Professional Documents
Culture Documents
เทอร์โมไดนามิกส์ 7
เทอร์โมไดนามิกส์ 7
บทที่ 6.
เอนโทรป
6.1 อสมการของคลอเซียส
กฎขอที่สองทางเทอรโมไดนามิกสกลาวถึงความไมเทากันของประสิทธิภาพของเครื่องจักรความ
รอน เครื่องทําความเย็น และ ป มความร อน กล าวคือ เครื่องจัก รความร อนแบบย อนกลับไมไ ดจ ะมี
ประสิทธิภาพเชิงความรอนนอยกวาเครื่องจักรความรอนแบบยอนกลับไดที่ถายเทความรอนระหวางแหลง
ความรอนอุณหภูมิสูงและแหลงความรอนอุณหภูมิต่ําเดียวกันเสมอ เครื่องทําความเย็นหรือปมความรอน
แบบยอนกลับไมไดจะมีสัมประสิทธิ์ เชิงสมรรถนะนอยกวาเครื่องทําความเย็นหรือปมความรอนที่ถายเท
ความรอนระหวางแหลงความรอนอุณหภูมิสงู และแหลงความรอนอุณหภูมิต่ําเดียวกันเสมอ ความไมเทากัน
ที่สําคัญอีก ประการหนึ่ง ในทางเทอรโมไดนามิกสคือ ความไมเทากันของคลอเซียส ซึ่ง เปน พื้น ฐานที่จ ะ
นําไปสูการวิเคราะหระดับของปจจัยยอนกลับไมไดของกระบวนการหรือวัฏจักรตางๆ เรียกวา อสมการ
ของคลอเซียส (Clausius Inequality Equation) ดังนี้
Q
0 6.1
T
แปรความหมายของอสมการของคลอเซียส สมการที่ 6.1 ไดวา ผลรวมสุทธิของความรอนตอ
Q
อุณหภูมิสมบูรณที่ขอบเขตของระบบที่ทํางานเปนวัฏจักร ( ) จะตองนอยกวาหรือเทากับศูนย
T
เสมอ ความไมเทากันของคลอเซียสนี้เปนจริงกับทุกๆ ระบบที่ทํางานเปนวัฏจักร ไมวาจะเปนเครื่องจักร
ความรอน เครื่องทําความเย็น และ ปมความรอน ทั้งที่ทํางานแบบยอนกลับไดหรือยอนกลับไมไดก็ตาม
หลักการความไมเทากันของคลอเซียสนี้ไดมาจากพื้นฐานของกฎขอที่สองทางเทอรโมไดนามิกส ซึ่งจะได
พิจารณาเปนลําดับดังนี้
234 เทอรโมไดนามิกส
QH QL
0 6.2
TH TL
Q QH Q L
T 0
rev TH TL
Q
0 6.3
T rev
หากพิจ ารณาทํานองเดี ยวกับขางต น โดยพิจ ารณาเครื่องทําความเย็ น หรือปมความรอนแบบ
ยอนกลับได ก็จะไดความสัมพันธดัง สมการที่ 6.3 เชนเดียวกัน ดังนั้นจึงอาจกลาวไดวาผลรวมสุทธิของ
ความรอนตออุณหภูมิสมบูรณของแหลงความรอนทั้งสองที่ถายเทความรอนตอกันของวัฏจักรยอนกลับได
จะเทากับศูนยเสมอ และยังบอกเปนนัยไดวาอิทธิพลของปจจัยยอนกลับไมไ ด ซึ่งเกิดขึ้นในกระบวนการ
Q
ตางๆ ของวัฏจักรยอนกลับไมไดจะทําใหเกิดความไมเทากันขึ้นในสมการที่ 6.3 คือ 0 แตจะ
T irrev
มากกวาศูนยหรือนอยกวาศูนยอยางไรนั้นจะพิจารณาในอันดับตอไป
โดยเครื่องจักรความรอนทั้งสองรับความรอนจากแหลงความรอนอุณหภูมิสูงในปริมาณเทากับ QH เทากัน
จากหลักการของคารโนทําใหทราบไดวาเครื่องจักรความรอนแบบยอนกลับได จะมีประสิทธิภาพเชิงความ
รอนสูงกวาเครื่องจักรความรอนแบบยอนกลับไมไดกลาวคือ th,rev th,irrev ซึ่งจะสงผลให Wirrev Wrev
และ QL,irrev QL,rev ดังนั้นถาพิจารณาผลรวมสุทธิของความรอนของเครื่องจักรความรอนแบบยอนกลับได
และยอนกลับไมไดจะแสดงไดตามลําดับดังนี้
Q rev Q irrev
พิจารณาอุณหภูมิของแหลงความรอนทั้งสองในรูปอุณหภูมิสมบูรณและจากสมการที่ 6.3 จะแสดงไดวา
Q Q
0
T rev T irrev
Q
0 6.4
T irrev
หากพิจ ารณาเปรียบเทียบระหวางเครื่องทําความเย็นหรือปมความรอนแบบยอนกลับไดแ ละ
ยอนกลับไมไดเชนเดียวกับการพิจารณาเปรียบเทียบสําหรับเครื่องจักรความรอนดังรูปที่ 6.2 ขางตน ก็จะ
ทําใหไดผลของการพิจารณาเชนเดียวกับสมการที่ 6.4 ทุกประการ ดังนั้นจากสมการที่ 6.4 อาจกลาวไดวา
ผลรวมสุทธิของความรอนตออุณหภูมิสมบูรณของแหลงความรอนทั้ง สองที่ถายเทความรอนกับวัฏจัก ร
ยอนกลับไมไดจะนอยกวาศูนยเสมอ
ดังนั้นจากการวิเคราะหทั้งหมดขางตน จึงสามารถบงชี้ความสัมพันธของอสมการของคลอเซียส
สําหรับวัฏจักรยอนกลับไดและยอนกลับไมไดไดดังนี้
บทที่ 6 เอนโทรป 237
0 เกิดขึ้นสําหรับวัฏจักรยอนกลับไมได
Q
0 เกิดขึ้นสําหรับวัฏจักรยอนกลับได
T
0 ไมสามารถเกิดขึ้นได
Q
S gen ,cycle 6.5
T
โดยที่
0 เปนวัฏจักรยอนกลับไมได
S gen ,cycle 0 เปนวัฏจักรยอนกลับได
0 เปนไปไมได
238 เทอรโมไดนามิกส
---------------------------------------------------------------------------
Q
ตัวอยางที่ 6.1 จงพิสูจนสมการที่ 6.3 คือ 0 สําหรับเครื่องทําความเย็นแบบยอนกลับได
T rev
วิธีทํา
QH T
H
Q L rev TL
QH QL
0
TH TL
Q Q Q
H L 0 ตอบ
T rev TH TL
---------------------------------------------------------------------------
Q
ตัวอยางที่ 6.2 จงพิสูจนสมการที่ 6.4 คือ 0 สําหรับเครื่องทําความเย็นแบบยอนกลับไมได
T irrev
วิธีทํา
พิจารณาเปรียบเทียบเครื่องทําความเย็นทํางานแบบยอนกลับไดและยอนกลับไมไดที่ถายเทความ
รอนกับแหลงความรอนคูเดียวกัน โดยเครื่องทําความเย็นทั้งสองรับความรอนจากแหลงความรอนอุณหภูมิ
ต่ํา QL เทากัน ดังรูป จากกฎขอที่สองทางเทอรโมไดนามิกสพบวา COPrev > COPirrev เสมอ ดังนั้นจึงทําให
Wrev < Wirrev และ QH,rev < QH,irrev ดังนั้นผลรวมสุทธิของความรอนที่เครื่องทําความเย็นทํางานแบบยอนกลับ
ไดและยอนกลับไมไดไดรับ แสดงไดดังนี้ตามลําดับ
บทที่ 6 เอนโทรป 239
Q rev Q irrev
พิจารณาอุณหภูมิในหนวยอุณหภูมิสมบูรณ และเครื่องทําความเย็นทั้งสองถายเทความรอนกับแหลงความ
รอนคูเดียวกันดังนั้น
Q Q
T
rev T irrev
Q
จากสมการที่ 6.3 ทราบวา 0 นั่นคือ
T rev
Q
T 0 ตอบ
irrev
---------------------------------------------------------------------------
240 เทอรโมไดนามิกส
ก. หลักความไมเทากันของคลอเซียส
ข. หลักการของคารโน
วิธีทํา
จากขอกําหนดของตัวอยาง สามารถรางแผนภูมิการถายเทพลังงานของเครื่องจักรความรอนได
ดังนี้
พิจารณาหลักความไมเทากันของคลอเซียส
Q
0
T
QH QL
0
TH TL
600 450
0
1000 300
0.9 0 เปนจริง
เครื่องจักรความรอนนี้เกิดขึ้นไดจริงโดยสอดคลองกับหลัก
ความไมเทากันของคลอเซียส ตอบ
Q
S gen,cycle (0.9) 0.9 kJ/K
T
บทที่ 6 เอนโทรป 241
พิจารณาหลักการของคารโน
คารโนใหหลักการสําคัญวา ประสิทธิภาพเชิงความรอนของเครื่องจักรความรอนแบบยอนกลับได
จะสูง กวาประสิทธิภาพเชิงความรอนของเครื่องจัก รความรอนแบบยอนกลับไมไดเสมอหากเครื่องจัก ร
ความรอนทั้งสองถายเทความรอนกับแหลงความรอนคูเดียวกัน ประสิทธิภาพเชิงความรอนของเครื่องจักร
ความรอนนี้คือ
Wnet 150
th 0.25
Q H 600
ถาพิจารณาเครื่องจักรความรอนแบบยอนกลับไดถายเทความรอนกับแหลงความรอนคูเดียวกับ
เครื่องจักรความรอนนี้ ประสิทธิภาพเชิงความรอนของเครื่องจักรความรอนแบบยอนกลับไดจะสามารถ
พิจารณาดังสมการที่ 5.18 คือ
TL 300
th,rev 1 1 0.7
TH 1000
---------------------------------------------------------------------------
6.2 เอนโทรป
