Professional Documents
Culture Documents
Zobowiązania Szczegółowa 2013
Zobowiązania Szczegółowa 2013
ZOBOWIĄZAŃ
1
Spis tresci
Umowy regulujące przeniesienie praw
Sprzedaż 3
Szczególne rodzaje sprzedaży 6
Rękojmia za wady 8
Sprzedaż konsumencka 10
Darowizna 14
Kontraktacja 15
Zamiana 17
Umowy regulujące używanie rzeczy:
Najem 17
Najem lokali 20
Dzierżawa 22
Użyczenie 24
Umowa leasingu 25
Zobowiązania odnoszące się do świadczenia usług:
Zlecenie 27
Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia 29
Umowa o dzieło 30
Przechowanie 33
Odpowiedzialność, prawo zastawu i przedawnienie roszczeń utrzymujących hotele 34
Skład 36
Umowa agencyjna 38
Komis 40
Przewóz 41
Spedycja 43
Dostawa 44
Umowy regulujące stosunki kredytowe:
Pożyczka 46
Umowa rachunku bankowego 47
Zabezpieczenia wierzytelności:
Poręczenie i gwarancja bankowa 48
Umowy o funkcji alimentacyjnej:
Renta 49
Dożywocie 50
Przekaz i papiery wartościowe
Papiery wartościowe i znaki legitymacyjne 52
Przekaz 55
Weksel 56
Czek 60
Przyrzeczenie publiczne 61
Ugoda 62
Umowa ubezpieczenia 63
Spółka 67
Umowa przekazania nieruchomości 69
Umowa o roboty budowlane 70
2
Sprzedaz
Definicja:
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a
kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. (535 KC)
przepisy kodeksu cywilnego nie zastrzegają formy szczególnej dla zawarcia umowy sprzedaży, jednakże w
odniesieniu do zbycia niektórych praw wskazanych w ustawie konieczne jest zachowanie formy
szczególnej:
sprzedaż przedsiębiorstwa – forma pisemna z podpisem notarialnie poświadczonym
nieruchomość – forma aktu notarialnego
użytkowanie wieczyste – forma aktu notarialnego
sprzedaż spadku – forma aktu notarialnego
co może być przedmiotem umowy sprzedaży?
rzeczy znajdujące się w obrocie
majątkowe prawa zbywalne (w tym rzeczy i prawa przyszłe)
zbiory praw, np. spadek
przedsiębiorstwo, gospodarstwo rolne, sprzedaż energii lub praw
nie mogą być – części składowe rzeczy
Charakter:
Umowa jest: konsensualna, wzajemna, dwustronnie zobowiązująca, odpłatna, kauzalna (obligandi vel
aquirendi), nazwana, nie jest kwalifikowana podmiotowo.
3
obowiązek powstrzymania się od działań naruszających wyłączność sprzedaży przysługującej
kupującemu tj. sprzedawca nie może w zakresie w jakim wyłączność została zastrzeżona ani
bezpośrednio ani pośrednio zawierać umów sprzedaży, które mogłyby wzruszać wyłączność
przysługującą kupującemu (550 KC)
Prawa i obowiązki kupującego
obowiązek odebrania rzeczy od sprzedawcy
w razie uchybienia – znajdują wobec kupującego zastosowanie przepisy o zwłoce wierzyciela, a w
pewnych sytuacjach i zwłoce dłużnika
wraz z wydaniem rzeczy na kupującego przechodzą korzyści i ciężary związane z rzeczą oraz
niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy; jeżeli strony zastrzegły inną
chwilę przejścia korzyści i ciężarów – w razie wątpliwości poczytuje się, że niebezpieczeństwo
przypadkowej utraty/uszkodzenia rzeczy przechodzi na kupującego z tą samą chwilą (548 KC)
obowiązek zapłaty ceny
cena z reguły – ustalona kwotowo przez strony w umowie
cenę można określić przez wskazanie podstaw do jej ustalenia (536§1 KC)
Elementy dodatkowe:
CENA
sztywna – wiąże strony bez względu jaką cenę strony ustaliły w umowie, w razie zapłaty ceny wyższej niż
sztywna sprzedawca jest zobowiązany zwrócić kupującemu pobraną różnicę; jeżeli wg treści umowy
kupujący miał zapłacić cenę niższą od ceny sztywnej, a rzecz zużył lub odsprzedał po cenie obliczonej na
podstawie ceny umówionej, to zobowiązany jest zapłacić cenę sztywną gdy przed użyciem lub
odsprzedaniem znał cenę sztywną lub mógł ją znać przy zachowaniu należytej staranności; jeżeli kupujący
rzeczy nie zużył/odsprzedał może odstąpić od umowy (537 KC)
maksymalna – jeżeli oznaczona jest cena maksymalna, to kupujący nie jest zobowiązany do zapłaty ceny
wyższej; sprzedawca, który otrzymał cenę wyższą zobowiązany jest zwrócić kupującemu pobraną różnicę
minimalna – kupujący nie może zapłacić ceny niższej od ceny określonej; jeżeli sprzedawca otrzymał cenę
niższą przysługuje mu roszczenie o dopłatę (539 KC)
jednostkowa – cena ustalona za jednostkę określonego towaru, którego ilość/liczba jest wyrażona w
jednostkach miar
wynikowa – ustala się ją poprzez wskazanie sposobu obliczenia ceny za rzeczy określonego
rodzaju/gatunku np. na podstawie kosztów materiałów, robocizny; dla ustalenia prawidłowości obliczenia
ceny wynikowej dopuszczalna jest droga sądowa (540 KC)
uzgodnione przez strony umowy = ceny umowne
ceny urzędowe – ustalane w rozporządzeniu wydawanym przez właściwy organ administracji rządowej
lub uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego w wypadkach wskazanych w
ustawie = mają charakter cen maksymalnych
4
z upływem roku od dnia zapłaty przedawniają się roszczenia kupującego o zwrot nadpłaconej
ceny i sprzedawcy o dopłaty wynikające z przepisów o cenie sztywnej, maksymalnej lub
wynikowej (541 KC)
SPRZEDAŻ NA ODLEGŁOŚĆ
jeżeli rzecz sprzedana ma być przesłana przez sprzedawcę do miejsca, które nie jest miejscem spełnienia
świadczenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że wydanie zostało dokonane z chwilą, gdy w celu
dostarczenia rzeczy na miejsce przeznaczenia sprzedawca powierzył ją przewoźnikowi trudniącemu się
przewozem rzeczy tego rodzaju
kupujący obowiązany jest zapłacić cenę dopiero po nadejściu rzeczy na miejsce przeznaczenia i po
umożliwieniu mu zbadania rzeczy
SPRZEDAŻ SPECYFIKACYJNA:
jeżeli kupujący zastrzegł sobie oznaczenie kształtu, wymiaru lub innych właściwości rzeczy albo terminu i
miejsca wydania, a dopuszcza się zwłoki z dokonaniem oznaczenia sprzedawca może:
wykonać uprawnienia, które przysługują wierzycielowi w razie zwłoki dłużnika ze spełnieniem
świadczenia wzajemnego
dokonać sam oznaczenia i podać je do wiadomości kupującego wyznaczając mu termin do
odmiennego oznaczenia
5
gwarant – obowiązek wykonania gwarancji w odpowiednim terminie, dostarczenia rzeczy na swój koszt
niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia w czasie od wydania jej gwarantowi do
jej odebrania ponosi gwarant
bieg terminu gwarancji:
bieg gwarancji liczony jest na nowo od chwili dostarczenia rzeczy wolnej od wad/zwrócenia rzeczy
naprawionej
jeżeli gwarant wymienił tylko część rzeczy, to gwarancja biegnie na nowo tylko w stosunku do
części wymienionej
w innych wypadkach termin gwarancji ulega przedłużeniu o czas w ciągu którego wskutek wady
rzeczy objętej gwarancją uprawniony z gwarancji nie mógł z niej korzystać
4. PRAWO ODKUPU
Prawo odkupu może być zastrzeżone na czas nieprzenoszący lat pięciu; termin dłuższy ulega skróceniu do
lat 5
prawo odkupu wykonywa się przez oświadczenie sprzedawcy złożone kupującemu ( jeśli umowa->forma
szczególna to prawo odkupu-> szczególna forma)
z chwilą dokonywania prawa odkupu kupujący zobowiązany jest przenieść z powrotem na sprzedawcę
własność kupionej rzeczy za zwrotem ceny i kosztów sprzedaży oraz za zwrotem nakładów; jednakże
zwrot nakładów, które nie stanowiły nakładów koniecznych, należy się kupującemu tylko w granicach
istniejącego zwiększenia wartości rzeczy.
