‫!

"‪$‬ا&'رے‬

‫﴿‪﴾ ,+‬‬
‫‪.‬ت‪0‬زا‪2‬ا‪3‬ر‪4‬ا‪65‬‬
 ‫ا&'رے‬$"!
65‫ا‬4‫ ر‬983‫ا‬2‫زا‬0‫ت‬.:+
Chaalees Jawaahar Paarei (Urdu)
A collection of Ahaadees by Hazrat Mirza Bashir Ahmad,
May Allah be pleased with him
First published in Pakistan, 1950
Second edition published in India, 1976
Third and Fourth edition published in India, 1999
Fifth edition published in India, 2001
Sixth edition published in India, 2012 (ISBN: 978-91-7912-006-6)
Present edition published in the UK, 2021

© Islam International Publications Ltd.

Published by:
Islam International Publications Ltd
Unit 3, Bourne Mill Business Park,
Guildford Road, Farnham, Surrey UK, GU9 9PS
Printed in the UK at:
Raqeem Press, Farnham, Surrey
For further information, please visit www.alislam.org
Cover design: Dawood Ismail

ISBN: 978-1-84880-404-3
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
 ‫َ‬ ‫ﺑْﺴﻢ ﷲِ اﻟ َّﺮ ْ ٰ‬
‫ﲪِﻦ اﻟّﺮِﺣْﯿﻢ‬ ‫ِ ِ‬

‫‪;:‬‬
‫ا‪$>=< 5‬ا?ا@‪.‬ت‪BA‬ا‪DC‬ء‪F‬ا‪G5‬و‪KJI‬رہ‪NM‬دتدى‬
‫‪َ Q‬وَﻣﺎ َﻳ‪ِm‬ﻃُﻖ َﻋِﻦ ا‪َْi‬ﻬَﻮى۔ ِإْن ُﻫَﻮ ِإﱰ َّﱮ َو‪ُّ ٌfْ i‬ﻳْﻮ‪) fٰi‬اﻟﻨﺠﻢ ‪۴‬۔‪' S R (۵‬ك ‪ ؐU‬ا‪W‬‬
‫‪X‬ا‪] \[ِY‬م_`‪c Sba‬ا‪d‬و‪$fe‬ا‪a‬رى‪g‬ر‪fh‬۔ا‪jJ =< 5‬ب‬
‫‪.‬ت ‪ F m l‬ا‪ G 5‬و‪n J I‬رك ‪o‬ت ا‪p‬د‪uM t sr q‬ظ ‪w‬۔‬
‫‪x‬ب’!"‪$‬ا& 'رے‘‪.‬ت{ا‪DC‬ء‪0‬زا‪ 2‬ا‪98 3‬ر‪ 4‬ا‪`|0r 65‬دہ‬
‫‪ M }f‬آپ> ‪ƒ‚ q•€‬دى <رف …ن ‡ˆ> ‪. ‰J‬ت ‪ m l‬ر‪Š‬ل‬
‫`‪FŒ‬ا‪G5‬و‪"!rI‬ا‪p‬د‪Ž•?q‬و••درج‡ˆ’‪w‬۔‬
‫“م ‪‡ l‬از ”‪98 Q‬اور“م •ا–—{ ‪˜>98‬ا™‪g‬ت‪>` š‬‬
‫›“م‪•œ‬ا‪x>98ž3‬ب‪‚J>`¡ Ÿ‬م‪¢M‬د‪fr‬۔ا‪=<5‬ان‬
‫‪Ÿ‬اس‚ا‪¦ˆ‡¥¤‬۔آ§‬
‫‪¨ S‬م ا‪p‬د‪®-?g ¬« ª©q‬ر¯وا‪w°‬۔ ا‪±‬ب‪ Q ²!Ÿ‬ان ‪Ÿ‬‬
‫‪³‬د`>‪¶`µŸ´r‬اور ا·¸ں ‪xS´Ÿ‬ب‪¼»º‬۔اس ‪x‬ب‪Ÿ‬ا½ن\‬
‫¾`وا‪g³‬ر¿‪f‬۔ا‪=<5‬اس‪Â&ÁÀr‬ظ\‪n‬ركاور‪¦ˆ‡ÅÄÃ‬۔آ§‬
‫‪Æ‬ا‪ÉÈÇ‬‬
‫ا‪ËÊ‬و‪Ì‬ا‪Í‬‬
‫‪$‬ن‪٢٠٢١‬ء‬
 ‫‪v‬‬
‫َ‬ ‫ﺑْﺴﻢ ﷲِ اﻟَّﺮ ْ ٰ‬
‫ﲪِﻦ اﻟّﺮِﺣْﯿﻢ‬ ‫ِ ِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ﺼّﲇ َ ٰ‬ ‫َْ َ ُ ُ َ ُ َ‬
‫‪َ :‬رُﺳﻮﻟِِﻪ اﻟﮑِﺮْﯾْﻢ‬ ‫ﳓﻤﺪە و ﻧ ِ‬

‫‪Ñ‬ض ‪ p‬ل‬
‫‪ Q Óg _ M‬اس ‪ r‬و‪ S ª f Õ Ô‬ا‪\ Ø × Q f Ö d‬‬
‫•‪ ÚÙ J € J q‬ا‪Ü ‚ Û d‬ى ‪Ý‬ؤ ر¿ ‪ f‬اور ‪q• ’Ÿ M ´ à ß‬‬
‫‪â áº‬ں ‪ã × c‬ں ‪ä‬س ‪ ³å M Q f aâ‬ر‪Š‬ل 'ك ‪ F‬ا‪ G 5‬و‪æ r I‬‬
‫‪è `â dç M‬ر ‪é J‬س ]م \ ‪ê‬ف ‪â‬ر¿ ‪â‬ں۔ ‪ë‬ا ‪ × ì‬آج \‬
‫‪í‬دہ ‪Ù Š‬ل ‪ò ñ r ð“ ï î‬ام اور ‪õ ñ r ô ó¢‬ى اور ‪r öç §ò‬‬
‫÷ں اور ‪Ñ‬ب ‪ø J‬ا’ ر‪ù‬ں ‪ ` ú M‬ر‪Š‬ل ا`م ﷺ‪ r‬رو‪ ü ®p‬اور‬
‫‪ý‬ىر ‪`¥ÿ‚þ‬د!‪ f‬اور"‪ #M‬و‪$Jþ‬د‪ `g³&\%‬اس'‬
‫‪â * ) (Ù M‬ں } ‪+ M‬رے ‪j‬ب آ‪ > ,‬ا‪- W‬اداد ‪õ‬ت ‪. J‬‬
‫‪n‬رك‪Ù‬ل‪/‬ارے۔‬
‫‪ë>q• }10ª‬ےدلاوردˆغ‪\43‬ز‪³‬دہ‪5‬ااور‪\4‬‬
‫ز‪³‬دہ و‪ 6‬ا‪8 7‬ا ‪ Õ‬وہ آ‪9‬ت ‪ F‬ا‪ G 5‬و‪ J I‬ا‪ d‬ا‪ :‬ار;د \ < ر=‬
‫‪ > M } f‬اور ‪] €‬م ‚ ‪ë A _ @; ? ’Ÿ c‬ے ذوق ‪ M‬وہ ا‪D‬م اور‬
‫رو‪grEp‬ن‪f‬۔روا¬آ‪Q fF‬‬
 ‫‪vi‬‬

‫’’ا‪ d‬د‪ G‬ا‪J IH d‬ن آ‪9‬ت ﷺ‪â Lp M K- r‬ا اس‬

‫‪N 3 Mˆ J‬دت اور ر‪A ’Ÿ c ‚ O³‬ص ‪Q‬ن _ ‪ A R‬اس ‪ J‬دل ‪S M‬‬
‫ر‪Š‬ل ‪ r‬ا‪T d‬رى‪ > } U‬اس ‪ M VJ‬ا‪é d‬س ‪W‬اغ رو‪`X‬ر‪RY‬۔‬
‫اس > ‪Z‬ب ر‪ r [Ù‬دا\ ]پ ‪ ^ˆ J‬آ‪9‬ت ‪ F‬ا‪ G 5‬و‪ \ I‬ڈر`‬
‫ڈر`‪ba‬۔’’‪³‬ر‪Š‬لا‪eKd!5‬آ¦‪f‬؟‘‘‬
‫پ > ‡ˆ‪ Õ â ha ‚ Kd B: ³‬اس ‪i ’Ÿ > B $ J‬رى ´ ‪r‬‬
‫آ ؐ‬
‫‪f‬؟ اس > د‪ ¦â kj‬دلاور ‪mâ ¦â `l‬ں \ ‪Ñ‬ض ‪Õ‬۔ ’’‪ë‬ے آ‪! ,‬‬
‫‪n‬ز روزے ‪A ’Ÿ c r‬ص ‪i‬رى _ ‪ë ª‬ے دل‪- M‬ا اور اس ‪ J‬ر‪Š‬ل ‪o r‬‬
‫ََْ ْ ُ َ َ َ ْ َ‬
‫‪ +‬اَﺣَّﺐ ‪R‬‬ ‫‪f S‬۔‘‘ آپؐ > ا\ ‪ \ q r p‬د‪ r‬اور ‡ˆ‪ :³‬اﻟﻤﺮئ ﻣﻊ‬
‫’’" ‪ s‬ر& ‪-Q‬ا¦ ودود‪ >` St‬وا‪Ÿ vu‬اس ‪jJ‬ب \ ‪w‬ا_‬
‫`ے‪x‬۔‘‘‬
‫‪ J Ø > M q• S‬زˆ‪ ª U zº M y‬آج { ‪r }»| M $‬‬
‫~ ‪â € • Ÿ‬ں ‪ë‬ے آ‪n S J ,‬رك ا•ظ ‚ ‪ƒ‬رے ‪„ r‬ح ‪ë‬ى آ†ں‬
‫‪ ‡Ù J‬ر‪ w f‬اور ‪ã ˆ > M‬ں ‪ä‬س ‪ h > M ³å Q Õ‬ر‪Š‬ل ‪-‬ا \ ‪S‬‬
‫‪Š‬ال ‪ R Õ‬اورآپ> ×‪$S h‬اب ‪ ³ˆ‡¥‬اوراس‪M‰J‬اس‪_àŸ ‰‬‬
‫‪n QCŠ‬ز اورروزہ اور ‹ اور ز‪Œ‬ۃ‪ A f •Ž 4‬دل‪ r‬رو• اور رو‪‘ r Ep‬‬
‫‪-‬ا اور اس ‪ J‬ر‪Š‬ل ‪”â _ “p ’ J S o r‬۔ ا• ا–ن ‪— S Ÿ‬‬
 ‫‪vii‬‬

‫‪&˜c¦gâ“p‬ى™ز‪rfš‬روح\›ر‪`â‬اس‪x•œœJ‬آ‪fa‬‬
‫‪ ª‬ا• ا–ن ‪ ™ ž " câ y “p — S Ÿ‬ا‪0 d‬دہ ‪C‬ش \ ز‪³‬دہ ‪Ö‬‬
‫_ر ‪¢¡3 &˜$‬گا·‪¤‬ں\‪w`"¦Ý‬۔‬
‫‪-‬ا ‪ Q f Óg‬ا‪ S ¥‬ر‪Š‬ل ‪ S > M ^ˆ J §¦ J‬ر‪a f ¨ ™Ù‬‬
‫ا• ‪-‬ا ‪© Ÿ‬ر ‪ c â‬اس ‪ ªº J‬وا‪¢‬ں ‪ J‬د‪¢‬ں ‪ M‬اس ‪T r S‬رى ‪8‬ا ‪$ â‬‬
‫&«™‪r‬روح اور & ا¬‪gr -‬ن‪ f‬اور وہ ا· ‪j‬ب آ‪J ,‬ار;دات ‪Ÿ‬د‪°‬‬
‫®ق وذوق \ ¯ اور ا·‪ò $‬ز‪g‬ن ‪ ¼°‬اور ‪X‬د ‪ë‬ے وا‪ ´ ±‬وہ ‪ ²‬اور‬
‫‪³‬تاور´‪Á‬ر‪Š‬ل‚‪âßµ‬۔‬
‫ٓ‬
‫اﻣﲔ اي ارﰘ اﻟّﺮاﲪﲔ !‬

‫ﺧﺎﮐﺴﺎر‬
‫‪0‬زا‪2‬ا‪3‬‬
‫آف‪,‬د‪³‬ن‬
 ix

§ · ¡¶

¹¸ ‫ ب‬K ‫ا ن‬º

‫»ر‬¹
1 ¾½rq• 1

2 À„‚>`‫…ن‬q• 2

2 ‫ت‬ÁJ‫ں‬ã‫راو‬ 3

3 Äx‫ر‬Ãrq• 4

6 ‫م‬Ç‫ا‬rq• 5

9 ‫‡ق‬MÊ‫اور‬q• 6

11 ÍÌ‚‫ں‬Ë•"! 7

13 ‫ن‬Ñ‫ا‬Ð‫ا‬çÏ 8

16 ‫م‬D‫ار‚نا‬Ó' 9

22 ‫ت‬ÖÕ‫زى‬Ô‫ا‬Ó'r‫تﷺ‬9‫آ‬ 10

26 wUu‫>وا‬CÙç‫ى‬Ø‫تﷺآ‬9‫آ‬ 11

31 fÝÜÛJE¤‫ل‚ا‬Ú‫ا‬ 12
 ‫‪x‬‬

‫‪34‬‬ ‫‪-‬ا‪qr‬د‪¢‬ں‪f3‬‬ ‫‪13‬‬

‫‪37‬‬ ‫‪ßÞ‬اور‪Jà,‬ن‪M‬در‪‡‚Ô‬ق‬ ‫‪14‬‬

‫‪42‬‬ ‫&‪ãâá‬ہ‪K‬تد‪`ä‬ا‪å‬ح‪`µŸr‬و‬ ‫‪15‬‬

‫‪47‬‬ ‫‪K$‬تا·‪â``âæ‬و‪h‬ا·•’‪`âç‬و‬ ‫‪16‬‬

‫‪50‬‬ ‫•’‪X‬اہ˜‪é³âè‬ماس‪¢r‬د`و‬ ‫‪17‬‬

‫‪54‬‬ ‫ا‪D‬م‪M‬ا‪ìë‚Áê‬ر‬ ‫‪18‬‬

‫‪57‬‬ ‫˜‪íè‬ان‪ï•î‡ÙJ‬ا‪ñÈ•ð‬د‪f‬‬ ‫‪19‬‬

‫‪61‬‬ ‫‪óò‬ں‪3‬ر‪`ô‬واور|وں‪öõ•J‬‬ ‫‪20‬‬

‫‪64‬‬ ‫‪ç‬ك‪،‬وا‪®ˆ‡árÈÇ‬اور‪ø‬ٹ‪|\4‬ے‪ú‬ہ‪w‬‬ ‫‪21‬‬

‫‪70‬‬ ‫او‪C‬د‚´ا`ام`واورا_‪ü•Èû‬دو‬ ‫‪22‬‬

‫‪73‬‬ ‫‪ý‬ى‪J‬ا‪þ‬ب‪M‬د‪éŸ!ÿ‬م`و‬ ‫‪23‬‬

‫‪78‬‬ ‫‪û‬ا–نوہ‪$f‬ا‪ýW‬ى‪"ûÚÙJ‬ك`ے‬ ‫‪24‬‬

‫‪82‬‬ ‫د‪#‬اروہ‪$‬رت‪$ f‬ا·‪A‬و‪•‚š‬ادا`‪fF‬‬ ‫‪25‬‬

‫‪85‬‬ ‫‪%‬ں‪3r‬ورش`>وا‪M&C‬ر‪Š‬ل'كﷺ‬ ‫‪26‬‬

‫‪xâÚÙJ‬‬
 ‫‪xi‬‬

‫‪88‬‬ ‫'‪ã‬ں‪"(ÚÙJ‬ك‪r‬ا)’‪*a‬‬ ‫‪27‬‬

‫‪91‬‬ ‫‪`y,r+‬و‪ª‬ا•‪-‬ا’‪c¦gâ‬ڈٹ`‪`/.‬و‬ ‫‪28‬‬

‫‪94‬‬ ‫د‪21\0‬ى‪`y‬واور¸ںاور‪$‬ر‪c‬ں‪¸\3J‬‬ ‫‪29‬‬

‫‪97‬‬ ‫‪Ù‬ت‪4‬ہ`>وا‪Š،•á3)¶5°‬د‪X‬رى‪7،‬ن•ا‪8‬‬ ‫‪30‬‬

‫و‪9‬ہ(‬

‫‪106‬‬ ‫;‪8‬ا`>وا‪5°‬وں‪<r‬ڑى ‪é‬ار´‪ò‬ام‪f‬‬ ‫‪31‬‬

‫‪110‬‬ ‫د>‪KQ‬زا–ن?‪J‬ن_@‪Ag‬‬ ‫‪32‬‬

‫‪112‬‬ ‫دو‪B‬ى‪µC‬ں‪EDr‬ا‪F‬ر‪`y‬و‬ ‫‪33‬‬

‫‪J‬‬
‫‪115‬‬ ‫دل‪ÙcâG‬رےا‪KLIH‬ء ‪X‬د‪M‬د‪w`gâG‬‬ ‫‪34‬‬

‫‪118‬‬ ‫‪K$‬تدل‪NM‬اس\ا‪O‬ب`و‬ ‫‪35‬‬

‫‪121‬‬ ‫ا‪P‬س‪Q‬ىا‪SRd‬ا‪P‬س‪f‬‬ ‫‪36‬‬

‫‪124‬‬ ‫‪ú§co‬ہ‪TŸ‬د‪fU‬‬ ‫‪37‬‬

‫‪127‬‬ ‫‪Vµ‬ا‪Šd‬راخ\دود‪agX‚_G‬‬ ‫‪38‬‬

‫‪130‬‬ ‫ا‪Y‬ا‪Z‬ق\‪_™’Ÿû‬‬ ‫‪39‬‬

‫‪134‬‬ ‫دو‪B‬ى‪µC‬ں‪[J‬ز‪å¢‬ں‚ا\ام`و‬ ‫‪40‬‬

 xii

137 ‫>\_ ]دورىدو‬âž^‚‫اس‬Ÿ‫]دور‬ 41

140 ¦g³aŸ‫وں‬ë‫`فا‬M}f‫توہ‬$‫د‬È•1 42

143 faâû\Ú¿JbÚ¿‚3‫او‬ 43

147 ‫ڑو‬òM[p d‫ا‬œ·‫ا‬Ÿ‫ں‬c‫ا·وار‬ 44

151 M‫ہ‬h‫دا‬JKgW‫اورا‬ffpeW‫ا‬v& 45

xâ‫ابدہ‬$
154 f‫‡ض‬3‫رت‬$‫داور‬0‫ن‬J&i€ 46

158 fFâ5’â’&hW‫ا‬rVµ‫ت‬Krj& 47

162 l‫اورد‬kA 48

165 ‫…ت‬x 49
 ‫‪1‬‬

‫ِ َّ ْ ٰ َ‬
‫ﲪِﻦ اﻟّﺮِﺣْﯿﻢ‬ ‫ﺑِْﺴِﻢ ﷲ اﻟﺮ‬

‫‪m‬‬
‫•‪¾½rq‬‬
‫•‪ q‬ا‪ƒJ } f;nÑ d‬دى ‪o‬ا‪K qp‬ت ‪h rK c ³ $wJ‬‬
‫‪ s ³ â q‬ا‪š‬از ‪â t r : M‬۔ ‪ uí‬آ‪9‬ت ‪ F‬ا‪ G 5‬و‪] ‚ I‬م ´ ‪ s‬اور‬
‫‪ f z 3 yx w v‬اس ‪ $‬اس ‚ ‪á‬م ا{ ً‪q• p‬ر‪f € Y‬۔} •‪ q‬اس‬
‫‪é‬س ]م ‚ ‪á‬م ‪+$ f‬رےآ‪,‬آ‪9‬ت ﷺ)~اہ•(‪ r‬ز‪K‬ن‪n‬رك\ ‪³€‬‬
‫پ ‪ ؓ§„ J‬اور ‪‰‬‬
‫پ ‪•' r‬ہ ز‪ ‚ ’Ÿ ‚ fš‬د‪ ã‬وا‪… ƒ‬ن ‪ € Õ‬اور " آ ؐ‬
‫} ‪M‬آ ؐ‬
‫‪J J‬نراو‪ã‬ں ‪J‬ذر† وہ ‪u` CM —ˆ ‰J ‡Ñ #‬ظ `‪€‰‬۔ ‪ŠÑ‬ں‚‬
‫‪Ž ’• Q Œ ‹p‬ر‪X‬ں{ > ‪‘°›9 f Õ••Ž‬ر ‪’3‬ہ‪ R‬اور ‪K$‬ت‬
‫´ وہ “ ‪ ³‬د” ‪ M‬ا\ |ى •– ‪³ ÚÙ J‬د ر— ‪ M‬اور ‪ q• uí‬ا‪d‬‬
‫‪é‬س د‪ f € ÿ‬اس‪ $‬اس ‪| ÚÙ J ™ÕM ˜-‬ى ا‪š‬ط اور|ى اˆ‪œ‬‬
‫اور د‪‚ \ œ³‬م ‪ € ‰‬اور آ‪9‬ت ‪ F‬ا‪ G 5‬و‪ r I‬ا‪p‬د‪–• °› 9 Ÿ q‬‬
‫راوى ‪ ‹p‬اور ¡ اور‬ ‫‪ œ ÚÙ J‬آ> وا‪• °‬ں { ‪€ ³ú‬۔ ‪Ÿ ž‬‬
‫د‪ J œ³‬ظ \ ا‪ Q M _ ¢ :‬ان ‪ r‬روا‪£‬ں ‪a 3‬را ا‪¤‬د ‪q• A ¥g Õ‬‬
 ‫‪2‬‬

‫¦ `> وا‪§ u‬ر‪å‬ں > ا‪ ¨ :‬ا©ل ‪ª‬ر `د« ‪ Q w‬ان ‪ J‬ذر† ¬‪4‬‬
‫‪b‬ن ‪Ë• ® ÚÙJ-‬ں‪¯ Ÿ‬ور •‪Ë‬ں\ ا‪fAg Õ°‬۔‬

‫•‪…q‬ن`>‚„‪À‬‬
‫• ‪ … q‬ن `> ‚ „ ‪ > n „ } Q R a â S ² ± À‬آ ‪ 9‬ت ﷺ ‪r‬‬
‫پ ‪ ‚ ’ Ÿ Ÿ‬م `` د ‪ c R a â r‬و ہ ا \‬
‫ز‪ِK‬ن ‪n‬رك \ ‪K ’Ÿ‬ت ‪ ³ U Fâ ³‬آ ؐ‬
‫ا;‪H r € Á‬ض \ ا‪å¢ :‬ں { ‪´ R aú‬ں > ‪K S‬ت _ ‪_ ³ ³‬‬
‫د‪´ ³ U Fâ µ‬ں > آ‪9‬ت ﷺ ‚ ‪n‬رك زˆ‪ R aâ ³' _ y‬اور •‪q‬‬
‫…ن `> ‪ J‬ا•ظ ‪ ²±‬اس ‪¶ > M Q M `â J Û‬ں ‪K S \ v‬ت ‪³‬‬
‫‪ Q f‬اس >آ‪9‬ت ﷺ‪¶ J‬ں „‪ Q· \n‬اس >¶ں ‪ 3 ¸µ‬آ‪9‬ت‬
‫ﷺ ‪ãŸ‬ں ار;د ‡ˆ`‪‚ S ³· ¦â‬م `` ‪ ¦â‬د‪ … r‬اور " ‪¢ S‬گ ا‪À„¥‬‬
‫‪ 3‬ا‪Ñ‬ن ‪a‬زہ `> ‪H r‬ض \ ‪ ³‬ا;‪H r € Á‬ض \ دو‪B‬ے ‪å¢‬ں { روا¬‬
‫‪ M `g º `ú‬اور اس „ح راو‪ã‬ں ‪ J‬ا‪ » d‬اور ‪à,K‬ہ ¼ ‪ J‬ذر†‬
‫آ‪9‬ت ﷺ ‪r‬ا‪p‬د‪M‰q‬آ> وا‪å¢u‬ں‪u$J‬ظ‪½â‬۔‬

‫راو‪ã‬ں‪ÁJ‬ت‬
‫•‪Jq‬راوى¾‪Á‬ت ‪w¿M‬۔‪ \4‬او‪J ‚3‬نراوى}>‬
‫پ‪‚ ’ŸŸ‬م``‪X ¦â‬د‬
‫‪K ’Ÿ‬ت‪Ž‬اہرا¡ آ‪9‬تﷺ‪ ³â ³\ÀJ‬آ ؐ‬
 ‫‪3‬‬

‫ا‪ W‬آ†ں \ د‪f aÁ n„ â r‬۔ اس \ ‪ ‚ b‬راوى ‪ ` Â \ n„ $‬آ‪Ã‬‬

‫روا¬ `‪f a‬۔ ‪ r ÅÄ‬ا{ح ‪ f aÁ Æa M‬اور اس \ ‪ ‚ b‬راوى ‪Æa Ç‬‬
‫‪faÁ‬اوراس‪l‰J‬مراو‪ã‬ں‚ ¼‪ç‬وع‪fagâ‬۔ا‪„¥‬ح ‪ ‹p‬اور¡اور‬
‫د‪ÂJœ³‬ظ\´راو‪ã‬ں‪ÁsJ‬ت‪w`gÉ‬۔‬

‫•‪ Ã r q‬ر ‪Ä x‬‬

‫•‪ r q‬روا‪ ²± Ê‬دو‪B‬ى ‪Ë‬ى ‪Ì‬ى ‪ J‬و‪Î ` u \ Í‬ى ‪Ë‬ى‬
‫‪Ì‬ى ‪J‬آ‪©nx`⦠{ Ø‬ر‪c‬ں‪Ït°` |0M‬۔•‪ã Äxrq‬ں‪c‬‬
‫‪ A w E‬ان ‪A ÄxÏ \M‬ص ‘ر ‪ 3‬ز‪³‬دہ® اور ز‪³‬دہ‪wFg Ñ Ð‬۔اس‬
‫‪ $‬ان ‪Šx Ï‬ں ‚ ‪á‬م „ح ‪à (Äx ® Ï r q• R) Ò‬ر ‪f €â‬۔ ان ‪Ï‬‬
‫‪Šx‬ں‪áJ‬م‪wS‬۔‬

‫)‪Ó®(١‬رى‪Ô0 :‬اˆم‪Õl‬ا‪×Ö‬ا‪Ø‬رى)و‪C‬دت‪١٩٤‬ھو ت‪٢٥٦‬ھ(‬

‫اˆم ‪Ó‬رى‪x Sr‬ب •‪¨r q‬م ‪Šx‬ں‪ \4 M‬ز‪³‬دہ® اور ‪ \4‬ز‪³‬دہ‪Ð‬‬
‫‪fFgÑ‬اوراˆم‪Ó‬رى‚ذا‪.F‬م´‪‘Þ‬ر‪f€@CKMÅÄ43‬ا‪¥‬‬
‫‪Ó ® $‬رى ‚ ‪á‬م ا‪ ß‬ا‪x ‰ à‬ب ا‪x R) á‬ب ا‪ \ 4 ‰ J 5‬ز‪³‬دہ ®‬
‫‪x‬ب(‪Ã‬ر‪f€â‬۔‬
 ‫‪4‬‬

‫)‪Ô0 :â®(٢‬اˆم‪Õâ‬ا‪ã‬جا‪aä‬رى)و‪C‬دت‪٢٠٤‬ھو ت‪٢٦١‬ھ(‬

‫ان ‪x r‬ب „ح ‪ M Ò‬دو‪B‬ے‪» 3 ¹‬ر ‪ f Fâ‬اور «¬ ’ہ اور ‪ å,‬ا‪¤‬د ‪ÍÌ‬‬
‫‪ftÑ‬۔ا‪Ó®ÅÄæ‬رىاور®‪rq•R)ç`•Ÿâ‬دو®•‪È‬‬
‫‪á‚(Äx‬مد‪wè‬۔‬

‫)‪ê•?g (٣‬ى‪Ô0 :‬اˆما‪ñïٰî íìÕlëŠ‬ا‪êò‬ى)و‪C‬دت‪٢٠٩‬ھو ت‪٢٧٩‬ھ(‬

‫‪S‬اˆم‪Ó‬رى‪•;J‬د‪M‬۔ان‚‪ÍÌ‬ا‪p‬د‪¬«´q‬ا¬‪.‬م‪f€áˆ3‬۔‬

‫)‪ô (٤‬ا‪n‬داؤد‪ Ô0 :‬اˆم ا‪Š‬داؤد‪õ‬ن‪Õ‬ا‪öC‬ا÷®)و‪C‬دت‪٢٠٢‬ھو ت‬

‫‪٢٧٥‬ھ(‬
‫‪ûrúù ø‬و‪M È‬ا_‪ E‬ار‪. ü‬م ‪Af“p‬اس ‪K‬رے‪ýM‬‬
‫‪M‬ا‪þ‬ف‪ê•?gQf‬ىاور‪ô‬ا‪n‬داؤد‪.‚ÿM‬مز‪³‬دہ‪fë‬۔‬

‫)‪ô (٥‬ا!’‪Ô0 :‬اˆما‪"Õ3‬ا!’)و‪C‬دت‪٢١٥‬ھو ت‪٣٠٦‬ھ(‬

‫اˆم –’ ´ •‪| J q‬ے ا‪ w \ M #‬اور ان ‪x r‬ب ‚ در‪„ Ô‬ح ‪²± M Ò‬‬
‫'‪f€áˆ3¹¶$‬۔‬

‫)‪ô (٦‬ا‪Ô0 :ÔˆÕ‬اˆم‪ã%Õl‬ا‪ÔˆÕ‬ا&و‪)ÿ‬و‪C‬دت‪٢٠٩‬ھو ت‪٢٧٣‬ھ(‬

 ‫‪5‬‬

‫‪xS‬ب„ح‪R'MÒ‬آ‪Ø‬ى‪fFgÑ3¹‬۔‪ô‬ا‪(´ÔˆÕ‬‬
‫ا‪’d‬ہ‪x‬ب‪f‬۔‬
‫ان )‪Ë•®>ÅÄ‬ں‪*r‬شاور‪b‬ن‪M-‬ا‪ض~W‬چ` ‪J‬‬
‫‪&C‬ں •‪Ë‬ں ‪ J‬ذ‪,‬ہ ‪ \ M‬ا· ‪$Ì‬ں ‚ ا‪þ‬ب ‪i‬ر ‪f Õ‬۔ ‪C‬ر‪¨ I‬م ‪èl‬‬
‫ا‪Ÿ-D‬ان§ر‪å‬ں‚د‪/.°‬ار‪/!áâ‬۔وﺟﺰاﮬﻢ ّٰﷲ اﺣﺴﻦ اﳉﺰاء‬
‫او‪ÃÏ r 3‬ر ‪Šx‬ں ‪0J‬وہ •‪1rq‬ر‪ Ô‬ذ‪ 2‬دو‪Ã E ´Äx‬ر‬
‫‪w‬۔‬
‫)‪Ô0 :êŽ (١‬اˆمˆ‪3‬ا‪Õ‬ا(ا‪)®4‬و‪C‬دت‪٩٥‬ھو ت‪١٧٩‬ھ(‬
‫اˆم ˆ‪Jq•3‬اˆم‪0J >â‬وہ> ‪´J‬اˆم‪ R w`g É‬وہ >‬
‫‪J‬ان !ر‪Ã‬ر اˆ‪µ‬ں‪öJ 5w \M‬ں‚ ‪ø76‬ا‪µ‬ر ‪8å,M‬‬
‫‪9‬ل `‪f a‬۔ اˆم ˆ‪ >` ™ 3 > r 3‬وا‪J u‬ن ˆ‪w `Á :‬۔ آ‪9‬ت‬
‫ﷺ ‪È•IZJ‬زˆ‪8My‬ا‪>â‬اور"‪A‬ص;‪r>'ü•Mó¢‬و‪\Ô‬‬
‫اˆم ˆ‪. ‚3‬م ´‪ fag@ ëE‬اور ‪.‬ت;ہ و‪°‬ا‪Ä 985‬ث د=ى >د‬
‫‪Ë‬ى دوازد? > ‪ c‬ان ‪x r‬ب ‪ ‚ êŽ‬در‪ Ô‬ا· ذوق ‪Ó ® ÜÛ J‬رى \ ´ ‪CK‬‬
‫‪Z‬ارد‪ªf³‬اس‪êŽQ_ŸM‬ا‪xS'ëEd‬ب‪f‬۔‬

‫)‪@ (٢‬ا‪Ô0 :3‬اˆما‪AÕ3‬ا‪B‬ادى)و‪C‬دت‪١٦٤‬ھو ت‪٢٤٢‬ھ(‬

 ‫‪6‬‬

‫اˆم ˆ‪„r3‬حاˆم ا‪q•´AÕ3‬اور>&دو‪J‬اˆم‪ w`gÉ‬اوران‪r‬‬

‫>‪>`™3‬وا‪Ju‬ن‪w`ÁC‬۔اˆما‪‡JAÕ3‬ز‪žrš‬ا‪Dš‬‬
‫‪ r‬و‪ \ Ô‬ان ‪¯ M ÍÌ J‬ور •‪ ´ E‬راہ '‪ w t‬ور‪ y‬ان ‚ ا‪â Õ ¦ F‬ا ‪ÍÌ‬‬
‫«¬;‪š‬ار‪R‬۔‬
‫> ‪ GK J‬دو اˆم ‪ ،‬اˆم ا‪) H Š‬و‪C‬دت ‪٨٠‬ھ و ت ‪١٥٠‬ھ( اور اˆم ;‪J‬‬
‫)و‪C‬دت ‪١٠٥‬ھ و ت ‪٢٠٤‬ھ( ‪w‬۔ اˆم ا‪M r ÈL J K H Š‬اد ‪ \ 4‬ز‪³‬دہ‬
‫‪f‬۔‪Ñ‬ف‪l‬م‪M‬اˆم ا‪w`ÁN‬اوران ‚در‪ÙJ>Ô‬رےاˆ‪µ‬ں‪ሕ ëM‬‬
‫‪f €‬۔ اˆم ا‪ Ôc r H Š‬ز‪³‬دہ • > ‪û r‬و‪„ r È‬ف ر‪ ª h‬اˆم ;‪‚ q• ‚ J‬‬
‫‪x$´ÍÌ‬با ُ‪ّ C‬م‪;Q‚faÁ‬تر ‪f‬۔‬

‫•‪rq‬ا‪Ç‬م‪:‬‬

‫‪ZR¥Erq•>ÅÄ‬اردى‪w‬۔ان‪\M‬ذ‪r2‬ا‪Ç‬مز‪³‬دہ‬
‫‪Ã‬ر‪ w‬۔‬

‫)‪ R :°Cq• (١‬وہ •‪M}q‬آ‪9‬تﷺ‪r‬ز‪K‬ن‪n‬رك\‪¦âS‬‬

‫ا•ظ…ن‪âUT‬ں‪…Sn„’ŸV‬ن`ے‪¶Q‬ں‪3¸µ‬آ‪9‬تﷺ>‪S‬‬
‫‪¶³’ˆ‡—W‬ں‪¶³rXSÚÙJv‬ں„‪YSŸn‬د‪³‬و‪9‬ہو‪9‬ہ۔‬
 ‫‪7‬‬

‫)‪ R : Z q• (٢‬وہ •‪ M } q‬آ‪9‬ت ﷺ ‪C t J‬ل ‚ ذ` ‪b â y‬‬

‫`ف[ ‚ ذ` ‪Q SVâ‬آ‪9‬تﷺ> ¶ں‪‚S3¸µ‬م‪¶ ³ Õ‬ںد‪\‡ÿ‬‬
‫اسر]‪M‬ادا‡ˆ‪³‬و‪9‬ہو‪9‬ہ۔‬

‫)‪—Wq• (٣‬ى‪R :‬وہ•‪M}q‬آ‪9‬تﷺ‚‪C’Ÿ‬ل‪…c[³‬ن‪Õy‬‬

‫‪ Sª â €‬ذ` ‪Q â‬آپ‪¶ ‡Ù J‬ں‪¶ > v‬ں‚م ‪¶ ³ Õ‬ں ‪K‬ت ^ اور ا\‬
‫آپ > اس ‚م ‪ ³ >` J‬اس ‪K‬ت ‪ _ \ _ J‬رو‚۔ درا“ ‪ nÑ‬ز‪K‬ن ‪’’ M‬‬
‫‪K t b `â _ J `Š o J ‘‘—W‬ت ‪ZŽ Ÿ‬ار ر¯ ‪w `â J‬۔ }‬
‫•‪—W q‬ى \ وہ •‪0 q‬اد ‪ M } f‬آ‪9‬ت ﷺ > ‪³ [ J n„ t‬‬
‫‪C‬ل‪¦âa®Ÿ‬ا\‪ZŽ‬ارر‪âY‬اوراس‪3‬ا‪b‬اض‪Ⳉ‡y‬۔‬

‫)‪ R : ¥c q• (٤‬وہ •‪M }q‬آ‪9‬ت ﷺ> ‪-‬ا <= ‪„ r‬ف ‪’Ÿ‬‬

‫ار;د ‪d[³‬ب‪-QⳈ‡SVâÕ‬ا<=>× اس„حار;د‡ˆ‪f³‬اور‪S‬‬
‫‪K‬ت‪Z‬آ®و‪0Je‬وہ‪â‬۔‬

‫پ‪r‬‬
‫)‪e0 q•(٥‬ع ‪ R :‬وہ •‪ ¼ ‚ }q‬آ‪9‬ت ﷺ { ‪ âf‬اور آ ؐ‬
‫„ف‪K’Ÿ‬ت‪Ž‬اہرا¡‪d‬ب‪Qâtr‬آپ>¶ں‪KS3¸µ‬ت‡ˆ’۔‬
 ‫‪8‬‬

‫)‪Cµq• (٦‬ف‪ R :‬وہ •‪ $ q‬آ‪9‬ت ﷺ{ ‪{n„t ¦hr g‬‬

‫آ` رك‪ A âFg‬اس •‪ iö r q‬اور „‪ ‚ n‬ا‪š‬از …ن ا‪d SQ â j‬س‪¦g Õ‬‬
‫‪ q • S Q‬آ‪ 9‬ت ﷺ \ ‪ f â t ³‬۔‬

‫)‪ R : k q• (٧‬وہ •‪¨J }q‬م راوى‪a‬رى‪a‬رى •‪Ÿê ÚÙ J l‬ر‬

‫‪â‬ںاور‪’Ÿ‬راوىدر‪m‬ن‪ânM‬ا‪ây‬۔‬

‫)‪R :oq• (٨‬وہ•‪’Ÿ‚}q‬راوىدر‪m‬ن‪ân\M‬ا‪r}â‬و‪Ô‬‬

‫\ا‪(Jq•p‬و‪‚p‬ا‪š‬ازہ`‪fagâqá‬۔‬

‫)‪R :®q• (٩‬وہ •‪¨J }q‬مراوى‪‹p‬اور¡اورد‪ÂJœ³‬ظ\‬

‫‪å,‬ا‪¤‬د‪â‬ںاورا•‪r‬ر‪c¦gÕ‬ا‪d‬راوى‪å,Ÿ‬ا‪¤‬د‪ut$Js‬او‪8‬ف‬
‫‪L‬ورى‪w`â‬۔‬

‫)‪R :vq• (١٠‬وہ•‪’Ÿ‚}q‬راوى‪³¡³‹p‬د‪ÂJœ³‬ظ\‪å,‬‬

‫ا‪¤‬د ‪ây‬۔‪Qw‬ا•‪Jq•t‬راو‪ã‬ں‪ ’Ÿ\M‬ا‪ d‬راوى´‪å,á‬ا‪¤‬د‪cxâ‬‬
‫‪K‬و‪$‬داس‪QJ‬دو‪B‬ےراوى‪å,‬ا‪¤‬د‪â‬ں‪f¦gÑvq•S‬۔‬
 ‫‪9‬‬

‫)‪xµ q• (١١‬ع ‪ R :‬وہ •‪ Q ¦gâ ÅÄ S y J } q‬وہ ‪ t‬دروغ ‪å‬‬

‫راوى>ا‪„W‬ف\و‪…J`z‬ن`دى‪f‬۔‬

‫)‪ (١٢‬ا‪ ¦ r }) : 7‬آ‪Ä‬ر ‪ (f‬اس روا¬ ‪` $ w { Ÿ‬ف ‪C J n„ t‬ل ‪3‬‬

‫‪âz‬اوراس‪M‬آ‪9‬تﷺ‪„r‬ف ‪K’Ÿ‬ت‪d‬ب‪âtry‬۔اس\˜&‬
‫‪ Q f‬ا‪ 7‬درا“ •‪ r q‬ا‪Ç‬م ‪ b f _ @; M‬ا‪w d‬ا‪uí A f 5 yx‬‬
‫او‪,‬ت ‪l‬م ‪¢‬گ ان‬ ‫•‪Šx r q‬ں ‪|K M‬م آ‪Ä‬ر ´ ;@ ‪ w `â‬اس ‪$‬‬
‫دو‪ö‬ںا{˜ں‪‡M‬ق_``۔‬

‫•‪q‬اور‪‡MÊ‬ق‪:‬‬
‫ا‪L d‬ورى ‪K‬ت ‪³‬د ر} !‪l å Q /‬م ‪¢‬گ •‪ q‬اور ‪‡ M Ê‬ق _‬
‫`` ‪ A‬درا“ ‪ S‬دو‪ö‬ں ‪ ¶5‬ا‪ °‬ا‪w °‬۔ •‪ c q‬آ‪9‬ت ‪ F‬ا‪ G 5‬و‪J I‬‬
‫ان ا~ل ‪ ³‬ا‪C‬ال ‚ ‪á‬م ‪ $ f‬راو‪ã‬ں ‪ r‬ز‪ ®K‬روا¬ ‪ • b V § V 3 ° r‬اور "‬
‫ا‪ ³ Š d‬ڈ‪€‬ھ ‪ ³ Š‬دو ‪ ³ Š‬اڑ »’ ‪Ù Š‬ل ‪å¢ ‰ J‬ں ‪¤ J‬ں \ ¦ `‪nx J‬‬
‫©رت ‪ ª U $` |0 M‬اس ‪ • t Ê 3 å. J‬روا¬ ‚ ‪á‬م _ ‪f‬‬
‫‪ b‬آ‪9‬ت ‪ F‬ا‪ G 5‬و‪ J I‬اس <@ ‚ ‪á‬م ‪ $ f‬آپ > ‪ t‬د‪ ÿ‬ا‪ M 0‬ا‪F‬ر‬
‫‡ˆ ‪ ³‬ا ور ا ‪‚ W‬ا ® ‪ M‬ا · „ § ‪ Ÿ‬ا س ‪ ˆ ‡ ƒ , 3‬د ‪ ³‬ا ور " ا س „ ح „ … ‪r y‬‬
‫©رت ‪ M ‰ @< S M‬آ>وا‪å¢ u‬ں { ‪ V ú‬آ‪9‬ت ‪ F‬ا‪ G 5‬و‪3 I‬‬
 ‫‪10‬‬

‫‪n ß‬ز ‪Z y J‬آ® ا†م ‪á‬زل ‪ &‡ c `â‬ان ا†م ‪n M‬ز ‪a r‬رى ‪a‬رى ˆ‬
‫`ا‪ ‰‬درج _ ‪ Q U‬دن ‪n Š M‬ز¶ ‡ض ‪ w‬اور ا‹ ‪Ÿ‬ن ‪Ÿ‬ن ‪ Ù‬و‪ f þ‬اور &‬
‫• اور & ر• ‪„ ÿ‬ح ادا ‪L ®g r‬ورى ‪ f‬و‪9‬ہ‬ ‫‪n‬ز ‪ Š M‬ر‪ Œ‬ت ‪î î Ž ! ® â‬‬
‫و‪9‬ہ۔ اس ‪ 3‬آپ>‪-‬ا <= ‪r‬و‪- ³ ^ˆ J • e‬اداد ‪ö‬ر ‪õ‬ت ‪ r‬رو• ‪§„ M‬‬
‫‪ ‡ Ù J‬ا ن ا † م ‚ „ … ‪ Õ : y‬ا ور „ § ‪ Ÿ‬ا ‪‚ W‬ا ® ‪ M‬ا س … ‪ ˆ‡ ƒ , 3 y‬د ‪³‬‬
‫ا ور " „ § > آ ‪ Ã‬ا · … ‪ „ ‚ y‬ور ‘ ‪ Ÿ ’ a‬د ‪ ³‬ا ور ‪ > ’ a‬آ ‪ “ S Ã‬ا ·‬
‫„ …‪ J y‬ذر† ‪ ³ú { ’a Ç‬اور اس „ح <@ ‪ r‬ا‪ » d‬ز” ‪Fâ ƒ,‬‬
‫• ‪t‬۔‬
‫} درا“ ‪ \ q• Ê‬ا‪– rK d‬ہ اور ‪w‬ا ‪ f 5 yx‬اور •‪r q‬‬
‫— ‪ E‬ز‪³‬دہ وزن اور ˜ ‚ ! ر= ‪ f‬اس ‪+ $‬را ‪™ S‬ہ ‪ Q f‬ا‪Ùç -D‬‬
‫‪ r‬ا “ ‪ ƒ‬د ‪ Z‬آن ‪ ¾ ç‬ا و ر ‪ Z u š f 3 Ê‬آن ‪ -‬ا ‚ ] م ‪ f‬ا و ر ‪ Ê‬ا س ] م ‪r‬‬
‫•• ‪-$ f‬ا ‪ J‬ر‪ؐŠ‬ل > ا· „ …‪ ’ˆ‡ ƒ, \ y‬اور " وہ „§ `ا ؓم ‪„ J‬‬
‫…‪ J y‬ذر† ‪ ‰‬وا‪ œ Ÿ › °‬اور " ‪ ‰‬وا‪ \ › °‬اس \ ‪ ‰‬وا‪ œ Ÿ › °‬اور‬
‫اس „ح ا‪ \ • d‬دو‪B‬ى • رو‪ ª t • Fâ X‬اس ‪°C $ q• 3 å. J‬‬
‫روا‪³‬ت ‚ ‪ Q w) f ÍÌ‬اس ‪ Z r‬اور ‪—W‬ى •‪ ´ E‬درا“ ‪ °C‬روا‪³‬ت ‪J‬‬
‫ذر† ‪` (w œ { ? h‬ف ا‪ža d‬ى ‪å‬اہ ‚ ر] ر= ‪f‬۔ ‪ Ÿ ž‬وہ ا‪d‬‬
‫ز‪Ž‬د¡ ‪ža‬ى ‪å‬اہ ‪ q Ÿ f‬ا‪š‬از _ ‪p A Ag Õ‬ل ا\ وہ ‪ƒ‬دى ¡‬
 ‫‪11‬‬

‫‪Z $ _ “p‬آن اور ‪f “p Ÿ Ê‬۔ ‪ ?a‬اس ‪K‬ت ‪ M‬ذرہ ‪] ´ ¢‬م _ ‪Q‬‬

‫•‪ q‬ا‪ ¬« d‬ا¬ در‪a ‚ Ô‬ر‪ £‬اور ‪ ¤‬اور رو‪¥ ®p‬ا‪ f y‬اور ‪q• ’Ÿ { ß‬‬
‫‪ Z‬آن ‪ t r ¾ ç‬آ ¬ ‪ Z J q • ® t ³‬ف ‪ J & â y‬ن ‚ ‡ ض ‪ Q f‬و ہ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫‪Z‬آ® ‪ Y‬اِﻃْﯿﻌُ ﻮا اﻟَّﺮ ُﺳ ْﻮ ل ‪ ^ˆ J‬ا\ ¦ل `‪ J‬ا‪ W‬ز‪ § $ J fš‬راہ ‪¦°‬‬
‫‪J‬ن ‪ >Á‬وا‪ u‬اس ‪¥ ¤ w v‬ا‪ r y‬ا‪f Ÿ ª‬‬ ‫‪ ª‬ا¨س ‪ Q f‬آج ©‬
‫`> ‪ J‬در} ‪w‬۔‬

‫!"•‪Ë‬ں‚‪:ÍÌ‬‬
‫او‪m J 3‬ى ‪ö‬ٹ ‪«A S ‰ J‬ر ذ‪ M 2‬آ‪9‬ت ‪ F‬ا‪ G 5‬و‪r I‬‬
‫!" ¬ ‪-‬ہ •‪Ë‬ں ‪ J‬درج `> ‪® r‬دت ‪ f a` “p‬۔ ‪q• E• S‬‬
‫‪Ã r‬ر اور ‪Šx Ð‬ں \ ‪ w t °‬اور & •‪ b J q‬اس ‚ ¯ اردو •‪° Ž‬‬
‫` © •• ´درج `دى ‪ft‬۔ ‪ M‬ا‪â a` ±‬ں ‪Q‬ا• ‪J‬ن ‪0‬د اور ‪J‬ن‬
‫‪ $‬ر ‪ ²‬ان ! " •‪ Ë‬ں ‪ ³ Ÿ‬د ` ‪ J‬او ر ان ‪ Ÿ ® - J‬ا· ذ ‪ ³‬ں ‪ u M‬ظ ` ‪J‬‬
‫ان ‪ ¶ ` ™ 3‬او ر ان \ ´ہ ا‪ c ¼ µ‬ان ; ء ا‪ 5‬ان ‪ $ J‬او ر ان ‪ ¶ J‬و ں ‪J‬‬
‫‪ · Ž $‬او ر ر ¸ او ر ‪ ³‬ت ‚ ‪ x â ß µ‬۔ ! " ‚ ‪ à‬د اس ‪ $‬ا‪ F‬ر ‪f € Õ‬‬
‫‪ Q‬ا‪ c d‬وہ ‪Z‬آن ‪‘ J K0r ¹ M¾ç‬ر ‪… 3‬ن‪â‬ا ‪ f‬اور دو‪B‬ے ا‪d‬‬
‫•‪ + M q‬ر ے آ ‪ ,‬ﷺ ‡ ˆ ` ‪Q w‬‬
 ‫‪12‬‬
‫َ ْ َ َ َ ٰ ُ َّ ْ َ ْ َ ْ َ َ ْ ً ِ ْ َ ْ ْ َ َ َ َ ُ ّٰ ُ َ‬
‫ﷲ ﻓِﻘْﯿًﮭﺎ‬ ‫‪ +‬ﺣِﻔﻆ ﻋﻠﯽ اﻣِﱴ ارﺑِﻌﲔ ﺣِﺪﯾﺜﺎ ‪ +‬اﻣِﺮ ِدﯾِﻨﮭﺎ ﺑﻌﺜﻪ‬
‫َ ُْ ُ َ َْ ْ‬
‫‪َX‬م اﻟﻘٰﯿَﻤِﺔ َﺷﺎﻓًﻌﺎ َّو َﺷﮭْﯿًﺪا ‪1‬‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫وﻛﻨﺖ ﻟﻪ‬
‫‪ë v $ R‬ى اُ‪ r K‬ا‪å‬ح اور ‪º‬دى ‪H r‬ض \ ‪ë‬ى )‪ f‬از ‪(f‬‬
‫!" •‪u E‬ظ `‪ x u‬ا‪ =< 5‬ا\ ‪ J Kd‬دن ا‪ èl d‬د‪ È‬اور » ‪r‬‬
‫©رت ‪¼ M‬ا `ے ‪ x‬اور ‪ M‬اس ‪- $ J‬ا ‪è J‬ر ´‪ >` Á‬وا‪ C‬اور اس‬
‫‪ J‬ا‪ Ñ‬ن ‚ ‪ å‬ا ہ ‪ â‬ں ‪ x‬۔‬
‫اس ‪m‬ى ‪ö‬ٹ ‪ M ‰ J‬ا‪ W‬ا‪þ‬ب `دہ !" •‪ E‬درج ذ‪a` 2‬‬
‫‪â‬ں اور د‪â a` l‬ں ‪- Q‬ا <= ا\ ‪ë‬ے ‪ $‬اور اس ‪ ªº J ÍÌ‬وا‪¢‬ں ‪J‬‬
‫‪ ð $‬او ر ر ¸ او ر ‪ · Ž‬او ر ‪ ³‬ت ‚ ‪ ¦ ° ß µ‬۔‬
‫آﻣﯿﻦ ﯾﺎ ارﺣﻢاﻟّﺮاﺣﻤﯿﻦ‬

‫‪: 1‬اﳉﺎﻣﻊ ﻟﺸﻌﺐ اﻻﳝﺎن ‪ ،‬اﻟﺴﺎﺑﻊ ﻋﺸﺮ ﻣﻦ ﺷﻌﺐ اﻻﳝﺎن وﻫﻮ ﺑﺎب ﰱ ﻃﻠﺐ اﻟﻌﻠﻢ ‪ ،‬ﻓﺼﻞ‪:‬ﰱ ﻓﻀﻞ اﻟﻌﻠﻢ وﺷﺮف ﻣﻘﺪارہ‬
‫‪،‬رواﻳﺖ ﳕﱪ‪1597‬‬
 ‫‪13‬‬

‫‪1‬‬

‫‪çÏ‬ا‪Ð‬ا‪Ñ‬ن‬
‫َ‬ ‫َ َّ َ َٔ ُ َ‬
‫ﷲ َﻋَﻠْﯿِﻪ َوَﺳّﻠﻢَ‬‫‪ O‬اْﳋ ََّﻄﺎب َﻗﺎَل‪َ ...‬ﻓَﻘﺎَل َرُﺳﻮُل ﷲ ِ َﺻ َّﲆ ُ‬ ‫ﲻُﺮ ْ ُ‬ ‫ﺣﺪﺛِﲎ اِﰉ‬
‫ِ‬
‫ٓ‬ ‫َ ْ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ََ َ َ َ ُ‬ ‫َٔ ْ ُ ْ‬
‫‪...‬إِﻻﳝَﺎن ‪ ...‬ان ﺗﺆ‪ِ a‬ابهلل ِ وﻣﻼِﺋﻜِﺘِﻪ وﻛﺘِﺒِﻪ ورﺳِﻠِﻪ وا ﻟﯿﻮِم اﻻِﺧِﺮ‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬
‫ﲑِﻩ َو َ ّ‬
‫ﴍِﻩ۔‬ ‫َوُﺗْﺆ ِ َ ْ َ ْ َ ْ‬
‫ِ‬ ‫‪ِ a‬ابﻟﻘﺪِر ﺧ ِ‬
‫)ﻣﺴﻠﻢ ﮐﺘﺎب اﻻﳝﺎن ابب ﺑﯿﺎن اﻻﳝﺎن واﻻﺳﻼم واﻻﺣﺴﺎن‪( ...‬‬

‫•‪.’’ : Ž‬ت ~ ‪Õ‬ا½ب ر‪ 4‬ا‪… 6 5‬ن``‪Q w‬ر‪Š‬ل ا‪ 5‬ﷺ‬

‫‡ˆ`‪QM‬ا‪Ñ‬ن‪cQfS‬ا‪35‬اوراس‪¾‡J‬ں‪3‬اوراس‪Šxr‬ں‪3‬اوراس‪J‬‬
‫ر‪¢Š‬ں‪3‬اور‪ã‬مآ‪¿RØ‬ا‪À‬ا‪J‬دن‪3‬ا‪Ñ‬ن‪¦C‬اوراس‪0J‬وہ‪-c‬ا‪,—Ár‬و‬
‫‪´3ç‬ا‪Ñ‬ن‪¦C‬۔‘‘‬
‫•• ‪ :‬اس •‪Mq‬ا‪D‬م ‪ÜÛJÂr‬ا‪Ñ‬ن‪…•• r‬ن ‪ftr‬‬
‫‪ƒÏ$‬دى‪cK‬ں‪fz3‬۔‬
‫)ا ّول( ا‪3 5‬ا‪Ñ‬ن‪$ áC‬د‪ ‚%‬وا• ‪ÃA‬وˆ‪-3‬ا ‪ r>â‬و‪ \Ô‬ا‪%Ñ‬ت ‚‬
‫‪Ä0‬ى ‪ f Å‬اور ‪³‬د ر‪ nÑ Q /! Æ‬ز‪K‬ن ‪ M‬ا‪- ; ‚ 5‬ا¦ وا• ‪Š J‬ا ‪ t‬اور‬
 ‫‪14‬‬

‫‪yJ‬ا‪Ç‬ل_‪agÕ‬اوراس\‪0‬ادا‪¨$fÈp‬م‪É‬ب\'كاور¨م‬
‫‪Ê‬ت‪Ì\Ë‬اور¨م‪Í‬م‪@pr‬اور¨م‪Îê‬ں‚‪fÏB‬۔‬
‫)دوم( ‡¾ں ‪ 3‬ا‪Ñ‬ن ‪- $ áC‬ا ‪ r‬ا‪ q y d‬آ> وا‪ ¬« A °‬ا? ‪Ð‬ق‬
‫‪f‬۔‡‪-Ñ‬ا‪^ˆJYJ‬اس‚ر‪>ÒŸ èlyA‬وا‪u‬اور‪-‬ا‪„r‬ف \ ‪8‬ا‬
‫‪¦âT‬ا‪Ó‬ب‪‚J‬ان‪w‬اور‡‪-Ñ‬ااوراس‪J‬ر‪¢Š‬ں‪J‬در‪m‬ن‪Ô‬مر‪‚®Ù‬‬
‫وا‪wÖ´Õ‬۔‬
‫)‪Š‬م( ‪-‬ا‪„r‬ف\ ‪á‬زل‪ >â‬وا‪Šx°‬ں‪3‬ا‪Ñ‬ن ‪ J K áC‬ذر† د‪Ÿ %‬‬
‫‪-‬ا <= ‪× J‬ء ‚ ‪f aâ “p €‬۔ ان ‪Šx‬ں ‪ \ M‬آ‪Ø‬ى اور دا\ ‪x‬ب ‪Z‬آن‬
‫‪¨Ø >}f¾ç‬م‪Ùç‬ں‪$Ÿ‬و‪Ú‬اور‪dÏriö-C‬خ`د‪ f³‬اور‬
‫اب‪Z{Kd‬آن‪ŠJ‬ا‪’Ÿ‬اور‪_Ùç‬۔‬
‫)‪Û‬رم( ‪-‬ا ‪J‬ر‪¢Š‬ں ‪3‬ا‪Ñ‬ن‪3 K áC‬و‪ Üe Ü‬ا‪á Äx-Ý‬زل‪Fâ‬ر‪h‬‬
‫‪ w‬اور‪$‬ا·„…‪- \y‬ا‪×J‬ء‪Ÿ‬د‪`` &˜3%‬ر‪wf‬۔ان ‪\M‬آ‪Ø‬ى‬
‫‪ U Ùç 98‬اور ‪ BA‬ا‪+Þ‬رےآ‪9‬ت ﷺ‪ ß $ w‬و‪ Ç‬آدم اور‪ à‬ا‪D‬ء‬
‫اورا‪ð‬ا‪wâá‬۔‬
‫)‪ã (ã‬م آ‪ 3 Ø‬ا‪Ñ‬ن ‪µ $ áC‬ت ‪ ‰ J‬آ> وا‪ f C‬اور } ‪ M‬ا–ن ‪q‬‬
‫ز‪ J` “p fš‬ا· ان ا‪Ž ³ Y‬ے ا‪Ú‬ل ‚ ‪ $ x ¦' ™1‬اس > د‪â TM %‬ں‬
‫‪Ã‬۔‬
 ‫‪15‬‬

‫)‪,—Á (ä‬و‪3ç‬ا‪Ñ‬ن‪-$áC‬ا‪„r‬ف\د‪gM%‬رى‪-‬ہ‪ö,‬ن‪r‬‬
‫©رت‪Rfƒ,M‬اس‪K‬ت‪å3‬ر‪QÆ‬د‪ö,‚%‬ن‪c‬رتاور‪ö,‬ن‪&Ùç‬دو‬
‫‪-‬ا ‪ö, ¦â ¦° J‬ن ‪ w‬اور ‪-‬ا ‪ h‬اس ‪Ù‬رے ˆدى اور رو‪æ ®p‬م ‚ ‪ ®K‬اور ‚ان‬
‫‪f‬۔‪-‬ا>&‚م‪X yJ‬اہوہرو‪ˆ³f ®p‬دى ‪S‬ا©ل‪ª‬ر `ر‪Q fY‬ا•‪ã‬ں‬
‫`و‪cÃ‬ا‪ç‬اساس„ح ا‪xSèb‬اورا•‪ã‬ں`و‪ cÃ‬اس‚ اساس„ح‪Ø‬اب‬
‫‪ x S è‬اور " ‪-‬ا ا· ‪ö,‬ن‚ ˆ‪ f´ 3‬اور ا‪ :‬ا‪µ‬ر ‪ $ M‬اس ‪… t r‬ن `دہ‬
‫‪ ³ Ê‬و‪à‬ہ ‪ é ³‬اور " ‪-‬ا ‪Z J‬ف ‪â y‬ں وہ اس ‪ö,‬ن ‪ M‬ا· ر‪¢Š‬ں اور «‬
‫‪ê‬وں‪A„Ar‬ص‪Cp‬ت‪M‬ا‪‘’ë‬ر‪fA`´íì3‬۔‪ðïî‬ات‚¼‬
‫‪²±‬ا‪¥‬ا‪ö,’ë‬ن\<ر ‪f‬۔‬
‫٭٭٭‬
 ‫‪16‬‬

‫‪2‬‬

‫'‪Ó‬ار‚نا‪D‬م‬
‫َ َّ ُ َ َ ْ َ َ َّ َ ُ َ ْ َ ُ َ َ‬ ‫ُ‬ ‫َ ْ َُ َ َ َ َ‬
‫‪ O‬ﲻَﺮ ﻗﺎل ﻗﺎل َرُﺳﻮل ﷲ ِ ﺻﲆ ﷲ ﻋﻠﯿِﻪ وﺳﻠﻢ ﺑِﲎ إِﻻ ﺳﻼم ‪:‬‬ ‫‪q‬ا ِ‬ ‫ِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َّ َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ َ َ َٔ ْ َ َ َ َّ ُ َ َٔ َّ ُ َ َّ ً َ ُ ُ‬ ‫َْ‬
‫ﲬٍﺲ ﺷﻬﺎدِة ان ﻻ ِٕاﻟﻪ ِٕاﻻ ﷲ وان ﳏﻤﺪا رﺳﻮل ﷲِ‪ ،‬وِٕاﻗﺎِم ا ﻟﺼﻼِة ‪ ،‬وِٕاﯾﺘ ﺎِء‬
‫َ‬ ‫ََ‬
‫اﻟّﺰﰷِة‪َ ،‬واﳊَِّﺞ‪َ ،‬وَﺻْﻮِم َرَﻣﻀﺎَن ۔‬
‫)ﺻﺤﻴﺢ اﻟﺒﺨﺎري ﮐﺘﺎب ا ﱰﱮﻳﻤﺎن ﺑَﺎُب د‪U‬ﺎؤﮐﻢ ا ﻳ ﻤﺎ ﻧﮑﻢ ……(‬

‫•‪• :Ž‬ا‪~Õ5‬ر‪4‬ا‪…ò5‬ن``‪Qw‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‡ˆ`‪M‬‬
‫‪Q‬ا‪D‬م‪ƒr‬د'‪cKÓ‬ں‪3‬ر‪ftó‬۔)‪(١‬اس‪K‬ت‪r‬دلاورز‪K‬ن\‪å‬ا‪h‬د‪Qô‬ا‪5‬‬
‫‪ŠJ‬ا‪_õ3å,È’Ÿ‬اور‪lQS‬ﷺ‪-‬ا‪J‬ر‪Š‬ل‪w‬۔)‪n(٢‬ز‪á`ƒ,‬‬
‫)‪(٣‬ز‪Œ‬ۃادا`‪ü(٤)á‬ا‪áCh‹‚5‬اور)‪(٥‬ر·ن‪J‬روزےر‪Æ‬۔‬
‫•• ‪³ :‬د ر‪ñ Q /! Æ‬ں ُاو‪ 3‬وا‪ M (q• Ø R) q• °‬ا‪Ñ‬ن ‪r‬‬
‫•• …ن‪ Utr‬و¿ں‪$µ‬دہ•‪Mq‬ا‪D‬م ‪… ••r‬ن‪ ftr‬اوران دو‪ö‬ں‬
‫‪‡M‬ق‪Q fS‬ا‪Ñ‬ن™ہ‚ ‪á‬م ‪f‬اورا‪D‬م ™‚‪á‬م‪ f‬اورد‪S$J¹rÈ‬‬
 17