จากการที่ไดเรียนรูถึงความหมายและนิยามของวัฏจักรในบทที่ 1 ทําใหทราบไดวาผลรวมสุทธิของ
การเปลี่ยนแปลงคุณ สมบัติของของไหลทํางานของทุก กระบวนการในวัฏจัก รจะตองเทากับศูนยเสมอ
242 เทอรโมไดนามิกส
dy y cycle 0
เพื่อการวิเคราะหความเปนคุณสมบัติของเอนโทรป
จากรู ป ที่ 6.3 แสดงวั ฏ จั ก รแบบย อ นกลั บ ได ซึ่ ง ประกอบด ว ยกระบวนการย อ นกลั บ ได 2
กระบวนการ คือ กระบวนการ A และกระบวนการยอนกลับ B โดยกระบวนการทั้งสองมีเสนทางการ
ดําเนินกระบวนการที่แตกตางกัน เนื่องจากเปนวัฏจักรยอนกลับไดดังนั้น
Q 2
Q 1
Q
T T 0
rev 1 rev , A 2 T rev ,B
2
Q 2
Q
T T 6.6
1 rev ,A 1 rev ,B
กระบวนการของทั้งสองกระบวนการจะแตกตางกัน จึงกลาวไดวาการเปลี่ยนแปลงความรอนตออุณหภูมิ
สมบูรณ ( Q / T ) จะคงที่เสมอ โดยไมขึ้นกับไมขึ้นกับเสนทางการดําเนินกระบวนการแตจะขึ้นกับสภาวะ
เริ่มตนและสภาวะสิ้นสุดของแตละกระบวนการเทานั้น จึงถือไดวา Q / T เทียบเทากับการเปลี่ยนแปลง
คุณสมบัติ ขอพิจารณานี้ไดคนพบโดย Clausius ในป 1865 และไดบัญญัติคุณสมบัติของสารในทางเทอรโม
ไดนามิก สชนิด ใหมขึ้น ชื่อวา เอนโทรป โดยกําหนดใหก ารเปลี่ยนแปลงการเปลี่ยนแปลงความรอนตอ
อุณหภูมิสมบูรณ ( Q / T ) คือการเปลี่ยนแปลงของเอนโทรป กลาวคือ
Q
dS [kJ/K] 6.7
T rev
เอนโทรปเปนคุณสมบัติที่ขึ้นกับขนาดของระบบ มีหนวยเปน kJ/K แทนดวย S และเอนโทรปตอหนวยมวล
หรือเอนโทรปจําเพาะ (Specific Entropy) ซึ่งจัดวาเปนคุณสมบัติที่ไมขึ้นกับขนาด มีหนวยเปน kJ/kg K แทน
ดวย s และจากสมการที่ 6.7 ทําใหพิจารณาการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปสําหรับกระบวนการยอนกลับไดคือ
2
Q
S S 2 S 1 6.8
1 T rev
เพื่อการวิเคราะหความเปนคุณสมบัติของเอนโทรป
พิจารณาวัฏจักรยอนกลับได A-B
Q 2 Q 1
Q
T T T 0
1 A 2 B
พิจารณาวัฏจักรยอนกลับไมได A-C
Q 2 Q 1
Q
T T T 0
1 A 2 C
ดังนั้น
1
Q 1
Q
T T
2 B 2 C
บทที่ 6 เอนโทรป 245
1 1 Q 1 1 Q 1
dS dS B dS C
2 T
2 rev 2 T
2 B 2
1
Q
1
dS C
2 2 T C
จากสมการขางตนจะเห็นไดวาการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปจะขึ้นกับสภาวะเริ่มตนและสภาวะสิ้นสุด
ของกระบวนการไมวากระบวนการที่ดําเนินอยูนั้นจะเปนกระบวนการยอนกลับไดหรือยอนกลับไมไดก็ตาม
หรืออาจกลาวไดวาคาของเอนโทรปจ ะขึ้น กับสภาวะของสารเชนเดียวกับคุณ สมบัติของสารอื่นๆ ดวย
เช น กั น ยิ่ ง กว า นั้ น ยั ง สรุ ป ได ว า ไม ว า จะเป น กระบวนการย อ นกลั บ ได ห รื อ ย อ นกลั บ ไม ไ ด ก็ ต ามการ
เปลี่ยนแปลงเอนโทรปของกระบวนการสามารถหาไดจากการอินทิเกรต Q / T โดยสมมติใหกระบวนการที่
พิจารณานั้นเปนกระบวนการยอนกลับไดเสมอ
Q Q
dS
T rev T int rev
Q 2 2
Q
S S 2 S 1
1 T rev 1 T int rev
246 เทอรโมไดนามิกส
Q
2 2
Q 1 2
S Q
1 T int rev 1 T0 T0 1
Q
S 6.9
T0
กระบวนการที่ไมมีการถายเทความรอนแบบยอนกลับได หากในขณะดําเนินกระบวนการไมมี
การถายเทความรอน (Q = 0) และเปนกระบวนการยอนกลับไดจะเรียกกระบวนการนั้นวา กระบวนการไอ
บทที่ 6 เอนโทรป 247
S S 2 S 1 0
S 1 S 2 คงที่
จะเห็นไดวาเอนโทรปจะไมเปลี่ยนแปลงสําหรับกระบวนการไอเซนโทรปก กระบวนการไอเซนโทรปกเปน
กระบวนการสําคัญในวัฏจักรคารโนซึ่งไดกลาวถึงในบทที่ 5 คือ กระบวนการอัดตัวโดยไมถายเทความรอน
แบบยอ นกลับได และ กระบวนการขยายตั วแบบไมถ ายเทความร อนแบบยอ นกลับ ได ซึ่ง อาจเรีย ก
กระบวนการทั้ง สองวา กระบวนการอัด ตัวแบบไอเซนโทรปก (Isentropic Compression Process) และ
กระบวนการขยายตัวแบบไอเซนโทรปก (Isentropic Expansion Process) ตามลําดับ
6.3 ความสัมพันธระหวางอุณหภูมิและเอนโทรปของวัฏจักรคารโน
วัฏจักรคารโนของเครื่องจักรความรอนประกอบดวยกระบวนการยอนกลับได 4 กระบวนการดังรูป
ที่ 6.5 คือ
P T
1 QH QH
1 2
2 TH
wnet TH = คง
ที่
wnet
4
TL = คง TL
QL 3 ที่ 4 3
QL
v S1 = S4 S2 = S3 S
S3 S2
3. กระบวนการอัดแบบไอโซเทอรมอลแบบยอนกลับได (กระบวนการ 3-4) กระบวนการนี้
เปน กระบวนการคายความรอน 3 Q 4 Q L สูแ หลง ความรอนอุณหภูมิต่ํา TL และเปน กระบวนการ
ยอนกลับได ในขณะอุณหภูมิคงที่ ดังนั้น
Q
4
1 4 Q QL
S S 4 S 3 Q 3 4
3 T rev TL 3 TL TL
S4 S3
4. กระบวนการอัดแบบไอเซนโทรปก (กระบวนการ 4-1) กระบวนการนี้เปนกระบวนการอัด
ตัวแบบยอนกลับได โดยไมมีการถายเทความรอนกับแหลงความรอนในระหวางดําเนินกระบวนการ (
4 Q 1 0 ) ดังนั้น
1
Q
S S 1 S 4 0
4 T rev
S1 S4
บทที่ 6 เอนโทรป 249
การวิเคราะหขางตน จึงทําใหไดความสัมพันธระหวางอุณหภูมิและเอนโทรปของกระบวนการยอนกลับได
ทั้ง 4 กระบวนการ ของวัฏจักรคารโนของเครื่องจักรความรอน ดังแสดงใน รูปที่ 6.5 นอกจากนี้ถาเรา
พิจารณาถึงกฎการอนุรักษพลังงานของเครื่องจักรความรอนจะไดวา
Wnet Q H Q L
ดังนั้น
Wnet Q H Q L TH (S 2 S 1 ) TL (S 3 S 4 )
วัฏจักรคารโนของเครื่องทําความเย็นและปมความรอนประกอบดวยกระบวนการยอนกลับได 4
กระบวนการ แสดงดังรูปที่ 6.6 คือ
P T
1 QH QH
1 4
4 TH
wnet TH = ค
งที่
wnet
2
TL = คง TL
QL 3 ที่ 2 3
QL
v S1 = S2 S3 = S4 S
ของเครื่องทําความเย็นและปมความรอน
กระบวนการยอนกลับไดทั้ง 4 กระบวนการของวัฏจักรคารโนของเครื่องทําความเย็นและปมความ
รอน หากพิจารณาโดยหลักการเดียวกันกับเครื่องจักรความรอนแบบยอนกลับไดที่พิจารณาขางตน จะได
ความสัมพันธระหวางอุณหภูมิและเอนโทรปของแตละกระบวนการดังแสดงในรูปที่ 6.6 อีกทั้งยังพบวางาน
สุทธิที่เครื่องทําความเย็นหรือปมความรอนแบบยอนกลับไดตองการจะเทากับพื้นที่ภายในวงลอมของเสน
กระบวนการทั้ง 4 ในแผนภูมิ T-S อีกดวย กลาวคือ
พิจารณาการอนุรักษพลังงานของเครื่องทําความเย็นหรือปมความรอนจะได
Wnet Q H Q L
Q H TH ( S 4 S 1 )
บทที่ 6 เอนโทรป 251
Q 3
1 1 Q Q
S S 3 S 2 Q 2 3 L
2 T rev TL 4 TL TL
Q L TL (S 3 S 2 )
จะไดงานสุทธิที่วัฏจักรตองการคือ
Wnet Q H Q L TH (S 4 S 1 ) TL (S 3 S 2 )
Wnet ( TH TL )(S 4 S 1 )
พิจารณาสัมประสิทธิ์เชิงสมรรถนะของเครื่องทําความเย็นแบบยอนกลับได
QL T (S S )
COPR,rev L 3 2
Wnet ( TH TL )(S 4 S 1 )
แต S 3 S 2 S 4 S 1 ดังนั้น
1
COPR,rev T
H
1
TL
252 เทอรโมไดนามิกส
พิจารณาสัมประสิทธิ์เชิงสมรรถนะของปมความรอนแบบยอนกลับได
QH T (S S )
COPHP,rev H 4 1
Wnet (TH TL )(S 4 S 1 )
1
COPHP ,rev TL
1
TH
6.4 การเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของระบบปด
