Potop Szwedzki

Przyczyny wojen Rzeczpospolitej ze Szwecją:

-najazd Szwedów na Polskę w latach 1655-1660
-postawa społeczeństwa polskiego wobec najeźdźcy
-obrona Jasnej Góry jako przełomowy moment potopu szwedzkiego

Przyczyny, które doprowadziły do najazdów Szwedów:

-chęć opanowania wybrzeży Morza Bałtyckiego przez Szwedów
gwarantującego im panowanie na Bałtyku
-zamiar zdobycia nowych łupów wojennych
Konflikt o panowanie nad morzem Bałtyckim między Rzeczpospolitą Moskwą i
Szwecją
1. Szwecja pragnęła opanować wszystkie wybrzeża Bałtyku
2. Rzeczpospolita chciała utrzymać Prusy królewskie i odzyskać Inflanty
3. Moskwa dążyła do uzyskania dostępu do Bałtyku

Lipiec 1655- kapitulacja pospolitego ruszenia pod Ujściem w Wielkopolsce

Szwedzkie rabunki i oblężenie klasztoru na Jasnej Górze doprowadziło do
wojny szarpanej. Kierował nią Stefan Czarniecki. W 1657 roku Jan Kazimierz
przyznał Prusom książęcym niezależność w zamian za odstąpienie ich władzy
od Szwedów.

Rok 1660:
traktat pokojowy w Oliwie
- Jan Kazimierz zrzekł się praw do szwedzkiej korony

Powstanie Chmielnickiego
Powstanie chmielnickiego (1648-1654)
Spośród przyczyn które doprowadziły do wybuchu powstania chmielnickiego
możemy wymienić:
-napływ katolickiej szlachty polskiej na południowo wschodnie ziemie Ukrainy
-wyzysk ukraińskich chłopów przez polskich panów
-pogłębiające się różnice narodowościowe i religijne

Przebieg powstania Chmielnickiego:

1. 1648- wybuch powstania chmielnickiego oraz bitwy pod żółtymi wodami
2. 1649- walki na Ukrainie ugoda Zborowska, tytuł hetmana kozackiego dla
Bohdana Chmielnickiego
3. 1651- zwycięstwo króla Jana Kazimierza w bitwie pod Beresteczkiem
4. 1651- ugoda w Białej Cerkwi
5. 6 sierpnia 1657- śmierć Bohdana Chmielnickiego

Konflikty z Turcja i Szwecja

1. Wojna z Turcją
Przyczyny:
a) Łupieskie łupy kozaków (na tereny przygraniczne imperium osmańskiego
oraz Tatarów (poddani sułtana tureckiego) na przygraniczne ziemie
polskie)
b) Zgoda Zygmunta III Wazy na udział wojsk koronnych w walkach
przeciw jednego w lenników Turcji

Przebieg:
-wkroczenie wojsk polskich do Mołdawii
-starcie z Turkami pod Cecorą (1620) zakończenie klęską Hetmana
Żółkiewskiego
-zatrzymanie i pokonanie najazdu turecko-tatarskiego pod Chocimiem
(1621) przez wojska Hetmana Chodkiewicza

Skutki:
-utrzymano granicę polsko-turecką na Dniestrze
-Polacy obiecali powstrzymać wyprawy kozackie, a Turcy- tatarskie
-odnowienie wojny ze Szwecją
-1621- atak Szwedów na Inflanty i opanowanie większej ich części
-1626- uderzenie Szwecji na Pomorze Gdańskie- morska blokada Gdańska
-pomimo polskich zwycięstw pod Oliwą (1627) i Trzcianą (1629) na mocy
rozejmu z 1629 roku Rzeczpospolita utraciła Inflanty i porty w Prusach z
wyjątkiem Gdańska
-Szwedzi popierali 3,5% cła od polskiego handlu morskiego