METEOROLOGIA

ver. 2022-04-20
WSTĘP.
Meteorologia zajmuje się opisem i prognozowaniem pogody za pomocą elementów
meteorologicznych.
Najważniejsze z tych elementów to:
· temperatura powietrza
· wilgotność powietrza
· chmury
· opady
· ciśnienie atmosferyczne
· prędkość i kierunek wiatru
1. TEMPERATURA POWIETRZA.
Temperatura określa, w jakim stopniu jest ono ogrzane.
Źródłem ciepła jest promieniowanie słoneczne, które nagrzewa powierzchnię Ziemi
i dopiero ona przekazuje powietrzu energię cieplną.
Ilość ciepła pochłonięta przez Ziemię oraz temperatura jej powierzchni zależą od
kilku czynników:
· na taką samą powierzchnię Ziemi w strefie podzwrotnikowej pada dużo większy
strumień energii cieplnej, niż w wyższych szerokościach
· nieprzezroczysta gleba nagrzewa się do głębokości kilkunastu centymetrów
· promienie słoneczne wnikają w wodę na głębokość do kilkunastu metrów
· chmury odbijają i pochłaniają część promieniowania
Temperaturę mierzy się za pomocą termometrów, a stosowaną jednostką
temperatury jest stopień Celsjusza.
2. WILGOTNOŚĆ.
Wilgotność powietrza to ilość pary wodnej w nim zawartej.
Wilgotność mierzy się za pomocą higrometrów.
Wilgotność względna to, wyrażony w procentach, stosunek ilości gramów pary
wodnej występującej w danej objętości powietrza, do ilości gramów pary wodnej,
która by to powietrze nasyciła w danej temperaturze.
Duża ilość pary wodnej w powietrzu stabilizuje temperaturę.
Jeśli temperatura spada (lub ciśnienie rośnie), to wilgotność względna rośnie i w
pewnym momencie osiąga 100%, wtedy powietrze osiąga stan nasycenia parą
wodną.
Dalsze obniżanie temperatury (lub podwyższanie ciśnienia) spowoduje kondensację
(skraplanie się) nadmiaru pary wodnej i powstanie chmur, opadów i mgieł.
2a. CHMURY.
Chmura jest zbiorem drobnych kropelek wody lub kryształków lodu, unoszących się
na pewnej wysokości nad powierzchnią Ziemi, powstających, gdy powietrze
osiągnie stan nasycenia.
Chmura w niezmienionej postaci żyje około 20-40 minut.
Chmury ze względu na swoją budowę i wysokość występowania zostały podzielone
na dziesięć rodzajów.
2a. CHMURY.
2a. CHMURY.

Nazwa
Lp. Skrót Nazwa polska Uwagi Opady
międzynarodowa

1. Cirrus Ci pierzaste -

piętro wysokie -
2. Cirrocumulus Cc pierzasto-kłębiaste wysokość podstawy 5-13 km
skład: kryształki lodu
-
3. Cirrostratus Cs pierzasto-warstwowe

4. Altocumulus Ac średnie-kłębiaste piętro średnie -

wysokość podstawy 2-7 km
5. Altostratus As średnie-warstwowe skład: kryształki lodu i krople wody słaby deszcz, śnieg

6. Stratus St warstwowe mżawka, śnieg

piętro niskie
7. Nimbostratus Ns warstwowo-deszczowe wysokość podstawy 0-2 km ciągły deszcz, śnieg
skład: krople wody
8. Stratocumulus Sc warstwowo-kłębiaste przelotny deszcz, śnieg

9. Cumulus Cu kłębiaste wysokość podstawy 0-2 km czasami deszcz

budowa pionowa
piętro niskie i średnie (Cu) gwałtowny deszcz,
10. Cumulonimbus Cb kłębiasto-deszczowe wszystkie piętra (Cb) śnieg, grad
2b. OPADY.
Opady atmosferyczne, to docierające do powierzchni Ziemi produkty kondensacji
pary wodnej, pochodzące z niektórych rodzajów chmur.
Opady występują w różnych postaciach.
Produkty te mogą być ciekłe (deszcz) lub stałe (śnieg, grad).
Ilość opadu określa się w mm, a opisuje podając ich rodzaj (śnieg, deszcz, itp.) oraz
charakter (ciągłe, słabe, ulewne, itp.).
Warto wiedzieć, z jakich chmur spodziewać się, jakiego rodzaju opadów.
3. CIŚNIENIE ATMOSFERYCZNE.
Ciśnienie to ciężar słupa powietrza przypadający na jednostkę powierzchni.
Ciśnienie normalne ma wartość jednej atmosfery i maleje wraz z wysokością.
1 atm = 760 mmHg = 1013,25 hPa
Do pomiaru wartości ciśnienia służy barometr.
W meteorologii wyróżnia się dwa podstawowe układy ciśnienia atmosferycznego,
zwane układami barycznymi:
· niż - obszar, gdzie ciśnienie jest niższe od otaczającego (N)
· wyż - obszar, gdzie ciśnienie jest wyższe od otaczającego (W).
Linie na mapie łączące punkty odpowiadające tej samej wartości ciśnienia w tym
samym czasie to izobary.
3a. WIATR.
Wiatr to poziomy ruch powietrza, powstający dzięki różnicy ciśnień.

