Professional Documents
Culture Documents
Nowy Polski Słownik Pijacki
Nowy Polski Słownik Pijacki
Nowy Polski Słownik Pijacki
[Wstęp] [Co robić?] [Pić, wypić] [Wódka w ogóle] [Wódka w zależności od rodzaju...] [Różne napoje]
[Wina krajowych winnic] [Stan i stopień nietrzeźwości] [Pijak] [Pijatyka] [Ceremonie i zwyczaje]
[Pogwarki i okrzyki] [Miary i naczynia] [Varia, dodatki, uzupełnienia] [Dodatek - powtórki] [Złota księga]
I. Pić, wypić
o czytać, dać w szyję
o opędzlować, rozpracować (butelkę czegoś)
o przeciąg: "Pietrek jej podał flaszkę z fioletem, a ta wciągnęła, że aż przeciąg poszedł" (vi)
o zastosować wariant Jelcyna (wypić butelkę czegoś)
o zamoczyć rybkę: "Chłopcy, błagam, najwyższa pora zamoczyć wigilijną rybkę" (xi)
o przepuścić ampułę: "No to przepuść pan do organizmu tę ampułę"(xi)
o garować: "Tam jeszcze bardziej garują, niż u nas"(xiv)
o walczyć: "No to co, walczymy, czy przyglądamy się na siebie?"(xiv)
o rozbić: "- Umówiłem się za piętnaście minut. - Wystarczy - rzekł Moryc. - W sam raz,
żeby rozbić ćwiartkę" (xx)
o montować: "Chodź, zmontujemy jeszcze ćwiartkę przed snem"(xx)
o dać w gardło3
o po maluchu (pić z kieliszka)3
o z gwinta3; z bazy, z centrali, z dzioba6; z partytury8; gwintować16
(bezpośrednio z butelki)
o hejnał mariacki (krakowskie określenie picia bezpośrednio z butelki)8
o strzelić po garach, obalić flachę, sprawdzić wątrobę4; katować wątrobę97
o odbić bełta, siarę (wypić wino)4
o przewrócić badyla (wypić wino "patykiem pisane")4
o przepłukać nereczki (napić się piwa)4
o przeczyścić rury9
o strzelić bełta (napić się jakiejś odlotowej mieszanki typu tanie wino +
denaturat)9
o pójść po bandzie jak radziecki hokeista (napić się)10
o tankować12: "tankowanie nocą trochę przed północą"(xvi) (ew. "tankowanie w nocy
trochę po północy")69
o naczesać się13
o chlorować (pić tanie i marne trunki)15
o iść na beery (iść na piwo (nie jedno))16
o utrącić szyjkę (otworzyć butelkę)16
o podnosić ciężaru (podnosić kieliszek do ust)16
o libować (od "libunek")16
o trenować karate (od pokazywania kantem dłoni w kark)16
o pić do lustra (samotnie)16
o trunkować, strzelić Pershinga (coś mocnego)22
o pomyśleć coś: Pomyślałbyś coś (zachęta do zorganizowania czegoś do
picia, woj. radomskie)23
o spawać24
o wyganiać radiację (używane na Białorusi)25
o chlusnąć, grzać
o otworzyć, rozpić, rozlać, zniszczyć, zmordować, obciągnąć (butelkę
czegoś)40
o obczaić kefirek, grzmieć pianę (wypić, pić piwo)42
o ćwiczyć bałagany (pić tanie wino)43
o wciągać preparat, opracowywać temat44
o iść na strzała (wypić kieliszek przy barze)45
o pić z prądem (od mocy wódki, czyli jej woltażu)48
o iść na jednego58
o przewrócić garnucha (wypić piwo)58
o przyjmować komunię60
o drachnąć se65
o iść na witaminkę (na piwo, jak wiadomo zawierające witaminę C)67
o wykonać(xvii) 69
o popłynąć jak Vistulą do Balticu69
o wzmocnić się81
o poprawiać sobie humor97
o strzelić gola (wypić setkę jednym haustem)101
o wyżreć: może byśmy coś wyżerli?106
o dobić dna (skończyć wódkę, wino)117
o ujeżdżać Soplicę (p. WuTeKa Soplica w dziale Wódka w zależności...)117
o kieliszka trzasnąć: "Władek, co kielicha trzaśnie, łzami się zalewa rzewnemy i
rozpacza, że redaktor fatalnie go przerobił"(xxvi)
o uderzać w gaz: "Warszawa mocno uderza w gaz"(xxvi)
o pić leguralnie: "Mężczyzna, któren nie pije, po mojemu powagi żadnej nie posiada. Ja
tam lubię, żeby chłop wypił sobie leguralnie i był palący" (xxvi)
o zakąszać: "Pisał, pisał godzinę, wypił pół litra, piwem zakąsił i strzelił sobie w łeb"(xxvi)
II. Wódka w ogóle
o narkotyk (p. kartofle w dziale Wódka w zależności od rodzaju...)