>C‫ن‬Ñ‫ا‬3‫ل‬Š‫ااورر‬-M‫ں‬Ë•‫ں‬ö‫اندو‬$ S‫ اور‬w‫ورى‬L ¬«²K‫ں‬ö‫دو‬

Ÿ‫ل‬ŠáK‫ن‬Ñ‫اورا‬5K‫ن‬Ñ‫ ا‬cMq•ØQ fÔ‫ و‬Sr‫ اس‬f €Y‫كر‬öŸ
q•‫ى‬B‫دو‬Af€Õ@;$J‫ر‬ø‫ا‬JÀ÷r‫ن‬K‫™ہاورز‬J‫`فدل‬
\ ‫ رو‬r q• ‫دہ‬$µ ‫ل‬p ‫ ۔‬f € Õ ú‫ دا‬M ¡ r ù ‫د‬ƒ r ™ ‫ وہ‬M
‫ اور‬ûc r =< 5‫ ا‬Q f t ó‫ت ر‬K S 3 ¹ ‫ \ ا ّول‬4 M ¾½ r ‫م‬D‫ا‬
‫س™ہ‬é¥‫ن‚& ™ا‬J d‫ ا‬Qa ¦g ³C‫ن‬Ñ‫ا‬3 [Ù‫ر‬r‫ت ﷺ‬9‫آ‬
Ùç ‫ى‬Ø‫„ف \ آ‬r ‫ ﷺ اس‬5‫ل ا‬Š‫ ر‬l ‫ اور‬f d‫ا ا‬- Q â ƒ, 3 ‫د‬ƒ r
‫۔‬wS$wt’ú²‫د‬N„‫!ر‬‰J‫۔اس‬wUu‫>وا‬C
þ‫ و‬ý ‫ اور‬l‫د‬M‫ن‬K‫ ز‬nÑ oJ } f‫ز‬n R‫ۃ‬ü‫دت‬NØ (١)
‫اور‬ftr‫‡ض‬M‫©رت‬r‫زوں‬nÓ'M‫!ں‬ÿíJ‫زدنرات‬n‫۔‬wJ
M‫زوں‬n Ó' ‫۔ ان‬fFgr ‫ ادا‬3 À„‫رہ‬ª‰ Jx‫ن و‬$ R‫رت‬# ®"
‫۔‬f Fg zº _ \ & ‫رج‬Š ‫ اور‬‰ J ‫دق‬8 % $ f ‫ز‬n r % d‫\ ا‬
*‫ے‬Î‫ ۔‬fFg zº‰J )‫ دو‬R (‫ڈ‬J ‫رج‬Š$ f‫ز‬nr ' ‫ے‬B‫دو‬
f‫ز‬nr ‫ب‬, Mí‫۔‬fFgzºþ‫و‬J >gâ +Q‚J ‫رج‬Š $ f‫ز‬n r
J . $ f ‫ز‬n r ‫ء‬- ¶$' ‫ اور‬f Fg zº ‰ J >â ‫وب‬H J ‫رج‬Š $
‫ رات‬b Ÿ ‫ت‬,‫ او‬sJ ‫ `ف دن‬y ‫۔ اس „ح‬fFg zº ‰ J >â /0
M 1 r ‫ؤں‬l‫ د‬W‫ا \ ا‬- ‫دت اور‬N r ‫ا‬- ‫ ذ` اور‬J ‫ا‬- ´ Ÿ ‫روں‬0‫ & دو‬J
 ‫‪18‬‬

‫‪Ø‬چ‪fag Õ‬۔‪n‬ز‪Hr‬ض و‪- ¬0‬ا<= \ ذا‪8<F‬ا`‪ á‬اوراس‪³r‬د ‪Ÿ‬ا·‬

‫‪5‬‬
‫دل ‪a M‬زہ ر‪ Æ‬اور اس ‪ J‬ذر† ا· [ ‪KL432 Ÿ‬ء اور ‪6‬ات \ 'ك `‪ á‬اور ‪-‬ا \‬
‫ا‪ f á` 1 7p W‬اور آ‪9‬ت ﷺ ‪ J‬ا‪ d‬ار;د ‪n @‚ ÜÛ J‬ز وہ ‪f‬‬
‫}‪nM‬ز‪ªº‬وا‪C‬اسو‪w‬ان\›ر‪-MQâ‬ا‪Ÿ‬د‪ä‬ر¿‪â‬ں‪f³‬از‪-QSf‬ا‬
‫× د‪ ä‬ر¿ ‪f‬۔ ‪n‬ز ‪ J‬او‪,‬ت ‪ M‬ا–® ز‪8 s J fš‬ں ‪„ r‬ف ‪ ,‬ا;رہ‬
‫ر‪ f € Y‬اور ا‪ $ ¥‬دن ‪ J‬آ‪Ø‬ى ‪ ß M 7‬رات ‪a r‬ر‪ IZ 9‬آر‪f Fâ h‬‬
‫‪n‬زوں ‪ J‬در‪ ®m‬و‪ ` f Ÿ :‬د‪ Q a f € ³‬اس ‪K‬ت ‪„ r‬ف ا;رہ ‪èl Q ¦g Õ‬‬
‫آ‪Ø‬ت ‪i r‬رى ~ ‪ r‬ز‪³‬د‪/! ®g • Fâ • ; \ ; ÚÙ J F‬۔ ‪n‬ز ‪N r‬دت‬
‫( رو‪grEp‬ن‪ f‬اورا‪ $¥‬ا\‪<‚ Vµ‬اج ‪Z‬ارد‪ f€³‬اور‪n‬ز‪ÚÙJ‬‬
‫پ ا‪M `` ³ˆ‡ æ‬‬
‫آ‪9‬ت ﷺ ‪ J‬ذا‪ = F‬اور ذا‪B F‬ور ‚ ‪ Q R èl S‬آ ؐ‬
‫َ ُ ُ‬
‫’’ُﺟِﻌﻠْﺖ ﻗّﺮة َﻋْﯿ ِ ْﲎ ﻓِﯽ اﻟَّﺼٰﻠﻮة‪nR ‘‘1‬ز‪ëM‬ىآ†ں‪>r‬ك‪f‬۔‬
‫)‪ (٢‬دو‪B‬ى„‪N‬دتا‪D‬م ‪ M‬ز‪Œ‬ۃ ‪' Ÿ 5t o J } f‬ك `>‬
‫اور |»> ‪w J‬۔ ز‪Œ‬ۃ ‪| r‬ى ‪H‬ض ‪ Q f S‬ا‪„ d‬ف ا‪ë‬وں ‪ˆ J‬ل ‪\ M‬‬
‫‪?H‬ں‚ • ‹ل` ا\ 'ك‪ ¦g Õ‬اور دو‪B‬ى „ف ‪?H‬ں اور‪@ ž‬را ‪å¢‬ں ‪r‬‬
‫ا‪¢‬اد ‚ ‪ˆÙ‬ن ‪C J` A‬م ‪. J‬م ‪ ¦g Õ ë Ÿ‬اور اس ‪ J‬ا‡اد ‪ Ÿ‬او‪ 3‬ا‪¦g ³µ‬۔‬
‫ز‪Œ‬ۃ ‚ ‪ˆ B‬ل ‚ ‪L‬ورى اور ا‪ò 7 C‬ڑ ` زا´ ˆل ‪ Dç Ÿ 3‬ا{ح ‪E M‬ب‬

‫‪: 1‬ﺳﻨﻦ ﻧﺴﺎﺋﻰﮐﺘﺎب ﻋﺸﺮة اﻟ‪R‬ﺴﺎء ﺑﺎب ﺣﺐ اﻟ‪R‬ﺴﺎء‬

 ‫‪19‬‬

‫{‪fag³Ýw‬۔‪š!BS‬ى‪ >Š،‬اور!‪š‬ى ‪J>Š‬ز‪ã‬راتاور!‪š‬ى ‪>Š‬‬

‫‪FJ‬ں)‪ö G`M K‬ٹ ´;@ ‪(w‬اڑ»’‪PJ yCÙH‬ب \ ‪ª‬ر ‪f‬‬
‫‪³ A‬د ر‪– ‚ >Š Q /!Æ‬ہ‪E‬ب ‪ª‬ر _ ‪š!b f‬ى ‪EJ‬ب ‪r Ir‬‬
‫‪ƒ‬د ‪E J >Š h 3‬ب ‚ ‪C $ x ¦g Õ J‬ز‪ ²‬ان دود»‪c‬ں ‪Â J I K r‬ظ‬
‫\|‪Lá‬ر‪xf‬۔‪M‬ر‪ˆF‬ل‪´3‬اڑ»’ ‪çryCÙËQ‬ح‪ª‬ر‪ftr‬۔زر‪D‬‬
‫ز‪N‬ں اور ‪0K‬ت ‪K 3 O r‬را® ‪© r O‬رت ‪ M‬د‪Š‬اں ‪ 7‬اور ‪ DP‬آ‪r 8Q‬‬
‫©رت‪RM‬اں ‪7‬ز‪Œ‬ۃ‪ª‬ر ‪f‬۔‪ãTS‬ں ‪©r‬رت ‪V q UM‬ت‪J‬‬
‫&!"‪ãT‬ں\ ‪ `u‬ا‪ãT ÿŠ d‬ں{ ‪3‬ا‪T d‬ىاور‪ ¦x‬اور‪W‬ں‪r‬‬
‫©رت ‪ög X M‬روں ‪ 3‬ا‪Y d‬ا اور او‪m‬ں ‪© r‬رت ‪ Ó' & M‬او‪m‬ں ‪ 3‬ا‪d‬‬
‫‪T‬ى اور ‪ Z‬او‪m‬ں ‪ 3‬ا‪$ d‬ان او[ ‪ª‬ر ‪ f‬اور ز§ ‪ö‚ r‬ں اور د\ں اور ‪ê‬‬
‫‪¥‬ا‪ö‬ں‪çr]dHÿ3‬ح\ز‪Œ‬ۃ^‪ f‬اور"ز‪Œ‬ۃ‪4Sr‬آ‪_®¢‬اء‬
‫اور‪0J `ù‬وہ ‪ª‬و‪x‬ں اور‪‡ù‬وںاور ‪µa‬ںاور‪bŽ‬ا‪c‬ب ‪å¢‬ں اورد‪ÿ‬‬
‫‪d‬ں‪)7M‬وا‪¢‬ںاورز‪Œ‬ۃ‚ ا‪e‬م`>وا‪Ø3fu‬چ‪fFgr‬۔اس„ح‬
‫ز‪Œ‬ۃ‪-C‬دو[‪´‚>gŸ‬ا‪|d‬اذر†‪f‬۔‬
‫)‪Î (٣‬ى „ ‪N‬دت ‹ ‪f‬۔ ‹ ‪é t o J‬س ‪.‬م ‪„ r‬ف ‪ h‬ا‪F‬ر‬
‫`>‪ wJ‬اورا‪-D‬ا{ح‪M‬اس \‪0‬اد‪iyA `gMð“ï‬اور‪Ê‬و ‪0‬وہ ‪r‬‬
‫‪j‬ڑ‪ã‬ں ‚ ‘اف `‪ á‬اور " ‪ Ñ 3 kö \ ï‬ت ‪a J‬ر‪± £‬ان ‪ M‬و‪C‬ف `‪J‬‬
 ‫‪20‬‬

‫د‪á`¼l‬اور"وا‪]3l‬د‪dMm‬م`‪NJ‬دت‪áCh‬اور‪o3ku\ïØnK‬‬
‫‪.J‬م ‪®KZM‬د‪fô‬۔‹‪ˆ$‬ہذوا‪rp‬آ‪¶q‬اور‪ ¶ö‬اورد‪a ¶Š‬ر‪r‬ں‪faâM‬‬
‫‪ s‬اور ‪.‬ت‬
‫`ف ا‪é d‬س •‪ r e È‬ز‪³‬رت ‪. ÚÙ J } _ h‬ت ا‪Ž‬ا ؑ‬
‫ا‪ ®KZr ؑ×Ö‬اور "‪X‬دآ‪9‬تﷺ ‪ r‬ا‪u‬ا’ ‪é r®KZ‬س روا‪³‬توا‪b w v‬‬
‫‹‪ws‬ںاور‪µCs‬ں‪öJJ‬ں‪J‬آ}‪xM‬اور<رف‪8‬ا`>اورا‪d‬‬
‫دو‪B‬ے \ ‪•- y‬ت ‪z M‬رہ`> ‚ ‪f a` A ´¸µ { ž‬۔ ‹ ‪Ù‬رى ~ ‪M‬‬
‫`ف ا‪ d‬د‪‡ áC h G‬ض ‪ f‬اور‪ Q Œ‬دو‪B‬ى •‪`M q‬ا• آ’ ‪ f‬اس ‪$J‬‬
‫|اوروا}‪Ø‬چاوررا‪MÒ‬ا‪Láâ‚V‬ورى‪ç‬ط‪f‬۔‬
‫)‪N „ Uí (٤‬دت ر·ن ‪ J‬روزے ‪w‬۔ ‪ S‬روزے & ا‪J :‬ن ‪$ 3‬‬
‫~غ‪â••Ÿ~r‬اور‪€‬ر‪‡،ây‡ù³‬ض‪wUT‬۔‪€‬ر‪Ÿ‡ù³‬دو‪B‬ےا‪³‬م‪M‬‬
‫• ‪a‬رى`® ‪fFº‬۔روزہ ‪©M nÑ $J‬م ‚; ا‪Ç‬ل‪oJ }f aâ‬ا·‬
‫[ ‪ Ÿ‬رو‚ ‪w J‬۔ ‪N S‬دت ر·ن ‪{ $ M ƒ J‬ى ‪P‬ب ‪Ù ÜÛ J‬ل ‪J‬‬
‫‪gµs‬ں ‪faÝ„M‬ادا‪fFgr‬اور‪8%‬دق\‪…î‬ى ‚‪H` YáY‬وب‬
‫آ†ب { ‪ ‡ >Y‬اور ‪ý‬ى ‪ ÚÙ J‬ا‪þ‬ط `>\ ‪f agÕ ˆ3‬۔ ‪ ³å‬روزوں ‪M‬‬
‫‪öJ‬ں ‪„r‬ف \ز‪ِK‬ن ‪p‬ل\ ا‪ W‬ذاتاورا‪fagÕ :y…‚®KZr ›W‬۔‬
‫روزے [ ‪' Ÿ‬ك `> اور ‪l ‚ ‰‬دى ‪0 J >°‬وہ ‪?H‬ں ‪ ‚ ÅH r‬ا‪P‬س ‪8‬ا‬
 ‫‪21‬‬

‫`ا> اور‪Šµ‬ں ‪ r®KZM‬روح ‪ G•Ÿ‬د‹‪ª $J‬ر‪w UT‬۔( روزہ ا‪d‬‬

‫‪N·ŽKhE‬دت‪f‬۔‬
‫٭٭٭‬
 ‫‪22‬‬

‫‪3‬‬

‫آ‪9‬تﷺ‪ÖÕÓ'r‬ت‬

‫ً‬ ‫ْ‬ ‫ُ َ‬ ‫ْ‬ ‫َٔ َّ َّ َ َ َّ ُ َ َ َ َ َّ َ َ َ ُٔ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َٔ ْ‬
‫ْ‬ ‫ّ‬
‫اﺧﱪان ﺟﺎِ… ‪ O‬ﻋﺒِﺪ ﷲِ‪ ،‬ان اﻟﻨِﱮ ﺻﲆ ﷲ ﻋﻠﯿِﻪ وﺳﻠﻢ ﻗﺎل‪ :‬ا ﻋِﻄﯿﺖ ﲬﺴﺎ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬
‫َٔ ْ ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ ْ ُ ُّ ْ َ َ َ َ ْ َ ُ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ ْ ُ ْ َ ُ َّ َٔ َ ٌ َ‬
‫ﺐ ﻣِﺴﲑة ﺷﻬٍﺮ‪ ،‬وﺟِﻌﻠﺖ ِﱄ اﻻرض‬ ‫ﱂ ﯾﻌﻄﻬﻦ اﺣﺪ ﻗﺒِﲇ‪ :‬ﻧِﴫت ِابﻟﺮﻋ ِ‬
‫َ َ ُ َ َ َ َّ َٔ‬ ‫َ‬
‫ﺖ‬‫ﻻَﺣﺪ َﻗْﺒ ﲇ‪َ ،‬و ُٔا ْﻋِﻄﯿ ُ‬ ‫ِ‬ ‫ﻞ‬ ‫ِ‬
‫ﲢ‬ ‫ﱂ‬ ‫ْ‬ ‫و‬ ‫ﻢ‬ ‫ﺋ‬
‫ِ‬ ‫ﺎ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻐ‬‫ﻟ‬ ‫ا‬ ‫ﱄ‬‫ِ‬ ‫َﻣْﺴﺠًﺪا َوَﻃُﻬﻮًرا‪َ ….‬و ُٔاِﺣّﻠ ْ‬
‫ﺖ‬
‫ٍ ِ‬ ‫ِ‬
‫َ ً‬ ‫َّ َ َ َ َ َ َ َّ ُّ ُ ْ َ ُ َ َ ْ َ َّ ً َ ُ ْ ُ َ َ‬
‫ﺖ ِٕاﱃ اﻟّﻨﺎِس َﻋﺎّﻣﺔ۔‬ ‫اﻟﺸﻔﺎﻋﺔ‪ ،‬وﰷن اﻟﻨِﱮ ﯾﺒﻌﺚ ِٕاﱃ ﻗﻮِﻣِﻪ ﺧﺎﺻﺔ وﺑِﻌﺜ‬
‫)ﲱﯿﺢ اﻟﺒﺨﺎري ﮐﺘﺎب اﻟﺘﯿﻤﻢ(‬

‫•‪•ÕŽg: Ž‬ا‪5‬ر‪4‬ا‪…65‬ن``‪Qw‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‡ˆ`‪w‬‬
‫‪- × Q‬ا ‪„ r‬ف \ '‪ Ó‬ا‪ t _ \ Œ $ w t r ¥ ²K p‬اور ‪_ ¥ Ÿ U‬‬
‫‪¼â‬۔ا ّول× ا‪JŽùr •d‬ا‪š‬ازے‪-ÜÛJ‬اداد ُر• ‪f€ Õ¥‬۔‬
‫دو‪B‬ے‪ë‬ے‪Ù$‬رىز§‪ñ‬اور‪#‬رت‚ذر†‪°‬دى‪ft‬۔‪Î‬ے‪ë‬ے‪$‬‬
‫•ں‪-“pM‬ہˆل‘‪Z’g‬ار د‪ _\ŒuCpf €³‬وہ‪’g$Jt‬‬
 ‫‪23‬‬

‫_ ‪R‬۔ ‪- × Mí‬ا ‪è J‬ر ´‪. ‚ Á‬م ‪ f € Õ ¥‬اور '‪& _ \ Œ ¶$‬‬

‫‪`U‬فا‪Ad‬ص‪C‬م‪“$J‬ث‪ÙMªRaâ‬رىد‪%‬اور‪µC4‬ں‪$J‬‬
‫“ث‪â€Õ‬ں۔‬
‫••‪:‬اس•‪+Mq‬رےآ‪~)ؐ,‬اہ•(‪”Ó'r‬ز‪ÖÕ‬ت…ن‪tr‬‬
‫‪\}w‬آپ‪r‬ار‪;ü‬ناورآپ‪-3‬ا<=‪•‚p°›9r‬ت‪fÝ‬۔‬
‫‪ ™Õ Ø‬آپ ‪ Q f S r‬آپ ‪ Ÿ‬ا‪ J Žù r ƒ d‬ا‪š‬ازے ‪J‬‬
‫‪- ÜÛ‬اداد ُر• ‪ € Õ¥‬۔ ‪a ïî‬ر– ا‪D‬م اس ‪K‬ت ‪ r‬ز‪Ž‬د¡ ‪N‬دت‪F` :‬‬
‫‪„ ÿQ f‬ح آ‪9‬تﷺ ‪¯ &‡r‬ورى اور_‪KJ [p r‬و‪$‬د & د‪0‬آپ‬
‫‪- J‬اداد ر• \ ‚— ‪ ˜ Q w R‬او‪,‬ت ا‪â j‬ا ‪ Q‬د‪‚ >` ™ 3 ó¢ > 0‬‬
‫ارادہ ‪ ß A Õ‬آ‪9‬ت ﷺ „§ ‪ r‬ا‪ ` u Á› š d‬اس ‪J œ. J‬‬
‫وا‪ c S ±‬وہ آپ ‪ r‬آ‪• h “ • r ¢‬گ ‪€‬۔ " ‪ ß‬آ‪9‬ت ﷺ > اس زˆ‪y‬‬
‫‪| \4 J‬ے‪K‬د;ہ‪ ž‬روم‪ Ÿ‬ا‪ c ¨ Ÿ d‬اس >آپ‪Cp J‬ت‪¡ ` Â‬‬
‫‪Q‬ا•‪M‬اس‪'JU‬س•‪F‬ں‪c‬آپ‪'J‬ؤںد>>‪M‬ا‪®W‬دت‪¢‬ں‪1‬۔‬
‫دو‪B‬ى ‪™Õ‬آپ ‪ Q f S r‬آپ ‪Ù $ J‬رى ز§ ‪ ° ñ‬دى ‪}t‬‬
‫‪ M è J‬ا‪J d‬ن ‪ñ‬ں ´ ا\ ‪n‬ز ‚ و‪ þ‬آ‪ ¦g‬ا‪n W‬ز ادا `‪ f A‬اور‬
‫دو‪B‬ى‪µC‬ں‪„r‬حا\‪At‬ص‪Lre‬ورت_‪fFâ‬۔‪S‬اس‪L$‬ورى‪R‬‬

‫‪: 1‬ﲞﺎری ﮐﺘﺎب ﺗﻔﺴﲑاﻟﻘﺮآن ﺑﺎب ﻗﻞ ﻳﺎاﻫﻞ اﻟﮑﺘﺎب ﺗﻌﺎﻟﻮا اﱃ ^ﻠﻤﺔ ﺳﻮاء ﺑﻴ ‪R‬ﻨﺎ‬
 ‫‪24‬‬

‫‪öJQa‬ں‪J‬و‪ßÞ6‬ا‪3y‬و•ام ‪8 [£M‬ا‪¦gr‬۔ا‪„¥‬ح آپ‪$J‬‬

‫ز§‪#‬رت‚ذر†´‪°‬دى‪‚}t‬اد‪QfS!¤‬ا•'®‪c¥y‬ا‪Jd‬نو‪x‬‬
‫‪'er‬ك¦‪nJ`§ÚÙJ‬زادا`‪fA‬اور‪®' S‬اور¦ ‚‪$‬ڑ‪.‬تآد ؑم‪r‬‬
‫¨‪q:J‬ر‪Z5f€Y‬آ®©ورہ‪8\¦ªÜÛJ‬ا‪R€Õ‬۔‬
‫‪Î‬ى ‪™Õ‬آپ‪«Q f Sr‬ف ‪Ùç¬Ù‬ں‪J ‘MKJ‬‬
‫ˆل‪-Ÿ‬د‹‚ ‪RY‬۔آپ‪J‬وا‪• ±‬ں‪ Ú¿M‬آ>وا‪ˆC‬ل‘®ل‪f€ Õ‬‬
‫} ‪ Q f j S M‬ا‪µC c d‬ں ‪ J‬ا‪µ‬ال ‪â y ±° ¯ã‬ں اور دو‪B‬ے ˜‪è‬‬
‫‪å¢‬ں‪“SŸ‬د‪Q¦g³‬ا•‪B‬دو‪B‬وں‪3‬د¡درازى`و‪²cÃ‬رےا‪µ‬ال‪\B‬‬
‫‪µé ` ³‬ں ‪ M Ú¿ J‬دے د« ‪ à ¼g‬اور ‪Î‬ے‪ Q S‬ا‪´ -D‬وات ‪M‬‬
‫¯ور‪öJ‬ں‪ˆÙ‚Dµ$J‬ن‪8‬ا‪¦gÕ‬۔‬
‫‪ ™Õ Uí‬آپ ‪ Q f S r‬آپ ‪ ‚ Á´ Ÿ‬ار‪. ü‬م ‪f € Õ ¥‬۔‬
‫´‪$ o •J Á‬ڑ ‪ w J‬اور ا{‪‘ e‬ر ‪ 3‬اس \ ‪0‬اد ‪l‬م د‪ b f_ l‬وہ‬
‫¶ص ‪.‬م ‪0‬اد ‪ M } f‬ا‪ª d‬ب ا–ن ا· ُد&ے < ‪ R) 3 ° r‬ا‪d‬‬
‫„ف ‪-‬ا ‚ < اور دو‪B‬ى „ف ‪ê‬وں ‚ <( ‪-‬ا ‪è J‬ر ·رش `> ‚ •‬
‫‪ f a` “p‬اور اس ·رش ‚ ¸ ‪ Q f aâ S‬اے ‪-‬ا! ‪ M‬ا‪„ d‬ف ‪¹‬ے‬
‫‪ ÚÙ‬ا· ‪A‬ص < ‚ وا‪ Õ‬دے ` اور دو‪B‬ى „ف ‪¹‬ى ‪Ð‬ق ‪¶ ³) $ J‬ں‬
‫¶ص ‡د ‪($J‬ا·‪º‬درد‪¹Ÿ‬ے‪Ñ \»J`:‡Ù‬ض`‪âa‬ں‪Q‬‬
 ‫‪25‬‬

‫ا· ان ¯ور ‪ê‬وں ‪ 3‬ر‪ ˆ‡ ô‬اور ا_ ¼ دے۔ ‪ ïî‬آ‪9‬ت ﷺ ا‪ d‬دو‪B‬ى‬

‫•‪ J Kd ß Q w `ˆ‡ M q‬دن ‪å¢‬ں ‪ M‬ا)’ ½ا¾ اور ا¿اب ‪r‬‬
‫‪8À‬ا‪cfâ‬اسو‪þ‬وہ¨مدو‪B‬ى„‪e‬ں\ˆ‪ã‬س‪ë`â‬ے'سآ¼‪Ã‬اور‬
‫"‪-M‬ا‪èJ‬ران‪`Á´r‬وں‪x‬اور‪ë‬ى´‪¦Á‬ل‪f¦gr‬۔‬
‫'‪™Õ ¶$‬آپ ‪ñ Q f S r‬ں ‪` U Á/‬ف ‪A‬ص ‪A‬ص ‪µC‬ں ‪r‬‬
‫„ف اور ‪A‬ص ‪A‬ص زˆ‪ö‬ں ‪ $J‬آ¦ ‪ M‬و¿ں آپ ‪Ù‬رى‪µC‬ں اور ‪Ù‬رے زˆ‪ö‬ں‬
‫‪ J‬وا‪“ ±‬ث ‪w U T‬۔‪ S‬ا‪| d‬ى ‪ ™Õ‬اور ‪| E‬ا ا‪Ô‬ز ‪è J } f‬‬
‫‪M‬آپ‚‪-‬اداد‪C&Â‬ماور&‪Ã‬اور&زˆ‪$Jy‬و‪€â6‬اورآپ‪-‬ا‪@‚J‬‬
‫اور ‪Z Ä š‬ار د« ‪„ } R wU‬ح ‪Ù‬رى د‪- ‚ %‬ا ا‪ f d‬ا‪„ ¥‬ح آپ ‪r‬‬
‫‪Ù\Å‬رىد‪U‚%‬ا‪€âd‬۔‬
‫ٰ‬
‫اَﻟﻠُّﻬ َّﻢ َﺻّﻞ َ ٰ‬
‫‪ُ :‬ﳏ َ َّﻤٍﺪ َوَابرْک َوَﺳ ِﻠّﻢْ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪26‬‬

‫‪4‬‬

‫آ‪9‬تﷺ‬
‫آ‪Ø‬ى‪>CÙç‬وا‪wUu‬‬
‫َ‬ ‫‪َ¥‬ة َﯾُﻘﻮُل‪َ :‬ﻗﺎَل َرُﺳﻮُل ﷲِ َﺻَّﲆ ُ‬
‫ﷲ َﻋَﻠْﯿِﻪ َوَﺳّﻠَﻢ‪ٕ :‬اِّﱏ ٓاِﺧﺮُ‬ ‫َ‬ ‫ﺖ َٔاَاب ُﻫَﺮ ْ‬
‫ﲰْﻌ ُ‬ ‫ِ‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫ٓ ْ‬ ‫َ‬ ‫َٔ ْ‬
‫اﻻﻧِﺒَﯿﺎِء َوِٕاّن َﻣْﺴِﺠِﺪى ٰﻫﺬا اِﺧُﺮ اﻟَﻤَﺴﺎِﺟِﺪ ۔‬
‫)ﻣﺮﺷﺪ ذوی اﻟﺤﺠﺎءواﻟﺤﺎﺟ‪) a‬ﺷﺮ ح ا ﺑﻦ ﻣﺎﺟ‪ ، (a‬ﮐﺘﺎب ا ﱰﱮذان ‪ ،‬ﺑﺎب ﻣﺎﺟﺎء ‪i fi‬ﺿﻞ ا‪i‬ﺻﲎﱮة (‬

‫•‪ : Ž‬ا‪—&Š‬ہ ر‪ 4‬ا‪… 6 5‬ن``‪ Q w‬ر‪Š‬ل ا‪5‬ﷺ ‡ˆ`‪Q M‬‬

‫‪M‬آ‪Ø‬ى‪âU‬ںاور‪ë‬ى‪ñ(ró¢)S‬آ‪Ø‬ى‪fñ‬۔‬
‫•• ‪ :‬اس ‪+ M q• ,‬رے آ‪ ,‬آ‪9‬ت ﷺ‡ˆ` ‪M Q w‬‬
‫آ‪Ø‬ى ‪â U‬ں اور ‪ë‬ے ‪ ’Ÿ ‰‬ا‪ _ Æ j‬آ‪ë $ A‬ى ‪õ‬ت ‪ J‬دور ‪d Ÿ‬خ‬
‫`‪J‬اور‪ë‬ے‪¼3å.‬ا‪ `â‬ا‪% d‬دور‪ç‬وع`دے‪b‬ا•‪ ’Ÿ‬آ¦‪ c x‬وہ ‪C‬ز‪²‬‬
‫‪ë‬ا ‪ Ça‬اور ‪ë‬ا ;•د اور ‪ë‬ى ‪A ‚ Ùç‬دم‪ r >â‬و‪ë \ Ô‬ى ‪õ‬ت ‪J‬دور ‪J‬‬
‫ا‪š‬ر‪Qyxâ‬اس\‪&K‬۔اس‪È,‬ن‪Ÿ‬وا‪+$J>ˆ‡É‬رےآ‪,‬ﷺ>‬
 ‫‪27‬‬
‫ٓ ْ‬
‫‪S‬ا•ظز‪³‬دہ‡ˆ¦‪َ Qw‬ﻣْﺴِﺠِﺪى ٰﻫﺬا اِﺧُﺮ اﻟَﻤَﺴﺎِﺟِﺪ ‪ë’’R‬ى‪ó¢)S‬وا‪ñ(°‬‬
‫آ‪Ø‬ى ‪f ñ‬۔‘‘ اب ˜& ‪ Q f‬ان ا•ظ ‚ ‪Aâ _ /&¸ S‬اور ‪ h y‬وا‪Ê‬ت‬
‫اس‪Qw``žar‬آ‪Ë‬ہد‪’ŸM%‬اور‪b_hfÌñ‬اس‚¸`ف‬
‫‪QfS‬آ‪Ë‬ہ‪ëñ’Ÿ‬ى‪fÌ´ñ$bfÌ_3å.Jñ‬وہ‪ë‬ى‬
‫اس‪ÇaJñ‬اوراس‪Ír‬اور‪fâÎ‬۔‬
‫َ‬ ‫ّ ٓ ُ َٔ ْ‬
‫ا‪„¥‬ح ِٕا ِﱏ اِﺧﺮ اﻻﻧِﺒﯿﺎِء )‪M‬آ‪Ø‬ى‪âU‬ں(‪Qwot´J‬آ‪Ë‬ہ‬
‫‪ ’Ÿ‬ا‪ _ U j‬آ‪ë $ A‬ى ‪ \ -a‬آزاد ‪ë ` â‬ى ‪õ‬ت ‪¼ 3 å. J‬ا ‪ â‬اور‬
‫‪ë‬ےد‪òŸÈ‬ڑ`‪%’Ÿ‬د‪b¦CÈ‬ا•‪’Ÿ‬آ¦‪ëcx‬ا‪A‬دماور‪ë‬ا;•داور‪ë‬ا‬
‫‪ Ça‬اور ‪ë‬ا ‪ Î‬اور ‪ë ³å‬ے و‪$‬د ‚ ‪ `â 7‬آ¦ ‪ x‬اور ‪ t‬وہ ‪5‬ا ‪ $ f Ï‬ا‪d‬‬
‫َ ََ‬
‫‪Z‬آ®آ¬‪M‬آ‪9‬تﷺ‚‪á‬مﺧﺎﰎ اﻟَّﻨِﺒ ِّﯿْﲔ)‪Ð‬ں‪(Ñr‬ر‪…`Ò‬ن‪f€Õ‬۔‬
‫‪X‬ب ‪r‬ر `و ‪ Q‬ا• آ‪9‬ت ﷺ ‪ ó¢ r‬وا‪ ‰ J ñ °‬ا‪` M 3Ó -D‬وڑوں‬
‫ٓ ْ‬
‫‪ñ‬وں‪KJÔr‬و‪$‬د َﻣْﺴِﺠِﺪى ٰﻫﺬا اِﺧُﺮ اﻟَﻤَﺴﺎِﺟِﺪ )‪ëR‬ى‪ñS‬آ‪Ø‬ى‪ñ‬‬
‫‪Õ ‚(f‬م ‪ƒ,‬ر‪ c f Ö‬آ‪9‬ت ﷺ ‪ r‬ا‪ M K‬آپ‪A t J‬دم اور ;•د اور‬
‫َ‬ ‫ّ ٓ ُ َٔ ْ‬
‫‪‚Ça‬آپ‪r‬ا‪4‬عاور‪õM-a‬ت‚ا×م'‪„ÿá‬ح‪õØ‬ت‪ِٕ ³‬ا ِﱏ اِﺧﺮ اﻻﻧِﺒﯿﺎِء‬
‫)‪MR‬آ‪Ø‬ى‪âU‬ں( ‪×J‬ء‪ZJ‬ف‪Z‬ارد‪fAg³‬؟‬
‫}‪ Ù‬اس•‪-MQ f¸ t ‚q‬ا‚ آ‪Ø‬ى‪âUÙç98‬ں‬
‫} ‪ë U ’Ÿ ‰ J‬ى ‪ \ ¦$ J -a‬آزاد ‪ ` â‬اور ‪ë‬ے د‪ò Ÿ È‬ڑ ` _‬
 ‫‪28‬‬

‫آ‪ A‬اور ‪ë‬ى ‪ ñ S‬آ‪Ø‬ى ‪ ’Ÿ ‰ J } f ñ‬اور ‪ë ñ‬ى ‪3 å. J ñ‬‬

‫_ ‪”Õ‬اورا•‪r‬ر‪c¦gÕ‬آ‪9‬تﷺ‪r‬ار‪;ü‬ن´اس‪K‬ت‪f_M‬‬
‫‪ Q‬آپ ‪g Á/ Ÿ‬رى ‪-‬ہ ‪Ú‬ں ‚ ‪ >` ê‬وا‪Z C‬ار د‪ b ¦g ³‬آپ ‪; r‬ن اس ‪K‬ت‬
‫‪QfM‬ا‪°‬ا‪Û°‬وں‪J`êŸ‬آ‪Ë‬ہ¨م‪¶Û‬آپ‪J‬و‪6‬در‪¼g°‹\³‬۔‬
‫‪ t‬وہ‪$f••,‬ا‪D‬م‪ÝJÜíJ‬ءاور|ے|ے>د&زˆ‪My‬‬
‫‪á‬‬
‫`` آ¦ ‪w‬۔ ‪Þ© ïî‬ء ‪B J‬دار اور اˆم ‪.‬ت ‪ ß‬ا‪ ñîâ à‬ا‪ ÈÇ‬ا‪nÑ Õ‬‬
‫)و‪C‬دت‪٥٦٠‬ھو ت‪٦٣٨‬ھ( ‡ˆ`‪w‬۔‬
‫َ َّ ُ َ َ ْ َ َ َّ َ َّ َ َ ُ ُ َّ ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ُّ ُ َّ ُ َّ ْ ْ َ‬
‫ِ‬
‫اﻟﻨﺒﻮۃ اﻟِﱴ ِاﻧﻘﻄﻌﺖ ِ¬ﺟﻮِد رﺳﻮِل ﷲ ِ ﺻﲇ ﷲ ﻋﻠﯿِﻪ وﺳﻠﻢ ِاﳕﺎ ﱔ ﻧﺒﻮۃ‬
‫َّ ْ‬
‫ﴩْﯾِﻊ‬‫اﻟﺘ ِ‬
‫)ﻓﺘﻮﺣﺎت ﻣﮑﻴ‪ ، a‬ﺑﺎب اﻟﺜﺎ ﻟﺚ واﻟﺴﺒﻌﻮن ‪ fi‬ﻣﻌﺮﻓﺔ ‪U‬ﺪد ﻣﺎ ﻳﺤﻤﻞ ﻣﻦ ا ﱰﱮﺳﺮا ر ﺟﻠﺪ‪ 2‬ﺻﻔﺤ‪(6 a‬‬

‫’’‪ R‬وہ ‪õ‬ت } ‚ دروازہ آ‪9‬ت ﷺ ‪ J‬و‪$‬د \ ‪ f € â ê‬وہ `ف‬

‫‪Ùç‬وا‪õ°‬ت‪f‬۔‘‘‬
‫‪.‬تاˆم•ا‪¿¢‬ب‪ã‬ا® )و ت‪٩٧٦‬ھ( ‪$‬ا‪|d‬ےاˆم ˆ>‪w U‬‬
‫‡ˆ`‪w‬۔‬
‫ِا َّن ُﻣْﻄَﻠَﻖ اﻟ ُّﻨُﺒ َّﻮۃ َ ْﱂ َ ْ‪َ¥‬ﺗﻔْﻊ َوِا َّ َﳕﺎ اْرَﺗَﻔَﻊ ﻧُُﺒ َّﻮُۃ اﻟَّﺘْﴩﯾِﻊْ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫)اﻟﻴﻮاﻗﻴﺖ واﻟﺠﻮا‪w‬ﺮ ‪ ،‬اﻟﻤﺒﺤﺚ ﺛﺎ ﻟﺚ و ﺛﲎﱮﺛﻮن ‪ fi‬ﺑﻴﺎن ﺑﺪا ﻳﺔ اﻟ‪y‬ﺒﻮة ‪،‬ﺟﻠﺪ اّول ﺻﻔﺤ‪(346 a‬‬
 ‫‪29‬‬

‫’’‪R‬آ‪9‬تﷺ‪õä\År‬ت‪`b’â_Ø‬ف‪Ùç‬وا‪°‬‬
‫‪õ‬ت‪f’âê‬۔‘‘‬
‫‪.‬ت ‪ß‬ا‪åB3‬ى>د ا‪)®Äæ‬و ت ‪١٠٣٤‬ھ( ‪$‬ا‪D‬م‪>J‬د‪MÈ‬‬
‫«¬”ز¡‪w`ˆ‡w3ˆJ‬۔‬
‫ﺣﺼﻮل ﮐﻤﺎﻻت ﻧﺒﻮت ﻣﺮاتﺑﻌﺎں را ﺑﻄﺮﯾﻖ ﺗﺒﻌﯿﺖ و وراﺛﺖ ﺑﻌﺪ از‬
‫ﺑﻌﺜﺖ ﺧﺎﺗﻢ اﻟﺮﺳﻞ ‪ :‬ﲨﯿﻊ اﻻﻧﺒﯿﺎء و اﻟﺮﺳﻞ اﻟﺼﻠٰﻮۃ و اﻟﺘﺤﯿﺎت ﻣﻨﺎﰲ‬
‫»‬ ‫ِ‬ ‫‪ٓ :‬اﻟﻪ اﻟﺼﻠٰﻮۃ و اﻟﺴﻼم َﻓَﻼ َﺗُﮑْﻦ ِّ َ‬
‫‪ a‬اْﻟُﻤْﻤَﱰ ْ َ‬ ‫ﺧﺘﻤﯿﺖ او ﻧ‪¹‬ﺴﺖ ﻋﻠﯿﻪ و ٰ‬

‫)اﻟﻤﮑﺘﻮﺑﺎت اﻟﺮﺑﺎ ﻧﻴ‪ a‬ﺟﻠﺪﻧﻤﰊﺮ ‪ ۱‬ﻣﮑﺘﻮب ﻧﻤﰊﺮ ‪ 301‬ا‪ fi‬ﻣﻮﱰﱮﻧﺎ اﻣﺎن اﻟﻠ‪ fi a‬ﺑﻴﺎن ﻗﺮب اﻟ‪y‬ﺒﻮة (‬

‫پ‪èr‬وىاورور‘‪M‬‬
‫’’‪R‬آ‪9‬ت ﷺ‪‰J‬آ ‪J‬پ‪$J çJ‬آ ؐ‬
‫‪íëê‬‬
‫پ‪BA J‬ا ّ ‪f _Q¬J >â íJ î íëîّ ì‬۔} ‪ c‬اس‪K‬ت‬
‫‪õ‬ت ‪CéJ‬ت ‚‪8‬لآ ؐ‬
‫‪>`ŸM‬وا‪¢‬ں‪ÕK\M‬۔‘‘‬
‫‪.‬ت ;ہ و‪ °‬ا‪Ä 5‬ث د=ى >د ‪Ë‬ى دواز د? )و‪C‬دت ‪١١١٤‬ھ و ت‬
‫‪١١٧٦‬ھ( ‪€JK‬و‪ð‬اور‪ï‚î0Í‬د‪w`ˆ‡fðˆ%‬۔‬
‫َّ ُّ ْ َ َ ْ َ ُ ْ َ ُ َ ْ َ ٗ َ ْ َّ ْ ٔ ُ ُ ُ ُ ُ ْ َ َ ٗ َّ ْ ْ َ َ َّ‬ ‫ُ َ‬
‫ﴩﯾِﻊ ‪ :‬اﻟﻨﺎِس‬
‫ﺧِﺘﻢ ِﺑِﻪ اﻟﻨِﺒﯿﻮن ای ﻻ ½ﺟﺪ ﺑﻌﺪە ‪ a‬ايﻣﺮە ﷲ ¿ﺎﻧﻪ ِابﻟﺘ ِ‬
‫)ﺗ‪€m‬ﻴﻤﺎت ا‪€ٰi‬ﻴ‪ ، a‬ذ ﮐﺮ ﺳﻴﺪﻧﺎ ﻣﺤﻤﺪؐ ‪ ،‬ﺗ‪‚€m‬ﻢ ﻧﻤﰊﺮ‪ 54‬ﺟﻠﺪ ‪2‬ﺻﻔﺤ‪( 85a‬‬

‫پ ‪’Ÿ ‰J‬‬
‫’’‪ R‬آ‪9‬ت ﷺ‪õ3‬ت ‪Q wo SJ >âØ J‬آ ؐ‬
‫ا‪_vj‬آ‪-ŸA‬ا<=‪Ùçq’Ÿ‬دے`“ث`ے۔‘‘‬
 ‫‪30‬‬

‫‪.‬ت ‪¢µáCµ‬ى ‪cöáñ,l‬ى ‪®K‬دارا‪ò‬م د‪)ê ã‬و‪C‬دت‪١٢٤٨‬ھ و ت‬

‫‪١٢٩٧‬ھ( ‪J IZ$‬زˆ‪|E hMy‬ے‪/ èl‬رے‪ w‬اوران ‚ ‪¢‬ر‪Íó‬م ‪ôê‬‬
‫‪åõŽ$JÂr‬و'‪ö‬ن‪|EM‬ى;ت‚ˆ‪w`ˆ‡f3‬۔‬
‫پ‚زˆ‪y‬ا‪D‬ء‬
‫’’‪$‬ام‪9J‬ل‪cM‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‚‪Qfo¶KáâBA‬آ ؐ‬
‫پ ‪M 4‬آ‪ A wU Ø‬ا÷‪ 3 ø‬رو‪ÁQ xâX‬م و ٔ‪Øa‬‬ ‫‪ J ÜÙ‬زˆ‪‰Jy‬اور آ ؐ‬
‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ٰ‬
‫زˆ® ‪úK M‬ات ‪_ û #‬۔ " ‪.‬م ‪¢‬ح ‪َ M‬وﻟِﮑْﻦ ّرُﺳْﻮل ﷲ ِ َوﺧﺎﺗَﻢ‬
‫ﲔ ‡ˆ‪á‬اس©رت‪… fAâ®üšM‬ا•‪ýK‬ض‪‰‬زˆ‪õy‬ىﷺ‪’Ÿ‬‬ ‫اﻟ َّﻨﺒّﯿ ْ َ‬
‫ِِ‬
‫‪ÿ î‬‬ ‫‪ÿ‬‬
‫‪ؐlþ‬ى‪‡#M‬ق_آ¦‪x‬۔‘‘‬ ‫‪8U‬ا‪A´"câ‬‬
‫)ﺗﺤﺬﻳﺮ اﻟﻨﺎس ﺻﻔﺤ‪ a‬ﻧﻤﰊﺮ ‪ 3‬و ﻧﻤﰊﺮ ‪(25‬‬

‫}‪C‬ر‪SqtI‬در¡اور®‪+Qf‬رےآ‪,‬آ‪9‬تﷺ‪J‬و‪$‬د‬
‫پ‪J‬‬
‫‪$K‬د ‪õM‬ت ا·‪é‬ل ‪ f ! •Ÿ‬اور دا\ ‪" ‚Ùç‬ول‪a‬را‪ f•â‬اور آ ؐ‬
‫پ ‪J À÷ Ñ r‬‬
‫پ ‪ M-a r‬آ ؐ‬
‫پ ‚ ‪ ` Õ $ #X‬آ ؐ‬
‫‪ A_U ’Ÿ ‰‬و‪$ h‬آ ؐ‬
‫‪õÚÙ‬ت‪J‬ا×م‚وارث‪f%‬۔‚ش‪¢‬گاس‪&Ÿ‰,‬۔‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪31‬‬

‫‪5‬‬

‫ا ‪Ú‬ل ‚ ا ‪f Ý Ü Û J E ¤‬‬
‫‪ :‬اﻟﻤْﻨﱪَ‬ ‫َ َ ُ َْ ُ ََ‬ ‫َ ْ َ َ ْ َ َ َّ ٍ َّ ْ َّ َ ُ ُ َ ْ ُ ُ َ َ ْ َ َ َ‬
‫ّ‬
‫ِ ِ‬ ‫ﲰﻌﺖ ﲻﺮ‪O‬اﳋﻄﺎِب رِﴈﷲ ﻋﻨﻪ‬ ‫ﻋﻠﻘﻤﺔ ‪O‬وﻗﺎص اﻟﻠﯿِﱺ ﯾﻘﻮل ِ‬
‫َ َ َ ْ ُ َ ُ َ ِ َ َّ ُ َ َ ْ ِ َ َ َّ َ َ ُ ُ َّ َ َٔ ْ َ ُ ّ َ‬
‫ّ‬
‫ﲰﻌﺖ رﺳﻮل ﷲ ﺻﲆ ﷲ ﻋﻠﯿﻪ وﺳﻠﻢ ﯾﻘﻮل ِٕاﳕﺎ اﻻﲻﺎل ِاب ﻟ ِﻨﯿﺎِت ‪،‬‬ ‫ﻗﺎل ِ‬

‫‪Å‬ى ۔‬ ‫َوا َّ َﳕﺎ ِﻟ ُ ّ‬

‫ﲁ اْﻣﺮٍئ َﻣﺎ َ َ‬
‫ِ ِ‬ ‫ِٕ‬
‫)ﺻﺤﻴﺢ اﻟﺒﺨﺎري ﮐﺘﺎب ﺑﺪء اﻟﻮ‪ fi‬ﺑﺎب ﮐﻴﻒ †ﲝن ﺑﺪء اﻟﻮ‪ fi‬ا‪ fi‬رﺳﻮل اﻟﻠّٰ‪ a‬ﷺ(‬

‫•‪. : Ž‬ت ~‪ Õ‬ا½ب ر‪ 4‬ا‪…6 5‬ن ``‪ > MQ w‬ر‪Š‬ل ا‪5‬‬

‫ﷺ‪Q f·¦â`ˆ‡SŸ‬ا‪Ú‬ل'ں‪w`âÚÙJ‬اور&‪v‬ا‪JEW‬‬
‫‪fa'™1ÜÛ‬۔‬
‫••‪q•,S :‬ا–®ا‪Ú‬ل‪3ÏJ‬ا‪d‬ا©‪°‬رو•ڈا(‪f‬۔˜&‬
‫‚م)‪l‬دت‪J‬‬ ‫‪q«&‡Q f‬آ> وا‪u‬ا‪Ú‬ل´¾‪w`âJÛ‬۔‬
‫‚م ر‪ ³‬اور‬ ‫‚م دو‪B‬وں ‪ w `g T M Í r‬اور‬ ‫‘ر ‪ w `g T 3‬اور‬
‫د‪Y‬وے ‪‘J‬ر ‪+ª w`g T 3‬رےآ‪ ,‬آ‪9‬ت ﷺ ‡ˆ`‪4 SQ w‬‬
 ‫‪32‬‬

‫‚م‪-‬ا¦ا‪D‬م‪•J‬ازو‪žrKM‬وزناور‪Šž‬د‪w‬اور®™و‪$fh‬دل‪J‬‬
‫* ارادہاور‪+JE‬ص‪¦gÕÚÙJ‬اور‪ t‬وہ™‪-$f‬ا‪„r‬ف\‪,‬‬
‫¿ا '> ‚ ‪faâ -‬۔ • ‪ { ß Q f S‬ا–ن ‚ دل اور اس ‪ r‬ز‪K‬ن اور اس ‪J‬‬
‫‪$‬ارح ‪' Ú¿ R‬ؤں و‪9‬ہ ‪Ž M >C h J ™ t‬ا‪â y dç J Ž‬ں وہ ™ ‪#‬‬
‫‪ _ Ö‬ر ۔ دل‪ ، â E o M‬ز‪K‬ن \ اس ‪ â À÷ r E‬اور ¿‪' Ú‬ؤں اس‬
‫‪å „ J E‬اہ ‪â‬ں ‪ ` g | c‬ا‪ ‚ .¦™ d‬در‪f a` “p Ô‬۔ ا• ‪v t‬‬
‫‪J‬دل‪c_EoM‬وہ¬‪f/‬۔ا•اس‪r‬ز‪K‬ن‪3‬اس‪c_À÷rEr‬وہ‬
‫§دل‪ f‬اور ا• اس ‪' Ú¿ J‬ؤں اس ‪… r‬ن `دہ‪ c _ ÜÛJ E‬وہ ‪f ™ 1‬۔‬
‫} ? ™و‪â@;Eo ÚÙJ } f h‬۔ 'ك‪ \E‬ا–ن ا·‡& د‪0‬ى‬
‫ا‪Ú‬ل‪´Ÿ‬ا¬در‪JÔ‬د‪ ÿ‬ا‪Ú‬ل‪fA°‬۔‪ ïî‬آ‪9‬تﷺ دو‪B‬ى‪`ˆ‡e‬‬
‫‪Q w‬ا•ا‪A d‬و‪š‬اس‪ \E‬ا‪ýW‬ى‪1MÀJ‬ڈا‪ëQ f2‬ے‪-‬ا‚‪× S‬ء‬
‫‪MQ f‬ا‪ýW‬ى‚‪Ø‬چ ‪`A‬وںاوراس‪J‬آرام‚‪9‬لر&ں‪c‬اس‚‪-´[S‬ا‬
‫‪è J‬ر ا‪» 3 d‬ر ‪ A1 xâ‬ا¨س ‪ Q f‬د‪&C M %‬ں ا–ن `ف اس ‪n $‬ز‬
‫‪Q w 4º‬ا_‪n \ Ø‬ز‪lr‬دت‪ f! º‬اور‪&C‬ںا–ن`ف اس‪ $‬روزہ‬
‫ر—‪Q w‬ان‪J‬ارد•د‪¢J‬گروزہدار‪w`â‬اور‪&C‬ںا–ن`فاس‪‹$‬‬
‫`` ‪å¢ a Q w‬ں ‪ M‬ان ‚ ‪á‬م ‪à 5p‬ر ‪ â‬اور وہ « ‪ ¼g É‬اور ان ‪‚ J‬رو‪K‬ر‬

‫‪ : 1‬ﲞﺎری ﮐﺘﺎب اﻟﻨﻔﻘﺎت ﺑﺎب ﻓﻀﻞ ﻧﻔﻘﺔ ﻋ‪ c‬اﻻﻫﻞ‬

 33

‫ اور‬fU‫ار د‬Z6K Ÿ‫ل‬Ú‫¨م ا‬:‫ا‬q• Sr (• ‫ؐ)~اہ‬,‫رے آ‬+‫۔‬â G• M

C ‫ ۔‬A ' _ ¤‫’ ا‬Ÿ ‫ر‬è J ‫ا‬- ¦‫ آ‬q « h 7 M &˜ ‫اہ وہ‬X ™ 6K d‫ا‬
‫۔‬fÝhÜÛJE´¤‫اور™‚ا‬âEoÚÙJ}fh‫?™و‬I‫ر‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪34‬‬

‫‪6‬‬

‫‪-‬ا‪qr‬د‪¢‬ں‪f3‬‬
‫َ ْ َ ْ ُ َ ْ َ َ َ َ َ َ َ ُ ْ ُ ِ َ َّ ُ َ َ ْ ِ َ َ َّ َ َّ َ َ ُ ٰ‬
‫ﷲ ﻻ َﯾْﻨﻈُﺮ ِٕاﱃ‬ ‫‪ q‬اِﰉ ﻫﺮ‪¥‬ة ﻗﺎل‪ :‬ﻗﺎل رﺳﻮل ﷲ ﺻﲇ ﷲ ﻋﻠﯿﻪ و ﺳﻠﻢ ِان‬
‫ُ َ ُ ْ َ َٔ ْ َ ُ ْ َ ٰ ْ َّ ْ ُ ُ ٰ ُ ُ ْ ُ ْ َ َٔ ْ َ‬
‫ﲻﺎِﻟ ُ ْ‬
‫ﲂ۔‬ ‫ﺻﻮِرﰼو اﻣﻮاِﻟﲂوﻟِﻜﻦ ﯾﻨﻈﺮِٕاﱃ ﻗﻠﻮ ِﺑﲂو ا‬
‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ ﻛﺘﺎب اﻟﰊﺮ و ا‪i‬ﺻﻠﺔ ﺑﺎب ﺗﺤﺮ ﻳﻢ ﻇﻠﻢ اﻟﻤﺴﻠﻢ و ﺧﺬﻟ‪(…… a‬‬

‫•‪ : Ž‬ا‪—& Š‬ہ ر‪ 4‬ا‪… 6 5‬ن `` ‪ Q w‬ر‪Š‬ل ا‪ 5‬ﷺ ‡ˆ` ‪M‬‬

‫‪ Q‬اے ‪ !öJ‬ا‪² =< 5‬رى ‪8‬ں اور ‪²‬رے ˆ‪¢‬ں ‪„ r‬ف _ د‪b 9‬‬
‫‪ ²‬ر ے د ‪ ¢‬ں او ر ‪ ²‬ر ے ‪:‬ں ‪ „ r‬ف د ‪ f 9‬۔‬
‫••‪ :‬اس •‪ M q‬آ‪9‬ت ﷺ> ا‪ p‬دو ‪cK‬ں ‚ ذ` ‡ˆ‪$ f ³‬‬
‫او‪,‬ت ‪$‬ر‪c‬ںاور‪0‬دوں‪• M‬رى;‚ ‪ßµ‬‬ ‫‪-‬ا<= ‪KJ >â —r‬و‪$‬د‬
‫‪wFgÕ‬۔ان‪\M‬ا‪( ®"d‬و›ل‪$²±$f‬ر‪c‬ں‪ƒr;$J‬د‪%‬‬
‫‪ f‬اور دو‪B‬ے ˆل و دو[ ‪|K $ f‬م ‪0‬دوں ‪f a` < M ; Ÿ‬۔ ان دو ‪cK‬ں ‪Ÿ‬‬
‫=ل‪‘J‬ر‪‡Ù3‬ر‪`Ò‬آ‪9‬تﷺار;د‡ˆ`‪SŸžQw‬دو‪ö‬ں‪¶5‬‬
‫‪-‬ا ‪8 r‬ا ‪öJ A w >’âr‬ں‪?âŸ‬ر ر@ !‪ tQ /‬ا–ن‪cr‬رو‪Ÿ I‬‬
 ‫‪35‬‬

‫‪- $ J ¯3‬ا <= ‪$‬ر‪c‬ں ‪ ( J‬اور ‪0‬دوں ‪ˆ J‬ل ‪„ r‬ف _ د‪ b 9‬ان‬

‫دو‪ö‬ں‪J‬د‪¢‬ںاوردˆغ‪„r‬ف د‪$ f9‬ا–®‪C9‬ت اور¦‪K‬ت ‚ ‪A‬او‪w B‬اور‬
‫" ان ‪J‬ا‪Ú‬ل‪„r‬فد‪$f9‬ان ‪C9‬ت اور¦‪K‬ت ‪CMèJ‬ر ‪`â —D‬‬
‫‪w‬۔‬
‫اس •‪… ; ‚ E $ M q‬ن ‪â‬ا ‪ f‬اس \ دل اور دˆغ دو‪ö‬ں ‪0‬اد ‪w‬‬
‫‪ 5‬ا‚‪%‬ى ‪¿M‬رٹ)‪ (Heart‬اور ˆ‪o •J E uš w{ (Mind)K‬‬
‫‪æ t‬م ‪Ä0 J‬ى ‪ w J Å‬اور دل اور دˆغ دو‪ö‬ں ا· ا· دا‪h‬ہ ‪æ ®" M‬م ‚‬
‫‪w Ä0‬۔ دˆغ ˜&ى ا‪ÙP‬ت ‚ ‪ f Ä0‬اور دل رو‪K¦ ®p‬ت ‚ ‪f Ä0‬۔ }‬
‫آ‪9‬تﷺ>اس‪Pe‬باورا‪Ú‬ل‚;ا‪Ç‬ل`‪J‬ا;رہ‡ˆ‪ŸžQf³‬‬
‫"® ( اور ˜&ى ˆل ودو[ ´ ‪-‬ا ‪ w > r‬اور ا–ن‪ Ÿ‬ان ‪c r‬ر `® !‪/‬‬
‫‪ª‬وہ‪„r}5‬ف ‪-‬ا‪fqr‬ا–ن‚‪E‬اوراس‪J‬ا‪Ú‬ل‪Qw‬ا&‪J‬ن‚‬
‫‡ض ‪Q f‬وہ ›ل وˆلاور د‪r%‬دو‪B‬ى ‪Ú‬ں‪ ¦hr>` à3‬ا·دلودˆغ‪r‬‬
‫ا‪å‬حاورا·ا‪Ú‬ل‪r‬در‪`SrR‬ے۔‬
‫‪K S‬ت ´ ‪³‬د ر} !‪ $ S Q /‬آ‪9‬ت ﷺ > ‡ˆ‪- Q f ³‬ا <=‬
‫ا–ن ‪ E J‬اور اس ‪ J‬ا‪Ú‬ل ‪„ r‬ف د‪ f 9‬اس \ `ف ‪0 t‬اد _ ‪Q‬‬
‫‪ Kd‬وا‪P u‬ب ‪x‬ب ‪ M‬ا¯‪5‬وں‪Ÿ‬وزن ‪b xâ “p‬ان ا•ظ ‪ SM‬ا;رہ`‪á‬‬
‫´ ‪T‬د ‪ Q f‬اس د‪ , ´ M %‬وزن دل ‪K¦ J‬ت اور دˆغ ‪ J‬ا‪ÙP‬ت اور‬
 ‫‪36‬‬

‫‪$‬ارح ‪ J‬ا‪Ú‬ل ‪f aâ “p Ÿ‬۔ • ‪C } Q f S‬م ‪ J‬ا‡اد ‪“p — S Ÿ‬‬

‫‪ R¦gâ‬ان ‚دلاوران ‚دˆغاوران ‪' Ú¿J‬ؤں‪ G‬ر‪¶º U3Ò‬اس‪G•r‬‬
‫اوراس‪Ú$J‬ں‪8J‬ل‪þê’ŸŸ‬روك_”۔‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪37‬‬

‫‪7‬‬

‫‪ßÞ‬اور‪Jà,‬ن‪M‬در‪‡‚Ô‬ق‬
‫َ‬
‫‪ٓ a‬اَ‪َa‬‬‫ﷲ َﻋَﻠْﯿِﻪ َو َﺳّﻠَﻢ‪ْ َ :‬‬‫ﱮ َﺻ َّﲆ ُ‬ ‫ﷲ َﻋْﻨُﻪ‪َ ،‬ﻗﺎَل‪َ :‬ﻗﺎَل اﻟ َّﻨ ُّ‬ ‫ﴈ َّ ُ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫‪َ¥‬ة َ‬
‫ر‬ ‫َ‬ ‫‪َٔ q‬اﰉ ُﻫَﺮ ْ‬ ‫َ ْ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ِ َ َ ُ ِ َ َٔ َ َ َّ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ ًّ َ َ ِ َٔ ْ ُ ْ َ ُ‬
‫ِابهلل وِ…ﺳﻮِﻟﻪ‪ ،‬واﻗﺎم اﻟﺼﻼة‪ ،‬وﺻﺎم رﻣﻀﺎن ﰷن ﺣﻘ ﺎ ‪ :‬ﷲ ان ﯾﺪ ِﺧﻠﻪ‬
‫َ‬ ‫ََ ُ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َٔ‬ ‫َٔ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬
‫اﳉَّﻨﺔ‪َ ،‬ﺟﺎَﻫﺪ ِﰲ َﺳِﺒﯿِﻞ ﷲِ اْو َﺟﻠَﺲ ِﰲ اْرِﺿِﻪ اﻟِﱴ ُوِﻟﺪ ِﻓﳱَﺎ‪ ،‬ﻓﻘﺎﻟﻮا‪َ :‬اي َرُﺳﻮ ل‬

‫ﷲ‬‫ﴩ اﻟَّﻨﺎَس؟ َﻗﺎَل‪ :‬ا َّن ِﰲ اﳉََّﻨِﺔ ِﻣﺎَﺋَﺔ َدَرَﺟٍﺔ ‪َٔ ،‬اَﻋ َّﺪ َﻫﺎ ُ‬ ‫ُ‬ ‫ِ َٔ َ َ ُ َ ّ‬
‫ﷲ! اﻓﻼ ﻧﺒ ِ‬
‫ِٕ‬
‫َٔ‬ ‫َ َ ْ َ َّ َ َ َ ْ َ َ َ ْ َ َ‬ ‫ِﻟْﻠُﻤَﺠﺎﻫﺪ َ‬
‫ﲔ اﻟّﺴَﻤﺎِء َواﻻْرِض‪،‬‬ ‫ﲔ ﻛ ﻤﺎ ﺑ‬ ‫ِ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﺟ‬ ‫ر‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻟ‬ ‫ا‬ ‫ﲔ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﺎ‬‫ﻣ‬ ‫‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫ﷲ‬ ‫ﻞ‬‫ِ ِ‬ ‫ﯿ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﺳ‬ ‫» ِﰲ َ‬
‫ِ ِ‬
‫َٔ ُ‬ ‫َ َ َ َٔ ْ ُ ُ َ َ ْ َٔ ُ ُ ْ َ ْ َ َ َّ ُ َٔ ْ َ ُ َ َّ َ َٔ ْ َ َ َّ‬
‫ﻓِٕﺎذا ﺳﺎﻟﺘﻢ ﷲ‪ ،‬ﻓﺎﺳﺎﻟﻮﻩ اﻟِﻔﺮدوس‪ ،‬ﻓِٕﺎﻧﻪ اوﺳﻂ اﳉﻨِﺔ وا‪ :‬ا ﳉﻨِﺔ ۔‪ -‬اراﻩ‬
‫َ‬ ‫ُ َ َ َ َٔ‬ ‫َﻗﺎَل َوَﻓْﻮَﻗُﻪ َﻋْﺮُش اﻟ َّﺮ ْ ٰ‬
‫ﲪِﻦ َوِﻣْﻨﻪ ﺗﻔّﺠُﺮ اْﳖَﺎُر اﳉَّﻨِﺔ۔‬
‫)ﺻﺤﻴﺢ اﻟﺒﺨﺎری ﮐﺘﺎب اﻟ‪m‬ﻬﺎد واﻟﺴﰿﺮ ﺑﺎب درﺟﺎت اﻟﻤﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ‪ fi‬ﺳ‪Ž‬ﻴﻞ اﻟﻠّٰ‪(a‬‬