jeżeli określona w umowie sprzedaży cena odkupu przenosi cenę i koszty sprzedaży, sprzedawca może
żądać obniżenia ceny odkupu do wartości rzeczy w chwili wykonania prawa odkupu, jednakże nie niżej
sumy obliczonej (w taki sposób jw.)
prawo odkupu jest niezbywalne i niepodzielne
jeżeli jest kilku uprawnionych do odkupu, a niektórzy z nich nie wykonywają tego prawa,
pozostali mogą je wykonać w całości
5. PRAWO PIERWOKUPU
Jeżeli ustawa lub czynność prawna zastrzega dla jednej ze stron pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy
na wypadek, gdyby druga strona sprzedała rzecz osobie trzeciej (prawo pierwokupu).
rzecz, której dotyczy praw pierwokupu może być sprzedana osobie trzeciej tylko pod warunkiem, że
uprawniony do pierwokupu swego prawa nie wykona
to prawo wykonywa się przez oświadczenie złożone zobowiązanemu (jeżeli umowa sprzedaży w
szczególnej formie – oświadczenie też)
zobowiązany z tytułu prawa pierwokupu powinien niezwłocznie zawiadomić uprawnionego o treści
umowy sprzedaży zawartej z osobą trzecią
co do nieruchomości można wykonać w ciągu miesiąca
co do innych rzeczy – w ciągu tygodnia
od otrzymania zawiadomienia o sprzedaży, chyba że zostały zastrzeżone inne terminy
jeżeli zobowiązany sprzedał rzecz osobie trzeciej bezwarunkowo albo jeżeli nie zawiadomił uprawnionego
lub podał mu do wiadomości istotne postanowienia umowy sprzedaży niezgodne z rzeczywistością ponosi
odpowiedzialność za wynikłą szkodę
jeżeli prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy skarbowi państwa lub JST, współwłaścicielowi albo
dzierżawcy, sprzedaż dokonana bezwarunkowo jest nieważna
zabezpieczenie zapłaty:
jeżeli wg umowy sprzedaży zawartej z osobą trzecią cena ma być zapłacona w terminie
późniejszym uprawniony do pierwokupu może z tego terminu skorzystać tylko wtedy, gdy
zabezpieczy zapłatę ceny
nie stosuje się, gdy: uprawnionym jest państwowa jednostka organizacyjna
prawo pierwokupu jest niezbywalne i niepodzielne chyba, że przepisy szczególne zezwalają na częściowe
wykonanie tego prawa - jeżeli jest kilku uprawnionych, a niektórzy z nich nie wykonywają prawa
pierwokupu, pozostali mogą wykonać je w całości
7
Rękójmia za wady
1. Istnienie wad sprzedanej rzeczy nie powoduje nieważności umowy, ale skutki ich należy ocenić wg. przepisów o
rękojmi za wady.
sprzedaż rzeczy/prawa wadliwej stanowi nienależyte wykonanie zobowiązania
zaostrzenie przesłanek odpowiedzialności, szeroki zakres uprawnień kupującego
odpowiedzialność z tytuły rękojmi oparta jest na zasadzie ryzyka (odpowiada nawet gdy nie ponosi winy
za spowodowanie wady lub nie mógł o niej wiedzieć)
przepisy o rękojmi nie mają zastosowania do sprzedaży konsumenckiej i nie przysługują nabywcy za wady
rzeczy nabytej w drodze sprzedaży licytacyjnej w trybie egzekucji sądowej i w postępowaniu
upadłościowym
2. Sprzedawca:
ponosi odpowiedzialność za wady fizyczne i prawne rzeczy sprzedanej
odpowiedzialność obejmuje wady fizyczne, które powstały przed przejściem na kupującego
niebezpieczeństwa przypadkowej utraty/uszkodzenia rzeczy
za wady fizyczne powstałe później sprzedawca ponosi odpowiedzialność tylko wtedy gdy wady te
wynikły z przyczyny tkwiącej już poprzednio w rzeczy sprzedanej (art. 559 KC)
jest zwolniony od odpowiedzialności jeżeli:
kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy
gdy przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone co do gatunku, albo rzeczy mające powstać w
przyszłości- jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili wydania rzeczy
3. Zasady odpowiedzialności sprzedawcy mogą zostać zmodyfikowane umową stron ( można ją rozszerzyć,
ograniczyć lub wyłączyć).
