaYlhl= iu`.
- úfYaI{ w;aoelSï idlÉPd lrhs'
.ekSf
,nd .ekSu
ï
jeo.;a • jD;a;Sh ixj¾Okh i`oyd
lu úúO bf.kqï l%u Ndú; lsÍfï
w.h wjYH;dj meyeÈ,s lrhs'
lrhs'
8'6'9 • fiajd,dNshd ;Dma;su;a  fiajd,dNSka ;Dma;su;a lsÍfï
fiajd,dNS lsÍfuka fiajd ia:dkh Wmdh ud¾. fhdackd lrhs'
ka flfrys we;s úYajdih  fiajd,dNSka uekúka y`oqkd
;Dma;su;a ;yjqre ùu f.k lghq;= lsÍfï
l< yels
úúO
• fiajd,dNSkag ,efnk jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
m%;s,dN
Wmdh
ud¾. • fiajd,dNSka ;Dma;su;a
úYaf,aI njg iy;slh
Kh • ks;H fiajd,dNSka iu`.
lrhs' in`o;d wLKav j mj;ajd
f.k hEu

• fyd`o wdodhula
,eîfuka w;a jk m%;s,dN • wdodhu jeä lr .ekSug
iqÿiq l%shdud¾. fhdackd lrhs'
• wvq wdodhula ,eîu
ksid w;a jk m%;súmdl • ;u wdodhu jeä lr .ekSu
i`oyd nqoaêu;a j yd iudc
8'6'10 • iudc ys;ldó ys;ldó j lghq;= lsÍfï
l%shdud¾. Tiafia ;u jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
wdodhï wodhu jeä lr .ekSu i`oyd
bmhSu wkq.ukh l< yels • fyd`o wdodhula ,eîu Ôjk
Ôjk l%fudamdh ;;a;ajfha ixj¾Okhg fya;= jk
rgdjg y`ÿkd .ekSu wdldrh meyeÈ,s lrhs'
n,mdk
wdldrh
úu¾Yk
h lrhs'

úÿy,am;s;=udf.a ks¾foaYh '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''


w;aik
2018 jdr igyk 09 fYa%Ksh - mqrjeis wOHdmkh
ksmqK;dj ksmqK;d úIh wka;¾.;h bf.kqï m, ld,É wdrï wji wdrï wji fjk;a
uÜgu fÊo N ka N ka w;a
.Kk lrk lrk l< l< ik
oji oji oji Èkh
iudc 9'1'1 • iudc iqrCIs;;dj  iudch hkak y÷kajhs'
iqrCIs;;dj iudc  iudch ye¢kaùu  iudc iqrCIs;;dj meyeÈ,s lrhs
9'1 iqrCIs;;dj 
 iudch yd mqoa.,hd w;r iudc iqrCIs;;dj i|yd odhl
ck iudcfha flfrys odhl iïnkaO;dj jk wdh;k yd tajdfha 04
iqrCIs; jk wdh;k ld¾hNdrh j.=.; lrhs
ms<sn| j  iudc iqrCIs;;dj ye¢kaùu
meje;au  u;ameka" u;aøjH Ndú;h"
i|yd úu¾Ykh lrhs'  iudc iqrCIs;;dj flfrys odhl wfkl=;a úIudpdr l%shd wdÈh
l%shdldÍ j jk wdh;k yd tajdhska bgq jk je<elAùu iudc
lghq;= lrhs' ld¾hNdrh - mjq, - mdi, - j.lSula jk nj meyeÈ,s lrhs
wd.ñl wdh;k - iudc wdh;k
 iudc iqrCIs;;dj i|yd jk kS;s
• u;ameka yd u;aøjH Ndú;h" úia;r lrhs'
wfkl=;a úIudpdr l%shd wdÈh je
je<elaùu iïnkaOfhka  kS;sh n,d;aul lsÍu i|yd odhl
mqoa.,hkaf.a yd úúO wdh;kj, jk úúO wdh;k
j.lSï yd hq;=lï ms<sn| úia;r lrhs'
iudc iqrCIs;;dj i|yd jk kS;s  iudc iqrCIs;;dj fjkqfjka
wêlrKfhka
• kS;sh ye¢kaùu isÿ jk fiajh ms<sn`o woyia olajhs
• kS;sfha .=Kdx.

• kS;s uQ,dY%h

 kS;s j¾.
• foaYSh kS;sh
 wdKavql%u jHjia:d kS;sh
 wmrdO kS;sh
 isú,a kS;sh

• kS;sh n,d;aul lsÍu i|yd


mj;sk wdh;k
• wêlrKh
 fYa%aGdêlrKh
 wNshdpkdêlrKh
 m<d;ano uydêlrK
 uydêlrKh
 Èid wêlrKh
 ufyai;%d;a wêlrKh
• fmd,Sish
• kS;sm;s fomd¾;fïka;=j
• rcfha ri mÍCIl
fomd¾;fïka;=j
• nkaOkd.dr fomd¾;fïka;=j
• wdrCIl yuqod