ในหัวขอนี้จะพิจารณาถึงอิทธิพลที่ทําใหเกิดการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของระบบปด โดยเริ่มตน
จากการพิจารณาการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของวัฏจักรในฐานะที่วัฏจักรเปนระบบปด ดังรูปที่ 6.7 วัฏจักร
ดังรูปประกอบดวยกระบวนการ 2 กระบวนการคือ กระบวนการ 1-2 พิจารณาใหเปนกระบวนใดๆ ซึ่งอาจ
เปน กระบวนการยอนกลับไดหรือกระบวนการยอนกลับไมไ ดอยางหนึ่ง อยางใด และกระบวนการ 2-1
พิจารณาใหเปนกระบวนการยอนกลับได จากหลักการการไมเทากันของคลอเซียส จะได
Q 2
Q 1 Q
T 0 ดังนั้น T T 0
1 2 rev
Q 2
1. อิทธิพลของการถายเทความรอนที่ระบบไดรับในรูป ถาระบบไดรับความรอน (+Q) จะ
1 T
ทําใหเอนโทรปมีแ นวโนมสูงขึ้น และถาระบบสูญเสียความรอน (-Q) จะทําใหเอนโทรปมี
แนวโนมลดลง
2. อิทธิพลของปจจัยยอนกลับไมไดที่เกิดขึ้นในขณะดําเนินกระบวนการ มีผลทําใหเอนโทรปสูงขึ้น
เสมอ อิทธิพลของปจจัยยอนกลับไมไดของกระบวนการซึ่ งจะทําใหเอนโทรปมีแนวโนมสูงขึ้น
เรียกวา เอนโทรปเจนเนอเรชัน (Sgen)
ดังนั้นการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของกระบวนการใดๆ ของระบบปด สามารถแสดงไดดังนี้
Q
2
S S 2 S 1 S gen 6.11
1 T
dS 2 Q
S gen 6.12
dt 1 T
ถาพิจารณาระบบที่ไมมีการถายเทความรอนและมวลกับสิ่งแวดลอมซึ่งเรียกวา ระบบโดดเดี่ยว
(Isolated System) จึงถือไดวาเปนระบบปด โดยภายในระบบโดดเดี่ยวที่พิจารณาจะประกอบดวยระบบ
ยอยๆ จํานวน n ระบบอยูภ ายใน ดังแสดงในรูปที่ 6.8 การเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของระบบโดดเดี่ยวจะตอง
มากกวาศูนยเสมอเพราะระบบโดดเดี่ยวไมมีก ารถายเทความรอนระหวางระบบและสิ่งแวดลอม ทําให
ปจจัยยอนกลับไมไดภายในระบบโดดเดี่ยวจึงเปนปจจัยเดียวที่ทําใหเกิดการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของ
ระบบโดยรูปของเอนโทรปเจนเนอเรชัน ของระบบ โดยจะทําใหเอนโทรปของระบบเพิ่มขึ้น และจาก
รูปการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของระบบโดดเดี่ยวจะเทากับผลรวมของการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของระบบ
ยอยทั้งหมด กลาวคือ
บทที่ 6 เอนโทรป 255
n
S isolated S gen,isolated S i 0 6.13
i 1
n
S isolated S gen,isolated S i 0
i 1
ซึ่งประกอบดวยระบบยอยๆ อยูภายใน
ระบบรวม (ระบบโดดเดี่ยว)
สิ่งแวดลอม
Qout Ssurr
Qin Wout
Win ระบบ
Ssys mout
min
โดยประกอบดวยระบบและสิ่งแวดลอมเปนระบบยอย
2 Q 2 Q
S total S gen sys S gen ,sys R S gen ,surr 6.15
1 Tsys sys 1 TR surr
โดยที่
ถ า ความร อ นที่ ร ะบบได รั บ ทั้ ง หมดเท า กั บ ความร อ นทั้ ง หมดที่ สิ่ ง แวดล อ มสู ญ เสี ย นั่ น คื อ
Q sys Q R และในระหวางดําเนิน กระบวนการไมปรากฏปจจัยยอนกลับไมไดทั้งภายในระบบและ
ภายในสิ่งแวดลอม ทําให Sgen,sys= 0 และ Sgen,surr = 0 ตามลําดับ จากสมการที่ 6.15 อาจกลาวไดวา
เอนโทรปเจนเนอเรชันรวม Sgen จะขึ้นอยูกับการถายเทความรอนเนื่องจากความแตกตางระหวางอุณหภูมิ
ของระบบและสิ่งแวดลอม
ถาระบบและสิ่งแวดลอมไมมีการถายเทความรอนระหวางกันและในระหวางดําเนินกระบวนการไม
ปรากฏปจจัยยอนกลับไมไดทั้งภายในระบบและภายในสิ่งแวดลอม ทําให Sgen,sys=0 และ Sgen,surr = 0
พิจารณาจากสมการที่ 6.15 จะเห็นวาการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปเจนเนอเรชันรวมเทากับศูนย Sgen =0
Q R
S surr S gen , surr
TR
---------------------------------------------------------------------------
วิธีทํา
พิจารณาอากาศภายในแท็งกคงรูปเปนระบบ ดังนั้นจึงระบบที่พิจารณาจึงเปนระบบปดและพบวา
ไมมีปจจัยยอนกลับไมไดเกิดขึ้นภายในระบบ ทําใหเอนโทรปเจนเนอเรชันของระบบเทากับศูนย S gen,air 0
การเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของอากาศหาไดจากสมการที่ 6.11 ดังนี้
2
Q
S air S 2 S 1 S gen, air
1 T
อากาศไดรับความรอนจากลวดความรอนโดยการเปลี่ยนงานทางไฟฟาใหเปนความรอนโดยตรง
จนทําใหอากาศมีอุณหภูมิเปลี่ยนแปลงจาก 15๐C เปน 40๐C ดังนั้นในกระบวนการที่พิจารณาจึงไมปรากฏ
งาน (W = 0) แตจะปรากฏความรอนที่เกิดจากการเปลี่ยนรูปของงานแทน จากกฎขอที่หนึ่งทางเทอรโม
ไดนามิกสสําหรับระบบปดในรูปสมการอนุพันธจะได
Q W dU
เนื่องจาก W 0 ดังนั้น
Q dU
จากสภาวะของอากาศที่พิจารณาถือไดวาอากาศเปนแก็สอุดมคติ ทําให dU mC v dT ดังนั้น
บทที่ 6 เอนโทรป 259
2
Q 2 mC v dT T
S air mC v ln 2
1 T 1 T T1
313
S air 5x0.717 x ln 0.3 kJ/K ตอบ
288
---------------------------------------------------------------------------
วิธีทํา
Q R
S surr air S gen ,surr air
TR
ดังนั้น
1 Q 7.5
S surr air Q R R 0.021 kJ/K ตอบ
TR TR 350
---------------------------------------------------------------------------
ก.จงหาการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของน้ํา
ข.จงหาการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของอากาศในสิ่งแวดลอม
ค.จงพิจารณาการเกิดกระบวนการตามขอกําหนดของตัวอยางวา เปนกระบวนการยอนกลับได
หรือ กระบวนการยอนกลับไมได หรือ เปนไปไมไดที่จะเกิดกระบวนการดังกลาว
วิธีทํา
Q
S water S gen , water
T
แตเนื่องจาก S gen ,water 0 และน้ําใหความรอน Q = -600kJ ในขณะอุณหภูมิคงที่ T = 100๐C นั่นคือ
Q 1 Q 600
S water Q 1.609 kJ/K ตอบ
T T T 100 273
บทที่ 6 เอนโทรป 261
พิจารณาการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของอากาศในสิ่งแวดลอม อากาศในสิ่งแวดลอมไดรับ
ความรอน Q = +600 kJ จากน้ํา ในขณะที่อากาศมีอุณหภูมิคงที่ Tair = 25๐C ไมมีปจจัยยอนกลับไมไดใดๆ
กับอากาศในสิ่งแวดลอมขณะดําเนินกระบวนการ S gen,air 0 ดังนั้นการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของอากาศ
ในสิ่งแวดลอมคือ
Q
S air S gen ,air
T
แตเนื่องจาก S gen,air 0 และอากาศในสิ่งแวดลอมไดรับความรอน Q = +600 kJ จากน้ํา ในขณะที่อากาศ
มีอุณหภูมิคงที่ Tair = 25๐C ตลอดกระบวนการ ดังนั้น
Q 1 Q 600
S air Q 2.01 kJ/K ตอบ
Tair Tair Tair 25 273
ในที่นี้พิจารณาระบบเปนนําภายในกระบอกสูบและอากาศเปนสิ่งแวดลอม คือ
S sys S water 1.609 kJ/K และ S surr S air 2.01 kJ/K ตามลําดับ ดังนั้น
จากสมการขางตนจะเห็นวาสมการเปนจริง แสดงวากระบวนการตามเงื่อนไขของตัวอยางมีความ
เปนไปได และ เอนโทรปเจนเนอเรชันรวมของกระบวนการมากกวาศูนย ( S total S gen 0.401 0 ) จึง
ถือไดวาเปนกระบวนการยอนกลับไมได ตอบ