ograniczenie/ wyłączenie odpowiedzialności jest bezskuteczne jeżeli:
umowa została zawarta z udziałem konsumenta dopuszczalne gdy przepis szczególny na to
pozwala
sprzedawca zataił podstępnie wadę przed kupującym
4. Wada fizyczna następuje gdy rzecz sprzedana (używane rzeczy także):
ma cechy zmniejszające jej wartość
ma cechy zmniejszające jej użyteczność
nie ma właściwości o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego
została wydana w stanie niezupełnym (braki ilościowe nie są wadą fizyczną)
5. Wada prawna występuje gdy rzecz sprzedana:
stanowi własność osoby trzeciej
obciążona prawem osoby trzeciej
6. UPRAWNIENIA KUPUJĄCEGO Z TYTUŁY RĘKOJMI:
dochodzenie roszczeń jest uzależnione od aktu staranności kupującego (zawiadomienie sprzedawcy o
istnieniu wady)
powinno nastąpić we właściwym terminie, wystarczy wysłanie listu poleconego
niezachowanie terminu-> wygaśnięcie uprawnień z tytułu rękojmi z wyjątkiem wypadków podstępnego
zatajenia wady przez sprzedawcę albo zapewnienia że nie istnieją wady rzeczy
za wady fizyczne rzeczy kupujący- miesiąc od jej wykrycia; gdy zbadanie rzeczy jest w danych
stosunkach przyjęte- jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca po upływie
czasu, w którym przy zachowaniu należytej staranności mógł ją wykryć
przy sprzedaży między osobami prowadzącymi działalność gospodarczą kupujący traci
uprawnienia z tytułu rękojmi jeżeli nie zbada rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach
tego rodzaju i nie zawiadomi niezwłocznie sprzedawcy o dostrzeżonej wadzie a w wypadku kiedy
8
wada wyszła na jaw dopiero później- jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej
wykryciu
w przypadku rękojmi za wady prawne nie jest konieczne zawiadomienie sprzedawcy o wadach (jeśli
przeciwko kupującemu osoba trzecia dochodzi roszczeń dot. rzeczy sprzedanych to zobowiązany jest on
niezwłocznie zawiadomić o tym sprzedawcę i wezwać go do wzięcia udziału w sprawie)
jeśli kupujący nie zawiadomi sprzedawcy to w przypadku gdy osoba trzecia uzyska korzystne dla
siebie orzeczenie to sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności
8. TERMINY
uprawnienia z tytuły rękojmi za wady fizyczne wygasają
po upływie roku
w przypadku wad budynku po upływie lat 3
początek biegu terminu- od dnia wydania rzeczy
9
w przypadku wad prawnych uprawnienia z tytułu rękojmi wygasają
z upływem roku od chwili kiedy K dowiedział się o istnieniu wady
jeśli K dowiedział się o istnieniu wady na skutek powództwa os. 3, termin biegnie od dnia, w
którym orzeczenie wydane w sporze z os. 3 stało się prawomocne
strony mogą umownie określić inne terminy do dochodzenia uprawnień
terminy te- charakter terminów zawitych, po upływie których wygasają uprawnienia
upływ tych terminów nie wyłącza wykonania prze K uprawnień jeżeli
sprzedawca wadę podstępnie zataił
jeśli przed upływem terminów kupujący zawiadomił sprzedawcę o wadzie- zarzuty z tyt. rękojmi
mogą być podniesione także po upływie wskazanych terminów
9. RĘKOJMIA ZA WADY ZWIERZĄT
S zwierzęcia= odpowiedzialność tylko za wady główne i gdy wyjdą one na jaw przed oznaczonym
terminem
za wady które nie zostały uznane za główne= odpowiedzialność, gdy tak zostało zastrzeżone w umowie
jeśli w ciągu terminu oznaczonego w rozp. ministra rolnictwa wada wyjdzie na jaw, to domniemywa się że
istniała ona w chwili wydania zwierzęcia
wady główne
konie: wartogłowienie, dychawica świszcząca, łykawość, przewlekłe nieurazowe schorzenie
wewnętrznej części oka
owce: świerzb
norki: gruźlica
terminy- sprzedawca jest odpowiedzialny za wady główne, jeżeli wyjdą one na jaw przed upływem:
15 dni od wydania zwierzęcia Ł,W,DŚ u koni i Ś u owiec
30 dni od dnia wydania zwierzęcia przy PNSWCO u koni i przy G u norek
kupujący ma 7 dni na zawiadomienie sprzedawcy o wadzie głównej licząc od końca terminów rękojmi
(jw.)
uprawnienia kupującego wygasają jeśli w ciągu 24 godzin od ujawnienia wady, nie zgłosi chorego
zwierzęcia do zbadania przez weterynarza
uprawnienia z tyt. rękojmi za wady główne zwierząt wygasają z upływem 3 m-cy licząc od końca terminu
rękojmi za dany rodzaj wady przewidzianego w rozp.- termin zawity
Sprzedaz kónsumencka
Definicja:
Umowa sprzedaży konsumenckiej jest uregulowana przepisami ustawy z 27.07.2002 o szczególnych warunkach
sprzedaży konsumenckiej
Umowa sprzedaży konsumenckiej polega na tym, że sprzedawca w zakresie działalności swojego
przedsiębiorstwa zobowiązuje się przenieść na konsumenta własność rzeczy ruchomej i wydać mu rzecz, a
konsument zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Umowa sprzedaży konsumenckiej
zawierana jest między przedsiębiorcą, który zawodowo zajmuje się sprzedażą towarów i konsumentem, który
nabywa rzecz w celu niezwiązanym z działalnością zawodową/gospodarczą. Sprzedaż jest dokonywana w
ramach prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności i dotyczy towaru konsumpcyjnego (jest to wyłącznie rzecz
ruchoma przeznaczona do konsumpcji).
10
przepisy o sprzedaży konsumenckiej stosuje się również do następujących umów:
umowy dostawy – jeżeli zawierana jest w zakresie działalności przedsiębiorstwa dostawcy, a
odbiorcą jest osoba fizyczna, która nabywa rzecz w celu niezwiązanym w jej działalnością
gospodarczą/zawodową
umowy sprzedaży rzeczy ruchomej zawartej przez komisanta z osobą fizyczną, która nabywa
rzecz w celu niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą/zawodową
umowy o dzieło – zawartej w zakresie działalności przedsiębiorstwa przyjmującego zamówienie z
osobą fizyczną, która zamawia dzieło będące rzeczą ruchomą w celu niezwiązanym z jej
działalnością gospodarczą/zawodową
przepisów ustawy nie stosuje się do
sprzedaży energii elektrycznej, gazu i wody (chyba, że są sprzedawane w ograniczonej ilości lub w
określonej objętości)
sprzedaży egzekucyjnej oraz sprzedaży dokonywanej w postępowaniu upadłościowym albo innym
postępowaniu sądowym
11
Obowiązki kupującego
obowiązek odebrania towaru
obowiązek zapłaty ceny
cena może być płacona jednorazowo przy zakupie towaru, w formie przedpłaty lub w ratach
obowiązek poinformowania sprzedawcy, że towar jest niezgodny z umową w terminie 2 miesięcy od
wykrycia wady
przy towarach żywnościowych ten okres jest krótszy – uregulowane w rozporządzeniu ministra
gospodarki, pracy i polityki społecznej
Elementy dodatkowe:
ODPOWIEDZIALNOŚC Z TYTUŁU NIEZGODNOŚCI TOWARU KONSUMPCYJNEGO Z UMOWĄ
nie stosuje się przepisów dot. rękojmi i gwarancji
ochronę konsumenta gwarantuje instytucja niezgodności towaru z umową
sprzedawca odpowiada wobec kupującego, jeżeli towar konsumpcyjny w chwili jego wydania jest
niezgodny z umową (pojęcie szersze od wady)
towar jest niezgodny z umową, gdy:
ma wady prawne
ma wady zmniejszające jego wartość/użyteczność
nie ma właściwości o których zapewniano
został wydany w stanie niekompletnym
został nieprawidłowo zamontowany/uruchomiony, jeżeli te czynności zostały wykonane w
ramach umowy sprzedaży przez sprzedawcę lub przez osobę za którą ponosi on
odpowiedzialność, albo przez kupującego wg instrukcji otrzymanej przy sprzedaży
w przypadku stwierdzenia niezgodności w terminie 6 miesięcy od wydania towaru, domniemywa się, że
istniała ona w chwili wydania towaru
domniemanie, że towar konsumpcyjny jest zgodny z umową, w następujących wypadkach:
indywidualnego uzgadniania właściwości towaru – jeżeli odpowiada podanemu przez sprzedawcę
opisowi / ma cechy okazanej kupującemu próbki albo wzoru, a także gdy nadaje się do celu
określonego przez kupującego przy zawarciu umowy, chyba, że sprzedawca zgłosił zastrzeżenie co
do takiego przeznaczenia towaru
dotyczy najszerszej grupy stanów faktycznych, gdy nie dochodzi do zindywidualizowania cech
towaru, a ocena zgodności z umową następuje na podstawie powszechnych, rozsądnych
oczekiwań
kiedy sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności?
