Η Βενετία από επαρχία, σύμμαχος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.

Η Βενετία: κοινωνικά αυτόνομη και αυτάρκης, οργανωμένη οικονομία που βασίζεται στην αλιεία
και το εμπόριο με τις γειτονικές περιοχές. Θάλασσα και εμπόριο -> τα στοιχεία που καθόρισαν το
μέλλον της πόλης, βάση της ύπαρξης και επιβίωσής της.
5ος αιώνας: βαρβαρικές επιδρομές από Γότθους και Ούννους, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι των
παραλίων να καταφύγουν σε νησίδες της λιμνοθάλασσας για προστασία.
Οστρογότθοι και Λογγοβάρδοι: προκάλεσαν τη μόνιμη εγκατάσταση στη λιμνοθάλασσα.
Πόλη συνδεδεμένη με τη Νέα Ρώμη (Κωνσταντινούπολη), με την ίδρυση του εξαρχάτου της
Ραβέννας από τον Ιουστινιανό Β΄.
Σημαντικό μέρος του ελληνικού χώρου που είχε επέλθει από τον 13ο αι. στη Βενετία.
7ο και 8ο προσπάθεια για απόσχιση από τη βυζαντινή αυτοκρατορία (αποτυχημένη). Αφορμή η
εικονοκλαστική πολιτική του Λέοντα Γ’. Η Βενετία εξακολουθούσε να είναι η πιστή υπήκοος και
επαρχία της αυτοκρατορίας στη Δύση.
Αντιμετώπιση φραγκικού κινδύνου στο τελευταίο τέταρτο του 8ου αιώνα μετά την κατάλυση του
εξαρχάτου της Ραβέννας. Αντίδραση κατοίκων και η Βενετία παρέμεινε βυζαντινή επαρχία και ο
Καρλομάγνος έλαβε τίτλο αυτοκράτορα.
Ανάπτυξη της πόλης και ανοδική πορεία, τονίζοντας τη σπουδαία θέση της και τη δυνατότητα για
στήριξη σε δύσκολες στιγμές: πχ. συμβολή βενετικού ναυτικού 10ο αι κατά τους βυζαντινούς
πολέμους στη Δύση (Σικελία, Τάραντο, Απουλία, Δαλματία).
Αποτέλεσμα: διεκδίκηση αυτονομίας στα πλαίσια της αυτοκρατορίας (βυζαντινής).
Σημάδια αυτονομίας για 1η φορά, σε επίπεδο οικονομικό τον 10ο αι., μετά τα μέσα, όταν οι
Μακεδόνες αυτοκράτορες ενίσχυσαν την πόλη ως αντίβαρο στο ανατολικό ισλαμικό μέτωπο.
Έως και τον 9ο αι.: βενετοί έμποροι = απλοί μεταφορείς που πήγαιναν μέχρι το Οτράντο.
Από τον 10οαι.: το βενετικό εμπόριο αποτέλεσε μεσολαβητής ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση. Η
Βενετία γρήγορα άρχισε να προβλέπει στην κυριαρχία της Αδριατική.
Τέλη 10ου: εκλογή δόγη Πέτρου Β΄ Orseolo (ικανός επιχειρηματίας και ρεαλιστής πολιτικός, 998-
1008). Κατάλαβε πως το μέλλον της πόλης δεν ήταν στην κατάλυση των δεσμών με το Βυζάντιο
αλλά στην σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ τους και συγκεκριμένα στον τομέα της οικονομίας. 992:
ανοίγει για τον βενετικό εμπορικό στόλο οι θαλάσσιοι δόμοι προς την Ανατολική Μεσόγειο με το
χρυσόβουλο υπέρ της Βενετίας με τον Βασίλειο Β και Κωνσταντίνο Η. Αυτό σηματοδότησε μία
νέα εποχή για την πόλη.
998-999 κατάληψη Δαλματίας και ανάδειξη του δόγη σε Δούκα Δαλματίας. Αύξηση της ισχύος
της Βενετίας, πρώτα στην Αδριατική και έπειτα στη βυζαντινή ανατολή. Βοήθεια βενετικού
ναυτικού κατά την πολιορκία του Μπάρι από τους Σαρακηνούς (1002)-> προώθηση
βυζαντινοβενετικών σχέσεων. Επισφράγιση με το γάμο του γιου του δόγη, Ιωάννη Orseolo, με
την κόρη του πατρικίου και συγγενή του αυτοκράτορα (Μαρία).