262 เทอรโมไดนามิกส
---------------------------------------------------------------------------
วิธีทํา
การถายเทความรอนในขณะอุณหภูมิคงที่ของแหลงความรอนทั้งหมดที่พิจารณาไมปรากฏปจจัย
ยอนกลับไมไดเกิดขึ้นภายในแหลงความรอนเหลานั้น ถาพิจารณาใหแหลงความรอนอุณหภูมิสูง แทนดวย
Source และ แหลงความรอนอุณหภูมิต่ํา แทนดวย Sink ดังนั้น Sgen,source = 0 และ Sgen,sink = 0 ตามลําดับ
Q Q
S total S source S sin k S gen ,source S gen , sin k
T source T sin k
Q Q Q Q
S total
T source T sin k Tsource Tsin k
บทที่ 6 เอนโทรป 263
2000 2000
S total 2.5 4.0 1.5 kJ/K
800 500
ข) พิจารณาแหลงความรอนอุณหภูมิสูง 800 K ถายเทความรอน 2000 kJ ใหกับแหลงความรอน
อุณหภูมิต่ําอุณหภูมิ 750 K ดังนั้นการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปรวมคือ
2000 2000
S total 2.5 2.7 0.2 kJ/K
800 750
จะเห็นไดวากระบวนการถายเทความรอนทั้งสองกระบวนการมีความเปนไปไดเนื่องจากทั้งสอง
กระบวนการ S total 0 สาเหตุที่ทั้งสองกระบวนการ S total 0 เพราะปจจัยยอนกลับไมไดจากการ
ถายเทความรอนของแหลงความรอนที่มีอุณหภูมิแตกตางกัน และจะเห็ นไดวากระบวนการถายเทความ
รอ นในข อ ก) มี อิท ธิ พลของป จ จั ยย อนกลับ ไม ไ ด ใ นระหว างดํ าเนิน กระบวนการสูง กว า เพราะมี ก าร
เปลี่ยนแปลงเอนโทรปรวมสูงกวากระบวนการในขอ ข) ตอบ
ตัวอยางนี้ทําใหสังเกตไดวากระบวนการถายเทความรอนที่เกิดจากความแตกตางระหวางอุณหภูมิ
มากจะทําใหเกิดปจ จัยยอนกลับไมไ ด ใ นกระบวนการมากกวากระบวนการถายเทความรอนที่มีความ
แตกตางระหวางอุณหภูมิที่นอยกวา และกระบวนการถายเทความรอนแบบยอนกลับไดจะเกิดขึ้นเมื่อความ
แตกตางระหวางอุณหภูมิของแหลง ความรอนทั้งสองเทากัน นั่นคือ S total 0 ซึ่งหมายถึง แหลงความ
รอนทั้งสองที่ถายเทความรอนระหวางกันมีอุณหภูมิเทากัน
---------------------------------------------------------------------------
6.5 การเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของระบบเปดหรือปริมาตรควบคุม
1. การถายเทความรอนระหวางระบบและสิ่งแวดลอม
2. ปจจัยยอนกับไมไดที่เกิดขึ้นภายในระบบ
3. การถายเทมวลระหวางระบบและสิ่งแวดลอม
Q
m e s e
m i s i S gen ,CV
การหาอัตราการเกิดเอนโทรปเจนเนอเรชันรวม อาจเรียกวาอัตราการเปลี่ยนแปลงเอนโทรป
รวมของกระบวนการ สามารถวิเคราะหไดโดยพิจารณาทั้งระบบและปริมาตรควบคุมเปนระบบในรูปของ
ระบบโดดเดี่ยวดังนี้ พิจารณาปริมาตรควบคุมหนึ่งมีการถายเทความรอนกับสิ่งแวดลอมอุณหภูมิคงที่ TR
ดวยอัตราความรอน Q R และสมมติใหอุณหภูมิที่ขอบเขตของระบบเทากับอุณหภูมิของสิ่งแวดลอม (Tk =
TR) ณ.ตําแหนงที่มีการถายเทความรอน Q R อยูนั้น ดังแสดงในรูปที่ 6.11
Q k Q R
m e s e
m i s i S gen ,CV
dS surr Q
R S gen , surr
dt TR
dS surr Q
R
dt TR
Q k Q
จากการพิจารณาดังแสดงในรูปที่ 6.11 จะเห็นไดวา R ดังนั้น
Tk TR
dS Q
S gen m e s e m i s i CV R 0 6.18
dt TR
สมการที่ 6.18 แสดงใหเห็นถึงอัตราการเพิ่มขึ้นของเอนโทรปรวมของปริมาตรควบคุมหรือระบบ
เปด ( S gen ) สําหรับปริมาตรควบคุมในเงื่อนไขของกระบวนการสภาวะคงตัวและการไหลคงตัว (Steady
State-Steady Flow Process, SSSF) ซึ่งหมายถึงเปนกระบวนการที่อัตราการเปลี่ยนแปลเอนโทรปภายใน
ปริมาตรควบคุมจะเทากับศูนย ( dSCV / dt 0 ) ดังนั้นสําหรับกระบวนการ SSSF อัตราการเพิ่มขึ้นของเอน
โทรปรวมของกระบวนการคือ
Q R
S gen m e s e m i s i
0 6.19
TR
และสําหรับกระบวนการ SSSF ที่ปริมาตรควบคุมมีทางเขา 1 ทาง และทางออก 1 ทาง ซึ่ง จะทําให
m i m e m สมการที่ 6.19 จะอยูในรูปดังนี้
Q R
S gen m ( s e s i ) 0 6.20
TR
สมการที่ 6.20 สามารถเขียนใหอยูในรูปตอหนวยมวลไดโดย
q
s gen ( s e s i ) R 0 6.21
TR
กระบวนการการไหลแบบเอกรูป (Uniform Flow Process) กระบวนการการไหลแบบเอกรูป
หมายถึงกระบวนการที่คุณสมบัติของสารภายในปริมาตรควบคุมมีคาเทากันตลอดทั้งปริมาตรควบคุม แต
อาจมีคาที่เปลี่ยนแปลงไดตามเวลาของการดําเนินกระบวนการ และคุณสมบัติของสารที่ไหลเขาหรือไหล
ออกจากปริมาตรควบคุมจะตองมีคาเทากันตลอดทั้งชองทางไหลเขาและไหลออกจากปริมาตรควบคุมและ
จะตองคงที่ไมเปลี่ยนแปลงตามเวลา ดังนั้นถาพิจารณาเอนโทรปเจนเนอเรชันของการไหลแบบเอกรูป จาก
สมการที่ 6.19 ในชวงเวลา t จะได
QR
S gen m e s e m i s i (S 2 S 1 ) CV 0 6.22
TR
บทที่ 6 เอนโทรป 267
6.6 แผนภูมิคุณสมบัติที่เกี่ยวกับเอนโทรป
จากการศึกษากฎขอที่สองทางเทอรโมไดนามิกสและเอนโทรปที่ผานมาจะเปนการงายถา แผนภูมิ
คุณ สมบั ติของสารอางอิง ดวยเอนโทรป เพราะว าจะทํา ให ก ารพิจ ารณาความเปน ไปไดข องการเกิ ด
กระบวนการ ตลอดจนการพิ จ ารณาอิ ท ธิ พ ลของป จ จั ย ย อ นกลั บ ไม ไ ด ที่ เ กิ ด ขึ้ น ในระหว า งดํ า เนิ น
กระบวนการ จะพิจารณาไดงายถาทราบการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของกระบวนการนั้นๆ เมื่อเทียบกับ
แผนภูมิ P-v และ แผนภู มิ T-v ที่ไ ดทําการศึกษาผานมาแลว แผนภูมิคุณสมบัติที่เกี่ยวกับเอนโทรป
ประกอบดวย 2 แผนภูมิ คือ
1. แผนภูมิอุณหภูมิและเอนโทรปจําเพาะ (T-s Diagram)
2. แผนภูมิเอนทาลปจําเพาะและเอนโทรปจําเพาะ (h-s Diagram)
แผนภูมิอุณหภูมิและเอนโทรปจําเพาะ จากที่ทราบวาการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปจะอยูในรูป
ความสัมพัน ธดั ง สมการที่ 6.7 ภายใตก ารดําเนิน กระบวนการของกระบวนการยอนกลับไดร วมหรอ
กระบวนการยอนกลับไดภายในอยางใดอยางหนึ่ง คือ
Q int rev TdS 6.23
ดังนั้นความรอนทั้งหมดที่เกิ ดขึ้นในระหวางการดําเนินกระบวนการยอนกลับได จากสภาวะเริ่มตน คือ
สภาวะที่ 1 และสภาวะสุดทาย คือ สภาวะที่ 2 คือการอินทิเกรตสมการที่ 6.23 ตลอดกระบวนการ 1-2 นั่น
คือ
2
Q int rev TdS kJ/K 6.24
1
2
q int rev Tds
1
dS CV Q
S gen m 2 s 2 m 1 s 1 R 0
dt TR
S gen m e s e m i s i 0
h W
slope
s S gen h
s
m m 2 m 1 ทําใหไดอัตราการเกิดเอนโทรปเจนเนอเรชันรวม คือ
S gen m ( s 2 s 1 ) m s 0 6.26
ในขณะเดียวกันถาพิจารณากฎขอที่ 1 ทางเทอรโมไดนามิกสกับปริมาตรควบคุมแสดงไดดังนี้
dE CV
Q W m 2 h 2 m 1h 1
dt
เนื่องจากพิจ ารณากระบวนการไหลแบบคงตัวแบบอะเดียแบติก นั่น คือ dE CV / dt 0 และ Q 0
ตามลําดับ ดังนั้น
W m 2 h 2 m 1h 1
W m (h 2 h 1 ) m h 6.27
272 เทอรโมไดนามิกส
จากสมการที่ 6.26 และ สมการที่ 6.27 จะเห็ น ไดว า ความชั น ของเสน กระบวนการไหลแบบคงตั ว