kupujący o tej niezgodności wiedział
kupujący oceniając sprawy rozsądnie powinien był wiedzieć
niezgodność wynikła z przyczyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez kupującego
konsumentowi przysługują następujące uprawnienia z tytułu niezgodności towaru z umową (wg tej
kolejności):
roszczenie o nieodpłatną naprawę/wymianę towaru na nowy, chyba, że naprawa albo wymiana
są niemożliwe lub wymagają nadmiernych kosztów ( jest uzasadnione gdy sprzedawca nie
ustosunkuje się do tego żądania w terminie 14 dni)
roszczenie o stosowne obniżenie ceny lub uprawnienie do odstąpienia od umowy
wymóg: kupujący ma zawiadomić sprzedawcę o niezgodności
termin: sprzedawca odpowiada za niezgodność jedynie w przypadku jej stwierdzenia przed
upływem 2 lat od wydania tego towaru kupującemu
w razie wymiany towaru na nowy termin ten biegnie na nowo
jeżeli rzecz jest używana, strony mogą ten termin skrócić, jednakże nie poniżej 1 roku
12
kiedy przedawnia się roszczenie kupującego?
rok od stwierdzenia niezgodności, nie może się skończyć przed upływem dwóch lat od wydania
towaru
to samo uprawnienie do odstąpienia od umowy
zawiadomienie sprzedawcy o niezgodności – przerywa bieg przedawnienia
wykonywanie naprawy – zawieszenie przedawnienia, nie dłużej niż na 3 miesiące
upływ terminów przedawnienia nie wyłącza wykonania tych uprawnień przez kupującego, jeżeli
sprzedawca w chwili zawarcia umowy wiedział o niezgodności i nie zwrócił na to uwagi kupującego
uprawnień kupującego z tytułu niezgodności nie można wyłączyć ani ograniczyć w drodze umowy
zawartej przed zawiadomieniem sprzedawcy o niezgodności
nie można tego dokonać przez oświadczenie kupującego, że wie o wszelkich niezgodnościach
towaru z umową lub przez wybór prawa obcego
Sprzedawca zaspokoił roszczenia wynikające z niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową, może
dochodzić odszkodowania od któregokolwiek z poprzednich sprzedawców, jeżeli w skutek jego działania
bądź zaniechania towar był niezgodny z umową sprzedaży konsumenckiej.
do odpowiedzialności odszkodowawczej poprzednich sprzedawców stosuje się przepisy KC o
skutkach niewykonania zobowiązań
roszczenie zwrotne przedawnia się z upływem m-cy
roszczenie regresowe staje się wymagalne z chwilą zaspokojenia kupującego, nie później jednak
niż w dniu, w którym sprzedawca obowiązany był to uczynić
sprzedawca może domagać się odszkodowania za damnum emergens, jak i lucrum cessans, o ile
szkoda jest zwykłym następstwem stwierdzonej niezgodności
GWARANCJA
kupującemu w ramach umowy sprzedaży konsumenckiej może być udzielona gwarancja
udzielenie gwarancji następuje bez odrębnej opłaty przez oświadczenie gwaranta, zamieszczone
w dokumencie gwarancyjnym lub w reklamie
oświadczenie – określa obowiązki gwaranta, uprawnienia kupującego (w przypadku, gdy
właściwość sprzedanego towaru nie odpowiada właściwości wskazanej w tym oświadczeniu)
sprzedawca powinien wydać towar wraz z dokumentem gwarancyjnym
dokument gwarancyjny powinien zawierać: podstawowe dane potrzebne do dochodzenia
roszczeń z gwarancji
gwarant powinien poinformować kupującego że gwarancja nie wyłącza i nie ogranicza
uprawnień przysługujących kupującemu z tytułu niezgodności towaru z umową
wybór uprawnienia należy do kupującego
13
Darówizna
Definicja:
Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem
swego majątku
Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego, ale umowa darowizny zawarta bez
zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione
Przedmiot darowizny:
przeniesienie wszelkiego rodzaju praw, które poza tym mogą być przedmiotem sprzedaży- za równo
całości jak i części tych praw
ustanowienie lub zniesienie jakiegoś prawa majątkowego na korzyść obdarowanego
zapłata oznaczonej sumy pieniężnej
zwolnienie obdarowanego z zobowiązania, jeżeli nie zastrzeżono od niego w zamian innego świadczenia,
albowiem wówczas zwolnienie takie miałoby już charakter odpłatny; zwolnienie takie może polegać na
zwolnieniu z długu ciążącego wobec darczyńcy albo na zwolnieniu obdarowanego z długu wobec osoby
trzeciej, gdy następuje kosztem majątku darczyńcy np. przez zapłatę.
Obdarowanym może być: osoba fizyczna, osoba prawna.
Charakter:
Jest umową: zobowiązującą, jednostronną, nie przynosi darczyńcy odpłaty.
Elementy dodatkowe:
Nie stanowią darowizny następujące przysporzenia:
gdy zobowiązanie do przysporzenia bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi
przepisami kodeksu
gdy kto zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył albo które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia
się prawo jest uważane za nienabyte
14
Odwołanie darowizny niewykonanej: darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną, jeżeli po
zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ zmianie, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku
dla jego własnego utrzymania odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb albo bez uszczerbku dla
ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych
Jeżeli na wskutek darowizny darczyńca popadnie w niedostatek:
obdarowany ma obowiązek w granicach istniejącego jeszcze wzbogacenia dostarczyć darczyńcy środków,
których mu brak do utrzymania odpowiadającego jego usprawiedliwionym potrzebom albo do
wypełnienia ciążących na nim obowiązków alimentacyjnych
może się zwolnic zwracając darczyńcy wartość wzbogacenia
Odwołanie darowizny:
Darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem
niego rażącej niewdzięczności.
Zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o
bezpodstawnym wzbogaceniu. Od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie obdarowany ponosi
odpowiedzialność na równi z bezpodstawnie wzbogaconym, który powinien się liczyć z obowiązkiem
zwrotu.
Przebaczenie obdarowanemu:
Darowizna nie może być odwołana z powodu niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu
przebaczył. Jeżeli w chwili przebaczenia darczyńca nie miał zdolności do czynności prawnych,
przebaczenie jest skuteczne, gdy nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem.
Spadkobiercy darczyńcy mogą odwołać darowiznę z powodu niewdzięczności tylko wtedy, gdy darczyńca
w chwili śmierci był uprawniony do odwołania albo gdy obdarowany umyślnie pozbawił darczyńcę życia
lub umyślnie wywołał rozstrój zdrowia, którego skutkiem była śmierć darczyńcy.
Darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania
dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego.
Forma odwołania: Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie.
Żądanie przedstawiciela ustawowego ubezwłasnowolnionego:
Przedstawiciel osoby ubezwłasnowolnionej może żądać rozwiązania umowy darowizny dokonanej przez
tę osobę przed ubezwłasnowolnieniem, jeżeli darowizna ze względu na wartość świadczenia i brak
uzasadnionych pobudek jest nadmierna.
Rozwiązania umowy darowizny nie można żądać po upływie dwóch lat od jej wykonania.
Wpływ zasad współżycia społecznego: Przepisów o odwołaniu darowizny nie stosuje się, gdy darowizna czyni
zadość obowiązkowi wynikającemu z zasad współżycia społecznego.
Kóntraktacja
Definicja:
Przez umowę kontraktacji producent rolny ( w tym rozumieniu także grupa producentów rolnych lub ich
związek) zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć kontraktującemu oznaczoną ilość produktów rolnych, a
kontraktujący zobowiązuje się te produkty odebrać w terminie umówionym, zapłacić umówioną cenę oraz spełnić
określone świadczenie dodatkowe, jeżeli umowa lub przepisy szczególne przewidują obowiązek spełnienia takiego
świadczenia. Świadczenie producenta powinno być spełnione w miejscu wytworzenia zakontraktowanych
produktów, chyba że co innego wynika z umowy.
Charakter:
Umowa jest konsensualna, odpłatna, wzajemna, zobowiązująca, nazwana, o oznaczonym podmiocie.