 wka;¾cd;sl kS;sh
9'1'2  iudc iqrCIs;;dj we;s lsÍu i|yd  wdKavql%u jHjia:dj yd wfkl=;a 04
iudc fhdod we;s hdka;%K " kS;sÍ;s yd kS;sÍ;s wkq.ukh lsÍfï
iqrCIs;;djg ne÷Kq mqoa., j.lSï yd hq;=lï wjYH;dj meyeÈ,s lrhs
odhl jk  wdKavql%u jHjia:dj yd wfkl=;a  hqla;sh mis|,Su i|yd wêlrK
úúO wdh;k kS;sÍ;s l%shdj,shg iydh ±laùfï
iu`.  wêlrKh jeo.;alu meyeÈ,s lrhs
wNsudkj;a  kS;sh yd iduh wdrCId lsÍu i|yd
mqrjeishl=  fmd,Sish fmd,Sishg iydh ùu
f,i
iyfhda.fhka  wdrCIl yuqod iïnkaOfhka mqrjeis ld¾hNdrh
úia;r lrhs'
lghq;= lrhs'  iu: uKav,
 cd;sl wdrCIdj ;yjqre lsÍu i|yd
 cd;sl <ud wdrCIl wêldßh lghq;= lrk ;%súO yuqodj iu`.
iyfhda.fhka lghq;= lsÍfï
 udkj ysñlï fldñiu jeo.;alu m%ldY lrhs
 iudc iqrCIs;;dj wdrCId lsÍu
iïnkaOfhka iu: uKav,
l%shdj,shg odhl ùfï jeo.;alu
úia;r lrhs'
 iudc iqrCIs;;djg odhl jk
fjk;a wdh;k iu`.
iyfhda.fhka lghq;= lsÍfï
jeo.;la u meyeÈ,s lrhs'
ld,Sk 9'2'1  ;dCIKsl fjkia ùï yd tajdg  ;dCIKsl fjkia ùï meyeÈ,s
fjkia ùï ld,Sk fjkia olajk m%;spdrj, jeo.;alu lrh's
9'2 ùï mqoa., yd  ;dCIKh ye¢kaùu  .fõIK yd m¾fhaIK kj fidhd
iudc iudc .ekSïj,g odhl jk nj meyeÈ,s 02
hym;g ixj¾Okhg  ;dCIKsl fjkia ùï ye¢kaùu lrhs'
odhl jk n,mdk  úúO .fõIK" m¾fhaIK u`.ska  ;dCIKsl fjkia ùï iudc
;dCIKsl" wdldrh lrkq ,nk fidhd .ekSï fjkiaùïj,g n,mdk wdldrh
wd¾Ól yd úu¾Ykh
lrhs'  ;dCIKsl fjkia ùï iu`. we;s úia;r lrhs'
iudc fjkia
ùïj,g
jk iudc fjkia ùï  fhda.H ;dCIKh Ndú;fhka
wkq.; j  ks¾udKYS,S mqrjeishl= jYfhka fN!;ls yd udkj iïm;ja ,ska
l%shd lrhs' ;dCIKsl fjkia ùï fhdod Wmßu m%fhdack ,nd.; yels
wdldr fmkajd fohs'
.ekSfï jeo.;alu
 ;srir ixj¾Okh i|yd fhda.H
 fhda.H ;dCIKh fhdod .ekSfï ;dCIKh Ndú;fha jeo.;la u
jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'

 wd¾Ólfha isÿ jk fjkia ùï


 lDIs wxYh
 ld¾ñl wxYh
9'2'2  fiajd wxYh  wd¾Ólfha úúO fCIa;%j, isÿ jk
ld,Sk fjkia ùï meyeÈ,s lrhs'
wd¾Ólfha isÿ  wd¾Ólfha isÿ jk úúO fjkia
jk fjkia ùïj, mqoa., yd iudc n,mEu  wd¾Ólfha isÿ jk úúO fjkia
ùïj,g ùï mqoa.,hd yd iudch
 wd¾Ólfha iÿs jk ld,Sk fjkia flfrys we;s lrk n,mEï
wkq.; j l%shd ùï
lrhs' úYaf,aIKh lrhs'
 WÑ; mßÈ Ndú;hg .ekSu
02

9'2'3 /lshd fjf<|fmd< yd ne÷Kq kj • wd¾Ólfha isÿ jk ld,Sk 02


m%jK;d y÷kd .ekSu fjkiaùïj,g WÑ; mßÈ
/lshd • kj m%jK;d Tiafia újD; jk wkq.; ùfï jeo.;alu m%ldY lrhs
fjf<|fmd< /lshd
yd ne÷Kq kj
m%jK;d /lshd fjf<|fmd< yd ne÷Kq kj
úu¾Ykh m%jK;d úia;r lrhs'
lrhs'
• hyÔjkh ye¢kaùu kj /lshd i|yd imqrd .; hq;=
iqÿiqlï ms<sn| j idlÉPd lrhs
• hyÔjkhl wjYH;dj
• iudcfha hymeje;au i|yd
• hyÔjkh hkak y÷kajhs'
• mqoa., wNsreÑk úúO ùu • ;r.ldÍ f,dj ;=< hyÔjkhl
• Ôjk rgdj ixlS¾K ùu wjYH;dj fmkajd fohs'
• hyÔjk .=Kdx. meyeÈ,s lrhs
• Od¾ñl nj 02
• u;ameka" u;aøjH Ndú;h yd wfkl=;a
9'2'4 • idOdrK;ajh úIudpdr l%shd hyÔjkh ì| jeàug
;r.ldÍ f,dj fya;= jk whqre úia;r lrhs'
;=< hyÔjk • iduh • hyÔjkfhka lghq;= fkdlsÍu ksid
.=Kdx. m%.+K • hyÔjk .=Kdx. w;ajk m%;sM, meyeÈ,s lrhs'
lrñka
iyÔjkfhka • kS;s .rel nj • hyÔjkh iudcfha hymeje;aug
lghq;= lrhs' n,mdk wdldrh meyeÈ,s lrhs'
• Od¾ñl Èú meje;au
• hyÔjk .=Kdx. Ôú;hg wod< lr
• i;=áka isàu .; yels wdldr fhdackd lrhs'
• ,o fohska i;=gq ùu
• iyÔjkh hkak y÷kajhs'
• yDo idCIHhg tl`. j lgh;q =
lsÍu • iyÔjk .=Kdx. úia;r lrhs'
• iudcfha hymeje;au i|yd
• ieye,a¨ Èú meje;au iyÔjkfh ajeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
• ffO¾hjka; Ndjh hyÔjkh yd iyÔjkh mqoa.,
ydiudc ixj¾Okhg jeo.;a jk
• u;ameka" u;aøjH Ndú;h yd wdldrh idlÉPd lrhs'
wfkl=;a úIudpdr l%shd
hyÔjkh ì| jeàu i|yd fya;=
jk wdldrh'