แบบอะเดียแบติก ดังรูปที่ 6.15 ของอุปกรณเชน คอมเพรสเซอร หรือ เทอรไบ คือสัดสวนของงานตอเอน
โทรปเจนเนอเรชันรวมกระบวนการสําหรับอุปกรณนั้นๆ กลาวคือ
h W
slope 6.28
s S gen
---------------------------------------------------------------------------
ตัวอยางที่ 6.8 น้ําความดัน 100 kPa อุณหภูมิ 30๐C อัตราการไหล 0.5 kg/s ผสมอยางคงตัวกับไอน้ํา
ความดัน 100 kPa อุณหภูมิ 150๐C ในหองผสม ภายหลังจากการผสมมีน้ําความดัน 100 kPa อุณหภูมิ 80
๐
C ไหลออกจากหองผสม ในระหวางการผสมมีความรอนคายออกสูสิ่งแวดลอมอุณหภูมิ 20๐C ดวยอัตรา
2 kW สมมติฐานใหในการไหลของน้ําที่ทางเขาและที่ทางออกไมมีความแตกตางของพลัง งานศักยและ
พลังงานจลน จงหาอัตราการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปเจนเนอเรชันรวมของกระบวนการ
m 1 0 . 5 kg / s Q 2 kW
P1 100 kPa
T1 30 o C P3 100 kPa
T3 80 o C
P2 100 kPa
T2 150 o C
บทที่ 6 เอนโทรป 273
วิธีทํา
เนื่องจากหองผสมถือไดวาเปนอุปกรณการไหลแบบคงตั ว จากกฎการอนุรักษมวลและกฎการอนุรัก ษ
พลังงานจะพิจารณาไดตามลําดับดังนี้
กฎการอนุรักษมวล m 1 m 2 m 3
0.5 m 2 m 3 A
กฎการอนุรักษพลังงาน Q W m o h o m ih i
Q m 3 h 3 m 1h 1 m 2 h 2
dS CV Q
S gen m e s e m i s i R 0
dt TR
Q R
S gen m 3 s 3 m 1 s 1 m 2 s 2
TR
(2)
S gen 0.5437x1.0756 0.5x0.4368 0.0437x 7.6148
20 273
S gen 0.0404 kW/K
พิจารณาตัวอยางนี้จะเห็นไดวาอัตราการเกิดเอนโทรปเจนเนอเรชันรวมของกระบวนการมากกวา
ศูนย เปนผลมาจาก 2 อิทธิพลคือ 1. การถายเทมวลของน้ําระหวางหองผสมและสิ่งแวดลอม และ 2. การ
ถายเทความรอนระหวางหองผสมและสิ่งแวดลอมเนื่องจากความแตกตางของอุณหภูมิ นั่นคืออิทธิพลทั้ง
2 ทําใหเกิดการยอนกลับไมไดของกระบวนการที่พิจารณา
---------------------------------------------------------------------------
จากที่ผานมาทราบวาการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของกระบวนการตางๆ ขึ้นกับการถายเทความรอน
Q
ของกระบวนการยอนกลับได ( dS ) ดังนั้นการพิจารณาความสัมพันธ Tds ในที่นี้จึงเริ่มจากการ
T int rev
พิจารณาสมการอนุรักษพลังงานของระบบปดในรูปอนุพันธสําหรับกระบวนการยอนกลับไดภายใน โดยที่
พิจารณาใหระบบบรรจุสารอัดตัวไดอยูภายใน คือ
Q int,rev Wint,rev dU
dh du Pdv vdP
du dh Pdv vdP
แทนในสมการที่ 6.30 จะได
6.8 การเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของแก็สอุดมคติ
C v dT R
ds dv
T v
ดังนั้นการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของแก็สอุดมคติสําหรับกระบวนการใดๆ หาไดโดยการอินทิเกรตตั้งแต
สภาวะเริ่มตนจนถึงสภาวะสุดทายคือ
2 2
C v ( T )dT 2 R
ds T
dv
1 1 1 v
2
C v ( T )dT v
s2 s1 R ln 2 6.34
1 T v1
สิ่งที่นาสังเกตคือการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของแก็ส อุดมคติจะขึ้นกับความดันและอุณหภูมิดัง
แสดงในสมการที่ 6.35 หรือ ขึ้นกับปริมาตรจําเพาะและอุณหภูมิดังแสดงในสมการที่ 6.34 ซึ่งแตกตางจาก
การเปลี่ยนแปลงเอนทาลปและการเปลี่ยนแปลงพลังงานภายในของแก็สอุดมคติที่จะขึ้นกับอุณหภูมิเทานั้น
วิธีที่ 1. การประมาณคาความรอนจําเพาะใหเปนคาคงที่
วิธีการนี้เปนการประมาณคาความรอนจําเพาะใหเปนคาคงที่ในรูปคาความรอนจําเพาะเฉลี่ย (Cp,av
หรือ Cv,av) คาความรอนจําเพาะเฉลี่ยเหลานี้ไ ดมาจากคาความรอนจําเพาะที่อุณ หภูมิเฉลี่ย Tav ของ
อุณหภูมิในสภาวะเริ่มตนกระบวนการและอุณหภูมิในสภาวะสิ้นสุดกระบวนการ กลาวคือ
T2 v
s 2 s 1 C v, av ln R ln 2 [kJ/kg K] 6.36
T1 v1
T2 P
s 2 s 1 C p,av ln R ln 2 [kJ/kg K] 6.37
T1 P1
T2 v
s 2 s 1 C v, av ln R u ln 2 [kJ/kmol K] 6.38
T1 v1
T2 P
s 2 s 1 C p,av ln R u ln 2 [kJ/kmol K] 6.39
T1 P1
วิธีที่ 2. การพิจารณาความรอนจําเพาะแปรผันตามอุณหภูมิ
เมื่อกระบวนการมีความแตกตางของอุณหภูมิมากความรอนจําเพาะของแก็สอุดมคติจะแปรผัน
แบบไม เปน เสน ตรง (Nonlinear) กับอุณ หภูมิ ดัง นั้น การใชวิธีก ารประมาณแบบวิธี ที่ 1 จะทํา ใหก าร
278 เทอรโมไดนามิกส
o
T
dT
s Cp 6.40
0 T
2C p (T )dT
ดัง นั้น เทอม ในสมการที่ 6.35 จึงอยูใ นรูปผลตางระหวางคา s o ที่อุณ หภูมิ T1 และ s o ที่
1 T
อุณหภูมิ T2 กลาวคือ
2
dT o o
Cp T
s2 s1 6.41
1
P2
s 2 s 1 s 2o s 1o R ln [kJ/kg K] 6.42
P1
การหาการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปในรูปความสัมพันธของปริมาตรจําเพาะและอุณหภูมิดังสมการที่
6.34 โดยวิธีการนี้สามารถทําไดในแนวทางเดียวกันกับขางตน โดยเริ่มตนจากการกําหนดฟงกชันใหมขึ้นมา
ในทํานองเดียวกับ s o ในสมการที่ 6.40 และทําการสรางตารางความสัมพันธของฟงกชันที่สรางขึ้นใหมนี้ที่
บทที่ 6 เอนโทรป 279
กระบวนการไอเซนโทรปกของแก็สอุดมคติ กระบวนการไอเซนโทรปกเปนกระบวนการยอนกลับไดและ
ไมมีการถายเทความรอนระหวางดําเนินกระบวนการ ดังนั้นการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของกระบวนการจึง
เทากับศูน ย s 0 ในที่นี้จะทําการพิจารณาความสัมพันธระหวาง ความดัน อุณ หภูมิ และ ปริมาตร
จําเพาะ ของแก็สอุดมคติสําหรับกระบวนการไอเซนโทรปกจากการพิจารณาทั้งสองวิธีขางตน
วิธีที่ 1. การประมาณคาความรอนจําเพาะใหเปนคาคงที่
แต R C p C v ดังนั้น
Cp Cv
T2 v 1 Cv
T1 v 2
280 เทอรโมไดนามิกส
Tv k 1 คงที่ 6.47ก
Pv k คงที่ 6.47ค
วิธีที่ 2. การพิจารณาความรอนจําเพาะแปรผันตามอุณหภูมิ
เมื่อมีความแตกตางของอุณหภูมิมากในการดําเนินกระบวนการไอเซนโทรปก การวิเคราะห แบบ
ความรอนจําเพาะคงที่ดังเชนวิธีที่ 1 ขางตนจะมีความคลาดเคลื่อนมาก การวิเคราะหความสัมพันธ ความ
ดัน อุณหภูมิ และ ปริมาตรจําเพาะ ของกระบวนการไอเซนโทรปกสําหรับแก็สอุดมคติจึงตองวิเคราะหโดย
พื้นฐานของสมการที่ 6.42 กลาวคือสําหรับกระบวนกาไอเซนโทรปก s 0 ดังนั้น
P
0 s o2 s 1o R ln 2
P1
P
s 2o s 1o R ln 2 6.48
P1
จัดรูปสมการที่ 6.48 จะได
P2 s o2 s 1o
exp
P1 R
P2 exp(s o2 / R)
P1 exp(s 1o / R)
เทอม exp(s o / R) เรียกวา ความดันสัมพัทธ (Relative Pressure) แทนดวย Pr และจะเห็นไดวา Pr เปนตัว
แปรไรมิติ และขึ้นกับอุณหภูมิ เพราะวา s o เปนฟงกชันของอุณหภูมิเทานั้นดังแสดงในสมการที่ 6.40 คา Pr
ของอากาศในสภาพแก็สอุดมคติที่อุณหภูมิตางๆ แสดงในตาราง A-17 และจากสมการขางตน จะได
P2 Pr 2
6.49
P1 s const .