Forma: umowa kontraktacji powinna być zawarta na piśmie.
15
Prawa i obowiązki stron:
Obowiązki producenta:
wytworzenie i dostarczenie kontraktującemu oznaczonej ilości produktów określonego rodzaju
zwrot zaliczek i kredytów bakowych w przypadku nie wykonania świadczenia z przyczyn niezależnych od
stron
w przypadku niemożliwości świadczenia producent ma obowiązek poinformować kontraktującego w
określonym terminie z przyczyn niezależnych od niego ( nie dotyczy to przypadku gdy kontraktujący
wiedział o tych okolicznościach lub z łatwością mógł się o nich dowiedzieć)
Prawa producenta:
otrzymanie zapłaty za dostarczone produkty
Elementy dodatkowe:
Solidarność kilku producentów: jeżeli przedmiot kontraktacji ma być wytworzony w gospodarstwie
prowadzonym przez kilka osób wspólnie, odpowiedzialność tych osób względem kontraktującego jest solidarna.
Rękojmia producenta: jak w przypadku umowy sprzedaży z tą zmianą, że prawo odstąpienia od umowy z powodu
wad fizycznych przedmiotu kontraktacji przysługuje kontraktującemu przysługuje tylko wtedy kiedy wady są
istotne.
Rozszerzona skuteczność: jeżeli po zawarciu umowy kontraktacji gospodarstwo producenta przeszło w
posiadanie innej osoby, prawa i obowiązki z tej umowy wynikające przechodzą na nowego posiadacza. Nie
dotyczy to jednak wypadku, gdy przejście posiadania było następstwem odpłatnego nabycia gospodarstwa, a
nabywca nie wiedział i mimo zachowania należytej staranności nie mógł się dowiedzieć o istnieniu umowy
kontraktacji.
Wniesienie przez producenta gospodarstwa do rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielnia ta wchodzi w
prawa i obowiązki producenta; jeżeli stan gospodarstwa po wstąpieniu nie pozwala na wykonanie umowy
kontraktacji przez spółdzielnie to umowa wygasa- producent zobowiązany jest zwrócić wszystko co uzyskał (np.
zaliczkę) i inne korzyści wynikające z tej umowy ( w takim zakresie, w jakim ich nie zużył w celu wykonania
umowy); jeśli po przystąpieniu do spółdzielni wywiąże się z umowy indywidualnie sam ponosi odpowiedzialność
Przedawnienie roszczeń: wzajemne świadczeni przedawniają się z upływem 2 lat od dnia spełnienia świadczenia
prze producenta, a jeżeli świadczenie producenta nie zostało spełnione od dnia, w którym powinno być spełnione
jeżeli świadczenie producenta było spełniane częściami, przedawnienie biegnie od dnia, w którym zostało
spełnione ostatnie świadczenie częściowe => art.613- 626 KC
16
Zamiana
Definicja
Przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za
zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy (603 KC)
Ekwiwalentem zbywanego prawa nie jest cena płacona przez nabywcę, a przeniesienie własności innej
rzeczy/prawa
Przedmiot: mogą nim być zarówno własność nieruchomości, jak i rzeczy ruchomych, rzeczy oznaczonych co do
gatunku i co do tożsamości, a także rzeczy istniejących lub rzeczy przyszłych; mogą to być też inne prawa
majątkowe np. prawa na dobrach niematerialnych
Charakter
Umowa jest zobowiązująco rozporządzająca, konsensualna, kauzalna, odpłatna, wzajemna
Forma: zawarcie nie wymaga zachowania szczególnej formy, wymóg ten może wynikać z przedmiotu zamiany (np.
nieruchomości) lub z czynności prawnej zawartej między stronami
Najem
Definicja:
Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub
nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz
Przedmiot: zarówno rzeczy ruchome/nieruchomości/części składowe rzeczy
Może zostać zawarta na czas oznaczony/nieoznaczony (zawarta na czas dłuższy niż 10 lat, po upływie tego
terminu poczytywana jest za zawartą na czas nieoznaczony)
Oznaczenie w umowie – decyduje o sposobie zakończenia stosunku najmu
najem na czas nieoznaczony – może ulec zakończeniu na skutek wypowiedzenia przez każdą ze stron
najem na czas oznaczony – może być wypowiedziany tylko w wypadkach wskazanych w ustawie
W czasie trwania najmu rzecz może być zbyta przez wynajmującego – w miejsce zbywcy jako wynajmujące
wstępuje nabywca
uprawnienie do wypowiedzenia najmu z zachowaniem ustawowych terminów wypowiedzenia
nie przysługuje: gdy umowa jest zawarta na czas oznaczony z zachowaniem formy pisemnej i datą pewną,
a rzecz została wydana lub najem został ujawniony w księdze wieczystej
Charakter:
Jest to umowa zobowiązująca, konsensualna, odpłatna, wzajemna
Forma: nie wymaga zachowania żadnej formy szczególnej
umowa najmu nieruchomości/pomieszczenia na czas dłuższy niż rok powinna być zawarta na piśmie (ad
eventum)
17
Prawa i obowiązki wynajmującego i najemcy:
Prawa i obowiązki wynajmującego:
prawo pobierania czynszu (może być oznaczony w pieniądzu/świadczeniach innego rodzaju)
ustawowe prawo zastawu dla zabezpieczenia czynszu/świadczeń dodatkowych, z którymi
najemca zalega dłużej niż rok (obejmuje rzeczy ruchome najemcy wniesione do przedmiotu najmu)
wygasa, gdy: rzeczy obciążone zastawem zostaną usunięte z przedmiotu najmu, wynajmujący
może się sprzeciwić ich usunięciu
jeśli usunięcie nastąpiło na mocy zarządzenia organu państwowego, to wynajmujący zachowuje
swoje prawo, jeśli przed upływem 3 dni zgłosi je organowi, który zarządził usunięcie
obowiązek wydania najemcy rzeczy w stanie przydatnym do umówionego użytku, utrzymania jej w takim
stanie przez czas trwania najmu
obowiązek umożliwienia najemcy spokojnego korzystania z przedmiotu najmu
powstrzymywania się od działań zakłócających korzystanie z przedmiotu najmu
ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą wobec najemcy w razie zbycia rzeczy, jeśli wskutek
wypowiedzenia najmu przez nabywcę rzeczy najętej najemca jest zmuszony zwrócić rzecz wcześniej,
aniżeli byłby zobowiązany wg umowy
jeżeli najemca ulepszył rzecz najętą, wynajmujący, w braku odmiennej umowy, może wg swego wyboru
albo zatrzymać ulepszenia rzeczy najętej dokonane przez nabywcę za zapłatą sumy odpowiadającej ich
wartości, albo żądać przywrócenia stanu poprzedniego
18
Elementy dodatkowe:
Odpowiedzialność wynajmującego za wady rzeczy
obejmuje: wady fizyczne i prawne
zakres: uzależniony od rodzaju wady
w razie istnienia wady najemcy przysługuje uprawnienie do żądania obniżenia czynszu/wypowiedzenia
umowy bez zachowania terminów wypowiedzenia
najemca może:
żądać obniżenia czynszu za czas trwania wad, jeśli rzecz najęta ma wady, które ograniczają jej
przydatność do umówionego użytku
może wypowiedzieć umowę bez zachowania terminów wypowiedzenia jeśli:
w chwili wydania rzeczy ma ona wady, które uniemożliwiają jej używanie
wady takie powstały później, a wynajmujący pomimo otrzymanego zawiadomienia nie
usunął ich w czasie odpowiednim
wady nie dadzą się usunąć
Zakończenie najmu - stosunek najmu ulega zakończeniu na skutek następujących zdarzeń prawnych:
zawarcia umowy rozwiązującej
nadejścia terminu końcowego oznaczonego w umowie
wypowiedzenia z zachowaniem terminów wypowiedzenia
jeśli umowa była zawarta na czas nieoznaczony – uprawnienie do wypowiedzenia przysługuje i
wynajmującemu i najemcy z zachowaniem ustawowych terminów:
czynsz – płatny w odstępach czasu dłuższych niż msc – można wypowiedzieć max 3
miesiące naprzód na koniec kwartału kalendarzowego
czynsz – płatny miesięcznie – można wypowiedzieć na msc. naprzód na koniec miesiąca