o lakier: "Daj mu spokój - rzekł Mechciński. - Wylakierował się gdzieś i go załatwili.
Przyjdzie do siebie... - Lakier i miłość. Te rzeczy gubią człowieka - czknął sentymentalnie
blondyn."(xx)
o wódzia, EtOH, wino zbożowe, żytko; spiryt3
o utrwalacz (jako dodatek do piwa)3 p. też utrwalacz w dziale Różne napoje
o hara, paciara8
o gouda, bryndza, nafta; etanol (nazwa naukowa)16
o oliwa, oliwka(xii) 37
o hi-octan41
o preparat44
o modlitewnik59
o berbela62
o woda przez o z kreską, mleko od wściekłej krowy; woda święcona
(zasłyszane od górali ze Stasikówki k. Zakopanego, druga poł. lat '60)69
o dramat73
o źródlanka97
o gaz: "A więcej nikomu nic się nie stało, bo to, uważa pan Zagórski, nie byli żadne gazowe
bomby, tylko ten szofer Maniek, co go nazywają Kitajec , przyniósł panu Śmieciuszce
butelkie wódki. Podaje mu ją przez okienko od piwnicy, a pan Śmieciuszka się pyta: ,,Co to
jest?'' A Kitajec mówi: ,,Gaz''. Któś to usłyszał i panikie na cały schron zrobił, ża to atak
gazowy"(xxvi)
III. Wódka w zależności od rodzaju, smaku, mocy, zalet, wad, składników, sposobu
przyrządzania itd.
o bimber (mocna wódka pędzona nielegalnie, p. też poniżej)
o śmietanka od wściekłej krowy: "- No i co pan będzie produkował? - Śmietankie od
wściekłej krowy. - Wódkę? - Rzecz jasna, teraz podobnież bimber się to nazywa" (xxvi)
o samogon, ściemniacz, księżycówka (samogon pędzony przy świetle księżyca
na leśnej melinie)3; KPN (Koniak Pędzony Nocą)8; Łza sołtysa12; brymucha
(kresowe), krzakówa (pędzona w krzakach)16 (bimber)
o rękopisy (j.w., p. też książka)73
o kartofle: "- Kielich nie zaszkodzi. [...] A co masz? - Czystą. Kartoflaną. Z importowanych
kartofli."(ii); "Kojran ujmuje drugą setkę, patrzy pod światło na tę dawkę przezroczystego
narkotyku z łagodnych, mazowieckich kartofli"(xi)
o woda ognista: "Więc oboje trzymaliśmy to szkło wypełnione syberyjską wodą
ognistą."(ii), "[...] podam receptę na typową wodę ognistą [...]: 10 funtów najostrzejszego
pieprzu, puszka Cayenne, 3-4 galony spirytusu drzewnego, miarka krwi wołowej, tyleż
wody oraz każde inne świństwo, które mogło spotęgować oszołomienie." (iii)
o konik (Krakus), czarny konik, wybo (Wyborowa)
o alasz: "Raz ją poznał pewien malarz, / Który często pijał alasz"(vi)
o tarniówka: "Proszę bardzo - tarniówka, eksportowa, gin?"(xx)
o Bałtycka - śmierć marynarza2
o Vistula - zboże wymłóci, chłopa przewróci2
o walentynka (Ballantines)3
o Jaś Wędrowniczek (Johnny Walker)3
