7.

HAFTA

EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ

EĞİTİMİN EKONOMİK
TEMELLERİ
 2
Eğitim Bilimine Giriş

EĞİTİMİN EKONOMİK TEMELLERİ

 İktisat bilimi kaynakların tam ve etkin kullanımı üzerinde durur. İnsan

kaynaklarıda bunun içindedir.

 Ekonomi insanların yaşayabilmek için üretme, ürettiklerini bölüşme

biçimlerinin ve bu faaliyetlerden doğan ilişkilerin bütünüdür.

EKONOMİ İÇİNDE İNSAN

 İnsan ekonomik yapı içince bir üretici ve tüketici olarak rol alır. İnsanın

ekonomik davranışları ise çeşitli etmenlerden etkilenir. Bunlar üretim,

bölüşüm ve tüketim süreçlerinde insanın yer almasıdır.

 Üretim sürecinde insan niteliksiz ya da nitelikli iş gücü olarak rol alır.

 ÜRETİM SÜRECİNİN NİTELİĞİNİ VE VERİMLİLİĞİNİ BELİRLEYEN

EN ÖNEMLİ ÖĞE İNSANDIR.

BEŞERİ SERMAYE KAVRAMI

 Beşeri sermaye iş gücünün verimlilik ve kalitesini artırarak gelecekteki

gelir düzeyini yükselten faaliyet ve etkinlikler olarak tanımlanır. Eğitim ve

öğrenme beşeri sermaye kavramında önemlidir.

 BEŞERİ SERMAYE İŞGÜCÜNÜN VERİMLİLİK VE NİTELİĞİNİ

ARTIRAN ÖĞELERDİR.

 Emeğin kalitesinin artışı, geliri de artırır.

 Eğitim verimliliğe yani girdi ile çıktı arasındaki ilişkinin iyileştirilmesine

katkıda bulunur.
 3
Eğitim Bilimine Giriş

 Bilgi,yetenek ve ustalık gibi kavramlar insana aittir ve kolaylıkla

aktarılamaz. Beşeri sermayenin değer kaybı, bilgi ve ustalıkların modasının

geçmesiyle ortaya çıkar.

 Verimlilik eğitim ile ilgilidir. Verimliği eğitim ve yetiştirme belirgin rol

alır. Beşeri sermayenin değer kaybetmesi ancak bilgi ve ustalıkta meydana

gelen bazı değişimlerden olabilir. Kullanılmayan beceriler örnek verilebilir.

 BEŞERİ SERMAYA EMEK/İNSAN İLE İLGİLİDİR.

EĞİTİM VE KALKINMA

 Ekonomik büyüme toplumun ihtiyaçlarını karşılaştırmaya dönük mal ve

hizmetlerin üretim kapasitesindeki sayısal artışı, kişi başına düşen milli

gelir artışını ifade eder.

 Ekonomik büyüme gelir oluşturma kapasitesi ve maddi refahın artması

ile ilgili bir kavramdır.

 Büyüme nicel bir kavramdır.

 KALKINMA NİTEL, BÜYÜME NİCEL BİR KAVRAMDIR.

 Kalkınma ise ekonomik, sosyal ve kültürel olarak gelişmeyi ifade eder.

 Beşeri ve sosyal sermaye daha sağlıklı bireyler, az suç, sosyal adalet,

vatandaşlık bilinci gibi faydalar sağlar. Tek başına ekonomik büyüme

kalkınma için yeterli olmaz.

 Geri kalmış ülkelerin en önemli sorunlarından birisi eğitim sorunudur.

 Japonya eğitim yoluyla kalkınmaya iyi bir örnektir (1868 de başlayan

Meiji döneminde bir harekettir)

 EĞİTİM UZUN SÜREDE SONUÇ ALINAN BİR

YATIRIMDIR.
 4
Eğitim Bilimine Giriş

EĞİTİM VE EKONOMİK BÜYÜME

 Denison eğitim dışında bireylerde gelir farklılığı doğurabilecek konuları

şu şekilde sıralamıştır: miras kalan yetenekler, aile sosyo-ekonomik

statüsü,ırk, cinsiyet, yaş, tecrübe, motivasyon gibi faktörlerdir.

 Eğitim dışında gelir farklılığı yetenek, aile sosyoekonomisi, geliri, ırk,

cinsiyet, tecrübe, motivasyon sayılabilir.Eğitim çalışanların verimli hale

getirerek ekonomiyi doğrudan, ya da bilginin paylaşılması ve büyümesi

yoluyla dolaylı olarak etkileyebilir. Eğitim insana gelecekte eğitimden

dolayı ekstra ücret ödenir ve parasal olmayan bir doyum sağlar. Eğitim

aynı zamanda tüketilen bir mal olarak görünür.

 Eğitimin ekonomiye katkısı çalışanları verimli hale getirerek doğrudan,

bilginin paylaşımı ile dolaylı olarak olabilir.

 Okula devam etmenin dolaylı ve dolaysız maliyeti vardır. Dolaysız

maliyet eğitim giderlerini kapsar. Dolaylı maliyet eğitim sürecinde

çalışmayan bireylerin devlete çıkardığı ve vazgeçilen kazancı ifade eder.

 Eğitimden gelecek faydalar, dolaylı ve dolaysız maliyetten fazla ise o

zaman eğitim yatırımı yapılır.

 Türkiye’ de eğitim finansmanı kamudan sağlanır.

 Kişi başına düşen milli gelir artıkça eğitime yapılan harcamalarda artar.