kalendarzowego
czynsz – płatny w krótszych odstępach czasu – najemca może wypowiedzieć na trzy dni
naprzód
jeśli najem jest dzienny – na jeden dzień naprzód
jeśli umowa była zawarta na czas oznaczony – wynajmujący i najemca mogą wypowiedzieć najem
w wypadkach wskazanych w umowie
wypowiedzenia bez zachowania terminów
najemca – gdy rzecz ma wady określone w art. 664§2 KC
wynajmujący – jeśli najemca używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową/przeznaczeniem rzeczy i
pomimo upomnienia nie przestaje albo rzecz zaniedbuje; jeśli najemca dopuszcza się zwłoki z
zapłatą co najmniej za dwa pełne okresy płatności
uprawnienie do wypowiedzenia przysługuje także nabywcy rzeczy najętej
20
obowiązek utrzymania w należytym stanie technicznym/higienicznym lokalu
obowiązek czynienia drobnych nakładów, połączonych ze zwykłym używaniem rzeczy
obowiązek przestrzegania porządku domowego
naruszenie: może skutkować wypowiedzeniem umowy przez wynajmującego bez zachowania
terminów
obowiązek uzyskania zgody wynajmującego na oddanie lokalu lub jego części do bezpłatnego używania
oraz zgody na podnajem lokalu
obowiązek zwrotu lokalu wynajmującemu po zakończeniu najmu w stanie niepogorszonym
uprawnienie do założenia w najętym lokalu oświetlenia elektrycznego, gazu, telefonu i innych
21
uprawnienie do lokalu socjalnego nie przysługuje, gdy powodem wydania wyroku nakazującego opróżnienie
lokalu jest znęcanie się nad rodziną
obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego – gmina
zakaz wykonywania wyroków eksmisyjnych od 1.11 do 31.03
osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są zobowiązane co miesiąc uiszczać odszkodowanie – wysokość zależy
od tego, czy osoby zajmujące lokal są uprawnione do lokalu zamiennego/socjalnego
Dzierzawa
Definicja:
Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania
pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu
umówiony czynsz (693§1 KC)
Do umowy dzierżawy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie
Charakter:
Jest to umowa wzajemna, konsensualna, odpłatna
Stosunek dzierżawy: charakter trwały
Może zostać zawarta na czas nieoznaczony/oznaczony; maksymalnie 30 lat (powyżej – czas nieoznaczony)
22
Elementy dodatkowe:
Ustanie dzierżawy
upływ terminu oznaczonego w umowie
jeśli po upływie dzierżawca nadal korzysta z rzeczy za zgodą wydzierżawiającego, to poczytuje się,
że dzierżawa została przedłużona na czas nieoznaczony
wypowiedzenia umowy dzierżawy
jeśli została zawarta na czas oznaczony – każda ze stron może wypowiedzieć dzierżawę, jeśli w
umowie określono przyczyny wypowiedzenia
jeśli została zawarta na czas nieoznaczony – każda ze stron ma uprawnienie do wypowiedzenia
umowy:
termin wypowiedzenia – powinna określać umowa
brak postanowienia umownego = dzierżawę można wypowiedzieć na 6 miesięcy naprzód
przed upływem roku dzierżawnego
o w przypadku gruntów rolnych – termin wypowiedzenia – 1 rok naprzód na koniec
roku dzierżawnego
rok dzierżawny – każde 12 miesięcy liczone od dnia zawarcia umowy
wydzierżawiający może wypowiedzieć dzierżawę bez zachowania terminów w następujących
sytuacjach:
dzierżawca wykonuje dzierżawę niezgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki
dzierżawca bez zgody zmienia przeznaczenie przedmiotu dzierżawy
dzierżawca bez zgody oddał przedmiot dzierżawy osobie trzeciej do bezpłatnego
używania/poddzierżawił go
dzierżawca dopuszcza się zwłoki z zapłatą czynszu co najmniej za 2 pełne okresy płatności,
a gdy czynsz jest płatny tocznie – zwłoka z zapłatą więcej niż 3 miesiące (wydzierżawiający
powinien uprzedzić dzierżawcę i udzielić mu dodatkowego trzymiesięcznego terminu do
zapłaty zaległego czynszu)
Skutki zakończenia dzierżawy
dzierżawca ma obowiązek zwrócić przedmiot dzierżawy w stanie, w jakim powinien się znajdować przy
zachowaniu zasada prawidłowej gospodarki
jeśli dzierżawca poczynił na rzecz nakłady, to wydzierżawiający, w braku odmiennej umowy, może
zatrzymać ulepszenia za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości w chwili zwrotu rzeczy albo żądanie
przywrócenia stanu poprzedniego
roszczenia te przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy
dzierżawca, który ulepszył rzecz dzierżawioną ma roszczenie o zwrot wartości ulepszeń do
nabywcy
dzierżawca, który dokonał nakładów na wydzierżawioną rzecz może dochodzić ich zwrotu
wyłącznie na podstawie przepisów normujących stosunek dzierżawy oraz odpowiednich
przepisów o najmie
jeśli dzierżawa kończy się przed upływem roku dzierżawnego, to dzierżawca obowiązany jest zapłacić
czynsz w takim stosunku, w jakim pożytki, które pobrał/mógł pobrać, pozostają do pożytków z całego
roku dzierżawnego
jeśli przy zakończeniu dzierżawy dzierżawca gruntu rolnego pozostawia zgodnie ze swym obowiązkiem
zasiewy, może żądać zwrotu poczynionych na te zasiewy nakładów
zakończenie stos. dzierżawy nie powoduje rozwiązania z mocy prawa stosunku poddzierżawy
23
Uzyczenie
Definicja:
Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony/nieoznaczony, na
bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy (710 KC)
Przedmiot: może być nim każda rzecz ruchoma lub nieruchomość
o pieniądze – nie mogą być przedmiotem użyczenia
Charakter:
czynność prawna realna, nieodpłatna, nie jest wzajemna (brak ekwiwalentu), jednostronnie zobowiązująca
należy do umów regulujących używanie rzeczy
umowę tę wyróżnia nieodpłatny charakter
nie jest darowizną, gdyż rzecz oddana do używania pozostaje nadal w majątku użyczającego
do zawarcia dochodzi przez wydanie rzeczy używanej
Elementy dodatkowe
motywowana jest najczęściej bezinteresownością i chęcią przyjścia z pomocą bliskim
ustanie użyczenia
o z chwilą upływu terminu oznaczonego w umowie
o jeśli umowa została zawarta na czas nieoznaczony – gdy biorący uczynił z rzeczy użytek odpowiadający
umowie, albo gdy upłynął czas, w którym mógł ten użytek uczynić
o użyczający może żądać zwrotu rzeczy, nawet gdyby umowa została zawarta na czas oznaczony, jeśli:
biorący używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową/właściwościami/przeznaczeniem rzeczy
biorący powierza rzecz innej osobie bez upoważnienia/nie będąc zmuszony przez okoliczności
rzecz stanie się potrzebna użyczającemu z nieprzewidzianych powodów
24
Przedawnienie roszczeń
719 KC przewiduje szczególny roczny termin przedawnienia dla następujących roszczeń z umowy użyczenia:
o roszczenia użyczającego o naprawienie szkody za uszkodzenie/pogorszenie rzeczy
o roszczenia biorącego do używania przeciwko użyczającemu o zwrot nakładów
o roszczenia biorącego przeciwko użyczającemu o naprawienie szkody poniesionej wskutek wad rzeczy
termin biegnie od dnia zwrotu rzeczy
pozostałe roszczenia – przedawnienie na zasadach ogólnych – 118 KC
Umówa leasingu
Definicja:
Przesz umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa nabyć rzecz
od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania
albo do używania i pobierania pożytków na czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić
finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z
tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.