• iyÔjkh ye¢kaùu •
iyÔjkhl wjYH;dj
• iyÔjk .=Kdx.
• iyfhda.fhka lghq;= lsÍu
• wkHhkag .re lsÍu
• fnodyod .ekSu
• wfkHdakH úYajdih
• iqyo nj
• wjxl nj
• iyÔjk .=Kdx. Ôú;hg wod<
lr
.ekSfï jeo.;alu
hyÔjkh yd iyÔjkh mqoa., yd iudc
ixj¾Okhg jeo.;a jk wdldrh
9'2'5 • iuqmldr jHdmdrh ye¢kaùu • iuqmldr jHdmdrfha wruqKq yd
iuQmldr ld¾hNdrh meyeÈ,s lrhs'
• iuqmldr jHdmdrfha j¾;udk
jHdmdrh yd ld¾hNdrh • úúO fiajd iuQmldr iñ;j, yd
iïnkaO ù mdi,a iuQmldr iñ;sj, wjYH;dj 02
iyÔjkfhka • úúO fiajd iuqmldr iñ;s yd idlÉPd lrhs'
hq;= mqrjeishl= mdi,a iuqmldr iñ;s
f,i lghq;=
lrhs'
• foaYSh;ajh w¾:dkaú; j úia;r lrhs'
• f,dalh ms<sn| mq`M,a ±lau
• foaYSh;ajh ?l.ekSug odhl ùfï
• foaYSh;ajh w¾:dkaú; j w.h lsÍu jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
 foaYSh ixialD;sh • foaYSh;ajh /l.ksñka úYaj 02
 foaYSh ksIamdok .ïudkfha idudðlhl= f,i lghq;=
lsÍfï jeo.;alu idlÉPd lrhs'
9'2'6  foaYhg wdfõKl foa
foaYSh;ajh /l WodyrK(- T!IO" Ydl" i;=ka jeks • wfkHdakH /¢hdj u`.ska
.ksñka úYaj f.da,Sh jYfhka iyÔjkh ls%hd;aul
.ïudkfha • foaYSh rduqfjka Tíng f.dia wkH
ixialD;s y÷kd .ekSu yd tajdhska jk wdldrh meyeÈ,s lrhs
idudðlhl=
f,i lghq;= bf.kSu
lrhs • iyÔjkh f.da,Sh jYfhka
ls%hd;aul jk wdldrh y÷kd
.ekSu
• wfkHdakH /¢hdj
 lsis u mqoa.,hl=g" ck
j¾.hlg" rglg" f,dalfha ;ks
j mej;sh fkdyels nj

m%cd;ka;%jd§ 9'3'1 zzm%cd;ka;%jdohZZ ye¢kaùu m%cd;ka;%jd§ ZZ m%cd;ka;%jdohZZ hk ixl,amh ir,


md,kh m%cd;ka;%jd§ md,k l%uhl uQ,sl j meyeos,s lrhs'
9'3 md,k l%uhl ,laIK • m%cd;ka;%jd§ md,k l%uhl uQ,sl 02
m%cd;ka;%jd§ uQ,sl wx. m%cd;ka;%jd§ md,k l%uhl ,laIK idlÉPd lrhs'
ck ,CIK id¾:l;ajhg wjYH wx. • m%cd;ka;%jd§ md,k l%uhl
iudchl úYaf,aIKh m%cd;ka;%jd§ md,k l%uhla mj;akd id¾:l;ajhg wjYH wx. úia;r
hym;a lrhs' rgj,g ksoiqka lrhs'
mqrjeishl= • m%cd;ka;%jd§ md,k l%uh mj;ks
f,i lghq;= rgj,g ksoiqka olajhs'
lrhs

9'3'2  m%cd;ka;%jd§ ck iudchl  m%cd;ka;%jd§ md,k l%uhla 02


m%cd;ka;%jd§ mqrjeishl= i;= whs;sjdislï mj;sk rgl mqrjeishl=f.a
iudchl  whs;sjdislï N=la;s ú£fï § whs;sjdislï meyeÈ,s lrhs'
mqrjeishl= i;= iudchg bgq l< hq;= hq;=lï  mqrjeishl= jYfhka hq;=lï
whs;sjdislï yd fkdmsßfy<d bgq lsÍu
ne÷Kq hq;=lï  ffk;ls rdujq ;=< whs;sjdislï  whs;sjdislï iqrCIs; ùu flfrys
úu¾Ykh N=la;s w;HjYH nj idlÉPd lrhs
lrhs' ú£fï jeo.;alu  ffk;sl rduqj ;=<
whs;sjdislï N=la;s ú£u mqoa., yd
iudc ixj¾Okhg fya;= jk nj
meyeÈ,s lrhs'

9'3'3  foaYmd,k mCI  foaYmd,k mlaIhla hkak 02


ck iudchl fláfhka y÷kajhs'
 foaYmd,k mCI ye¢kaùu
tlai;a nj  m%cd;ka;%jd§ md,khl mj;sk
we;s lsÍug  ck iudchl tlai;a nj we;s lsÍu mlaI l%u ms<sn| j idlÉPd lrhs'
foaYmd,k i|yd foaYmd,k mlaI u`.ska bgq  ck iudchl tlai;a nj f.dv
mCI u`.ska bgq l< hq;= ld¾hNdrh ke`.Su i|yd foaYmd,k mlaI
l< hq;= u`.ska bgq l< hq;= ld¾hNdrh
ld¾hNdrh w.h lrñka woyia olajhs'
w.h lrhs'