Pr 1
จากสมการสภาวะของแก็สอุดมคติ จะได
Pv P v P v
R 1 1 2 2
T T1 T2
ดังนั้น
v 2 T2 P1
v 1 T1 P2
282 เทอรโมไดนามิกส
v2 vr 2
6.50
v1 s const .
vr 1
1. ตองเปนแก็สอุดมคติ
2. ตองเปนกระบวนการไอเซนโทรปก
---------------------------------------------------------------------------
วิธีการ
เนื่องจากสภาวะของไนโตรเจนที่พิจารณามีความดันต่ําและอุณหภูมิสูง P2 600kPa
RT
เนื่องจากพิจารณาเปนแก็สอุดมคติ ดังนั้น dh C p dT และ v แทนในสมการขางตน จะได
P
2 Cp 2
2
R
ds dT dP
1 1 T 1 P
แก็สไนโตรเจนมีอุณหภูมิเปลี่ยนแปลงไมมากในกระบวนการอัดดังนั้น จึงเลือกใชวิธีการประมาณคาความ
รอนจําเพาะใหเปนคาคงที่ กลาวคือ
2 2
1 2
1
ds C p , av dT R dP
1 1 T 1 P
C p, av C p ( Tav ) คงที่
T1 T2 290 330
เมื่อ Tav 311.5K
2 2
สําหรับแก็สไนโตรเจน จากตาราง A-1 จะได R = 0.2968 kJ/kg K และ จากตาราง A-2b ที่ Tav = 311.5 K
จะได C p,av C p (311.5) 1.03946 kJ/kg K ดังนั้น
330 600
s 2 s 1 1.03946ln 0.2968ln
290 100
s s 2 s 1 0.397 kJ/kg K ตอบ
ผลลัพธที่ผานมาไดจากการหาการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปดวยวิธีการประมาณคาความรอนจําเพาะ
ใหเปนคาคงที่ ในที่นี้จะลองพิจารณาใหคาความรอนจําเพาะแปรผันตามอุณหภูมิดูบาง เพื่อจะไดผลลัพธที่
แทจริงของการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปจากกระบวนการที่พิจารณาจากสมการที่ 6.43 ดังตอไปนี้
P2
s 2 s1 s 2o s1o Ru ln
P1
284 เทอรโมไดนามิกส
( s 2 s 1 ) 11.1335
s2 s1 0.3974 kJ/kg K
M 28.013
จะเห็นไดวาผลลัพธจากการหาการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปดวยวิธีการประมาณคาความรอนจําเพาะ
เปนคาคงที่มีคาใกลเคียงกับผลลัพธจากการหาการเปลีย่ นแปลงเอนโทรปดว ยการพิจารณาใหคาความรอน
จําเพาะแปรผันตามอุณหภูมิซึ่งเปน วิธีที่ไดผลลัพธที่เที่ยงตรงกวา เนื่องจากความแตกตางของอุณหภูมิ
สําหรับกระบวนการที่พิจารณามีความแตกตางไมมาก
---------------------------------------------------------------------------
6.9 การเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของของแข็งและของเหลว
จากการศึกษาที่ผานมาแลวในบทที่ 2 ทําใหทราบวาของแข็งและของเหลวถือไดวาเปนสารที่อัดตัว
ไมได (Incompressible Substance) นั่นคือในกระบวนการใดๆ ของแข็งและของเหลวจะมีปริมาตรคงที่เสมอ
ดังนั้น สําหรับของแข็งและของเหลว dv = 0 จากสมการที่ 6.32 จะได
du
ds
T
สําหรับของแข็งและของเหลว Cp = Cv = C ทําให du CdT ดังนั้น
CdT
ds
T
การเปลี่ยนแปลงเอนโทรปจะไดจ ากการอิน ทิเกรตสมการขางตน จากสภาวะเริ่มตน ถึง สภาวะสิ้น สุด
กระบวนการ กลาวคือ
บทที่ 6 เอนโทรป 285
2
C( T )
s2 s1 dT 6.51
1 T
โดยทั่วไปความรอนจําเพาะของของแข็งและของเหลวจะขึ้นกับอุณหภูมิ อยางไรก็ตามจะสามารถประมาณ
คา C ในรูปความรอนจําเพาะเฉลี่ย Cav โดยพิจารณาจากคาอุณหภูมิเฉลี่ยของกระบวนการได ซึ่งจะทําให
สมการที่ 6.51 อยูในรูปดังนี้
T2
s 2 s 1 C av ln 6.52
T1
กระบวนการไอเซนโทปกของของแข็งและของเหลว สําหรับกระบวนการไอเซนโทรปก s1 = s2
ดังนั้น
T2
0 C av ln
T1
T2 T1 6.53
---------------------------------------------------------------------------
ก. การเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของแทงเหล็ก
ข. การเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของน้ําในทะเลสาบ
ค. การเปลี่ยนแปลงเอนโทรปรวมของกระบวนการ
286 เทอรโมไดนามิกส
วิธีทํา
แทงเหล็กมวล 50 kg ถายเทความรอนกับน้ําภายในทะเลสาบ เนื่องจากทะเลสาบมีขนาดใหญจึง
ถือวาน้ําในทะเลสาบเปนแหลงความรอนซึ่งจะมีอุณหภูมิคงที่ตลอดกระบวนการถายเทความรอน ดังนั้น
จะสังเกตไดวาแทงเหล็กใหความรอนกับน้ําในทะเลสาบ จึงสงผลใหการเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของแทง
เหล็กมีแนวโนมลดลง ถาสมมติฐานใหแทงเหล็กไมมกี ารเปลี่ยนแปลงพลังงานศักยและพลังงานจลน ถา
พิจารณาแทงเหล็กเปนระบบ ปริมาณความรอนทีแ่ ทงเหล็กคายออกใหกับน้ําหาไดจากกฎขอที่หนึ่งทาง
เทอรโมไดนามิกสสําหรับระบบปด ตอไปนี้
Q iron 4,837.5 KJ
1 2
Q 4,837.5
S lake Q lake 16.97 kJ/K ตอบ
Tlake 1 Tlake 285
การเปลี่ยนแปลงเอนโทรปรวมของกระบวนการ คือ
---------------------------------------------------------------------------
6.10 การเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของสารบริสุทธิ์
คาเอนโทรปที่แสดงในตารางคุณสมบัติของสารบริสุทธเปนคาที่ไดจากการเปรียบเทียบกับสภาวะ
อางอิง ตัวอยางเชน คาเอนโทรปของไอน้ําจะมีคาเทากับศูนยที่สภาวะของเหลวอิ่มตัวอุณหภูมิ 0.01 ๐ C
สําหรับสารทําความเย็น R-134a กําหนดใหคาเอนโทรปเทากับศูนยที่สภาวะของเหลวอิ่มตัวที่อุณหภูมิ -40
๐
C ดังนั้นคาเอนโทรปของสารบริสุทธจะมีคาเปนลบเสมอเมื่อ มีอุณหภูมิต่ํากวาอุณหภูมิในสภาวะอางอิง
การหาคาเอนโทรปของสารบริสุทธิ์จะสามารถหาไดโดยวิธีการเดียวกับคุณสมบัติอื่นๆ อาทิเชน เอนทาลป
ปริมาตรจําเพาะ หรื อ พลัง งานภายใน เปน ตน นั่นคือ คาเอนโทรปของสารบริสุทธิ์ใ นสภาวะที่ตองการ
สําหรับสถานะของเหลวอัดตัวและสถานะไอรอนยิ่งยวดจะสามารถหาไดโดยตรงจากตาราง ในขณะที่คา
288 เทอรโมไดนามิกส
s s f xs fg 6.54
s @ P ,T s f @ T 6.55
s ( s 2 s 1 ) [kJ/kg K] 6.58
การเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของกระบวนการไอเซนโทรปกของสารบริสุทธิ์ ในที่นี้ควรจะทราบ