Umowa leasingu jest powiązana z umową o nabycie rzeczy przez finansującego od zbywcy
Strony: finansującym może być tylko podmiot prowadzący przedsiębiorstwo zarobkowe w zakresie leasingu,
korzystającym może być każda osoba fizyczna/jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej
Przedmiot: rzeczy ruchome, jak i nieruchomości; nie mogą: dobra niematerialne, prawa
Świadczenie finansującego – charakter ciągły
Świadczenie korzystającego – jednorazowe świadczenie pieniężne uiszczane w ratach
Do umowy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie i sprzedaży na raty w zakresie okr. w 709^17 KC
Charakter:
Jest umową jednostronnie kwalifikowaną podmiotowo, dwustronnie zobowiązującą, konsensualną, wzajemną,
odpłatną, może być zawarta jedynie na czas oznaczony
Forma: powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności (ad solemnitatem
25
Obowiązki korzystającego
odbioru przedmiotu leasingu od finansującego
używania rzeczy i pobierania pożytków w sposób określony w umowie, a gdy umowa nie określa – w
sposób odp. właściwościom/przeznaczeniu rzeczy
utrzymania rzeczy w należytym stanie, w szczególności dokonywania jej konserwacji i napraw
niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym, z uwzględnieniem jej zużycia wskutek
prawidłowego używania/ponoszenia ciężarów związanych z jej własnością lub posiadaniem rzeczy
na korzystającym ciąży obowiązek niezwłocznego zawiadomienia finansującego o konieczności
dokonania istotnej naprawy
zapłaty finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenia równego co najmniej cenie lub
wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego
obowiązek płacenia rat w terminach umówionych – uprawnienie do wypowiedzenia umowy
leasingu przysługuje finansującemu gdy:
korzystający dopuszcza się zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty
korzystający, pomimo wyznaczenia mu na piśmie przez finansującego terminu
dodatkowego do zapłacenia zaległości z zagrożeniem, że w razie jego bezsk. upływu
będzie mógł leasing wypowiedzieć, zaległości takich nie zapłacił
ponoszenie kosztów ubezpieczenia rzeczy na wypadek jej utraty w czasie trwania leasingu, jeśli strony
postanowiły tak w umowie
zwrot rzeczy po zakończeniu leasingu w stanie niepogorszonym (z uwzględnieniem zużycia rzeczy,
będącego następstwem prawidłowego korzystania z rzeczy)
Elementy dodatkowe:
Odpowiedzialność finansującego za wady rzeczy
zasada: finansujący nie odpowiada wobec korzystającego za przydatność rzeczy do umówionego użytku
nie dotyczy: sytuacji, gdy wady powstały wskutek okoliczności za które finansujący ponosi
odpowiedzialność
postanowienia umowy leasingu mniej korzystne dla korzystającego są nieważne (709^8 KC)
przysługujące finansującemu względem zbywcy uprawnienia z tytułu wad rzeczy przechodzą z mocy
ustawy na korzystającego z chwilą zawarcia umowy przez finansującego ze zbywcą
bez zgłoszenia żądania przez korzystającego finansujący nie może odstąpić od umowy ze zbywcą z
powodu wad rzeczy
wykonanie przez korzystającego uprawnień z tytułu wad rzeczy nie wpływa na jego obowiązki z umowy
leasingu, chyba że finansujący odstąpił od umowy ze zbywcą z powodu wady rzeczy
finansujący odpowiada wobec korzystającego za wady rzeczy, które powstały na skutek okoliczności, za
które finansujący ponosi odpowiedzialność – odpowiednio przepisy o najmie
uprawnienia korzystającego (zależne od rodzaju wady)
jeśli rzecz ma wady ograniczające przydatność do umówionego użytku – korzystający może żądać
odpowiedniego obniżenia wynagrodzenia za czas trwania wad (chyba, że wiedział)
jeżeli w chwili wydania korzystającemu rzecz ma wady uniemożliwiające używanie rzeczy albo
takie wady powstały później, a finansujący nie usunął ich w czasie odpowiednim, pomimo
zawiadomienia lub wady usunąć się nie dadzą – korzystający może wypowiedzieć umowę ze
skutkiem natychmiastowym (chyba, że wiedział o wadach)
26
wypowiedzenia umowy przez finansującego
może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym, jeśli korzystający albo naruszył swoje
obowiązki w postaci utrzymania rzeczy w należytym stanie, właściwego używania, w razie
nieusunięcia zmian w rzeczy dokonanych bez zgody finansującego, w razie zwłoki z zapłatą co
najmniej jednej raty (termin dodatkowy)
odstąpienia przez finansującego od umowy ze zbywcą z powodu wady rzeczy
utraty rzeczy
jeśli strony się tak umówią to zazwyczaj po zakończeniu leasingu przedmiot świadczenia przechodzi na
własność korzystającego
Zlecenie
Definicja:
Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla
dającego zlecenie
W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonywania czynności w imieniu dającego
zlecenie.
Jeżeli ani z umowy ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez
wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie
jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokości wynagrodzenia, należy się
wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy
nie wymaga szczególnej formy
są dwie metody wykonania:
pełnomocnictwo- w imieniu i na rachunek zamawiającego
zastępstwo pośrednie- tylko na rachunek zamawiającego
Charakter:
Może być odpłatna jak i nie odpłatna.
Elementy dodatkowe:
Rozszerzenie odpowiedzialności:
w wypadku gdy przyjmujący zlecenie powierzył wykonanie zlecenia innej osobie nie będąc do tego
uprawniony, a rzecz należąca d dającego zleceni uległa przy wykonywaniu zlecenia uszkodzeniu/utracie
przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny (także za przypadek), chyba że jedno lub drugie nastąpiłoby
również wtedy, gdyby sam zlecenie wykonywał
Zakaz używania rzeczy i pieniędzy zleceniodawcy:
przyjmującemu zlecenie nie wolno używać we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie
od sum pieniężnych zatrzymanych ponad potrzebę wynikającą z wykonywania zlecenia powinien
płacić odsetki ustawowe
Odpowiedzialność solidarna: gdy kilka osób dało/przyjęło zlecenie wspólnie, ich odpowiedzialność jest solidarna
Śmierć zleceniodawcy:
zobowiązanie nie wygasa
gdy zgodnie z umową wygaśnie zleceniobiorca powinien:
gdyby z przerwania powierzonych mu czynności mogła wyniknąć szkoda- prowadzić te czynności
nadal dopóki spadkobierca/przedstawiciel ustawowy dającego zlecenie nie będzie mógł zarządzić
inaczej
Śmierć przyjmującego zlecenie:
w braku odmiennej umowy zlecenie wygasa wraz ze śmiercią albo wskutek utraty przez zleceniobiorcę
pełnej zdolności do czynności prawnych
Przedawnienie roszczeń:
Z upływem lat 2:
roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków
przysługujące osobom, które stale/w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się
czynnościami danego rodzaju, to dotyczy także roszczeń o zaliczki
roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowywania lub nauki, jeżeli przysługują
osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na
ten cel przeznaczone
28
Prówadzenie cudzych spraw bez zlecenia
Definicja:
Kto bez zlecenia prowadzi cudza sprawę, powinien działać z korzyścią osoby, której sprawę prowadzi, i zgodnie z
jej prawdopodobną wolą, a przy prowadzeniu sprawy obowiązany jest zachowywać należytą staranność.