 Pkoa n,h hkak meyeÈ,s lrhs


 ue;sjrK ms<sn| úia;r bÈßm;a
lrhs
 Pkao n,h yd ue;sjrK  ck;dj md,khg iyNd.s jk
wjia:d kï lrhs' 02
 Pkao n,h iy ue;sjrK ye¢kaùu
9'3'4  i¾jck Pkao n,h yd tys
 ck;dj md,khg iyNd.sjk jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
m%cd;ka;%jd§
ck iudchl wjia:d  ue;sjrKhl § Pkao odhlhl="
ue;sjrK yd ckao wfmalaIlhl= jYfhka ysñ
 i¾jck Pkao n,h iy tys jk whs;sjdislï ms<sn| j idlÉPd
Pkao n,h jeo.;alu
ms<sn| j lrhs'
úu¾Ykh  ue;sjrK" ue;sjrK iïnkaO
lrhs' ck;d whs;sjdislï yd hq;=lï
9'3'5  iaÓridr Ndjh ye¢kaùu  iaÓridr Ndjh hkak meyeÈ,s
m%cd;ka;%jd§  iaÒridr Ndjh f.dvk`.d .ekSu lrhs
mqrjeishl= i|yd mqoa.,hl= ;=< f.dvk.d.;  mqoa., Ôú;fha § iaÓridr Ndjfha
f,i" hq;= .=Kdx. we;s jeo.;alu úia;r lrhs' 02
wjiaf:daÑ; j  iudc Ôú;fha § iaÒridr
iaÓridr - uDÿ nj Ndjfha wjYH;dj idlÉPd lrhs'
Ndjfhka
lghq;= lrh's - wjxl nj  mqoa.,hd ;=< iaÒridr nj
- .re lsÍu  f.dvk`.d .ekSug j¾Okh lr
- ijka §u .; hq;= .=Kdx. meyeÈ,s lrhs'

 ;ud iu`. iaÓridr Ndjh


wkqka iu`. iaÓridr Ndjh
• ;u ye.Sï wjiaf:daÑ; j
iodpdrd;aul j m%ldY lsÍu
• Y=Njd§ wdl,amj,ska hqla; j
úpdrYs,S j iDcq m%;sm;a;s u; lghq;=
lsÍu
9'3'6 • cd;sh f.dvke`.Su hkak ye¢kaùu  cd;sh f.dvke`.Sfï ixl,amh 02
m%cd;ka;%jd§ meyeÈ,s lrhs'
• cd;sh f.dvke`.Su i|yd cd;sl
mqrjeishl= m%;sm;A;shl wjYH;dj  cd;sh f.dvke`.Su i|yd cd;sl
f,i cd;sh m%;sm;a;shl wjYH;dj
f.dvke`.Sfï • cd;sl m%;sm;a;s ilia lsÍug odhl úia;r lrhs'
ld¾hh i|yd ùu
lem • cd;ls m%;sm;a;sj,g wkq.; j  mqrjeishl= jYfhka cd;sh
ùfuka l%shd lghq;= lsÍu f.dvke`.Su i|yd wkq.ukh l<
lrhs' • cd;sh f.dvke`.Su i|yd ;u hq;= l%shdud¾. fhdackd lrhs
odhl;ajh lem ùfuka hq;= j ,nd  cd;sh f.dvke`.Su i|yd lem
§fï jeo.;alu ùfuka lghq;= lsÍu iEu
mqrjeishl=f.a u hq;=lula nj
• mqrjeishl= jYfhka cd;sh wNsudkfhka hq;= j idlÉPd
f.dvke`.Su i|yd wkq.ukh l< lrhs'
yels l%shdud¾. WodyrK(-
- ;udf.ka bgq úh hq;= hq;=lï  YS% ,dxlslfhl= jYfhka cd;sl
fkdmsßfy<d bgq lsÍu iu`.sh yd iduh
- iudcfhka ;udg ,eìh hq;=  f.dvke`.Su i|yd lem ùfuka hq;=
fohg jvd ;udf.ka iudchg j lghq;= lsÍfï wjYH;dj
,nd Èh meyeÈ,s lrhs'
hq;= odhl;ajh ms<sn| wjfndaOfhka
lghq;= lsÍu
YS% ,dxlslhka jYfhka cd;sl iu`.sh
yd iduh f.dvke`.Sug odhl ùu
m<d;a md,k 9'4'1 • m<d;a md,kh ye|skaùu • zzm<d;a md,khZZ meyeÈ,s lrhs 02
wdh;k m<d;a md,k • m<d;a md,k wdh;kj, wjYH;dj • m<d;a md,k wdh;kj, wjYH;dj
9'4 wdh;kj, úia;r lrhs'
fmdÿ hym;g jHqyh • m<d;a md,kfha ft;sydisl miqìu • m<d;a md,kfha ft;sydisl
fya;= jk úu¾Ykh m<d;a md,k wdh;kj, jHqyh
lrhs' úldYkh úu¾Ykh lrhs'
m<d;a md,k
wdh;kj, • m<d;a md,k wdh;kj, ixúOdk
lghq;=j,g jHqyh meyeÈ,s lrhs'
iydh olajhs • ;u m%foaYh wh;a jk m<d;a md,k
wdh;kh kï lrhs'

• m<d;a md,k wdh;k u`.ska bgq


lrk fiajd úia;r
lrhs'

