Kabanata 5:

ANG PANAHON NG
AMERIKANO
 Pangkat tatlo

Princess Dongoya Cristy Pereyra Johan Reyes Ericka Mae Balaba

 Mga Nilalaman
1 Ang Pagdating ng mga
Amerikano 2 Paghahari ng mga Amerikano

3 4
mahahalagang aspeto at mga Mahahalagang aspeto ng
pangunahing kaganapan sa panitikang Filipino sa panahon ng
panahong ito Amerikano

5 Mga pahayagan sa panahon ng

amerikano
6 Tatlong pangkat ng mga
manunulat

7 Mga dulang ipinatigil

 Mga Nilalaman
88 Panitikan sa Kastila
9 Iba pang manunulat sa wikang
kastila

10 Panitikan sa tagalog
11 Ang dulang tagalog

12 Panitikang Filipino sa
ingles 13 Iba pang panitikan

14 Konklusyon
 Ang Pagdating ng mga
Amerikano
Noong ika-19 dantaon, ang Pilipinas ay sakop ng mga
Espanyol. Subalit noong 1898, natapos ang dekada ng
kolonyalismo ng Espanya dahil sa pag-aalsa ng mga Pilipino.
Ngunit sa halip na maging malaya, dumating ang panahon ng
Amerikano.
Paghahari ng mga Amerikano
Matapos ang pagkapanalo ng mga Amerikano sa Digmaang
Espanyol-Amerikano, naipasa ang Kasunduang Paris noong
1898, kung saan ibinenta ng Espanya ang Pilipinas sa Estados
Unidos.
 mahahalagang aspeto at mga
pangunahing kaganapan sa panahong ito
1 Kolonisasyon ng Amerikano
2 Pamahalaang Kolonyal

3 Edukasyon
4 Ekonomiya

5 Wika 6 Kultura

7 Relihiyon
8 Pulitika

9 Paglaban
 Mahahalagang aspeto ng panitikang
Filipino sa panahon ng Amerikano
1 Wikang Ingles
2 Mga Akdang Pampelikula

3 Panahon ng Kritisismo
4 Pagsasalaysay ng
Kasaysayan

5 Panitikang Pambata 6 Ang Pananampalataya

7 Pagganap at Dulaan
MGA PAHAYAGAN SA PANAHON
NG AMERIKANO

1. EL GRITO DEL PUEBLO

(Ang Sigaw/Tinig ng Bayan)
itinatag ni Pascual Poblete noong 1900.
 2. EL NUEVO DIA (Ang Bagong Araw)
itinatag ni Sergio Osmena noong 1900
3. EL RENACIMIENTO (Muling Pagsilang) itinatag ni
Rafael Palma noong 1900
4. Manila Daily Bulletin-1900
3 PANGKAT NG MGA
MANUNULAT

1. Maka-Kastila
 2. Maka-Ingles

Nick Joaquin, F. Sionil Jose, at Carlos Bulosan.

3. Maka-tagalog
MGA DULANG IPINATIGIL

KAHAPON, NGAYON AT BUKAS

Aurelio Tolentino
TANIKALANG GINTO
Juan Abad
 MALAYA
Tomas Remegio
WALANG SUGAT
Severino Reyes
 PANITIKAN SA KASTILA
1. CECILIO APOSTOL- may pinakamabuting tulang papuri
kay Jose Rizal ; OBRA-MAESTRA- A Rizal

2. FERNANDO MA. GUERRERO- unang hari ng panulaan

sa Kastila; OBRA-MAESTRA-Crisalidas (MgaHigad)

3. JESUS BALMORI – “Batikuling”; OBRA-MAESTRA- El

Recuerdo y el Olvido; nahirang siyang “poeta laureado”
sa wikang Kastila
4. MANUEL BERNABE- makatang liriko

5. CLARO M. RECTO-Obra-maestra-BAJO LOS

COCOTEROS ( Sa Lilim ng Niyugan)

6. TRINIDAD PARDO DE TAVERA- ang nagpasok ng titik W

at K sa abakadang Pilipino
 IBA PANG MANUNULAT SA
WIKANG KASTILA
1. ADELINA GURREA – kauna-unahang makatang babae sa Pilipinas na magaling sa
Kastila; Obra-maestra- EL NIDO

2. ISIDRO MARPORI –obra-maestra-AROMAS DEL ENSUENO ( Halimuyak ng Pangarap)

3. MACARIO ADRIATICO –obra-maestra-alamat”LA PUNTA DE SALTO ( Ang Pook na

Pamulaan )

4. EFIFANIO DELOS SANTOS- nakilala sa tawag na DON PANYONG; kilala bilang mahusay
na mananalambuhay

5. PEDRO AUNARIO –sumulat ng DECALOGO DEL PROTOCIONISMO

 PANITIKAN SA TAGALOG
MAKATA
Lope K. Santos
NG PUSO :
Inigo Ed Regalado
Carlos Gatmaitan
Pedro Gatmaitan
Jose Corazon de Jesus
Cirio H. Panganiban
Deogracias A. Rosario
Ildefonso Santos
Amado V. Hernandez
Nemecio Carabana
Mar Antonio
Makata ng Buhay:
Lope K. Santos - "Ama ng Balarilang Tagalog"
Jose Corazon de Jesus- "Huseng Batute."
Florentino Collantes- "Lumang Simbahan."
Amado V. Hernandez- "Makata ng mga Manggagawa."