11ος αι.: αυτονόμηση Βενετίας (ιδίως σε σχέση με τη Δύση). Σχεδόν ολική κυριαρχία στην
Αδριατική και συναγωνισμός με βυζαντινό εμπόριο. Αυτό αλλάζει με την επικράτηση των
Νορμανδών στην Ιταλική Χερσόνησο. Το 1075, ο Δόγης της Βενετίας υπογράφει συμφωνία με
τις Δαλματικές πόλεις να μην δεχτούν Νορμανδούς ή ξένους.

Αλέξιος Κομνηνός Α΄: ενίσχυση βυζαντινής δύναμης, μετά από περίοδο παρακμής (μακεδονική
δυναστεία). Αντιμέτωπος με 2 μέτωπα : 1) Σελτζούκοι Τούρκοι στην Ανατολή και 2) Νορμανδοί
στη Δύση. 1081: συμφωνία με Σελτζούκους και υποχώρηση τους από τα εδάφη της Μ. Ασίας.
Στροφή προς τη Βενετία για την αντιμετώπιση των Νορμανδών με αποτέλεσμα την αύξηση της
δύναμης της Βενετίας. 1082: επικυρώνονται τα προνόμια του 992 και προστίθενται νέα, που
ανοίγουν το δρόμο για την οικονομική υπεροχή της Βενετίας έναντι του Βυζαντίου. Τέλος 11 ου:
ευνοϊκές συνθήκες για Βενετία, με εδραιωμένη τη θέση της τόσο στην Αδριατική όσο και στην
Βυζαντινή Ανατολή.
12ος: προσπάθεια Βενετίας για διατήρηση των επιτευγμάτων. Κρίση βυζαντινοβενετικών
σχέσεων. Κίνδυνοι στο μέτωπο της ανατολικής Μεσογείου και αναταραχές μετά την 1 η
σταυροφορία, την ίδρυση των Λατινικών κρατιδίων στην Παλαιστίνη και την προσπάθεια της
Γένοβας και της Πίζας για επιβολή. Όμως ο 12ος αιώνας, είναι χρυσή εποχή για το βενετικό
εμπόριο, καρδιά της βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Αρχές 12ου: Πίζα και Γένοβα κερδίζουν έδαφος έναντι της Βενετίας, με την υποστήριξη του
Αλέξιου Κομνηνού Α΄. Ιωάννης Β΄ Κομνηνός: άρνηση στους Βενετούς για επικύρωση
χρυσόβουλου, διότι ήθελε να αποδείξει ότι το Βυζάντιο ήταν ο κύριος μεταρρυθμιστής των
διμερών σχέσεων. Βενετία αντιμετωπίζει τους Νορμανδούς και τους Ούγγρους και επενέβη στο
Ανατολικό μέτωπο. 1124: επιστροφή Βενετικού στόλου από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην
Παλαιστίνη, όπου πριν την επιστροφή λεηλάτησαν Βυζαντινά εδάφη. Ο αυτοκράτορας με τον
φόβο για νέες επιθέσεις παραχώρησε το 1126 το χρυσόβουλο, βελτιώνοντας ακόμα περισσότερο
τα εμπορικά προνόμια της Βενετίας.
Άνοδος Μανουήλ Α΄ Κομνηνού: βαθύτερη κρίση μεταξύ Βυζαντίου- Βενετίας. Αυτοκράτορας
που ασκούσε οικουμενική πολιτική, προσπάθησε να επαναφέρει την κυριαρχία του Βυζαντίου
στην Ιταλία και τη Δαλματία (χώρους επιρροής της Βενετίας). 12 Μαρτίου 1171: διαταγή για
δήμευση της περιουσίας των Βενετών της Βυζαντινής επικράτειας και μαζικές συλλήψεις.
Καταστροφή της Βενετίας. Προσπάθεια για ισχυροποίηση της θέσης στην Ιταλία, χάρη στη
συμφωνία με τους Νορμανδούς= γνώριζαν την ισχύ της στην Αδριατική. 1179: ο Μανουήλ σε
συμφωνία με τους Βενετούς, υπόσχεση για απελευθέρωση των φυλακισμένων, επιστροφή των
περιουσιών και αποζημίωση όσων είχαν καταστραφεί.
1180-1182: δυναστική διαμάχη στην Κωνσταντινούπολη, με αποτέλεσμα ταραχές. Νέος
αυτοκράτορας: Ανδρόνικος Α΄ Κομνηνός. 1182: σφαγή Γενουάτων και Πιζάνων. Το βενετικό
στοιχείο ελάχιστες ζημιές, καθώς δεν υπήρχαν αρκετοί στην Κωνσταντινούπολη.