• m<d;a md,k wdh;kj,ska bgq jk


• ck Ôú;h hym;a lr .ekSu i`oyd
9'4'2 m<d;a md,k wdh;k
fiajd
j,ska bgq jk fiajh w.h
;u m%foaYhg WodyrK(- 02
m<d;a md,k lrñka woyia olajhs'
-fi!LH yd ikSmdrlaIl fiajd
wdh;kj,ska
isÿ jk fiajd -li< l<ukdlrKh
ms<sn| j -
mqia;ld, yd lshùï
úu¾Ykh Yd,dmj;ajdf.k hEu
lrhs' - uq,a <udúh ixj¾Ok uOHia:dk
mj;ajdf.k hEu
• fmdÿ fjf<|fmd< mj;ajdf.k
hEu
9'4'3 • m<d;a md,k wdh;kj, fiajd • m<d;a md,k wdh;kj,ska imhk
m<d;a md,k iïnkaO uyck hq;=lï fiajd iïnkaOfhka
wdh;kj, WodyrK(-
fiajd yd - nÿ uqo,a l,g fõ,djg f.ùu ;u hq;=lï bgq lsÍfï
iïnkaO ^jßmKï& jeo.;alu ksoiqka olajñka
uyck hq;=lï meyeÈ,s lrhs'
bgq lrhs' - m<d;a md,k wdh;k • fiajd,dNSkaf.a hq;=lï uekúka
lghq;=j,g iydh ùu bgq lsÍu tu fiajd ld¾hlaIu j
mj;ajdf.k hEug fya;= jk njg
woyia olajhs'

• m<d;a md,k wdh;khl fiajd


ld¾hCIu j bgq lsÍu i|yd
• m<d;a md,k wdh;khl fiajd uyck ksfhdað;hka bgq l< hq;=
ld¾hlaIu j bgq lsÍu i|yd bgq hq;=lï yd j.lSï meyeÈ,s lrhs'
úh • m<d;a md,k wdh;khl fiajd
hq;= hq;=lï yd j.lSï ld¾hlaIu j mj;ajdf.k hEu
9'4'4
i|yd ks,Odßkaf.ka bgq úh hq;=
m<d;a md,k • uyck ksfhdað;hkaf`.ka hq;=lï yd j.lSï úia;r lrhs
wdh;khl • ks,OdÍkaf.ka
fiajd
ld¾hCIu j
bgq lsÍfï
wjYH;dj
úu¾Ykh
lrhs'
9'4'5 • m%dfoaYh
S wjYH;d y÷kd .ekSu • m<d;a md,k wdh;kj,ska
m<d;a md,k m%dfoaYh
S ixj¾Okhg fok
• m%dfoaYh
S ixj¾Okh i|yd wjYH odhl;ajh meyeÈ,s lrhs'
wdh;k u`.ska ie,iqï ilia lsÍu
cd;sl • m%dfoaYh
S ixj¾Okfhka cd;sl
ixj¾Okhg • ie,iqï ksis mßÈ ls%hdjg ke`.Su ixj¾Okhg wjYH ie,iqï ilia
,nd fok • m%dfoaYh
S kdhlhka ìys lsÍu lsÍfï jeo.;alu idlÉPd lrhs'
odhl;ajh
úu¾Ykh
lrhs'

.egqï 9'5'1 • .egqï ks¾jpkh lsÍu • .egqï ks¾jpkh lrhs'


ksrdlrKh .egqï ms<sn| j • .egqïj,g fya;= • .egqïj,g fya;= meyeÈ,s lrhs'
9'5 úYaf,aIKh
lrhs' • .egqï we;s jk md¾Yj
• .egqï we;s jk md¾Yj ms<sn|
.egqï idlÉPd lrhs'
ksrdlrKh
i|yd wjYH • úúO .egqï j¾. • .egqï j¾. úia;r lrhs'
ksmqK;d
m%o¾Ykh
lrhs
9'5'2 • .egqï ksrdlrKfhys ,d u;= úh • .egqï ksrdlrKh lsÍfï § we;s
.egqï yels ndOl jk ndOl meyeÈ,s
ksrdlrKhg WodyrK(- lrhs'
fhda.H l%ufõo - ±ä ia:djr nj • .egqï ksrdlrKh i|yd wjYH
- tl u úi`ÿul /`§ isàu .=Kdx. idlÉPd lrhs'

- wfkla md¾Yajh mrojd ;ud


ch
wkq.ukh .ekSug is;Su • .egqï ksrdlrKh i`oyd fhda.H
lrhs' l%ufõo úia;r lrhs'
• .egqï ksrdlrKh i|yd wjYH
.=Kdx.
• .egïq ksrdlrKh i`oyd fhda.H
l%ufõo