o Śmierć chirurga (niezbyt wysokiej jakości brandy, dawana kilka lat temu
lekarzom w ramach "wywdzięki" za leczenie)12
o 45 oktan (wódka o mocy 45%)12
o "Strażacka"(a)
o białe wino i owoce (czysta z ogórem)35
o żubr (Żubrówka), pingwin (Lodowa)40
o łyskacz (whisky)40
o siekiera (czysta wódka)40
o lorneta z meduzą: "Gospodarz wpływa do pokoju jak mątwa. [...] Potem stawia przed
nami po dwie sety w wysokich szklaneczkach i po talerzyku galaretki z nóżek. To jest
właśnie lorneta z meduzą"(xi) 43
o frytka (Wódka Luksusowa: wytwarzana z ziemniaków i rozlewana do
charakterystycznych kwadratowych butelek)56
o kawa (whisky):
- Poproszę wódkę. - Mamy tylko kawę... - W takim razie kawę. - Szkocką, irlandzką, czy z
mieszanego zacieru?(xiii)
o przepalanka: "ja ze słowem ,,przepalanka'' kojarzę tylko gatunek wódki"(xix) (wódka
zaprawiona karmelem)69
o wódka dalekobieżna: "wypili parę wódek dalekobieżnych"(xv) (wódka pita w
restauracji dworcowej)69
o Pola-Monola: "Pola-Monola plus Coca-Cola"(xvi) (polska wódka, "monola"
pochodzi od Polskego Monopolu Spirytusowego)69
o czysta ojczysta (krajowa wódka, zwykle nienajlepszego gatunku)69
o potrójny aksel (trzy "setki" jedna po drugiej bez przepoi)73
o śniadanie hydraulika (wódka o poranku)73
o "Komandos Likier", "Czerwony Berecik": "Nazywają to u nas w Zatorach
Czerwony Berecik albo Komandos Likier, bo skrada się powoli i obala znienacka"(xxi) 81
o karbid: "- (...) ale w kwestii zakupu to radzę się zastanowić, bo to na karbidzie pędzone.
Wyjątkowo łatwopalne! - Nie odstraszaj mi pan klienteli!"(xxi) 81
o spirol, spirala (spirytus)9
o Młodzieżówka (nazwa wódki o zawartości alkoholu 70%, sprzedawanej na
początku lat 70-tych)101
o łódka Bols (wódka Bols, aluzja do reklamy Bols Sports Travel)104
o WuTeKa Soplica (aluzja do reklamy WTK Soplica)117
IV. Różne napoje
o kuwukwacy (Curacao, wódka, kwasek cytrynowy - czyli koktail Kamikaze)
o szarlotka (żubrówka z sokiem jabłkowym)
o tatanka (j.w.)50
o szampan klasy pracującej (piwo)
o alpażą de la patik (wino francuskie)2
o 98 powodów, dla których piwo jest lepsze od kobiety
o sznaps*, tata z mamš101 (piwo z wódką)
o sikacz (pogardliwe określenie kiepskiego wina lub piwa)
o popita (każdy napój, którym popija się wódkę)
o zakąska: "... grał donośnie i z przejmującym smutkiem walca ,,Fale Dunaju'', przerywając
co parę taktów na chwilę wystarczającą do wypicia podwójnej stopki wódki i tęgiego haka
jasnego piwa na zakąskę"(xx) (j.w.)
o osłabiacz [odrzutu] (j.w.) 85
o gaśnica30, zapitka40 (j.w.)