‫•‪. : Ž‬ت ا‪—& Š‬ہر‪ 4‬ا‪…6 5‬ن ``‪Q w‬ر‪Š‬لا‪ 5‬ﷺ‡ˆ`‬

‫‪- v $ Q M‬ا اور اس ‪ J‬ر‪Š‬ل ‪ 3‬ا‪Ñ‬ن ‪ f aC‬اور ‪n‬ز ‪ a` ƒ,‬اور ر·ن ‪J‬‬
 ‫‪38‬‬

‫روزے ر ‪ f‬اس ‪ yJ‬ا‪ Q f agâ • S ³å 3 =< 5‬وہ ا\ & ‪ M‬دا‪ú‬‬

‫`ے‪X‬اہا‪j‬ا–ن‪-‬ا‪J‬ر‪ñMÒ‬د`ے‪Q³‬ا·‪8‬ا‪à,hMWKJ¶V‬‬
‫‪X`Õ‬ر‪f‬۔„§>‪Ñ‬ض‪ Õ‬۔‪³Õc‬ر‪Š‬لا‪YS?!5‬رت‪å¢‬ں{‪¼úy‬؟‬
‫آپ>‡ˆ‪³‬۔&‪M‬ا‪Šd‬در‪Z‬ا‪-5w:‬ا>ا·‪êßÞ‬وں‪i$J‬ر‬
‫`ر‪ fY‬اور& در‪M Ô‬ز§ وآ‪Ö‬ن‚‡ق‪f‬۔}اے ‪-Bß !öJ‬ا\ &‬
‫‪Xr‬ا‪` Y‬و‪‡c‬دوسوا‪u‬در‪Xr Ô‬ا‪` ÕY‬و‪ \4‚ &$‬و[ اور‪\4‬‬
‫ا¬ در‪ f Ô‬اور اس \ او‪- 3‬ا¦ ذوا\ل ‚ ‪Ñ‬ش ‪ f‬اور ا‪¨ r & \ M ¥‬م‬
‫‪w^]¶Û‬۔‬
‫•• ‪ >M :‬ا·‪l‬م ا©لا‪þ‬ب ‪ZJ‬ف ‪q•_ S‬اس‪ $‬درج ‪r‬‬
‫‪Q f‬اس•‪¾`\q‬ا?اور‪Ã‬اورا©‪cK°‬ں‚‪ faâ“p€‬اوروہ‪²K‬‬
‫‪ wS‬۔‬
‫)‪`M&QS (١‬فا‪hd‬در‪\Ebf_Ô‬در‪MKwZ‬‬
‫\‪\4‬ا¬در‪‡Ô‬دوس‪Ûr&³å$f‬وں‚‪fB‬۔‬
‫)‪öJ ßÞM &Q S (٢‬ں‪ f \ fJ‬در‪ Ô‬اور‪öJà,‬ں ‪J‬ا¬‬
‫\ا¬در‪´MÔ‬ا‪‡ha‬ق‪QOxâ‬ز§اورآ‪Ö‬ن‪‡M‬ق‪f‬۔‬
 ‫‪39‬‬

‫)‪öJ Q S (٣‬ں ‪` y Ÿ‬ف ‪ßÞ‬وں وا‪ C‬در‪®` µŸ r >` “p Ô‬‬

‫!‪ßÞb /‬وںوا‪u‬در‪$‬ں‪ \4´ \M‬ا¬در‪‡ RÔ‬دوس‪Ÿ‬ا‪á° bF‬‬
‫! ‪/‬۔‬
‫)‪s J &Q S (٤‬در‪- Z‬ا <= ‪Z J‬ب ‪Â J‬ظ \ ‪ª‬ر ‪U T‬‬
‫‪w‬ا‪J&$¥‬ا¬•‪È‬در‪ÑŸÔ‬شا‪•IZJc‬ر‪f€Y‬۔‬
‫)‪ˆ > r & Q S (٥‬دى _ ‪ b w‬رو‪ uš w ®p‬ان ‚ ‪ì‬ر ‪-‬ا ‚‬
‫‪Z‬ب ‪ª‬ر ‪ f €Õ‬اور ‪ å‬ان ‪Ú‬ں‪M‬روح ‪ Q Œxâ7 ´ ‚d ÚÙ J‬ا‪Ú‬ل‬
‫‪´M‬اس‚ ‪M& Afaâ7‬ا–ن‚ ‪´d‬رو‪®p‬ر]‚ ‪xâ‬۔اس‪ $‬و¿ں‬
‫‪´>®"r‬درا“رو‪ì®p‬ر‪'rKÜÛJ‬كو‪8‬ف‪â‬ں‪f‬۔‬
‫‪ S‬و ہ ‪ ` $ f € ,‬اس •‪ f a â “p \ q‬او ر آ ‪9‬ت ﷺ‬
‫‪ J‬اس ار;د ‚ ×ء ‪öJ a Q f S‬ں ‪ b J‬اور آ‪ Ÿ 2e‬ز‪³‬دہ \ ز‪³‬دہ ‪Õ ë‬‬
‫‪¦g‬۔ ‪ Ÿ ž‬ا‪J d‬ن ‪n $‬ز اور روزہ ‪ J‬ا†م و‪9‬ہ ‪+ c Ÿ‬ص ‪a \ E‬را‬
‫` ‪ ) f a‬اس •‪ ‹ M q‬او ر ز ‪ Œ‬ۃ ‪ J‬ذ ` ‪ Ÿ‬اس ‪ • $‬ك ‪ Q f € Õ‬و ہ & ‪ J‬ن‬
‫‪ 3‬وا‪` b _ ß‬ف ‪ f‬اور ˆ‪Ç‬ار ‪å¢‬ں ‪ 3‬وا‪ A (w ß‬ا· ¶ ‪Õ à, M‬‬
‫` ‪ X‬ر ‪ f Ö‬و ہ ‪-‬ا ‪ h ` g \ Ž• r‬ت ‪ A f A ` “p‬و ہ ان ا ¬ ا ×‪ µ‬ں‬
‫‪ $A ' _ Ÿ‬ا–ن ‪- Ÿ‬ا <= ‪ZJ‬ب ‪A‬ص ‚ • دار ‪w`°‬۔ } •‪X r G‬ا‪Y‬‬
‫ر¯ وا‪Šµ u‬ں ‚ ‡ض ‪ Q f‬وہ ‪à,‬ا‪ y‬ز‪• f š‬ك `‪ßÞ J‬ا‪ y‬ز‪ f š‬ا‪F‬ر‬
 ‫‪40‬‬

‫`¶ اور ‪-‬ا ‪ J‬د‪ È‬اور اس ‪ J‬ر‪Š‬ل ‪ r‬ا‪ M K- r K‬دن رات ‪;Ÿ‬ں ر‪w‬۔‬
‫• ‪ Q f S‬ا‪ J à , d‬ن } ‪ J‬د ‪ ‚ È‬ا‪ 7‬او ر اس ‪ J‬د ‪´ ‚ È‬ہ ` ف اس ‪r‬‬
‫ذات { ‪Ä‬ود ‪ f‬وہ ا· آپ ‪ Ÿ‬ا¬ ‪Ú‬ں \ ‪i h‬وم _ `‪ b a‬ا· ‪& $‬‬
‫و ‪ j ‚ þ‬ہ ´ ‪ µ‬ل ‪ Ô Š u š f k‬ا س ‪ Q J‬و ہ ‪ 0 r K‬رے ‪ ¼ 3‬ا ‪ f‬۔ ا س ‪r‬‬
‫ذرا ‪l ¥‬ش ا\ ‪h‬ت ‪. J‬م \ ‪• b‬ا ` ‪m‬اب ‚ ‪ A f ” ° yQ‬ا‪ßÞ d‬‬
‫‪ J‬ن اس ا‪ j ® n‬ہ \ ´ ‪ u‬ظ ر ‪ f Ö‬۔‬
‫‪GK‬ر¿‪ŠS‬ال ‪-Q‬ا‪r‬راہ‪fÀ„Õ‚ùßÞM‬؟‪ñåŠ‬د‪oQ‬ا‪r5‬‬
‫‪p‬ں;‪ZAwq‬آن‪>¾ç‬دو;‪X‬ں‪Ÿ‬ز‪³‬دہا‪ª‬دى‪f‬۔‪faˆ‡ïî‬۔‬

‫َْ ُ‬ ‫َْ َ‬ ‫َ َّ َ ُ ْ‬
‫» ِابْﻣَﻮاِﻟِﻬْﻢ َواﻧﻔِﺴِﻬْﻢ‬ ‫ﷲ اﻟُﻤَﺠﺎِﮬِﺪ‬ ‫ﻓﻀﻞ‬
‫ً‬
‫ْ َ َ َ َ ‪1‬‬
‫ََ َْ‬
‫‪ :‬اﻟﻘﺎِﻋِﺪ» درﺟﺔ‬
‫’’‪-R‬ا<=>د‪JÈ‬ر‪MÒ‬ا·ˆ‪¢‬ںاورا‪ögW‬ں‪J‬ذر†‪ñ‬د`>‬
‫وا‪å¢u‬ں‪¶Ÿ‬وں‪«`rM‬ا‪Ú‬ل‪>Ch‬وا‪¢‬ں‪|3‬ى‪û‬دى‪f‬۔‘‘‬

‫اس \ ‪s‬م ‪ñ Q f aâ‬د ‚ |ا ذر† ˆل اور ‪g‬ن ‪f‬۔ ˆل‚ ‪ñ‬د ‪Q f S‬‬
‫ا‪D‬م ‪ r‬ا;‪ Á‬اور ا‪D‬م ‪G• r‬اور ا‪D‬م ‪|$J Dµ r‬ھ ‪t‬ھ ` رو‪Øu‬چ‪Õ‬‬

‫‪ : 1‬اﻟ‪R‬ﺴﺎء‪96 :‬‬
 ‫‪41‬‬

‫‪ ¦g‬اور ‪g‬ن ‚ ‪ñ‬د ‪ Q f S‬ا· و‪ Ÿ þ‬ز‪³‬دہ \ ز‪³‬دہ د‪ v R) K- r È‬اور‬

‫•‪ ü‬و‪9‬ہ( ‪ ¦g ³Ý M‬اور ‪ : ¸µ‬آ> ‪g 3‬ن ‪ ´ \ ®KZ r‬در‪Õ y w‬‬
‫‪¦g‬۔ ‪ v $‬ان دو ‪x‬ں ‪ñ J‬دوں ‪ M‬د‪® °‬ق ‪ f k 7 ÚÙ J‬وہ ‪-‬ا ‪r‬‬
‫„ف \ ان ا¬ ا×‪µ‬ں ‚ • دار ‪Z‬ار '‪ $ f a‬ا‪é $ J ßÞ d‬ر ‪¶ A w‬‬
‫‪n `r M‬ز‪،‬روزہ`>وا‪JC‬نا‪à, d‬وا‪ \ ²°‬ز‪³‬دہا‪_±‬ر‪A Ò‬۔‬
‫اب د‪+ Q y‬رے آ‪ ,‬ﷺ ‪ ÿ 3? r‬در‪ Q f p Ô‬ا‪ d‬ا)’ ‘ر‬
‫‪ 3‬ر‪K z‬پ ‪„ r‬ح ‡ˆ` ‪n Ÿ ž Q w‬ز‪ ،‬روزہ ‪ J‬ذر† ‪h‬ت ‪ à ¢ ' c‬اور‬
‫‪ m‬اب \ ‪ g g‬ؤ ‪ A Ã‬ا· ‪ J ` ë Ÿ ì‬ان ا×‪ µ‬ں ‪µ Ÿ r > ` “p Ÿ‬‬
‫`و ‪ $‬ا‪ o Q ßÞ d‬ا‪é $ J 5‬ر ‪ uš w U T‬اس ‪ -C ’ J‬ز‪‚ fš‬‬
‫‪c‬م ‪ãë r G• ´ à‬ں ‪„ r‬ف _ ا{ ‪ b A‬ا‪C p‬م ‪ r‬ز‪j ˆ fš‬ے‬
‫‪ M‬ر‪f f‬۔ اس < ‪é \ 4 M‬م ‡ض ˆں ‪K‬پ ‚ اور ان \ ا• ` ‪¢F‬ں‬
‫‪ J‬ا‪|Ù‬ہ اور ‚} ‪3 J‬و~وں ‚ ‪ Q f‬وہ ‪¸ h \ ~ r Ø‬ں ‪ ßÞ M‬ا‪ y‬روح‬
‫‪ 8‬ا ` > ‪ ¶ ` µ Ÿ r‬ا و ر ا_ ‪ à ,‬ا‪ y‬ز ‪ > â y • , / & 3 f š‬د ¶ ۔‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪42‬‬

‫‪8‬‬

‫&‪ãâá‬ہ‪K‬تد‪`ä‬ا‪å‬ح‪r‬‬
‫‪` µŸ‬و‬
‫َ َّ ُ َ َ َ َ َّ َ َ ُ ُ َ َ َٔ‬ ‫َ ْ ُ َ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ َ َٔ‬
‫ْ‬ ‫ِ‬ ‫ْ‬
‫ﲰﻌﺖ رﺳﻮل ﷲ ﺻﲆ ﷲ ﻋﻠﯿﻪ و ﺳﻠﻢ ﯾﻘﻮ ل ‪ a‬راى‬ ‫ِ‬ ‫ﻓﻘﺎل ا¬ ﺳِﻌﯿٍﺪ…… ِ‬
‫َ َ َ َ‬ ‫َ َ َ َ َ‬ ‫ْ ُ ْ ُ ْ َ ً َْ ُ َ ّْ ُ‬
‫ﲑﻩ ِﺑَﯿِﺪِﻩ‪ ،‬ﻓِٕﺎْن ْﱂ ‪ْÓ‬ﺴﺘِﻄْﻊ ﻓِﺒِﻠ َﺴﺎِﻧِﻪ ‪ ،‬ﻓِٕﺎْن ْﱂ ‪ْÓ‬ﺴﺘ ِﻄْﻊ‬ ‫ِﻣﻨﲂ ﻣﻨﻜﺮا ﻓﻠﯿﻐ ِ‬
‫َ َ َٔ ْ ُ ْ‬ ‫َ َْ‬
‫ﻓِﺒﻘﻠِﺒِﻪ‪َ ،‬وذِﻟﻚ اﺿَﻌﻒ ا ِٕﻻﳝَﺎِن۔‬
‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ ﮐﺘﺎب ا ﱰﱮﻳﻤﺎن ﺑﺎب ﺑﻴﺎن ﮐﻮن اﻟ‪ fmm‬ﻋﻦ اﻟﻤﻨﮑﺮ ﻣﻦ ا ﻳﻤﺎن(‬

‫•‪ :Ž‬ا‪€Š‬ر‪4‬ا‪…65‬ن``‪>MQw‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‪`ˆ‡Ÿ‬‬
‫· ‪Z ’Ÿ v$ \MB Q f‬ف ا‪Z‬ق ‪Z ³‬ف د‪KÈ‬ت د• ‪ c‬ا\!‪ Q /‬اس‬
‫‪K‬ت ‪Ÿ‬ا· ¿‪1 \ Ú‬ل دے ‪ ª‬ا• ا\ ‪ c ây “p þê S‬ا‪ W‬ز‪K‬ن\ اس ‪J‬‬
‫‪ y‬ا‪å‬ح ‪`µŸr‬ےاورا•ا\‪ fcây´þê S‬از ‪f‬ا·دل‪ M‬ا\‪Ž‬ا‬
‫پ‡ˆ`‪¯\4SQM‬ور‪Û‬‬
‫¡`)د‪Jl‬ذر†(‪û‬ى‪`µŸr‬ےاورآ ؐ‬
‫‚ا‪Ñ‬ن‪f‬۔‬
 ‫‪43‬‬

‫•• ‪ñ :‬ں او‪ 3‬وا‪ñ M q• °‬د ‪ o Q‬ا‪ f tr dˆ r 5‬اور ‚‪³‬‬

‫‪„ ÿQ f €‬ح & *‪ Ÿ Vµ‬ا· ˆل اور ا‪g W‬ن ‪J‬ذر† & و‪ñ þ‬د ‪ƒ M‬‬
‫ر@ !‪ /‬و¿ںاس•‪ñMq‬د ‪± \ EJ‬ا‪ö‬ں‪ \M‬ا‪± d‬ان ‪yJ‬‬
‫‪ñ‬د ‚ „‪‚ À‬ر …ن ‪f € Õ‬۔ ‪± S‬ان ‪ -C‬اور ‪šA‬ا® اور ا„ادى ا‪å‬ح \ <‬
‫ر ‪f‬۔ آ‪9‬ت ﷺ‡ˆ` ‪ ¥E Q w‬د‪ ÿ‬اور ا‪³1 GZ‬ں اس ‪w … $‬‬
‫‪¢ Q‬گ ا_ د‪ 8µA ` ä‬ا‪F‬ر `` ‪ w‬اور ان ‪ r‬ا‪å‬ح ‪c „ ³ °C $ J‬م‬
‫_ ا‪`µ‬۔ اس „ح ‪` y‬ف ‪1‬ى ‚ دا‪h‬ہ و‪ uš f ag aâ 6‬ا‪J v d‬‬
‫‪Ž‬ے …‪p \ y‬ں ]‪ ã‬آد‪Ø -‬اب ‪å¢ b w `â‬ں ‪ J‬د‪¢‬ں ‪1 \ M‬ى ‚‬
‫ر • ´ ‪ f * >â f‬۔‬
‫& ‪ 0 J À „ ® ö , Q f A ¡ v‬و ہ ‪1 \ M † Ù Š‬ى ‪J > T Ÿ‬‬
‫دو‪| h‬ےذر‡‪w‬۔ ا‪ d‬ذر† §ر‪å‬ں اور« ‪å¢‬ں‪‚ r‬ا® اور ˆ‪ž $ f‬‬
‫»ر ¯ور ‪‰‬ں ‪ f Fgâ ßµ ‚ `Š Ÿ‬اور دو‪B‬ا ذر† ‪1‬ى ‚ وہ ر• اور ڈر‬
‫‪r†ÙŠ$ f‬را¦ ‪8MèJðl‬ا‪ faâ‬اور‪M C´ S‬اد ‪å¢‬ں‪1Ÿ‬ى ‪J‬‬
‫ار‹ب \ روكد! ‪ V f‬ا‪Ø ` â < M ü 1Œ d‬اب ‪ A f * >â‬اس‬
‫‪ J‬وا‪ ³Ç‬وا‪Ç‬ہ‪t³‬اور«§رگ‪Žr‬و‪‚þ‬ا®اورˆا\ •`•`‪Š‬ل‬
‫• ‪ ³ f‬ا‪ v d‬ا· ا‪š‬ر ا‪A d‬ص ‪1r Û‬ى ‪„r‬ف ‪Ž‬ن ‪8‬ا`‪ç á‬وع` د!‬
‫‪ A f‬ا\ ‪ ‚ †ÙŠ‬ر• اور ‪ ‚ -á1‬ڈر اس ‪Ž‬ن\ روك` • \ •‪f k‬۔‬
 ‫‪44‬‬

‫ا‪„ ¥‬ح ا• „ ‚ا® ‪å¢ « c â ´ y ˆ °C ³‬ں ‪µA r‬ش د‪´ ¼l‬‬

‫‪šA‬ا‪ö‬ں اور ‪µC‬ں ‪ r‬ا‪å‬ح ‪|M‬ا ‚م `‪w F‬۔ } اس •‪ M q‬آ‪9‬ت ﷺ‬
‫ان ‘ں ‪x‬ں ‪’µ J‬ت ا‪å‬ح ‪öJ `C M ·ò Ÿ‬ں ‪1 M‬ى ‚ ر‪á` ê Ò‬‬
‫اور ‪ ‚ 3‬ر‪w ”! “&Ò‬۔ د‪ M %‬ا‪¢ æ‬گ ا‪ • :‬اور ‪ –0‬اور ‪3 ž‬واہ ‪`â‬‬
‫‪ Q w‬ان ‪ r‬آ†ں ‪ ‡Ù J‬ان ‚ ‪ ³ %— ’Ÿ‬دو¡ ‪‘ •Ž S' ³‬ر ‪ 3‬ا‪Z d‬ف‬
‫ا‪Z‬ق ‪Z ³‬ف د‪ A fa` ·òÈ‬وہ ˜\ ™_‪`â‬اور ‪9 S‬ل`‪? QJ‬‬
‫‪ ³ %— t‬دو¡‚ دل‪š Ž‬ں `¶ ‪š \t ? ³‬ا ‪µ‬ل ‪š‬ں › ‪` ³‬دو‪B‬وں‬
‫‪ J‬ذا‪ F‬ا‪Z‬ق \ ‪B Õ‬و‚ر ‪ œ ·ò ž rK f‬ر” ‪ w‬اور ‪1‬ى ان ‪ r‬آ†ں‬
‫¡• ‪ A fFg‬ان ‪ö‚J‬ں‬ ‫‪Fž •‡Ù J‬اور ‪a‬دے \ ‪ Ÿ‬اور‪\Ÿ‬در‬
‫‪$ 3‬ں { _ ر‪¢‬۔ ‪á S‬دان ا‪ $ Q a _ a‬آگ آج ان ‪M ¶ J S ' J‬‬
‫‪Ÿ ©f £‬و‪ h‬و‪ ` â6‬ان ‪ J‬ا·¶ ‪4´Ÿ‬ہ`دے ‪f‬۔‬
‫ا‪¤‬ض ‪+‬رےآ‪ ,‬آ‪9‬ت ﷺ > ‪é‬ل‪ j‬اوردور ا‪ S \ ¥š‬ار;د‬
‫‡ˆ‪B Q f ³‬ا· ارد •د ‪1‬ى اور‪ú‬ہ‪r‬آ گ د‪œy ` Õ-#¨`ä‬ر‪ b â‬ا ّو¦‬
‫ا· '‪ Ÿ ¶J S‬اور" ‪X‬د ا·¶ ‪ ´ Ÿ‬اسآ گ ‪• \ h4 r‬ؤ اورآپ> اس‬
‫‪ Ÿ‬اور •§ ‪w‬و¨ ‪ u Ÿ‬در‪$‬ں‪f ³ˆ‡ ¿M‬۔ا ّو ل‪ Q S‬ا–ن ‪ Ÿ‬ا• ‪âþê‬‬
‫‪1 c‬ى ‪ Ÿ‬ا· ¿‪ \ Ú‬روك دے۔ دو‪B‬ے ‪ Q S‬ا• ¿‪ \ Ú‬رو‚ ‪c â y þê r‬‬
 ‫‪45‬‬

‫ز‪K‬ن ‪ J‬ذر† ˆ `‪ J‬رو‚ ‪` µŸ r‬ے اور ‪Î‬ے ‪ Q S‬ا• اس ‪´ r‬‬

‫‪ " c ây þê‬دل‪J‬ذر† \ رو‪J‬۔‬
‫‪³‬د ر‪ Q /! Æ‬اس ‪ \ Ú¿ e‬رو‚ \ ‪ 9‬اور ‪å¢ < C‬ں ‪Z J‬ف‬
‫© ا ر ‪0 á ` ª ³ á Ò‬اد _ ‪0 b‬اد ‪ Q f S‬ا• ‪ v ’ Ÿ‬اس ‪a‬ز « ‪ Q â M‬و ہ ‪t‬‬
‫‪1‬ى ‪ Ÿ‬ا· ¿‪ J Ú‬زور \ ‪1‬ل ‪ c ¥‬اس ‚ ‡ض ‪ Q f‬ا‪` j‬ے ‪ V‬ا• ا‪K d‬پ‬
‫ا· ¬ ‪ - t Ÿ‬ر‪ aº 3 Ò‬د• ‪ ³‬ا‪ d‬ا® ا· ˆ^ ‪ ³ Ÿ‬آ‪ ,‬ا· ‪1 Ÿ `ö‬ى ‪J‬‬
‫ر‪]x 3 Ò‬ن '¦ ‪ c‬اس ‚ ‡ض ‪ Q f‬ا· ‪ ’g‬ا¯ار ‪ J‬ذر† اس ‪1‬ى ‚ ‪Kّ°‬ب‬
‫`ے اور ز‪K‬ن \ رو‚ \ ˆ `‪L ± ³ á‬ورت ¬‪ J ² 4‬ذر† رو‪0‬‬
‫‪0‬اد ‪ f‬اور دل ‪ J‬ذر† ا‪å‬ح `> \ ) ‪µA‬ش رہ ` دل ‪Ž M‬ا ˆ‪0 ³‬اد _‬
‫‪ uš‬آ‪9‬ت ﷺ > ’’دل ‪ J‬ذر† ‪ ³ `1‬رو‚ ‘‘‪ J‬ا•ظ ا‪Ç‬ل ‡ˆ¦ ‪w‬‬
‫اور ‪H S‬ض ) دل ‪Ž M‬ا ˆ´ ‪ J‬ذر† ‪a‬رى _ ‪”â‬۔ } دل ‪ J‬ذر† رو‚‬
‫\ ‪0‬اد دل‪ r‬د‪ $ f l‬ا‪å‬ح ‚ ا‪- §µ d‬ہ ذر† ‪ f‬اورآ‪9‬ت ﷺ ‚ ×ء ‪S‬‬
‫‪ Q f‬ا• ا‪ d‬ا–ن ‪1 t‬ى ‪ \ Ú¿ c y Ÿ‬روك ‪ ¥‬اور ‪ h y‬ز‪K‬ن \ رو‚ ‪r‬‬
‫‪ þê‬ر ‪ c â‬ا\ !‪ f Q /‬از ‪ f‬دل‪ r‬د‪ J l‬ذر† ‪ h‬ا‪å‬ح ‪` µŸ r‬ے اور‬
‫‪ $ S‬آ‪9‬ت ﷺ > ‡ˆ‪ Q f ³‬دل ‪ J‬ذر† رو‚ ‪¯ \ 4 á` µŸ r‬ور‬
‫‪ ‚ Û‬ا‪Ñ‬ن ‪ f‬اس \ ‪0 S‬اد ‪ ) Q f‬دل ‪ r‬د‪ 3 l‬ا¶ `‪¯ E á‬ور ‪5 r Û‬‬
‫‪f‬۔ ا“ ‪ ßÞ‬ا–ن و‪ $ f A g @ h‬دل ‪ r‬د‪- ÚÙ ÚÙ J l‬ا ‪8 r‬ا `دہ‬
 ‫‪46‬‬

‫˜&ى ‪û‬ا· ´ ا‪F‬ر `‪ ) v $ f a‬د‪ 3 l‬ا¶ `‪ f a‬اور ‪1‬ى ‪ Ÿ‬رو‚ ‪J‬‬

‫‪&˜ ’Ÿ $‬ى ‪ aC _ M ™ ·û‬وہ درا“ ا‪å‬ح [ ‪@ f E Ÿ Ï J‬‬
‫‪f‬۔د‪| ŸžM l‬ى ‪ª fþê‬ز‪³‬دہ‪ 7Ž‬د‪ l‬وہ ‪&˜ ÚÙJ }f‬ى ‪·û‬‬
‫´ ;@ ‪Qa â‬ا–ن ‪`y‬ف ا· ‪C‬ل\ ‪ b‬ا·™‪J‬ذر† ´‪-‬ا‪‚ðJ‬‬
‫‪g‬ذب‪¥Õ‬۔‬
‫} ¨م * ‪öJ‬ں ‪ Q ²! Ÿ‬آ‪9‬ت ﷺ ‪ J‬اس ‪n‬رك ار;د ‪3‬‬
‫™ `¶ ‪ R‬ا• ان ‪ ’Ÿ ‡Ù J‬ا‪1 v j‬ى ‚ ‪ $ â ¸0‬ان ‚ ‪³ %— ’Ÿ‬‬
‫دو¡ ‪ c f ^ ˆ ³‬ا\ ا· ¿‪ \ Ú‬روك د¶ اور ا• ‪ ’Ÿ‬ا‪1 v j‬ى ‚ ‪¸0‬‬
‫‪ \ Ú¿ Ÿƒ >â‬رو‪ 0‬ان ‪ J‬ا‪F‬ر ‪J Ú¿b _M‬ذر† رو‪ßµ ‚ ;0‬‬
‫‪ c f Aâ‬ا\ ز‪K‬ن ‪ \ ˆ r‬رو‚ ‪ ª ¶` µŸ r‬ا• ا‪¯ W‬ورى ‪; ³‬‬
‫‪X J‬ف ‪ r‬و‪ \ Ô‬ا_ ان دو‪ö‬ں ‪cK‬ں ‪ f " c â y þê r‬از ‪ f‬اس ‪1‬ى ‪J‬‬
‫ا‪¹‬ل ‪ $ J‬دل‪] o h M‬پ ‪ ÚÙ J‬د‪¶` l‬۔ ا‡اد اور ‪šA‬ا‪ö‬ں اور ‪µC‬ں‬
‫‪ r‬ا‪å‬ح ‪ ·û S $J‬ا‪ Ã º‬اور ا‪ 7Ž º‬اور ا‪ Q f ·ŽK º‬ا• ‪J‬ن اس ‪3‬‬
‫™ `¶ ‪ c‬ا‪1 ª f ” » ³‚ r à M ‡Ñ š E d‬ى ‪æ J‬روں ‪Ÿ‬‬
‫¨¼‪J‬ر]‪M‬د½ وا‪ C‬ا–ن&‪J ?/‬ن_ @‪A g‬۔‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪47‬‬

‫‪9‬‬

‫‪K$‬تا·‪â``â$‬و‪h‬‬
‫ا·•’‪`â$J‬و‬
‫ﺐَ‬
‫ﳛ ّ‬‫َّ ّ َ َّ ُ َ َ ْ َ َ َّ َ َ َ َ ُ ْ ِ ُ َٔ َ ُ ُ ْ َ َّ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َٔ َ‬
‫ﱮ ﺻﲆ ﷲ ﻋﻠﯿِﻪ وﺳﻠﻢ ﻗﺎل‪ :‬ﻻ ×‪ a‬ا ﺣﺪﰼ‪ِ Ø ،‬‬ ‫‪ q‬اﻟﻨ ِ ِ‬
‫‪ q‬اﻧٍﺲ ِ‬
‫َ ُ ُّ ْ‬ ‫َٔ‬
‫ﺐ ِﻟَﻨﻔِﺴﻪ۔ِ‬ ‫ِ‬
‫ِﻻِﺧﯿﻪ ﻣﺎ ِ‬
‫ﳛ‬
‫)ﺻﺤﻴﺢ اﻟﺒﺨﺎري ﮐﺘﺎب ا ﱰﱮﻳﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎب ﻣﻦ ا ﱰﱮﻳﻤﺎن ان ﻳﺤﺐ ﱰﱮﺧﻴ‪ a‬ﻣﺎ ﻳﺤﺐ ﻟﻨﻔﺴ‪(a‬‬

‫•‪. : Ž‬ت ا( ر‪ 4‬ا‪…65‬ن``‪Q w‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‡ˆ`‪M‬‬

‫‪ × Q‬اس ذات ‪ë M Ú¿ J } f Û r‬ى ‪g‬ن ‪? v ’Ÿ \ M B Q f‬‬
‫‪ Q {ßA g@ _ Vµ‬وہ ا· •’ ‪ $J‬و‪K h‬ت ‪ $a`_ â‬وہ ا·‬
‫‪fa`â$‬۔‬
‫•• ‪q•S :‬ا‪-D‬ا‪X‬ت‚‪ì ,‬ر‪fF`:‬۔‪Z _\4‬آن‬
‫ْ ٌ‬ ‫َّ ْ ْ‬
‫‪¨>¾ç‬م‪öJ‬ں‪ِ Ÿ‬ا َﳕﺎ اﻟُﻤﺆِﻣُﻨْﻮَن ِاﺧَﻮۃ ‪¨R)1‬م‪J‬نآ}‪’•’•M‬‬
‫‪ ³°’•’•` ¾(w‬اوراس‪+‰J‬رےآ‪ ,‬ﷺ>وہ ا•ظ‡ˆ `‪$‬اس•‪q‬‬

‫‪ : 1‬اﳊﺠﺮات‪11 :‬‬
 ‫‪48‬‬

‫‪…M‬ن‪w¦â‬اسا‪X‬ت‪ìëJ‬ر‪r‬و‪’ˆ‡•°‬۔آپ‡ˆ`‪w‬اور‪;ÿ‬ن‬
‫‪- ÚÙ J‬ا ‪Šµ Q w `ˆ‡ ` Y Û r‬ں ‪ r‬ا‪X‬ت ‚ ‪ì ,‬ر ‪K $ Q f S‬ت‬
‫ا‪J d‬ن ا· ‪ f a` â $‬و‪ h‬ا· •’ ‪` â´ $ J‬ے ۔ ان © ا•ظ‬
‫پ > ‪öJ ³å‬ں ‪ r Û & M‬دو’ اور ‪•r ¬9‬ھ ‚ٹ ` ا_‪rK‬‬
‫‪ J‬ذر† آ ؐ‬
‫‪ÿ‬‬
‫ا‪gd‬ن`د‪Af³‬ا¨س‪Qf‬آج©ا‪¢æ‬گ¿•‪0r‬ض‪L ì M‬‬
‫‪`âÀ‬ا·‬
‫وا‪>`¦Ÿ,&±‬اوردو‪B‬وں‪i\,&Ÿ‬وم`>‪J‬در}ر”‪w‬اور‪t‬وہ‬
‫‪¢‬گ‪ZyJKw‬آن‪Qfaˆ‡¾ç‬‬
‫َ ْ ٌ ّ ْ ُ َ ّ ْ َ َّ ْ َ َ ْ َ ُ ْ َ َ َّ ِ َ ْ َ ْ ُ ْ َ َ َ‬
‫وﯾﻞ ِﻟﻠﻤﻄ ِﻔِﻔﲔ اﻟِﺬ» ِاذا اﮐﺘﺎﻟﻮا ‪ :‬اﻟﻨﺎس ‪Ó‬ﺴﺘﻮﻓﻮن و ِاذا‬
‫ُ‬
‫ّ ُ ْ َ ْ ُ ْ ْ َ ‪1‬‬
‫َ ُ ْ ُ ْ َ ْ َّ َ ُ ْ ُ ْ ُ ْ ُ ْ َ َ َ َ ُ ُّ ُ ْ ٰ ٓ َ َ َ‬
‫ﮏ اﳖﻢ ﻣﺒﻌﻮ‪Þ‬ن‬ ‫ﰷﻟﻮﮬﻢ او وز‪Å‬ﮬﻢ ﳜِﴪون ا ﻻ ﯾﻈﻦ اوﻟِﺌ‬
‫’’‪ R‬دو‪B‬وں‚•ˆر>وا‪å¢u‬ں‪3‬ا¨س‪ßQ f‬وہ دو‪B‬وں\ ا‪F‬‬
‫•و©ل``‪Xcw‬ب|»‪XߪwÁ`»t‬ددو‪B‬وں‚•د‹‪wÂ‬‬
‫‪ c‬ا‪áF‬پ‪`f‬د‪ wè‬؟‪¢SÕ‬گ‪9‬ل``‪Qw‬وہ‪-‬ا‪T_:à‡ÙJ‬‬
‫‪üg‬؟‘‘‬
‫ا‪D‬م اس ¿ • ‪0 r‬ض ‪• Ÿ‬ھ \ ‚ٹ ` ‪ Y‬د! ‪öJ * Q f‬ں ‚‬
‫‡ض‪Qf‬وہ‪#$‬ا·‪w``â$‬و‪h‬ا·•’‪¶`â´$J‬۔‬

‫‪: 1‬اﳌﻄﻔﻔﲔ‪ 2 :‬ﺗﺎ ‪5‬‬

 ‫‪49‬‬

‫‪ A‬اس‚ ‪A$Q f_´¸ S‬ص ‪Ã‬ق‪ ÄZ >Ùç‬ر‪ Á‬داروں‬

‫‪ª $ J‬ر ` د« ‪ w‬ا_ •ك`د‪KV ¦g ³‬پ ‚ ‡ض ‪ r~ Üò Q f‬او‪C‬د‬
‫‪J‬ا‪Ø‬ا‪g‬ت‚‪âÅ‬۔‪A‬و‪‡‚š‬ض‪ýQf‬ى‪J‬ا‪Ø‬ا‪g‬ت ‪ŽŸ‬دا‪`Æ‬ے۔¸ں‚‬
‫‡ض‪ŠQf‬ڑ‪@ž ³Ç‬راوا‪ÈŠ‚ÈÇ‬ا‪¼µ‬۔ا‪„¥‬ح‪ >Ùç‬ا‪J vd‬‬
‫‪3>0‬اس‪J‬ور‪Ä‬ء‪ª´ÉJ‬ر`د«‪ýQ w‬ى ‪Ÿ‬ا‪x¥7a‬اوراو‪C‬د‪Ÿ‬ا‪a‬‬
‫‪ ¥ 7‬اور ˆں‪K‬پ ‪ Ÿ‬ا‪ ¥ 7 a‬و‪9‬ہ و‪9‬ہ اور دو‪B‬ے ر‪ Á‬داروں اور '‪ã‬ں اور‬
‫دو‪ù‬ں‚‪A‬ص‪9‬لر¯ ‪f’ˆ‡*a´r‬۔}‪ªS‬رہ‪Ã‬ق‪p c‬ل‪é‬مر‪w‬‬
‫‪ª Ã‬ا_‪ò‬ڑ`‪l‬م‪Ê‬ت اور‪•-‬ت‪M‬ا‪D‬م& ‪J‬ن\ ‪¸c‬ر اورا\‬
‫‪*a‬ى ‪ß‬ا¬ د! ‪K $ Q f‬ت وہ ا· ‪ f a` â $‬و‪ h‬ا· ‪J‬ن •’ ‪$ J‬‬
‫´‪`â‬ےاور‪Q ây S‬ا·‪ c $‬اس‚ ‪yË‬اور‪ â‬اوردو‪B‬وں‪ $J‬اور‪â‬۔ا‪d‬‬
‫دو‪B‬ى •‪+ M q‬رے آ‪ ,‬ﷺ ‡ˆ` ‪¨Q w‬م ‪J‬ن آ} ‪ M‬ا‪ d‬ا–® ‪d‬‬
‫‪J‬‬
‫‪J‬ا‪KLIH‬ء‚ ر]ر—‪„ }w‬ح ‪Jd‬ا‪JÌd‬د¯\ ‪Ù‬را‪d‬درد‪<M‬‬
‫‪ fagâ‬ا‪„¥‬ح ا‪J d‬ن‪J‬د‪Ù \Ò‬رى‪C‬م‪ ÍžM‬اور‪8Ξ‬ا‪®gâ‬‬
‫!‪/‬۔ ‪ S‬وہ ا‪X‬ت ‚ ‪ì ë‬ر ‪- 3 } f‬ا ‚ ر‪ؐŠ‬ل )ﻓﺪاە ﻧﻔﴗ( ` ‪Ö! ág u‬‬
‫‪f‬۔‚ش?اس‪crÂ‬ر`¶۔‬
‫٭٭٭‬
 ‫‪50‬‬

‫‪10‬‬

‫•’‪X‬اہ˜‪é³âè‬ماس‪¢r‬د`و‬
‫َ‬ ‫ﷲ َﻋْﻨُﻪ‪َ ،‬ﻗﺎَل‪َ :‬ﻗﺎَل َرُﺳﻮُل ﷲِ َﺻ َّﲆ ُ‬ ‫َ َ‬
‫ﷲ َﻋَﻠْﯿِﻪ َوَﺳّﻠَﻢ‪ُ :‬اْﻧ ُﴫْ‬ ‫‪ٔ q‬اﻧ ٍَﺲ َر ِ َ‬
‫ﴈ ُ‬ ‫ْ‬
‫َ َ َْ ُ ُ ُ َ ْ ُ ً َ َ ْ َ‬ ‫َٔ َ َ َ ً َٔ ْ َ ْ ُ ً َ ُ َ َ ُ َ‬
‫اﺧﺎك ﻇﺎِﻟﻤﺎ او ﻣﻈﻠﻮﻣﺎ‪ ،‬ﻗﺎﻟﻮا‪ :‬اي رﺳﻮل ﷲِ‪ ،‬ﻫﺬا ﻧﻨﴫﻩ ﻣﻈﻠﻮ ﻣﺎ‪ ،‬ﻓﻜﯿﻒ‬
‫َ َ َ ْٔ ُ ُ َ َ َ‬ ‫َْ ُ ُ ُ َ‬
‫ﴫﻩ ﻇﺎِﻟًﻤﺎ؟ ﻗﺎل‪ :‬ﺗﺎﺧﺬ ﻓْﻮق َﯾﺪْﯾِﻪ۔‬ ‫ﻧﻨ‬
‫)ﺻﺤﻴﺢ اﻟﺒﺨﺎري ﮐﺘﺎب اﻟ‪m‬ﻇﺎ ﻟﻢ‪ ،‬ﺑﺎب اﻋﻦ اﺧﺎ ک ﻇﺎ ﻟﻤﺎ او ‪i‬ﻇﻠﻮﻣﺎ(‬

‫•‪ :Ž‬ا(ر‪4‬ا‪Qw`ˆ‡65‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‡ˆ`‪QM‬ا·‪J‬ن‬
‫•’‪p r‬لا‪¢‬اد`و‪X‬اہوہ˜‪éQ³âè‬م‪â‬۔„§>‪Ñ‬ض‪Õ‬۔‪³‬ر‪Š‬لا‪é!5‬م‬
‫•’‪¢r‬د‚¸‪¢r’•è˜AU¡?c‬د‪„ÿ‬ح‪¦gr‬؟آپ>‡ˆ‪³‬۔˜‪è‬‬
‫•’‪¢r‬داس‪ŸÚ¿JÏJ‬روك``و۔‬
‫•• ‪ Ï q• , S :‬ا‪X‬ت اور ‪ Ï‬ا‪Z‬ق ‚ ا‪• ¬« d‬اں ‪c‬ر‬
‫‪fÍÌ‬۔‪Ï‬ا‪X‬ت‚!‪QfSc‬ا‪Jd‬ن•’‪¢r‬د&‪p‬ل‪X/!®âM‬اہ‬
‫وہ ˜‪é ³ â è‬م ‪â‬۔ ا‪X‬ت وہ ‪‡ ´ M [p t Ÿ _ 5‬ا‪µ‬ش ‪ q ³‬ا‪š‬از ‪Õ‬‬
‫‪¦g‬۔‪+ v$‬را•’‪ f‬وہ & ©رت‪+M‬رى‪¢‬د ‚‪ f -‬اور اس‚ ˜‪é ³ è‬م‬
 51

ÏJq•‫اس‬3å.J‫۔اس‬Aâ_‫از‬š‫ا‬7‫„حا‬t3•‫اس‬J‫اس‬áâ
M ‫ل‬p & ‫را‬+ ÚÙ J ’• Q ³ â ÚÙ J 9 Õ‫را وا‬+ ‫اہ‬X Q f S ! ‚ ‫ق‬Z‫ا‬
9 J t ‫ `¶۔‬ƒ, Ÿ ‫ف‬E‫ اور ا‬3 ‫¼ اور‬T Ÿ ‫ى‬1 ‫ اور‬Ï \ %‫ د‬Q f ‫‡ض‬
?Q _oSJ >â ’•Jt‫`¶اور‬Ï3‫?اس‬Q _¸ S‚ >â
‫ں۔‬â‫ر‬x‫د‬¢‫و‬ÐJ‫´اس‬MÏd‫ا‬
‫د‬ÒŠ‫اور‬æÑ‫ر‬cÿ\‫ے‬B‫دو‬d‫ا‬²K‫ں‬ö‫دو‬S&‡Q‫ر`و‬r‫اب‬
r’• 蘕‫ اورا‬w^ó¶‫ر‬ar ‫ت‬X‫ا‬c ¦gry‫د‬¢r ’•è˜•‫ ۔ا‬wF‫ آ‬q
‫ازى‬Ó ‫ؐ )~اہ •( > ان‬,‫رے آ‬+ ª f aº ô‫ \ د‬Ú¿ ‫ف‬E‫ ا‬c ¦g r ‫د‬¢
r ‫ى‬1 Õ‫ ودا‬j wF‫ آ‬q ’â Ô‫ار‬w \‫ے‬B‫ دو‬d‫‡& ˆا‬$ Ÿ ‫وں‬Û
‫۔‬w t ° Ö ` â ‫ن‬g d‫ ا‬³å ‫ وہ‬Q f ³‫ ذر† اس „ح • د‬J Û ®m‫ در‬d‫ا‬
’• ‫ا‬ë‫۔‬/! _ ×óM [p t $ f Á‫سر‬é j‫ ا‬d‫ت ا‬X‫ ا‬Q w`ˆ‡
r‫ت‬X‫ا‬r‫اوراس‬f ’•‫ا‬ë‫لوہ‬p ‫م‬é³fè˜،1³f«،‫ا‬Ž³fb‫اہا‬X
‫زت _ د! اور‬g‫ ´ ا‬r Ï ‫م‬D‫ا¦ ا‬- ª Øg _ Ü‚ M [p t ¶‫ر‬a
c r ’• Q ‫ اس „ح •ؤ‬Ÿ ‫ں‬cK ‫ ان دو‬$ ‫ اس‬f aˆ‡ Y ‚ ‫ف‬E‫ { \ ا‬0‫د‬
‫ل دو۔ ا• وہ‬1 Ÿ ‫©رت‬r ‫د‬¢ W‫ ا‬M [p r >âè˜ J ‫ اس‬ª ‫د `و‬¢ ‫ل‬p
` Ù ÚÙ J ‫ اس‬c f è˜ ‫ `و اور ا• وہ‬/. ‚ è˜ ` â ÚÙ J ‫ اس‬c f ‫م‬é
‫ض`و‬Ñ \‫¦اس‬âÚRÚ¿‚‫اوراس‬Ÿ‫رو‬ÚÙJDµŸ Ú¿JÏJ‫اس‬
 ‫‪52‬‬

‫‪²Û‬رے ‪â ÚÙ‬ں‪ A‬ا‪D‬م ‪ r Ï‬ا‪g‬زت _ د! اس‪M $‬‬‫‪p & ’• Q‬ل ‪î َ M‬‬

‫‪²‬رے ¿‪„ r Ï Ÿ Ú‬ف |‪ _ ª‬دوں ‪x‬۔ ‪ S‬وہ ‪é‬س ا©ل ‪ $ f‬اس ‪,‬‬
‫•‪Mq‬آ‪9‬تﷺ>‪f³ˆ‡ƒ,‬۔‬
‫‪¢‬گ‪9‬ل``‪Q w‬اس•‪Mq‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‬ ‫‪9 S‬ل`‪QŒá‬‬
‫> )زورد‹‪A „Ar‬ص‪J Û‬ا•ظ ا‪Ç‬ل‡ˆ¦‪w‬ور‪Q ft by‬ا•‬
‫‪²‬را•’‪é‬م‪cf‬اس‪¢r‬د`واورا•وہ˜‪cfè‬اس‪ZJ‬ف¼ے‪gâ‬ؤ‪rK،‬‬
‫‪-‬اور•‪yÝJq‬ا•ظ ‪ßJÞ ³å ÚÙJ‬ادف‪f‬۔ا• آ‪9‬ت ﷺ‚‬
‫‪× t‬ء ‪ c aâ‬آپ |ى آ‪p B Q M à ˆ‡ ÚÙ J ®Ù‬ل ‪` /. ‚ Ï‬و ‪X‬اہ وہ‬
‫‪²‬رے د‪„ r 0‬ف \ ‪² ³ â‬رے •’ ‪„ r‬ف \ ‪ ª‬آپ > &‪ /‬ا‪_ j‬‬
‫‡ˆ‪ b ³‬آپ > اس ‡ˆن ‪ &‡ M‬دو ‪Ò‬د ‪cK‬ں ‪ ` • Ÿ‬ا‪ , ¬« d‬اور ا‪aò‬‬
‫‪QfS$f³ˆ‡ƒ,Sq‬‬
‫)‪p ’• (i‬ل‪¢‬د‚‪f-‬۔‬
‫)‪p ‚Ï (ii‬ل‪/!áâ/.‬۔‬
‫)‪ (iii‬ا• •’ ‪é‬م ‪ c â‬اس ‪¢ r‬د `و اور ا• •’ ˜‪¢c â è‬د ‪Ÿ iö r‬‬
‫‪1‬ل ` اس ‪Ÿ Ú¿J ÏJ‬رو‪ QaŸ‬ا‪X‬ت ´‪ƒ,‬ر‪ f‬اور‪ ‚ Ï‬ا‪á‬اد ´‬
‫‪¦gâ‬۔‬
 ‫‪53‬‬

‫‪ S‬وہ ‪ $ f Sq e0‬آ‪9‬ت ‪ F‬ا‪ G 5‬و‪ > I‬آج \ ‪í‬دہ ‪Ù Š‬ل‬

‫‪Ñ â‬ب‪øJ‬ا\ ا{`د‪ª Õ:‡ÙJ%‬آج{‪ã‬رپاورا‪’Ÿrã0‬‬
‫•‪Cä³G‬م´اس‪ërSq‬ى‪å•_Ÿ‬۔ا‪æ‬ں>ا•‪Ct‬م‪ÚÙJ‬ا‪X‬ت‬
‫‚ ‪ c»šK2‬اسا‪X‬ت ‪J‬ا`ام ‪FžM‬ہ‪‚Ï‬دروازہ&لد‪ ³‬اورا•§‪Xç‬د‪Ït‬‬
‫‪J‬ا‪á‬اد‪$J‬ا‪cè‬ا‪X‬ت‪r2J‬د‪é‬ںاڑاد¶۔‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪54‬‬

‫‪11‬‬

‫ا‪D‬م‪M‬ا‪ìë‚Áê‬ر‬
‫َ‬
‫ﷲ َﻋَﻠْﯿِﻪ َوَﺳّﻠَﻢ ‪َ ،‬ﻗ ﺎَل اﻟ َّﺴْﻤُﻊ وَ‬ ‫ﱮ َﺻ َّﲆ ُ‬ ‫‪ q‬اﻟ َّﻨ ِ ّ‬ ‫َ َ ُ َْ ُ َ‬ ‫َ ْ َْ‬
‫ِ‬ ‫‪ q‬ﻋﺒِﺪ ﷲِ رِﴈ ﷲ ﻋﻨﻪ‪ِ ،‬‬
‫ُ‬ ‫ﺐ َوَﻛﺮَﻩ‪َ ،‬ﻣﺎ َ ْﱂ ُ ْ×َﻣْﺮ ِﲟَﻌْ‬ ‫‪ :‬اﻟَﻤْﺮء اﻟُﻤْﺴﻠﻢ ﻓَامي َٔاَﺣ َّ‬‫َّ َ ُ َ َ‬
‫ﺼَﯿٍﺔ ‪َ ،‬ﻓ ٕﺎَذا ٔاِﻣﺮَ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اﻟﻄﺎﻋﺔ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َْ َ ََ َْ َ‬
‫ﲰَﻊ َوﻻ َﻃﺎَﻋﺔ۔‬ ‫ﺼﯿٍﺔ ﻓﻼ‬ ‫ِﲟﻌ ِ‬
‫)ﺻﺤﻴﺢ اﻟﺒﺨﺎري ﮐﺘﺎب ا ﱰﱮﺣ”ﲝم ﺑﺎب اﻟﺴﻤﻊ وا‪i‬ﻃﺎﻋﺔ ﻟﲎﱮﻣﺎم ﻣﺎ ﻟﻢ ﺗﮑﻦ ﻣ‪m‬ﺻﻴﺔ (‬

‫•‪• : Ž‬ا‪~Õ5‬ر‪ 4‬ا‪… ò5‬ن``‪ >MQ w‬ر‪Š‬لا‪ F 5‬ا‪5‬‬

‫‪ G‬و‪J &Q f· ¦â`ˆ‡SŸ I‬ن‪3‬ا· ا®وں‪K & r‬ت‪ ê‬اورˆ‪‡ ³‬ض‬
‫‪X f‬اہ ا\ ان ‚ ‪ Y ’Ÿ‬ا‪Ž ³ ƒ b‬ا ‪Š ƒ‬ا¦ اس ‪ Q J‬وہ ‪ t‬ا‪K p‬ت ‚ ‪ Y‬د¶‬
‫} ‪-M‬ا اور ر‪Š‬ل‪ CKt ³)r YtJ‬ا®‪C®ˆ‡á (r YJ‬زمآ‪âF‬۔ا• وہ‬
‫ا‪Y‚®ˆ‡áp‬د¶‪"c‬اس‪M‬ان‪r‬ا‪‡Áê‬ض_۔‬
‫•• ‪ q• S :‬ا‪ì -D‬ر ا‪ƒ ‚ Áê‬دى ا©ل ‪ fF` :‬ا‪D‬م ا‪d‬‬
‫ا) در‪ ë ‚ Ô‬و ‪ ì‬وا‪f íê C‬۔ وہ ‪ Ÿ vt‬ا· ‪ً ª M î‬ا دا‪㎠‚ >` ú‬‬
 ‫‪55‬‬
‫ّ ْ‬ ‫َ َْ َ‬
‫»‪R) 1‬د‪ª ’ŸM˜-JÈ‬‬
‫ِ‬ ‫ﺪ‬
‫ِ‬ ‫ﻟ‬ ‫ا‬ ‫ﰲ‬‫ِ‬ ‫ە‬ ‫_ اور‪8‬فا‪0‬ن`‪ Qfa‬ﻻ ِاﮐﺮا‬
‫_( ‪ 8X v ’Ÿ ß ª‬اور ‪ç‬ح ‪Ë‬ر ‪ ÚÙ J‬ا‪D‬م ¦ل `‪ " c f a‬ا‪D‬م‬
‫اس\اس‪ë‬و‪¸crì‬ر ‪$f‬ا‪Cïd‬م‪³;J‬ن;ن‪f‬۔وہا·&‡د‪Ÿ‬‬
‫‚@ ا‪fÖ!á°y…‚Áê‬اورا®وں‪ðJ‬ں‪ñ3‬و‪rò‬ا‪g‬زت_د!‪Q‬‬
‫‪â â Y $‬ا وہ ˆن ‪ ‰‬اور ‪â âá $‬ا اس ‚ ا‹ر `د‪³‬۔ ’’ ‪ ó‬اور ˆ‪ ‘‘ ö‬ا‪D‬م ‚ از‪ô °‬ہ ر¿‬
‫‪f‬۔ ‪J‬ن ‪J‬اس ‪ õ°‬ا‪` M Áê‬ف ا‪ h d‬ا‪ë‬ء ‪ f‬اور وہ ‪ Q S‬ا\ ‪ t‬ا‪p‬‬
‫‪K‬ت ‚ ‪ Y‬د‪‘ •` $ ¦g ³‬ر ‪- 3‬ا اور اس ‪ J‬ر‪ؐŠ‬ل ‪ CK t ³‬ا® ‪Z J YJ‬ف‬
‫‪â‬۔اس‪0J‬وہ&‪XMY‬اہوہ‪â#‬اور‪Cphö‬ت‪M‬د‪ó’’¦g³‬اورˆ‪‚‘‘ö‬ا÷‬
‫‪ö,‬ن‪fø‬۔‬
‫َ َ‬ ‫َ َ ُ‬
‫اور‪$ S‬اس•‪Mq‬اﻟّﻄﺎَﻋﺔ )‪ÚÙJ;J(öˆR‬اﻟّﺴْﻤُﻊ )‪(óR‬‬
‫‪ ‚ ; J‬ا‪ f € Õ ù°‬اس ‪ M‬اس ‪„ r j,‬ف ا;رہ `‪T á‬د ‪ Q f‬ا‪d‬‬
‫‪J‬ن‚‚م`ف‪rÛú‬ا‪Y$Qf_Áê‬ا\•‪¦g‬وہا\ˆن‪u‬اور‬
‫‪ b û‬ا\ ‪® r Û ü‬ق آ‪ ý‬ا‪ y… ‚ Áê‬د‪ /! áY‬اور ‪ ³å‬ا· ا®وں ‪r‬‬
‫„ف ‚ن ‪ ¦Ý‬ر‪ e Q /! Æ‬ان ‪K ’Ÿ \ À J‬ت ‪ S‬اور ‪ M e‬ا\ ˆ‪ö‬ں‬
‫َ َ‬ ‫َ َ ُ‬
‫ور‪)y‬ا‪ $JÁê‬اﻟّﻄﺎَﻋﺔ )‪RQ‚“Š;‚ (öˆR‬اور اﻟّﺴْﻤُﻊ )‪‚ (óR‬‬
‫; ز‪³‬دہ `> ‪L ’Ÿ r‬ورت _‪U‬۔ اس ; ‚ ز‪³‬دہ`‪ Ù á‬ا‪H ¥‬ض \ ‪a Q f‬‬

‫‪ : 1‬اﻟﺒﻘﺮة‪257:‬‬
 56

‚ Áê‫ ا‬õ° -D‫¦۔} ا‬g Õƒ, ‫ر‬ì ‚ Áê‫ ا‬ý‫¦ ®قآ‬h r Áê‫ ا‬þ‫ر‬
QfS‡Z
³ââÿY’Ÿ ‚‫اہاس‬X‫ `و‬Áê‫ا‬r YJ®‫ا·ا‬M0‫( &ا‬١)
‫ ۔‬â âá
!‫رى‬²Y’Ÿ‚‫اس‬Qa&‫¦ر‬Ý‫‚ن‬ÚÙJ‫„ف®ق‬r®‫( ا·ا‬٢)
‫¦۔‬g‫رہ‬y&K\
³‫ل‬Š‫ر‬J‫ا<= اوراس‬-$ ‫ دے‬Y‚ ‫ت‬Kp‫ا‬t®‫راا‬²•‫ا‬ª (٣)
yÁê‫ا‬r‫اس‬f<‚Y‫ں{اس‬ñ"cf‫ف‬Z•`JYJ®‫ا‬CKt
‫`و۔‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪57‬‬

‫‪12‬‬

‫˜ ‪ í è‬ا ن ‪ï • î ‡Ù J‬‬
‫ا‪ñÈ•ð‬د‪f‬‬
‫َٔ َّ َ ُ ً َ َٔ َ َّ َّ َ َّ ُ َ َ ْ ِ َ َ َّ َ َ َ ْ َ َ َ ْ َ ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ ْ َ‬
‫‪ِ O‬ﺷَﻬﺎٍب‪،‬ان رﺟﻼ ﺳﺎلاﻟﻨِﱮ ﺻﲆ ﷲ ﻋﻠﯿﻪ وﺳﻠﻢ وﻗﺪ وﺿﻊِرﺟﻠﻪ‬ ‫‪q‬ﻃﺎِرِق ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ ْ َٔ ُّ ْ َ َٔ ْ َ ُ َ َ َ َ ُ َ ّ ْ َ ُ ْ‬
‫ِﰲاﻟﻐﺮِز‪،‬اي ا ِﳉﻬﺎِد اﻓﻀﻞ؟ﻗﺎل‪ :‬ﳇ ِﻤﺔ ﺣ ٍﻖ ِﻋﻨﺪ ﺳﻠﻄﺎٍن ﺟﺎِﺋٍﺮ۔‬
‫)ﺳﰲﻦ اﻟ‪y‬ﺴﲝ‪ fi‬ﮐﺘﺎب اﻟ‪Ž‬ﻴﻌﺔ‪i ،‬ﺿﻞ ﻣﻦ ﺗ”ﻠﻢ ﺑﺎ ﻟﺤﻖ ﻋﻨﺪ اﻣﺎم ﺟﺎﺋﺮ(‬

‫•‪ê : Ž‬رق ‪NÕ‬ب ر‪ 4‬ا‪…6 5‬ن ``‪ Q w‬ا‪ d‬د‪G‬ا‪> v d‬‬

‫ا‪ :‬و‪ M þ‬ر‪Š‬ل ا‪ 5‬ﷺ \ ‪Š‬ال ‪ß Õ‬آپ ا‪ ¦â `g 3h d‬ا‪ W‬ر‚ب‬
‫‪Ÿ!5‬ن‪ñÙ‬د ا‪fð‬؟آپ>‡ˆ‪³‬۔‬
‫‪'M‬ؤںڈالر‪Mf‬اس> ‪ba‬۔ ‪³‬ر‪Š‬لا ؐ‬
‫’’ا‪E‬ف‪J‬ر"\‪K¦â#‬د;ہ‪ï•î‡ÙJ‬۔‘‘‬
‫•• ‪ :‬ا•ا‪„ d‬ف ا‪D‬م >‪öJ‬ں‪YSŸ‬د‪Q f³‬وہ ا·ا‪fp ³ ë‬‬
‫‪r‬ا‪ ‚ Áê‬ا¬…‪y‬د‪¼Y‬اوراس‪J‬ا†م‪¯\ÔcŸ‬اور‪ç‬ح‪Ë‬ر\ ‪¼Ch‬‬
‫‪ c‬دو‪B‬ى „ف اس > ˆ‪$‬ں ‚ ´ ‪‡ S‬ض ‪ª‬ر ‪ Q f Õ‬ا• ان ‚ ‪K‬د;ہ ‪ ³‬ا‪fp³ ë‬‬
 ‫‪58‬‬

‫)‪ uš‬اس ‪% e‬ن ‪Õ J‬م ‪¢ 4 S M‬گ ;@ ‪ (w‬ا‪E‬ف ‪ J‬ر‪& \ Ò‬‬

‫‪ ƒ‬اور ‪ À„ ‚ Ï‬ا‪F‬ر `ے ‪c‬وہ ا‪¤ GZ‬أت \ ‚م ‪ `u‬ا\ « ‪z‬رہ د¶اور‬
‫‪J fp‬رو‪M S‬ا‪å‬ح ‪àMÃJ`µŸr‬لوا‪E‬ف‪¢M >`ƒ,Ÿ‬د د¶‬
‫اور‪hg uí‬اور(‪M‬آ¦‪z‚3Ÿfp ¦â‬رہد‪¤°›9ô‬أت!‪f Ö‬اور‬
‫او‪,‬ت‪j‬ہ\ ´‪aâ_°A‬اس‪$‬آ‪9‬تﷺ> اس‪ŸµŸ‬ا‪ð‬‬
‫‪ñ‬د‪áJ‬م\‪Šµ‬م‪fÕ‬۔‬
‫• ‪ Q f S‬ا‪D‬م > ‪ fp‬اور )م اور را‪ D‬اور ر‪Ã J i‬ق ‪ M‬ا‪, j‬‬
‫‪c‬ازن‪QfÕƒ,‬اس‪M˜-‬اس\|ھ`‪’Ÿ‬اور‪9Â‬ل‪_M‬آ”۔‪4‬‬
‫\ ا ّول ‪ 3 ¹‬ا‪D‬م > ‪ a‬ا‪Ô‬ز ‪C‬م و * ‪ß S‬ا¬ دى ‪¨ J Kg Q f‬م ‪2‬ے‬
‫)} ‪ fp M‬ا¬ \ ‪ ‚ b \ 4 ` u‬ا® ´ ;@ ‪` (f‬ف ا‪° r +‬ء ‪3‬‬
‫•۔‪Zïî‬آن‪M¾ç‬آ‪fa‬۔‬ ‫‪î î Ž !>â,‬‬
‫َّ َ َ ْ ٔ ُ ُ ُ ْ َ ْ ُ َ ُّ ْ َ‬
‫ﻻَﻣﺎَانِت ِاٰﱄ َاْﮬِﻠَﻬﺎ َوِاَذا َﺣَﮑْﻤُﺘﻢْ‬ ‫ِان ﷲ ايﻣﺮﮐﻢ ان ﺗﺆدوا ا‬
‫َ ْ ‪1‬‬
‫ْ‬ ‫َْ َْ ُ‬
‫ﲢﮑُﻤْﻮا ِابﻟﻌﺪِل‬ ‫ان‬