• .egqï iqNjd§ j ksrdlrKh


• .egqï iqNjd§ j ksrdlrKh lsÍfï lsÍfï jdis idlÉPd lrhs'
jdis • .egqï iqNjd§ j ksrdlrKh
fkdlr .ekSfï m%;súmdl úia;r
9'5'3 • iduh ia:dms; ùu lrhs'
.egqï iqNjd§
j ksrdlrKh • iïm;a kdia;sh wju ùu
lrhs' • úYajdih f.dvke`.Su
• .egï iqNjd§ j ksrdlrKh
fkdlr .ekSfï m%;súmdl
jev f,dalh 9'6'1 ukd j • fm!oa.,sl f.dkqjl we;=<;a úh • ;u fm!oa.,sl .=Kdx." l=Y,;d
9'6 jev ie,iqï lrk hq;= jeo.;a f;dr;=re yd p¾hd úia;r lrhs'
f,dalhg ,o fm!oa.,sl )fm!oa.,sl f;dr;=re • fm!oa.,sl • ;u ye`.Sï" u; yd woyia wka wh
iQodkï fjhs' f.dkqjla .=Kdx. • fm!oa.,sl l=Y,;d • iu`. yqjudre lr .kshs'
mj;ajdf.k fm!oa.,sl p¾hd
hEfï • wka whf.a u; .re lrhs'
jeo.;alu ▪ mdi, ;=< § iy bka msg; § • úia;r iys; fm!oa.,sl f.dkqjla
w.h lrhs' ,nd .kakd w;a±lSï ilia lr .kshs
• fm!oa.,sl f.dkqjla mj;ajd
.ekSfuka ;ud ms<sn`o wNsudkhla
we;s lr.; yels nj mjihs'
9'6'2 • úúO jD;a;s$/lshd fCIa;% • ;ud wfmaCId lrk /lshdj$
úúO jD;a;s$ jD;a;sh ms<sn| j úuid n,hs'
• fm!oa.,sl iy rdcH$
/lshd
iafõÉPd$iudc iqNidOk fiajd • úúO /lshd i|yd mj;sk úfYaIs;
úYaf,aIKh b,a¨ï ms<sn| j mÍlaId lrhs
lrhs • fiajd odhl fyda fiajd fhdacl $
iajhx ?lshdj, kshq;= • /lshdfõ ;Dma;su;a Ndjh" bka
,nd .kakd uQ,Huh m%;s,dN
• .Dyia: fyda t<suyka$ iaÓr fuka u jeo.;a nj idlÉPd
ia:dk fyda cx.u ia:dk lrhs'
• uQ,Huh wfmaCIdj fyda i;=g • ieu /lshdjla u jákd nj m%ldY
• ieu jD;a;shl u $ /lshdjl lrhs'
u$iudÔh jákdlula yd
• f.!rjdkaú; Ndjhla ;sîu
9'6'3 • úúO /lshd$jD;a;Ska i|yd msúiqï • <Õd lr .; yels fm!oa.,sl
úúO /lshd$ b,lal we;s lr .ekSfï jákdlu
jD;a;s i|yd
• mdif,a úIh$ úIh Odrd f;dard meyeÈ,s lrhs'
msúiqï .ekSu • jvd;a u WÑ; jQ úIh$úIh
.fõIKh Odrdj$mdGud,dj f;dard
• Ydia;%Sh$ jD;a;Sh iqÿiqlï .kshs'
lrhs'
• úêu;a yd fiajdia: /lshd mqyqKq • id¾:l;ajh <Õd lr .ekSu i|yd
ùï Ydia;%Sh$ jD;a;Sh mqyqKq wOHhk
ljf¾ oehs úuid n,hs'
• jD;a;Sh b,lalhla lrd <Õdùug
úúO ud¾. ;sfnk nj meyeÈ,s
lrhs'

• ;ud jvd leu;s jD;a;Sh i|yd


ksjerÈ úIhhla$ úIh Odrdjla
f;dard .ekSfï jeo.;alu úia;r
lrhs'
• f;dard .kakd ,o úfYaIs;
/lshdj i|yd flá ld,Sk j yd
È.=ld,Sk j imqrd.; hq;= Ydia;S%h
9'6'4 yd fjk;a wjYH;d ms<sn| j úuid
• jD;a;Sh msúiqï i|yd úIhhka $ n,hs'
úIh Odrdj ksjerÈ j f;dard
/lshd$ jD;a;s .ekSfï jeo.;alu • f;dard .kakd ,o /lshdjla i|yd
i|yd wjYH Ydia;%Sh iqÿiqlïj,g wu;r j
iqÿiqlï yd • úfYaIs; /lshd$ jD;a;s i|yd m%dfhda.sl ±kqu yd m<mqreoao bjy,a
m<mrq eooa m<s Ydia;S%h" ld,dkqrEm" udkisl yd jk nj meyeÈ,s lrhs'
ns | j ldhsl b,¨a u'
úu¾Ykh • Wiia yd jeäÿr wOHdmk mdGud,d
lrh's $ wdOqksl;aj mqyqKq
WodyrK(-
• mjqf,a idudðlhka iu`.
ëjrlghq;=j, yd f.dú;eka
lghq;=j, fh§u
• wdydr mdk fjf<|du jekslghq;=

9'6'5 • cSj o;a; m;s%ldjlg we;=<;a l< • jvd;a meyeÈ,s yd l%uj;a Ôjo;a;
b;d Wiia hq;= jeo.;a lreKq WodyrK(- m;%sldjl we;=<;a úh hq;= lreKq
f,i ieliQ - fm!oa.,sl f;dr;=re .ek mÍlaId lrh's
Ôj o;a; - wOHdmk iqoqiqlï wod< • fiajd fhdaclhdf.a wjOdkh Èkd
m;%sldjla ;nd m<mqreoao -fmr /lshd .; yels Ôj o;a; m;%sldjla
.ekSfï f;dr;=re - l=i,;d" ilia lr .ekSug ±kqïj;a fjhs'
jeo.;alu .=Kdx.
w.h lrhs'
- ,nd.;a ch.%yK-
f;dr;=re ,nd.; yels
mqoa.,fhda
• fjk;a Ôj o;a; m;%sld w;=frka
;udf.a Ôj o;a; m;s%ldfõ we;s
iqùfYaIs nj
9'6'6 • m<uq j b,a¨ï m;%fha lgq msgm;la • /lshd b,a¨ï m;%h iïmQ¾K
/lshd b,a¨ï iïmQ¾K lr .ekSfï jeo.;alu lsÍug fhdod .kakd ld,h
m;%hla ksjerÈ • ?lshd úia;rh wkqj ksrjoH M,odhl nj wjfndaO lr
j iïmQ¾K f;dr;=re bÈßm;a lsÍu .kshs'
lr .kakd
wdldrh • wka whf.a whÿïm;a w;=ßka ;u • M,odhs /lshd b,a¨ï m;%hl wvx.=
wjfndaO lr whÿïm; yÿkd .ekSug wjYH úh hq;= lreKq meyeÈ,s j úia;r
.kshs' uQ,sl fm!oa.,sl f;dr;=re lrhs'
iemhSu WodyrK(- • whÿïmf;y s f;dr;r= e bÈßm;a
- /lshdjg wod< fm!oa.,sl lrk wdldrh iy ieleiau fiajd
<eÈhd yd úfkdaodxY fhdaclhd$ iïuqL mÍlaIK
• imhk ,o bvlv {dkdkaú; j uKav,h fj; ys;lr n,mEula
mdúÉÑ lsÍu" Ôj o;a; igyk we;s lrk nj meyeÈ,s lrhs'
wuqKd ;eîu • b,a¨ï m;%hla wjika Èkg fmr
• wjidk Èkg fmr b,a¨ï m;%h bÈßm;a lsÍfï wjYH;dj úia;r
bÈßm;a lsÍu lrhs'