o U-boot3; nurek20; fikołek30; młot40; piwo z charakterem(xvii) 69; dynamit73
(kieliszek wódki wrzucony ostrożnie do kufla piwa, może też być wódka
wlana do piwa po łyżeczce lub chusteczce tak, aby się nie wymieszało;
nazwa fikołek od fikołka z krzesła barowego w tył, jakiego można wykonać
po wypiciu takiego specyfiku)
o Diesel (piwo z Coca-Colą)3
o denaturat (fioletowy likier Curacao)3
o siarczan miedzi (Blue Curacao)3
o jagodzianka (likier (xxi) 81) na kościach3; dykta, fiolecik, kostucha,
piszczelówka, oślepiacz, ściemniacz4; Napoleon bez czapki12; heksa(xii) 37;
denatura(xxi) 81; szkieletówka, ślepa Gienia, błękit paryża89; denat9; sok z
gumijagód103 (denaturat, niektóre określenia mają związek z trupią czaszką
na etykiecie)
o olaboga (j.w., charakterystyczna wymowa tego słowa połączona jest ze
składaniem na krzyż rąk na piersiach)(xii) 37
o wynalazek, odkażacz, szpitalniak (spirytus salicylowy)4
o ziółka, herbapol (Acnosan, ziołowy specyfik do przemywania twarzy, 70%
spirytusu)4
o dentysta, zdrowie dentystów, obywatel pekoś (pectosol - krople na kaszel;
zlewki apteczne na bazie salicyla i ziółek)89
o zmywacz, spryskiwacz (Autovidol, płyn do mycia szyb samochodowych, na
spirytusie)4
o chłodnik, glut (Borygo, dosyć gęsty płyn do chłodnic samochodowych)4
o waleriana (krople walerianowe, lek na serce z dużą zawartością alkoholu)16
o brzozówka ("Woda Brzozowa", środek kosmetyczny)16
o napoje wyskokowe (alkohol ogólnie), wysokooktanowe (mocne)16
o szkło (napoje alkoholowe)(a)
o miodzio (miód)30
o Teraz Polska (drink pół na pół zaprawa malinowa (na dnie) z wódką, imituje
znak graficzny T.P.)30
o zulu-gula (denaturat + cola + cukier)37
o drynda (j.w., ale bez coli)37
o Krwawa Marycha (wódka z sokiem pomidorowym)40
o utrwalacz (piwo pite do utrwalenia efektu po wypiciu wódki)47 p. też
utrwalacz w dziale Wódka w ogóle
o grunwaldówka (bimber przygotowany w/g zacieru "1410": 1 kg cukru + 4 l
wody + 10 dag drożdży)66
o tata z mamą (drink: wódka z sokiem pomarańczowym lub innym wg
smaku)69
o bąbelki, szampiter (pogardliwie) (szampan)69
o chleb w płynie (piwo)69
o kret na wątrobę (piwo)9
o popychacz (popitka)9
o atomnyj wzryw (gorzała z szampanem, drink modny na warszawskiej
Pradze w okolicach Stadionu X-lecia)95
o pyfko, napój chmielowy, złocisy napój, samo zdrowie, bursztynowy trunek,
napój bogów, złoto z babelkami (piwo)97
o upgrade'ować (wzmacniać słabszy trunek mocniejszym, środowisko
informatyków)111
V. Wina krajowych winnic
o żur, bon żur (dobre wino), kwas, alpaga, wuwu, bełt, jabol, buzunek, wino
marki wino
o "Alpaga bramowa", "Tur", "Czar teściowej", "Czerwony Proletaryat -
zwykły dobry tani", "Faak ju!"
o "Uśmiech kombajnisty"2
o Wczesny październikowy spad spod Grójca, drugi, maksymalnie trzeci
tydzień, dobrze nasłoneczniony stok2
o patykiem pisane, siara4
o podpis Gomułki, podpis Władysława (wczesne lata 70., pochodzi od
zamieszczonej na etykiecie dużej litery W)12
o J-23, Hans Kloss (w latach 70. butelka wina kosztowała 23 złote)12
o szampan z Okęcia, trutka, burgund krajowy, jabcok12
o mózgojeb truskawkowy14; mózgotrzep39
o "Sen Sołtysa", "Czar PGRu", Złota Renia (pot. nazwa "Złotej Renety"),
"Tajfun", "Tornado"16
o gleborzut, wino marki Siarkopol16
o "Jabłuszko sandomierskie"19
o "Czar Okęcia"22
o wino uczniowskie (nazwane tak ze względu na poręczność butelki butelki
0.25 l), małpka, szczeniak, "Wino Markowe", "Łzy sołtysa", "Wino
Bankietowe"(a)
o z cyklu "Sytuacje prawdziwe": Szczyt kurtuazji - w sklepie w woj.
toruńskim na półce tylko i wyłącznie dwa rodzaje wina marki "Wino".