‫‪ : 1‬اﻟ‪R‬ﺴﺎء‪59 :‬‬
 ‫‪59‬‬

‫’’‪¨ J Kg R‬م ‪2‬ے ا‪é d‬س اˆ‪ w œ‬اور ا‪ Y ÿ =< 5‬د!‬

‫‪ S Q f‬اˆ‪` œ‬ف ا‪ +‬ر¯ وا‪å¢ u‬ں ‪- J‬د ‪` Õ‬و اور " ‪¢ $‬گ ‪ª fp‬ر‬
‫‪â‬ںان‚‡ض‪à@‚Qf‬لوا‪E‬ف‪¶`KgÚÙJ‬۔‘‘‬
‫اس ‪‰J‬دو‪B‬ے‪3 ¹‬ا‪D‬م ‪ßS‬ا¬ د!‪å¢Q f‬ں‚ ‡ض ‪Q f‬ا·‬
‫‪.p‬ں ‪a r‬رى ‪a‬رى ا‪ ¶` Áê‬اور ان ‪ J‬ا†م ‪ ¯ ÚÙ J Ôc Ÿ‬اور ®ق ‪J‬‬
‫‪¼ChÚÙ‬۔‬
‫اور " ‪Î‬ے ‪ 3 ¹‬ا‪D‬م ‪ß S‬ا¬ ‡ˆ‪ Q f a‬ا• ‪ fp ’Ÿ‬ا‪E‬ف ‪ J‬ر‪Ò‬‬
‫\ ‪$ˆ c ƒ /‬ں ‚ ‡ض ‪Ž Q f‬و‪z « þ‬رہ دے ` اس ‪ r‬ا‪å‬ح ‪µŸ r‬‬
‫`¶ ‪0 uš‬ا‪ÂJ V‬ظ\‪z S‬رہا‪ d‬ا¬‪ñJ Û‬د\ ‪uíª _f‬‬
‫ˆ^ ‪¢‬گ اس ‪X M ˜-‬د دارى ‪K 1 ³‬زى ‪á ³‬وا‪ ß‬ر‪ ³ Å,‬ذا‪ F‬ر‪3 À„ J 2‬‬
‫َُ َ‬
‫‪c -‬م ا‪ wà µ‬اس ‪- Q Œ $‬ا<= ‡‪$‬ن ‪.M ˜-J‬ت‪ Ÿ 3µ‬ﻓﻘ ْﻮﻻ‬
‫َٗ َ ً َ‬
‫ﻟﻪ ﻗْﻮﻻ ﻟِّﯿ ًﻨ ﺎ ‪$‡ R) 1‬ن ‪4ÚÙ J‬م ا‪š‬از ‪KM‬ت`‪ J (á‬ا•ظ ‪ßM‬ا¬ ‡ˆ‪a‬‬
‫‪f‬۔ ا‪D‬م ‪ Y S‬د! ‪ Qf‬ا‪ :‬ا‪µ‬ر ‪Z ’Ÿ M‬ف آداب „‪ ‚ 65 ³ À‬ا‪š‬از ‪7 ³‬وت‬
‫‚ ر] ا‪F‬ر _ `‪ Q Œ b /!á‬ا‪ d‬دو‪B‬ى •‪`M q‬ا• آ’ ‪ f‬ا•‬
‫‪Ž è8‬دا‪‚ \ 9 ´ J` Æ‬م ‪ c ¥g ‰‬وہ ‪ ‚ Ã Q a f û‬ا‪ V‬اور ‪C‬م ‚ ا‪:‬د‬
‫‪j‬ہ ‪ºyM‬ے اور ‪t‬وہ و; ‪$f Â‬د‪,M%‬ا‪ƒr V‬د‪f” Õ‬۔‬

‫‪ٰ : 1‬ﻃ‪45:ٰ l‬‬

 ‫‪60‬‬

‫‪ª‬ا¨س‪.pQ fS‬ں‪z«Ÿ‬رہد‹اورا_‪à‬لوا‪E‬ف‪.J‬م‬
‫‪ƒ,3‬ر¯ ‪¦hr‬آج © ا‪¢æ‬گا®وں‪<Ÿ‬ڑ>‚ „‪À‬ا‪F‬ر ``‪ w‬اورا‪d‬‬
‫„ف ‪ J ¢;X Üø‬ذر† اور دو‪B‬ى „ف ر®ت ‪'á J‬ك و= \ ‪.p‬ں ‪J‬‬
‫ا‪Z‬ق اور ان ‪ §¦ J‬ا‪E‬ف ‪4 Ÿ‬ہ `> ‪ J‬در} ر” ‪w‬۔ ‪ uCp‬آ‪9‬ت‬
‫ﷺ>ر®تد‹وا‪u‬اورر®ت)وا‪u‬دو‪ö‬ں‪f?>3‬اورا‪d‬دو‪B‬ى‬
‫•‪Mq‬آپ‡ˆ`‪Qw‬‬
‫َ َّ ْ ْ‬
‫َّ ‪1‬‬ ‫ﳽ َواﻟُﻤْﺮﺗ َ ِ ْ‬
‫ﴙ ِﰲ اﻟﻨﺎِر‬ ‫اﻟﺮا ِ‬
‫’’‪R‬ر®تد‹وا‪vC‬اورر®ت)وا‪vC‬دو‪ö‬ںآگ‚ا‪‘‘w@#‬‬
‫‚شا‪c3Ó-D‬اس>\آزاد‪Aâ‬۔‬
‫٭٭٭‬

‫‪ : 1‬ﮐ ‪ m‬ا ﻟ ﻌﻤ ﺎل ‪ ،‬ﺗ ﺎﺑ ﻊ ﺣﺮ ف ا ﳊ ﺎء ‪ ،‬ﮐ ﺘﺎب ا ﻻ ﻣ ﺎر ة و ا ﻟ ﻘ ﻀﺎء ‪ ،‬ﺑ ﺎب ا ﻟ ﺜﺎﱏ ﰱ ا ﻟ ﻘ ﻀ ﺎء ‪ ،‬ا ﻟ ﻔ ﺼﻞ ا ﻟ ﺜﺎﻟ ﺚ ﰱ ا ﳍﺪ ا ﻳ ﺔ و ا ﻟ ﺮ ﺷ ﻮ ة ‪ ،‬ﺑ ﺎب‬
‫اﻟﺮﺷﻮ ة ‪،‬رواﻳﺖ ﳕﱪ ‪(15077‬‬
 ‫‪61‬‬

‫‪13‬‬

‫‪óò‬ں‪3‬ر‪`ô‬و‬
‫اور|وں‪öõŸ•J‬‬

‫َّ ّ َ َّ ُ َ َ ْ َ َ َّ َ َ َ َ ْ َ ْ َ ْ َ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َ ْ َّ ِ ْ َ ْ‬
‫ﱮ ﺻﲆ ﷲ ﻋﻠﯿِﻪ و ﺳﻠﻢ ‪ ،‬ﻗﺎل ‪ a‬ﱂ ‪ ¥‬ﰘ‬ ‫ﻨ‬‫ﻟ‬
‫ِ ِِ‬ ‫ا‬ ‫‪q‬‬ ‫‪…..‬‬ ‫و‬‫ﺮ‬‫‪ٍ O‬‬
‫ﲻ‬ ‫‪ q‬ﻋﺒِﺪ ﷲ ِ‬
‫َ‬ ‫ََ‬ ‫َ َ َ َ َ ْ ْ َّ َ‬
‫ﲑَان ﻓﻠْ‪َ¹‬ﺲ ِﻣّﻨﺎ۔‬ ‫ﲑان‪ ،‬وﯾﻌِﺮف َﺣﻖ ﻛِﺒ ِ‬ ‫ﺻِﻐ‬
‫)ﺳﰲﻦ أ‪ fi‬داود ﮐﺘﺎب ا ﱰﱮدب‪ ،‬ﺑﺎب ‪ fi‬اﻟﺮﺣﻤﺔ(‬

‫•‪• : Ž‬ا‪~Õ5‬ور‪ 4‬ا‪65‬روا¬``‪Qw‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‡ˆ`‬

‫‪óò \ M? v $ Q M‬ں ‪3‬ر‪ a` _ ô‬اور ? ‪| \M‬وں‚ • _ ‪Óõ‬‬
‫اس‚‪+‬رے‪_<’ŸÚÙ‬۔‬
‫••‪ :‬اس•‪ÊBKMq‬ت‚ا‪…C,d‬ن‪f€Õ‬۔د‪M%‬ا‪æ‬‬
‫‪D‬دات اور ‪š‬ے اس ‪| Q w `â $‬ے ‪¢‬گ ‪óò‬ں ‪ p ÚÙ J‬اور ر‪‚ ô‬‬
‫"ك_``اور‪¢Eò‬گ|وں‪J‬وا} ا\ام\ ‪–0‬ر”‪w‬اوراس„ح‬
‫ا‪åá d‬ار ‪ç ¼ ‚ G F FÁ‬وع ‪f agâ‬۔ ا‪D‬م > ا‪„ d‬ف ‪‚B c‬رى‬
 ‫‪62‬‬

‫‪2‬وںاور دو[ ‪8‬ا `> ‪J‬ذرا‪8J ±‬ل‪ J 4M‬وا‪Ž ±‬ا‪ÃJ Ž‬ق•‬

‫‪ T‬اور دو‪B‬ى „ف ‪Á s J †ÙŠ‬ت ‪ M‬ا‪„ d‬ف \ ‪ p‬و ر¸ اور‬
‫دو‪B‬ى „ف \ ادب و ا\ام ‚ ‪µ‬ط ‪šK H‬ھ ` ‪ Ÿ 4‬ا‪- d‬ى ‪3 M‬و د‪³‬۔ ‪K‬‬
‫‪å¢‬ں‪Ÿ‬ز‪wrfš‬و¨‪M‬دو‪B‬وں\آ‪I¸µ‚&Ã‬آ‪fag‬ان‪Y$J‬‬
‫‪Q f‬وہ ‪œ‬ر‪J‬وا‪¢‬ں‪Q {ß ÚÙJ‬وہ ‪ pwœ‬ور‪" ‚ ô‬ك`¶اور‬
‫‪¢ $‬گ ‪œ‬رہ‪ w`g‬ان ‪Q f Y S $J‬وہ آ‪ >gK Ã‬وا‪¢‬ں‪ß ÚÙ J‬‬
‫{ ‪ Q‬وہ آ‪ w Ã‬وا} ادب و ا\ام \ ‪ :‬آ¼۔ اس زر¶‪ß‬ا¬ ‪ J‬ذر† ‪+‬رے‬
‫آ‪ ,‬ﷺ> ‪ÁsJ†ÙŠ‬ت ‪J‬در‪m‬ن‪á‬وا‪•r Lß‬ھ ‚ٹ ` ر‪ Ò‬دى‬
‫‪ A f‬ا¨س‪¢ fEQ f‬گا‪$ w:‬اس‪w``™3Â‬۔ا•‪Ÿ vt‬‬
‫‪ t‬و‪ c fFgâ “p þê’Ÿ \ Ô‬وہ ‪ ` â<M M‬ا· \‪å¢ J b‬ں‪Ÿ‬‬
‫‪N‬د‹‚‪faâO‬اورا•‪v’Ÿ‬ز‪rfš‬دوڑ‪tM‬و‪œ\Ô‬رہ‪cfag‬وہ‬
‫‪ ` QM P‬آ‪>gK Ã‬وا‪¢‬ں‪• bŸ‬ا> اور ‪4‬ہ`>‪ J‬در}‪fagâ‬۔‪S‬‬
‫دو‪ö‬ں‪¢JÛ‬گا‪D‬م‪ŠŸ\ÂyRr‬ںدور‪w‬۔‬
‫ا‪D‬م ‪ÁS‬ت‪8‬ا_ `‪$Aa‬و‪Ú‬ا‪Ô‬زا‡اد ‪J‬دˆ‪ٰ CT‬ى ‪ ³‬ذا‪wF‬و¨‬
‫‪‡J‬ق‪r‬و‪X\Ô‬د‪M‬د‪U‬ر]‪8M‬ا‪fagâ‬وہ‪{ß‬ا‪À„UJÛ¥‬‬
‫‪ 3‬دور ‪ â y‬ا‪D‬م اس ‪„ r‬ف \ آ‪ qŸ yx J`ê V‬ا‪š‬از ´ _ `‪b a‬‬
‫ا\ ا· ‪ `C M˜ö‬اس ‪åáJ‬ار ‪Ÿ WÓ‬رو‚ ‪û 4¬ $J‬ا· ا‪F‬ر `‪fa‬‬
 ‫‪63‬‬

‫اور آ‪9‬ت ﷺ‚ ‪n S‬رك ار;د ا¯ ‪û‬ا· ‚ ‪ f 7‬اور اس ‪ ÚÙ J‬ا‪D‬م اس‬

‫‪K‬ت ‪´3‬زورد!‪QfagÒ‬اس‪JÛ‬ا‪Ô‬زات )‪l‬ر‪â 4‬ا``‪ w‬اورآج‪$‬‬
‫‪Ÿ©fbX‬وہ•‪J`G‬او‪3‬آ‪fA‬۔‪Zïî‬آن‪:faˆ‡¾ç‬‬
‫ُ‬
‫َ ْ َّ ْ ُ ْ َ ْ ً ّ ْ ُ ْ ‪1‬‬ ‫َ َْ َ ْ َْ ٌ ّ ْ َ‬
‫‪ a‬ﻗْﻮٍم َﻋٰﴗ ان ﯾﮑﻮ‪Å‬ا ﺧﲑا ِﻣﳯﻢ‬ ‫ﻻ ‪Ó‬ﺴﺨﺮ ﻗﻮم ِ‬
‫’’ ‪Q _ ’g $J XtJ †ÙŠ R‬وہ ‪t‬دو‪B‬ے‪Ÿ X‬اد‪9 ¤‬ل‬
‫`‪ J‬ا\ ‪ \ qrY‬د• ‪Ÿ © f b X $ uš‬و‪ X h‬او‪ 3‬آ` ‪>` Y‬‬
‫وا‪¢‬ں\‪fAÕû‬۔‘‘‬
‫‪³´ S‬در‪Q /!Æ‬اس•‪Z$Mq‬اور[‚ ;آ‪ fa‬اس\ ‪nÑ‬‬
‫©ورہ‪|EòJ Û&ÜÛJ‬ے‪0‬اد ‪w‬۔‪X‬اہ‪‡S‬قا‪7‬ور‪Š‬خ‪ÂJ‬ظ\‪³â‬‬
‫ا®ى ˆ\‪ÂJ‬ظ\‪³â‬دو[‪ÂJ‬ظ\‪ ³‬ر‪ÂJ Á‬ظ\ ‪ÂJ~³â‬ظ\‪â‬۔‬
‫‪p‬ل} ] \ ´‡ق‪| & xâ‬ے‪ Q fY S $J‬وہ ا·\ ‪JEò‬‬
‫‪ p ÚÙ‬و‪" ‚ S‬ك `ے اور & ‪ Q f Y S $J Eò‬وہ ا· \ |ے‬
‫‪ÚÙJ‬وا}ادبوا\ام\‪:‬آ¦ اور‪v$‬ا‪a`_j‬اس‪+yJ‬رے‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫آ‪,‬آ‪9‬تﷺ‡ˆ`‪ Qw‬ﻟْ‪َ¹‬ﺲ ِﻣّﻨﺎ ’’وہ?‪_\M‬۔‘‘‬
‫٭٭٭‬

‫‪ 1‬اﳊﺠﺮات‪12 :‬‬
 ‫‪64‬‬

‫‪14‬‬

‫‪ç‬كاوروا‪®ˆ‡árÈÇ‬اور‪ø‬ٹ‬
‫‪|\4‬ے‪ú‬ہ‪w‬‬
‫َّ ْ َ ْ َٔ َ ْ َ َ َ ْ َٔ َ َ ُ َ ْ ُ َ َ َ َ َّ ُ َ َّ‬ ‫َ ْ َْ‬
‫ﱮ ﺻﲆ‬ ‫‪ O‬اِﰉ ﺑﻜﺮة‪ q ،‬اِﺑﯿِﻪ رِﴈ ﷲ ﻋﻨﻪ‪ ،‬ﻗﺎل ﻗ ﺎل ا ﻟﻨ ِ ّ‬ ‫‪ q‬ﻋﺒِﺪ اﻟﺮﲪِﻦ ِ‬
‫َ ًَ َ ُ َ َ َ َ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ َ َ ْ َ َ َّ َ َٔ َ ُٔ َ ّ ُ ُ ْ َٔ ْ َ َ‬
‫ﱪ اﻟﻜﺒﺎِﺋِﺮ؟ ﺛﻼاث‪ ،‬ﻗﺎﻟﻮا‪ :‬ﺑﲆ اي رﺳﻮل ﷲِ‪،‬‬ ‫ﷲ ﻋﻠﯿِﻪ وﺳﻠﻢ‪ :‬اﻻ اﻧ ِﺒﺌﲂ ِﺑﺎﻛ ِ‬
‫َ ً َ َ َ َٔ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪ْ َ َ ُ ُ ُ َ ِ،‬‬ ‫ْ َ ُ‬ ‫َ َ‬
‫» ‪َ -‬وَﺟﻠَﺲ َوﰷَن ُﻣّﺘِﻜﺌﺎ ﻓﻘﺎل ‪ -‬اﻻ‬ ‫ِ‬ ‫ﺪ‬ ‫ﻟ‬
‫ِ‬ ‫ا‬ ‫ﻮ‬‫ﻟ‬ ‫ا‬ ‫ق‬ ‫ﻮ‬ ‫ﻘ‬‫ﻋ‬ ‫و‬ ‫هلل‬ ‫اب‬
‫ِ‬ ‫ك‬ ‫ا‬‫ﴍ‬ ‫ﻻ‬
‫ﻗﺎ ِٕ‬
‫ا‬ ‫ل‬
‫‪ُ Ø‬ﻗْﻠَﻨﺎ‪َ :‬ﻟْﯿَﺘُﻪ َﺳَﻜ َ‬ ‫َ َ ْ ُ ُّ َ َ َ َ َ َ ُ َ ّ ُ َ َ َّ‬
‫ﺖ۔‬ ‫وﻗﻮل اﻟﺰوِر‪ ،‬ﻗﺎل ﳁﺎ زال ﯾﻜ ِﺮرﻫﺎ‬
‫)ﺻﺤﻴﺢ اﻟﺒﺨﺎري ﮐﺘﺎب اﻟ‪m‬ﻬﺎدات ﺑﺎب ﻣﺎ ﻗﻴﻞ ‪i fi‬ﻬﺎدة اﻟﺰور(‬

‫•‪ :Ž‬ا‪ؓ TŠ‬ۃ…ن``‪Qw‬ا‪d‬د‪G‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ>‡ˆ‪Q³‬اے‪!å¢‬‬

‫‪|\4ÿM‬ے‪âú‬ں‪`y^3‬وں؟اور)„§‪($J>`ÔÓŸ‬آپ‬
‫> ‪ S‬ا•ظ ‪ u‬د‪ G‬د&ا¦۔ „§ > ‪Ñ‬ض ‪Õ‬۔ ¿ں ر‪Š‬ل ا‪ 5‬۔ آپ ‪L‬ور `^‬
‫‡ˆ¼۔ آپ > ‡ˆ‪| \4 Q ó " c ³‬ا ‪ú‬ہ ‪-‬ا <= ‚ ‪ç‬ك ‪ f‬اور " دو‪B‬ے‬
‫‪| \4 3 ¹‬ا‪ú‬ہوا‪®ˆ‡ár ÈÇ‬اور ان ‪„r K-r‬ف \_ ‪ faŽ‬اور‬
‫" … اور ‪K S‬ت { ‪ ¦â‬آپ ` ‚ @را ‪ò‬ڑ ` ‪$‬ش ‪ U r ÚÙ J‬اور " ‡ˆ‪…³‬‬
 ‫‪65‬‬

‫ا‪„d‬ح‪Q¢Â‬اس‪|\4‰J‬ا‪ú‬ہ‪ø‬ٹ‪ f“Š‬اورآپ> ا·انآ‪Ø‬ى‬

‫ا•ظ ‪Ÿ‬ا‪ º‬د‪G‬د&ا‪ >? Q ³‬آپ‪9 ‚ ar‬ل ``‪ ¦â‬دل‪‚Q ¡M‬ش اب‬
‫آپ‪µA‬ش‪¼gâ‬اورا‪yaº‬ا‪¼µ‬۔‬
‫••‪ :‬اسزوردار•‪Mq‬آ‪9‬تﷺ>‪|\4‬ے‪âú‬ں‚ذ`‬
‫‡ˆ`‪u ¦â‬ا‪cKp‬ں‪$ fîŸ‬رو‪%p‬ت اور ا‪dZ‬ت‪±su J‬ا‪ö‬ں‪r‬‬
‫‪ƒ‬دى‪w²K‬۔‪±u S‬ان )‪Ã(١‬قا‪Ã(٢) 5‬قا‪b‬د اور )‪ (٣‬ا‪å‬ح[‪J‬‬
‫‪< ÚÙ‬ر—‪w‬۔‪|\4‬ا‪ú‬ہ‪ç‬ك‪- Rf‬ا‪+$3å.J‬را‪f´ÃA‬‬
‫اور ˆ‪ t f´3‬ا‪¼Ÿ Èp‬ا`‪+cy $ á‬را‪ fÃA‬اور‪3ˆ y‬۔اس‪ç $‬ك‚‬
‫‪ú‬ہدرا“‪c‬ارىاور‪7‬وتدو‪ö‬ں‚‪ SfÍÌ‬ا)در‪cr Ô‬ارى‪>È}Q f‬‬
‫` ‪8‬ا ‪ Õ‬اور ‪+‬رىد‪ ÿ‬اور د‪0‬ى •‪ J G‬ا‪Ó‬ب ‪ TA‬اس ‪ 3 å. J‬ا‪d p‬ں‬
‫‪+cy ‚K ¦gÕƒ,<ÚÙJ‬رى‪8‬ا‪ f< ’Ÿ ÚÙJe‬اور‪+y‬رى‪f‬‬
‫‪ ÚÙJ‬ان ‚ ‪ ’Ÿ‬وا‪ fÕ‬اور"‪ S‬ا)در‪7r Ô‬وت´‪Qf‬د‪3ˆ ,J%‬اور‬
‫‪í ,‬ان ‪ J ` naB \Kgr‬ا‪dp‬ں‪? 5 ¦g ³g B‡ÙJ‬‬
‫‪ö t 3‬ع ‚ ذا‪h F‬ف ‪ ª _ “p‬ا¨س ‪Q f‬آج © •‪ ä³ G‬د‪ ´ M %‬ا‪p‬‬
‫‪ ‚ K w Fg ’' MC‬دا‪ V‬ان ‪ &‡ r‬ا¬ ‪ Â‬اور ا¬ ‪K J Ii‬و‪$‬د ‪ç‬ك ‪r‬‬
‫‪'\¡h‬ك_‪’•ïî‬ا‪C‬ام‪.‬ت‪`áj‬ى‪MK)Ÿ‬دو‪B‬ے‪Ð‬ں\‬
 ‫‪66‬‬

‫&‪ ’Ÿ /‬زا´ ‪K‬ت _ ‪- (U‬ا ˆن ` اب { ‪ç‬ك ‪ r‬د‪Ç‬ل ‪ w ’â k M‬اور‬

‫‪å‬وؤں‪lJ‬اروںد‪caã‬ا‪fÓgŒŒŸw7‚®¡’âmd‬۔‬
‫دو‪B‬ا |ا ‪ú‬ہ اس •‪n M q‬ق ا‪¢‬ا‪… ÈÇ‬ن ‪f € Õ‬۔ ‪n‬ق ‪nÑ o J‬‬
‫ز‪K‬ن‪wJo‚Ÿ5tM‬اورا{‪‘e‬ر‪3‬اس‪ˆoJ‬ں‪K‬پ‪،á`®ˆ‡ár‬ان‬
‫‚ وا}ادب‪p‬ظ‪y‬ر‪،Æ‬ان‪y :\pÚÙJ‬آ‪á‬اورا‪aŽ_\K-q‬‬
‫‪f‬۔وا‪rÈÇ‬ا‪ Áê‬اور‪Ã\‡‚K-‬قا‪b‬د\<ر ‪f‬اورد‪ÃJ%‬ق‬
‫‪ \410M‬ز‪³‬دہ‪é‬س•‪Z‬ار د‪Qw f€³‬ا‪d‬دو‪B‬ى •‪Mq‬آ‪9‬ت‬
‫ﷺ‡ˆ`‪ˆQw‬ں‪K‬پ‪-M8Xr‬ا‪f8Xr‬اورˆں‪K‬پ‪ár‬را‪-Mr‬ا‪r‬‬
‫‪á‬را‪ 1f r‬اور ا‪ d‬اور •‪ M q‬ار;د ‡ˆ` ‪ > v } Q w‬ا· وا‪J ÈÇ‬‬
‫|»}‚زˆ‪³'y‬اور"اس>ان‪JK-r‬ذر†ا·وا‪‚&±‬ر‪،C&_Ò‬‬
‫وہ|ا‪s1h‬ا–ن‪2f‬اورآپ‚ذا‪F‬ا‪Š‬ہاس‪ßQfSM˜-‬ا‪d‬د‪G‬آپ‬
‫‪ˆ #‬ل ‪t M >ˆ‡ ,‬وف ‪ c M‬آپ ‪ r‬ر‪ D°‬وا‪Ç‬ہ آپ ‪ $ J x J‬آ¼‬
‫)آپ ‪ ,r‬وا‪Ç‬ہ آپ ‪e hM Ø J‬ت ‪ (Ïtâ‬آپ ا_ د” ‪ë h‬ى ˆں‬
‫‪ë‬ى ˆں { ‪ ¦â‬ان ‪„ r‬ف ‪u‬۔ ان ‪ $ J‬ا‪! W‬در ‪ ` v‬ا_ |ى ‪ S‬اور‬

‫‪ : 1‬ﻣﻌﺠﻢ اﻟﮑﺒﲑ ﻟﻠﻄﱪاﱏ ‪ ،‬ﺑﺎب ﻋﺒﺪ اﻟﻠ ‪ lt‬ﺑﻦ ﻋﻤﺮو ﺑﻦ اﻟﻌﺎصؓ‬

‫‪: 2‬ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ ﮐﺘﺎب اﻟﱪ واﻟﺼﻠﺔ ‪ ،‬ﺑﺎب رﻏﻢ ﻣﻦ اردک اﺑﻮﻳ‪ l‬او اﺣﺪﳘﺎ‪…….‬‬
 ‫‪67‬‬

‫—ت ‪1³w ÚÙ J‬۔ ا‪¤‬ض ا‪D‬م > وا‪ r ÈÇ‬ا‪ Áê‬اور ‪ y J K-‬ا)’‬
‫‪ZQwf’ˆ‡*a‬آن‪faˆ‡¾ç‬۔‬
‫َ ْ ْ َ ُ َ َ َ َ ُّ ّ َ َّ ْ َ ُ ْ‬
‫ﲪِﺔ َوﻗﻞ‬ ‫واﺧِﻔﺾ ﻟﻬﻤﺎ ﺟﻨﺎح اﻟﺬ ِل ِ‪ a‬اﻟﺮ‬
‫‪2‬‬ ‫ﲪُﻬَﻤﺎ ﮐََﻤﺎ َر َّﺑٰ‪ْ ِ ¹‬ﲎ َﺻِﻐ ْ ً‬
‫ﲑا‬ ‫َّرّب اْر َ ْ‬
‫ِ‬
‫’’‪B R‬ا·ˆں‪K‬پ ‪¿l‡ÙJ‬ى اورا‪x‬رى‪KJ‬زوؤں‪ SŸ‬اورر¸‬
‫‪¦gÚÙJ‬ر&اوران‪-ˆ$J‬ا\د‪yˆl‬ر‪-Qâ‬ا‪„}! ³‬ح‪ë‬ے‬
‫وا‪@ž rKMzMØ× >ÈÇ‬را‪S R‬اور‪C' ÚÙJ p‬ا‪„¥‬ح‬
‫اب‪c‬ان‪M}»|J‬ان‪p3‬ور‪qrô‬ر‪Ò‬۔‘‘‬
‫‪Î‬ا |ا ‪ú‬ہ اس •‪øM q‬ٹ ‪… “Š‬ن‪ f € Õ‬اور اس ‪ yJ‬ا‪D‬م ‚‬
‫‪ Sq‬اس •‪ Jq‬ا•ظ \ ˜& ‪ß Q f‬آپ‪ø‬ٹ ‚ ذ` ‡ˆ> ‪$ c ƒ‬ش ‪J‬‬
‫َٔ َ َ َ ْ ُ ُّ َٔ َ َ َ ْ ُ ُّ‬
‫‪ÚÙ‬ا{`‪Ur‬اورانا•ظ‪KŸ‬ر‪K‬رد&ا‪ Q³‬اﻻ وﻗﻮل اﻟﺰوِر‪ -‬اﻻ وﻗﻮل اﻟ ِ ‪R‬‬
‫ر‬ ‫و‬‫ﺰ‬
‫‚ن&ل `‪ ¢ Â‬۔¿ں" ‚ن&ل` ‪çQ ¢ Â‬كاور ‪n‬قوا‪\4 ‰J ÈÇ‬‬
‫|ا ‪ú‬ہ‪ø‬ٹ ‪f“Š‬۔ ‘‘ • ‪ Q f S‬ا• ‪ ²K GK‬اس { ‚ ‪ Y‬ر= ‪ú \ K w‬ہ ‚‬
‫‪8‬ا‪øc faâ‬ٹ اس{ ‪J‬وا‪‘J®'±‬ر ‪r }f3‬و‪S \Ô‬در‬ ‫در‬
‫| اور•‪fa`G‬۔‪ø S‬ٹ ‪r }fh‬و‪ú\ Ô‬ہ‪3‬د}ى ‪8‬ا‪Fâ‬اورا–ن‪ú‬ہ‬

‫‪: 1‬ﺳﻨﻦ اﺑﻮداؤد ﮐﺘﺎب اﻻدب ‪ ،‬اﺑﻮاب اﻟﻨﻮم ‪ ،‬ﺑﺎب ﰱ ﺑﺮ اﻟﻮاﻟﺪﻳﻦ‬

‫‪: 2‬ﺑﲎ اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪25 :‬‬
 ‫‪68‬‬

‫‪r‬د‪Ç‬ل‪~M‬ر‪ ‚J‬ا‪ø ušf k` “pyw d‬ٹ‪J‬ذر†‪ú‬ہ‪33‬دہڈا‪C‬‬

‫‪ f ag‬اور " اس ‪3‬دہ ‪ r‬اوٹ ‪úM‬ہ |‪ á‬اور • ‪f ag Ò‬۔ } ‪ø‬ٹ `ف ا‪W‬‬
‫ذات ‪ú hM‬ہ_ ‪b f‬دو‪B‬ے‪âú‬ں‪J‬وا‪ ±‬ا‪@ ‚ Û È•1 d‬را´‪f‬۔‬
‫ا‪$¥‬آ‪9‬تﷺ>‪ø‬ٹ‪çŸ‬كاور‪n‬قوا‪|\4‰JÈÇ‬ا‪ú‬ہ‪Z‬ار‬
‫د‪f ³‬۔ ا‪ d‬اور •‪ M q‬آ‪ Q f a‬ا‪ d‬د‪ G‬ا‪J d‬ن > آپ \ ‪Ñ‬ض ‪ Õ‬۔ ‪³‬‬
‫ر‪Š‬ل ا‪ë ! 5‬ا [ ¯ور ‪ f‬اور ‪¯ ¥ E M‬ور‪ã‬ں‪â < íî í€‬ں اور ‪Ù M‬رے‬
‫‪âú‬ں ‪ dŸ‬دم ‪ò‬ڑ> ‪a' _ • r‬۔ آپ× ‪ß‬ا¬ ‡ˆ¼ ‪_ \ 4 M Q‬‬
‫‪ú ÿ‬ہ ‪ò Ÿ‬ڑ وں ؟ آپ > ‡ˆ‪³‬۔ ’’‪ø‬ٹ ‪ò “Š‬ڑ دو‘‘۔ اس> اس ‚ و‪à‬ہ ‪ Õ‬اور ¶‬
‫دو‪B‬ے ‪âú‬ں ‚ ار‹ب `> ‪c Ý‬‬ ‫وا} آ‪€‬۔ " ‪ ß‬وہ ا‪l W‬دت ‪ÜÛ J‬‬
‫ا\ ‪9‬لآ‪Q³‬اب ا•ر‪Š‬لا‪ë{5‬ى‪KS‬ت‪œ‬اورآپ>‪øcba\Œ‬ٹ‬
‫‪p c‬ل ‪ M _ “Š > M‬آپ ‪$ Õ Ÿ‬اب دوں ‪x‬؟ ‪ ³‬ا• ‪J t‬ن ‪ë Ÿ‬ى ‪t‬‬
‫¯ورى ‚ ‪â €‬ا‪ c‬اس ‪ M‡ÙJ‬ا· اس‪ú‬ہ ‪„ ÿ3‬ح ‪3‬دہ ڈا‪¢‬ں ‪x‬؟آ‪ Ø‬ا‪M ¥‬‬
‫اس>‪òßQÕJ‚Š‚Š‬ڑد‪cf³‬اب‪ÙQfût‬رے‪âú‬ں\‬
‫‪h‬ا‪O‬ب‪1¦gÕ‬۔‪ïî‬وہ‪ø‬ٹ‪ò‬ڑ>‪âú4\·Žr‬ں\‪h‬ت'‪€‬۔‬
‫} آ‪9‬ت ﷺ> ‪é‬ل ‪ø \ j‬ٹ ‪ú J‬ہ ‪ç Ÿ‬ك اور ‪n‬ق وا‪J ÈÇ‬‬
‫‪âú‬ں‪| \4‰J‬ا‪ú‬ہ‪Z‬ار دے` ‪öJ‬ں‪r‬ا‪å‬ح‚ ا‪ d‬ا‪… ‰Fƒj‬ن‬

‫‪: 1‬رﺑﻴﻊ اﻻﺑﺮار‪ ،‬اﻟﺒﺎب اﳊﺎدی واﻟﺴﺒﻌﻮن ‪ ،‬اﻟﮑﺬب واﻟﺰور‪…..‬رواﻳﺖ ﳕﱪ‪ ،2‬ﺟﻠﺪ‪،4‬ﺻﻔﺤ‪339l‬‬
 ‫‪69‬‬

‫‡ˆ‪J}f³‬ذر† وہ‪1E‬ا·‪âú‬ں‪wà'„3‬۔•‪øQfS‬ٹا‪d‬‬
‫‪ È• 1‬اور ذ… •‪ú ‚ Û È‬ہ ‪ f‬اور & ‪ ¾ç‬ا–ن ‚ ‡ض ‪ Q f‬ا‪âú GZ‬ں ‪M‬‬
‫‪ø_\4‬ٹ‪`µŸr>'„3‬ے۔‬
‫‪K S † ª‬ت ´ ‪³‬د ر} !‪øQ /‬ٹ ‪0 S \ Âr `Š y‬اد &‪/‬‬
‫_ ‪p & Q‬ل‪Ko M‬ت ‪La‬ورت …ن`دى ‪0 b ¦g‬اد `ف ‪K $ Q f S‬ت‬
‫…ن ‪ ¦g r‬وہ ‪p‬ل ‪ o‬اور ‪ø‬ٹ ‪ r‬آ‪ý‬ش \ 'ك ‪/! ®â‬۔ ور‪ ˜ y‬او‪,‬ت‬
‫‪cK‬ں‪M‬رازدارى‪w`â4‰J‬اوررازدارى&‪/‬‬ ‫‪šA³-C‬ا®‪³‬ذا‪ˆ‡F‬‬
‫را¡‪Š‬رى‪ZJ‬ف_۔‬
‫٭٭٭‬
 ‫‪70‬‬

‫‪15‬‬

‫او‪C‬د‚´ا`ام`واور‬
‫ا_‪ü•Èû‬دو‬
‫َ َ َ ْ ُ َ‬ ‫َٔ ْ َ َ ْ َ ُ ْ ُ ُّ‬
‫ث َ ْ‬
‫‪q‬‬
‫َُّ ُ‬
‫ﻚ ﳛ ِﺪ‬ ‫ﺖ ٔا ﻧ ََﺲ ْ َ‬
‫‪َ O‬ﻣﺎِﻟ ٍ‬ ‫‪ O‬اﻟﻨْﻌَﻤﺎِن ﻗﺎل ِ‬
‫ﲰﻌ‬ ‫اﺧﱪِﱏ اﳊﺎِرث‬
‫ُ‬ ‫ِ َ َّ ُ َ َ ْ ِ َ َ َّ َ َ َ َٔ ْ ُ َٔ ْ َ َ ُ ْ َ َٔ ْ ُ َٔ َ‬
‫َرُﺳﻮِل ﷲ ﺻﲆ ﷲ ﻋﻠﯿﻪ وﺳﻠﻢ ﻗﺎل اﻛِﺮﻣﻮا اوﻻدﰼ واﺣِﺴﻨﻮا ادﲠﻢ ۔‬
‫ْ‬ ‫َ‬

‫)ﺳﰲﻦ اﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ ﮐﺘﺎب ا ﱰﱮدب ﺑﺎب ﺑﺮ اﻟﻮاﻟﺪ وا ﱰﱮﺣﺴﲝن ا‪ fi‬اﻟ‪Ž‬ﻨﺎت(‬

‫•‪. : Ž‬ت ا( ‪ 3ˆ Õ‬ر‪ 4‬ا‪… 6 5‬ن `` ‪ > M Q w‬ر‪Š‬ل ا‪5‬‬

‫ﷺ‪ Q f· `ˆ‡ S Ÿ‬ا‪ W‬او‪C‬د ‪— ´ r‬ت ‪` Õ‬و اور ان ‪‹, Èû Ÿ ü• r‬‬
‫‪M‬ڈ»`‪`µŸr‬و۔‬
‫•• ‪ :‬ا‪D‬م> ‪ñ‬ں وا‪• ‚ÈÇ‬او‪C‬د ‪ fÕ•3‬اوراو‪C‬د ‪ˆŸ‬ں‪K‬پ‪r‬‬
‫—تاور‪rK-‬ا)’‪f’ˆ‡*a‬و¿ںوا‪Y´ŸÈÇ‬د‪Qf³‬وہ´ا‪W‬او‪C‬د‚‬
‫وا}ا`ام`¶اوران‪ÚÙJ‬ا‪j‬رو‪S‬ر‪\}Œ‬ان‪J‬ا‪š‬رو‪,‬راور—ت[‚‬
 ‫‪71‬‬

‫¦§‪8‬ا‪â‬اور"ان‪Âr‬و•‪„rü‬ف´‪A‬ص‪Ôc‬د¶‪Qa‬وہ|ے‪Ã`â‬ق‬
‫ا‪5‬اور‪Ã‬قا‪b‬د‪©ÈûŸ‬رت‪M‬ادا`‪A‬اور•‪âßµ‚G‬ں۔‬
‫•‪C’ŸQfS‬م•‪C’Ÿb”`_G‬م•ل\‪{ß”_g‬‬
‫‪Q‬اس‪J‬ا‡اد ا‪W‬او‪C‬د ‪Ÿ‬ا·\‪òM[pû‬ڑ`‪¼gy‬۔ا•&‪K‬پ اس‪K‬ت‚‬
‫ا‪Ž‬م`ے‪Q‬وہا‪W‬او‪C‬د‪€Ÿ‬و™دو‪ö‬ں‪M‬ا·\‪òM[pû‬ڑ`‪cx¦g‬‬
‫‪C Ù‬م ‚ & ا•‪c‬م & •‪c‬م \ او‘ ا‪ x è‬اور ا‪C p‬م ‪-‬ا ‪• \ ð J‬ل‪J‬‬
‫‪j‬ات \ ‪u‬ظ ر‪ A f f‬ا¨س ‪ Q f‬ا‪ æ‬وا‪ ÈÇ‬اس ز ّر¶ ا©ل ‪_ q ¢ Ÿ‬‬
‫ر—} ‪r‬و‪ˆ ¬ ¾\ Ô‬ں‪K‬پ\ ‪cáâ û‬در‪0‬ر ا‪3 M [pp‬ورش'`‪w‬‬
‫‪ ³å Q‬ا‪ d‬ز‪š‬ہ ا–ن ‪0 M ¶ J‬دہ ‪8 Œ‬ا ‪f €â‬۔ ا‪ˆ :‬ں ‪K‬پ ¸ں ‪>Y J‬‬
‫‡ اور’سو‪9‬ہ‚‪9 c‬لر—‪w‬اور‪ {•t‬ان‪9´‚Âr‬لر—‪ušw‬‬
‫وہ ان ‪r‬ا“دى •‪ ‚ G‬ذر† ¡‪ A f‬ان ‪„r ü•r‬ف \ ‪ ²±‬ا‪”Ž _p‬‬
‫‪Š ‚ ü• uCp _ h 5 Ôc å, ’Ÿ S ³å Q w‬ال ‪ E — r Â‬ز‪³‬دہ‬
‫‪L‬ورىاور•‪.‚ü‬م‪E—rÂ‬ز‪³‬دہ‪fë‬۔ا‪ Aä³ Âf d‬ا‪Y‬ا‪Z‬ق‬
‫‚ ا–ن } ‪ • M‬اور ‪Ë‬ا‪ þ‬اور د‪ œ³‬اور ‪ ®KZ‬اور ‪X‬ش – ‪ J‬او‪8‬ف '¦‬
‫‪¼g‬اسا¬‪ä³Â‬ا–ن\‪„rÇ—3BJ}fûÙ‬ح‪ÇcÈŠ‚€‬ا‬
‫ُ‬ ‫ُ‬
‫َ َ ْ ُ ْ َْ َ َ ْ ‪1‬‬
‫‪â‬ا‪Af‬وہا¬ا‪Z‬ق\‪l‬رى‪f‬اور‪Z‬آن‪>¾ç‬ﺟﻮ ﻻ ﺗﻘﺘﻠﻮا اوﻻدﰼ‬

‫‪: 1‬ﺑﲎ اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪32 :‬‬

 ‫‪72‬‬

‫)‪R‬ا‪W‬او‪C‬د‪`y3Ÿ‬و(‪J‬ا•ظ‡ˆ¦‪w‬ان‪´M‬ا‪„rÖ¥‬فا;رہ`‪á‬‬
‫‪T‬د ‪ Q f‬ا• ‪ B‬ا· ¸ں ‪’ r‬ہ •‪ ü‬اور ا‪9 ‚  d‬ل _ ر& ‪³å B c Ã‬‬
‫ا_‪>`3‬وا‪˜u‬و‪Ã‬۔‬
‫‪ GK‬ر¿ اس •‪ ‚ q‬دو‪B‬ا ‪ R 7‬او‪C‬د ‚ ا`ام `‪á‬۔ ‪K S Š‬ت وہ ‪M } f‬‬
‫ا‪D‬م ‪ŠJ‬ا‪t‬دو‪B‬ى ‪_h Ôc >Ùç‬دى ‪uš‬د‪tJ%‬اور‪> íê‬اس‬
‫‪ Q @ _ Ÿ ‰‬او‪C‬د ‪ J‬وا} ا`ام ‪¸ ’ J‬ں ‪ J‬ا‪š‬ر ا¬ ا‪Z‬ق ‪8‬ا _ ‪T‬‬
‫‪á‬دان وا‪¸ ÈÇ‬ں ‪K J Sr‬و‪$‬د ان ‪ &‡ ÚÙ J‬ا‪ ™ j‬اور ‪yml‬‬ ‫‪àg‬۔‬
‫"ك``اور‪š°x‬چ\ ‚م‪Q wÁ‬ان‪J‬ا‪š‬ر و‪,‬ر اور‪X‬ددارىاور—ت[‬
‫‚ ¦§ › ` ‪f agâ Ø‬۔ } ‪+‬رے آ‪~) ,‬اہ •( ‪  S r‬در‪œ Ö‬ى‬
‫‪ò‬وف ‪Qfå,J•M‬ا‪W‬او‪C‬د‪´ÚÙJ‬وا}ا`ام\‪:‬آ‪a/!á‬ان‬
‫‪ J‬ا‪š‬ر ‪K‬و‪,‬ر ا‪š‬از اور ا¬ ا‪Z‬ق ‪8‬ا ‪Aâ‬۔ ‚ش ? ‪¢‬گ اس ‪c r  yÝ‬ر‬
‫‪žõ‬۔‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪73‬‬

‫‪16‬‬

‫‪ý‬ى‪J‬ا‪þ‬ب‪M‬د‪éŸ!ÿ‬م`و‬
‫َ ْ َٔ ُ َ ْ َ َ َ َ َّ ُ َ ْ ُ َ َّ َ َّ ُ َ َ ْ َ َ َّ َ َ َ ُ ْ َ ُ ْ َ ْ َٔ ُ‬
‫ﱮ ﺻﲆ ﷲ ﻋﻠﯿِﻪ وﺳﻠﻢ‪ ،‬ﻗﺎل ﺗﻨﻜﺢ اﻟﻤﺮاة‬ ‫ّ‬ ‫‪ q‬اِﰉ ﻫﺮ‪¥‬ة رِﴈ ﷲ ﻋﻨﻪ‪ِ ،‬‬
‫‪ q‬اﻟﻨ ِ ِ‬
‫ّ َ َ ْ ََ َ‬ ‫َ َ ْ َْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َٔ‬
‫» ِ‪ô‬ﺑﺖ ﯾﺪاك۔‬ ‫ِ‬
‫ِﻻرﺑٍﻊ‪ِ:‬ﻟﻤﺎِﻟﻬﺎ‪،‬وﳊﺴِﳢﺎ‪،‬و ﲨﺎِﻟﻬﺎ‪،‬وِﻟِﺪﯾِﳯﺎ‪،‬ﻓﺎﻇﻔﺮِﺑﺬاِتاﻟ ِﺪ ِ‬
‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ ﮐﺘﺎب اﻟﺮﺿﺎع ﺑﺎب اﺳﺘﺤﺒﺎب اﻟﻨ”ﲝح ذات اﻟﺪﻳﻦ(‬

‫•‪ : Ž‬ا‪—&Š‬ہ ر‪ 4‬ا‪… 6 5‬ن `` ‪ Q w‬ر‪Š‬ل ا‪ 5‬ﷺ‡ˆ` ‪Q M‬‬

‫‪¢‬گ ‪$t c‬رت‪ˆJ‬ل و‬ ‫‪ý‬ى ‪ J‬ا‪þ‬ب ‪!²± M‬ر ‪ q¢²K‬ر‪wFgó‬۔‬
‫‪¢‬گ‪$‬رت‪J‬‬ ‫دو[ ‪r‬و‪\ Ô‬اس‪;ÚÙJ‬دى `> ‪Xr‬ا‪ w`` Y‬اور‬
‫‪¢‬گ ‪$‬رت ‪J‬‬ ‫‪šA‬ان اور ‪ ±‬و ‪ r Ÿ‬و‪; \ Ô‬دى ‪X J‬ا¿ں ‪ w`â‬اور‬
‫‪¢‬گد‪È‬اورا‪Z‬ق‪r‬و‪ý \ Ô‬ى ‚‬ ‫(و›ل‪3‬ا·ا‪þ‬ب ‪ƒr‬د ر—‪ w‬اور‬
‫ا‪þ‬ب `` ‪w‬۔ ‪ Š‬اے ‪0‬د ‪ c ! â‬د‪#‬ار اور ‪K‬ا‪Z‬ق ر ¡ت ‪ ` ¢‬ا‪ W‬ز‪Ÿ fš‬‬
‫‚‪m‬ب‪`µŸr>°‬ور‪¹y‬ے¿‪AˆÚ‬كآ‪¢‬در‪Ãw‬۔‬
‫••‪:‬اس•‪Mq‬آ‪9‬تﷺ>‪Q‰J>‚S‬د‪lM%‬م‘ر‪3‬‬
‫‪ý‬ى ‚ ا‪þ‬ب ‪£‬ا©‪¢‬ں ‪öJ fag Õ3‬ں ‪Q f’ˆ‡*aŸ‬وہ ˆا· ا‪þ‬ب‬
 ‫‪74‬‬

‫‪ M‬د‪ È‬اور ا‪Z‬ق ‪é Ÿ ! J‬م ر‪¶`Y‬۔ آپ‡ˆ`‪ Q w‬اس ‪ M è J‬ان ‪r‬‬

‫ا‪¤‬ز‪m‚fš‬باور‪·ŽK‬ر‪ff‬ور‪Xy‬اہوہ‪¥‬اور‪l‬ر‪›`“p8X4‬ا_‬
‫‪ , ´ à‬اور دا\ را• ¦ _ ‪”â‬۔ آ‪9‬ت ﷺ ‚ ‪n S‬رك ار;د‬
‫«¬‪5‬ى‪ušf§3j‬اس‪`yM‬ف‪öJ‬ں‪r‬ا‪¤‬ز‪ƒÈûŸfš‬د‪3‬‬
‫‪ ‚>` ƒ,‬ر‪ b f€C&Ò‬ان ‪r‬آ‪Ë‬ہ•ں‪–•r‬اور •‪ˆÙ ‚ G‬ن´ ‪ÕA‬‬
‫‪Af€‬ا¨س‪Qf‬دو‪B‬ىا‪C‬ام‪c‬ا‪°‬ر‪Xw‬د‪öJ‬ں‪´M‬آج©¨‪7‬ان‬
‫‪å¢‬ں ‚ ‪ý $ f‬ى ‚ ا‪þ‬ب `` ‪ c ³ ¦â‬د‪ È‬اور ا‪Z‬ق ‪ q h rK Ÿ !J‬ا‪š‬از‬
‫`د‪wè‬اور‪ ³‬د‪È‬اورا‪Z‬ق‪—r‬دو‪B‬ى ‪cK‬ں‪„r‬ف ز‪³‬دہد” ‪w‬۔‪v ’Ÿ‬‬
‫‪$ c‬رت ‪cK GK ` â ©‡ 3 ( J‬ں ‪„ r‬ف \ آ‪ f k` ê V‬اور ‪ ’Ÿ‬اس‬
‫‪ ± J‬و‪ ‚ Ÿ‬د‪Ç‬ادہ ‪ `Õ‬دو‪B‬ى ‪cK‬ں‪ qŸ‬ا‪š‬از `د!‪ f‬اور ‪ ’Ÿ‬اس ‪ r‬دو[‬
‫‪MªCJ‬آ`اس‪uCpfÖ!ág«3Ú¿J‬ا“‪$5‬ا‪¤‬ز‪rfš‬دا\‪8X‬‬
‫‪ƒ r‬د ‪ f ” Õ‬وہ ‪$‬رت ‚ د‪ È‬اور اس ‪ J‬ا‪Z‬ق ‪w‬۔ د‪» ž M%‬ر ا‪’' ›= p‬‬
‫‪ Q wFg‬ا‪$t > v d‬رت‪) Ÿ‬اس ‪ ¬ r‬و ©رت ‪° r‬ء ‪ 3‬ا‪þ‬ب‪ª Õ‬‬
‫‪/ ‡Ñ #‬ر> ‪ ß 3‬اس ‪ ( J‬و ›ل ‪• M‬ل ‪J‬آ‪Ä‬ر ‪8‬ا ‪®" uš Uâ‬‬
‫( ا‪ ³ f 5 ® d‬اس ‪ t — r‬ز‪³‬دہ ‪$ -‬رت ‪ Ÿ‬د½ ‪ r‬و‪ ž \ Ô‬ا©ل‬
‫‪A‬و‪Ôcrš‬اس‪„r‬ف\¾‪ý³t‬ى‪®ÚÙJ‬وروز‚وا‪MèJ>ºÕ‬‬
‫‪åá‬ار ! ‪A‬و‪ r š‬آ†ں ‪ ‡Ù J‬آ‪ c U‬ا‪© p‬رت ‪M‬‬ ‫اس ‪l J‬دات ‪J‬‬
 ‫‪75‬‬

‫ز‪ c 8X r fš‬در‪0‬ر ‪A‬و‪ $ J š‬اس ‚ ¶ ( ا‪ d‬دوزخ ‪ f ag Õ‬اور ‪p t‬ل‬

‫‪ ±‬و‪ Ÿ‬اور دو[ ‚ ‪ ± uš f‬و‪r Ÿ‬و‪˜ c \ Ô‬او‪,‬ت ‪ý‬ى ‪J‬دل‪M‬‬
‫‪A‬و‪|M/.J š‬ا’اور¯‪‚Ø‬ر]‪8‬ا‪fS$J8X°A$fagâ‬اور‬
‫دو[ ا‪ d‬آ®‪$ f 5®g‬آج ‪ f‬اور© ‪ f ”âØŸ‬اور" ˜او‪,‬ت ‪aâ´ S‬‬
‫‪ý Q f‬ى ‪ r‬دو[ ‪A‬و‪ $ J š‬ا‪ f Fgâ ± d‬اور را• ‚ ‪ˆÙ‬ن _ ¡۔‬
‫}‪Q Œ‬آ‪9‬ت ﷺ>‡ˆ‪²¶f³‬ا‪:‬داور¶‪ƒ,r8X²‬د‪$‬رت‪J‬‬
‫د‪ È‬اور اس ‪ J‬ا‪Z‬ق ‪ f Fâ ƒ, 3‬اور |ا ‪ f s 1 h‬وہ ا–ن ‪q $‬س او‪8‬ف ‪Ÿ‬‬
‫‪ò‬ڑ`و‪ö³Ú‬ں‪Ù´³‬زى‪5r‬وں‪fµ•œJ‬۔‬
‫" ا‪ « d‬اور ‪X‬ش ا‪Z‬ق ‪ý‬ى ‚ ‪5 $‬ا ا‪ 7‬او‪C‬د ‪ f aº 3‬وہ ‪ c‬ا‪ d‬ا‪ p‬دا\‬
‫— ‪„ r } f‬ف \ ‪ ’Ÿ‬دا‪ Ÿ v á‬ا‪ W‬ذا‪ F‬را• ‪0 J‬وہ ¶ •‪´ ‚ G‬‬
‫ا‪P‬س ‪ â‬آ‪A` _êV‬۔ ˜& ‪ M ØQ f‬او‪C‬د ‪ r‬ا“ •‪ˆü‬ں‪-J‬د‬
‫‪ uš f Fâ‬ا‪ˆ · ŸŒ M Øc d‬ں ‪„r‬ف ز‪³‬دہر¸ ‪ f Fâ‬اور وہ ا‪\¥‬‬
‫ز‪³‬دہ ‪ f aâ ¹ ž‬اور ا‪' J ¥‬س ا‪ F‬ز‪³‬دہ و‪/ þ‬ار‪ f a‬اور دو‪B‬ے ‪K‬پ ا·‬
‫د‪‡ º‬ا» ‪ r‬و‪ \ Ô‬او‪C‬د ‪„ r‬ف ز‪³‬دہ ‪ _ ´ Ôc‬دے ‪A‬۔ } او‪C‬د ‪ r‬ا‪u‬ا’‬
‫•‪| r ü‬ى ذ‪ ð‬دارى ‪p‬ل ˆں ‪ f Fº 3‬۔ ‪Q‬ا ا• ˆں « اور ‪K‬ا‪Z‬ق ‪ c â‬وہ ا·‬
‫¸ں ‪ J‬ا‪Z‬ق ‪ç Ÿ‬وع \ ‪ h‬ا‪ƒ d‬د ‪` ƒ, 3‬د‪ ª U‬اس ‪ 3 å. J‬ا‪ d‬ا‪p‬‬
‫‪$‬رت ‪ $‬د‪ È‬اور ا‪Z‬ق ‪ J‬ز‪ã‬ر \ ‪l‬رى ‪ f‬وہ ‪¸ ´ à‬ں ‪ « M‬ا‪Z‬ق اور «‬
 ‫‪76‬‬

‫‪l‬دات ‪8‬ا `> ‪m‚ M‬ب _ ‪ Q f S • b ”â‬ا‪$ p‬رت ˜ او‪,‬ت د‪r È‬‬
‫ا‪ª‬اور«ا‪Z‬ق‪Lr‬ورت‪_h¼Ÿ‬۔}‪`y‬ف ‪ÂJ8X °A‬ظ\ ‪b‬‬
‫آ‪Ë‬ہ › ‪ –• r‬اور •‪Â J G‬ظ \ ´ « اور ‪K‬ا‪Z‬ق ‪ý‬ى ا‪ d‬ا‪ õ p‬ا½ن‬
‫— ‪ Q f‬د‪ ’Ÿ r %‬اور — اس ‚ ‪”` _ /.‬۔ ا‪+ $ ¥‬رے آ‪ ,‬ﷺ‬
‫دو‪B‬ى‪:w`ˆ‡e‬‬
‫ُّ ْ ْ َٔ ُ َ ُ‬ ‫َﺧ ْ ُ‬
‫‪1‬‬
‫ﲑ َﻣَﺘﺎِع اﻟﺪﻧَﯿﺎ اﻟَﻤْﺮاة اﻟّﺼﺎِﳊَﺔ‬
‫’’‪ý«R‬ىد‪f—Èûr%‬۔‘‘‬
‫‪ q• A‬ز— ‪ý Q f _ ´ ¸ S ‚ q‬ى ‪ J‬ا‪þ‬ب ‪ M‬دو‪B‬ى ¨م ‪cK‬ں ‪Ÿ‬‬
‫‪ q h rK‬ا‪š‬از `د‪ b /! ô‬اس ‚ ¸ `ف ‪ 3 Q f S‬اور ا‪Z‬ق ‪Ÿ ! J‬‬
‫دو‪B‬ے ‪¾µ‬ں ‪ 3‬آ‪9‬ت ﷺ> ‪X‬د دو‪B‬ى ‪cK‬ں ‪r‬‬ ‫‪é‬م ر‪ /! Æ‬ور‪y‬‬
‫„ف‪Ôc‬د‪ušf’C‬وہ´ا‪{•d‬ا–®‪Ü‬ت‪3VwÀ¿J‬دہ‪J‬ا†م‬
‫‪K J‬و‪$‬د آ‪9‬ت ﷺ‡ˆ‪;Q M`` ³‬دى \_ ا‪ >âW‬وا‪ý°‬ى ‪Ÿ‬د‪‰ ä‬‬
‫`و ‪ Q a‬ا‪ ¬M ‰ Q â y j‬و ©رت‪ r‬و‪² \ Ô‬رےدل‪ M‬ا‪Á‬ض ‪8‬ا ‪2â‬اور‬
‫ا‪ d‬دو‪B‬ے ‪ ß 3 ¸µ‬ا‪$ d‬رت ا‪; W‬دى ‪ yJ‬آپ\ ‪z‬رہ ) ‪Hr‬ض‬
‫\آپ‪c’âLpMK-r‬آپ>‡ˆ‪³‬۔‪¶ÿM‬ں‪;\v‬دى‚‪z‬رہ‬

‫‪: 1‬ﻣﺴﻠﻢ ﮐﺘﺎب اﻟﺮﺿﺎع ﺑﺎب ﺧﲑ ﻣﺘﺎع اﻟﺪﻧﻴﺎ اﳌﺮاة اﻟﺼﺎﳊﺔ‬

‫‪: 2‬اﺑﻮداؤد ﮐﺘﺎب اﻟﻨˆﺎح ﺑﺎب ﰱ اﻟﺮﺟﻞ ﻳﻨﻈﺮ اﱃ اﳌﺮاة‬
 ‫‪77‬‬

‫_ د! ‪ uš‬وہ ‪ Â‬اور ‪ Ã‬د¡ ‪ f‬اور ‪²‬رے ا‪Ø‬ا‪g‬ت ‪Ž‬دا‪x ¥` _ Æ‬‬

‫اور‪¶My‬ں‪zyJv‬رہدے‪âA‬ں‪uš‬اس‪‚Ú¿J‬ڈ‪Ä‬ا&و‪hþ‬ا‪µ‬‬
‫ر‪fÖ‬۔¿ں¶ں‪;ÚÙJv‬دى`‪¢‬وہ‪²‬رے¬‪p4‬ل‪1f‬اورا‪Îd‬ے‬
‫‪3¸µ‬آپ> „§\‡ˆ‪$rÆZÅQ ³‬ر‪A²‬و‪r š‬و دار اوراو‪C‬د ‪p3‬‬
‫‪M•J‬ا‪2wFâd‬اورا‪3¸µMíd‬آپ>‡ˆ‪ÇQ³‬ا‪È¢‬ز‪³‬دہاو‪C‬د‪8‬ا‬
‫`> وا‪$ °‬ر‪c‬ں ‪; ÚÙ J‬دى `و ‪ J Kd M Q a‬دن ا‪ W‬ا‪æ r K‬ت ‪à 3‬‬
‫`‪F‬ں‪3‬۔‬
‫دو‪B‬ى ‪cK‬ں‬ ‫ا‪¤‬ض آپ> ا· ا· ‪ 3 ¸µ‬اور ا‪ W‬ا‪• W‬ود ‪ J‬ا‪š‬ر‬
‫‪„ r‬ف ´ ‪ Ôc‬د‪K } ª f ’C‬ت ‪ 3‬آپ > ‪A‬ص زور د‪ f ³‬وہ ‪É• Q f S‬‬
‫‪p‬لد‪È‬اورا‪Z‬ق‪ /!®âŸ !J‬ور‪By‬ا·¿<ں‪AŸ‬كآ‪¢‬د `>‪XJ‬د‬
‫ذ‪ ð‬دار ‪Ãâ‬۔ ‪ S‬وہ ز ّر¶ ‪öJ J` ™ 3 } f Â‬ں ‪ ·Ž ¶ J‬و را• ‚‬
‫‪Ê‬ارہ‪wàÕ‬۔‚شوہا\&۔‬

‫٭٭٭‬

‫‪: 1‬اﺑﻮداؤد ﮐﺘﺎب اﻟﻄﻼق ﺑﺎب ﰱ ﻧﻔﻘﺔ اﳌ•ﺘﻮﺗﺔ‬

‫‪: 2‬ﲞﺎری ﮐﺘﺎب اﺣﺎدﻳﺚ اﻻﻧ•ﻴﺎء ﺑﺎب ﻗﻮﻟ‪ l‬ﺗﻌﺎﱃ ٰاذ ﻗﺎﻟﺖ اﳌﻼﺋﮑﺔ ﻳﺎ ﻣﺮﻳﻢ ان اﻟﻠ‪ l‬ﻳﺒﺸﺮک ﺑˆﻠﻤﺔ‬
‫‪ : 3‬اﺑﻮداؤد ﮐﺘﺎب اﻟﻨˆﺎح ﺑﺎب اﻟﻨ• ﻋﻦ ﺗﺰوﻳﺞ ﻣﻦ ﻟﻢ ﻳﻠﺪ ﻣﻦ اﻟ‪R‬ﺴ ﺎء‬
 ‫‪78‬‬

‫‪17‬‬

‫‪ û‬ا–ن و ہ ‪f‬‬
‫‪$‬ا‪ýW‬ى‪"ûÚÙJ‬ك`ے‬
‫َ‬ ‫ﺖ‪َ :‬ﻗﺎَل َرُﺳﻮُل ﷲِ َﺻ َّﲆ ُ‬
‫ﲑُﰼْ‬ ‫ﲑُْ‬
‫ﰼ َﺧ ْ ُ‬ ‫ﷲ َﻋَﻠْﯿِﻪ َوَﺳّﻠَﻢ‪َ :‬ﺧ ْ ُ‬ ‫‪َ q‬ﻋﺎِﺋَﺸَﺔ‪َ ،‬ﻗﺎَﻟ ْ‬
‫َ ْ‬

‫ْ‬ ‫َٔ ْ َ َٔ َ َ ْ ُ ُ ْ َٔ‬

‫ﻻﻫِﻠِﻪ واان ﺧﲑﰼ ِﻻﻫِﲇ۔‬
‫)ﺳﰲﻦ اﻟﰐﺮﻣﺬي ا ﺑﻮاب اﻟﻤﻨﺎﻗﺐ ﺑﺎب ‪i fi‬ﺿﻞ ا زواج اﻟ‪fmy‬ﷺ(‬