ดีแลววากระบวนการไอเซนโทรปกคือกระบวนการยอนกลับได ( S gen 0 ) และไมมีการถายเทความรอน
ในระหวางดําเนินกระบวนการ ( Q 0 ) เพื่อใหเกิดความเขาใจที่ชัดเจนดังนั้นจึงจะทําการวิเคราะหแยก
ออกเปน 2 กรณี คือ การเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของกระบวนการไอเซนโทรปก ของระบบปด และการ
เปลี่ยนแปลงเอนโทรปของกระบวนการไอเซนโทรปกของระบบเปด โดยในที่นี้จะพิจารณาระบบเปดเฉพาะ
ในกรณีเงื่อนไขของกระบวนการ SSSF เทานั้น ซึ่งมักเปนเงื่อนไขที่ถูกนํามาพิจารณาบอยๆ สําหรับอุปกรณ
การไหลคงตัวตางๆ กลาวคือ
การเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของกระบวนการไอเซนโทรปกของระบบปด
Q
S S 2 S 1 S gen
T
เนื่องจากเปนกระบวนการไอเซนโทรปก ดังนั้น Q 0 และ S gen 0 ทําให
S S 2 S 1 0
S 2 S 1 [kJ/K] 6.59
s 2 s 1 [kJ/kg K] 6.60
จากสมการที่ 6.59 และ สมการที่ 6.60 จะเห็ น ได ว า ระบบป ด จะมี เ อนโทรป ค งที่ สํ า หรั บ
กระบวนการไอเซนโทรปก นั้นคือเอนโทรปของระบบในสภาวะเริ่มตนกระบวนการ (s1) จะเทากับเอนโทรป
ของระบบในสภาวะสิ้นสุดกระบวนการ (s2) เสมอ
การเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของกระบวนการไอเซนโทรปกของระบบเปด
dS CV Q
k m i s i m e s e S gen,CV
dt Tk
0 m e s e m i s i
m e s e m i s i 6.61
si se 6.62
290 เทอรโมไดนามิกส
---------------------------------------------------------------------------
วิธีทํา
v1 = v2 v
บทที่ 6 เอนโทรป 291
V1 V2 Vtan k
m m m
v1 v2
จากการวิเคราะหขางตนจะเห็นไดวาเปนกระบวนการปริมาตรจําเพาะคงที่
การเปลี่ยนแปลงเอนโทรปของน้ําในกระบวนการนี้คือ
---------------------------------------------------------------------------
292 เทอรโมไดนามิกส
6.11 งานของกระบวนการไหลคงตัวแบบยอนกลับได
ปริมาณความรอนและงานที่เกิดขึ้นในระหวางดําเนินกระบวนการจะขึ้น อยูกับเสนทางการดําเนิน
กระบวนการและสภาวะสิ้นสุดของกระบวนการ ในที่นี้จะเริ่มตนจากการวิเคราะหงานเนื่องจากขอบเขต
แบบยอนกลับไดหรืออาจเรียกไดวาเปนงานในสภาวะสมดุลแบบควอไซของระบบปดซึ่งจะสามารถเขียนอยู
ในรูปสภาวะเริ่มตนและสภาวะสิ้นสุดกระบวนการได นั่นคือ
2
Wb Wrev PdV [kJ] 6.63
1
จากกฎขอที่สองทางเทอรโมไดนามิกสทําใหทราบไดวางานในสภาวะสมดุลแบบควอไซที่พิจารณานี้จะเปน
งานที่มีคาสูงสุดเมื่อระบบใหงาน และเปนงานที่มีคานอยที่สุดเมื่องระบบไดรับงาน เพราะวาเมื่อการดําเนิน
กระบวนการภายใตสภาวะสมดุลแบบควอไซจะทําใหไมปรากฏปจจัยยอนกลับไมไดภายในกระบวนการ
สําหรับการพิจารณาระบบเปดสําหรับอุปกรณก ารไหลแบบคงตัวจะสามารถพิจารณางานของ
กระบวนการยอนกลับไดโดยการพิจารณาสมการอนุรักษพลังงานในรูปอนุพันธของกระบวนการยอนกลับ
ได ดังนี้
แต q rev Tds และ Tds dh vdP ดังนั้นจะได q rev dh vdP นําไปแทนในสมการขางตนโดย
การกําจัดเทอม dh ทิ้งไปจะได
และถาความแตกตางของพลังงานศักยและพลังงานจลนในระหวางชองทางเขาและชองทางออกจากระบบ
นอยมาก จะทําให dke dpe 0 นั่นคือ
w rev vdP
2
w rev vdP [kJ/kg] 6.65
1
บทที่ 6 เอนโทรป 293
v 2e ,2 v 2e,1
v(P2 P1 ) g( z 2 z 1 ) 0 6.67
2
สมการที่ 6.67 เรียกวา Bernoulli Equation ซึ่งในที่นี้ไดจากการวิเคราะหกระบวนการยอนกลับได
ภายในสําหรับของไหลอัดตัวไมได ดังนั้นจึงไมปรากฏปจจัยยอนกลับไมไดในสมการ อาทิเชน ความเสียด
ทานในระหวางการไหล เปนตน
294 เทอรโมไดนามิกส
6.12 การพิสูจนความไมเทากันของงานของกระบวนการยอนกลับไดและงานของกระบวนการจริง
w rev w act q
ds act
T T
q act
แตเนื่องจาก ds นั่นคือ
T
บทที่ 6 เอนโทรป 295
w rev w act q
ds act 0
T T
เพราะวา T แทน ดวยอุณหภูมิสมบูรณที่ขอบเขตของระบบ ดังนั้นจึงมีคาเปนบวกเสมอ จึงพิสูจนไดวา
6.13 กระบวนการอัดที่ทําใหคอมเพรสเซอรใชงานนอยที่สุด
ทางหนึ่งที่ทําใหคอมเพรสเซอรใชงานในการอัดใหเขาใกลงานที่นอยที่สุดที่คอมเพรสเซอรตองการ
คือการลดปจจัยยอนกลับไมไดตางๆ ที่เกิดขึ้นในระหวางกระบวนการอัดและรักษาปริมาตรจําเพาะของ
แก็สในระหวางดําเนินกระบวนการใหนอยที่สุดเทาที่จะทําได ซึ่งหมายถึงรักษาอุณหภูมิของแก็สในระหวาง
กระบวนการอัดใหมีคาต่ําที่สุดเทาที่ทําไดนั่นเองเพราะวาอุณหภูมิแปรผันตรงกับปริมาตรจําเพาะของแก็ส
เสมอ จากหลัก การขางตน อาจทําไดโดยการคายความรอนหรือการทําความเย็น ใหกับแก็สในระหวาง
กระบวนการอั ด ดั ง นั้ น ในที่ นี้ จ ะทํ า การศึ ก ษาอิ ท ธิพ ลของการคายความร อ นให กั บ แก็ ส ในระหว า ง
กระบวนการอัดดวยการเปรียบเทียบงานที่ไดจาก 3 กระบวนการอัด คือ
296 เทอรโมไดนามิกส
( k 1) / k
kR(T T ) kRT P
w Comp ,Isen 1 2 1 1 2 6.69
k 1 k 1 P1
กระบวนการอัดแบบโพลีโทรปก ภายใตกระบวนการโพลีโทรปกของแก็สอุดมคติ ความสัมพันธ
ระหวางความดันและปริมาตรจําเพาะจะอยูในรูป Pvn = C เมื่อ C และ n เปนคาคงที่ โดยที่ 1 < n < k จาก
สมการที่ 6.65 งานเนื่องจากการอัดสําหรับกระบวนการแบบยอนกลับได คือ
1/ n
2 2
C
w Comp ,Poly vdP dP
1 1P
บทที่ 6 เอนโทรป 297
( n 1) / n
nR( T1 T2 ) nRT1 P2
w Comp ,Poly 1 6.70
n1 n 1 P1
กระบวนการอัดแบบไอโซเทอรมอล เนื่องจากเปนกระบวนการอุณหภูมิคงที่ (T = คงที่) และ
แก็สมีสภาพเปนแก็สอุดมคติ ทําให Pv = RT = C โดยที่ C เปนคาคงที่ ( Pv C ) จากสมการที่ 6.65 งาน
เนื่องจากการอัดสําหรับกระบวนการแบบยอนกลับได คือ
2 2
C
w Comp,Isothermal vdP dP
1 1P
P1
w Comp,Isothermal RT ln 6.71
P2
2
w comp vdP
1
6.14 ประสิทธิภาพไอเซนโทรปกสําหรับอุปกรณการไหลแบบคงตัว