Indeks przy haśle oznacza osobę, która hasło nadesłała. Brak indeksu oznacza, że
hasło umieścił Piotr Kęplicz. Autorów i źródła pozostałych haseł oraz można
znaleźć w Złotej Księdze.
Gwiazdka * oznacza, że podobne (ale nie takie samo) hasło znalazło się w
oryginalym Słowniku. Jego forma lub znaczenie zmieniło się jednak na tyle, że
zostało umieszczone w Nowym.
Podwójna gwiazdka ** oznacza, iż hasło znalazło się w oryginalnym Słowniku, ale
znaleziono nowe cytaty w literaturze.
Inne nadal aktualne określenia można znaleźć w dodatku.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i rozpowszechnianie bez zezwolenia
zabronione.
I. Pić, wypić
o wyżreć: może byśmy coś wyżerli?106
o dobić dna (skończyć wódkę, wino)117
o ujeżdżać Soplicę (p. WuTeKa Soplica w dziale Wódka w zależności...)117
o kieliszka trzasnąć: "Władek, co kielicha trzaśnie, łzami się zalewa rzewnemy i
rozpacza, że redaktor fatalnie go przerobił"(xxvi)
o uderzać w gaz: "Warszawa mocno uderza w gaz"(xxvi)
o pić leguralnie: "Mężczyzna, któren nie pije, po mojemu powagi żadnej nie posiada. Ja
tam lubię, żeby chłop wypił sobie leguralnie i był palący" (xxvi)
o zakąszać: "Pisał, pisał godzinę, wypił pół litra, piwem zakąsił i strzelił sobie w łeb"(xxvi)
II. Wódka w ogóle
o gaz: "A więcej nikomu nic się nie stało, bo to, uważa pan Zagórski, nie byli żadne gazowe
bomby, tylko ten szofer Maniek, co go nazywają Kitajec , przyniósł panu Śmieciuszce
butelkie wódki. Podaje mu ją przez okienko od piwnicy, a pan Śmieciuszka się pyta: ,,Co to
jest?'' A Kitajec mówi: ,,Gaz''. Któś to usłyszał i panikie na cały schron zrobił, ża to atak
gazowy"(xxvi)
III. Wódka w zależności od rodzaju, smaku, mocy, zalet, wad, składników, sposobu
przyrządzania itd.
o WuTeKa Soplica (aluzja do reklamy WTK Soplica)117
o śmietanka od wściekłej krowy: "- No i co pan będzie produkował? - Śmietankie od
wściekłej krowy. - Wódkę? - Rzecz jasna, teraz podobnież bimber się to nazywa" (xxvi)
IV. Różne napoje
o upgrade'ować (wzmacniać słabszy trunek mocniejszym, środowisko
informatyków)111
V. Wina krajowych winnic
o Pokemon (stosowane w okolicach Częstochowy, zwłaszcza miejscowego
lotniska)115
VI. Stan i stopień nietrzeźwości
o Definicja trzeźwości: człowiek jest trzeźwy tak długo, jak długo potrafi
leżeć na podłodze niczego się nie przytrzymując108
o pozostawać na stand-by (gdy zasypia się na krześle)107
o zrobić Neptuna (gdy zasypia się przy stole robiąc przy tym miny
gromowładne)107
o być nawalonym jak szpadel108
o rozmawiać z tygrysem108; rozmawiać z wodnikiem Szuwarkiem, szukać
Morskiego Oka111 (wymiotować w ubikacji)
o mieć ułańską fantazję (wymiotować dla przyjemności i zdrowia - tak zwykł
czynić mój kolega :-)108
o udawać foczkę (od dźwięków, które wydaje się, kiedy nie ma już czym
wymiotować)108
o Kopciuszek (przyjść do domu w jednym bucie)108
o Królewna Śnieżka (obudzić się w łóżku z siedmioma facetami)108
o Czerwony Kapturek (obudzić się w łóżku babci)108
o Śpiąca Królewna (przez 100 lat niczego nie pamietasz)108
o Myszka Miki (opuchnięte uszy, białe rękawiczki, ale nie masz fraka)108