‫•‪. :Ž‬ت‪Ël‬ر‪4‬ا‪…Ì5‬ن`‪QwF‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‡ˆ`‪:M‬‬
‫‪vû\MB‬وہ‪$f‬ا‪ýW‬ى‪"ÚÙJ‬ك`>‪f ûM‬اور‪M‬ا·ا÷‬
‫‪"ÚÙJ‬ك`>‪âû\4BM‬ں۔‬
‫••‪ :‬اس•‪ýMq‬ى‪"(ÚÙJ‬ك`>‪ftr*a$r‬وہ‬
‫˜& و‪Í‬ں‪f‬۔آ‪9‬ت ﷺ‪ý‬ى ‪A ÚÙ J‬و‪"(J š‬ك ‪ Ÿ‬ا‪ º‬ا‪ª‬د‪è‬‬
‫‪Qw‬ار;د‡ˆ`‪->BQw‬ااوراس‪J‬ر‪Š‬ل‪ˆcŸ‬ن‪‰‬اورا‪Ñ‬ن‪´\—r‬‬
‫‪ê Uâ Î‬ق ا‪b‬د ‪ M˜- J‬ا‪² =< 5‬رےان ا‪Ú‬ل ‪´ Ÿ‬د•‪B $ x‬‬
‫‪-‬ا‪êJ‬وں‪" ÚÙJ‬ك`>‪â`ChM‬اوران ا‪Ú‬ل‪ýM‬ى‪(ÚÙJ‬‬
 79

ûMqr‫ا‬-\MBQwf“pÔ‫ںدر‬³nEM‫م‬D‫ا‬Ÿ>`‫"ك‬
·‫ ا‬v& uí ªf ûM >`‫ ("ك‬ÚÙJ ‫ى‬ý W‫ ا‬$ f ‫ا–ن وہ‬
$ J ™‫ ازا‬J Ï - ®n‫ اس ا‬$ ‫ اس‬f A ‫ار دے‬Z b‫د ا‬X ç§ Ÿ ‫"ك‬
xâ _ ‫ن‬ö, ‫ہ‬Ð‫د •ا‬X ’Ÿ ‫را‬² ‫ر‬ì ‚ ‫ "ك‬Y‫ ا‬Q w `ˆ‡‫ت ﷺ‬9‫آ‬
÷‫ا·ا‬M\Ñc’â‫دى‬r‫ا‬-ušx¦gr‫د‬Ÿy…‫ے‬ëM˜-‫اس‬b
‫ں۔‬âû\4BM>`‫"ك‬ÚÙJ
Ÿ ‫ق‬Ã 5‫ ازدوا‬J ‫ں‬c‫ر‬$ ‫ن‬J > ‫ت ﷺ‬9‫ ذر† آ‬J ‫اس ار;د‬
¶Y‫\ا‬Y‫تا‬,‫او‬ $`‫ڑ‬òŸ‫ں‬Ó‫ر‬Ú‫و‬Qf³‫‡ˆد‬ƒ,3‫ر‬ì¬‫ا‬Ò‫ا‬
_<Mfš‫ز‬r Ò‫د‬M ¶J‫ن‬J«t‫ى‬ý¾ç’Ÿ wFgâ´M
‫ى‬B‫&دو‬r%‫وہد‬câ “p Ô\ ‫„ف‬rš‫و‬AŸ‫رت‬$•‫ا‬Qf S•‫”اور‬â
M /. J Ô ‫ اور اس‬f Fgâ ‫ر‬i $J >` Æ‫دا‬Ž ÚÙJ 8X Ÿ a
d‫ ا• ا‬ª =‫ _ ر‬Ö # — ‫’ اور‬Ÿ r %‫ د‬d‫ "د‬J ‫رت‬$ ¾ç t
f>$J‫دو[´اس‬rš‫و‬Ac_b‫‚"كا‬š‫و‬AJ‫اس‬ÚÙJ‫رت‬$
f > $ J ‫ |´ اس‬r š‫و‬A ‫ اور‬f > $ J ‫ —ت ´ اس‬r š‫و‬A ‫اور‬
Fâ ‫ا‬8 h M ‫ان‬± J Õr ¶ ‫ اور‬Sr š‫و‬A ‫ر `ف‬c r ‫وں‬5 ‫ ان‬uš
‫رك‬n S ‚ ‫ت ﷺ‬9‫ آ‬Q _ eÖ r Ÿ ´ ¢ ‫ ذرہ‬M ‫ت‬K ‫۔ } اس‬f
r š‫و‬A ´ ‫رت‬$ Ø× f Q‚ $ J ‹‫ د‬° & Ÿ ‫ارى‬ã‫ !رد‬r ‫ار;د ¶وں‬
 ‫‪80‬‬

‫‡ˆ‪Ù‬دار ى اور اس ‪c r S r‬ر دان ‪ â‬اور " ‪A‬و‪ý š‬ى ‪ J‬اس ا‪:‬د ‚ ا‪C 7‬ز‪ ²‬ان ‪r‬‬
‫او‪C‬د ‪ f aº ´ 3‬اور اس „ح آج ‪ ³å ·Ž r‬ا‪ d‬دا\ ‪Fg Õ Ú : ‚ ·Ž‬‬
‫‪f‬۔‬
‫‪ S‬وہ “ ‪+ $ f‬رےآ‪ ,‬ﷺ> آج \ ‪í‬دہ‪Ù Š‬ل ‪î‬اس ‪ M Ã‬اور‬
‫اس ‪C‬م ‪ J‬در‪m‬ن ر” ‪ ¦â‬د‪$ M } ³‬رت ‪ ²±‬ا‪ög d‬ر \ ز‪³‬دہ ¡ _‬
‫ر=‪ U‬اور " اس‪Ÿ Y‬دوا‪cKp‬ں‪Š0 ÚÙJ‬ط `د‪ì ëJK ³‬ر{ آج ‪r‬‬
‫‡& •‪ ä³ G‬ا‪C‬ام ´ _ • ‪ A‬اور ‪ ušf A • à y‬ان دو‪cK‬ں ‪ÚÙ J‬‬
‫@`‪$‬رت‪"(ÚÙJ‬ك‚‪Y‬اسار‪.ü‬م‪J}fk`“pŸ‬او‪3‬اس‬
‫‪±‬ان‪’ŸM‬اور‪ë‬ى_۔‪S‬دو‪+²K‬رےآ‪J,‬ا•ظ‬
‫َ ْ ُ ُ ْ َ ْ ُ ُ ْ َٔ ْ َ َٔ َ َ ْ ُ ُ ْ ٔ َْ‬
‫ﺧﲑﰼ ﺧﲑﰼ ﻻﻫِﻠِﻪ واان ﺧﲑﰼ ِﻻﻫِﲇ‬
‫‪QwSÜÛJ‬‬
‫)ا ّول( ‪$‬رت ‪A ÚÙ J‬و‪" ( ‚ š‬ك `ف ‪L‬ورى ‪b f _ h‬‬
‫درا“ ‪Ã‬قا‪b‬د‪±J‬ان ‪0M‬د ‚‪ t‬و‪-Û‬ا‪0Mqr‬د ‪J‬در‪Ô‬اور‪.‬م ‚‬
‫‪fyË,‬۔‪ v$‬ا‪ýW‬ى‪"(ÚÙJ‬ك‪ fûM‬و‪- h‬ا‪ûMqr‬‬
‫‪f‬۔‬
‫)دوم( اس("ك‚‪ì‬ر‪rvt‬ذا‪F‬را¦‪uš)f_§3‬ا·‬
‫‪v&c\À‬ا·آپ‪Ÿ‬ا‪b(fA¾b‬اس‚‪ì‬رر‪Š‬ل‪-‬ا‪F‬ا‪G5‬و‪‚I‬‬
 ‫‪81‬‬

‫'ك ا‪Š‬ہ ‪f‬۔ } `ف و‪" h‬ك ا‪ $ x ¦g @ b‬اس 'ك ا‪Š‬ہ ‪G ÜÛ J‬‬

‫ا•ے‪x‬۔‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪82‬‬

‫‪18‬‬

‫د‪#‬ار‪$‬رتوہ‪f‬‬
‫‪$‬ا·‪A‬و‪•‚š‬ادا`‪fF‬‬
‫َّ‬ ‫َ َّ ُ َ َ‬ ‫َ َ ْ َّ ْ َٔ َٔ ْ َ َ َ َ َ َ َ ُ ُ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫‪ O‬اِﰉ اوﰱ‪ ،‬ﻗﺎل‪….‬ﻓﻘﺎل رﺳﻮل ﷲِ ﺻﲆ ﷲ ﻋﻠﯿِﻪ و ﺳﻠﻢ ‪….‬‬ ‫ْ‬
‫‪ q‬ﻋﺒِﺪ ﷲِ ِ‬
‫َ‬ ‫َ ْ ُ ُ َ َّ َ َ ُ َ ّ ْ َ ْ َٔ ُ َ َّ َ ّ َ َ َّ ُ َ ّ َ َ َّ َ‬ ‫َّ‬
‫ْ‬
‫َواﻟِﺬي ﻧﻔﺲ ﳏﻤٍﺪ ِﺑﯿِﺪِﻩ‪ ،‬ﻻ ﺗﺆ ِدي اﻟﻤﺮاة ﺣﻖ ر ِﲠﺎ ‪ Ø‬ﺗﺆ ِدي ﺣﻖ زوِﺟﻬﺎ۔‬
‫)ﺳﰲﻦ اﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ ﮐﺘﺎب اﻟﻨ”ﲝح ﺑﺎب ﺣﻖ اﻟﺰو ج ‪ fmU‬اﻟﻤﺮاة(‬
‫‪J‬‬
‫•‪• :Ž‬ا‪Õ5‬ا‪n‬او ٰ‪Ü‬ر‪4‬ا‪…65‬ن``‪Qw‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‡ˆ`‬
‫‪g r l‬ن ‪$ ’Ÿ Q f‬رت اس و‪þ‬‬
‫‪ ×Q M‬اس ذات ‪ؐ M Ú¿ J } f Ûr‬‬
‫{ ‪-‬ا <= ‚ • ادا `> وا‪ Q {ß ” g Ñ _ °‬وہ ا· ‪A‬و‪ • ‚ š‬ادا _‬
‫`‪F‬۔‬
‫••‪ñ :‬ںآ‪9‬تﷺ>ا‪„d‬ف‪A‬و‪ýŸš‬ى‪"(ÚÙJ‬ك‚‬
‫‪Y‬د‪f³‬و¿ںدو‪B‬ى„ف‪ý‬ى‪AŸ‬و‪ÃJš‬قادا`>‪´r‬ز‪Ž‬د¡‪f’ˆ‡Ý‬‬
‫‪Õ,r¶uš‬اور‪`·Ž,‬فا‪©¥‬رت‪AQf”âƒ,M‬و‪ýš‬ى‬
‫‪"ÈûÚÙJ‬ك`>وا‪âC‬اور‪ý‬ى‪A‬و‪ÃJš‬ق‪a‬رى‪a‬رىو دارى‪ÚÙJ‬ادا‬
 ‫‪83‬‬

‫`ے۔آ‪9‬تﷺ‪$Ÿ‬رت‪J‬اس‪é‬س‡\‚ا‪9a‬ل‪QR‬ا‪d‬دو‪B‬ى•‪q‬‬
‫‪M‬آپ‡ˆ`‪J}Qw‬ن‪$‬رت‚‪A‬و‪š‬ا‪eM[pp‬ت‪Qfaâ‬وہا‪ýW‬ى‬
‫‪X3‬ش‪cf‬ا‪$p‬رت‪-‬ا‪1f¦gM&\ðJ‬اوراو‪3‬وا‪Jq•°‬دو‪B‬ے‬
‫‪Q w`ˆ‡M7‬ا•ا‪D‬م‪M‬ا‪ŠJ5‬ا‪t‬اور‪ÞŸ‬ہ`‪YMcaâ’gá‬د!‪Q‬‬
‫‪$‬رتا·‪A‬و‪ÞŸš‬ہ`ے۔‬
‫اور ‪$ S‬آ‪9‬ت ﷺ> ‡ˆ‪$ $Q f ³‬رت ا·‪A‬و‪ • ‚ š‬ادا_ `‪F‬‬
‫وہ‪-‬ا‚•´ادا_`”۔اس‪M‬دو‪5‬ى‪wß‬۔‬
‫ا ّول‪XQS‬اہدر‪‡h7‚Ô‬ق‪Sâ‬دو‪ö‬ں‪Ã‬قدرا“ا‪wJiöhd‬‬
‫‪„}V‬ح ‪-‬اا·‪ê‬وں\ا)’‪>`S‬وا‪fC‬ا‪„¥‬ح‪A‬و‪´Ÿš‬ا‪ýW‬ى‬
‫‪.‚S°›9yJ‬م‪faâ“p‬اور}„ح‪K‬و‪$‬داس‪-JS‬اا·‬
‫‪ê‬وں‚‪ fp‬اور‚ان‪ f‬ا‪„¥‬ح‪A‬و‪ý´ š‬ى ‪KJSr‬و‪$‬د ¶‚ ‚اناور‪C‬ام‬
‫‪faâ‬۔"}„ح‪-‬اا·‪ê‬وں‚رازق‪f‬اوران‪r‬روزى‚‪ˆÙ‬ن‪fa`A‬ا‪¥‬‬
‫„ح ‪A‬و‪´ š‬ا‪ý W‬ى ‪J‬ا‪Ø‬ا‪g‬ت ‪ ‚ >`A‬ذ‪ð‬دار ‪ f‬اورا‪„ ¥‬ح اور ´¾ !‬
‫‪wJED‬اور‪EDS‬ا‪³nº‬ں‪+Qf‬رىز‪K‬ن‪AcM‬و‪ÞŸš‬زى‪-‬ا‚‪á‬مد‪³‬‬
‫‪f€‬اور‪-´à‬او‪š‬اور‪A‬و‪š‬ا‪d‬دو‪B‬ے\‪wâáE‬۔‬

‫‪ : 1‬اﺑﻦ ﻣﺎﺟ‪ l‬ﮐﺘﺎب اﻟﻨˆﺎح ﺑﺎب ﺣﻖ اﻟﺰوج ﻋ‪ c‬اﳌﺮأة‬

 ‫‪84‬‬

‫دو‪B‬ى‪j‬اس‪QfSM‬ا‪D‬م‪êM‬وں‪ÃJ‬ق´‪-‬ا‪„rh‬ف\‬
‫‪ª‬ر ‪-‬ہ ‪ w‬اور‪Ã>Ùç‬قا‪b‬د ‪Ÿ‬ا)’ ا‪ ª‬دى‪ Q w‬ا‪Mq• d‬آ‪Q fa‬‬
‫‪-‬ا ا· ‪Ã‬ق \ < ر¯ وا‪ú u‬ہ ‪- c‬ف ` د! ‪ê A f‬وں ‪Ã J‬ق \ <‬
‫ر¯ وا‪úu‬ہ اسو‪-{þ‬ف_`‪X Q{ßa‬د‪ê‬ے‪-‬ف‪¶`y‬۔ ا¯ دو‬
‫‪ã‬ں ‪°r‬ء‪3‬آ‪9‬تﷺ‡ˆ`‪w‬اور‪-‬ا‪|`YÛr‬ےزوردار ا•ظ‪`ˆ‡M‬‬
‫‪$ ’Ÿ Q w‬رت اس و‪- {þ‬ا ‪Ã J‬ق ادا`> وا‪ Q { ß” g Ñ _ °‬وہ‬
‫ا·‪A‬و‪ÃJš‬قادا‪`y‬ےاور"ان ا•ظ‪´SM‬ا;رہ‪Qf‬اس‪$‬رت‪-3‬ارا‪4‬‬
‫_‪$aâ‬ا·‪A‬و‪ÃJš‬قادا_`‪F‬۔‬
‫‪ GK‬ر¿ ‪Š S‬ال ‪ý Q‬ى ‪A 3‬و‪f Õ • ‚ š‬۔ ‪ Š‬اس ‪Z y J‬آن ‪ ¾ç‬اور‬
‫•‪ý Q f*ä \q‬ى ‪A3‬و‪ QfS •‚ š‬وہ اس ‪Ùˆ‡r‬دار ‪â‬۔اس ‚وا}ادب‬
‫‪p‬ظر‪å‬۔اس\‪`S‬ے۔اس‪r‬و دارر‪f‬۔اس‪r‬او‪C‬د‪9‚ü•r‬لر‪å‬۔اس‬
‫‪ˆJ‬ل‪`–•r‬ےاور‪ñ‬ں{‪ âæ‬اس‪¦ChK-r‬۔اس‪A3 å.J‬و‪š‬‬
‫‪ý 3‬ى ‚ • ‪ Q f S‬وہ اس ‪ S ÚÙ J‬اور ‪ p‬اور د‪Ç‬ارى \ ‪ :‬آ¦۔ اس ‪J‬‬
‫آرام ‚‪9‬لر‪å‬۔اس ‪K¦J‬ت‚ا\ام `ےاور ا‪ ÜÛJ¡W‬اس ‪LJ‬ورى‬
‫ا‪Ø‬ا‪g‬ت ‚ ‪â Å‬۔ اب & ‪X v‬د ‪Š‬چ ‪ Q f A‬ا• ‪0‬د اور ‪$‬رت ا‪ d‬دو‪B‬ے ‪J‬‬
‫‪y‬ان‪Ã‬ق‚‪9‬لر‪öJcŒ‬ں‪¶J‬وں‪çÕMù&Ÿ‬رہ‪fFg‬؟‬
‫٭٭٭‬
 ‫‪85‬‬

‫‪19‬‬

‫‪%‬ں‪3r‬ورش`>وا‪C‬ا–ن&‪M‬‬
‫ك‪xâÚÙJ‬‬ ‫ر‪Š‬ل' ؐ‬

‫َ َّ ُ َ َ ْ َ َ َّ َ َٔ َ َ َ ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ َ َ‬ ‫َ ْ َ ْ ْ‬
‫‪َ O‬ﺳْﻌٍﺪ ﻗﺎل ﻗﺎل َرُﺳﻮل ﷲِ ﺻﲆ ﷲ ﻋﻠﯿِﻪ وﺳﻠﻢ اان و ﰷِﻓﻞ‬ ‫‪ q‬ﺳﻬِﻞ ِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َّ َّ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ َّ َ َ َ ْ َ َٔ َ َ ِٔ‬ ‫َ‬
‫ﲔ‪ ،‬واﺷﺎر ِﺑﺎﺻﺒﻌﯿِﻪ ﯾﻌِﲎ‪:‬اﻟﺴﺒﺎﺑﺔ واﻟﻮﺳ‪ ø‬۔‬ ‫اﻟﯿِﺘﯿِﻢ ِﰲ اﳉﻨِﺔ ﻛﻬﺎﺗ ِ‬
‫)ﺳﰲﻦ اﻟﰐﺮﻣﺬي اﺑﻮاب اﻟﰊﺮ وا‪i‬ﺻﻠﺔ ﺑﺎب ﻣﺎ ﺟﺎء ‪ fi‬رﺣﻤﺔ اﻟﻴ§‚ﻢ و ﮐﻔﺎ ﻟﺘ‪( a‬‬

‫•‪ é Õ è : Ž‬ر‪ 4‬ا‪… 6 5‬ن `` ‪ Q w‬آ‪9‬ت ‪ F‬ا‪ G 5‬و‪I‬‬

‫‡ˆ`‪MQM‬اور‪3rê‬ورشاور•–`>وا‪JC‬ن&‪M‬اس„ح‪â‬ں‬
‫‪„ } Ã‬ح ‪ëQ‬ى ‪ S‬دوا‪ë‬ں‪ w‬اور ‪¦â`ˆ‡S‬آپ> ا·¿‪r Ú‬دوا‪ë‬ں‬
‫ا‪`¡ì?K`µ‬د¶۔‬
‫•• ‪C ¬ ê :‬م ‚ ا‪¥ í ¬« d‬ا‪ w `â y‬اور ا‪D‬م > ‪%‬ں ‪r‬‬
‫‪3‬ورشاور•–‪yJ‬ا)’‪fr*a‬۔‪ïî‬اس•‪Jq‬ا•ظاس‪°›9‬‬
‫‪Ž € J *a‬دار ‪w‬۔ آ‪9‬ت ﷺ ‪ >` –• r ê‬وا‪J u‬ن ‪y J‬‬
 ‫‪86‬‬

‫‡ˆ`‪Qw‬وہ&‪ëM‬ےاس‪c‬ر‪„}xâIZ‬ح ا‪r Ú¿ d‬دوا‪ë‬ںا‪d‬‬

‫دو‪B‬ے‪wFâIZJ‬۔اس‪*a‬ى‪ ÚÙJ }‰J Y‬ا‪°›9 d‬ا×م‬
‫´وا‪J ?’Ÿfv‬ن‪%‬ں‪3r‬ورشاور•–‪„r‬ف\ ‪Aâ_–0‬۔‬
‫‪%‬ں ‪î r‬ا‪` M Æ‬ف ‪ û ž‬اور ‪@ ž‬را ¸ں ‪ –• r‬اور •‪h ! ‚ ü‬‬
‫‪T‬د _‪b f‬ا•‪r‬ر‪c¦gÕ‬اسذر† \‪C‬م ‪J‬ا‡اد‪rG•M‬روح ´•‪G‬‬
‫`‪f F‬۔ } ‪C‬م ‪ J‬ا‡اد اس ‪K‬ت ‚ ‪ å‬ر— ‪â‬ں ‪ Q‬ا• وہ ‪`C h K- -C‬‬
‫‪e ¦â‬ت ‪ c Uâ‬ان ‪ œJ‬ان ‪ ê r‬او‪C‬د ‪ û ž‬اور ‪@ž‬را_ رہ‪b f ¦g‬‬
‫ان‪J‬ر‪Á‬داراور‪C‬م‪J‬دو‪B‬ےا‡ادان‪¸êJ‬ں‪aJ‬رى„ح‪âÅ‬ں‪cÃ‬‬
‫وہ ‪C‬ز‪¤$J®KZ &²‬أت‪cÚÙJ‬م ا‪ Ã ¼µ‬اوراس „ح ‪C‬م ‪J‬ا‡اد‪-C M‬‬
‫‪ K-‬اور ‪ r ®KZ‬روح •‪` G‬ے ‪f‬۔ } ‪%‬ں ‪ ‚ –• r‬ا‪e‬م `ف ‪¸ ïKá‬ں ‪Ÿ‬‬
‫رو‪ ®p‬اور ا‪GZ‬اورˆ‪‚>• \h4 °‬ذر†‪C bf _h‬م ‪G•DÌ r‬اور ‪C‬م ‪M‬‬
‫‪r®KZ‬روح‪‡Ÿ‬وغد‹‚´•رىذر†‪f‬۔‬
‫‪A‬ا¨س‪Qf‬آج©‪öJ‬ں‪M‬اس‪é‬س‡\‪„r‬ف\‪_R‬‬
‫‪fFgFŽ‬۔˜او‪,‬ت‪ÄZ‬ر‪Á‬دار‪%‬ں‪¦hrùð©J‬ان‪J‬ا‪µ‬ال‪o¢Ÿ‬‬
‫اورا__‪òM[pr‬ڑ`‪ñ‬اور•§‪Â‬ظ\‪4‬ہ`>‚‪w`gÕòK‬اور‬
‫‪s>Aê$‬اداروں‪„r‬ف\‪wƒ,‬ان‪%²±M‬ں‪K¦J‬ت‪X‬ددارىاور‬
‫—ت[‪ŽŸ‬ى„ح‪fagó‬اور‪`Õöõô¬ê‬رہ‪w`g‬۔‬
 ‫‪87‬‬

‫}اس‪|M˜-‬ىا‪å‬ح‪Lr‬ورت‪f‬۔‪$‬ر‪Á‬دارا·—‪%%‬ں‪J‬و‪°‬‬
‫‪Z‬ار'¼ان‚‡ض‪Qf‬ان‪Âr‬و•‪ü‬اوران‪ërø÷J‬ىاوران‪J‬ا‪µ‬ال‪r‬‬
‫•–‚‪a‬را‪a‬راا‪Ž‬م`¶اور‪$‬ادارےاس‚م‪Ÿ‬ا·¿‪›MÚ‬ان‪‚J‬ر‪ù‬ں‚‡ض‬
‫‪¸êQf‬ں‪K$J‬پ‪„r‬ح‪`Õ‬ر‪w‬اورا_دردر‪ŠJ‬ا‪C¦hr>°°‬م‬
‫‪XJ‬دداراور‪·ûr>°úÃ‬ا‪F‬ر`¶اور‪|\4‬ى‪K‬ت‪QfS‬ان‪J‬د‪¢‬ں‬
‫‪SM‬ا‪P‬س‪8y‬ا‪>â‬د¶‪ûž³å?Q‬اور‪`âÿž‬دو‪B‬وں‪,r‬ات‪º3‬ے‬
‫‪w‬۔‬
‫دو‪B‬ى„ف‪¸ê‬ں‪’Ÿr¥ãˆ´$J‬و‪_Ô‬۔ا_‪KS‬تˆ‪³‬د‬
‫ر}!‪Q/‬د‪|\4‚%‬اا–ن‪ß‬ا‪ àüû‬ا‪DC‬ءﷺ´ا‪Rêd‬اور‪ê‬‬
‫´وہ}‚‪K‬پاس‪8r‬ا‪e_\e‬ت‪R€â‬اوراس‪ˆr‬ں´ا\‪ÙÏ‬ت‪™Ù‬‬
‫‪òŒ‬ڑ`د‪\%‬ر‪Utâý‬۔}ا•وہ‪‚3‬را‪Ò‬ا‪F‬ر`¶‪-ÙcÃ‬اا_‬
‫´&‪`_±°/‬ے‪x‬اور‪-‬ا\|ھ`‪f”â[þrÿ‬۔‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪88‬‬

‫‪20‬‬

‫'‪ã‬ں‪"(ÚÙJ‬ك‪r‬ا)’‪*a‬‬
‫َّ َ َّ ُ َ َ ْ َ َ َّ َ َ َ َ َ َ‬ ‫َ ْ َ َ َ َ ِ َ ُ َْ َ َ‬
‫ﱮ ﺻﲆ ﷲ ﻋﻠﯿِﻪ وﺳﻠﻢ ﻗ ﺎل ﻣﺎ زا ل‬ ‫‪ q‬اﻟﻨ ِ ّ‬
‫‪ q‬ﻋﺎِﺋﺸﺔ رﴈ ﷲ ﻋﳯﺎ‪ِ ،‬‬
‫ِ‬
‫ْ َ َ َّ َ َ ْ ُ َٔ َّ ُ َ ُ َ ّ ُ ُ‬ ‫ْ ُ‬
‫ﱪﯾﻞ ُ½ِﺻﯿِﲎ ِابﳉﺎِر‪ Ø ،‬ﻇﻨﻨﺖ اﻧﻪ ﺳ‪¹‬ﻮ ِرﺛﻪ۔‬ ‫ِﺟ ِ‬
‫)ﺻﺤﻴﺢ اﻟﺒﺨﺎري ﮐﺘﺎب ا ﱰﱮدب ﺑﺎ ب اﻟﻮﺻﺎة ﺑﺎ ﻟﺠﺎر(‬
‫‪J‬‬
‫•‪. : Ž‬ت‪Ël‬ر‪4‬ا‪…KL!ÿH5‬ن`‪QwF‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‡ˆ`‪QM‬‬
‫‪-yJS'×>2‬ا‪„r‬ف\‪K‬ر‪K‬را‪"×Qfr*aº‬ن‪QÝ>â‬‬
‫‪ؑ ª‬‬
‫;‪ã‬وہا\وارث‪Zh‬اردےدے‪x‬۔‬
‫•• ‪´ ¦' :‬ا–® ‪ M†ÙŠ‬ا? ‪ w`â7‬اور آ‪9‬ت ﷺ‬
‫>'‪ã‬ں‪"«ÚÙJ‬ك‪f’ˆ‡*aRr‬۔•‪v$QfS‬ا·'‪S‬‬
‫‪ ÚÙJ‬ا‪"b‬ك_ `‪a‬وہدرا“ ا–ن‪ •‚>Á‬دار‪uš_ h‬ا–نا‪d‬‬
‫‪ÿ‬‬
‫‪#‬ن ‪Ð‬ق‪ f‬اور '‪'&%î $‬ن ‚ ا‪C d‬ز‪-‬اور‪L‬ورى ‪f7‬۔ }‪ÊBK‬ت ‪r‬‬
‫‪û‬ى اور ‪ $J Dµ‬ا‪D‬م ‪ Y‬د!‪ã'Q f‬ں ‪ ÚÙJ‬ا‪" b‬ك‪ ¦g Õ‬اور‬
‫اس‪MY‬اس‪c‬ر‪!‚*a‬ا‪F‬ر`‪Q fa‬آ‪9‬تﷺ‡ˆ`‪>2ªQw‬‬
 ‫‪89‬‬

‫× اس‪K‬رے‪M‬اس„ح (ار اور‪9>MQ ¡ ÚÙJ*a‬ل‪S'ã;Q Õ‬‬

‫‪ Ÿ‬وارث ‪ ° h‬د‪x ¦g ³‬۔ اس ‪*a‬ى ‪J * & q : J Y‬ن ‚ ‡ض ‪ Q f‬وہ‬
‫ا·'‪ã‬ں‪AÚÙJ‬ص‪S‬اورا‪P‬ن‚"ك`ےاوران ‪J‬د‪dçMÔÒ‬‬
‫‪ â‬اور ان ‪Lp 9 r‬ى ‪ M‬ان ‪ý J‬ى ¸ں ‚ ‪9‬ل ر‪å‬۔ آ‪9‬ت ﷺ ‪ã' Ÿ‬ں‬
‫‪" ( ÚÙ J‬ك ‚ ا‪9 a‬ل ‪ Q R‬آپ ‪cK Üò Üò‬ں ‪ ´M‬اس ‪`ˆ‡ *a r‬‬
‫پ‡ˆ`‪Æå M ¶BßQ w‬و‪9‬ہ)ؤ‪c‬‬
‫‪M‬۔ ‪ ïî‬ا‪ d‬دو‪B‬ى •‪Mq‬آ ؐ‬
‫®ر§ز‪³‬دہ`د‪`³‬و‪²a‬را‪L±áY‬ورت‪²‬رے'‪‚JS‬م´آ‪1¥‬۔‬
‫درا“ ا–ن ‪ J‬ا‪Z‬ق ‚ ا“ ‪ì‬ر اس ‚ وہ "ك ‪ $ f‬وہ ا· '‪ã‬ں‪J‬‬
‫‪f a` ÚÙ‬۔ دور ‪å¢ J‬ں اور ‪* à‬ر ‪ x‬وا‪¢‬ں ‪ c ÚÙ J‬ا–ن ‪ J ¹‬ر]‬
‫‪M‬و‪Ú‬ا‪Z‬ق‚ا‪ø‬ر`د!‪å¢KAf‬ں‪ÚÙJ‬اس‚دنرات‚وا‪faºÕ‬ان‬
‫‪A U _¹ÚÙ J‬اور ا–ن‪J‬ا‪Z‬ق‪ 1 E‬ا‪ W‬ا‪© F‬رت‪³ÑM‬ں‪â‬‬
‫`‪å¢‬ں‪‡ÙJ‬آ‪w`g‬۔‬
‫} آ‪9‬ت ﷺ ‚ ‪n S‬رك ار;د ‪ $‬اس •‪ M q‬درج ‪ã' f‬ں ‪J‬‬
‫‪"( ÚÙ‬ك‪0JÝr‬وہ‪¢K‬ا‪‘Õ‬ر‪X3‬د"ك`> وا‪¢‬ں‪J‬ا·ا‪Z‬ق‬
‫‪r‬در‪´ ‚R‬ا‪’d‬ہذر†‪ã'ušf‬ں‪ ÚÙJ‬و‪ vh‬ا‪"b‬ك`‪fA‬‬
‫} ‪ J‬ا· ا‪Z‬ق ( ا‪â Y‬ں ‪ã' uš‬ں ‪ ÚÙ J‬ا‪" b‬ك `> ‪$ J‬‬

‫‪: 1‬ﻣﺴﻠﻢ ﮐﺘﺎب اﻟﱪ واﻟﺼﻠﺔ ﺑﺎب اﻟﻮﺻﻴﺔ ﺑﺎﳉﺎر واﻻﺣﺴﺎن اﻟﻴ‪l‬‬
 ‫‪90‬‬

‫ا‪C Ÿ v d‬ز‪X ²‬د ´ ا‪º + b‬ے ‪x‬۔ ور‪ ® y‬و روز ‪ x‬وا‪¢‬ں ‪‚ ¹ ÚÙ J‬‬
‫‪è‬ا‪,‬ز‪³‬دہد—{!ك‪A_g\>â‬۔‬
‫ا‪„ ¥‬ح اس •‪ Jq‬و‪ý6‬ں ‪µCÜÛJ‬ں اور ‪w‬ں‪‡ S ´ 3‬ض‬
‫‪ÇQfaâ´l‬ا‪È¢‬ا‪µCS'W‬ںاور‪w‬ں‪ÚÙJ‬ا‪"b‬ك`¶اوران‪J‬‬
‫‪ ÚÙ‬ا‪P‬ن اور<ون‚ ‪„} uš¶`˜-‬ح ا‪‡ d‬د ا‪Z‬ق ‪ö,J‬ن‪^ ˆJ‬‬
‫‪ f‬ا‪„ ¥‬ح ‪ ´ MC‬اس ‪ö,‬ن ‪ w ^ˆ J‬اور • ‪ Q f S‬د‪ M %‬ا‪ƒ, - V‬‬
‫‪MCßQfAâ‬اور‪´.g‬ا·آپ‪Ÿ‬ا‪Z‬ق‪ö,J‬ن‚‚ر‪&ê‬۔‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪91‬‬

‫‪21‬‬

‫‪`y,r+‬و‪ª‬ا•‪-‬ا’‪¦gâ‬‬
‫‪c‬ڈٹ`‪`/.‬و‬
‫َّ َ َّ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪َٔ q‬اﰉ اﻟَّﻨ ْ‬
‫ﷲ َﻋﻠْﯿِﻪ‬ ‫ﱮ ﺻﲆ‬ ‫‪ٔ a‬اْﲱَﺎِب اﻟﻨ ِ ّ‬ ‫‪ٔ a‬اْﺳَﻠَﻢ‪ْ ِ ،‬‬ ‫‪ q‬ﻛَِﺘﺎب َرُﺟﻞ ِ ْ‬ ‫ﴬ‪ْ َ ،‬‬ ‫َ ْ‬
‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫َِ‬
‫ﲔ َﺳﺎرَ‬ ‫ﲻَﺮ ْ‪ُ O‬ﻋَﺒْﯿِﺪ ﷲِ ِﺣ َ‬ ‫َ َ ّ َ ُ َ ُ َ ُ َ ْ ُ ِ ْ ُ َٔ َٔ ْ َ َ َ َ َ َ ُ َ‬
‫ِ‬ ‫وﺳﻠﻢ ﯾﻘﺎل ﻟﻪ‪ :‬ﻋﺒﺪ ﷲ ‪ O‬اِﰉ اوﰱ‪ ،‬ﻓﻜﺘﺐ ِٕاﱃ‬
‫ُٔ‬‫َ‬ ‫َ‬ ‫ََ‬ ‫َ‬ ‫ّ‬ ‫َ َّ ُ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َ ُ َّ ُ ْ ُ ُ َٔ َ‬
‫ﷲ َﻋﻠْﯿِﻪ َوَﺳﻠَﻢ ……ﻓﻘﺎل‪َ :‬اي اّﳞَﺎ‬ ‫ﱪﻩ‪ ،‬اّن َرُﺳﻮل ﷲِ ﺻﲆ‬ ‫ِٕاﱃ اﳊﺮوِرﯾِﺔ‪ ،‬ﳜ ِ‬
‫َ‬
‫ﱒ‬ ‫ﷲ اْﻟَﻌﺎِﻓَﯿَﺔ‪َ ،‬ﻓﺎَذا َﻟِﻘﯿُﺘ ُﻤﻮ ُ ْ‬ ‫اﻟ َّﻨﺎُس! َﻻ َﺗَﺘَﻤ َّﻨْﻮا ِﻟَﻘﺎَء اْﻟَﻌُﺪّو‪َ ،‬واْﺳٔﺎُﻟﻮا َ‬
‫ِٕ‬ ‫ِ‬
‫ُ‬
‫ﺖ ِﻇﻼِل اﻟّﺴُ‪¹‬ﻮِف۔‬
‫َ‬ ‫ﲢ َ‬ ‫ﱪوا‪َ ،‬واْﻋَﻠُﻤﻮا َٔا َّن اْﳉََّﻨَﺔ َ ْ‬ ‫َﻓﺎْﺻ ِ ُ‬
‫) ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ ﮐﺘﺎب اﻟ‪m‬ﻬﺎد واﻟﺴﰿﺮ ﺑﺎب ﮐﺮاﻫﺔ ﺗﻤ‪ fm‬ﻟﻘﺎء اﻟﻌﺪو ……(‬

‫•‪• : Ž‬ا‪ Õ 5‬ا‪ n‬او‪ /‬ر‪ 4‬ا‪… 6 5‬ن `` ‪ Q w‬ر‪Š‬ل ا‪ 5‬ﷺ >‬
‫„§\‪ ³ˆ‡` â0Ñ‬۔اے‪!öJ‬د‪`Õy,àr /.J0‬واور‪-‬ا\‬
‫ا‪ V‬اور ‪X J 1l‬ا¿ں ر‪ ß ª â‬د‪2 ÚÙ J 0‬اؤ ‪ 9 " c ¦g â‬اور‬
‫ا‪3‬ل‪`/.ÚÙJ‬واور‪³‬در&&©اروں‪fbJSÙJ‬۔‬
 92

-D‫ ا‬yJ‫د‬ñÏ‫("كاور‬ÚÙJ‫ں‬4‫د‬q• S : ••
‫۔‬fag‫آ‬M‫ں‬cK°©‫!را‬$fF`:‡Z,¬«‚Â
W‫ا‬M >`™3‫اس‬y‫`واور‬y Y‫ا‬Xàr>- ÚÙJ0‫( د‬i)
‫`و۔‬5\‫„ف‬
‫۔‬â‫ا¿ںر‬XJ1l‫اور‬V‫ا\ا‬-ˆ (ii)
‫ا‬8 ‫ ©رت‬r ’‫ا‬- ÚÙ J ‫ اس‬3 >â 5 \ ‫ „ف‬r 0‫( ا• د‬iii)
‫`و۔‬/.`‫ڈٹ‬ÚÙJ‫ل‬3‫اورا‬9@‚"c¦gâ
B‫ل‬p ‫ا×م‬d‫\ا‬M‫ں‬µ×‫دوا‬Q&‫ر‬sM‫©رت‬r/. (iv)
‫۔‬Ã‫“`و‬p‫دت‬N³‫اور‬Ã‫'ؤ‬7Bc³Rxf‫@`ر‬Ÿ
–‫ر‬a‫اور‬Ã ’Ÿ‫اور‬íê’Ÿ‚%‫د‬، ‫ى‬0‫د‬³‫ں‬âÿ‫اہوہد‬XyJ‫•ں‬
´ S \ q• ‫ اور † اس‬A` _ : ‫ق‬Z‫ ا‬õ° û \ ‫ اس‬yˆ‫’ ز‬Ÿ ‚ èl
Ÿ‫ں‬å¢ •‫ ا‬uš!‫زت_ د‬g‫ا‬/&r ªM˜-JÈ‫م د‬D‫ ا‬Q faâÅÄ
J0‫د‬BQ`ˆ‡y‫ ار;د‬Sà‫تﷺ‬9‫آ‬cFâ‫زت‬g‫ا‬r >°‫ن‬J‫ ًا‬ª
aâ ‫™ آور‬3 ‫وں‬B‫دو‬J`` ‫¸ *ش‬µ ‫د‬X c C‫ `> وا‬ª ‫ `و۔‬y Y‫ا‬X r /.
‫۔‬u‫ڈ»ل‬M]‫ا·ر‬J`‫ب‬8_‫ا‬Qaf
…‫ د‬9r ‫ت‬K‫`واس‬y Y‫ا‬Xr /.J0‫د‬àQሇS‚‫}آپ‬
‫آن‬Z $ f  h‫ و‬S ‫زت _ د! اور‬g‫ ا‬r ª : M ˜- J È‫م د‬D‫ ا‬Q f
 ‫‪93‬‬
‫َ َْ َ ّ ْ‬
‫»‪R 1‬د‪˜-JÈ‬‬
‫‪>¾ç‬انا•ظ‪`M‬ا‪…‰‬ن‡ˆ’‪ Qf‬ﻻ ِاﮐﺮاە ِﰲ اﻟ ِﺪ ِ‬
‫‪_’g/&á`ªM‬۔‬
‫" ا‪„d‬ف ‪öJ‬ں‪ \ >`5Ÿ‬رو‪ 0‬اوردو‪B‬ى „ف ا_ ‪J9‬‬
‫‪ÚÙ‬ڈٹ`‪á`Ýr>`/.‬اس‪„rÖ,‬فا;رہ`‪åQfa‬ا‪D‬م‬
‫‪öJ‬ں ‪p \ ù蘟‬ل رو‪ A fx‬وہ ‪öJ‬ں‪J‬د‪¢‬ں \ ‪µ‬ت ‚ ‪X‬ف ´‬
‫‪‘ 9‬ر ‪ f Ö! “‹ 3‬اور ‪ t‬وہ و; ‪µC $ f Â‬ں ‪ƒ r G• r‬د ‪Q f F` °‬‬
‫ا‪„d‬ف‪c‬وہا·;ں‪Ÿ‬روك`ر‪Œ‬اور‪©t‬رت‪<y蘴M‬اوردو‪B‬ى‬
‫„فوہ‪µ‬ت‪‡ÙJ‬ا‪w:‬دراور‪âjž‬ں‪©Q‬اروں‪æ ‚&MSÙJ‬رہ‬
‫د= ۔‬

‫٭٭٭‬

‫‪ : 1‬اﻟﺒﻘﺮة‪257‬‬
 ‫‪94‬‬

‫‪22‬‬

‫د‪21\0‬ى‪`y‬و‬
‫اور¸ںاور‪$‬ر‪c‬ں‪¸\3J‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ َ ْ َ ْ ُ ْ َ َ َ َٔ َ َ َ َ َ ُ ُ‬
‫ﷲ َﻋَﻠْﯿِﻪ َوَﺳّﻠَﻢ ٕاَذا ٔاَّﻣﺮَ‬
‫ﷲ َﺻ َّﲆ ُ‬ ‫‪…َ O‬ﯾﺪة‪ْ ،‬‬ ‫ْ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ل‬ ‫‪ q‬اِﺑﯿِﻪ‪ ،‬ﻗﺎل‪ :‬ﰷن رﺳﻮ‬ ‫‪ q‬ﺳﻠ َامين ِ‬
‫َ َ َ ُ ُّ َ َ َ ْ ُ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َٔ ً َ َ َ ْ َٔ ْ َ َّ ٔ ْ َ ُ َ َ ْ‬
‫ﷲ‪…..‬ﻓﻼﺗﻐﻠﻮا‪،‬وﻻ ﺗﻐِﺪروا‪،‬وﻻ‬ ‫ﰟ ِ‬‫ﴎﯾٍﺔاوﺻﺎﻩ‪…..‬ﻗﺎلاﻏﺰواِاب ِ‬ ‫اِﻣﲑا‪ :‬ﺟ‪ٍ¹‬ﺶ‪،‬او ِ‬
‫ًَ‬ ‫َ‬
‫َ َ ْ ُ َّ ْ َ ٔ ‪1‬‬ ‫ً‬ ‫َ ُُ َ َْ ُ‬
‫ْﲤﺜﻠﻮا‪َ،‬وﻻﺗﻘُﺘﻠﻮاَوِﻟﯿﺪا‪ ….‬ﻻﺗﻘﺘﻠﻦاﻣﺮا ۔‬
‫ة‬
‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ ﮐﺘﺎب اﻟ‪m‬ﻬﺎد واﻟﺴﰿﺮ ﺑﺎب ﺗﺎ ﻣﰿﺮ ا ﱰﱮﻣﺎم ا ﱰﱮﻣﺮاء ‪ fmU‬اﻟﺒﻌﻮث و وﺻﻴﺔ ا ﻳﺎﻫﻢ ‪(…..‬‬

‫•‪㎠: Ž‬ہ ر‪ 4‬ا‪… 6 5‬ن``‪ß Q w‬ر‪Š‬ل ا‪5‬ﷺ „§ ‪’Ÿ r‬‬

‫'ر‪ñ Ü‬د ‪ $J‬روا‪ c`ˆ‡ y‬اس ‪ J‬ا‪ Q M`ˆ‡ ˆ Ÿ ë‬ا‪á ‚ 5‬م ‪- `u‬ا‬
‫‪ J‬ر‪ >MÒ‬اور ‪` y œ9 à‬واور ‪à y‬د‪2 1 \0‬ى `واور ‪ Œc y‬و?‪y‬‬
‫‪J‬‬
‫„‪ÜÛJÀ‬د‪¢@J0‬ں‪J‬ا‪KLIH‬ءو‪9‬ہ‚‪ó‬اور‪$³¬ty‬رت‪`3Ÿ‬و۔‬

‫‪َ : 1‬ﻻ ﺗ َﻘ ْﺘُﻠ َ َّﻦ اﻣَْﺮ أ َة ً ‪ S :‬ا• ظ ‪ êŽ‬ء ا ˆم ˆ ‪w U $ \ 3‬۔ ﻣﻨ‪، l‬‬
‫)ﻣﻮﻃﺎء ) ﺑﺮواﻳﺖ ﳛٰﻰ ﺑﻦ ﳛ ٰﻰ( ﮐ ﺘﺎ ب اﳉ ﻬ ﺎد ﺑ ﺎب ا ﻟﻨ• ﻋﻦ ﻗ ﺘﻞ اﻟ ‪R‬ﺴ ﺎء و ا ﻟﻮ ﻟﺪان (۔‬
 ‫‪95‬‬

‫••‪ :‬آ‪9‬تﷺ‚‪nS‬ركار;دا‪u‬ا’•ں‪§„M‬اوران‪‰J‬‬
‫آ> وا‪öJ u‬ں ‚ „ہ ا‪Ô‬ز ر¿ ‪f‬۔ ا‪D‬م > ‪þ‬ر ‪ è8 J‬اور ان ‪g r‬ر‪yp‬‬
‫‚رروا‪A‬ں \ ‪B‬ر ‪© ` â‬ار ا‪ ª ’µ‬اس ‪öJ ‰ J‬ں > ˜‪ è‬د‪ÚÙ J 0‬‬
‫´ ( ا‪Z‬ق ‚ وہ …‪ y‬د‪a \ >` : { r }³Y‬ر– ‪f ¿l‬۔ ‪ŠÑ‬ں ‪M‬‬
‫‪$‬ر‪c‬ںاور¸ں{‪`3Ÿ‬د‹‚„‪lÀ‬م‪ŠµÀ„SbR‬ى‪dJÙç‬م\‬
‫د‪M 7§CJ%‬و‪ R•â6‬اوراس‪0J‬وہ ‪ŠÑ‬ں‪´ SM‬رواج ‪DQ R‬ح‬
‫د‪¢@J 0‬ں‪á J‬ك‪‚،‬ن و‪9‬ہ‚ٹ ` ا‪ W‬و?‪é Ÿ8X y‬ل{ ‪M`ú‬۔‬
‫اس‪E‬ر‪ÑŸñ‬ب‪¢‬گ‪M{á`F‬۔آ‪9‬تﷺ>ان‪H„yG˜4‬ں‬
‫‪ ÚÙ J I Ÿ‬روك ` ‪ nò‬د‪" ( ´ ÚÙ J 0‬ك ‪  r‬دى اور ‪ œ9‬اور‬
‫‪c‬ارىاور‪21‬ى‪ò9Ÿ‬ام‪Z‬اردے`د‪M%‬ا‪d‬ا¬‪õ°‬ا‪Z‬ق‪ƒr‬د‪rƒ,‬۔‬
‫اس ‪0 J‬وہ ‪ Q Œ‬دو‪B‬ى ا‪p‬د‪ f ÅÄ \ q‬آ‪9‬ت ﷺ > ‪´ S‬‬
‫‪ Y‬د‪ nò Q ³‬د‪Š J 0‬ڑ‪å¢ Ç‬ں اور ‪ $ J K- Jê‬ا‪ W‬ز‪Kš‬ں ‪ Ÿ‬و‪L‬‬
‫`> وا‪¢‬ں ‪Z J‬ف ‪X‬اہ وہ ‪ íê t‬و * ‪â J‬ں ¿‪ y Ú‬ا‪ 1¦g ³µ‬اور ‪Q Œ‬‬
‫‪Z‬آن ‪Š r ¾ç‬رۃ ‪2 f aˆ‡ M l‬۔ ‪ãN M‬ں ‪ Y ´ y J‬د‪ Q f ³‬ا_‬
‫‪ c³b¦gÕy 3‬ا_‪O‬را‪P‬ن‪ò‬ڑد‪¦g³‬اور‪³‬وا}~‪`uS‬ر¿`د‪¦g³‬‬

‫‪: 1‬ﺳﻨﻦ اﻟﮑﱪٰی ﻟﻠ•ﻴ ﻬ• ‪ ،‬ﮐﺘﺎب اﻟﺴﲑ ‪ ،‬ﲨﺎع اﺑﻮاب اﻟﺴﲑ ‪ ،‬ﺑﺎب ﺗﺮک اﻟﻘﺘﻞ ﻣﻦ ﻻ ﻗﺘﺎل ﻓﻴ ‪ l‬ﻣﻦ اﻟﺮﻫﺒﺎن …‬
‫‪ : 2‬ﳏﻤﺪ‪4 :‬‬
 ‫‪96‬‬

‫اور ‪p‬ل‪J+‬ا‪P‬م ‪‰J‬ان‪ ¦gÕyQŸNr‬اوردوران‪ãNM´ N‬ں‬

‫‪ ÚÙ J‬ا‪D‬م > ( "ك ‚ اس ‪ Y ÚÙ J *a‬د‪X Q ³‬د ‪ãN â 9‬ں ‪r‬‬
‫روا¬ ‪J Q f‬ن` ا‪ áYb‬د‪ Mè‬اور‪X‬د ›‪X°‬راك ‪/ 3‬ارہ``‪M‬۔‬
‫` او‪m‬ں ‪Š 3‬ار ``‪ M‬اور ‪X‬د ‪8‬ل ‪MR‬۔ ‪ nòt Õ‬د‪ ÚÙ J 0‬د‪r %‬‬
‫‪Ct‬م>‪a‬ر–‪tJ‬زˆ‪My‬اس\‪"û‬ك‪fÕ‬؟‬
‫‪GK‬ر¿د‪àÚÙJ0‬لوا‪E‬ف‚‪Š˜-‬اس‪ZyJ‬آن‪aˆ‡¾ç‬‬
‫‪f‬۔‬
‫َْ‬ ‫َْ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ ْ َ َّ ُ ْ َ َ ٰ ُ َ ْ َ ٰ َ َّ َ ُ‬
‫‪1‬‬
‫‪ :‬اﻻ ﺗْﻌِﺪﻟْﻮا ِاْﻋِﺪﻟْﻮا ُﮬَﻮ اﻗَﺮُب ِﻟﻠّﺘﻘٰﻮی‬ ‫ﻻ ﳚِﺮﻣﻨﮑﻢ ﺷﻨﺎن ﻗﻮٍم‬
‫’’‪R‬اے‪Ct!öJ‬م‪r‬د‪/&ÿS‬اس‪K‬ت‪3‬آˆدہ‪`y‬ے‪BQ‬اس‬
‫‪à y J‬ل و ا‪E‬ف ‪ J‬ر‪g ¾ \ Ò‬ؤ ‪p & Q /! ÿ b‬ل ‪ M‬د‪J 0‬‬
‫‪à´ÚÙ‬لوا‪E‬ف‚"ك`و‪ٰ TtQ‬ى‚¿‪f°‬۔‘‘‬
‫‪A‬ا¨س‪Q‬د‪>%‬اس;ندار‪crÂ‬ر_‪r‬۔‬
‫٭٭٭‬

‫‪ : 1‬اﳌﺎﺋﺪة‪9 :‬‬
 ‫‪97‬‬

‫‪23‬‬

‫‪Ù‬ت‪4‬ہ`>وا‪¶5°‬‬
‫)‪•á3‬۔‪Š‬د‪X‬رى۔‪7‬ن•ا‪8‬و‪9‬ہ(‬
‫ﷲ َﻋَﻠْﯿِﻪ َوَﺳ َّﻠَﻢ َﻗﺎَل‪ :‬اْﺟَﺘﻨُﺒﻮا اﻟ َّﺴْﺒﻊَ‬ ‫ﱮ َﺻ َّﲆ ُ‬ ‫‪ q‬اﻟ َّﻨ ِ ّ‬ ‫َ ْ َٔ ُ َ ْ َ َ َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫‪ q‬اِﰉ ﻫﺮ‪¥‬ة ِ‬
‫َ ُ‬ ‫ّْ ُ‬ ‫ُ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ‬ ‫َ‬
‫ﴩك ِابهلل‪َ ِ،‬واﻟ ّ ِﺴْﺤُﺮ‪َ ،‬وﻗْﺘﻞ‬ ‫اﻟُﻤﻮِﺑﻘﺎِت‪ ،‬ﻗﺎﻟﻮا‪َ :‬اي َرُﺳﻮل ﷲِ‪َ ،‬وَﻣﺎ ﻫ َّﻦ؟ ﻗﺎل‪ :‬اﻟ ِ‬
‫َ ّ‬ ‫َٔ ْ ُ‬ ‫َٔ ْ ُ‬ ‫َّ َ َ َ ُ َّ‬ ‫َْ‬
‫ﷲ ِٕاﻻ ِابﳊَ ّ ِﻖ‪َ ،‬واﰻ اﻟِّﺮَاب‪َ ،‬واﰻ َﻣﺎِل اﻟَﯿِﺘ ﯿِﻢ‪َ ،‬وا ﻟّﺘَﻮ ِﱄ‬ ‫اﻟّﻨﻔِﺲ اﻟِﱴ ﺣّﺮم‬
‫َ َ‬ ‫ْ‬ ‫َْ ُ‬ ‫َ َّ‬
‫ﻒ‪َ ،‬وﻗﺬف اﻟُﻤْﺤَﺼَﻨﺎِت اﻟُﻤﺆِﻣَﻨﺎِت اﻟﻐﺎِﻓﻼِت۔‬ ‫َ ْ½م اﻟﺰْﺣ ِ‬
‫)ﺻﺤﻴﺢ اﻟﺒﺨﺎري ﮐﺘﺎب اﻟﺤﺪود ﺑﺎب ر‪ fi‬اﻟﻤ‪m‬ﺻﻨﺎت(‬

‫•‪ :Ž‬ا‪—&Š‬ہر‪4‬ا‪…65‬ن``‪Qw‬ر‪Š‬لا‪F5‬ا‪G5‬و‪`ˆ‡I‬‬
‫‪ Q M‬اے ‪Ù ÿ ! öJ‬ت ‪4‬ہ `>وا‪cK °‬ں\ ˆ ‪ `g‬ر@ !‪/‬۔ „§>‬
‫‪Ñ‬ض‪Õ‬۔‪³‬ر‪Š‬لا‪ÙS!5‬ت‪Ÿ²K‬ن‪w¥‬؟آپ>‡ˆ‪³‬۔ )‪- Ÿ t(١‬ا <= ‚‬
‫‪˜dç‬ا‪cKI‡q(٢) á‬ں‪t(٣) UœJ‬ا–ن‪Š(٤) á`3•áŸ‬د‬
 ‫‪98‬‬

‫‪ˆ‚ê(٥) áY‬ل‪M+ (٦) á`V‬د‪W‡ÙJ0‬د‪áY‬اور)‪úž(٧‬ہ‬

‫‪$Vµ‬ر‪c‬ں‪73‬ن‪XšK‬۔‬
‫••‪ :‬اس •‪ M q‬آ‪9‬ت ﷺ > ‪Ù‬ت ا‪… ²K p‬ن ‡ˆ’ ‪$ w‬‬
‫‪ ØnK‬ا‡اد اور ‪µC‬ں ‪4 Ÿ‬ہ `‪ J‬ر‪ Ò‬د‪w U‬۔ ‪ Ø \ 4‬اور ‪ \ 4‬ز‪³‬دہ ا? ‪K‬ت‬
‫‪ç‬ك ‪- o J } f‬ا ‪ r‬ذات و ‪Ê‬ت ‪ t M‬دو‪B‬ے ‪Z dç Ÿ‬ار د‪f ô‬۔‬
‫‪ç‬ك ا‪%Ñ‬ت ‪± J‬ان ‪¤ M‬م ‪ ¹‬ا‪ Y ‚ d‬ر ‪ f‬اور ‪¢K‬ا‪‘ Õ‬ر ‪ç 3‬ك ‪J‬‬
‫‪ M è‬ا‪Z‬ق ‪• ´ 3‬رى ا‪f aº 7‬۔ ‪ç‬ك دو ‪f ‚ Û‬۔ ا‪ç d‬ك ˜& ‪ f‬اور‬
‫دو‪B‬ے ‪ç‬ك • ۔ ‪ç‬ك ˜& ‪ t Q f S c‬ا–ن ‪ t ³‬دو‪B‬ى ‪- Ÿ 5‬ا ‪Ž J‬ا‪³ Ž‬‬
‫‪-‬ا’‪7MKg‬دار‪-³‬ا’‪Ê‬ت‚ˆ‪Z3‬ارد‪åVQŒ¦g³‬و‪-‬ا‪0J‬وہ‬
‫‪ \ E‬د‪aã‬ؤں ‪ w Yˆ Ÿ‬اور ا_ ‪-‬ا ‚ ‪˜ dç‬ا` ‪. ’• Q Œ ³ w‬ت‬
‫‪ G ë‬ا‪Z‬م ‪- Ÿ‬ا ‚ [ اور اس ‪Ê r‬ت اور ‪ 7 M Kg‬دار ‪ w `` å‬اور‬
‫‪ç‬ك•‪-c&‡QfS‬ا‚‪˜ydç’Ÿ‬ا‪¦g³‬اور‪-‬ا‪¦g³°D¢‚ûcr‬‬
‫‪t\ A‬دو‪B‬ى‪r5‬ا‪—p‬ت‪`$¦gr‬ف ‪-‬ا‪t³/!®`r‬دو‪B‬ى‪35‬‬
‫ا‪¢ j‬و‪`$ ¦gÕó‬ف ‪-‬ا‪³;r‬ن;ن‪t³f‬دو‪B‬ى‪ ÚÙJ 5‬ا‪rSp‬‬
‫‪`$ ¦g‬ف ‪-‬ا‪t³ /!®âÚÙJ‬دو‪B‬ى‪ \5‬ا‪j‬ڈرا‪`$ ¦g³‬ف ‪-‬ا‚‬
‫•‪f‬۔اس‪ç]‚Û‬ك‪\^1‬آج©‪öJE‬ں‪fag³'´M‬۔ا‪D‬م‬
‫ان دو‪ö‬ں ‪Ÿç J Û‬ں ‪ç R‬ك ˜& اور ‪ç‬ك • \ _ ‚ ‪ Y‬د! ‪ f‬اور ا‪d‬‬
 99

‫ا‬-M ‫م‬ÕJûc R‫ب‬O‫ا‬J‫ك‬çQ faâÅÄ´ S \q• ‫ى‬B‫دو‬

J h [Ù‫ ر‬uš f @; ´ áC ‫ن‬Ñ‫ ا‬3 ‫ ﷺ‬5‫ل ا‬Š‫وہ ر‬0 J >C ‫ن‬Ñ‫ ا‬3
’'*a’)‫ف ا‬ZJ‫ك‬çM ‫م‬D‫لا‬p ‫۔‬fFâƒ,ûc,M%‫ذر† د‬
‫۔‬f‫`ر‬g\‫ں‬ö‫ك•دو‬ç‫ك˜&اور‬çQ f‫ن‚‡ض‬J*&‫ اور‬fFg
Qw`ˆ‡M‫از‬š‫ا‬,ÿS3‫®¼ا‬K‫د‬$µj‫ت‬.yJ•‫ك‬ç
•‫ن‬ÑK‫اے‬aÅ
ِ ‫آن‬ a„Ó‫ا‬-‫ے‬9`&
1
‫¿ن‬Ž‫دلزد¡;ن‬V‫دا‬ ‫‚ِن«ن‬È‫شز‬K‫ر‬cb

‫ اے‬f Å ‫ا‬¹ ‫ وہ‬f ¶/g 3 å. J ‫ا‬- M ‫ے دل‬¹ $ 5 ‫ & وہ‬R

‫ اور ا· دل‬f‫?ر ر‬â \ ‫ „ف‬r ‫ں‬e ] ‫ ان‬Q /! d ! v u‫ن وا‬Ñ‫• ا‬
‫۔‬Ò‫ں\•`ر‬e‫ان‬ŸV‫دا‬J
p‫ا‬M ‫ن‬K‫ ز‬nÑ oJ …‫۔‬ftr ‫… …ن‬M q• ‫ت اس‬K ‫ى‬B‫دو‬
‫ى‬B‫دہڈال`ا\دو‬33Ö“‫ا‬r5d‫ا‬M}RâI‡q$wJ5
1 d‫ا‬r ‫ٹ‬ø… ‚ Û‫¦۔ اس‬g³Y‫ ` د‬°fŸ ‫ٹ‬ø ‫¦ اور‬g ³‫ `د‬:M ¬
‫۔‬fagâ@;´?‚rC!‫اور‬J>‫د‬ÚÙJ‫ٹ‬øM‫اس‬ušfÛÈ•
g®'‚>Š35r‫ى‬š!d‫ا‬ßVw{…´Ÿ‫زى‬Ù´MnÑ$¥‫ا‬