Okul çağındaki nüfus ve bunların okula devamı belirleyicidir. Eğitime

verilen önem, coğrafi durum vb. Faktörlerde önemlidir.

 Eğitim harcamaları kaynakları bakımından ikiye ayrılır: kamu

harcamaları (merkezi yönetim ve yerel yönetimler) ve özel harcamalar

(özel okul, firma ve aileler)

 Kamu yatırım harcamaları : cari (eğitim hizmetlerinin gerektirdiği

harcamalardır, maaş, kitap, yatırım (sermaye birikimi üretim

kapasitesini artırır, yurtlar,etüdler, taşıt alımları) ve transfer

harcamalarıdır (eğitim, sağlık, bayındırlık gibi hizmetler.

 5
Eğitim Bilimine Giriş

 ÖĞRETMEN MAAŞLARI CARİ HARCAMALARDIR.

 Eğitime kamusal harcamaların miktarı, ülkenin okul çağındaki nüfusuna

, bunların okula devam oranına ve bütçe imkanına bağlıdır.

 İş gücü planlaması ekonomik gelişme için hangi mesleklerde ne kadar

insana ihtiyaç duyulduğunun belirlenmesi işlemine denir.

 Eğitim planlaması: Meslek çeşitlerine ve her meslekte yetişmesi gereken

insan sayısına göre eğitim sisteminin düzenlenmesine denir.

 Eğitim ekonomisi eğitimin ekonomik ve sosyal belirleyicileri ve ortaya

çıkardığı iktisadi sonuçlarla ilgilenirler.

 Eğitim talebi:

BİR ÜLKE VATANDAŞLARININ BELLİ BİR DÖNEM İÇİNDE, BELLİ

MALİYETLERE KATLANARAK ALMAK İSTEDİKLERİ EĞİTİM

HİZMETLERİ EĞİTİM TALEBİNİ OLUŞTURUR.EĞİTİM TALEBİ

FARKLI NEDENLER İLE ARTABİLİR. Bunlar;

Öğrencilerin okulda kalma sürelerinin uzaması

Nüfusun cinsiyet ve istihdam yapısı

Teknolojik gelişmeler

Yeni iş ve uzmanlık alanları

Hane halkının eğitim talebinin yükselmesi sayılabilir.

 Eğitim bir kamu hizmetidir. Çünkü tüm bireyleri ilgilendirdir. Eğitim

hizmeti çok yönlüdür. Okul açarsanız, öğretmen de yetiştirmeniz

gerekir.

 TÜRKİYE’DE EĞİTİM FİNANSMANI AĞIRLIKLI OLARAK KAMU

TARAFINDAN YÜRÜTÜLÜR.

 Birim maliyet: okulda toplam öğrenci sayısı, mezun sayısı gibi

hesaplanır.

 Harcama: bir mal, hizmet ve fayda elde etmek için harcanan paradır.
 6
Eğitim Bilimine Giriş

 Maliyet: bir mal, hizmet ve fayda elde etmek için Vazgeçilmesi gereken

en az kaynak miktarıdır.

 Doğrudan maliyet ekonomi hizmetinin üretilmesinde kullanılan

girdilerin maliyetidir. Toplam maliyet (bütün girdiler), ortalama

maliyet (öğrenci başına düşen), dolaylı maliyet (eğitim hizmetini üretimi

için kullanılan, örneğin öğrencinin zaman harcaması( fırsat maliyeti ya

da vazgeçme maliyeti denir) ifadeleri kullanılabilir.

 BİRİM MALİYET KULLANILMAZ. BİRİM HARCAMA İFADESİ DAHA

DOĞRUDUR.

 VAZGEÇME YA DA FIRSAT MALİYETİ BELLİ BİR MALI/HİZMETİ

ELDE EDEBİLMEK İÇİN VAZGEÇİLMESİ GEREKEN MALİYET.

EĞİTİMDE VERİMLİLİK VE ETKİLİLİK:

 Piyasa koşullarında verimlilik, en az girdi il en iyi hizmetin

üretilmesidir. Eğitimde girdilerin bir kısımı okul tarafından bir kısmı

okul dışından sağlanır.

 Okullarda eğitim çıktıları şunlar olabilir;

Temel sözel ve sayısal beceriler

Mesleki beceriler

Üretkenlik

Tutumlar
 7
Eğitim Bilimine Giriş

 Eğitimde ürünler yıllar sonra ve yaşam boyuda alınabilir. Bu nedenle

eğitimde verimliliğin değerlendirilmesinde “etkililik” kavramı kullanılır.

Ne kadar para harcandığından ziyade nasıl harcandığı önemlidir.

Etkililik te öğrencilerin başarıları önemli olduğu kadar sosyal beceriler,

yaşam becerileri, değer tutum ve davranışlardaki değişimlerde

önemlidir.

Eğitimin dışsallığı ne demektir?

POZİTİF SOSYAL DIŞSALLIK TOPLUMA OLAN FAYDADIR.

 Kaynaklar:

Özden, Y. ve Turan, S. (2014). Eğitim Bilimine Giriş. Pegem A Yayınları.

Şisman, Mehmet. (2014). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Pegem A Yayınları.

Özdemir, M.Ç. ve Arslangilay, A.S.B. (2014). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Pegem

A Yayınları.

https://egitimbiliminegiris.files.wordpress.com/2012/09/ec49fitimin-bilimsel-

temeller.doc

www.tdk.gov.tr