o Krzysztof Kolumb (nie wiesz gdzie jedziesz, jak już przyjedziesz to nadal nie
wiesz gdzie jesteś, ale za przejazd i tak płaci państwo)108
o Reksio (obudzileś się w budzie dla psa)108
o Władca pierścieni (obudziłeś się na komisarjacie w kajdankach)108
o Ogniem i mieczem (obudziłeś sie w kotłowni na koksie)108
o W pustyni i w puszczy (obudziłeś się w parku miejskim na grządce z
różami)108
o Na Juranda (obudziłeś sie przed wlasnymi dzwiami z rozdartą koszula)108
o Wakacje z duchami (obudziłeś sie na strychu zawinięty w prześcieradło)108
o zarzucać konstrukcją (chwiać się idą111
o ubazgrana (pani z rozmazanym makijażem)114
o odra monopolowa: "Koleżka, zdaje się, przedchodzi odre monopolowe; a na to nie ma
lepszego lekarstwa, jak się wykimać. No już, kładź się pan, panie sznowny, na poduchy i
lulu"(xxvi)
o zagazowany w dym: "Przecież tam wszyscy czekają. Prawda, że zagazowane w dym,
ale czekają"(xxvi)
o pod humorkiem: "Pan Zagórski, zdaje się, pod humorkiem troszkie dzisiej..."(xxvi)
o uperfomować: "A już najwięcej wtenczas, kiedy się mocno uperfomował"(xxvi)
o nietronkowego udawać, ankoholizm: "Ten znowuż miał takie wychowanie, że lubiał
nietronkowego udawać. Przychodził schlany jak nieboskie stworzenie, ale na nogach równo
się trzymał, tylko przez zęby mówił, żeby ankoholizm od niego nie podjeżdżał" (xxvi)
o dać w kręgi, na uszach chodzić: "Jak wrócił, to tak sobie z Konfiteorem dali w kręgi,
ża na uszach chodili"(xxvi)
VII. Pijak
o kizior: "W każdem bądź razie kizior musiał być pierwszej klasy, po czerwonym nosie
poznać"(xxvi)
VIII. Pijatyka
o bawić się na dziewiątkę: "Dzisiej pijem, dzisiej się bawiem na dziewiątkie"(xxvi)
IX. Ceremonie, okazje i zwyczaje pijackie
o odbijać: "Pogrzeb bez syrka nie miałby żadnego fasonu - odrzekł na to skromnie
gospodarz, odbijając litrową butelkę w taki sposób, że korek wysunął się tylko do połowy i
ani jedna kropla szlachetnego trunku nie została rozlana" (xxvi)
X. Pogwarki i okrzyki pijackie, toasty także
o Oby nas nie zalało jak tych na Atlantydzie107
o Lepiej być znanym pijakiem, niż anonimowym alkoholikiem109
o Poland - Alkoholand110
o Jak się nazywa dziura po bombie? - Lej!112
o Która godzina? - Masz rację, też bym się napił (z czasów stanu wojennego,
kiedy alkohol sprzedawano po 13-tej)113
o Za matki naszych dzieci!116
XI. Miary i naczynia
o gulgul (1/2 litra = 21 gulguli, p. również bubu)113
o małgorzatka, kielon (kieliszek)116
o półkwaterka(xxv) 116
o angielka, matka: "Gościnny gospodarz, lekko balansując, podszedł z wyciągnietymi
ramionami do dziennikarza. W jednym ręku trzymał pustą angielkę, a w drugiej "matkę", w
której perliła się czysta wyborowa"(xxvi) (uważny czytelnik zauważy być może, iż
oba określenia (angielka - kieliszek, matka - największa butelka wódki)
znalazły się w oryginalnym Słowniku Tuwima, brak tam jednakowóż
żadnego cytatu z literatury -- PK)
o sztamajza: "Jak stoisz z towarem? - zagadnął pan Maniuś przyjeciela,
kropnąwszy ,,sztamajzę'' wódki pod dzwonko ,,katolika'' z cebulką"(xxvi)
XII. Varia, dodatki, uzupełnienia
o wódka stygnie: "A pan szanowny podróż po Warszawa chce uskuteczniać, kiedy tam
wódka stygnie?"(xxvi)