127,128¸11i‫ا‬¥®p‫رو‬،S3‫ا‬h‫ا‬Ž1
 ‫‪100‬‬

‫` ا\ ‪‘ J >Š‬ر ‪ c ¦g Õ :3‬ا\ ‪áJ …MnÑ‬م \ ‪Šµ‬م ‪fag Õ‬۔‬

‫ا‪„¥‬ح‪MnÑ‬اس‪3À„JI‡M}w{…´Ÿ5‬ا‪k‬ءاوررازدارى‬
‫‚ ر] ا‪F‬ر ‪¦g Õ‬۔ ا‪D‬م ان ‪cK 4‬ں ‪Z ’gá Ÿ‬ار د! ‪ ¶5 S uš f‬ا‪Z‬ق ‪3‬‬
‫«¬ ‪Ž‬ا ا‪ 7‬ڈا` وا‪l ،°‬دات ‪lŸ‬ہ‪ >°‬وا‪°‬اور آ}‪ ®"1M‬اور ‪nm‬اور ا‪o‬ق‬
‫‪8‬ا`> وا‪ w°‬اور‪Ñ‬ف ‪l‬م وا‪Ù´r …u‬زىاورد>‚د‪ &˜ c h‬و‪Í‬ں‪}f‬‬
‫‪L r •• t y J‬ورت _۔ ‪0‬وہ از¶… ‪ ; o J‬و ‪D‬د ‪ w ´ J‬اور‬
‫اس©رت‪Ør…´M‬ا‪n‬ا‪t1d‬ا‪f0‬اورا‪_p‬ہ‪‚3M‬ذ`اس‪Õ‬م‪3‬‬
‫ا‪’d‬ہ‪fóZ‬۔‬
‫‪Î‬ى‪K‬ت‪…•á3‬ن‪ftr‬۔ا‪D‬م>‪[Ÿ3‬ہ‪âú‬ں‪»M‬ر‪fÕ‬‬
‫اور‪Àr ’3‬ا‪µ‬ت‪ª‬ر ‪ŠŸftr‬ا¦ ا‪©p‬رت‪ßQAg_C1J‬‬
‫‡‪ å‬ا‪å‬ح ‪9 J‬ل \ ‪µ‬ت ‪À r‬ا ‪ Ÿ‬د¬ ‪X R‬ن ‪© r w‬رت ‪3 `1 M‬‬
‫ر‪¼gâ1°‬اور‪fp‬و‪´þ‬ا\©ر`‪u‬اور‪S‬ر‪¬l‬اس‪^ˆJj‬ر‪ó‬‬
‫‪aQft‬ا•‡‪šAJå‬ا‪ö‬ں‪M‬ا‪å‬ح‪,r‬ا‪$µ±‬د‪ac â‬و‪Àr3Ô‬ا‪3‬‬
‫زوردے`دو‪šA‬ا‪ö‬ں‪Ÿ‬ا‪q‬مدرا‪q‬م‪yM„J‬ڈا‪¦gC‬۔اور‪‘‘•á’’ÚÙJ3‬‬
‫‪çr‬طاس‪$‬ر‪ >â3M+aQftó‬وا‪¢‬ں‪ö,JKg³‬ن‪^ˆJ‬‬
‫‪Àõ°Kr 3‬ا '> وا‪¢‬ں ‪r‬ا‪ë‬ء ‪ ƒ,‬ر‪f‬۔‪ M •á 3‬ا‪$ w @;´ 3 :‬‬
‫‪8‬ب ا‪ r‬ا‡اد ‪ Jê ³‬د‪ã‬ا> ‪X租 vt‬د ‪Àr 3‬ا ‚ ‪`¡-‬‬
 101

r Û ‫م اس‬D‫۔ ا‬w è‫ `د‬3 ‫د‬M ‫د‬X ’ J >g u M [‫ا‬à õ°K \‫ا‬

f x‫ رو‬ÚÙ J I ‫ ´ |ى‬Ÿ À„ J ) M Ú¿ ·‫ ا‬Ÿ ‫ن‬ö, ‫د¡ درازى اور‬
J •á 3 Ö‫۔ در‬A ‫ _ رہ‬ƒ, V‫ ‚ ا‬Ã ´ ’ J Y J Û ‫ اس‬uš
Q f aˆ‡ ¾ç ‫آن‬Z e d‫ ا‬Q w f ³‫ار د‬Z‫ك‬áj Ô‫م > ا) در‬D‫ ا‬Ÿ ‫م‬¤
3uš 1‘‘Õ3Ÿ‫ن‬ñ‫رے‬Ù³å>‫ اس‬Õ3•áŸ‫ن‬gd‫>ا‬v}’’
M Ã b f agâ ƒ, ‫ہ دور‬t ‫ اور‬s Q ‚ ‫م‬q‫م در ا‬q‫ `ف ا‬y M è J
v ®–‫ ا‬M è J ‫ت‬Ê‫ وا‬J Û ‫ اور اس‬f ag u rK ´ ‫ن ‚ ا\ام‬ö,
J Ô‫ ا) در‬Ÿ 3 Q R ‫ورى‬L } ‫۔‬f ag 0 rK x‫ آ‬x‫` آ‬â ‫ زدہ‬w‫د‬
‫¦۔‬gÕ‫»ر‬M‫ں‬µ¤
-D‫ ا‬9 J‫ں‬ãË Ÿž ‫۔‬f t r ‫د …ن‬Š M q• ‫ت اس‬K Uí
f•' ‫ار‬ZzC‫ں‚¿و‬µæ ‫ا“دى‬J%‫رىد‬ÙyZ‫د‬Š ©‫ \آج‬Ô‫و‬r‫ˆ˜ل‬
‫ذرہ‬M‫اس‬Af‫{ث‬Õ‫وا‬a³Õ‫ا‬¢KM‫´اس‬7§Cd‫ں‚ا‬öJ‫د‬X‫اور‬
‫ت‬K¦J ‫ت‬C‫ا‬µ‫}~ردىاور‬Ž ®–‫`ف ا‬y$ f>‫ •رى‬d‫د ا‬ŠQ_| ¢
‫ |ا‬E ´ ‚ >‚• Ÿ ‫ آگ‬r ‫ں‬A‫ا‬- ‫وں اور‬š M %‫ د‬b f £ ‫ہ‬4 $ J
W‫( ا‬٢) w `â ‫ہ‬4 ‫ق‬Z‫ ا‬, J ‫ت‬Ü ®–‫( ا‬١) M è J ‫د‬Š ‫۔‬f ßµ

33 :‫ اﳌﺎﺋﺪة‬1
 ‫‪102‬‬

‫‪ \ þê‬ز‪³‬دہ‪Z‬ض ‪Ž‬دا‪¤r >`Æ‬أت‪8‬ا‪ fFâ‬اور )‪- (٣‬ا‪A‬ںاور•ں ‪Ÿ‬‬

‫‪á‬وا‪‘ ß‬ل ‪ uš faâ “p‬د‪$ J S‬ش ‪M‬ا‪¢ `âÇš‬گ ‪Z #:ž‬ض‬
‫‪ Á‬اور‪-‬ا’‪r‬آگ‪w`gº``QŸ‬۔اس‪$‬ا‪D‬م>‪Š‬د ‪òŸ‬ام‪Z‬اردے`‬
‫‪•J€Z‬د‪ŸÈ‬ذ‪©ur2‬ر‪c‬ں‪ÄM‬ود`د‪f³‬۔‬
‫)ا ّول( ‪Ù‬دہ‪ÑŸ€Z‬ف‪l‬م‪w{Ë€ZM‬۔}„حا‪d‬ر‪Á‬دار‬
‫دو‪B‬ے ر‪ Á‬دار ‪ ³ Ÿ‬ا‪ d‬دو¡ دو‪B‬ے دو¡ ‪ ³ Ÿ‬ا‪ S' d‬دو‪B‬ے '‪Ÿ S‬‬
‫‪L‬ورت‪J‬و‪€Zþ‬د!‪f‬۔‬
‫)دو‪B‬ے( ‪‚€Z‬رتر‪R,‬ا‪žg’ŸW‬اد‪™ƒ9³™ƒ‬ر‪,‬ر‪Ò‬‬
‫`اس‪#3œ„r‬ر…‪Z‬ض‪¦g°u‬اور‬
‫)‪Î‬ے( ‪M‬ر‪Ÿ vt R ·çF‬ا‪ F‬رو‪Mu‬رت‪ † ³‬و‪r Žò‬‬
‫©رتدے`اس‪‡ÚÙJ‬وˆن‪¦g‰`J‚·çM‬۔‬
‫ان ‪© u‬ر‪c‬ں ‪Š J‬ا ا‪D‬م ‪ t‬اور ‪Z‬ض ‪ r‬ا‪g‬زت _ د! اور ‪Š‬د ‪) J‬‬
‫اورد‹‪X)Ÿ‬اہاس‪çr‬ح‪ ³âf‬ز‪³‬دہ(‪ò‬اماور‪‰‬ع‪Z‬ار د!‪f‬۔‪9S‬ل`‪ŠQ á‬د‬
‫‪/’J‬ارہ_‪ø‬ا‪96Kd‬ل‪)$f‬آ‪˜ˆ6KJŠ‬ل‪r‬و‪8\Ô‬ا‪â‬ا‬
‫‪ f‬ور‪y‬ا‪J „-D‬زˆ‪My‬د‪r%‬و‪M6‬رت‪Š‬د ‪ U‹ h’J‬اوران ;ء ا‪5‬‬
‫آ‪Ë‬ہ ´ ‪ Q ß‬ا‪D‬م ‪ J‬دو‪B‬ے „ ‚ دور آ¦ ‪ x‬اور ‪¢‬گ ‪Œ ` Y Y ¶`q‬ار‬
‫‪â‬ں‪"Ã‬ا‪„¥‬ح‪`Ò‬ے‪f‬۔‬
 ‫‪103‬‬

‫'‪K ¶$‬ت ‪ˆ ‚ ê‬ل ‪… áY‬ن ‪f t r‬۔ ‪ú S‬ہ ´ ‪šA‬ا‪ö‬ں اور ‪µC‬ں ‪4 Ÿ‬ہ‬
‫`‪J‬ر‪ Ò‬د!‪ uš f‬اس‪MèJ‬ا‪C c d‬م‪«öJ‬ل‪4‬ہ‪w`g â‬۔دو‪B‬ے‬
‫‪~}Ž‬ردى‚¦§•اور‪1‬د‪fa`G•§¦‚ð³‬۔‪Î‬ے¯ور‪‚ Ï3Ž‬ر‪f•Ò‬‬
‫اور‪C Mí‬م ‪r®KZ \M‬روح ´•‪ç‬وع‪fFgâ‬۔‪ Ù‬اس‪C‬م ‪J‬ا‡اد ‪à‬‬
‫´ ‪¤‬أت ‪„ r ®KZ ÚÙ J‬ف ‪c‬م _ ا‪ r K à µ‬آ†ں ‪% ‡Ù J‬ں‬
‫‪‘J‬اور‪KŽ‬د‪æJ>â‬رے‪:‬آ`ر‪ušw‬اس©رت‪·M‬ان‪J‬ا‪š‬ر‪S‬‬
‫ڈر ‪8‬ا ‪+Q x â‬رے ‪+ ‰J >0‬رے ‪¸ ê‬ں ‪" t ´ ÚÙ J‬ك‪xâ‬۔ }‬
‫‪%‬ں‪~}Ž r‬ردىاور‪%‬ں‪ˆJ‬ل‪–•r‬ا‪D‬م‪M‬ا‪ ¬«d‬ا?ذ‪ð‬دارى‪Z‬اردى‬
‫‪ft‬اور‪Z‬آن‪>¾ç‬اس‪3‬ا)’زورد‪f³‬۔‬
‫’ ‪K‬ت ‪-‬ا’ ‪± J‬ان ‪ M‬د‪ W Ÿ 0‬د‪f áY‬۔ ‪¯ S‬ورى ´ ‪µC‬ں ‪r‬‬
‫‪•M h4‬رىا‪7‬ر=‪f‬۔•‪§’ŸQfS‬دل‪C‬مز‪š‬ہر‪Fâ_å,JJ‬اور‬
‫|ىآ‪è˜\®Ù‬اور‪µCŽg‬ں‚“ر‪fFgâ‬اس‪$‬ا‪D‬م>‪±‬ان‪WM+‬‬
‫د‪>Y‬اور•”‪[Ÿ‬ہ‪âú‬ں‪»M‬ر‪fÕ‬۔‪Zïî‬آن‪faˆ‡¾ç‬۔‬
‫ْ َْ‬ ‫ٓ َ ُ َ َّ ْ َ ٰ ُ َ َ ُ َّ ْ َ َ َ َ ً َ َ ُ ُّ‬
‫‪$‬ﻟْﻮُﮬُﻢ اﻻدَابَر‬ ‫ٰاي اّﳞﺎ اﻟِﺬ» اَﻣﻨْﻮا ِاذا ﻟِﻘْﯿﺘُﻢ اﻟِﺬ» ﮐﻔُﺮْوا زْﺣﻔﺎ ﻓﻼ َ‬
‫َ َ ْ ُّ َ ّ ْ َ ْ َ ُ ُ َ ٗ ٓ َّ ُ َ َ ّ ً ّ َ َ ْ ُ َ َ ّ ً ٰ َ‬
‫و ‪ِ ½ a‬ﻟِﻬﻢ ½ﻣِﺌٍﺬ د…ە ِاﻻ ﻣﺘﺤ ِﺮﻓﺎ ِﻟِﻘﺘﺎٍل او ﻣﺘﺤ ِﲒا ِاﱄ ِﻓﺌٍﺔ‬
 ‫‪104‬‬

‫‪1‬‬ ‫َﻓَﻘْﺪ َابَٓء ِﺑَﻐَﻀﺐ ِّ َ‬

‫‪ a‬ﷲ َِوَﻣْﺎٰوُە َﺟَﻬ َّﻨﻢْ‬
‫ٍ‬
‫’’‪ R‬اے ‪‡‚ B ß ! Šµ‬وں ‪- ‡Ù J‬ا’ ‪ Û M‬آرا ‪p t " c â‬ل‬
‫‪´M‬ا_‪yW‬د‪Y‬ؤاور‪v$‬ا‪WM/.:‬د‪Šx¦Y‬ا¦اس‪QJ‬وہ‪t‬‬
‫‪‘ J ·û M‬ر ‪ 3‬اد• اد• ‪ À„ ‚ `1 e‬ا‪F‬ر `ے ‪Šµ ³‬ں ‪ t r‬دو‪B‬ى‬
‫'ر‪•ÚÙJÜ‬پ‪8‬ا`‪J‬د‪cf!á`/.‚0‬وہ‪-‬ا‪Ÿ–J‬ا·‪u3B‬‬
‫‪x‬اوراس‚—‪r˜y‬آگ‪f‬۔‘‘‬
‫آج ‡& •‪ ä³ G‬زˆ‪ ’Ÿ ´ M y‬آز‪µ‬دہ ‚ر ‪ ™¤‬ا‪e W‬ج ‪ Ÿ‬اس \ ‪û‬‬
‫‪ß‬ا¬_دے‪A‬۔‬
‫‪¶cÙ‬اورآ‪Ø‬ى‪K‬ت اس•‪úžMq‬ہ‪$ Vµ‬ر‪c‬ں‪73‬ن‪… áÝ‬ن‪r‬‬
‫‪ f t‬اور ‪K S‬ت ´ ( ‪ -C‬ا‪Z‬ق ‪ >ú ðË R Ÿ‬وا‪ A f °‬ا¨س ‪Q f‬‬
‫‪»ž‬ر‪å¢‬ں‪¯SM‬ورى'’‪QfFg‬وہ‪7‬نوا‪cK°‬ں‪®Ÿ‬قاورد‪“\š‬اور‬
‫"ا_اس„ح‪â‬اد‪Qwè‬وہ›‪r‬آگ‪„r‬ح…اور‪œ‬مد‪¢‬ں‪4Ÿ‬ہ`‪F‬‬
‫‪Â‬ظ\ ا“‪‚’¡ž´—r ’¡ž‬‬ ‫• ‪uCp wFg‬ا•‪r‬ر‪c¦gÕ‬‬
‫‪ $J †ÙŠ !W‬ز‪³‬دہ•‪ uš faâ ÅÄ‬اس ‪¯ MèJ‬ور ‪å¢‬ں ‪ J‬دل‬
‫‪ž‬م‪w`â‬اور‪1‬ى‚ر••‪f‬۔‪[‚’¡ž‬ا•اس‚‪`€‬فدوا–‪ö‬ں{‬
‫‪Ä‬ود ر‪K c f‬و‪$‬د ا‪ d‬ا)’ ‪ú‬ہ ‪p J >â‬ل ا· ا‪7‬ات ‪Â J‬ظ \ ‪Ä‬ود ‪aâ‬‬

‫‪ 1‬اﻻﻧﻔﺎل‪16 :‬‬
 ‫‪105‬‬

‫‪ ß ª f‬اس ‚ ‪å¢ !W‬ں ‪ r‬ز‪öK‬ں ‪¯¾ c ƒ >â 3‬ور ‪$ö‬ان اس ‪tJ‬ے ا‪7‬‬
‫\‪wÂ>â7Ÿ‬اور‪1‬ى‚وہ‪c‬ر‪F‬ر•‪Ü$‬تا–®‚‪7‬اور‪1‬ى‪Ÿ‬رو‚‚ا‪d‬‬
‫ز‪Ž‬د¡آ™‪¯f‬ور‪çáº‬وع‪fagâ‬اس‪$‬ا‪D‬م>‪ñ‬ںا“‪1‬ى‪Ÿ‬رو‚‪f‬و¿ں‬
‫اس>‪7‬ن•ا‪8‬اور‪1‬ى‪‚ WJ‬ر‪|´Ò‬ى‪fÕêÚÙJI‬اور‪t‬وہ‪j‬‬
‫‪r‬راہ‪C$f‬م‪,r‬ا‪å‬ح‪f”âßµr‬۔‬
‫" ا• ا‪Z‬ق و ا‘ار ‪! s J‬ؤں ‪Â J‬ظ \ اس •‪ q 3 q‬ڈا‪c ¦g °‬‬
‫اس •‪rq‬ا‪ d‬اور‪³n´nX‬ں‪‡Ù`â‬آ‪fF‬اوروہ‪ QS‬اس•‪Mq‬ا‪%Ñ‬ت‬
‫اور ا‪dZ‬ت اور ‪d‬م ا‪ V‬اور ا“د‪³‬ت اور ¯وروں ‪Ã J‬ق ‪ –• r‬اور ‪f -C‬ء اور‬
‫‪J ’¡ž‬ا‪á‬اد‪,¬«Ÿ‬ر]‪ q¢M‬ر‪çVf€ Y‬ك\ا‪O‬ب`>‚‬
‫ذ` ا‪Ñ‬ن ‪H r –• r‬ض \ دا‪f € Õ ú‬۔ … ‪ë r ø÷ Ÿ Kò r‬ى اور‬
‫‪l‬دات‪f€Õ@;q:J’Êr‬۔‪J•á3‬ذ`‪Ÿ‬ا‪HrðlV‬ض\دا‪ú‬‬
‫‪f€Õ‬۔‪Š‬د‪Ÿ Kòr‬ا“دى ا‪å‬ح ‪f€Õ@;3 °r‬۔‪Ÿ YJ –•rê‬‬
‫¯وروں ‪à ÚÙ J‬ل و ا‪E‬ف ‪d J‬م ‪H r‬ض \ دا‪ f € Õ ú‬اور ‪7‬ن •ا‪r 8‬‬
‫‪K ° J ’¡ ž Ÿ Kò‬ب ‪ $ J‬دا‪f € Õ ú‬۔ اس „ح ‪+‬رے آ‪ ,‬ﷺ>‬
‫‪+‬رے‪$‬در‪Ö‬اسزر¶‪ß‬ا¬‪J‬ذر†در‪ŸŸ³‬زے‪uJ`êM‬ظ`د‪f³‬۔‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪106‬‬

‫‪24‬‬

‫;‪8‬ا`>وا‪5°‬وں‬
‫‪<r‬ڑى‪é‬ار´‪ò‬ام‪f‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫‪َ q‬ﺟﺎ… ْ‪َ O‬ﻋْﺒﺪ ﷲِ‪َ ،‬ﻗﺎَل َﻗﺎَل َرُﺳﻮُل ﷲِ َﺻ َّﲆ ُ‬
‫ﷲ َﻋَﻠْﯿِﻪ َوَﺳّﻠَﻢ َﻣﺎ ٔاْﺳَﻜﺮَ‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫ْ ِِ ِ‬
‫َ ََُُ ُُ‬
‫ﲑﻩ ﻓﻘِﻠﯿﻠﻪ َﺣَﺮاٌم۔‬ ‫ﻛِﺜ‬
‫)ﺳﰲﻦ أ‪ fi‬داود ﮐﺘﺎب ا ﱰﱮﺷﺮﺑ‪ a‬ﺑﺎب ﻣﺎ ﺟﺎء ‪ fi‬اﻟﺴﮑﺮ(‬

‫•‪•ÕŽg :Ž‬ا‪5‬ر‪ 4‬ا‪…ò5‬ن``‪Qw‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‡ˆ`‪QM‬‬

‫}‪r5‬ز‪³‬دہ‪é‬ار;‪8‬ا`‪âF‬اس‪<r‬ڑى‪é‬ار´‪ò‬ام‪f‬۔‬
‫•• ‪ñq•,S :‬ں‪ç‬اب اور&دو‪B‬ى ;آور‪òŸ5‬ام ‪Z‬ار د‪U‬‬
‫‪ f‬و¿ںاس•‪…´ SMq‬ن‪ {ßQ f€Õ‬ا‪1d‬ى ‪Ÿ‬اس‪•r‬ھ\ ‪X‚y‬‬
‫‪¦g‬اوراس‪¨J‬ما‪®n‬ر¡ں‪¦gÕyêŸ‬اس‚ ‪K°‬ب‪aâ_æ‬۔اس‪$‬‬
‫‪9 S‬ل `‪ç uí Q á‬اب ‪ ³‬دو‪B‬ى ‪¢‬ات ‪< r‬ڑى ‪é‬ار ; ‪8‬ا _ `‪Q F‬ا ان‬
‫‪ÄJ‬ودا‪Ç‬ل‪òM‬ج_ا‪ájd‬ك‪f£‬۔ا–®‪Ü‬ت‪#‬اس„ح‪3‬وا¸‬
‫‪ßQ f ’â‬ا\ ‪r 5t‬ا‪g‬زتدى‪ "c ¦g‬وہ اس‪KJÛ‬ر‪C‡ d‬ں‪pŸ‬ظ‬
‫_ ر‪¶ ×Q A Ò‬ں • \ آ‪/! ág _ Ã‬۔‪8 ; ¤Õ‬ا `> وا‪5 °‬وں‬
 ‫‪107‬‬

‫‪j S M‬ہ ‪ h E‬ز‪³‬دہ ‪ uš f aâ‬اس ‪±‬ان ‪ M‬ا‪ d‬د‪c G‬م ر¯ ‪ ‰ J‬ا‪æ‬‬

‫ا–ن آ‪ \ ª| Ã‬رك_ ‪ à‬اور ر‪ #ˆ \ F‬اور ˆ‪ ™c \ #‬اور ‪¥n \ ™c‬‬
‫اور ‪„ r ¦ \ ¥n‬ف ‪c‬م |»` ‪w `g º‬۔ اس ‪ $‬آ‪9‬ت ﷺ >‬
‫‪é‬ل‪ç\j‬اباورد‪;º‬آور‪5‬وں‪<r‬ڑى‪é‬ار ‪ò´Ÿ‬ام‪Z‬ارد‪Qa f³‬‬
‫اس‪ájrÛ‬ك‪ã1‬ں‚•ھ\ا‪¹‬ل‪¥gÕ‬۔د‪&CM%‬ںا–ن)اسو‪Ô‬‬
‫\ ‪4‬ہ‪Q w¦â‬ا‪æ‬ں>‪ç‬وع‪ç‬وع‪çM‬اب ‪¨§J‬ے ©` ‪Md‬و‪Ú‬‬
‫•‪ -‬اور دˆغ ‪l M‬ر‪8 ‘ 4‬ا `> ‪ r µŸ r‬اور " ا‪ Q ª :‬دن رات‬
‫‪â¢‬ش ر‪ƒ J‬۔ ‪p t‬ل ا«ن اور ˆر‪ Þ‬اور ¬‪W ،‬س و‪9‬ہ ‪ J‬ا‪Ç‬ل ‚ ‪ Q f‬ان‬
‫‪5‬وں ‚ <ڑا <ڑا ا‪Ç‬ل ‪ ØnK‬ز‪³‬دہ ا‪Ç‬ل ‪„ r‬ف د‪ f -‬اور ‪¯ ®Ù‬ر ‪J‬‬
‫'‪³‬ب '®‪Þ M‬وا‪C‬ا–نآ‪‚ Ø‬ر ‪,H‬ب '® ‪ ` •M‬دم‪c‬ڑد!‪f‬۔ اس‪Z $‬آن‬
‫‪ç>¾ç‬اباور‪e J¦$‬ا´‪KJ>`•Ÿ‬و‪$‬د‪Y‬د‪Qf³‬‬
‫َ ‪1‬‬ ‫ْ ُ ُ َ ٓ َ ْ َ ُ ْ َّ ْ‬
‫‪ a‬ﻧﻔِﻌِﻬﻤﺎ‬ ‫ِاﲦﻬﻤﺎ اﮐﱪ ِ‬
‫’’‪ç Ÿž R‬اباور‪e M ¦$‬ا´´‪ª w‬ان ‪c•r‬ں‚!‬
‫ان‪eJ‬ا´‪E\!J‬ز‪³‬دہ•رى‪f‬۔‘‘‬
‫}*‪Šµ‬ں‪p Ÿ‬لان‪5‬وں\‪/!á`ˆ3‬۔‬

‫‪: 1‬اﻟﺒﻘﺮة‪220 :‬‬

 108

à â ´ ‫گ‬¢ :‫ا‬ 3 ‫’ ‘ر‬ë‫ ا‬uí Q ¦g Õ ‫ال‬Š S e ‫ا• اس‬

•r ‫ال‬°‫ا‬yJ‫اوران‬wà‫روك‬3‫ل‬Ç‫ ا‬šJ ‫اب‬çŸ‫ا·آپ‬$ w
@ ’g‫ل‬Ç‫ودا‬Ä ‚‫اب‬ç $J‫ں‬å¢ :‫ا‬Õcaâ _‫ہ‬j ‚>`‫وز‬M \
J ‫ن‬J t ‫ل‬Ç‫اب ‚ ا‬ç ´ " b _ /& Q f S ‫اب‬$ ‚ ‫ اس‬c ‫ ؟‬x ¦g
¢ Ÿ ! J ±± ‫¬ اور‬æ‫ ا‬M ü‫ا‬C J Û ‫ اس‬c ‫ ا ّول‬uš xâ _ ’g $
câ‫ˆندہ‬3 ‫ ‘ر‬²$J7¨J‫م‬C‫و‬Ã5d‫ا‬ß RfagY‫ر‬q
J‫اس‬ušfFg‫ام`دى‬ò´$J7š5Sq:J±±®ö,
d‫آجا‬åQ fœ„Õr ‫ت‬K‫ےاس‬B‫۔دو‬à‫_رہ‬ƒ,ü‫ا‬CJ Û‫’ اس‬
‫ے‬Î‫۔‬xœ_&Ÿì·‫`ا‬³‫وہ‬Ÿ©AfAu‫[\‚م‬ìv
; 3 ‫ ‘ر‬J ‫ `ف =ل‬b ½ r _ ‫ …ن‬²• ‫رى‬Ù r ‫اب‬ç M q• ‫اس‬
´ ‫وہ‬0 J ‫ت اس‬ሠJ ‫اب‬ç y‫ ور‬f € Õ `‫ •ت ‚ ذ‬°‫ وا‬8⢠R
ây ‫د‬$µ ‫•ت‬°‫وا‬8â¢M ‫اب‬ç yJ v‫ص‬A t ‫ض‬ýK•‫۔}ا‬w
> ‫ت ﷺ‬9‫ آ‬$ ¥‫ اور ا‬f ¦gÑ ‫ام‬ò \ Ô‫ و‬r‫ں‬c• ‫ى‬B‫ " ´وہ دو‬c
‫۔‬f³‫ارد‬Z‫ام‬òM‫ا\&©رت‬
r ‫ں‬cK ?‫ ا‬u ` > ‫ ﷺ‬,‫رے آ‬+ M q• ‫ اس‬Q S ‫‡ ]م‬Z
‫۔‬f’C‫د‬Ôc‫„ف‬
 ‫‪109‬‬

‫)ا ّول ( ‪8 ; & Q S‬ا `> وا‪öJ 5 °‬ں ‪ò 3‬ام ‪X f‬اہ وہ ‪ç‬اب ‪³ â‬‬
‫¬‪W‬س‪³‬ا´‪’Ÿ³â‬اور‪â5‬۔‬
‫)دوم( ‪r 5}QS‬ز‪³‬دہ‪é‬ار ;‪8‬ا`ےاس‪<r‬ڑى‪é‬ار ‚ ا‪Ç‬ل‬
‫´‪xâ_’g‬۔اس‪ywSv’Ÿ$‬ر‪ç`Ò‬اب‪³‬ا´‪¬³‬و‪9‬ہا‪Ç‬ل_‬
‫`‪`cMQA‬فا‪ép‬ار‪M‬ا‪Ç‬ل`‪âa‬ں‪8;$‬ا_`‪F‬۔‬
‫)‪Š‬م ( ‪QS‬اس‪ã1r Û‬ں‪K°J‬ب ‚® „‪Q fSÀ‬ا_ •ھ\‬
‫‚‪ ¦g X‬اور ان¨م ا‪®n‬ر¡ں‪ñ ¦g ÕêŸ‬ں\‪1‬ى دا‪ uš f”â ú‬ا•‬
‫‪1‬ى‪J‬دا‪‚>âú‬را‪CcxâµÒ‬ز‪1²‬ى‪J‬دا‪‚>âú‬ا‪n‬ن´‪ƒ,‬ر‪xf‬۔‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪110‬‬

‫‪25‬‬

‫د>‚‪K‬زا–ن?‪J‬ن_@‪Ag‬‬
‫ْ‬ ‫َ َّ ُ َ َ ْ َ َ َّ َ َ َ َ ْ َ َّ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َٔ ُ َ ْ َ َ َٔ َ‬
‫‪¥‬ة اّن َرُﺳﻮل ﷲِ ﺻﲆ ﷲ ﻋﻠﯿِﻪ وﺳﻠﻢ … ﻗﺎل … ‪ a‬ﻏﺶ ﻓﻠ‪¹‬ﺲ‬
‫َ‬ ‫‪ q‬اِﰉ ﻫﺮ‬

‫ِﻣِّﲎ۔‬
‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ ﮐﺘﺎب ا ﱰﱮﻳﻤﺎن ﺑﺎب ﻗﻮ ل اﻟ‪ fmy‬ﺻ‪ fm‬اﻟﻠ‪U a‬ﻠﻴ‪ a‬وﺳﻠﻢ ﻣﻦ ﻏﺸﻨﺎ ﻓﻠ‚ﺲ ﻣﻨﺎ(‬

‫•‪ :Ž‬ا‪—&Š‬ہر‪4‬ا‪…65‬ن``‪Qw‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‡ˆ`‪$QM‬‬
‫‪M v‬رت ‪ ³‬دو‪B‬ے • د‪ M È‬د>‚ ‪K‬زى \ ‚م ‪ f k‬اور ˜& و ‪ ¶K‬ا‪Œ d‬‬
‫_ر اس‚‪ë‬ے‪_<’ŸÚÙ‬۔‬
‫•• ‪S :‬ار;دآ‪9‬ت‪F‬ا‪G5‬و‪>I‬اسو‪Qß³ˆ‡þ‬آپ>‬
‫ا‪‡· d‬وش‪J‬ڈ¸‪J‬ا‪š‬ر ¿‪Ú‬ڈال`د‪Qr‬وہا‪š‬ر\‪· ž\&KAR¹‬‬
‫‪ º r‬ڈال ` اس » ‪U t r µŸ r >¼ Ÿ‬۔ اس و‪þ‬آپ ‚ ½ہ ( \ ¾‬
‫‪ €â‬اور آپ > · ‡وش‪ Ÿ‬ا)’ ‪á‬را‪ SQ ³ˆ‡ ÚÙ Jr‬د>‚ ‪K‬زى ا‪D‬م ‪’gM‬‬
‫_ اور ‪J $‬ن د>‚ `‪ f a‬اور ‪Ø‬اب ˆل ‪ Ÿ‬ا‪ˆ b‬ل ˜& `‪ f Ö! ¿ J‬اس ‚‬
 ‫‪111‬‬

‫‪ë‬ے‪_<’ŸÚÙ‬اورآپ>‪Y‬د‪Q³‬ا•‪²‬رےˆل‪ cf»’ŸM‬اس‬
‫»‪`&˜Ÿ‬واور"‪²QaÀ‬را‪ãØ‬ار»‪q¢Ÿ‬ر‪¥`J‚I`Ò‬۔‬
‫او‪,‬ت „§ ‪ M‬اس ‪ ‚ Û‬د‪Á‬‬ ‫آپ ‪ r‬اس ا)’ ‪Q R è S ‚ *a‬‬
‫ا‪þ‬ف ‪  V Q f agâ‬وا‪ C‬ا· ˆل ‪ I r‬دو ‪ Š‬رو‪ãØ A R a‚ u‬ار ‪ Ÿ‬ا`ار‬
‫‪ˆ S _ Q R aâ‬ل ‪ Š u c‬رو} ‚ ‪ A f‬ا¨س ‪ Q f‬آج © ¾ ‪J‬ن ‪>Á‬‬
‫وا‪¢ u‬گ ‪M‬رت‪žM‬در‪w‬د>‚ ``‪ø `YY R،‬ٹ ‪ Ê‬اور ‪‡>Y‬‬
‫‪5 r‬وں ‪ M‬اس „ح •وٹ •` ‪Ä ã; Q w‬ن ´ ‪ç‬م \ ‪b xâ a¼ À‬‬
‫‪J‬ن ‪` ´‹ c‬ف اس ‪9‬ل \ ``‪ \ >Á 5p Q w‬ان ‪M r‬رت ‪Ÿ‬‬
‫ز‪³‬دہ‡وغ ‪x ¦gâ “p‬۔‪ 4Q Å _ S /&M‬ا‪ñª w :‬ں ‪C‬م ‚ ا‪d‬‬
‫‪7§C‬اس‪r Û‬ا‪ â<MÆGZ‬و¿ںا‪Cp‬م ‪J-á1‬داغ \&‪_g/‬‬
‫” اور ‪p‬ل ‪+‬رے ‪é‬سر‪Š‬لؐ)~اہ•( ‚ ? ‪ Ç‬و‪$ fAg @h‬آپ‪J‬‬
‫‪ˆŸ Y‬ن`&‪JÛ‬د>‪J‬اور‡‪0\I‬رہ‪È‬ا‪F‬ر `‪ fa‬ور‪y‬وہاسو‪rÉ‬زد‬
‫َ ْ َ َّ َ َ‬
‫‪ a‬ﻏﺶ ﻓﻠْ‪َ¹‬ﺲ ِﻣِّﲎ۔‬ ‫\‪QA_g‬‬
‫٭٭٭‬
 ‫‪112‬‬

‫‪56‬‬

‫دو‪B‬ى‪µC‬ں‪EDr‬ا‪F‬ر‪`y‬و‬
‫‪ a‬ﺗ ََﺸَّﺒَﻪ ﺑَﻘْﻮٍم َﻓُﻬﻮَ‬
‫ْ‬ ‫ﷲ َﻋَﻠْﯿِﻪ َوَﺳ َّﻠَﻢ‪َ :‬‬
‫ﲻَﺮ‪َ ،‬ﻗﺎَل َﻗﺎَل َرُﺳﻮُل ﷲِ َﺻ َّﲆ ُ‬
‫َ ْ َُ‬
‫‪O‬‬
‫ِ‬ ‫‪ِ q‬ا ِ‬
‫ِ‬
‫ِﻣ ْ ُ‬
‫ﳯْﻢ۔‬
‫)ﺳﰲﻦ أ‪ fi‬داود ﮐﺘﺎب اﻟﻠﺒﺎس ﺑﺎب ‪ fi‬ﻟ‪Ž‬ﺲ اﻟ‪m‬ﻬﺮة(‬

‫•‪•:Ž‬ا‪~Õ5‬ر‪4‬ا‪…ò=<5‬ن``‪Qw‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‡ˆ`‬
‫‪) v $ Q M‬ا‪ * W‬اور ‪C‬م ‚ „‪ò À‬ڑ ` ( ‪ t‬دو‪B‬ى ‪C‬م ‪ ED r‬ا‪F‬ر `‪a‬‬
‫‪f‬وہا‪C¥‬م‪x¦g@\M‬۔‬
‫•• ‪q•¥© S :‬ا‪ fz3‰Fƒ,¬«d‬اوراس\‬
‫‪0‬اد ‪ v$ Q f S‬ا‪C W‬م ‪‘ J‬ر و„‪À‬اور ا‪C W‬م ‪ÊJ‬ر ‪ò Ÿ‬ڑ` ‪ t‬دو‪B‬ى‬
‫‪C‬م ‪EDr‬ا‪F‬ر `‪ fa‬اس‪Q x ¦g@ t yJ‬اس ‚ دلاسدو‪B‬ى ‪C‬م‬
‫‪‘J‬رو„‪À‬اوراس‪ÊJ‬ر\‪`â7Ÿ‬اس‪r‬ذ‪ -aË‬ا‪F‬ر`•‪ ušf‬اس‬
‫‪5ÿ‬‬
‫‪XrÎìëّ ÍÌJÛ‬ا‪Y‬درا“ا‪P‬س‪Q‬ى‪r‬و‪8\Ô‬ا‪RfFâ‬ا‪Ctvd‬م‬
‫‪ Ii J‬و'ن اور ان ‪Cp J‬ت و ‪C9‬ت ‪ û Ÿ‬اور ار‪9 ü‬ل `‪ J‬ا· آپ ‪ Ÿ‬ان‬
 ‫‪113‬‬

‫‪ ™M /. J‬اور اد‪ f* s ¤‬اور " ذ‪ ` â <M -a Ë‬اس ‪C‬م ‪r‬ا‪zš‬‬

‫‪ç 8‬وع`د!‪f‬۔} اس ‪Q f Ÿ ÕM‬ا‪ v j‬درا“ ا‪C ¥‬م ‪@ \M‬‬
‫‪EDr}x¦g‬وہا‪F‬ر`‪fa‬۔‪Q‬ااس‪Jq•,‬ذر†آ‪9‬تﷺ‬
‫> ‪öJ‬ں‪?âŸ‬ر‡ˆ‪Qf³‬وہ‪tà‬دو‪B‬ى‪C‬م‪À„J‬و'ن‪ÏJ‬ل‪<y‬‬
‫‪ b‬ا‪D‬م ‪' J‬ن ‪Ù Ÿ‬رے دو‪B‬ے '‪ö‬ں \ ‪ û‬اور ار‪9 ü‬ل `‪ J‬ا‪Ê -D‬ر‬
‫ا‪F‬ر `¶ ور‪ y‬وہ ا‪ r Û È• 1 d‬ذ‪ ` â < M -a Ë‬ا‪” W‬ز ‪ È‬اور ا‪ W‬ار‪ü‬‬
‫ا„اد¬ ‪ÃÐ&Ÿ‬اوراس‪Qf|ÕM‬ذ‪&˜-aË‬ى ‪5•1´\-a‬‬
‫‪f‬۔ا‪&˜d‬ى‪a‬م‪Ÿž‬دو‪B‬ے‪Ñ‚v‬ك‪KAfaâ‬و‪$‬داس‪،J‬اس‪J‬‬
‫دلودˆغآزاد‪ªw`â‬ذ‪>â<M-aË‬وا‪&‡vC‬آزاد‪KJ>â‬و‪$‬د‬
‫ا· دل و دˆغ ‪Ù r‬رى آزادى & ‪ f Ò‬اور اس ‪ J‬ا‪Ú‬ل اس ‪ê‬ر ‪ J‬ا‪Ú‬ل \ ‪û‬‬
‫_‪Óg°Ï)$`â‬اوردو‪B‬وں‪fÓá3>‘J‬۔‬
‫‪ A‬ا¨س ‪ Q f‬ا· آ‪ ,‬ﷺ ‪ r‬اس ‪K J Â yÝ‬و‪$‬د آج © ‪J‬‬
‫‪öJ‬ں > ‪ -a È• 1 r 3Ó n,‬ا‪F‬ر `ر‪f ó‬۔ ‪å‬و‪ƒ‬ن ‪ M‬ا‚‪ %‬آ‪c ³‬‬
‫‪öJ‬ں ‪ J‬ا‪ > É §C d‬اس ‪ Ii r‬و 'ن ‪ ` Õ Ô ‡Ù J‬اس ‪J‬‬
‫ر] ‪M‬ر‪çá âÖ‬وع`د‪³‬۔ ‪öJ‬ں ‪r‬ڈاڑ×ں‪½â/0‬۔ ان ‪’J‬س ‪Ÿ‬ٹ‬
‫‪Ø‬ن اور‪U â Ù‡ÙJá‚ ’X‬۔ان ‪r‬د‪c$‬ں‪çM‬اب ‪gJ‬م ‪ ƒÚ‬اور ان‬
 ‫‪114‬‬
‫َ ْ ََ َ َ َ‬
‫‪ a‬ﺗﺸّﺒﻪ ِﺑﻘْﻮٍم‬ ‫‪$r‬ر‪²‬ز‪’JÛ‬س‪K`Ü‬زاروں‪KM‬آ¼۔‪#4SÕ‬‬
‫َ َْ ُ ُ َْ‬ ‫َُ ُْ ْ‬
‫ﱪْوا َاي اوِﱄ اﻻْﺑَﺼﺎر۔‬‫ﻓﻬَﻮ ِﻣﳯﻢ ‪=È•1r‬ل_؟ ﻓﺎﻋﺘ ِ‬
‫‪ S Ÿ ž‬در¡ ‪ Q f‬ا‪ Q d‬ا‪¢‬ا¸ ا‪ d‬اور ‪ Ÿ 5 Ã‬ا‪ Y‬ر] ‪u M‬‬
‫)‪&’ŸM‬ج_۔‪Xïî‬د‪+‬رےآ‪l,‬ﷺ‡ˆ`‪Qw‬‬
‫ُ‬ ‫َ‬
‫َ ْ َُ َ َ َ َ ُ َ َ َ ّ َ ‪1‬‬ ‫َ َ ُ ْ ْ َ ُ َ َّ ُ ْ ُ ِْ‬
‫‪ a‬ﺣﯿامث وﺟﺪﮬﺎ ﻓﻬﻮ اﺣﻖ ِﲠﺎ‬ ‫ﳫﻤﺔ ا ِﳊﮑﻤﺔ◌ ﺿﺎﻟﺔ اﻟﻤﺆ ِ‬ ‫اﻟ ِ‬
‫’’‪ jR‬اور‪KrnX‬ت‪rVµ‬ا‪fFâ5’â’&hW‬۔ا\!‪/‬‬
‫‪ñQ‬ں´ا‪¦'5p‬ا\‪ušuu‬وہاس‪r‬ا‪f5hW‬۔‘‘‪A‬اس‚‪¸S‬‬
‫&‪&Qf_/‬ر‪0‬و‪Ÿ5û³‬ا‪‘Çš‬ر‪3‬ا‪F‬ر`‪çá‬وع`د‪5tb¦g³‬‬
‫‪J‬ا‪F‬ر`>‪$J‬دو‪LÝç‬ورى‪w‬۔‬
‫)‪ (١‬ا‪QSd‬وہ‪Q‬ا‪¢‬ا¸ا‪âd‬اورا‪Â-D‬اورا‪Ê-D‬ر‪ZJ‬ف‪ây‬۔‬
‫)‪ (٢‬دو‪B‬ے‪ Q S‬ا\ ‪yˆa‬ذ‪ ÚÙJ Þ‬ا‪3 À„Çš‬ا‪F‬ر ‪¦g Õy‬‬
‫‪`Ò3b‬اور&‪ßX‬اد‪¬`ä‬و‪Ô‬ا‪à‬ت‪¦g‰‬۔‬

‫٭٭٭‬

‫‪: 1‬اﺑﻦ ﻣﺎﺟ‪ l‬ﮐﺘﺎب اﻟﺰﻫﺪ ﺑﺎب اﳊﮑﻤﺔ‬

 ‫‪115‬‬

‫‪27‬‬

‫دل‪âG‬‬
‫‪J‬‬
‫‪Ùc‬رےا‪KLIH‬ء‪X‬د‪M‬د‪w`gâG‬‬
‫ﺖ َرُﺳﻮَل ﷲِ َﺻ َّﲆ ُ‬‫ﲰْﻌ ُ‬‫‪ O‬ﺑَﺸ َ ُ ُ َ‬ ‫‪َ q‬ﻋﺎﻣﺮ‪َ ،‬ﻗﺎَل َﲰْﻌ ُ ُّ ْ َ ْ‬ ‫َ ْ‬
‫ﷲ‬ ‫ﲑ‪ ،‬ﯾﻘﻮل‪ِ :‬‬ ‫ﺖ اﻟﻨﻌَﻤﺎن َ ِ ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ٍِ‬
‫َ َ ُ ْ َ ً َ َ َ َ ْ َ ْ ُ ُ ُّ ُ‬ ‫َّ ُ ُ َٔ َ َ‬ ‫َ‬
‫ﺖ َﺻﻠَﺢ اﳉََﺴﺪ ﳇﻪ‪،‬‬ ‫َﻋﻠْﯿِﻪ َوَﺳﻠَﻢ َﯾﻘﻮل‪ …..‬اﻻ َوِٕاّن ِﰲ اﳉﺴِﺪ ﻣﻀﻐﺔ‪ِٕ :‬اذا ﺻﻠﺤ‬
‫ُ‬ ‫َ َ َ َ َ ْ َ َ َ َ َ ُ ُ ُّ ُ َٔ َ َ َ َ ْ‬
‫وِٕاذا ﻓﺴﺪت ﻓﺴﺪ اﳉﺴﺪ ﳇﻪ‪ ،‬اﻻ وِﱔ اﻟﻘﻠﺐ ۔‬
‫)ﺻﺤﻴﺢ اﻟﺒﺨﺎری ﮐﺘﺎب ا ﱰﱮﻳﻤﺎن ﺑﺎب ‪i‬ﺿﻞ ﻣﻦ اﺳ§ﰊﺮأ ﻟﺪﻳﻨ‪(a‬‬

‫•‪á :Ž‬ن‪2Õ‬ر‪4‬ا‪…65‬ن``‪>MQw‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‪SŸ‬‬
‫‡ˆ`‪Q f· ¦â‬ا–ن‪MdJ‬ا‪â ‚Æå d‬ا‪ ß Qf‬وہ ا‪c ¦g âb‬‬
‫¨م ‪ d‬ا‪ f agâ b‬اور ‪ ß‬وہ ‪Ø‬اب ‪¨ c ¦g â‬م ‪Ø d‬اب ‪ f agâ‬اور اے‬
‫‪?â!öJ‬ر‪Q¢Â`â‬وہدل‪f‬۔‬
‫•• ‪ :‬اس •‪ r [ M q‬ا‪å‬ح ‚ ‪… Ï ,‬ن ‪ f € Õ‬اور وہ ‪Q S‬‬
‫ا–ن‪¨J‬ما‪Ú‬ل‚‪B‬اس‚دل‪f‬ا•ا–ن‪J‬دل‪«M‬اور'•ہ¦‪K‬ت‪â‬ں‪Ã‬‬
‫‪ c‬اس ‪Ù J‬رے ا‪Ú‬ل ‪C‬ز‪ J 3 ²‬ر‪ ª Ã ã 3 Ò‬ا• دل ‪K¦ J‬ت ‪'á‬ك اور‬
 ‫‪116‬‬

‫‪t‬ے ‪â‬ں ‪ c Ã‬ا‪Ú‬ل ´ ‪t ™© C‬ے ر‪ uš Ã ¼g º 3 Ò‬دل‪K¦ J‬ت { ‚‬

‫‪ $ f‬اس ‪8 \ { J‬ا ‪faâ‬۔ } ا‪å‬ح ‪$ J‬‬ ‫ر] ر— ‪ w‬اور ™ وہ در‬
‫ا“‪S‬دل‪/!®âr‬۔ا•‪C‬م‪äJ‬راور‪JÃ‬ا‪å‬رات‪$‬اما“س‪J‬د‪¢‬ں‪M‬‬
‫اور‚‪æ‬ں‪3J‬و~زاور‪¢F‬ں‪J‬ا‪|Ù‬ہ‪ç‬ء ‪J‬د‪¢‬ں‪M‬اوروا‪ÈÇ‬ا·¸ں‪J‬‬
‫د‪¢‬ں‪K¦«M‬ت‪8‬ا`د¶اوران‪-M‬ا‪Sr‬اورر‪Š‬ل‪Sr‬اورد‪SrÈ‬‬
‫‪C ÚÙ ÚÙ J‬م ‪ J‬درد اور ‪ K-‬اور ‪ ®KZ‬اور ‪Ë‬ا‪ þ‬اور د‪ Š { ‚ œ³‬د¶ ‪" c‬‬
‫«ا‪Ú‬ل‪– $J‬ہ‪Lr>â1S‬ورت_‪b‬دل‚‪ٰ T‬ى‪X‬د‪M‬د™‪‚ˆ8‬‬
‫ا ّول ‪ُ c‬ا‪h x Ã‬‬ ‫ا‪ç áx‬وع `دے ‪ ª x‬ا• دل ‪Ø‬اب ‪ ‚ ™ " c f‬در‬ ‫در‬
‫_اورا• ُا‪ecxÃ‬ر ًا‪x¦gâØ`›h‬۔‬
‫‪.‬ت‪ؑ $µj‬د‪¼®K‬ا‪XÕ>S3‬ب‡ˆ‪Qf³‬‬
‫‪1‬‬
‫&اك‪S•r3‬ا¿‪ f‬ا•‪•S‬ر‪#4h‬ر¿‪f‬‬
‫•‪Q ft‬ا–ن‚دلاس‪¨J‬م«ا‪Ú‬ل‚‪ B‬اور‪fǵ‬۔ا•دل‪Ú¿câG‬‬
‫اور 'ؤں اور ز‪K‬ناور آ‪Jè‬ا‪Ú‬ل‪X‬د ‪M‬د‪ ªw`gâ G‬ا• دل‪t‬ہ‪ c â‬ا–ن‬
‫‪ft M™ & J‬اور ‪8 ér¡h‬ا ‪ç®â‬وع‪fFg â‬۔ ا‪ j‬ا–ن ا•‡& «‬
‫™‪câ´aCh‬اس‪J‬ا‪Ú‬ل‪yꬳ°ÏžM‬ر‪ŠJ³‬ا‪Fâ_Ö#‬۔‬

‫‪: 1‬در‪)ë‬اردو(‪2،‬ا‪¾ç3‬ا‪3‬اور‪n‬ر‪rQ‬آ§‬
 ‫‪117‬‬

‫} & ‪‡ ‚ Æ‬ض ‪Q f‬وہ ‪ _ \4‬دل‪`S r‬ے‪ uš‬دل•ھ ‚ ‪. ƒ,‬م ‪f‬‬

‫‪8‬ا_‪Aâ‬۔‬ ‫اور‪t‬ى•ھ\‪'à‬كدر‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪118‬‬

‫‪28‬‬

‫‪K$‬تدل‪NM‬اس\ا‪O‬ب`و‬
‫َّ‬
‫ُ ُ‬ ‫َ َّ ُ َ‬
‫ﷲ َﻋﻠْﯿِﻪ َوَﺳﻠَﻢ‪َ ….‬ﯾﻘْﻮ ل‪:‬‬ ‫ﺖ َرُﺳﻮل ﷲِ ﺻﲆ‬ ‫‪َ q‬واﺑَﺼَﺔ ْ‪َ O‬ﻣْﻌَﺒﺪ‪َ ،‬ﻗﺎَل َٔاَﺗْ‪ُ ¹‬‬‫َ‬
‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ْ ِ‬
‫ْ‬ ‫َ ْ َ َ ْ ُّ َ ْ َ َٔ َّ َ ْ ْ َ ْ ُ َ ْ َ َٔ َّ ْ َ‬ ‫َ َ َ ُ ْ َْ‬
‫ﺖ ﻧﻔﺴﻚ‪ ،‬اﻟِﱪ ﻣﺎ ا‪+‬ﺎن ِٕاﻟﯿِﻪ اﻟﻘ ﻠﺐ‪ ،‬وا ‪+‬ﺎﻧﺖ ِٕا ﻟﯿِﻪ‬ ‫ايواِﺑﺼﺔ اﺳﺘ ِ‬
‫ﻔ‬
‫َٔ ْ َ َ ُ‬ ‫َ ْ‬ ‫َّ ْ ُ َ ْ ْ ُ َ َ َ ْ َ ْ َ َ َ َّ َ‬
‫‪ô‬دد ِﰲ اﻟّﺼﺪِر‪َ ،‬وِٕاْن اﻓَﺘﺎك اﻟّﻨﺎس‬ ‫اﻟﻨﻔﺲ‪ ،‬وا ِٕﻻﺛﻢ ﻣﺎ ﺣﺎك ِﰲ اﻟﻘﻠ ِ‬
‫ﺐ‪ ،‬و‬
‫)ﻣﺴﻨﺪ اﺣﻤﺪ ﺑﻦ ﺣ‪y‬ﺒﻞ ‪،‬ﺣﺪﻳﺚ وا‪i‬ﺻﺔ ﺑﻦ ﻣﻌﺒﺪ ا ﱰﱮﺳﺪی‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪7‬ﺻﻔﺤ‪(423 a‬‬

‫•‪ :Ž‬وا‪ìÕÎIì Ì‬ر‪4‬ا‪…65‬ن``‪Qw‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‡ˆ`‪M‬‬

‫‪ Q‬ا· [ \ ‪ٰ í‬ى ‪¢‬۔ ‪ 3‬وہ ‪² 3 } f‬را دل‪ä î‬س `ے اور ‪²‬را [‬
‫ا‪ï‬ن'‪ ¦g‬اور‪ú‬ہوہ‪²$ f‬رے[ ‪NM‬اور‪²‬رے‪8ñM ð‬ا`ے‬
‫‪X‬اہدو‪B‬ے‪¢‬گ‪ÿ‬اس‪ٰ í‚>â’gJ‬ى‪h‬د¶۔‬
‫•• ‪ :‬آ‪9‬تﷺ‚ار;داسا‪1‬ى‪Ë‬ا‪-Qf§3þ‬ا<=> ‪$‬‬
‫‪Ü ÃA‬ت ‪ & f‬ا–ن‪' Ÿ‬ك‪Ü‬ت ‪ f r¥‬اور ‪` S‬ف‪Cp J ‰‬ت‪ $ w‬ا\‬
‫‪-‬ر‪3Ò‬ڈال ` اس‪'r‬ك‪Ü‬ت ‪'áŸ‬ك‪3‬دوں‪¼M‬د‪Ü´ "ª wè‬ت‬
‫‪ 3 r‬اور ‪r v‬رو• ‪0 rK‬دہ_ ‪Fâ‬اور ز‪ ¢ fš‬ا–ن‪ß • $ J‬ا¬ ‚ ‚م‬
 ‫‪119‬‬

‫او‪,‬ت د‪tJ%‬وں‪¢¦â~M‬گ´‪–ß‬ہ‪ `r‬ا‪W‬‬ ‫د‪Q w f U‬‬

‫‪r3[p‬ر``‪cw‬ان‪Ür‬تد‪%‬دارى‪3J‬دوں\‪&K‬آ`ا_•‪çK‬وع‬
‫`د‪fU‬۔آ‪9‬ت ﷺ‚ ‪n S‬ركار;د ‪$‬اس•‪…Mq‬ن‪f €Õ‬ا‪Ü¥‬ى‬
‫‪ö‬ر ‪ƒr‬د ‪f ƒ,3‬۔‡ˆ`‪lQ w‬م ا©‪ °‬ا‪µ‬ر ‪M‬ا‪ó 1 ò d‬ا–ن‪$J‬‬
‫‪A t‬ر‪L r ô 5‬ورت _ ‪X uš‬د اس ‚ ا‪ F‬دل اس ‪ ¡ r ô $ J‬ر‬
‫‪f‬۔ ا\ !‪ 3 Q /‬اور ‪1‬ى ‪ y J‬ا· دل \ ‪ٰ í‬ى ‪ Ya‬اور ا· ‪ö J v‬ر‬
‫\رو•‚‪3ušâ‹ê‬دل‪çM‬ح‪Ë‬راور‪î‬اورا‪ï‬ن‪8Àr‬ا`‪F‬‬
‫‪ f‬اور ‪1‬ى ‪ õ M V‬اور دل ‪ ö M‬اور [ ‪ 3‬ا‪f Fg r ` ÕÈŠ d‬۔ ا‪p‬‬
‫©رت‪M‬دو‪B‬وں‪íJ‬وں\‪@Xø‬را*ش`‪Šž á‬د‪b f‬ا–ن‪Ÿ‬ا·‪v‬‬
‫‪r‬آواز‪‚3‬ند•‪/!á‬اورا•‪Kt‬ت‪v3‬ر‪x‬اوردل‪äñr‬س`‪cfa‬ا–ن‬
‫‪÷Q/!Ÿ‬ں‪íJ‬ے‪KJ‬و‪$‬دا‪‚:‬م\رك‪¦g‬اور‪ö‬ر‪ٰ íJv‬ى‪¦Ÿ‬ل‬
‫`ے‪ÜÃA$‬ت‪8r‬ا‪ß’âr‬ا¬‪f‬۔‬
‫‪QŒª‬آ‪9‬تﷺ> ِاْﺳَﺘْﻔﺖ ﻧَْﻔَﺴ َ‬
‫ﮏ )ا·[\‪ٰ í‬ى‪(Ïa‬‬ ‫ِ‬
‫‪J‬ا•ظ‪M‬ا;رہ‡ˆ‪Lf³‬ورى‪Qf‬دل‚‪ٰ í‬ى)‪$J‬ا–ندو‪B‬وں\–ہ‬
‫اور‪ٰ T‬ى ‪ q¢Ÿ‬ر‪ ` Ò‬ا·دل‚ ‪ٰ í‬ى‪u‬ور‪y‬دو‪B‬وں‪r‬را¦‬ ‫‪+ ` â‬ت ‪ŠM‬‬
‫اس‪‹03 vr‬آ` اس‪Ü•r‬ت ‪33‬دہڈالدے‪ªf‬ا•وہ–‪`rMf‬‬
‫اور¨م‪A‬ر‪5‬ا‪7‬ات\ا‪ `â°‬ا·دل\‪ٰ í‬ى‪ cxYa‬اس‪J‬دل‪Ür‬ىرو•‬
 ‫‪120‬‬

‫اس ‪ $ J‬ا‪ß • p‬ا¬ ‪` A‬دے ‪ Ÿf‬ازل \ ‪13‬ى‪ M‬ا‪Ô‬ز `> ‪þê r‬‬
‫‪ f !â “p‬اور ا• ‪r‬ر ‪1 3 S c ¦g Õ‬ى ‚ ‪Ü‬ى ‪ø‬ر ‪-‬ا ‪ ´ 3 È r‬ا‪d‬‬
‫•رى د… ‪ uš f‬ا• ‪ù‬ذ‪- 5K‬ا ‪13 Sc_ ’Ÿ‬ى ‚ ‪Ü‬ى ‪ø‬ر ‪ $‬ا–ن‪r‬دل‬
‫‪5r‬ا‪A‬ں‪Ÿ0M‬ز‪`â‬اس‪ßr‬ا¬‚‪ˆÙ‬ن‪`A‬ر¿‪¡f‬ں\آ‪f€‬؟‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪121‬‬

‫‪29‬‬

‫ا‪P‬س‪Q‬ىا‪SRd‬ا‪P‬س‪f‬‬
‫َ َّ ُ َ َ ْ َ َ َّ َ َ َ َ َ َ َّ ُ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َٔ ُ َ ْ َ َ َٔ َ‬
‫‪¥‬ة اّن َرُﺳﻮل ﷲِ ﺻﲆ ﷲ ﻋﻠﯿِﻪ وﺳﻠﻢ‪ ،‬ﻗ ﺎل ِٕاذا ﻗ ﺎل اﻟﺮﺟﻞ‬ ‫‪ q‬اِﰉ ﻫﺮ‬
‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ َ َّ ُ َ ُ َ َٔ ْ َ َ‬
‫ﻫﻠﻚ اﻟﻨﺎس ﻓﻬﻮ اﻫﻠﻜﻬﻢ۔‬
‫)ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺴﻠﻢ ﻛﺘﺎب اﻟﰊﺮ و ا‪i‬ﺻﻠﺔ ﺑﺎب اﻟ‪ fmm‬ﻋﻦ ﻗﻮل ﻫﻠﮏ اﻟﻨﺎس(‬

‫•‪ : Ž‬ا‪—&Š‬ہ ر‪ 4‬ا‪… 6 5‬ن``‪ Q w‬ر‪Š‬ل ا‪ 5‬ﷺ‡ˆ`‪Q M‬‬

‫‪ v ’Ÿ ß‬دو‪B‬ے‪å¢‬ں ‪ Q f Å yJ‬وہ ‪ú‬ك‪ c Uâ‬ا‪X v j‬د ‪K S‬ت‬
‫¾`ا_‪ú‬ك`‪QS³)fa‬ا‪Xvj‬دان\ز‪³‬دہ‪ú‬ك‪-‬ہ‪(faâ‬۔‬
‫•• ‪q• S :‬ا‪ õ d‬ا½ن ‪ Ÿ f § 3 ‰Fƒ‬آج© ‪ r‬ا{ح‬
‫‪ M‬ا‪P‬س ‪Q‬ى )ا‪û‬ى آر‪X þ ³ (ý‚ ü‬ردہذ‪)Þ‬ڈ‪á ‚ (G"! ÿ‬م‬
‫د‪fag ³‬۔ آ‪9‬ت ﷺ‡ˆ`‪å¢ Q w‬ں‪J‬د‪¢‬ں‪íî í€‬ا‪ ±‬و ر‪ g‬اور ‪X‬د ا‪¤‬دى‬
‫اور —ت [ ‪K¦ J‬ت ‪Œ Ÿ‬ار `‪ J‬او‪ 3‬ا‪ >µ‬اور ‪` µŸ r >` ë‬و ‪Q y‬‬
‫ا‪P‬س ‪Q‬ى اور ‪X þ‬ردہ ذ‪ J Þ‬ذر† ˆ‪ ¥ã‬اور ™ ‪8 #‬ا `‪ J‬ا_ ‪$‬‬
‫‪•M [ê‬ا> ‚ر‪¢&Ò‬۔‪å¢ v$‬ں‪%Üò Üòr‬ںاور¯ور‪ã‬ں‪3‬واو&‬
 ‫‪122‬‬

‫‪ç‬وع ` د! ‪¢ S Q f‬گ ‪ U 0 c‬اور ‪4‬ہ ‪ Uâ‬اور ‪X‬د اس ‪K‬ت ‪ \ _ J‬ان ‪J‬‬

‫د‪¢‬ں ‪ ¥ãˆ M‬اور ا‪P‬س ‪Q‬ى ‪8‬ا `‪ J‬ان ‪ ‚ h4 r‬ر‪f 2& Ò‬۔ } آ‪9‬ت‬
‫ﷺ > ‪é‬ل‪ß \ j‬ا¬ ‡ˆ’ ‪% ŸžQ‬ں ‪a 4¬3‬د‪ I‬اور ا‪å‬ح ‚‬
‫„‪ À‬ا‪F‬ر `و‪K A‬ت ‪K‬ت ‪®3‬ر '‪¶ Q á‬ں‪¢‬گ ا‪U •Ÿ• r h4 M„ 1W‬‬
‫‪Xw‬دا·¿‪\Ú‬ان‪&\}fáŠ{‚h4r‬دا‪/!á`ˆ3ŸÆá‬۔‬
‫اس‪+M˜-‬رےآ‪,‬ﷺ‚ا‪n F‬ركا‪Š‬ہ‪ßQ RS‬ا‪d‬د‪r§„G‬‬
‫ا‪' d‬ر‪ Ÿ Ü‬آ‪9‬ت ﷺ > ‪± R ) 3 ( M t‬ان ‪• \ +‬گ ` ‪ó¢‬‬
‫وا} • ‪ c t‬اس ‪9‬ل \ ‪ Q‬ا‪D‬م ‪ M‬د‪ò ú• \ ‡Ù J 0‬ام ‪ f‬ان ‪ 3‬ا‪p‬‬
‫‪ç‬م اور‪š‬ا‪QU‹0K‬وہآ‪9‬تﷺ‪_‡ÙJ‬آ`‪M‬۔‪ß‬آپ>‬
‫ا_ ‪ J ñ‬ا‪ ¦â œ ` ¼ À M yŸ d‬د‪ c r‬آپ ان ‪„ r‬ف ‪ U‬اور ا_‬
‫آواز دے ` )را ‪Ÿ B Q‬ن ‪¢‬گ ‪â‬؟ ا‪æ‬ں > ‪ç‬م ‪ r‬و‪ \ Ô‬آ‪¦â T b V‬‬
‫َ ََْ‬
‫‪Ñ‬ض‪ْ QÕ‬ﳓُﻦ اﻟﻔّﺮاُرْوَن ’’‪³‬ر‪Š‬لا‪*?5‬ڑے‪‘‘w‬۔آپ>ان‪Xþr‬ردہ‬
‫َ َ ُ‬ ‫ْ َّ‬ ‫ْ َْ‬
‫ذ‪e`+•ŸÞ‬ر ًا‪$‬ابد‪َ Q³‬ﺑﻞ اﻧُﺘُﻢ اﻟَﻌﲀُرْوَن َو اَان ِﻓﺌُﺘﮑْﻢ‪__R’’ 1‬‬
‫‪* B‬ڑے _ ‪ c B â‬ز‪³‬دہ زور \ ™ `> ‪ M , œ $ J‬اور ‪J 9 t B‬‬
‫'س _ ‪ë b U‬ے 'س آ¦ ‪² $ â‬را ‪± " ÿ ` Õ ´,‬ان ‪u M +‬‬
‫‪ >g‬وا‪â C‬ں‘‘۔ ‪ ¦â -- M Æ‬اور ا‪P‬س ‪Q‬ى ‪. r‬وں ‪/ M‬ے ‪`Y‬‬