อยางไรก็ตามการถายเทความรอนและปจจัยยอนกลับไมไดที่เกิดขึ้นในระหวางกระบวนการของ
อุปกรณก ารไหลแบบคงตัว เหลานี้เปน สิ่งที่ควรหลีก เลี่ยงหรือทําใหเกิด ขึ้นนอยที่สุด ในระหวางดําเนิน
กระบวนการ ดังนั้นกระบวนการทางอุดมคติที่ใชในการพิจารณาจึงควรเปนกระบวนการอะเดียแบติกแบบ
ยอนกลับได นั่นคือ กระบวนการไอเซนโทรปก หรืออาจกลาวอีกนัยหนึ่งวาถากระบวนการของอุปกรณการ
ไหลแบบคงตัวเหลานี้มีกระบวนการที่เขาใกลกระบวนการไอเซนโทรปกแลวยอมบงชี้ไดถงึ สมรรถนะที่ดีของ
บทที่ 6 เอนโทรป 299
อุ ป กรณ เ หล า นั้ น พารามิ เ ตอร ที่ ใ ช พิ จ ารณาสมรรถนะของอุ ป กรณ โ ดยหลั ก การดั ง กล า วเรี ย กว า
ประสิ ทธิภาพไอเซนโทรปก (Isentropic Efficiency) หรือ อาจเรียกว า ประสิทธิ ภาพอะเดีย แบติ ก
(Adiabatic Efficiency) สําหรับอุปกรณการไหลคงตัวตางๆ จะกลาวตามลําดับดังนี้
โดยที่
T แทน ประสิทธิภาพไอเซนโทรปกของเทอรไบ
โดยที่
และกระบวนการขยายตัวแบบไอเซนโทรปกของเทอรไบ
ประสิทธิภาพไอเซนโทรปกของคอมเพรสเซอรและปม คอมเพรสเซอรและปมเปนอุปกรณที่ใชสําหรับ
เพิ่มความดัน ใหกับของไหลทํางาน ถาของไหลทํางานมีส ถานะแก็ส อุปกรณ ที่ใ ชเพิ่มความดัน เรียกวา
คอมเพรสเซอร และปมเปนอุปกรณที่ใชเพิ่มความดันใหกับของไหลทํางานในสถานะของเหลว กระบวนการ
เพิ่มความดันของคอมเพรสเซอรและปม เรียกวา กระบวนการอัด ซึ่งจะตองการงานสําหรับการดําเนิน
กระบวนการ ดัง นั้น ประสิทธิ ภาพไอเซนโทรปก ของคอมเพรสเซอรแ ละปม คื อ อัต ราสว นของงานที่
คอมเพรสเซอรหรือปมตองการในกระบวนการอัดแบบไอเซนโทรปก (ws) ตองานที่คอมเพรสเซอรหรือปม
ตองการในกระบวนการอัด จริง (wa) สําหรับสภาวะที่ทางเขาเดียวกันและความดัน ของของไหลทํางาน
เดียวกันที่ทางออกจากอุปกรณ โดยกระบวนการทั้งสองแสดงดังรูปที่ 6.18 ดังนั้น ถาพิจารณาใหความ
แตกตางระหวางพลังงานศักยและพลังงานจลนของของไหลทํางานที่ทางเขาและทางออกของอุปกรณทั้ง
สองนอยมาก ประสิทธิภาพไอเซนโทรปกของคอมเพรสเซอรและปมแสดงไดดังนี้
w s h2s h1
C 6.74
w a h 2a h1
บทที่ 6 เอนโทรป 301
และกระบวนการอัดแบบไอเซนโทรปกของของไหลทํางานผานคอมเพรสเซอรหรือปม
ของไหลทํางานผานปมมีสถานะเปนของเหลวซึ่งถือเปนของไหลอัดตัวไมได ดังนั้นปริมาตรจําเพาะ
ของของไหลทํางานตลอดกระบวนการอัดของปมจึงคงที่ จากความสัมพันธ Tds สามารถพิจารณางาน
สําหรับกระบวนการอัดแบบไอเซนโทรปก (ds = 0) ของปมไดจาก Tds dh vdP ทําให dh vdP
ดังนั้น
2s 2s
dh vdP
1 1
w s h 2 s h 1 v(P2 P1 )
ดังนั้นสามารถแสดงประสิทธิภาพไอเซนโทรปกของปมไดดังนี้
w s v (P2 P1 )
C 6.75
w a h2a h1
302 เทอรโมไดนามิกส
ประสิทธิภาพไอเซนโทรปกของทอลูเขา วัตถุประสงคของทอลูเขาคือการเรงความเร็วของของไหล
ทํางานที่ไ หลผานใหมีความเร็วสูงขึ้น ดัง นั้น ประสิทธิภาพไอเซนโทรปก ของทอลูเขาคืออัตราสวนของ
พลังงานจลนในกระบวนการจริงตอพลังงานจลนที่ไดในกระบวนการไอเซนโทรปกสําหรับการไหลผานทอลู
เขาที่สภาวะของของไหลทํางานที่ทางเขาเดียวกันและความดันเดียวกันที่ทางออกของทอลูเขา กลาวคือ
v 2e, 2 a
N 2 6.76
v e ,2 s
ถาสมมติฐานใหในระหวางการไหลของของไหลทํางานผานทอลูเขาไมมีการถายเทความรอนและ
งานระหวางของไหลทํางานและสิ่งแวดลอม (q = w = 0) และพิจารณาใหการเปลี่ยนแปลงพลังงานศักย
ของของไหลทํางานที่ทางเขาและทางออกมีความแตกตางนอยมาก (pe = 0) ดังนั้นจากสมการอนุรักษ
พลังงานของระบบเปดสําหรับอุปกรณการไหลแบบคงตัว จะได
q w (h 2 h 1 ) ke pe
v 2e , 2 a v 2e ,1
2 2
v e,2 s v e,1 2
2
และกระบวนการไหลผานทอลูเขาแบบไอเซนโทรปก
บทที่ 6 เอนโทรป 303
v 2e,2 v 2e,1
h 1 h 2 ke 6.77
2
จากรูปที่ 6.19 แสดงกระบวนการไหลจริงของของไหลทํางานผานทอลูเขาและกระบวนการไหลผานทอลู
เขาแบบไอเซนโทรปก สามารถเขียนการเปลี่ยนแปลงพลังงานจลนของกระบวนการทั้งสองไดตามลําดับ
ดังนี้
v 2e,2 a v 2e,1
กระบวนการจริง : h 1 h 2 a ke a
2
v 2e,2 s v 2e,1
กระบวนการไอเซนโทรปก : h 1 h 2 s ke s
2
ถาพิจารณาใหทั้งสองกระบวนการมีความเร็วของของไหลทํางานที่ทางเขานอยกวาความเร็วของของไหล
v 2e,2 a v 2e ,1 v 2e,2 a v 2e, 2 s v 2e,1 v 2e, 2 s
ทํ า งานที่ ท างออกอย า งมาก กล า วคื อ และ จะทํ า ให
2 2 2 2
ประสิทธิภาพไอเซนโทรปกของทอลูเขามีคาโดยประมาณดังนี้
h1 h 2a
N 6.78
h1 h 2s
---------------------------------------------------------------------------
ก. ประสิทธิภาพไอเซนโทรปก
ข. อัตราการไหลโดยมวลของไอน้ํา
304 เทอรโมไดนามิกส
วิธีทํา
พิจารณาเทอรไบเปนระบบ และสมมติฐานให
1. ไมมีการถายเทความรอนระหวางกระบวนการ
2. เทอรไบเปนอุปกรณการไหลแบบคงตัว
3. ความแตกตางของพลังงานศักยและพลังงานจลนที่ทางเขาและทางออกของเทอรไบ
นอยมาก
W 2 MW
Q W m ( h ke pe)
จากสมมติฐานจะได Q 0 ke 0 และ pe 0 ดังนัน้
W W 2000kW
m 3.647 kg/s ตอบ
h h 2 a h 1 (2682.5 3230.9)kJ / kg
---------------------------------------------------------------------------
แบบฝกหัดทายบทที่ 6
ขอที่ 1. อากาศเขาสูวาลวลดความดัน (Expansion valve) ความดัน 650 kPa และ อุณหภูมิ 60 ๐C ออก
จากวาลวลดความดัน ความดัน 100 kPa และ อุณหภูมิ 20 ๐C จงตอบคําถามตอไปนี้
P2 = 100kPa
T2=20๐C
ขอที่ 2. กาซไนโตรเจน (N2) มวล 1.2 kg อยูในกระบอกสูบความดัน 120 kPa อุณหภูมิ 27๐C เมื่อกาซถูกอัด
ภายใตความสัมพันธ PV1.3 = คงที่ (P1V11.3 = P2V21.3) เมื่อสิ้นสุดกระบวนการอัดกาซภายในกระบอกสูบ
ปริมาตรลดลงครึ่งหนึง่ ของปริมาตรเริ่มตน (V2 = V1/2) จงหา
อากาศ
T1 = 15 C -> T2 = 40๐C
๐