• ,smsfhA lgq igyk ilia lsÍug


• b,a¨ï lsÍu i|yd ,shk ,smsfha jeh l< ld,h m%fhdackj;a nj
lgq igykla ieliSfï jeo.;a lu úia;r lrhs
• wka;¾.;h ;¾ldkql+, j fm< • M,odhl ,smshl wvx.= úh hq;=
.eiaùu lreKq ms<sn| j meyeÈ,s lrhs'
• ±kaùfï i|yka ieu m%Yakhlg
9'6'7 • wjYH jk jeo.;a f;dr;=re" u W;a;r iemhsh hq;= nj
wOHdmk iqÿiqlï" ^wod< m<mqreoao" meyeÈ,s lrhs'
/lshd <eÈhd yd úfkdaodxY&
wenE¾;=jla • f;dr;=re bÈßm;a lrk wdldrh
i|yd ,smshla  ±kaùfï m< lrk ish¨ lreKq fiajd fhdaclhd ;=< hym;a
i|yd f;dr;=re iemhSu n,mEula we;s lrk nj úia;r
,súfï §
we;=<;a úh hq;=  wksla ,sms w;=frka ;u ,smsh lrhs'
mshjr lemS fmfkk fia b;d jeo.;a
f;dr;=re bÈßm;a lsÍu • wjidk Èkhg fmr ,smsh bÈßm;a
.ek lsÍfï wjYH;dj meyeÈ,s lrhs'
úYaf,aIKh
lrhs'
 wenE¾;= i|yd wjidk Èkg fmr
m%;spdr ±laùu

9'6'8  iïuqL mÍCIK l=i,;d j¾Okh • iïuqL mÍCIK l=Y,;d j¾Okh


iïuqL mÍCIK lr lr .ekSfï
l=Y,;dj, .ekSu jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
jeo.;alu
wNHka;ÍlrK WodyrK(- • Rcq W;a;r iemhSu i|yd fyd¢ka
h lr - m%Yakh wid ksu jk ;=re wid isg Y%jKh l< hq;= nj m%ldY lrhs'
.kshs' m%Yakhg W;a;r iemhSu • m%;spdr fláfhka yd iqmeyeÈ,s j
 m%Yakh fyd¢ka Y%jKh lr is;d bÈßm;a l< hq;= nj meyeÈ,s lrhs'
n,d wjxl j W;a;r iemhSu • iïuqL mrSlaIK wjia:d
 meyeÈ,s j ni yeisrùu idudkHfhka udkisl wd;;sh
we;s lr jkakla úh yels nj
 iïuqL mÍCIljrekaf.ka m%Yak f;/ï f.k m%Yakj,g idjOdk j
weiSug iqodkï ùu
• jHdl,= wjia:djkays § ;ekam;a j W;a;r §fï jeo.;alu meyeÈ,s
isàu' lrhs'
• m%;sfmdaIK ,nd .ekSu yd ta wkqj • wjia:djla ,enqKfyd;a m%Yak
lghq;= lsÍu weiSug iQodkula ;sìh hq;= nj
m%ldY lrhs'
• wdo¾Y iïuqL mÍCIKh i|yd
fyd¢ka iQodkï ùu • m%;sfmdaIK ,nd .ekSug we;s
wjYH;dj yd ta wkqj ls%hd lsÍfï
• iïuqL mÍCIK wjia:dj, § jdis meyeÈ,s lrhs'
wd;;sh we;s úh yels nj
• id¾:l;ajh ukd iqodku u; r|d
mj;sk nj meyeÈ,s lrhs'
• whÿï lrk ,o /lshdfõ iajNdjh
wkqj wikq ,eìh yels hehs
wkqudk lrk ,o m%Yak ms<sn| j
idlÉPd lrhs'
iïuqL mÍCIKhlg bÈßm;a ùu • iïuqL mÍlaIKhl § ;u
 fm!oa.,sl fmkqu ^ysiflia ili fm!oa.,sl fmkqu fiajd
lsÍu" wx. rpkh" we÷ï me,÷ï& fhdaclhdg jeo.;a jk nj m%ldY
 YÍr NdIdj lrhs'
b| .ekSu" weia yeisrùu" uqyqfKka • m<uq j we;s lr .kakd m%;srEmh
fmkajk ye`.Sï" w;a p,k §¾> ld,Sk jnj idlÉPd lrhs
 wjOdkh yd Wkkaÿj • YÍr NdIdj wjOdkh ,nd
• l:kh yd ni yeisrùu .ekug jeo.;a jk nj m%ldY
lrhs'
• wdpdr iïmkak ùu • wdpdr iïmkak nj iïuqL
mÍlaIKj, § ksÍlaIKh lrk
nj meyeÈ,s lrhs'