‫‪ : 1‬ﺗﺮﻣﺬی اﺑﻮاب اﳉﻬﺎد ﺑﺎب ﻣﺎ ﺟﺎء ﰱ اﻟﻔﺮار ﻣﻦ اﻟﺰﺣﻒ‬

 ‫‪123‬‬

‫‪$ö ¦â‬ا‪ö‬ں ‪ö‚ J‬ں ‪ M‬آپ ‪ S r‬روح ‪3‬ور آواز ‪ œ‬اور وہ ا‪ÚÙ J 0 d‬‬
‫آ‪Ç|Ã‬اورآپ‪J‬د¡‪n‬رك‪Ÿ‬ا·¿<ں‪U°‡í \8X`uM‬۔‬
‫‪ S‬وہدرس‪+$ fj‬رےآ‪~)ؐ,‬اہ•(>ا·„§‪\Ÿ‬د‪³‬اور}‪r‬آپ>‬
‫او‪Jq•r3‬ذر†‪’ˆ‡Ý¦C‬۔‬
‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ٰ‬ ‫ّٰ ّ ّ‬
‫اﻟﻠﻬﻢ ﺻﻞ ‪ :‬ﳏﻤﺪ و ابرک وﺳﻠﻢ‬
‫َ َ َ‬
‫اس•‪ $Mq‬اْﮬﻠﮑُﻬْﻢ ‚;آ‪R’’ fa‬ا‪Xvj‬دا_‪ú‬ك`>‬
‫وا‪ fC‬۔‘‘اس‪J‬دو‪B‬ے‪o‬ا‪Ñ‬اب ‪‚ R) ÚÙJíì 1r‬ف ‪(\:r‬‬
‫‪’’ Q w´ S‬وہ ‪X‬د ‪ \4‬ز‪³‬دہ‪ú‬ك‪-‬ہ‪‘‘f‬۔اور ˜&‪ Q f‬اس ‪ÂJo‬ظ\‬
‫´ ‪Õ, ¬«q• S‬م ‪Z @p r‬ار '‪ uš fF‬اس©رت‪ M‬اس‚ ¸‬
‫‪ Q xâ S‬ا‪ $ v j‬دو‪B‬وں ‪ú Ÿ‬ك ‪-‬ہ ‪Z‬ار د! ‪ f‬وہ درا“ ‪X‬د ‪ \ 4‬ز‪³‬دہ‬
‫‪Xþ‬ردہذ‪f<MÞ‬۔}‪X‬اہدو‪B‬ے‪¢‬گ‪ú‬ك‪-‬ہ‪â‬ں‪ây³‬ںوہ‪S‬ا•ظ‬
‫¾`ا‪L3·úW‬ور‪fkÝÑ‬۔‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪124‬‬

‫‪30‬‬

‫‪ú § c o‬ہ ‪ T Ÿ‬د ‪f U‬‬

‫َ َّ ُ َ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ َ َ‬ ‫َ َٔ‬ ‫‪َٔ q‬اﰉ ُﻋَﺒْﯿَﺪَة ْ‬
‫ﷲ َﻋﻠْﯿِﻪ‬ ‫‪ q‬اِﺑﯿِﻪ‪ ،‬ﻗﺎل‪ :‬ﻗﺎل َر ُﺳﻮ ل ﷲِ ﺻﲆ‬ ‫‪َ O‬ﻋْﺒِﺪ ﷲِ‪ْ ،‬‬
‫ِ‬ ‫َ ْ‬
‫ِ‬
‫َ َ ْ َ َْ َ َ ُ‬ ‫َ َ َّ َ َّ ُ َ َّ ْ‬
‫ﺐ ﻟﻪ ۔‬ ‫ﺐ‪ ،‬ﻛﻤﻦ ﻻ ذﻧ‬ ‫وﺳﻠﻢ اﻟﺘﺎِﺋﺐ ِ‪ a‬اﻟﺬ ِ‬
‫ﻧ‬
‫)ﺳﰲﻦ اﺑﻦ ﻣﺎﺟ‪ a‬ﮐﺘﺎب اﻟﺰﻫﺪ ﺑﺎب ذ ﻛﺮ اﻟﺘﻮﺑﺔ(‬

‫•‪ :Ž‬ا‪2Š‬ہ‪•Õ‬ا‪5‬ر‪4‬ا‪65‬ا·‪K‬پ\روا¬``‪Qw‬ر‪Š‬لا‪5‬‬
‫ﷺ‡ˆ`‪úQM‬ہ\‪>`§c‬وا‪vC‬ا‪³åQfaâj‬اس>‪ú‬ہ‪_hÕ‬۔‬
‫••‪`yÏ‚§c :‬فا–ن‪r‬رو‪b3Ep‬اس‪J‬ا‪Z‬ق‪¬«´3‬‬
‫‪5‬ا ا‪ 7‬ر ‪f‬۔ ‪ J §c‬ذر† ا–ن ‪-‬ا ‪„ r‬ف \ ‪ُ b‬ا‪ ±‬ر‪ f Ö‬اور ا· ا‪Z‬ق ‪M‬‬
‫ز‪³‬دہ‪ë‬ى ا‪F‬ر `‪ A fA‬ا¨س‪Q f‬ا‪D‬م ‪ŠJ‬ا ا‪êæ‬ا‪ > í‬ا–ن‪‚§c 3‬‬
‫دروازہ ‪Z ê‬ار دے ` اس ‪ J‬ا‪š‬ر ا‪„ d‬ف ‪-‬ا ‪ ®"1 y J‬اور دو‪B‬ى „ف‬
‫ˆ‪¥ã‬اورا‪‚ÆGZ‬دروازہ&‪fC‬۔‪‚§c>3ïî‬دروازہ‪J`ê‬ا‪Bd‬ا‪B‬‬
‫‪DP‬اور‪Ü9‬ى™ہ‪þR‬رہ‪FM‬ہ‪f°‬اور‪å‬و‪>íê‬ا·‪Ÿç‬اوا‪å‬ن‬
 ‫‪125‬‬

‫‪ r 4a R‬د‪Ç‬ل ‪ 5 M‬ر‪ 6 ‚ §c uCp f Y‬ا‪Ü rK d‬ى ‪J } f 6‬‬

‫’‪cy‬ا–ن‪r‬رو‪fFâšEp‬اور‪hy‬اس‪J‬ا‪Z‬ق‪é‬ل‪wà`“p‬۔‬
‫"‪‚§cQfS7‬دروازہ‪>`ê‬وا‪êu‬ا‪ í‬اسد‪ÃAJ%‬وˆ‪-3‬ا‬
‫‪M‬وہا‪Y‬ا‪Z‬ق´•`>‪i$J‬ر_‪$‬ا‪«d‬ا–ن‪ɾ½å,M‬‬
‫‪w `g‬۔ ا‪ ¾ç d‬ا–ن & روز ا· ¸ں اور ا· دو‪ù‬ں اور ا· ˆ‪$‬ں اور ا·‬
‫‪`ö‬وں ‪8 r‬ں ‪-‬ف `‪ f a‬اور اس ‪ J‬اس [ ‪ª f ag @ ¾½ å, Ÿ‬‬
‫ا¨س‪-Qf‬ا‪$J‬اس`‪9’gáŸ-yÑ‬ل‪f€Õ‬اور‪L‬ورى@‪Qfag‬‬
‫‪’Ÿß‬ا–ن‪-‬ا‚‪ú’Ÿ‬ہ`ے‪X"c‬اہاس‪‰J‬وہ‪áh9‬دماور‪-â/a‬ا‪Ÿ‬ا\‬
‫‪`N‬ر‪Ò‬د‪/!ô‬۔ا‪D‬ماس‪t‬ے‪Ÿ:q‬دور\‪h‬د;د!‪f‬اور&*‪<§c‬ہ‬
‫‪-$J‬ا’‪³‬تاورر¸‚دروازہ&‪f2‬اوراس„ح‪ÃA‬و‪Ð‬ق‪J‬در‪m‬نا‪d‬‬
‫„ف\‪p‬ور¸‪r‬اوردو‪B‬ى„ف\ا‪Åá‬وا=ن‪r‬ا‪gÛp‬رى`د!‪$f‬‬
‫‪-‬ا‪-r‬ا’اور‪ê‬ے‪³;Jfêr‬ن;ن‪f‬۔˜&‪Qf‬ا–ن¯ور‪f‬اور˜او‪,‬ت‬
‫و‪Ú‬ا‪7‬ات‪l^ˆJ‬ش‪cfagY‬اس©رت‪QfÏ7SM‬ا•وہ‪*M‰‬‬
‫دل\‪á‬دماور‪´"câ/a‬ا\>اور•دنزد®‪Z‬ارد‪¦g³‬۔‬
‫‪9 S‬ل `‪¦ §c Q á‬ل `> \ ‪ú‬ہ ‪¤ 3‬أت ‪8‬ا ‪âµ rK f Fâ‬م اور‬
‫‪9 6K‬ل‪f‬۔ ‪ c §co‬ا–ن‪' Ÿ‬ك`> ‚ ذر† ‪úQy f‬ہ ‪3‬د} `> ‚ ‪ßµ‬‬
‫‪uš‬ا‪D‬م>‪$J§co‬ا‪ÝÝçp‬دى‪Ÿ§c$w‬ا‪•d‬رىا?باور‪,‬‬
 ‫‪126‬‬

‫‪ ‚@ˆE‬ر]دے د‪ wU‬اور‪ZQ Œ‬آن‪¾ç‬اور•‪S faâÅÄ \q‬‬

‫‪wuÝç‬۔‬
‫)‪>`§cQS (١‬وا‪C‬ا‪£W‬اور‪ú‬ہ‪*3‬دل\‪š‬ا‪äK‬س`ےاور‬
‫‪Q-\EA‬اور‪³‬ت‚‪â‹ê‬۔‬
‫)‪QS (٢‬وہآ‪Ë‬ہ‪$J‬اس‪£‬اور‪ú‬ہ\‪B‬ر‪`2‚J‬ےاوراس‬
‫‪-$J‬ا\‪CˆÑc‬۔‬
‫)‪Q S (٣‬ا• اس ‪ £r‬اور‪ú‬ہ ‪ c fæQ*„r‬وہ اس‪`Q* r‬ے‬
‫‪V‬ا•اس>‪ˆ‚vt‬ل‪âÕV‬ا‪cf‬وہا\وا}`ے‪•‚t³‬د‪â³K‬ا‪f‬‬
‫‪c‬ا\‪D‬ل`ے۔‬
‫ان‪ç‬ا‪ŸÚÙJÐ‬ن‪1ò‬ا–ن‪å,Ÿ§c‬ا‪b‬اض‪9‬ل`‪fA‬؟•‪S‬‬
‫‪§coQf‬ا‪µd‬ت‪$f‬ا–ن‪qŸ‬ز‪Efš‬اور‪-‬ا‪r‬ر¸اور‪p‬اور‪³‬ت‬
‫‚ر‪f(&Ò‬اور‪`S‬فا‪D‬م‪$fh‬ا–ن‪‚§co$J‬دروازہ&‪f2‬۔‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪127‬‬

‫‪31‬‬

‫‪Vµ‬ا‪Šd‬راخ\دود‪agX‚_G‬‬
‫ُ َ ْ ُ َ َّ َ َّ ُ َ َ َ َ َّ َ َٔ َّ ُ َ َ َ ُ ْ َ ُ‬ ‫َ َ‬
‫ﱮ ﺻﲆ ﷲ ﻋﻠْﯿِﻪ وﺳﻠﻢ اﻧﻪ ﻗﺎل‪ :‬ﻻ ﯾﻠﺪغ‬ ‫‪ q‬اﻟﻨ ِ ّ‬ ‫‪،‬‬ ‫ﻪ‬ ‫ﻨ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﷲ‬ ‫‪َ¥‬ة َر ِ َ‬
‫ﴈ‬ ‫‪ٔ q‬اﰉ ُﻫَﺮ ْ َ‬‫ْ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َ َّ َ ْ‬ ‫ُْ ُ ْ ُْ َ‬
‫اﻟﻤﺆِ‪ aِ a‬ﲧٍﺮ واِﺣٍﺪ ﻣﺮﺗ ِ‬
‫ﲔ۔‬
‫)ﺻﺤﻴﺢ اﻟﺒﺨﺎري ﮐﺘﺎب ا ﱰﱮدب ﺑﺎب ﱰﱮ ﻳﻠﺪغ اﻟﻤﺆﻣﻦ ﻣﻦ ﺟﺤﺮ ﻣﺮﺗﰿﻦ(‬

‫•‪ : Ž‬ا‪—&Š‬ہ ر‪ 4‬ا‪… 6 5‬ن``‪ Q w‬ر‪Š‬ل ا‪ 5‬ﷺ‡ˆ`‪Q M‬‬

‫‪Vµ‬ا‪Šd‬راخ\دود‪agX‚_G‬۔‬
‫•• ‪| q• , S :‬ے و‪Õ 6‬م ‪f z 3‬۔ اس ‪8 J‬ف اور‬
‫‪?â ˆ Vµ ? Q w S c o Çß‬ر اور ‪ ÿí‬ر‪ f Ö‬اور ا• وہ ‪Š t‬راخ ‪J‬‬
‫ا‪š‬ر ¿‪ Ú‬ڈا‪' ³vt R)f2‬ر‪C ³ Ü‬م ‪ ÚÙJ‬اس‚وا‪ ( faºÕ‬اوراس‪Š‬راخ‬
‫‪J‬ا‪š‬ر\ا\ ‪‚5’Ÿ‬ٹ•‪"cf‬وہدو‪B‬ىد‪G‬اس‪Š‬راخ‪agX‚_\M‬‬
‫‪ R‬وہ ا‪?âMèJ§µ hd‬ر‪ˆã] `â‬ن\‪ fagg‬اوردو‪B‬ے‡‪À‬‬
‫‪_¸µ SŸ‬د!‪Q‬وہ ا\دو‪K‬رہڈ]ˆرے۔اسار;د ‪J‬ذر† آ‪9‬ت ﷺ>‬
‫‪öJ³å‬ں‪‘°›9Ÿ‬ر‪?â3‬راور‪ÿí‬ر‪f’ˆ‡ÝrJ‬اور*‪rVµ‬‬
 128

¦gµ‫ا‬c ¦gµ‫ˆنا‬G‫ د‬d‫ \ ا‬Ô‫و‬rF(y¬µ‫وہ‬Q f’‚K0 S

‫§\ ´ہ‬µG & ‫اور‬aµ‫رہˆن_ ا‬K‫دو‬M˜- h d‫ ا‬³ \ vh d‫ ا‬A
‰J‫ دروازہ‬d‫ا‬JG• $·‫ اورا‬fa`• ‫ط‬µ \ ‫ط‬µŸ «‫ز‬aW‫` ا‬µ‫ا‬
‫۔‬fagÒ2&‫ادروازہ‬B‫دو‬
•‫ا‬Vf ‫<ر‬Œd‫\ ا‬H&Jfš‫ ار;د ز‬S‚‫تﷺ‬9‫آ‬
I‫د‬Q fh‫?ر`ر‬âŸ‫ن‬Jq•Sc‫د>‚دے‬G‫د‬d‫ا‬¤a’ŸŸ‫ن‬Jt
ÚÙJ‫ن‬Jt‫ور‬J ’Ÿ•‫ اورا‬áYy ‚>‫\ د‬¤aœ³‫د‬1‫اس‬G‫ىد‬B‫" دو‬
Jÿ
Jœ9:‫ا‬Qfh‫`ر‬K ì ّ ´Ÿ‫ن‬J‫اس‬q•Sc¦‫آ‬:ÚÙJœ9
‫‚ “ر‬I‡·‫ا‬Ÿ‫ن‬J`Õ¡‫ دو‬v ’Ÿ•‫اورا‬µ‫ا‬y‫ر زك‬K‫ى‬B‫ \دو‬v
‫ض‬¤‫۔ا‬á‫آ‬yM I‡:‫ا‬à "Q fh‫ار ` ر‬ŒŸ‫ن‬J ‫اس‬q• Sc ¦°
‚ ‫¦ اس‬â`` ‫ل‬9y‫ہ‬úŸ 5t v ’Ÿ•‫ ا‬b f6‫ و‬E‫ہ‬h‫ ‚دا‬q• ‫اس‬
§µ‫اور`ف‬L_ª‫ا‬r‫ˆن‬J‫اس‬Afa`‫ل‬9c‫ہ‬ú³faâ¸0
‫ا¬ ‚ ‚م‬ß• d‫´ ا‬$J‫ اس‬q• S c fa`‫س‬äŸ ‫•ت‬r ‫اس‬‰ J
‫ؤ‬g E‚ G‫راخ \ دود‬Š d‫ ا‬B y‫ ور‬ág y IZ J 5 ‫ اب " اس‬Q f h‫دے ر‬
‫۔‬fM\‫;ن‬rVµd‫ا‬$Ã
ÿíM %‫د‬Q f h‫?ر ` ر‬âŸ‫ن‬J &q• , SQ S ‫‡ ]م‬Z
‫اس„ح‬‰J‫ش‬l&‫ؤاور‬°ßµ‚Dµr‫ں‬µc·‫ا‬Ÿ`q &‫ اور‬â‫ `ر‬â
 ‫‪129‬‬

‫‪J`0‬ا‪là"Qq‬ش‪y‬آ¦اوراس‪gº4|‰J‬ؤاورآ‪4|hÃ‬‬
‫‪gº‬ؤ۔‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪130‬‬

‫‪32‬‬

‫ا‪Y‬ا‪Z‬ق\‪_™’Ÿû‬‬
‫َ‬ ‫َ ْ َٔ َّ ْ َ َ ِ َ ُ َ ْ ُ َ‬
‫ﷲ َﻋَﻠْﯿِﻪ َوَﺳّﻠَﻢ َﻗ ﺎَل‪َ :‬ﻣﺎ ِ‪ْa‬‬
‫ﱮ َﺻ َّﲆ ُ‬ ‫‪ q‬اﻟ َّﻨ ِ ّ‬
‫ِ‬ ‫‪ q‬اِﰉ اﻟﺪرداِء رﴈ ﷲ ﻋﻨﻪ ‪ِ ،‬‬
‫ْ ُ ْ ُُْ‬
‫ِ‬ ‫َ ْ َٔ ْ َ ُ ْ َ‬
‫ﳽٍء اﺛﻘﻞ ِﰲ اﻟِﻤﲒاِن ‪ a‬ﺣﺴِﻦ اﳋﻠِﻖ ۔‬
‫ٔ‬
‫)ﺳﲍ اﰉ داود ﮐﺘﺎب اﻻدب ابب ﰲ ﺣﺴﻦ اﳋﻠﻖ(‬

‫•‪ : Ž‬ا‪Š‬درداء ر‪ 4‬ا‪… 6 5‬ن``‪Q w‬ر‪Š‬ل ا‪ 5‬ﷺ‡ˆ`‪Q M‬‬

‫‪-‬ا‪cJ‬ل‪5’ŸM‬ا‪Y‬ا‪Z‬ق\ز‪³‬دہوزن_ر=۔‬
‫•• ‪ :‬ا¬ا‪Z‬قد‪‚È‬آد»‪faâ7‬اورا‪D‬م>ا‪Z‬ق‪3‬ا)’زورد‪f³‬‬
‫‪Qw‬اس•‪Mq‬آ‪9‬تﷺ‡ˆ`‪Qw‬ا‪Z‬ق\|ھ`‪-‬ا‪•J‬ازو‪tM‬‬
‫‪‚5‬وزن_اورا‪d‬دو‪B‬ى•‪êv$Qw`ˆ‡Mq‬وں‚‪/.‬ار_‪%‬وہ‬
‫‪-‬ا ‚ ´ ‪/ .‬ار _ ‪ A Õ‬۔ درا“ ا¬ ا‪Z‬ق & ‪ƒ r 3‬د ‪ Q w w‬رو‪´ Ep‬‬
‫در‪Ö‬ا‪Z‬ق‪‚h‬ا‪.ä³G•d‬م‪f‬۔ا‪+$¥‬رےآ‪,‬ﷺ>ا‪Z‬ق‪r‬در‪3R‬‬
‫‪E‬زورد‪f³‬اوراس‪K‬رے‪M‬ا‪…E•º‬ن‪»Qw’â‬ر\‪w&K‬۔‬
 ‫‪131‬‬

‫اس ‪0 J‬وہ ا‪D‬م > ا¬ ا‪Z‬ق ‪ J‬ا‪ø‬ر ‪ • t $ J‬دار ‪q Ÿ • J‬‬

‫ا‪š‬از _ ‪Õ‬۔ ‪-‬ا \ ‪ê ` u‬وں { اور " ‪ê‬وں ‪K M‬د;دہ \ ‪ ` u‬اد‪A ¤‬دم‬
‫{ & ا‪KJ d‬رے‪f ’ˆ‡*ar -(M‬۔ ا® ˆ^‪K ،‬پ‪A ،N‬و‪ý š‬ى‪،‬‬
‫‪ S' ،’• O‬ا‪ ، P‬دو¡ د‪ ،0‬ا–ن ‪Q‬ان & ا‪à J d‬ق ‪ª‬ر ‡ˆ¦ ‪ w‬اور‬
‫" ان‪Ã‬ق‪©ÈûŸ‬رت‪M‬ادا`>‪ßr‬ا¬دى‪f‬اور‪Ÿ3Üò\Üòt‬‬
‫´ ‪ q‬ا‪š‬از _ ‪Õ‬۔ ‪ Q w‬آ‪9‬ت ‪ F‬ا‪ G 5‬و‪ Q w `ˆ‡ I‬ا• ‪ B‬ا· ‪x‬‬
‫وا‪¢‬ں‪¢Ÿ‬ا`‪½ ¦â‬ہ\ @` ان ‪J‬دل‪XŸ‬ش`و‪²´Sc‬راا‪-« d‬‬
‫‪1xâ‬اور‪-ÿ‬ا‪èJ‬ر‪c‬اب‚‪x¦°-‬اوردو‪B‬ى‪e‬آپ‡ˆ`‪Qw‬ر‪Ò‬‬
‫‪ ¦â R‬ا• ‪ R‚ ’Ÿ‬دار ‪' ³ 5‬ؤں ‪ >SŸ‬وا‪ >Ý`q ³TC‬وا‪8 Š1 ³ UC‬ا‬
‫`>وا‪t°‬ى‪5‬و‪9‬ہ‪q‬آ¦‪c‬ا\ر‪V\Ò‬دو‪²Qa‬را‪’•’Ÿ‬اس‪r‬و‪\Ô‬‬
‫‪2ây<Ma‬۔‬
‫‪X‬د آپ ‪ J‬ا‪Z‬ق ‪p S ‚ W‬ل ‪Š t à Q R‬ا‪ Ÿ °‬رد _ ‪Õ‬۔ ‪‚ t à‬‬
‫¿‪ Ú‬ا· ¿‪ ` u M Ú‬ا\ ‪ò‬ڑ> ‪r _ 5 M‬۔ ‪%‬ں ‪Ú¿ ‚ p 3 B J‬‬
‫ر‪Y‬۔ ‪ý‬اؤں ‪ r‬د‪X‬ى ‡ˆ’۔ '‪ã‬ں ‪ Ÿ‬ا· ( "ك \ •و‪ã‬ہ ‪Õ‬۔ ‪\ Eò‬‬
‫‪€rn„Eò‬رى‚·‪c‬اس‪Ír‬دت‪Uu¾•Ÿ‬اوراس\‪p‬اور‪‚S‬‬

‫‪ : 1‬ﺗﺮﻣﺬی ﮐﺘﺎب اﻟﱪ واﻟﺼﻠﺔ ﺑﺎب ﻣﺎ ﺟﺎء ﰱ ﻃﻼﻗﺔ اﻟﻮﺟ‪l‬‬

‫‪: 2‬ﻣﺴﻠﻢ ﮐﺘﺎب اﻟﺰ^ﺎة ﺑﺎب ﺑﻴﺎن ان اﺳﻢ اﻟﺼﺪﻗﺔ ﻳﻘﻊ ﻋ‪^ c‬ﻞ ﻧﻮع ﻣﻦ اﳌﻌﺮوف‬
 ‫‪132‬‬

‫]م `‪ J‬اس ‪’»| • r‬۔ ‪ M ó¢‬ا‪Š IH d‬ڑ‪$ z‬رت ر‪c $ U Ô‬اب ‪r‬‬
‫‪õ ñ „A‬ى ‪Y M‬ڑو د‪U F` ³‬۔ وہ § دن آ‪9‬ت ‪ F‬ا‪ G 5‬و‪_ q Ÿ I‬‬
‫آ’ ‪ c‬آپ > „§ \ در‪¶ Q ³ˆ‡ Ž³‬ں ‪$‬رت ‪ f c \ ¬,‬؟ „§ > ‪Ñ‬ض‬
‫‪Õ‬۔ ‪³‬ر‪Š‬لا‪!5‬وہ‪Z‬رى‪€\©c‬رى‪e‰J‬ت‪tâ‬اور?>آپ‪Jar‬‬
‫‪9‬ل \ آپ ‪ Ÿ‬اس ‪[J‬زہ ‪ r‬ا\ع _دى۔ آپ‪š × Q ¦â k‬ں‪ • ž‬ر‪Y‬‬
‫اور"اس‪`g3]r‬د‪1’ˆ‡l‬۔‬
‫ا‪ d‬د‪3 10 G‬دہ ‪ J‬ا†م \ _ ‪ Q ß‬آپ ا‪ W‬زو‪. ð^ Ô‬ت ‪Ël‬‬
‫‪'J‬س•¾ر—‪M‬ا‪vd‬آپ\‪$Jx‬آ‪³‬۔آپ> اس‪r‬ا\ع'`‬
‫‪.‬ت ‪³ˆ‡ \ Ël‬۔‪ S‬آد‪ -‬ا‪ v Sß A f _b‬آپ ‪' J‬سآ‪ c ³‬آپ>‬
‫|ى د‪Ç‬ارى اور ‪ ÚÙ J p‬اس \ ‪’ˆ‡ X‬۔ ‪ ß‬وہ ‪. c € Ò‬ت ‪> ؓËl‬‬
‫پ\•‪c‬آپ‬
‫آپ\‪Ñ‬ض‪³QÕ‬ر‪Š‬لا‪!5‬آپاس‪ŽŸv‬ا{‪ßAM‬وہآ ؐ‬
‫پ> ‡ˆ‪³‬۔‪ë Õ! Ël‬ا‪S‬‬
‫> |ى د‪Ç‬ارى اور‪ ÚÙJ p‬اس\ ‪_²K‬؟آ ؐ‬
‫‡ض _ ‪å¢ Q‬ں ‪ ÚÙ J‬ا‪Z‬ق \ ‪ :‬آؤں‪ 2‬؟ ا‪` Š‬ن ا‪D‬م ‪_ \ >C‬‬
‫آ‪9‬تﷺ‚‪È•1‬د‪žßAR0‬روˆ>اس\‪)lQba‬ﷺ(‪å¢‬ں‬
‫‪ Â Õ Ÿ‬د! ‪ f‬اور ‪ Õ‬اس > ‪² à‬رے ‪2 1 ’Ÿ ÚÙ‬ى ‪c ³‬ارى ‪ f r‬؟ ‪c‬‬

‫‪ : 1‬ﲞﺎری ﮐﺘﺎب اﳉﻨﺎﺋﺰ ﺑﺎب اﻟﺼﻼة ﻋ‪ c‬اﻟﻘﱪ ﺑﻌﺪ ﻣﺎ ﻳﺪﻓﻦ‬

‫‪: 2‬ﲞﺎری ﮐﺘﺎب اﻻدب ﺑﺎب ﻟﻢ ﻳﮑﻦ ﻧﱮﷺ ﻓﺎﺣﺸﺎ ……‬
 ‫‪133‬‬

‫ا‪`Š‬ن‪r‬ز‪K‬ن\اس‪ŠJ‬ا‪’Ÿ‬ا•ظ‪Q¥Ky‬وہ‪\R3Å‬رو‪fx‬اور(‬
‫ا‪Z‬ق‪Âr‬د!‪f‬اوراس>آج{‪+‬رے‪21’ŸÚÙ‬ى_‪1r‬۔‬
‫پ ‪ S J‬ا‪Z‬ق ‪` W‬ف ا–‪ö‬ں { ‪Ä h‬ود _ ‪ b M‬آپ > ‪ž‬‬
‫آ ؐ‬
‫پ ا· „§ ‪*a ˆ Ÿ‬‬‫ز‪K‬ن ‪ög‬روں { ‪ ´ Ÿ‬ا‪ ïî ³ˆ‡ @; M p W‬آ ؐ‬
‫َ‬ ‫ْ ُ ّ َ‬
‫ﰻ ﮐِﺒٍﺪ َرْﻃَﺒٍﺔ اْﺟٌﺮ‪³R’’ 2‬در&‪šg&Q‬ار ‪35‬ر‪cá`ô‬اب‚‬‫‡ˆ`‪ِ Q M‬ﰲ ِ‬
‫‪fßµ‬۔‘‘ ا‪3¸µd‬ا‪d‬او‪3 }a‬ز‪³‬دہ‪CÈŠ‬دد‪` \aR€³‬اہر¿‪R‬۔‬
‫پ ا\ د‪Z ž ` ä‬ار ‪ Uâ‬اور اس ‪ ` g IZ J‬اس ‪Ú¿ ÚÙJ S 3 BJ‬‬
‫آ ؐ‬
‫‪g‬ا اور اس ‪ ž ¡ \3ˆJ‬ز‪K‬ن‪ög‬ر ‪²‬رے‪ ` ¬“ r Ï‬ر¿‪3f‬۔ اس ‪3‬ر‪ô‬‬
‫`و‪´3Ba‬آ‪Ö‬ن‪3‬ر‪¦gÕô‬۔‬
‫‪S‬وہا‪Z‬ق‪+$w‬رےآ‪A¦b`>ؐ,‬ا¨س‪Qf‬آج©‪\E‬‬
‫‪J‬نانا‪Z‬ق‪‡Ÿ‬ا‪µ‬ش`‪wc‬۔‬

‫٭٭٭‬

‫‪: 1‬ﲞﺎری ‪،‬ﮐﺘﺎب ﺑﺪء اﻟﻮ‪ £‬ﺑﺎب ﮐﻴﻒ ^ﺎن ﺑﺪء اﻟﻮ‪£‬‬
‫‪: 2‬ﲞﺎری ﮐﺘﺎب اﳌﺴﺎﻗﺎة ﺑﺎب ﻓﻀﻞ ﺳ• اﳌﺎء‬
‫‪: 3‬اﺑﻮداؤد ﮐﺘﺎب اﳉﻬﺎد ﺑﺎب ﻣﺎ ﻳﻮﻣﺮ ﺑ‪ l‬ﻣﻦ اﻟﻘﻴ ﺎم ﻋ‪ c‬اﻟﺪواﺋﺐ واﻟﺒﻬﺎﺋﻢ‬
 ‫‪134‬‬

‫‪33‬‬

‫دو‪B‬ى‪µC‬ں‪[J‬ز‪å¢‬ں‚ا\ام`و‬
‫َ‬
‫ﷲ َﻋَﻠْﯿِﻪ َوَﺳّﻠَﻢ ٕاَذا َٔا َات ُ ْ‬
‫ﰼ َﻛ ﺮﯾﻢُ‬ ‫ﲻَﺮ َﻗﺎَل‪َ :‬ﻗﺎَل َرُﺳﻮُل ﷲِ َﺻ َّﲆ ُ‬
‫َ ْ َُ‬
‫‪O‬‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫‪q‬ا ِ‬‫ِ‬
‫َ ْ َ َٔ ْ ُ ُ‬
‫ﻗﻮٍم ﻓﺎﻛِﺮﻣﻮﻩ ۔‬
‫)ﺳﲍ ا‪ O‬ﻣﺎﺟﻪ ﮐﺘﺎب اﻻدب ابب اذا ااتﮐﻢ ﮐﺮﯾﻢ ﻗﻮم ﻓﺎﮐﺮﻣﻮە(‬

‫•‪• :Ž‬ا‪~Õ5‬ر‪4‬ا‪…ò5‬ن``‪Qw‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‡ˆ‪``³‬‬
‫‪²ßQM‬رے'س‪Ct‬م‚|اآد‪-‬آ¦‪c‬اس‚وا}ا\ام‪`Õ‬و۔‬
‫•• ‪w :‬ںاور‪µC‬ںاور'ر‪d‬ں‪ÊJ‬ت ‪Ÿ‬ا‪ù‬ار ر¯‚ ‪Èû‬ذر†‬
‫ا‪ d‬دو‪B‬ے ‪ä J‬روں‚ ا`ام و ا\ام ‪f‬۔ ‪+‬رے آ‪ ,‬ﷺ > اس ‪K‬رے ‪´M‬‬
‫‪öJ‬ں‪f’ˆ‡*aRŸ‬۔‪$q•Sïî‬ا‪rÛ¥‬دو‪B‬ى‪Ë•¥E‬ں‪M‬‬
‫\ ‪O‬ر …‪ f t ° y‬اس ‪œ‬ى ار;د ‪f @p r‬۔ ا‪ þ‬ت } „ح ا‡اد ‪J‬‬
‫در‪m‬ن ‪ w `gâ‬ا‪„ ¥‬ح ‪µC‬ں اور ‪w‬ں ‪ J‬در‪m‬ن ´ ا‪ þ‬ت ‪ `â‬ر”‪w‬‬
‫‪ A‬ان ا‪ þ‬ت ‪ J‬ز& ‪Èû ‚>` fŸ‬ذر† ا‪ d‬دو‪B‬ے\ ( ا‪Z‬ق\ ‪:‬‬
‫آ‪ f á‬اوراس<‪M‬دو‪B‬ى ‪µC‬ںاور'ر‪d‬ں‪äJ‬روں‚ وا}ا\ام `‪|á‬ا•رى‬
 ‫‪135‬‬

‫ا‪ 7‬ر ‪f‬۔ ‪Q‬اآ‪9‬ت ﷺ ار;د ‡ˆ` ‪² ´ ß Q w‬رے 'س ‪C t‬م ‪³‬‬
‫'ر‪’Ÿ ‚ Ü‬ر‪ä ³ e‬ر آ¦ ‪Xc‬اہ وہ ‪ íêt‬و* ‚ ‪ â‬اس‪ ÚÙ J‬وا}ا\ام \‬
‫‪ :‬آؤ اور اس ‪X „A J‬اہ ا`ام ‪‚ \ _ /& M‬م ‪¢ y‬۔ اس ز ّر¶ ‪ß‬ا¬ ‪M‬‬
‫‪f‬ن‪ö‬ازىاور(ا‪Z‬قاور(‪‘¡g‬ں‪Ê‬ت‪fhÈû‚Ë‬۔‬
‫پ«¬‬
‫اس ‪K‬رے‪M‬آ‪9‬ت ﷺ‚ ذا‪ F‬ا‪Š‬ہ ‪KQ R S‬و‪$‬د اس‪ QJ‬آ ؐ‬
‫پ > ·و®‬
‫در‪Ù Ô‬دہ ]اج ‪ M‬اور ’س اور ‪X‬راك ‪ A R _ ! ‚ ¹ ’Ÿ M‬آ ؐ‬
‫‪µC‬ں ‪ J‬و~وں‪ J‬ا‪i‬ل ‪A $ J‬ص ’سر‪â Y‬ا ‪ R‬اور ‪ ’Ÿ ´ ß‬و~ آ‪Ra‬‬
‫پ ‪ \ &K‬آ> وا‪u‬‬
‫پ اس ‪A‬ص ’س ‪ ` Ü Ÿ‬اس \ •‪,‬ت ‡ˆ` ‪ Q a M‬آ ؐ‬
‫آ ؐ‬
‫پ ‪ Ÿ‬و‪e‬د ‪ J‬ا`ام ‚ ا‪9 a‬ل ‪0 Q R‬ض ا‪j‬ت ‪M‬‬
‫‪öf‬ں ‚ وا} ا`ام `‪ A‬اور آ ؐ‬
‫و™‡ˆ’‪ëQ‬ے‪œ‬و~وں‪J‬ا`ام‪ykM‬آ>د‪1ô‬۔ا‪d‬د‪G‬ا‪>ld‬‬
‫پ> ‡ˆ‪ B ³‬ا‪C d‬م ‪ ` â lJ‬آ¦‬
‫پ ‪J‬رو‪Ž‬و«¬ ‪yA5‬رو‪ S‬ا‪F‬ر ‪Õ‬۔ آ ؐ‬
‫آ ؐ‬
‫‪2‬‬
‫پ > ‪l‬م ا‪0‬ن ‡ˆ‪v $ Q ³‬‬
‫‪ â‬اس ‪ A ¾ _ # ÿ M $‬۔ ‪â 7 ï‬ا ‪ c‬آ ؐ‬
‫‪\ /.‬د¡‪ `â F‬ا·¶ ‪J‬ا‪š‬ر ‪X‬ر‪ x f‬اوردو‪B‬وں‪¶J‬وں‪`ggM‬‬
‫‪ x‬وہ‪+‬رى„ف\ ا‪fMV‬۔اس‪3‬ا‪` Š‬نر‪e‬‬ ‫‪Ù‬ز®ں‪Š_mr‬‬
‫پ>‡ˆ‪³‬۔‬
‫‪B‚ÆZMQ¡>ï‬دار‪â‬ں‪ë‬ا‪¶#‬صا`ام´‪/!áâ‬۔آ ؐ‬

‫‪: 1‬ﲞﺎری ﮐﺘﺎب اﳉﻬﺎد ﺑﺎب ﻫﻞ ﻳﺴﺘﺸﻔﻊ اﱃ اﻫﻞ اﻟﺬﻣ‪l‬؟‬

‫‪: 2‬اﺑﻮداؤد ﮐﺘﺎب اﳉﻬﺎد ﺑﺎب ﰱ اﻟﺮﺳﻞ‬
 ‫‪136‬‬

‫‪ E‬ا‪b‬۔آپ‚¶‪fn‬۔}‪v$‬ا·¶‪J‬ا‪š‬ر‪X‬ر‪²³xf‬رے¶‪M‬‬
‫‪1‬‬
‫پ>دو‪B‬ى ‪µC‬ں‪äJ‬روں‚ ا)’ا`ام‬
‫‪F‬ہ‪xu‬وہ‪+‬رى‪F‬ہ‪ fM‬۔ا‪¤‬ضآ ؐ‬
‫‪ Õ‬اور ا· „§ ‪ ´ Ÿ‬اس ‪ ’ˆ‡ *a r‬اور ‪ t‬وہ ‪ $ f Â‬د‪ M %‬ا‪ V‬اور د‪¢‬ں ‪r‬‬
‫‪f”Õßµ‚’Ê‬۔‬

‫٭٭٭‬

‫‪ : 1‬اﺑﻮداؤد ﮐﺘﺎب اﳋﺮوج ﺑﺎب ﻣﺎ ﺟﺎء ﰱ ﺧﱪ ﻣﮑﺔ‬

 ‫‪137‬‬

‫‪34‬‬

‫]دور‪Ÿ‬اس‚^‪_\>âž‬‬
‫]دورىدو‬
‫ﻻﺟﲑَ‬‫َ َّ ُ َ َ َ َ َّ َ َٔ ْ ُ ْ َٔ‬ ‫َ َ ْ َّ ْ ُ َ َ َ َ َ َ َ ُ ُ‬
‫ا‬ ‫ا‬‫ﻮ‬‫ﻄ‬‫ﻋ‬‫ا‬ ‫‪:‬‬‫ﻢ‬‫ﻠ‬ ‫ﺳ‬ ‫و‬ ‫ِ‬
‫ﻪ‬ ‫ﷲ ﺻﲆ ﷲ ﻋﻠ ْ‬
‫ﯿ‬ ‫ِ‬ ‫ل‬ ‫‪ O‬ﲻﺮ‪ ،‬ﻗﺎل ﻗﺎل رﺳﻮ‬ ‫‪ q‬ﻋﺒِﺪ ِ‬ ‫ْ‬
‫ِ‬ ‫ﷲ ِ‬
‫َٔ ْ َ ُ َ ْ َ َٔ ْ َ َّ َ َ ُ ُ‬
‫ﳚﻒﻋﺮﻗﻪ۔‬ ‫اﺟﺮﻩ‪،‬ﻗﺒﻞان ِ‬
‫ٔ‬ ‫ٔ‬
‫)ﺳﲍ ا‪ O‬ﻣﺎﺟﻪ ﮐﺘﺎب اﻟﺮﮬﻮن ابب اﺟﺮ اﻻﺟﺮاء(‬

‫•‪• :Ž‬ا‪~Õ5‬ر‪4‬ا‪…ò5‬ن``‪Qw‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‡ˆ`‪M‬‬
‫‪]Q‬دور‪Ÿ‬اس‚^‪]_\>âž‬دورىد‪`³‬و۔‬
‫•• ‪ :‬آ‪9‬ت ﷺ > ‪ñ‬ں ‪µC‬ں ‪ J‬ر‪o‬ں اور ‪ä‬روں ‪ J‬وا}‬
‫ا`ام ‪ f’ˆ‡*ar‬و¿ں‪?H‬ںاور¯ور‪å¢‬ں‪ÃJ‬ق‚´‪a‬را‪a‬را‪9‬لر‪fY‬‬
‫پ>]دوروں‪J‬‬
‫اور‪]uí‬دور‪rÅH²±X‬ا)’‪faâM[p‬اس‪$‬آ ؐ‬
‫‪Ã‬ق ‪„r‬ف ‪A‬ص ‘ر ‪Ôc3‬د‪ ’C‬اور ار;د‡ˆ‪]Q ³‬دور‚ ^‪_ \>â ž‬‬
‫پ‪Hr‬ض `ف ‪ Q U_ t‬ا‪¤‬ت ‪ r‬ادا‪p‬‬
‫ُا\ ا‪¤‬ت دو۔ان ‪ yÝ‬ا•ظ ‪M‬آ ؐ‬
‫‪1 M‬ى ‪ ¦g r‬اور ‪ b û‬درا“ ان ا•ظ ‪] M‬دوروں اور ‪?H‬ں ‪Ã J‬ق ‪r‬‬
 ‫‪138‬‬

‫„ف ‪Ôc-±‬د‪ áC‬ا“ ‪H‬ض‪ U‬اور‪ُ uí‬ا‪¤‬ت ‪Žr‬و‪þ‬ادا‪]p‬دور‪ÃJ‬ق‚‬

‫پ > =ل ‪‘ J‬ر ‪ 3‬اس اد‪ ‚ 7 ¤‬ذ` `‪J‬‬
‫‪ \ 4‬اد‪ f aâ 7 ¤‬اس ‪ $‬آ ؐ‬
‫‪ˆ‡ *a‬دى ‪ Q a‬اد‪„ r 7 ¤‬ف ‪X Ôc‬د ‪M‬د ا¬ ‪8‬ں ‪Õ ßµ ‚ –• r‬‬
‫‪¦g‬۔اس‪ Æ$Qf|ÕM‬ا‪¤‬ت‪r‬ادا‪] $Jp‬دور‚ ^‪r >âž‬‬
‫´‪_q‬د!وہدرا“انا•ظ‪]QfÖ!á‚´SM‬دور‪Ÿ‬اس‪ar‬رى‪a‬رى‬
‫ا‪¤‬ت دواور اس ‪ J‬وا‪ß‬آرام ‚ ‪9‬لر& اور اس ‪ ’Ÿ 3‬ا‪ y ÈŠ j‬ڈا‪ $ ¢‬اس ‪þê r‬‬
‫پ>‪A‬د‪µ‬ں‪"( ÚÙJ‬ك‪KJ‬رے‪M‬دى ‪³f‬‬
‫\ ‪â &K‬۔‪ Â$ ïî‬آ ؐ‬
‫پ > ا‪ -D‬ا‪X‬ت اور ا‪ù -D‬وات ‪c t r }) f ³ˆ‡ y J‬ر‬
‫‪ $‬ا ر ;د آ ؐ‬
‫‪٢¹7Þ‬و‪…M٣ ¹‬ن‪(f!gr‬وہ‬ ‫ؐ‬ ‫ˆ‪«A‬ر ‪xræŽ‬ب¦ۃ‪BA‬ا‬
‫اس‪K‬ت‪+Qfß;3‬رےآ‪,‬ﷺ‪~}Ž rJXIH‬رد‪Xsr،‬اہاوران‪J‬‬
‫‪Ã‬ق‪ÿJ‬در‪Mð©Ô‬۔‬
‫آپ > ا„ادى ‪ w‬و ¨ ‪i J‬ك ‪ Ÿ‬ز‪š‬ہ ر¯ اور & ‪ Ÿ v‬اس ‪ r‬ذا‪t F‬‬
‫‪uJ‬ہ\ ‪7‬د‹‪ Ÿž $J‬ا„ادى ‪žg‬اد ‪r‬ا‪g‬زت‪ÚÙ A’ˆ‡¸0‬‬
‫‪ h‬ز‪Œ‬ۃ اور ‪Š Kò‬د اور ‪ ,‬ور‘ و‪9‬ہ ‪ J‬زر¶ ا©‪¢‬ں ‪ J‬ذر† دو[ ‪`g Ÿ‬‬
‫ر‪ ´ r J‬ا‪v 7Ž d‬ى ‪ ˆ‡ ƒ,‬دى اور ‪‡ $‬ق ´‪ GK‬رہ‪ ¦g‬اس ‪ yJ‬ا‪d‬‬
‫دو‪B‬ى •‪?H M q‬ں ‪ r‬د‪Ç‬ارى ‪¢ B Q ³ˆ‡ $ J‬گ ا• ا‪Ñ‬ن ‪ ƒ, 3‬ر‪c â‬‬
‫ا‪ë‬وں ‪Ù Š Ó'—r‬ل_ &‪gM‬ؤ‪ Ã‬اور˜& ‪Q f‬آ‪Ø‬ت ‪gr‬ودا® ز‪fš‬‬
 ‫‪139‬‬

‫‪ 3 å. J‬د‪! r %‬ر روزہ ز‪ Ö Õ fš‬ر= ‪ f‬؟ اور " ‪?H ¦â { S‬ں ‪r‬‬
‫ْ ‪1‬‬ ‫َْ َ ْ ُ َْ‬
‫]‪ Q’ˆ‡sã‬اﻟﻔﻘﺮ ﳀِﺮی ’’‪R‬اے‪ë‬ى ُا‪!å¢IHJK‬د‪>My‬ا·‬
‫وا‪ ´ ±‬د‪ ’Ÿ r%‬دو[ ¦ _‪²M b r‬رے‪â ÚÙ‬ں اور ‪ h \ M B‬ا‪d‬‬
‫‪IH‬ا–ن‪â‬ںاوراس_‪ëhM‬ا‪‘‘fà‬۔‬
‫دو‪B‬ى „ف او‪J‘‘ _\>â ž^’’Mq•r3‬ا•ظ ‡ˆ `‪S‬‬
‫‪ ,‬ا;رہ ´ ‪- Q f Õ‬ا ‪" J‬د‪] ? d‬دور وہ ‪ $ f‬ا· ‚م ‪ f aw ^ M‬۔‬
‫‪ ¯ã‬د‪Y‬وے‪‘ J‬ر ‪‚3‬م `> وا‪ C‬اور ˆ‪ \ q r3‬او‪ x 3 >â w‬د‪>Y‬‬
‫وا‪ >` œ9 ³ C‬وا‪- / & v C‬ا ‪" J‬د‪] ? d‬دور _ @ ‪A g‬۔ } ا‪d‬‬
‫„فآ‪‡‚ ,‬ض‪Q f‬وہا‪Ÿ y‬وا}]دورىدے اورا‪] å‬دورى‪M‬د— ‪`y‬ےاور‬
‫اس‪ÃJ‬ق‚‪9‬لر‪cå‬دو‪B‬ى„ف]دور‚´‪‡S‬ض‪Q f‬وہا·‚م‪^M‬‬
‫‪ ` w‬ا· آپ ‪ ?Ÿ‬اور د‪ œ³‬دار ]دور ‪` ÅÄ‬دے۔ ‪ t‬وہ و; ‪ 3ˆ $ f Â‬اور‬
‫]دوراورآ‪,‬اورا‪Jy‬در‪m‬نا‪ÊY‬ت‪8‬ا`‪,M†ÙŠJ‬ا‪ƒrV‬د‪Õ‬‬
‫” ‪f‬۔‬
‫٭٭٭‬

‫‪ : 1‬ﺗﻔﺴﲑ روح اﻟ•ﻴ ﺎن ‪ ،‬ﺳﻮرة اﻟﻌﻨﮑﺒﻮت ‪،‬آﻳﺖ ‪ 46‬ﺗﺎ ‪) 49‬وﻻ ﲡﺎدﻟﻮا اﻫﻞ اﻟﮑﺘﺎب اﻻ ﺑﺎﻟﱴ ¨ اﺣﺴﻦ ‪(…..‬‬
 ‫‪140‬‬

‫‪35‬‬

‫‪È•1‬د‪$‬توہ‪f‬‬
‫}‪`M‬فا‪ë‬وں‪¦g³aŸ‬‬
‫َ ْ َٔ ُ َ ْ َ َ َ َ ُ َ ْ ُ َٔ َّ ُ َ َ َ ُ ُ َ ُّ َ‬
‫ﴍ اﻟّﻄَﻌﺎِم َﻃ َﻌﺎُم ا ﻟَﻮ ِﻟﯿ َﻤِﺔ ‪،‬‬ ‫‪ q‬اِﰉ ﻫﺮ‪¥‬ة رِﴈ ﷲ ﻋﻨﻪ‪ ،‬اﻧﻪ ﰷن ﯾﻘﻮل‬
‫ﷲَ‬ ‫ُ ْ َ َ َ َٔ ْ َ ُ َ ُ ْ َ ُ ُ َ َ ُ َ َ ْ َ َ َ َّ ْ َ َ َ َ ْ َ َ َّ‬
‫ﯾﺪ‪ 1‬ﻟﻬﺎ اﻻﻏِﻨﯿﺎء وﯾﱰك اﻟﻔﻘﺮاء‪ ،‬و‪ô a‬ك ا ﻟﺪ ﻋﻮ ة ﻓﻘ ﺪ ﻋﴡ‬
‫َّ‬ ‫َ َ ُ َ ُ َ َّ ُ َ‬
‫ﷲ َﻋﻠْﯿِﻪ َوَﺳﻠَﻢ۔‬ ‫ورﺳﻮﻟﻪ ﺻﲆ‬
‫)ﲱﯿﺢ اﻟﺒﺨﺎري ﮐﺘﺎب اﻟﻨﲀح ابب ‪ô a‬ک اﻟﺪﻋﻮۃ ﻓﻘﺪ ﻋﴢ ﷲ و رﺳﻮﻟﻪ(‬

‫•‪:Ž‬ا‪—&Š‬ہر‪4‬ا‪…65‬ن``‪Qw‬ر‪Š‬لا‪F5‬ا‪G5‬و‪`ˆ‡ I‬‬
‫‪È• 1Q M‬د‪$‬ت وہ ‪M }f‬ا‪¢ ë‬گ‪?HA¼g ¦ac‬ں‪ qŸ‬ا‪š‬از ` د‪³‬‬
‫‪¦g‬اوردو‪B‬ى„ف‪rtv$‬د‪$‬ت‪Ÿ‬رد`‪fa‬وہ‪-‬ااوراس‪J‬ر‪Š‬لﷺ‚‬
‫‪ˆ‡á‬ن‪f‬۔‬
‫••‪ :‬ا‪D‬م>دو[‪>gJ‬اور‪IH‬وا‪‡Jë‬ق‪J•f\fŸ‬‬
‫ا‪š‬ر ‪Ä‬ود `> ‪ f r µŸ $ r‬وہ ˜& اور ‪Í‬ں ‪f‬۔ اس < ‪ \ 4 M‬ز‪³‬دہ‬
 ‫‪141‬‬

‫‪ aòK‬اور‪ òK‬ا‪b‬اض'®‪•k‬پ ‚‡ق‪ ³å$faâ‬ا‪ë‬وںاور‪?H‬ں‪Ÿ‬‬

‫دو–ہ–ہ‪z‬ں‪©r‬رتدے`ا{ا‪š‬را‪d‬دا\ر‪Å,‬اور‪‚GF‬ر]‪8‬ا‬
‫` د! ‪f‬۔ ا‪D‬م > اس ‪ Ÿ G F‬دور `> اور ¦‪‡ FK‬ق ‪ $ J >g Ÿ‬ا)’‬
‫‪frµŸ‬۔‪ c _\4ïî‬ا‪D‬م >‪Ù‬رے‪öJ‬ں‪Z ’•’•Ÿ‬اردے`‬
‫ا‪| d‬ل‪¼3‬ا` د‪ f ³‬اور" ‪Ã‬ق‪J4M˜-J‬وا‪ ‚G• ±‬ا‪Œ d‬ر‪Ò‬‬
‫&ل ` ‪ 0‬اور ‪2 -C‬وں‪t Ÿ‬ا‪r À‡ d‬ا‪g‬رہ دارى_ ‪ ù‬د‪ Yb ³‬د‪-C Q ³‬‬
‫اور ‪2 0‬ہداروں‚ ا‪þ‬ب ‪Â a‬ظ ‪ IH‬و ا‪Â a، ë‬ظ ‪C‬م و ‪ )Å‬ا‪°r +‬ء ‪áâ3‬‬
‫! ‪/‬۔‬
‫اس‪0J‬وہ‪?H‬ںاورا‪ë‬وں‪Ê®'M‬ت ‪G•Ÿ‬د‹اورا_ ‪³å‬ا‪d‬‬
‫‪šA‬ان ‪© r‬رت ‪ M‬ا} ر¯ ‪ $ J‬آ‪9‬ت ﷺ ار;د ‡ˆ` ‪’Ÿ ß Q w‬‬
‫ا‪vë‬د‪$‬ت`ے‪c‬اس‪CM‬ز‪?H²‬ں‪¦a´Ÿ‬اور‪vIH’Ÿß‬د‪$‬ت‬
‫`ے‪c‬ا‪¢ ë‬گا‪p‬د‪$‬ت ‪/& \·çM‬ا‹ر‪¶`y‬۔‪$µ ïî‬دہ•‪q‬ا‪¥‬‬
‫ار;د ‪f z 3‬۔ اس •‪ M q‬آ‪9‬ت ﷺ‡ˆ` ‪ w‬اور ‪ £‬زور دار ا•ظ ‪M‬‬
‫‡ˆ` ‪ È• 1 ’’ Q w‬د‪$‬ت وہ ‪ M } f‬ا‪å¢ ë‬ں ‪?H A ¦g ³a c Ÿ‬ں ‪q Ÿ‬‬
‫ا‪š‬از `د‪ ‘‘¦g³‬اور"دو‪B‬ى„ف ا‪ë‬وں‪Q w`ˆ‡~Ÿ‬ا•‪vIH’Ÿ‬‬
‫‪²‬رى د‪$‬ت `ے ‪² c‬رے ‪ Q _ ’g /& $‬اس ‪9 ‚ ÅH r‬ل `‪ J‬اس ‪r‬‬
 ‫‪142‬‬

‫د‪$‬ت ‪Ÿ‬رد`دواور‪ v$‬ا‪` j‬ے‪’’ x‬وہ ‪-‬ااوراس‪J‬ر‪Š‬ل‚ ‪ˆ‡á‬ن‪ ‘‘f‬اورا‪d‬‬

‫دو‪B‬ى•‪Qw`ˆ‡Mq‬‬
‫ََ‬ ‫ُ‬ ‫َﻟْﻮ ُدِﻋْﯿ ُ‬
‫ﺖ ِاٰﱄ ﮐَﺮاٍع ﻻﺟﺒﺖ‬
‫َ ْ ُ ‪1‬‬

‫’’‪ R‬ا•‪T v IH ’Ÿ‬ى ‚ ا‪ ×´ ` ) S' ³ß d‬ا·¶ ‪c ¦a 3‬‬

‫‪M‬اس‪r‬د‪$‬ت‪LŸ‬ور¦ل`وں‪x‬۔‘‘‬
‫ا‪„¥‬حا‪d‬اور•‪Mq‬آ‪Qfa‬ا‪d‬د‪.G‬ت ا‪TŠ‬ر‪ 4‬ا‪\65‬‬
‫دو‪B‬ے‪öJ IH‬ں‪ #r‬دل‪tâ €‬۔ ‪ß‬آ‪9‬ت‬ ‫‪á‬دا• ‘ ‪ؓ a3‬ل اور‬
‫ﷺ‪Ÿ‬اس‚‪â€‬ا‪c‬آپ>‪.‬تا‪TŠ‬ر‪4‬ا‪³ˆ‡\65‬۔’’ا‪?HKTŠ‬ں‚‬
‫دل د‪ f Y‬ان ‪ r‬د‪Ç‬ارى `و ‪ uš‬ان ‪ r‬د‪Ç‬ارى ‪- M‬ا ‪•X r‬دى ‪f‬۔ ‘‘ ‪.‬ت‬
‫‪eT‬ر ًاان ‪å¢‬ں‪'J‬س‪U‬اور‪¿l‬ى\ ‪Ñ‬ض‪Õ‬۔’’•‪-× !A‬ا‪- $J‬ف‬
‫ا‪ؓ Š‬‬
‫`‪ á‬۔ ‪ë‬ى ‪ E‬دل ‪2‘‘U _ r €‬۔ ‪ Õ‬اس ‪ ¦â `â J Â‬ا‪ o d‬ا‪-D‬‬
‫‪åá ’ŸM†ÙŠ‬ار‚‪8‬ا‪wàâ‬؟& ‪ƒb_/&،_/‬ر‪+‬را‪´f‬ں‬
‫>ا‪D‬م‪M†ÙŠ`„ŸÂr‬ر…‪`ƒ,†y‬ر‪wå‬۔‬

‫٭٭٭‬

‫‪: 1‬ﲞﺎری ﮐﺘﺎب اﻟﻨˆﺎح ﺑﺎب ﻣﻦ اﺟﺎب اﱃ ﮐﺮاع‬

‫‪: 2‬ﻣﺴﻠﻢ ﮐﺘﺎب ﻓﻀﺎﺋﻞ اﻟﺼﺤﺎﺑ‪ l‬ﺑﺎب ﻣﻦ ﻓﻀﺎﺋﻞ ﺳﻠﻤﺎن‬
 ‫‪143‬‬

‫‪36‬‬

‫او‪faâû\Ú¿JbÚ¿‚3‬‬
‫‪ :‬اﻟﻤْﻨﱪ‪َ،‬‬‫َ َّ ُ َ َ ْ َ َ َّ َ َ َ َ ُ َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َ ْ َّ ْ ُ َ َٔ َ‬
‫ِ ِ‬ ‫‪ O‬ﲻَﺮ اّن َرُﺳﻮل ﷲِ ﺻﲆ ﷲ ﻋﻠﯿِﻪ وﺳﻠﻢ ﻗﺎل وﻫﻮ‬ ‫‪ q‬ﻋﺒِﺪ ﷲِ ِ‬
‫َ ُ ُ ْ َ َ ْ ٌ ِ َ ْ َ ُّ ْ َ‬ ‫َ ُ َ َ ْ ُ ُ َّ َ َ َ َ َّ َ ُّ َ َ ْ َ ْ َٔ َ‬
‫‪ q‬اﻟﻤﺴﺎﻟﺔ ‪:‬اﻟﯿﺪ اﻟﻌﻠﯿﺎﺧﲑ ‪ a‬اﻟﯿِﺪ اﻟﺴﻔﲆ۔‬ ‫ِ‬ ‫وﻫﻮ ﯾﺬﻛﺮ اﻟﺼﺪﻗﺔ‪ ،‬واﻟﺘﻌﻔﻒ ِ‬
‫)ﻣﻮﻃﺎ اﻣﺎم ﻣﺎﻟﮏ ﮐﺘﺎب اﻟﺼﺪﻗﺔ ابب ﻣﺎ ﺟﺎء ‪ a‬اﻟﺘﻌﻔﻒ ‪ q‬اﻟﻤﺴﺎﻟﺔ (‬

‫•‪• : Ž‬ا‪~Õ5‬ر‪ 4‬ا‪… ò5‬ن``‪Q w‬ا‪ d‬د‪G‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‬

‫>‡‪t3‬ھ`ˆد‪³‬اوراس‪M‬ا‪„d‬ف‪nË‬و‪,‬ات‪r‬اوردو‪B‬ى„ف‪Š‬ال‬
‫\_‪’ˆ‡ˆr‬اور‡ˆ‪³‬۔’’او‪faâû\Ú¿JbÚ¿‚3‬۔‘‘‬

‫••‪ÅH :‬اور_‪¨J‬ما‪j®n‬ات‪\4M‬ز‪³‬دہ‪!‰‬د‪Šá‬‬
‫اور ™ ‪ °9‬اور دو‪B‬وں ‪@J‬رے ‪ 3‬ز‪/ fš‬ار> ‪l r‬دت ‪ $ f‬ا‪?H æ‬ں ‪M‬‬
‫‪8‬ا ‪f Fgâ‬۔ ‪ ß‬ا‪ IH d‬ا–ن ا‪ë‬وں ‪ r‬رغ ا’‪„ r °‬ف د‪ c f 9‬ا‪d‬‬
‫„فاس‪J‬ا‪š‬ر™‪°9‬اورا‪P‬س‪Q‬ى‚¦§‪8‬ا‪faâ‬اوردو‪B‬ى„فوہ ا‪W‬‬
‫‪‹ $ J >° û Ÿ [p‬ل ‪å¢‬ں \ ‪Š‬ال `> ‚ ‪l‬دى ‪f agâ‬۔ ‪+‬رے آ‪,‬‬
‫آ‪9‬ت ﷺ‪r‬دور ‪ J IH > q-‬اسا‪j ®n‬ہ ‪Ÿ‬د‪ r‬اور آپ‪r‬روح اس‬
 ‫‪144‬‬

‫‪j‬ہ ‪K ° J‬ب ‪tâ $ž $J‬۔ ‪ ïî‬آپ‪ J‬ا†م اس ‪J Û‬ار;دات \‬

‫‪¢‬ے ‪º‬ے‪ŠM K w‬ال `> ‪Ÿ‬ا)’`ا‪ \qrŒ‬د‪ f€r‬اور‪?H‬ں‬
‫‪ß Ÿ‬ا¬ ‪ Q f t r‬وہ • ‪ r‬روزى ‪ ¼é‬اور ‪Š‬ال `> \ ‪¶` ˆ3‬۔ ز— ‪q‬‬
‫•‪´q‬ان•‪Ë‬ں‪\M‬ا‪fd‬۔اس•‪Mq‬آ‪9‬تﷺ‡ˆ`‪åQw‬‬
‫‹ل ‪å¢‬ں ‚ ‡ض ‪ Q f‬وہ ا· ‪A• IH‬ں ‪ r‬ا‪¢‬اد `¶ ‪?H A‬ں ‪p Ÿ‬ل‬
‫‪Š‬ال \ ‪ ¦â `` ˆ3‬ا· آپ ‪K Ÿ‬و‪,‬ر ر‪ /! Æ‬اور " ‪— M KH‬ت [ ‚‬
‫¦§‪8‬ا`> ‪’’ Q w`ˆ‡$J‬او‪ R)Ú¿ ‚3‬د‹وا‪R) Ú¿Jb (Ú¿C‬‬
‫) وا‪faâû \(Ú¿u‬۔‘‘ ان©ا•ظ‪ M‬آپ>‪X‬د دارىاور—ت[ ‪r‬‬
‫وہروح‪¢‬دى‪Šx•ã;ˆ@‚r}f‬ں‪”Öy´M‬۔‬
‫„§ ‪é r‬س›‪ß > Á‬آپ‪J‬اس ار;د ‪ c· Ÿ‬ا\ ا· ‪B‬آ†ں‬
‫‪e3‬دى۔‪•ÕŽïî‬امر‪ 4‬ا‪Q w{65‬آپ‪J‬اسار;د‪>M‰J‬‬
‫‪’Ÿ\tà‬ا‪¢‬اد_‪°‬۔וء‪„r‬ف\‪ª‬رہا‪¢‬اد‪r‬ر…آ‪SMAUF‬‬
‫{‪ˆ¦â‬ا‹ر`د!‪QR‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ>}¿‪ŸÚ‬او‘ر¯‚‪Y‬د‪Mf³‬‬
‫ا\ ‪ >â_ +‬دوں‪1x‬۔ ‪.‬ت‘ آ‪9‬ت ﷺ‪’ J‬زاد •’ ´‪ M‬اور داˆد‬
‫´ ‪ M‬اور " آپ ‪ ‰ J‬ا‪D‬م ‪ ¦â ´ “ Mí J‬اور ‪ J ÆZ‬ا‪¬« d‬‬
‫[ز ¶ا> \ < ر— ‪ M‬ان ‚ ‪Ì‬ت ‪p S ‰ J‬ل ‪” Q R‬ڑا ‪M › ` u‬‬