WYŻ NIŻ WYŻ

3a. WIATR.

Wiatr wieje od wyżu do niżu, jednak kierunek wiatru nie jest linią prostą.

Na półkuli północnej:
· w ośrodku wyżowym wiatry wieją zgodnie z ruchem wskazówek zegara w kierunku
od centrum wyżu
· w ośrodku niżowym - przeciwnie do ruchu wskazówek zegara w kierunku do
centrum.
3a. WIATR.

Wiatr określają dwa parametry: kierunek i prędkość.

· kierunek wiatru oznacza się zawsze podając skąd wiatr wieje.
· prędkość wiatru zależy od gradientu ciśnienia, czyli różnicy ciśnień między
dwoma punktami
Prędkość wiatru mierzy się wiatromierzem (anemometrem), w:
· węzłach, km/h lub m/s.
1 w = 1 Mm / 1 h = 1,852 km / h = 0,514 m/s.
Na wodzie ocenia się siłę wiatru za pomocą 13-stopniowej skali Beauforta (0-12°B)
opartej o wyniki obserwacji skutków wywoływanych przez wiatr na morzu.
 Nazwa Prędkość wiatru Warunki do
°B Objawy na morzu
wiatru w m/s km/h pływania
0 Cisza <1 0 - 0,2 <1 - morze gładkie jak lustro

np. z dziećmi)
(do pływania
łagodne
- lekkie pomarszczenia
1 Powiew 1-3 0,3 - 1,5 1-5
- brak piany
Słaby - fale o szklistych grzbietach, nie załamują się
2 4-6 1,6 - 3,3 6 - 11
wiatr - brak białych grzebieni
Łagodny - fale zaczynają się załamywać, piana nadal szklista
3 7 - 10 3,4 - 5,4 12 - 19

dobre
wiatr - sporadycznie białe grzebienie
Umiarkowany - piana na grzbietach fal, sporo białych grzebieni, słaby plusk fali
4 11 - 16 5,5 - 7,9 20 - 28
wiatr - brak bryzgów
Dość silny - dużo białych grzebieni, miejscami pojedyncze bryzgi
5 17 - 21 8,0 - 10,7 29 - 38

ciężkie
wiatr - szum morza
Silny - fale pokryte białą pianą, występują regularne bryzgi
6 22 - 27 10,8 - 13,8 39 - 49
wiatr - całe morze szumi
Bardzo silny - piana zaczyna układać się w wyraźne pasma, wzdłuż kierunku wiatru
7 28 - 33 13,9 - 17,1 50 - 61
wiatr - całe morze pokrywa piana, głośny szum morza
- wierzchołki fal odrywają się, wirujące bryzgi
8 Sztorm 34 - 40 17,2 - 20,7 62 - 74
- piana układa się w duże, wyraźne pasma wzdłuż kierunku wiatru
Silny - gęste pasma piany, spiętrzone grzbiety fal przewracają się i toną
9 41 - 47 20,8 - 24,4 75 - 88
sztorm - bryzgi zmniejszają widzialność, morze zaczyna huczeć

niebezpieczne
Bardzo silny - cała powierzchnia biała od piany, toczenie fal ciężkie i gwałtowne
10 48 - 55 24,5 - 28,4 89 - 102
sztorm - widzialność zmniejszona, morze grzmi
- wiatr zrywa grzebienie fal
Gwałtowny
11 56 - 63 28,5 - 32,6 103 - 117 - woda mocno zmniejsza widzialność, zamieć wodna
sztorm
- statki znajdujące się w dolinie fal przestają być widoczne
- powietrze wypełnione pianą i bryzgami, morze blade od pyłu wodnego
- zaciera się granica pomiędzy wodą, a powietrzem
12 Huragan > 63 > 32,6 > 117
- widzialność praktycznie zerowa
- ciągły, wszystko zagłuszający ryk morza
3b. WIATR - SZKWAŁ.
Szkwał to nagły, krótkotrwały i znaczny wzrost prędkości wiatru (dochodzącego do
siły sztormu) połączony ze zmianą jego kierunku.
Zwykle nadciąga on równocześnie z ulewnym opadem, często z wyładowaniami
elektrycznymi i gradem.
Możliwość występowania szkwału zawsze sygnalizuje chmura Cumulonimbus (Cb).
3c. WIATR - BRYZA.
Bryza to wiatr lokalny, wiejący w cyklu dobowym, powstający wskutek różnicy
temperatur między wodą, a lądem.
4. KOMUNIKATY METEOROLOGICZNE.
Informacje na temat prognozy pogody na wodach śródlądowych można uzyskać:
· z internetu - www.windguru.cz oraz www.meteo.pl
· z bosmanatu portu
· z telewizji
· z radia
· z prasy
 KONIEC
Czyli czas na dodatkowe pytania...