Bezrobocie - zjawisko społeczne, w którym część osób zdolnych do pracy i
pragnących ją podjąć nie znajduje zatrudnienia. Zdarza się to gdy liczba ofert pracy jest mniejsza od liczby osób jej poszukujących
Przyczynami bezrobocia są między innymi:
● coraz mniejsza liczba miejsc pracy
● wysokie dla pracodawców koszty pracy ● wysokie podatki i składki ZUS, które ograniczają możliwość zatrudnienia większej liczby osób ● brak doświadczenia zawodowego wśród absolwentów ● prawo pracy nieprzychylne pracodawcom ● zbyt duża konkurencja na rynku pracy ● nieskuteczność instytucji rynku pracy ● pomoc socjalna, wysokie zasiłki dla bezrobotnych ● zmniejszenie zapotrzebowania na dany produkt lub usługę ● niski poziom wykształcenia części ludności ● niedostosowanie systemu edukacji do wymagań współczesnego rynku pracy ● szybki rozwój technologii ● zaniedbanie wybranych gałęzi gospodarki ● sezonowe zmiany w skali zatrudnienia ● gospodarka państwa nastawiona na import.
1. Negatywnymi skutkami bezrobocia są:
● utrata statusu społecznego
● uczucie wykluczenia ze społeczeństwa ● pogarszające się relacje z rodziną i bliskimi ● duży stres ● ryzyko patologii społecznych ● depresja, niska samoocena, zaburzenia emocjonalne ● niezadowolenie z życia ● większa podatność na choroby i myśli samobójcze ● wzrost ubóstwa ● odkładanie decyzji o założeniu rodziny ● wyższe wydatki państwa na walkę z bezrobociem ● rozwój tzw. szarej strefy ● emigracja zarobkowa ● utrata umiejętności i kwalifikacji wśród osób bezrobotnych ● spadek produkcji ● mniejsze wpływy do budżetu państwa.
4. wśród pozytywnych skutków bezrobocia wymieniamy:
● korzystny wpływ na konkurencyjność na rynku pracy (kandydaci są bardziej otwarci
na zdobywanie nowych umiejętności i wykształcenia) ● większa dyscyplina, motywacja i zaangażowanie pracowników, co prowadzi do szybszego wzrostu gospodarczego państwa ● możliwość realokacji zasobów ludzkich ● walka z inflacją (mniejsza presja na podnoszenie płac i słabsza dynamika popytu na towary) ● otwartość na przebranżowienie i przemyślane wyznaczanie celów zawodowych ● krótkotrwała migracja zarobkowa, która stymuluje rozwój jednostki (poznawanie innych kultur, nauka języków obcych) ● zainteresowanie elastycznymi formami pracy, w tym wolontariatem ● racjonalizacji zatrudnienia i poprawa efektywności gospodarowania firmą.
5. Rodzaje bezrobocia dzielimy ze względu na czas:
● bezrobocie krótkookresowe (do 3 miesięcy)
● bezrobocie średniookresowe (od 4 do 6 miesięcy) ● bezrobocie długookresowe (od 7 do 12 miesięcy) ● bezrobocie długotrwałe (12 miesięcy wzwyż).
I ze względu na powód:
● Bezrobocie frykcyjne (krótkotrwałe, tymczasowe) — wywołane zmianą pracy i
niewystarczającą mobilnością. Ma miejsce wtedy, gdy poszukiwania pracy przedłużają się w celu znalezienia najkorzystniejszej oferty albo gdy pracownicy i pracodawcy nie mają wystarczających informacji o sobie nawzajem. ● Bezrobocie strukturalne — powstaje na tle strukturalnych rozbieżności między podażą pracy a popytem na pracę. W Polsce pojawiło się m.in. na skutek restrukturyzacji podstawowych gałęzi przemysłu (włókienniczego, górnictwa, hutnictwa) i likwidacji PGR-ów. W tym przypadku bezrobotni nie mają wystarczających kwalifikacji zawodowych, by podjąć pracę. ● Bezrobocie koniunkturalne(cykliczne, keynesowskie) — spowodowane cyklicznymi zmianami produktywności gospodarki. Dochodzi do niego w okresie recesji, gdy spada popyt na towary i usługi, co prowadzi do zmniejszenia produkcji. ● Bezrobocie technologiczne — wynika z postępu technologicznego, a tym samym zastępowania pracy ludzi pracą maszyn. Może mieć charakter trwały (strukturalny) albo tymczasowy (frykcyjny). W tym przypadku pracownicy nie mają wystarczających kompetencji, by dostosować się do nowych okoliczności. ● Bezrobocie sezonowe — występuje w zakładach pracy sezonowej (budownictwo, rolnictwo itd.) albo wśród absolwentów szukających pierwszej pracy. Może też wynikać z sezonowości produkcji w niektórych dziedzinach gospodarki.
6. Bezrobocie rejestrowane jest w Polsce za pomocą zbierania danych z urzędów na
temat osób w danej chwili zarejestrowanych jako bezrobotne. Tak oblicza się stopę bezrobocia rejestrowanego, czyli stosunek osób bezrobotnych do pracujących w procentach.
7. Bezrobocie wg. BAEL
Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności (skrót BAEL) to regularne badanie
ankietowe. Za osoby bezrobotne uznaje się osoby w wieku do 15 - 74 lat, aktualnie nie pracują, ale poszukujące pracy i gotowe do jej podjęcia w ciągu dwóch tygodni.Na podstawie zebranych danych jest obliczana stopa wg BAEL.
(to były metody pomiaru)
8. Sposoby przeciwdziałania bezrobociu:
● wydłużanie czasu nauki dla młodzieży
● skracanie tygodniowego czasu pracy ● wydłużanie urlopów wychowawczych ● organizowanie i finansowanie szkoleń doskonalenia zawodowego oraz kursów kwalifikacyjnych ● finansowanie szkoleń aktywizacji osób bezrobotnych na rynku pracy ● prowadzenie doradztwa zawodowego ● finansowanie robót publicznych i prac interwencyjnych ● dofinansowywanie rozpoczęcia działalności gospodarczej ● tworzenie nowych stanowisk pracy (zwłaszcza dla osób niepełnosprawnych)
9. Bezrobocie jako problem społeczny:
Wpływa ono negatywnie na budżety rodzin osób bezrobotnych, powoduje szkody na