‫‪: 1‬ﲞﺎری ﮐﺘﺎب اﻟﺰ^ﺎة ﺑﺎب اﻻﺳﺘﻌﻔﺎف ﻋﻦ اﳌﺴﺌﻠﺔ‬

 ‫‪145‬‬

‫‪ `g‬اور•ى ‚ٹ` ‪`CMó¢‬اور ا\‪K‬زار ‪ `–M‬ا‪/F‬ارہ ‪à A M`Ò‬‬

‫‪‡ÙJt‬د¡‪Š‬الدراز_‪Õ‬۔‬
‫او‪,‬ت¾¾دن‚ ‪agân‬‬ ‫ا‪—&Š‬ہر‪ 4‬ا‪Ã65‬ر„‪wn‬۔ا_‬
‫‪Š \tà A R‬ال _‪Õ‬۔ا‪d‬د‪ŠG‬ك>‪»Ä‬ل`د‪` c ³‬ف ‪.‬ت ا‪ؓ Š‬‬
‫‪T‬‬
‫~ \ ا‪¶ Q ba a‬ں ‪Z‬آ® آ¬ ‪ wo Õ J‬؟اس آ¬ ‪ŸŠ M‬ں ‪Ÿ‬‬
‫اور ‪.‬ت ؓ‬
‫~ > ان ‚ ‪ S‬ا;رہ _‬
‫‪ T‬اور ‪.‬ت ؓ‬
‫‪ A U *a r >µ áY‬اس و‪. þ‬ت ا‪ؓ Š‬‬
‫@ اور ›‪… •• °‬ن `‪ J‬آ‪ Ã‬روا‪Uâ y‬۔ ا¯ق \ آ‪9‬ت ﷺ ‪X S‬‬
‫‪Â‬ر‪Mf‬۔آپ> ا‪—&Š‬ہر‪ 4‬ا‪Ÿ65‬آوازدى‪sQ‬م‪Šÿfaâ‬ك‪£‬‬
‫‪f‬۔ آؤ اد• آؤ۔ " آپ > ا_‪ #‬دودھ ‡ ‪Ÿ‬د‪1³‬۔ اس \ ´|ھ ` ‪ Q S‬ا‪d‬‬
‫د‪G‬ا‪¦â`g3hd‬ا‪—d‬ڑے‪Š‬ار[ز„‪Ÿ‚n‬ڑاان‪€•b\Ú¿J‬۔‬
‫‪8‬ل ‪¢‬گ ´‪` h‬ر‪ A M f‬ا‪æ‬ں > ‪X‬د ‪Š‬ارى‬ ‫اس و‪ þ‬ان ‪ J‬آس 'س‬
‫\ ‪ b‬ا• ` ا‪Ÿ F‬ڑا ا‪ ³µ‬اور ‪ \ t‬ا‪¢‬اد ‪ ¦â _ ‹ê J‬اور ‪ ß‬ان ‪ J‬ا‪d‬‬
‫‪ > UÙ‬ان \ ¡ ‪ Q‬آپ > `‪š‬ں ‪ ¾y‬د‪ ? Q ³‬آپ‚ ‪Ÿ‬ڑا ا‪ ` µ‬آپ ‪ Ÿ‬دے‬
‫د‪ cè‬ا‪æ‬ں> ‪$‬اب‪Q ¡M‬ر‪Š‬ل‪ؐ-‬ا> ‪Š‬ال \˜‪ fÕ‬اور‪M‬ا•آپ\‬
‫‪Ÿ‬ڑاا‪Š³å´ScÅŸ>µ‬ال‪‚h‬ر]‪2agâ‬۔‬

‫‪: 1‬ﲞﺎری ﮐﺘﺎب اﻟﺮﻗﺎق ﺑﺎب ﮐﻴﻒ ^ﺎن ‪«ª‬ﺶ رﺳﻮل اﻟﻠ‪ l‬ﷺ‬
‫‪: 2‬اﺑﻦ ﻣﺎﺟ‪ l‬ﮐﺘﺎب اﻟﺰ^ﺎة ﺑﺎب ﮐﺮاﻫﻴﺔ اﳌﺴﺌﻠﺔ‬
 ‫‪146‬‬
‫َ ُّ‬
‫ا‪¤‬ض آ‪9‬ت ﷺ ‪ > §„ J‬ﺗﻌﻔﻒ اور ™‪ Á‬اور ‪X‬د دارى ‚ وہ …‪y‬‬
‫د‪a Q ³Y‬ر– اس ‪ f¿l \ >C { r‬اور آ‪9‬ت ﷺ‪é ‚ Â r‬ل ‪Q f S‬‬
‫ا‪„ d‬ف ا‪š‬ء ‪ß Ÿ‬ا¬ دى ‪ Q‬ا• ‪Š ’Ÿ‬ال `ے ‪ c‬ا\ رد ‪` y‬و اور دو‪B‬ى „ف‬
‫‪KH‬ء ‪— Q ’ˆ‡ *a S Ÿ‬ت ‪ r‬رو‪Y Ü‬ؤ اور ‪Š‬ال \ ‪` ˆ3‬و۔ ‡& ‪ S‬دو‪ö‬ں ‪Ò‬د‬
‫‪ q ²K‬آ‪ Q f S • ª w F‬ان دو‪ö‬ں ‪cK‬ں ‚ ‪ h Sq e0‬ا‪ ë‬و ‪J IH‬‬
‫‪K‬و‪,‬ر‪Ž‬ادرا‪ƒ®r<y‬د‪fAÕ‬۔‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪147‬‬

‫‪37‬‬

‫ا·وار‪c‬ں‪Ÿ‬ا·‪œ‬ا‪òM[pd‬ڑو‬
‫َ‬
‫ﷲ َﻋَﻠْﯿِﻪ َو َﺳّﻠﻢَ‬
‫ﱮ َﺻ َّﲆ ُ‬ ‫ﷲ َﻋْﻨُﻪ‪َ ،‬ﻗﺎَل‪َ :‬ﺟﺎَء اﻟ َّﻨ ُّ‬‫ﴈ َّ ُ‬
‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ر‬‫‪َ q‬ﺳْﻌﺪ ْ‪َٔ O‬اﰉ َوَّﻗﺎٍص َ‬ ‫َ ْ‬
‫ِ‬ ‫ِ ِ ِ‬
‫‪َٔ a‬انْ‬‫ﲑ ِ ْ‬‫ﻚ َٔاْﻏِﻨَﯿ ﺎَء َﺧ ْ ٌ‬ ‫َّ َ َٔ ْ َ َ َ َ َ َ َ َ‬ ‫َ ُ ُ َ َٔ َ َ َّ َ َ َ‬
‫ﯾﻌﻮدِﱏ واان ِﲟﻜﺔ ‪….‬ﻗﺎل ‪ِٕ….‬اﻧﻚ ان ﺗﺪع ور ﺛﺘ‬

‫ﳞْﻢ۔‬ ‫ﺪ‬ ‫َﺗَﺪَﻋُﻬْﻢ َﻋﺎَﻟًﺔ َﯾَﺘَﻜ َّﻔُﻔﻮَن اﻟ َّﻨﺎَس ﰲ َٔا ْ‬

‫ﯾ‬
‫ِ ِ ِ‬
‫)ﲱﯿﺢ اﻟﺒﺨﺎري ﮐﺘﺎب اﻟﻮﺻﺎاي ابب ان ﯾﱰک ورﺛﺘﻪ اﻏﻨﯿﺎء ﺧﲑ ‪ a‬ان ﯾﺘﮑﻔﻔﻮا اﻟﻨﺎس(‬

‫•‪Õé : Ž‬ا‪n‬و‪,‬صر‪ 4‬ا‪…65‬ن``‪€MïMßQw‬ر‪â‬ا‬

‫‪ë 5‬ى ‪Í‬دت ‪ Q ³ˆ‡ \ Œ c ¦C ¾• $ J‬ا• ‪ B‬ا· ‪ œ‬ا·‬
‫اور ر‪Š‬ل ا ؐ‬
‫وار‪c‬ں ‪ò › Ÿ‬ڑ ` ‪g‬ؤ ‪ S c‬اس \ ‪ B Q f û‬ا_ ا‪ò M [p p‬ڑو ‪ Q‬وہ‬
‫دو‪B‬وں‪¶"`œÚ¿‡ÙJ‬۔‬

‫•• ‪ S :‬ا•ظ آ‪9‬ت ﷺ > اس و‪ Q ß M ¦ˆ‡ þ‬آپ ‪J‬‬

‫‪ª‬ب„‪ Õén‬ا‪n‬و‪,‬صر‪ 4‬ا‪JhJï65‬دوران‪€‬ر ‪Uº‬اورا‪æ‬ں>‬
‫‪9 S‬ل`‪ëã;QJ‬ى و ت ‪f IZ‬۔ آ‪9‬ت ﷺ‪X‡Ù J‬ا‪r &˜Y‬‬
 ‫‪148‬‬

‫‪MQ‬ا·‪œ‬ا‪ÙF‬راˆل‪-‬ا‪J‬ر"‪M‬و‪âÖ!á` L‬ں۔آپ>‡ˆ‪³‬۔_‪S‬‬
‫ز‪³‬دہ‪Mf‬اس‪r‬ا‪g‬زت_د!۔اس‪3‬ا‪æ‬ں>دو•’ˆلو‪A¿!á`L‬آپ>‬
‫اس‪´r‬ا‪g‬زت_دى۔آ‪.Ø‬ت‪>é‬ا‪r’•d‬ا‪g‬زتˆ‪°‬۔آپ>اس‪r‬‬
‫ا‪g‬زت دى ‪ Q ³ˆ‡ hÚÙ A‬ا•‪ B‬ا·‪ œ‬ا·وار‪c‬ں‪ò ›Ÿ‬ڑ` ‪g‬ؤ‪ S c‬اس\‬
‫‪B Q f û‬ا_ ا‪ò M [p p‬ڑو ‪Q‬وہ دو‪B‬وں ‪ ‡ÙJ‬د¡‪Š‬ال دراز ``‬
‫"¶۔ اس ‪ yÝ‬ار;د \ ‪ Q f aâ ÅÄ‬ا‪D‬م ‪ :‬آ‪¢‬ہ ‪Cp‬ت ‪&˜ ^ˆ J‬ى‬
‫ا‪Ó‬ب ‪q¢´Ÿ‬ر اوردورا‪Âr¥š‬د!‪f‬اوراس‪K‬ت‪Qa`_â/&Ÿ‬‬
‫ا‪d‬ا‪Jj‬ن‪ˆ$‬لر ‪f‬وہا·وار‪c‬ں‪iŸ‬وم`‪ÙJ‬راˆل‪-‬ا‪J‬ر‪MÒ‬دے‬
‫‪¦g‬اوراس‪œr‬اس‪J‬وارث‪¶"yˆž‬۔‬
‫‪ A‬ا¨س‪Q f‬آج © ‪öJ \ E‬ں >‪ ¡ ¸- ‚ ©c‬ر‪fY‬‬
‫اور‪9 S‬ل` ر‪K}Q fY‬ت‪-Ÿ‬ا‪ò3‬ڑا‪¦g‬اس‪&˜M‬ى ‪û‬ا·‪„r‬ف\‬
‫‪ r K‬آ ‪î î Ž ! Ÿ` ê V‬‬
‫• ‪ uCp‬ا‪ ® b _ ¸ S /& ‚ ©c -D‬ا‪-D‬‬
‫‪ Q f S ©c‬ا· ‪Cp‬ت اور ا‪Ù ÜÛJ þê W‬رى‪L‬ورى ‪ ¶·û‬ا‪F‬ر ‪¼gr‬‬
‫اور اس ‪- ÚÙ J‬ا ‪ ¦g Õ ´ ©c 3‬اور ‪ å‬ر‪ Q ¦g Y‬ان ˜&ى ‪·û‬وں ‪J‬‬
‫‪r‬ا“¡ `ف ‪-‬ا‪fM Ú¿J‬۔‪S‬ا‪Ò &‡b qEd‬د‬ ‫‪K‬و‪$‬د‪ 7‬و‬
‫‪.‬م‪ q‬آ‪ cá`™3 }fa‬در‪0‬راس‚‪´¢‬آ‪Ù‬ن_ ‪®Q ft•A‬‬
‫ا‪Q fS©c-D‬ا‪„d‬ف¨م‪L‬ورى‪¶·û‬ا‪F‬ر ‪¼gr‬اوردو‪B‬ى„فان‬
 ‫‪149‬‬

‫‪·û‬وں ‪a r‬روں ‪ å y J‬ر‪ Q ¦g Y‬وہ ‪-‬ا ‪ w M Ú¿ J‬اور ‪p Q S‬ل‬

‫‪ xâ‬و‪- $ h‬ا ‪ f £ r‬اور ا• ‪r‬ر ‪ S c ¦g Õ‬دو‪ö‬ں ‪Ò ¶5‬د _ ‪uš w‬‬
‫‪,—Á&ß‬و‪ç‬اور¨م‪X‬اصا‪?C‬ءاور&‪JÛ‬ا‪Ó‬باور‪¤‬ت‚‪ÃA‬وˆ‪-3‬ا‬
‫‪c fh‬اس‪&˜QfŸÕM‬ى ‪·û‬وں‪KJ‬و‪$‬د‪+‬رےا‪Ú‬ل‪rWÓJ‬آ‪Ø‬ى‬
‫‪a‬ر¶ ‪-‬ا‪f¼gÑM Ú¿ J‬۔ ‪ ïî‬روا¬ آ‪Q fF‬ا‪ d‬د‪ G‬ا‪1 d‬وىر‪e‬‬
‫آ‪9‬ت ‪F‬ا‪G5‬و‪âLpMK-r I‬ااور•‪,‬ت‪®J‬ق‪M‬ا‪W‬او[‪ñ‬‬
‫‪õ‬ى ‪J‬دروازہ‪ò m&KJ‬ڑآ‪³‬۔‪ß‬وہآپ\ @ ` وا}‪ c €‬اس‪r‬او[•گ‬
‫` ‪U!â/0‬۔ وہ ½ا‪â ³‬ا‪M ñ‬وا} آ‪ ³‬اورآ‪9‬تﷺ \ ‪Ñ‬ض ‪³Q Õ‬‬
‫‪->M!5‬ا‪3©cJ‬ا‪W‬او[‪òŸ‬ڑا‪ßAR‬آپ\@`‪â€&K‬ں‬ ‫ر‪Š‬لا ؐ‬
‫َ‬
‫ََْْ َََ ّ ْ‬
‫‪$‬ﰻ ‪ R’’ 1‬ا‪„ d‬ف ا‪ W‬او[ ‚ ‪¥‬‬ ‫‪ c‬وہ •گ!‪U‬۔ آپ> ‡ˆ‪³‬۔ ِاﻋﻘﻠﻬﺎ و‬
‫‪ >šK‬اور دو‪B‬ى „ف ‪-‬ا ‪` ©c 3‬و ‘‘ اور ‪ t‬وہ ‪ ,‬ا•ظ ‪ áCµ 3 K w‬رو‪G -‬‬
‫‪ÿ‬‬
‫ر¦§‪ÃS>Îë‬ر‪QfÕëÍt‬‬
‫‪J‬‬
‫‪2 ìì‬‬
‫©‬
‫‪©cŽ‬زا‪ö‬ىا¨ ~‬

‫‪ q• Q S ‡Z‬ز— ‪ M q‬آ‪9‬ت ﷺ > ا‪„ d‬ف او‪C‬د ‪K J‬و‪,‬ر‬

‫‪/‬ارے ‪ $ J‬وا‪ Ÿ ÈÇ‬دور ‪ ª‬اور دور ا‪  r ¥š‬دى ‪ñ Q f‬ں { ‪²‬رے‬

‫‪: 1‬ﰱ ﻇﻼل اﻟﻘﺮآن ‪،‬ﺟﻠﺪ ‪ ،5‬زﻳﺮ آﻳﺖ اﻟﻢ ¯ﻠﺒﺖ اﻟﺮوم ﰱ ادﱏ ٰاﻻرض‬
‫‪: 2‬ﻣ‪±‬ﻨﻮی و ﻣﻮﻟﻮی و ﻣﻌﻨﻮی )ﻣﻮﻻﻧﺎ رو‪(²‬ﺑﺎب ’’ ﺑﺎز ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻧ‪³‬ﺎدن ﺷﲑ ﺟ‪³‬ﺪ را ﺑﺮ ﺗﻮ^ﻞ و ﺗﺴ ﻠﻴﻢ ‘‘ ﺟﻠﺪ ‪1‬ﺻﻔﺤ‪132 l‬‬
 ‫‪150‬‬

‫ا‪F‬ر ‪ fM‬ا·«‪@žŸ‬را ‪òy‬ڑواور ان ‪K$J‬و‪,‬ر ز‪ ‚fš‬ا‪e‬م `واور‬

‫دو‪B‬ى „ف آپ > † اس •‪ S M q‬ا;رہ ´ ‡ˆ‪&˜ Q f ³‬ى ‪©c ¶·û‬‬
‫‪Z J‬ف _۔} _ ا‪ þê W‬اور ذرا‪&˜ ÜÛJ ±‬ى ‪ ¶·û‬ا‪F‬ر `و اور "‬
‫‪-‬ا ‪` ©c 3‬و۔ ‪ >MQ Œ Ÿž‬او‪ Sf ¨ 3‬ا‪. q ¬« d‬م ‪uš f‬‬
‫ا–ن ا‪¯ W‬ورى‪M‬ا‪„d‬ف¬ ‪l ‚>g‬دى ‪ faâ‬وہ ‪` c³‬ف ˜&ى ‪·û‬وں‬
‫‪ `¬3‬ا¯‪Ÿ‬ا‪- F‬ا‡ض`‪ fk‬اور‪&˜ ³‬ى ‪·û‬وں‪ò-Ÿ‬ڑ` ‪-‬ا\ ‪ S‬ا‪±‬‬
‫‪-MQfÒÝ‬ا‪¦â¦°J‬ا‪Ó‬ب‪®Ÿ‬ا‪ha‬ر‪â‬ں۔وہ ‪p‬لا·‪Ñ‬ش\‬
‫ا• ` ‪X‬د ‪ë‬ے ‚‪µ‬ں ‪ B Ÿ‬ا‪h‬م دے ‪ S Q f t • A x‬دو‪ö‬ں ‪ 6K :q‬اور‬
‫‪Z‬ف ‪ Â‬ا‪D‬م ‪ w‬اور ? ‪å¢ « 3 } f t Ï‬ں ‚ & زˆ‪ ™ M y‬ر¿ ‪Q f‬‬
‫’’ا‪„d‬فا‪W‬او[‚‪>šK¥‬اوردو‪B‬ى„ف‪-‬ا‪`©c3‬و۔‘‘‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪151‬‬

‫‪38‬‬

‫&‪v‬ا‪ffpeW‬اورا‪JKgW‬‬
‫دا‪h‬ہ‪$M‬ابدہ‪xâ‬‬
‫َّ ُ َ َ َ َّ َ َ ُ ُّ‬
‫ﳇُﲂْ‬ ‫ﱮ َﺻﲆ ﷲ ﻋﻠْﯿِﻪ وَﺳﻠَﻢ ﻗ ﺎل‪:‬‬ ‫‪ q‬اﻟ َّﻨ ِ ّ‬ ‫َ ْ ََُ َ ِ َ ُ َْ ُ َ َ‬
‫ِ‬ ‫‪ O‬ﲻﺮ رﴈ ﷲ ﻋﳯﻤﺎ‪ِ ،‬‬ ‫‪q‬ا ِ‬
‫ِ‬
‫َ‬ ‫ّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ ُ ُّ ُ ْ َ ْ ُ ٌ‬
‫ْ‬
‫راٍع وﳇﲂ ﻣﺴﺌﻮل ‪ q‬رِﻋﯿِﺘِﻪ۔‬
‫ٔ‬
‫)ﲞﺎری ﮐﺘﺎب اﻟﻨﲀح ابب اﻟﻤﺮاة راﻋﯿﺔ ﰲ ﺑ‪¹‬ﺖ زوﺟﻬﺎ(‬

‫•‪• :Ž‬ا‪~Õ5‬ر‪4‬ا‪…65‬ن``‪>MQw‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‪SŸ‬‬
‫‡ˆ`‪v&\MBQ·¦â‬ا·دا‪h‬ہ‪J‬ا‪š‬را‪¡rfpd‬ر ‪f‬اور‪B‬‬
‫‪&\M‬ا‪Ÿd‬ا·ˆ‪$‬ں‪x¦gbayJ‬۔‬

‫••‪& :‬ا–ن‪Ã#ÚÙJ‬ق‪w¦âƒ‬اور‪#‬ذ‪ð‬دار‪³‬ں´‪w‬اور‬
‫‪q•, S‬ا¯دو‪cK‬ں‪„r‬ف ‪ Ôc‬د‪fFC‬۔آ‪9‬تﷺ‡ˆ`‪&Q wQ‬‬
‫ا–ن‪Xfaâfp\]tyt‬اہوہدو‪B‬ى¡\‪)h7‬م‪â‬۔ا‪vd‬‬
‫‪•M¯t$‬زم‪f‬وہ ا·¯‪M‬ا·ا®‪M¶ªxâ^ˆJ‬وہا·‪ý‬ى‬
 ‫‪152‬‬

‫¸ں ‚ ‪xâ ´ fp‬۔ ا‪$ d‬رت ا· ‪A‬و‪ J S ÚÙ J š‬ا¬ ‪.‬م ‪J >â 3‬‬
‫‪K‬و‪$‬دا‪-e‬ر]‪)M‬م‪¸J¶AfFâ‬ںاور‪`ö‬وں‪3‬اور›‪A‬و‪Jš‬اسˆل‬
‫‪$ $ 3‬رت ‪- J‬د ‪ f aâ‬وہ ‪f Fâ ´ fp‬۔ ا‪„ ¥‬ح ا‪K d‬د;ہ \ ‪a ` u‬م‬
‫{اورا‪{h°`u\™¤d‬اورا‪åd‬ر‪`u\4‬د‪²J±‬ا‪4{¥‬‬
‫ا· ا· دا‪h‬ہ ‪ J‬ا‪š‬ر ‪ w ´ fp‬اور )م ´۔ ‪K‬د;ہ ‪Ù‬رى ر‪ A f aâ fp ‚ ³l‬وہ‬
‫‪-‬ا ‚ ‪ ³‬دو‪B‬ے ‪³‬ں ‪ ´ M‬و ‪c‬ر ‪ö, J‬ن ‚ )م ´ ‪ f aâ‬اور ‪p t‬ل ¨م‬
‫دو‪B‬ے ا®وں اور ˆ‪$‬ں ‚ ‪ Q f‬وہ ا‪ w fp \ ] d‬اور دو‪B‬ى ] \ )م‬
‫‪ w‬اورآ‪9‬تﷺ‪J‬ار;د ‪¢4SÜÛJ‬گا·ا·دا‪h‬ہ‪M‬ا‪W‬ا‪W‬ر‪³l‬‬
‫‪QügYayJ‬ا‪æ‬ں>ا·ˆ‪$‬ں‚•ادا‪_³Õ‬؟‪?ßQw‬اس‬
‫آ‪Ø‬ى ا–ن ‪) ’Ÿ &‡ b J } w`g • 3‬م ‪ _ q‬آ‪r c a‬ر `> \ ‪S‬‬
‫‪ Q f * ä‬درا“ وہ ´ ا‪ f fp ‚ 5 d‬اور ‪ 5 S‬اس ‚ [ ‪ 3 } f‬ا\ ‚@‬
‫ا‪F‬رد‪f€³‬۔}اس\اس‪ŠyJ[J‬ال‪Qx¦gÕ‬اس>¡ں{‬
‫اس ‚ • ادا ‪f Õ‬۔ اس „ح آ‪9‬ت ﷺ > & ‪?â Ÿ v‬ر ‪X Q f Õ‬اہ وہ‬
‫‪ < \ X t J †ÙŠ‬ر ‪p f‬ل وہ ‪ f fp M ¡ t y t‬اور ا\‬
‫ا·دا‪h‬ہ‪MKg‬ا·‚‪µ‬ں‪$r‬ابد‪i$Jh‬رر@!‪/‬۔‬
‫دو‪B‬ى„ف‪å¢q•S‬ں‪$J‬ا‪Yd‬رت´‪f‬اوران ‪µr‬ں‪ëŸ‬‬
‫`‪XQfF‬اہاسو‪Bþ‬در‪p BâbhrMÔ‬لدو‪B‬ى]\‪â´fp‬۔‬
 ‫‪153‬‬

‫}‪- ÿ‬ا‚ ‪/.‬ار ‪Q /!áâ‬اس> ‪ ÿ‬ا‪W‬از‪ ‚Kg°‬ا‪`¥¶ d‬‬

‫ر‪ fY‬اورا•‪B‬اس‪/ .J‬ار ‪J`G•BŸ ©c Ãâ‬ا‪$µW‬دہ‪û \Kg‬‬
‫‪JKg‬وارث‪âàÕ‬۔ا‪¤‬ض‪Ã‬قاورذ‪ð‬دار‪ã‬ں‚‪e0,S‬ا–ن‪$J‬‬
‫ا‪Yd‬رت´‪f‬اورا·ار´۔‪Y‬رتاس‪-Kg&Q$‬ا‚ا‪d‬ا×م‪f‬اورا·ار‬
‫اس‪ #ÚÙJKg &Q $‬ذ‪ð‬دار‪³‬ں´وا‪wFâv‬۔}? ‪ Vµ‬وہ ‪$ f‬‬
‫‪Y‬رت‪/.3!J‬ار‪aâ‬اورذ‪ð‬دارى‪„r!J‬ف\ˆ‪ÿí‬و‪?â‬رر‪fÖ‬‬
‫‪Q‬ا‪M¥‬اس‪‚G•r‬از‪°‬راز‪f‬۔‬

‫٭٭٭‬
 ‫‪154‬‬

‫‪39‬‬

‫‪i€‬‬
‫&‪J‬ن‪0‬داور‪$‬رت‪‡3‬ض‪f‬‬
‫َ‬ ‫َ َ َ َ َ ُ ُ َّ‬ ‫‪َٔ q‬اﻧ َﺲ ْ‬
‫ﷲ َﻋَﻠْﯿِﻪ َوَﺳّﻠَﻢ‪َ :‬ﻃَﻠ ﺐُ‬
‫ﷲِ َﺻ َّﲆ ُ‬ ‫ﻚ ﻗﺎل‪ :‬ﻗﺎل رﺳﻮل‬ ‫‪َ O‬ﻣﺎِﻟ ٍ‬
‫ْ ِ ِ‬
‫َ‬

‫ْ ْ َ َ ٌ ََ ُ ّ‬
‫ﰻ ُﻣْﺴِﻠٍﻢ ۔‬‫اﻟِﻌﻠِﻢ ﻓِﺮﯾﻀﺔ ‪ِ :‬‬
‫)ﺳﲍ ا‪ O‬ﻣﺎﺟﻪ ﻛﺘﺎب اﻟﺴﻨﺔ ابب ﻓﻀﻞ اﻟﻌﻠﻤﺎء و اﳊﺚ ‪ :‬ﻃﻠﺐ اﻟﻌﻠﻢ(‬

‫•‪ : Ž‬ا(‪3ˆÕ‬ر‪4‬ا‪…65‬ن``‪Qw‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‡ˆ`‪M‬‬
‫‪J&á`“p€Q‬ن‪0‬داور‪J‬ن‪$‬رت‪‡3‬ض‪f‬۔‬

‫••‪uí :‬ا‪D‬م‪ƒr‬داس‪-$f3€²‬ا‪„r‬ف\آ‪Ø‬ى‪rÙç‬‬
‫©رت‪áM‬زل‪â‬ا‪f‬اور"ا‪D‬م&‪K‬ت‪Ÿ‬د…‪J‬ذر†‪Š‬ا‪fa‬۔اس‪$‬ا‪D‬م‪M‬‬
‫‪8J€‬ل‪$J‬ا)’‪ftr*a‬اور‪q•S‬ان‪Ë•¥E‬ں‪\M‬ا‪fd‬‬
‫‪MK‬آ‪9‬تﷺ>‪0‬دوںاور‪$‬ر‪c‬ں‪f’ˆ‡*ar¸€Ÿ‬اوراس‪ß‬ا¬‪3‬‬
‫آپ‪Ÿ‬ا‪a‬ا`ار‪QR‬ا‪d‬دو‪B‬ى•‪Mq‬آؐپ‡ˆ`‪X¹€’’Qw‬اہاس‪$J‬‬
 ‫‪155‬‬

‫‪0J$ÿ‬روں{‪ºág‬ے‘‘‪1‬اور‪³‬در‪Qf‬اسزˆ‪CpJy‬ت‪ÂJ‬ظ\‪‚$‬‬
‫‪`yÃ‬ف‪Ñ‬ب\ا‪d‬دور•‪bRÃÈ‬اس‪J‬ر"´ا‪º:‬وش‪QM‬و¿ں‬
‫{»‪°›9‬ا‪Ø‬ا‪g‬تاور‪ŽŸ°›9‬اور‪j°›9‬ے‚‪Rßµ‬۔اس‪$‬‬
‫آ‪9‬تﷺ>‪=ŸÃJ$‬ل‪‘J‬ر‪…3‬ن‡ˆ`درا“ا;رہ‪XQfÕS‬اہ‬
‫‪hŠ$J>`“p€ÿ‬دور‪ºág‬ےاور¼‪€â¬Ù‚ah‬وہ‪f5‬‬
‫‪Q‬اس‪a&ŸVµ$J‬ا‪`µ‬اس‪8J‬ل‚دروازہ&“!‪/‬۔‪aïî‬ر–\‬
‫او‪,‬ت ا‪u‬ا’ ‪J‬نآ‪9‬ت ﷺ‪ r‬ا‪ d‬ا‪$J ½q• d‬‬ ‫‪Q fÅÄ‬‬
‫¾وں‪k‬دور‚‪h‬اور‪°›9‬ا‪Ø‬ا‪g‬ت‪Ž‬دا‪*r§„J`Æ‬ش‪M¿M‬۔‬
‫‪ß ïî‬ا‪¾ \ó¢ v d‬وں‪h ‚k‬ا‪F‬ر `‪J‬آ‪9‬ت ﷺ‪n„J‬‬
‫ا‪Š‬درداء‪'J‬سا‪Hr½q•d‬ض\د‪À‬آ‪c³‬ا‪Š‬درداء>ا\وہ•‪’·´q‬‬
‫اور‪ >MQ ¡´ ShÚÙ‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ \ ·‪r>` “p €v$Qf‬‬
‫‪H‬ض\‪t‬ر‪h‚Ò‬ا‪F‬ر`‪-cfa‬ا<=اس‪$J‬اس‪0J€‬وہ&‚ر‪´Ò‬‬
‫&لد!‪2f‬اورا‪ d‬دو‪B‬ى •‪Mq‬آ‪9‬ت ﷺ‡ˆ`‪Q w‬ا‪ d‬ا–ن‚ در‪Ô‬‬
‫ا‪ d‬ا‪1l:‬ا–ن‪$3/.J‬ا‪NW‬دت‪KJ‬و‪$‬د‪f°A\€‬ا‪lÁQfj‬م‬

‫‪ : 1‬ﺷﻌﺐ اﻻﳝﺎن‪ ،‬ﺑﺎب اﻟﺴﺎﺑﻊ ﻋﺸﺮ ﻣﻦ ﺷﻌﺐ اﻻﳝﺎن وﻫﻮ ﺑﺎب ﰱ ﻃﻠﺐ اﻟﻌﻠﻢ‬
‫‪: 2‬اﺑﻮداؤد ﮐﺘﺎب اﻟﻌﻠﻢ ﺑﺎب اﳊﺚ ﻋ‪ c‬ﻃﻠﺐ اﻟﻌﻠﻢ‬
 ‫‪156‬‬

‫‪ƒ‬روں‪í3 /.J‬د>¶رات ‚!‪1 faâš‬اورا‪Îd‬ى•‪Qw`ˆ‡Mq‬‬

‫ا‪èld‬ا–ن‪Ä‬ن‪l3‬ار‪1l‬وں\´ز‪³‬دہ•رى‪2faâ‬اورا‪Mq•Uíd‬‬
‫‡ˆ`‪ëQw‬ىا‪Ý«’„ÈûrK‬ء‪3fM‬اورا‪`ˆ‡Mq•¶$'d‬‬
‫‪ÝQw‬ء‪гå‬ں‪J‬وارث‪Mq•UíQŒA4w`â‬ا;رہ‪€?f€Õ‬‬
‫و‪3ÚÙJ}fh‬اور‪ٰ T‬ى;@‪â‬۔‬
‫ا‪¤‬ض ا‪D‬م ‪8 J € M‬ل ‪ r‬ا)’ ‪ f t r *a‬اور * ‪ ‚ €‬وہ ‪.‬م‬
‫•‪$f€Õ‬ا‪Ñ‬ن‪t‰J‬دو‪B‬ى‪_“pŸ5‬اور"‪Ÿ€‬ا‪Ä9d‬ود‪5‬‬
‫‪Z‬ار دے ` ‪ß‬ا¬ ‪XQ ftr‬اہ ‪J € ã] ´ " ¦g â “p € h 7 ÿ‬‬
‫‪8‬ل ‪ `` µŸ r‬ر‪â‬۔ ‪ ïî‬اور ‪ c‬اور ‪X‬د ‪$µ à‬دات ‪B‬ور ‚‪Â‬ت ‪ ß‬ا‪âá‬‬
‫‪.‬ت‪BA‬ا‪Þ‬ﷺ‪-Ÿ‬ا<=‪Z‬آن‪SM¾ç‬د‪Qfabl‬‬
‫ً ‪5‬‬
‫ُْ َ ّ ْ ْ ْ‬
‫ﱏ ِﻋﻠﻤﺎ‬‫ﻗﻞ ر ِب ِزد ِ‬
‫’’‪R‬اےر‪ؐŠ‬ل!‪SˆB‬د‪yˆl‬ر‪-Qâ‬ا‪ë!³‬ے‪vM€‬از‪G•v‬‬
‫‪` ¥‬۔ ‘ ‘‬

‫‪ : 1‬اﺑﻮداؤد ﮐﺘﺎب اﻟﻌﻠﻢ ﺑﺎب اﳊﺚ ﻋ‪ c‬ﻃﻠﺐ اﻟﻌﻠﻢ‬

‫‪ : 2‬اﺑﻦ ﻣﺎﺟ‪، l‬اﻓ´ﺘﺎح اﻟﮑﺘﺎب ‪ ،‬ﺑﺎب ﻓﻀﻞ اﻟﻌﻠﻤﺎء واﳊﺚ ﻋ‪ c‬ﻃﻠﺐ اﻟﻌﻠﻢ‬
‫‪ : 3‬ﺗﻔﺴﲑ اﻟﮑﺸﺎف ‪ ،‬ﺳﻮرة اﻟﺼﻒ آﻳﺖ ﳕﱪ‪)6‬واذ ﻗﺎل ﻋﻴ ‪ ٰµ‬اﺑﻦ ﻣﺮﻳﻢ ﻳ ٰﺒﲎ اﺳﺮاﺋﻴﻞ … (‬
‫‪ : 4‬اﺑﻮداؤد ﮐﺘﺎب اﻟﻌﻠﻢ ﺑﺎب اﳊﺚ ﻋ‪ c‬ﻃﻠﺐ اﻟﻌﻠﻢ‬
‫‪ٰ: 5‬ﻃ‪115 :ٰ l‬‬
 ‫‪157‬‬

‫اور " ‪ q• Q Œ‬ز— ‪` M q‬ا• ‪ f t r‬آ‪9‬ت ﷺ > ‪J €‬‬

‫‪8‬ل ‪` Ÿ‬ف ‪0‬دوں { ‪Ä‬ود _ ‪$ b Õ‬ر‪c‬ں ‪ ´ Ÿ‬ا‪„ ¥‬ح ‪A f ’ˆ‡ *a‬‬
‫ا¨س ‪ Qf‬ان ‪*a‬وں ‪KJ‬و‪$‬دآج © ‪J‬ن ‪0‬دوں اور‪$‬ر‪c‬ں ‚ ‪ì ¤‬ر دو‪B‬ى‬
‫‪µC‬ں‪3/.J‬ا¬‪cáâ‬در‪0‬ر‚‪ Q‬اد‪ ¤‬اور™‪f‬۔‪å _\0,ïî‬و‪ƒ‬ن‬
‫‪Ù r‬رى ‪µC‬ں ‪å R‬وؤں ‪Ã ،‬ں ‪A• 0 9 ،‬ں اور 'ر‪Ä‬ں و‪9‬ہ ‪3 /. J‬‬
‫‪öJ‬ں ‪Xr‬ا‪ç rfš‬ح ‪U f \ 4H‬۔ د‪ r Æ È• èl J %‬ا‪y… S‚ K‬‬
‫‪å,•žÙ‬ا¨س‪f‬اورو‪JQfþ‬نا·‡ض‪õŸ‬ن`د‪È‬ود‪M€J%‬‬
‫‪` y‬ف ا ّول ‪ b ¶` µŸ r >` “p ¹‬اس ‪.‬م ‪• r } ÅŸ‬د ‪’Ÿ ´ Ÿ‬‬
‫دو‪B‬ى‪C‬م‪¥'y‬۔‬
‫٭٭٭‬
 ‫‪158‬‬

‫‪40‬‬

‫& ‪K r j‬ت‬
‫‪rVµ‬ا‪f5’â’&hW‬‬
‫َ َُ ْ َُ‬ ‫َّ‬ ‫َ َّ ُ َ َ‬ ‫َ َٔ ُ َ ْ َ َ َ َ َ َ ُ ُ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫‪¥‬ة‪ ،‬ﻗﺎل‪ :‬ﻗﺎل رﺳﻮل ﷲِ ﺻﲆ ﷲ ﻋﻠﯿِﻪ وﺳﻠﻢ‪ :‬ا ﻟ ِ‬
‫ﳫﻤﺔ ا ِﳊﻜ ﻤﺔ‬ ‫‪ q‬اﰉ ﻫﺮ َ‬ ‫ْ‬
‫ِ‬
‫َ‬ ‫َ َ ْ ُ َ َ َ َ َ ُ َ َٔ َ ُّ‬
‫ِ‬ ‫َ َّ ُ ُ ْ‬
‫‪ ،a‬ﲿﯿﺚ وﺟﺪﻫﺎ ﻓﻬﻮ اﺣﻖ ِﲠﺎ ۔‬ ‫ﺿﺎﻟﺔ اﻟﻤﺆ ِ‬
‫)ﺳﲍ اﻟﱰﻣﺬي ا¬اب اﻟﻌﻠﻢ ابب ﻣﺎ ﺟﺎء ﰲ ﻓﻀﻞ اﻟﻔﻘﻪ ‪ :‬اﻟﻌﺒﺎدۃ(‬

‫•‪ : Ž‬ا‪—&Š‬ہر‪ 4‬ا‪…65‬ن``‪Q w‬ر‪Š‬لا‪5‬ﷺ‡ˆ‪M``³‬‬

‫‪jQ‬اوردا‪Kr’á‬ت‪rVµc‬ا‪fFâ5’â’&hW‬ا\!‪ñQ/‬ں´‬
‫ا\'¦‪ušuu‬و‪h‬اس‚‪•û‬دار‪f‬۔‬
‫••‪ë$q•,S :‬ےاسا‪þ‬ب‪r‬آ‪Ø‬ى•‪8J€fq‬ل‬
‫‚ا‪Èûd‬ذر†‚‪fF‬۔‪€‬ا‪Qf_5p‬وہ`فدرس‪âx‬ں‪³`â@;M‬‬
‫‪ÆJñ‬ت‪jl³`Â‬ں‪³`rMær‬ا‪å‬ر‪º‬ھ`‪Šx³‬ں‚‪hJ`ÇÛ‬‬
‫‪b ¥â “p‬وہا‪E d‬و‪Ÿf 56‬آ‪V‬اور‚ن&ل` ز‪/fš‬ار> وا‪C‬‬
‫ا–ن‪fA`“p\É&rèlÈ‬۔‪®‚€‬قر¯وا‪u‬ا–ن‪$J‬ز§‬
 ‫‪159‬‬

‫و آ‪Ö‬ن اور ‪Š‬رج و !‪ š‬اور ‪ƒ‬رے اور ‪g‬رے اور › و ‪j‬ڑ اور در‪ ³‬و ¯ر اور ; و‬
‫و—ا> اور د‪ã‬ا> و‡زا> اور ا–ن و ‪Q‬ان اور ‪0‬د و ‪$‬رت اور ¬ و ‪Š‬ڑ‪ Ç‬اور ‪ ÷g‬و‬
‫‪ èl‬اور دو¡ اور د‪ 4 0‬ا‪x ¤ ’â m d‬ب ‪ \ K w‬وہ ا‪ W‬ا‪Ê‬اد اور ا‪W‬‬
‫‪¥ J € ÜÛ J µŸ‬ا> ‪f A ¢‬۔ اس ‪+ $‬رے آ‪~) ,‬اہ •( ﷺ‬
‫‡ˆ`‪ €Q w‬و‪Kr j‬ت ‪r Vµ‬ا‪f5 ’â ’&h W‬۔ ا\ !‪ñQ /‬ں‬
‫´ا\'¦‪uu‬اورا·دلودˆغ‪š¼r‬ں‪Ÿ‬اس„ح&ل`ر‪¤’ŸQå‬‬
‫‪K‬ت‪$‬اس‪‡ÙJ‬آ‪fF‬اس‪J‬دلودˆغ‪¥J‬ا‪My‬دا‪y&K\>âú‬ر‪f‬۔‬
‫‪ S‬وہ ‪r €‬و‪„r }fË‬ف ‪q• S‬ا;رہ` ر‪ f h‬اور • ‪Q fS‬ا• ا–ن‬
‫‪ J‬دلودˆغ‪Õ¼r‬ں‪âm‬ں‪˜ c‬او‪,‬ت ا‪ èl d‬ا–ن ا‪“p €´ \Œ d‬‬
‫`‪f A‬۔ ‪ ïî‬روا¬ آ‪ Q f F‬ا‪ d‬د‪ G‬اˆم ا‪ HŠ‬ر‪ Ì‬ا‪ > G 5‬ا‪Ÿ ¬ d‬‬
‫‪K‬رشاور‪¦âΕMÍ‬د‪r‬اورا\آوازدى‪mQ‬ں¬! ذرا‪aÐ`Ï‬ا‪yj‬‬
‫‪g • Q â‬ؤ۔ ¬ > —م ` ‪$‬اب د‪ ³‬۔ اˆم ‪ 98‬آپ ا‪ c M uš ¶` S W‬ا‪d‬‬
‫›‪â Œ °‬ں ا• ‪• M‬ا ‪ë c‬ے •> ‚ ا‪` 7‬ف ‪ë‬ى ذات { ‪Ä‬ود ر‪ª x f‬‬
‫آپد‪JÈ‬اˆم‪w‬ا•آپ‪Ccª‬م‪1_,r‬۔اˆم‪|Ñr98‬ى‪Ò‰‬س‬
‫‪eU‬ر ًا‡ˆ‪Q³‬اس‪>Œ‬آج×|ا‪“í‬د‪f³‬۔‬

‫‪ : 1‬اﻟﺪر اﳌﺨﺘﺎر ﺷﺮح ﺗﻨﻮﻳﺮ اﻻﺑﺼﺎر ﺻﻔﺤ‪15l‬‬

 ‫‪160‬‬

‫اس •‪K S M < J q‬ت ´ ‪³‬د ر} !‪ $ S Q /‬اس •‪M q‬‬

‫َ َّ‬
‫ﺿﺎﻟﺔ )&’‪;‚(5’â‬ا‪Ç‬ل‪f€Õ‬اس‪,SM‬ا;رہ‪Qf‬ا‪Jd‬ن‪Ÿ‬‬
‫‪ j ´ $‬اور دا‪K r ’á‬ت ‪ q‬آ‪ f F‬وہ ‪X‬اہ ا\ _ \ ‪s‬م ‪ â y ³ â‬در‪Ö‬‬
‫‪ÿ J‬‬
‫اس ‚ { ا‪D‬م ‪$µM‬د ‪ f aâ‬اور ا‪ $ ¥‬ا\ َ‪ Q a f € ¡ LÔّ LÓ‬اس‪K‬ت ‪„r‬ف‬
‫ا;رہ‪r Vµ(5SQ¦gÕ‬ا‪ AUW‬اس‪\ qr‬او‪w‬رہ` اس‪ÕJ‬‬
‫\ ‪ &K‬ر‪h‬۔اس ©رت‪Q f •S ‚ VµM‬ا\ ‪ ´ß‬ا‪ ¥ 5p‬وہ ا\ ‪e‬ر ًا‬
‫‪uu‬۔اس‪Q_$‬ا\‪t‬دو‪B‬ے‪J5r‬اڑا)‚‪I¸µ‬آ‪bf€‬اس‬
‫‪ÿ J‬‬
‫‪Q$‬ا\ا‪5’â’&W‬وا}@‪ft‬۔ا‪$¥‬آ‪9‬تـﷺ> َ‪‰JLÔَّ LÓ‬‬
‫َ َ ُ‬
‫‪ S‬ا•ظ‡ˆ¦‪ Q w‬ﻓُﻬَﻮ اَﺣّﻖ ِﲠَﺎ ’’‪hVµR‬اس‪ ‚5‬ز‪³‬دہ•دار ‪f‬۔‘‘ ‪X‬اہوہ‬
‫‡& دو‪B‬ے ‪ â M Õ J‬اور ا• ‪r‬ر ‪ € & ( c ¦g Õ‬و ‪ ‚ 5 r j‬ا“‬
‫ا‪©C‬لا‪D‬م‪$µM‬د‪XQŒf‬د‪Z‬آن‪Qfaˆ‡¾ç‬‬
‫ٌ‬
‫ُ ٌ َ ّ َ ‪1‬‬
‫ُ‬
‫ِﻓْﳱَﺎ ﮐﺘﺐ ﻗ ِﯿﻤﺔ‬
‫’’‪&R‬دا\‪Ë‬ا‪$þ‬ا–ن‪‚J‬م‪fr‬وہ‪Z‬آن‪$µM‬د‪f‬۔‘‘‬
‫‪A‬ا¨س‪<EQf‬ڑے‪¢‬گا‪r$w:‬ر``اور ´ہا‪w`µ‬۔‬
‫• ‪ Q f S‬آ‪9‬ت ﷺ > ´ ‪ f ³ˆ‡ M q• # $‬وہ ´ درا“‬
‫‪Z‬آن‪Q f &˜ª fÖ r h‬آپ ‪ñ qr‬ں‪ fœ‬و¿ں ‪ t‬اور ‪œ_ r‬‬

‫‪: 1‬اﻟﺒ«ّﻨﺔ‪4 :‬‬

 ‫‪161‬‬

‫اور‪f”•y‬۔آپ>‪-‬ا’ ‪ža‬و×ت\‪Z‬آن‪ØJ‬را;روں‪Jq•Ÿ‬‬
‫‪Ù‬ر اوراق ‪ ` Ú 3‬ر‪ Ò‬د‪ ª f ³‬اس ˆدى ‪„r èl‬ح ‪. $‬ت آدم \ ‪ ` u‬اس‬
‫و‪ & {þ‬زˆ‪Lry‬ور‪c‬ں‪aŸ‬را`‪a‬آ‪f³‬۔‪Z‬آن´در‪Ö‬ا‪ d‬رو‪fèl®p‬‬
‫}‪¥J‬ا>‪àâ_Øà‬اورا‪$¥‬اس‪-yJ‬ا<=‡ˆ‪Qfa‬‬
‫ْ ّ ْ َ ْ َّ ْ َ َ َ َ ٓ ُ ٗ َ َ ُ َ ّ ُ ٗ َّ َ َ َ ُ‬
‫‪1‬‬
‫ﲋﻟﻪ ِاﻻ ِﺑﻘﺪٍر ّﻣْﻌﻠْﻮٍم‬ ‫ِان ِ‪ a‬ﺷ ٍ‬
‫ئي ِاﻻ ِﻋﻨﺪان ﺧﺰاِﺋﻨﻪ وﻣﺎ ﻧ ِ‬
‫’’‪+R‬رے'س)‪Z‬آن‪JÛ&(M‬رو‪®p‬اور‪¥¤‬ا>‪$µ‬د‪?Aw‬‬
‫ا_ا‪-Jd‬ہا‪š‬ازے‪`ÜÛJ‬ف‪L±‬ورت˜&``‪w‬۔‘‘‬
‫‪ÿ J‬‬
‫}اس‪Q fŸ ÕM‬درا“& ‪ €‬و‪uš fLÔَّ LÓَ r Vµ 5r j‬‬
‫اس ‚ { ‪Z‬آن ‪$µ M Û‬د ‪ f‬اور ‪Z‬آن ‪ ‚ Vµ‬ا‪¥ F‬ا‪X f y‬اہ ‪ v ’Ÿ‬اس ‪J‬‬
‫ا‪š‬ر ‪J‬ذ‪,‬وں ‪3‬آ‪x‬ہ‪ây ³ â‬۔‚شد‪Z%‬آن‪. J‬م ‪ ÉŸ‬اور‚شد‪Jq•%‬‬
‫ان ‪$‬ا& 'روں ‪c r‬ر ´ ‪+ $ >õ‬رے آ‪Z > ؐ,‬آن ‪‚ r‬ن \ ‹ل ` ‪+‬رے‬
‫‪wT:‡Ù‬۔‬
‫َو ٰاِﺧُﺮ َدْﻋٰﻮ َان َان اْﳊَْﻤُﺪ ِ ٰ ّهلل َِرّب اْﻟٰﻌَﻠِﻤ ْ َ‬
‫ﲔ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬

‫٭٭٭‬

‫‪: 1‬اﳊﺠﺮ‪22 :‬‬

 ‫‪162‬‬

‫‪kA‬اورد‪l‬‬

‫د‪ë\%‬ا‪Ü S‬ب ‪âØ‬ا‪ª‬ا–ن`ف ا‪id d‬ر `‪fA‬۔اس‪d‬‬

‫‪J‬ا‪š‬رروحڈا“‪-‬ا‚‚م‪f‬۔}د‪ÜJ%‬ب ‪M‰J‬ا·آ‪®Ö‬آ‪Ù$\,‬رى‬
‫‪ýX‬ں‚‪ ?g‬اور‪Ù‬رى‪Îê‬ں‚ˆ‪Ñ f3‬ض`‪âa‬ں‪Q‬اے‪ë‬ےآ‪>M!,‬ا‪W‬‬
‫„ف\‪+‬صدلاور'ك‪¹ÚÙJE‬ے‪é‬سر‪ؐŠ‬ل)~اہ•( ‪"!Sr‬‬
‫•‪Šxs E‬ں\ ¦`‪¹A wr |0J‬ى ×تاور‪¹‬ى ر¸‪’J‬‬
‫‪ë‬ا ‪‚ S‬م اس ‪¹ $ A` _ “p Ÿ ·Ž‬ى „ف \ آ‪Ö‬ن ‪ãë r‬ں \ ‪á‬زل‬
‫‪ Fâ‬اور‪0‬دہ ‪Ý‬ں ‪g M‬ن ڈا( اور ‪A‬ك ‪ J‬ذروں ‪ƒ ¦â Þ Ÿ‬رے ‪ °‬د‪f U‬۔‬
‫}اے‪ë‬ےآ‪c!,‬ابا·‪ð‬و`م\ا‪ëQ`j‬ى‪¹+¥©S‬ىاز‪°‬‬
‫اورا‪1‬ى ‪ߎ‬ں\ ‪ ¦'7‬اور‪¹‬ے‪é‬سر‪ؐŠ‬ل‚‪]S‬م 'كاسر‪ªºJ™Ù‬‬
‫وا‪¢‬ں‪J‬د‪¢‬ں‪öM‬راوردˆ‪r‬ں‪M‬رو•اور‪$‬ارح‪8·ŽM‬ا`>‚‪âßµ‬۔‬
‫اس ‪ J‬ذر† ا‡اد اور ‪šA‬ان ا‪ W‬ا‪å‬ح ‚ ر‪ ¼'Ò‬اور ‪ MC‬اور ‪Ñ à‬وج اور •‪r G‬‬
‫„ف ‪c‬م |»> ‪¢ M‬د ‪ S &‡ å uš ¶` “p‬ا•ظ ‪Ù‬دہ ‪ ª w‬ا• ‪r‬ر ‪Õ‬‬
‫‪ c ¦g‬ان ‪ J‬ا‪š‬ر ا‪å‬ح اور •‪» ž J G‬ر ر" ] ‪ w‬اور اے ‪ë‬ے ‪ ÃA‬و ˆ‪3‬‬
‫ك ‪ r‬اس ‪S‬‬
‫‪-‬ا! ‪ ´ × c‬ا· ‪ ð‬و ر¸ ‪ e M SÙ J‬دے اور ا· ‪ؐ ' á‬‬
 ‫‪163‬‬

‫‪ë>c$âJ‬ے‪5á‬دل‪M‬ود‪×frÙ‬اسد‪M%‬اس‪3Â’â’Cr‬‬
‫‪ƒ,‬ر‪Ò‬اورآ‪Ø‬ت‪M‬اس‪µcJ‬ں‪>r‬ك‪ˆ‡¥‬۔‬

‫ِِ‬ ‫ِ‬
‫ا ٰﻣْﲔ ﻳ َﺎ ا َْرَﺣَﻢ اﻟَّﺮاﲪ ْ َ‬
‫ﲔ‬
‫٭٭٭‬
 ‫‪165‬‬

‫‪…x‬ت‬
‫‪ Â‬ا; ‪Á‬‬ ‫‪ã‬‬ ‫‪ä‬‬ ‫‪á‬م ‪ x‬ب‬

‫‪»¹‬ر‬
‫‪2002‬‬ ‫داراﻟﮑﺘﺐ اﻟﻌﻠﻤﯿﻪ ‪،‬‬ ‫ﳏﻤﺪ ‪ O : O‬ﳏﻤﺪ ‪O‬‬ ‫اﻟﺪر اﻟﻤﺨﺘﺎر ﴍح‬ ‫‪1‬‬
‫ﺑﲑوت‬ ‫‪:‬‬ ‫ﺗﻨﻮ‪ ¥‬اﻻﺑ ﺼﺎر‬
‫‪2003‬‬ ‫داراﻟﮑﺘﺐ اﻟﻌﻠﻤﯿﻪ ‪،‬‬ ‫ا¬ﺑﮑﺮاﲪﺪ ‪ O‬ﺣﺴﲔ‬ ‫اﻟﺴﲍ اﻟﮑﱪٰی ﻟﻠﺒ ﳱ‪9‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﺑﲑوت‬ ‫‪ : O‬ا ﻟﺒ ﳱ ‪9‬‬
‫‪2004‬‬ ‫دار اﻟﮑﺘﺐ اﻟﻌﻠﻤﯿﻪ ‪،‬‬ ‫اﻣﺎم رابﱏ اﲪﺪ ‪O‬‬ ‫اﻟﻤﮑﺘﻮابت اﻟﺮابﻧﯿﻪ‬ ‫‪3‬‬
‫ﺑﲑوت‬ ‫ﻋﺒﺪ اﻻﺣﺪ‬
‫‪2004‬‬ ‫ﻣﻮﺳﺴﻪ اﻟﮑﺘﺐ‬ ‫اﻣﺎم ﻣﺎﻟﮏ ‪ O‬اﻧﺲ‬ ‫اﻟﻤﻮﻃﺎ‬ ‫‪4‬‬
‫اﻟﺜﻘﺎﻓﯿﻪ‪ ،‬ﺑﲑوت‬
‫دار اﻻﺣﯿﺎء اﻟﱰاث ‪،‬‬ ‫ﳏﻲ اﻟﺪ» ا‪ O‬اﻟﻌﺮﰉ‬ ‫اﻟﯿﻮاﻗﯿﺖ واﳉﻮاﮬﺮ ﰲ‬ ‫‪5‬‬
‫ﺑﲑوت‬ ‫ﺑﯿﺎن ﻋ ﻘﺎﺋﺪ اﻻﰷ…‬
‫‪2001‬‬ ‫ﻣﮑﺘﺒﻪ رﺣﯿﻤﯿﻪ‬ ‫ﳏﻤﺪ ﻗﺎﰟ ان‪$Å‬ی‬ ‫ﲢﺬ‪ ¥‬اﻟﻨﺎس‬ ‫‪6‬‬
‫د½ﺑﻨﺪ ‪،‬ﺳﻬﺎرﻧﭙﻮر‬
‫دار اﻟﮑﺘﺐ اﻟﻌﺮﺑﯿﻪ ‪،‬‬ ‫ﳏﻤﻮد ‪ O‬ﲻ ﺮ زﳐﴩی‬ ‫ﺗﻔﺴﲑ اﻟﮑﺸﺎف‬ ‫‪7‬‬
‫ﺑﲑوت‬
‫ﻣﮑﺘﺒﻪ اﺳﻼﻣﯿﻪ‪،‬‬ ‫اﲰﺎﻋﯿﻞ ﺣ‪9‬‬ ‫ﺗﻔﺴﲑ روح اﻟﺒﯿﺎن‬ ‫‪8‬‬
‫ﮐﻮﺋﭩﻪ‬ ‫اﻟﱪوﺳﻮی‬
‫ٰ‬
‫ﻣﻄﺒﻊ ﺣﯿﺪ ری‬ ‫ﺷﺎە وﱄ ﷲ‬ ‫ﺗﻔﻬاميت اﻟﻬﯿﻪ‬ ‫‪9‬‬
‫دﻫﻠﻮی‬
‫‪2002‬‬ ‫دار اﻟﻤﻌﺮﻓﻪ‬ ‫ﴗ ﳏﻤﺪ ‪O‬‬‫ا¬ ﻋ ‪ٰ ¹‬‬ ‫ﺟﺎﻣﻊ ‪ô‬ﻣﺬی‬ ‫‪10‬‬
‫ﺑﲑوت‪ ،‬ﻟﺒ ﻨﺎن‬ ‫ﻋ‪¹‬ﴗ ‪ O‬اﻟﱰﻣﺬی‬
‫‪1992‬‬ ‫ﺑﲑوت‬ ‫ﳏﻤﻮد ‪ O‬ﲻ ﺮ زﳐﴩی‬ ‫رﺑﯿﻊ اﻻ…ار و ﻧ ﺼﻮص‬ ‫‪11‬‬
‫اﻻﺧﺒﺎر‬
‫‪2000‬‬ ‫دار اﺣﯿﺎء اﻟﱰاث ‪،‬‬ ‫ا¬ ﻋﺒﺪ ﷲ ﳏﻤﺪ ‪O‬‬ ‫ﺳﲍ ا‪ O‬ﻣﺎ ﺟ ﻪ‬ ‫‪12‬‬
‫ﺑﲑوت‬ ‫>ﯾﺪ‬
‫اﻟﻘﺰو ﯾﲎ‬
 ‫‪166‬‬
‫‪2009‬‬ ‫دار اﻟﺴﻼم ‪ ،‬اﻟﺮايض‬ ‫ا¬ داود ﺳﻠامين ‪O‬‬ ‫ﺳﲍ اﰉ داود‬ ‫‪13‬‬
‫ٔ‬
‫اﻻﺷﻌﺚ اﻟﺴﺠﺴﺘﺎﱏ‬
‫‪1417‬‬ ‫ﻣﮑﺘﺒﻪ اﻟﻤﻌﺎرف ‪،‬‬ ‫ا¬ ﻋ ﺒ ﺪ اﻟ ﺮ ٰ‬
‫ﲪ ﻦ اﲪ ﺪ ‪O‬‬ ‫ﺳﲍ اﻟﻨﺴﺎﰄ‬ ‫‪14‬‬
‫ﻫﺠﺮي‬ ‫اﻟﺮايض‬ ‫ﺷﻌﯿﺐ ‪ : O‬اﻟﻨﺴﺎﰄ‬
‫‪2000‬‬ ‫دار اﻟﮑﺘﺐ اﻟﻌﻠﻤﯿﻪ ‪،‬‬ ‫اﻣﺎم اﰉ ﺑﮑﺮاﲪﺪ ‪O‬‬ ‫ﺷﻌﺐ اﻻﳝﺎن‬ ‫‪15‬‬
‫ﺑﲑوت‬ ‫ﺣﺴﲔ اﻟﺒﳱ‪9‬‬
‫‪2008‬‬ ‫دار اﻟﮑﺘﺎب ‪ ،‬ﺑﲑوت‬ ‫ا¬ ﻋﺒﺪ ﷲ ﳏﻤﺪ ‪O‬‬ ‫ﲱﯿﺢ اﻟﺒﺨﺎری‬ ‫‪16‬‬
‫اﲰﺎﻋﯿﻞ اﻟﺒ ﺨﺎری‬
‫‪2013‬‬ ‫‪Å‬ر ﻓﺎؤﻧﮉ‪ Ó‬ﺸﻦ ‪،‬‬ ‫ﻣﺴﻠﻢ ‪ O‬اﳊﺠﺎج‬ ‫ﲱﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ‬ ‫‪17‬‬
‫ر¬ە‬ ‫اﻟﻘﺸﲑی اﻟﻨ‪¹‬ﺴﺎ¬ری‬
‫‪2006‬‬ ‫دار اﻻﺣﯿﺎء اﻟﱰاث ‪،‬‬ ‫ﳏﻲ اﻟﺪ» ا‪ O‬اﻟﻌﺮﰉ‬ ‫ﻓﺘﻮﺣ ﺎت ﻣﮑﯿﻪ‬ ‫‪18‬‬
‫ﺑﲑوت‬
‫ٓ‬
‫‪2003‬‬ ‫دار اﻟﴩوق‬ ‫ﺳ‪¹‬ﺪ ﻗﻄﺐ‬ ‫ﰲ ﻇﻼل اﻟﻘﺮان‬ ‫‪19‬‬
‫ﺑﲑوت‬
‫‪1985‬‬ ‫ﻣﻮﺳﺴﻪ اﻟﺮﺳﺎﻟﻪ‪،‬‬ ‫ﻋﻼؤ اﻟﺪ» ‪ :‬اﻟﻤﺘ‪9‬‬ ‫ﮐﲋ اﻟﻌﻤﺎل ﰲ ﺳﲍ‬ ‫‪20‬‬
‫ﺑﲑوت‬ ‫‪ O‬ﺣﺴﺎم اﻟﺪ»‬ ‫اﻻﻗﻮال و اﻻﻓﻌﺎل‬
‫اﻟﻬﻨﺪی‬

‫‪2018‬‬ ‫دار ﻃﻮق اﻟﻨﺠﺎۃ‬ ‫ﳏﻤﺪ اﻻﻣﲔ ‪ O‬ﻋﺒﺪﷲ‬ ‫ﻣﺮﺷﺪ ذوی اﳊﺠﺎ و‬ ‫‪21‬‬
‫ﺑﲑوت‬ ‫‪½ O‬ﺳﻒ ‪ O‬ﺣ ﺴﻦ‬ ‫اﳊﺎﺟ ﻪ‬
‫)ﴍح ﺳﲍ ا‪ O‬ﻣﺎﺟ ﻪ (‬
‫‪2009‬‬ ‫ﻣﮑﺘﺒﻪ رﲪﺎﻧﯿﻪ ‪،‬‬ ‫اﻣﺎم اﲪﺪ ‪ O‬ﺣﻨﺒﻞ‬ ‫ﻣﺴﻨﺪ اﲪﺪ ‪ O‬ﺣﻨﺒﻞ‬ ‫‪22‬‬
‫ﻻﻫﻮر‬
‫‪2006‬‬ ‫اﻟﻔﯿﺼﻞ ‪،‬ﻻﻫﻮر‬ ‫ﻣﻮﻻانﺟﻼلاﻟﺪ»روﱊ‬ ‫ﻣﺜﻨﻮی و ﻣﻮﻟﻮی‬ ‫‪23‬‬
‫و ﻣﻌﻨﻮی‬
‫‪2006‬‬ ‫ﺣﺎﻓﻆاﰉاﻟﻘﺎﰟﺳﻠامين‪O‬اﲪﺪ اﻟﺮايض‬ ‫ﻣﻌﺠﻢ اﻟﮑﺒﲑ‬ ‫‪24‬‬
‫ﻃﱪاﱏ‬