9'6'9
iïuqL
mÍlaIKhlg
fyd¢ka uqyqK
§fï jeo.;alu
w.h lrhs'
• fiajdodhlhl= f,i ld,h ukd • /lshd ia:dkfha § ld,h
fia l<ukdlrKh lr .ekSfï ld¾hCIu j fhdod .ekSfï
jeo.;la u jeo.;la u meyeÈ,s lrhs'
• l< hq;= ld¾h m%uL
q ;dj wkqj fm< • l< hq;= ld¾h m%uqL;dj wkqj fm<
.eiaùu .eiaùfï wjYH;dj idlÉPd lrhs'
• fm!oa.,sl ld,h$ jev lsÍug we;s • fm!oa.,sl wjYH;d" mqyqKqj yd
ld,h$ wOHhk lghq;= i|yd we;s ld¾h idOkh i|yd ld,h ;=,kh
ld,h lsÍfï wjYH;dj meyeÈ,s lrhs'
• fiajdodhlhkag ,nd fok uQ,H
9'6'10 m%;s,dNj,g iß,k mßÈ fiajhla
ld,h ukd fia ,nd .ekSug fiajdfhdaclhdg
l<ukdlrKh whs;shla we;s nj m%ldY lrhs'
lr  fiajdodhlhd .ek fiajdfhdaclhd
.ekSfï ork u;h wdh;kfha ÈhqKqjg
jeo.;alu w.h n,mdk wdldrh ms<sn|j idlÉPd
lrhs' lrhs
 M,odhs;dj yd ld¾hCIu;dj .ek
fiajdfhdaclhdf.a wjOdkh

 fm!oa.,sl yeisÍu • /lshd ia:dkfha § ieu ld¾hhla


 ;u yeisÍu hym;a fyda whym;a i|yd u b;d wjOdkfhka lghq;=
fyda wdldrhg wka whg n,mEï lsÍfï jeo.;alu úia;r lrhs'
we;s lsÍu yd wka whf.a n,mEï • iuyr /lshdj, ksr; ùu /lshd
 ÿ¾j, yeisÍï jd¾;d ksid jD;a;Sh ld,fhka miq j;a wys;lr
ixj¾Okhg we;s jk n,mEu n,mEï we;s lsÍug fya;= jk nj
 kshñ; fõ,djg meñKSu yd jev meyeÈ,s lrhs'
lsÍu ksIamdok W!k;d$ udkj • fiajd wdh;kfha ish¨ fokdg u
iïm;a W!k;d wjia:dj, § tl f,i .re lsÍfï wjYH;dj
iajleue;af;ka Wojq lsÍu meyeÈ,s lrhs'
• ;u l%shd l,dmh wka whg
wys;lr fia n,mEï we;s l< yels
nj yd tfia u wka whf.a l%shd
l,dmh ;udg n,mEï we;s l<
yels nj idlÉPd lrhs'
• kshñ; fj,djg jev fkdlÍs u"
meñKSfï ÿ¾j,;d yd ÿ¾j,
l%shdldß;ajh ;udf.a jD;a;Sh
ixj¾Okhg ndOd we;s lrk nj
úia;r lrhs
9'6'11 • /lshd ia:dkfha hï mSvdldÍ
iEuúg u wjia:dj, § fiajh ,nd §u hym;a
fyd¢ka iduQysl l%shdjla jk w;r th
yeisÍfï leue;af;ka yd ±kqïj;a Ndjfhka
jeo.;alu l< hq;= nj m%ldY lrhs'
w.h lrhs'
9'6'12 • fm!oa.,sl uqo,a l<ukdlrKfha
ksjerÈ jeo.;la u úia;r lrhs'
 wdodhu yd úhou
fm!oa.,sl
 ie,ls,su;a f,i uqo,a $ jegqma • wh jeh ;udf.a wdodhug wkqj
uQ,H ilia lr .ekSfï wjYH;dj
mßyrKh
l<ukdlrKh meyeÈ,s lrhs'
 idudkH fyda yÈis fyda wjia:dj,
ms<sn| § uqo,a fhoùu • l%uj;a b;=reï i|yd ,efnk
.fõIKh jdis meyeÈ,s lrhs'
lrhs  nexl= .sKqula újD; lsÍu$mj;ajd
f.khEu • Kh ùfï yd Khm;a Ndú;fha
 wkd.;h i|yd b;sß lsÍu wjodku úia;r lrhs'
 mßfNdackh i`oyd Kh
.kqfokqj,ska je<lS isàu • fiajfha fh§ isáh § wkd.;
 Khm;aj, jdis$wjdis iqrCIs;;dj fjkqfjka uqo,a b;sß
lsÍfï jeo.;alu meyeÈ,s lrhs'
 wkd.;h i|yd wdfhdackh lsÍu
fyda b;sß lsrSu
• jhia.; ld,h i|yd úY%du jegqma $
• úY%du jegqm mßyrKh yd tjeks
jegqmla fkdue;s wjia:dj, §
w¾: idOl wruqo,a
uqo,a mßyrKh l< hq;= wdldrh
úia;r lrhs

• jD;a;Sh Ôú;h yd iudÔh Ôú;h


iu;=,s; j mj;ajdf.k hEfï
9'6'13 • ld¾hj, fyd| iïñY%Khla mj;ajd jeo.;alu úia;r lrhs'
jD;a;Sh yd .ekSfï jeo.;alu • uQ,H wmyiq;d we;s jQ wjia:djl
fm!oa.,sl • wkd.;h i|yd jev mqyqKqj" l%Svd" l%shd l< hq;= wdldrh ms<sn| j
Ôú;h úfõlh" mjqf,a idudðlhka iu`. idlÉPd lrh's
iu;=,s; f,i yd fm!oa.,sl j úfõlh .; lsÍfï
mj;ajdf.k jeo.;alu
hEfï • uQ,H wmyiq;d we;s wjia:dj, §
jeo.;alu
w.h lrhs' Wmfoia ,nd.; yels md¾Yaj
^WodyrK(- foudmsfhda&

úÿy,am;s;=udf.a ks¾foaYh# ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' w;aik # ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

You might also like