Makata ng Dulaan:
Aurelio Tolentino- "Kahapon, Ngayon, at Bukas."
Patricio Mariano- "Walang Sugat."
Severino Reyes- "Walang Sugat."
Tomas Remegio- "Malaya,"
Inigo Ed Regalado: "Damdamin."
ANG DULANG TAGALOG
SEVERINO REYES – Lola Basyang; Ama ng Dulang Tagalog;
OBRA-MAESTRA- Walang Sugat
AURELIO TOLENTINO – ipinagmamalaking mandudula ng
Kapampangan; OBRA-MAESTRA- Luhang Tagalog at
Kahapon, Ngayon at Bukas
HERMOGENES ILAGAN- nagtayo ng samahang “COMPANA
ILAGAN” na nagtanghal ng maraming dula sa kalagitnaang
Luzon
PATRICIO MARIANO- sumulat ng “NINAY” at “ANAK NG
DAGAT” na siya niyang OBRA-MAESTRA
JULIAN CRUZ-BALMACEDA- “Bunganga ng Pating” ang siya
niyang OBRA-MAESTRA
PANITIKANG FILIPINO SA INGLES
JOSE GARCIA VILLA – “Doveglion”; pinakatanyag na Pilipinong manunulat sa
Ingles
JORGE BACOBO – sinulat -”Filipino Contact with America”; A Vision of Beauty
ZOILO GALANG – sumulat ng kauna-unahang nobelang Pilipino sa wikang Ingles
na pinamagatang “A Child of Sorrow”
ZULUETA DE COSTA-nagkamit ng unang gantimpala sa tulang “Like the Molave”
NVM GONZALES- may-akda ng “My Islands” at “Children of the Ash Covered
Loom”. Ang huli ay isinalin sa iba’t ibang wika sa India
ANGELA MANALANG GLORIA- umakda ng “April Morning”; nakilala sa pagsulat
ng mga tulang liriko noong panahon ng Komomwelt
ESTRELLA ALFON – ipinalalagay na pinakapangunahing manunulat na babae sa
Ingles bago magkadigma. Sinulat niya ang “MAGNIFICENCE” at “GRAY
CONFETTI”
ARTURO ROTOR – may-akda ng “THE WOUND AND THE SCAR”-kauna-unahang
aklat na nalimbag sa Philippine Book Guild
IBA PANG PANITIKAN
PEDRO BUKANEG- Ama ng Panitikang Iloko; Bukanegan-
kasingkahulugan ng Balagtasan
CLARO CALUYA- Prinsipe ng mga Makatang Iloko; kilala sa
pagiging makata at nobelista
LEON PICHAY – kinilala bilang “pinakamabuting
BUKANEGERO”
JUAN CRISOSTOMO SOTO- Ama ng Panitikang Kapampangan;
Crisostan-kasingkahulugan ng Balagtasan
ERIBERTO GUMBAN-Ama ng panitikang Bisaya
 Konklusyon
Sa pagitan ng mga taon 1898 hanggang 1946, ang Pilipinas ay
sumailalim sa pamumuno ng Estados Unidos, at ito ang naging
yugto ng panitikan sa bansa na kilala bilang "Panahon ng
Amerikano." Sa panahon na ito, ang Pilipinas ay naging bahagi ng
kalakaran ng kolonyalismo, at ang panitikan ay hindi nakaligtas sa
mga epekto ng kolonyal na pamahalaan.

Isa sa mga pangunahing aspeto ng panitikan sa panahon ng

Amerikano ay ang paggamit ng Ingles bilang pangalawang wika. Ang
mga Amerikano ay nagdala ng kanilang wika at kultura sa bansa, at
ito ay naging dahilan para sa paglaganap ng Ingles bilang wika ng
edukasyon at panitikan. Naging mahalaga ang pag-aaral ng Ingles
sa mga paaralan, at ito ang nagbigay-daan sa pag-unlad ng mga
akdang sumusunod sa istandard na Ingles. Kilala ang mga akdang
ito sa kanilang kahusayan sa pagsusuri ng mga isyung panlipunan
at pulitikal.
 Sa kabila ng pag-usbong ng panitikan sa Ingles, hindi nawala
ang pagmamahal ng mga Pilipino sa kanilang mga katutubong
wika. Maraming manunulat ang patuloy na nagsulat sa kanilang
mga katutubong wika tulad ng Tagalog, Ilokano, Cebuano,
Kapampangan, at iba pa. Ang mga akdang ito ay nagpapakita ng
pagmamahal sa kultura at kasaysayan ng mga rehiyon kung
saan sila nagmumula.
Isa pang mahalagang aspeto ng panitikan sa panahon ng
Amerikano ay ang makabuluhang akda na tumatalakay sa mga
isyu ng kalayaan at kolonyalismo. Ang mga manunulat ay nag-
ambag ng mga akda na nagpapakita ng kanilang pagnanasa
para sa kalayaan mula sa dayuhan. Ang mga tanyag na akda
tulad ng "Noli Me Tangere" at "El Filibusterismo" ni Jose Rizal
ay patuloy na nagpapakita ng halaga ng pagtutol sa pang-aapi.
 Hindi rin nakaligtas ang mga akda sa panahon ng Amerikano
sa pag-usbong ng mga manunulat na babae. Ilan sa kanila ay
sina Paz Marquez Benitez, Estrella Alfon, at Angela Manalang
Gloria. Sila ay naging boses para sa mga pagsusuring may
kinalaman sa kababaihan at mga isyu ng lipunan.
Sa kabuuan, ang panahon ng Amerikano ay nagdala ng
malalim na pagbabago at konflikto sa lipunan ng Pilipinas.
Ipinapakita ng panitikan sa panahon na ito ang yaman ng kultura
ng bansa at ang kakanyahan ng mga manunulat sa pag-eksplora
ng mga isyu ng lipunan, kultura, at kalakaran ng kolonyalismo.
Ang panitikan ay naging kasangkapan para sa pagkilala at
pagpapahayag ng boses ng mga Pilipino sa gitna ng mga hamon
ng panahon.
MARAMING
SALAMAT!