Charakter:
Jest to źródło zobowiązania pozaumownego. Zobowiązanie to powstaje, gdy nastąpi fakt dobrowolnego
prowadzenia cudzej sprawy- mimo braku tytułu prawnego do jej prowadzenia
Elementy dodatkowe:
Potwierdzenie osoby, której sprawa była prowadzona, nadaje prowadzeniu sprawy skutki zlecenia
Ratowanie cudzego dobra-kto w celu odwrócenia niebezpieczeństwa grożącego drugiemu ratuje dobro, może
żądać od niego zwrotu uzasadnionych wydatków, chociażby jego działanie nie odniosło skutku, i jest
odpowiedzialny tylko za winę umyślną lub rażące niedbalstwo
Stosunek stron w ramach prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia kończy się z chwilą zakończenia sprawy i
uregulowania wzajemnych roszczeń.
kończyłby się również w razie śmierci prowadzącego- jeśli zastosujemy analogię do art. 748 KC- może to
zależeć od okoliczności
Przypadki zbliżone: gdy prowadzący jest w błędnym przekonaniu że prowadzi własną sprawę, a w rzeczywistości
jest to sprawa cudza.
29
Umówa ó dziełó
Definicja:
Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a
zamawiający do zapłaty wynagrodzenia (672 KC)
Dzieło musi być ściśle oznaczone, jest to samoistny wytwór ludzkiej działalności, który ma powstać dopiero w
przyszłości
Stroną umowy o dzieło może być każdy podmiot prawa cywilnego
Szczególna regulacja umowy o dzieło: kiedy zamawiającym jest konsument (określenie wynagrodzenia,
obowiązek podawania stosownych informacji, odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową, formy umowy
– jak w sprzedaży konsumenckiej)
Charakter:
Jest to umowa konsensualna, odpłatna i wzajemna
Forma: co do zasady do zawarcia umowy o dzieło nie jest wymagane zachowanie formy
konsumencka umowa o dzieło: w określonych wypadkach przyjmujący ma obowiązek potwierdzić na
piśmie wszystkie istotne postanowienia umowy (wykonanie dzieła o wartości przewyższającej 2000 zł,
wykonanie dzieła na zamówienie wg precyzyjnych kryteriów)
30
jeśli zestawienie sporządził przyjmujący zamówienie – może żądać podwyższenia tylko
wtedy, gdy mimo zachowania należytej staranności nie mógł przewidzieć konieczności
prac dodatkowych
roszczenie to przysługuje mu tylko wtedy, gdy uzyskał zgodę zamawiającego na
wykonanie prac dodatkowych
wynagrodzenia ryczałtowego – prawo to przysługuje przyjmującemu zam., jeśli w toku
wykonywania dzieła zarządzenie właściwego organu państwowego zmieniło wysokość
cen/stawek obowiązujących w obliczeniach kosztorysowych
prawo do odstąpienia od umowy – jeżeli do wykonania dzieła potrzebne jest współdziałanie
zamawiającego, który nie wykazuje woli współdziałania
przyjmujący zamówienie może wyznaczyć zamawiającemu odpowiedni termin, z zagrożeniem, że
po jego bezskutecznym upływie będzie uprawniony od odstąpienia od umowy
31
ma prawo do odstąpienia od umowy
gdy zajdzie konieczność znacznego podwyższenia wynagrodzenia kosztorysowego
uprawnienie powinien wykonać niezwłocznie, zapłacić przyjmującemu zamówienie
odpowiednią część umówionego wynagrodzenia
tylko w sytuacjach, gdy umowa nie została w całości wykonana
może z tego prawa skorzystać w każdej chwili dopóki dzieło nie zostało ukończone, płacąc
przyjmującemu zamówienie umówione wynagrodzenie, w takim wypadku zamawiający może
odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła
Elementy dodatkowe:
Umowa zlecenia, a umowa o dzieło:
w odróżnieniu od umowy zlecenia, umowa o dzieło wymaga, aby starania przyjmującego zamówienia
doprowadziły do konkretnego rezultatu, jako koniecznego do osiągnięcia, nie, zatem jej wynik (jak w
umowie o dzieło), lecz starania w celu osiągnięcia tego wyniku są elementem wyróżniającym dla umowy
zlecenia tj. przedmiotowo istotnym
nieosiągnięcie w umowie o dzieło przez przyjmującego zamówienie oznaczonego w umowie rezultatu
stanowi klasyczny przykład niewykonania zobowiązania
Umowa o dzieło, a umowa o pracę:
Od umowy o pracę odróżnia umowę o dzieło brak osobistego podporządkowania zamawiającemu oraz
wymóg osiągnięcia określonego rezultatu
32
WYGAŚNIĘCIE UMOWY O DZIEŁO:
na skutek i z chwilą odebrania dzieła przez zamawiającego
na skutek odstąpienia jednej ze stron od umowy
na skutek śmierci/niezdolności do pracy przyjmującego zamówienie
wtedy, gdy wykonanie dzieła zależy od osobistych przymiotów przyjmującego zamówienie
Przechówanie
Definicja:
Przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować wstanie niepogorszonym rzecz ruchomą
oddaną mu na przechowanie
Wytwarza się między stronami stosunek ciągły oparty na zaufaniu składającego rzecz na przechowanie
Elementy przedmiotowo istotne:
porozumienie stron co do pieczy nad zachowaniem w stanie niepogorszonym rzeczy oddanej
przechowawcy i jej zwrotu po ustaniu przechowania
nie jest decydujące, czy przechowanie ma mieć charakter odpłatny czy nieodpłatny w braku wskazań
przyjmuje się że jest odpłatne.
nie musi być zawarta w szczególnej formie
Jeżeli wysokość wynagrodzenia za przechowanie nie jest określona w umowie albo taryfie, przechowawcy należy
się wynagrodzenie w danych stosunkach przyjęte, chyba że z umowy lub okoliczności wynika, iż zobowiązał się
przechować rzecz bez wynagrodzenia.
Charakter:
Umowa realna.
33
powinien wykonać zobowiązanie osobiście- chyba że zmuszą go do tego okoliczności- w takim wypadku
musi niezwłocznie zawiadomi składającego- odpowiada tylko wtedy za winę w wyborze
przy posłużeniu się zastępcą odpowiadają solidarnie
gdy przechowawca: używa rzecz, zmienia miejsce, w zły sposób przechowuje, oddaje innej osobie->
surowa odpowiedzialność jak za casus mixtus
może żądać odebrania rzeczy przed upływem terminu
gdy przechowanie było nie odpłatne w każdym czasie byle termin pasował składającemu
gdy było odpłatne z przyczyn i okoliczności które mogą wywołać uszczerbek dla niego lub rzeczy a
nie dało się ich wcześniej przewidzieć
zwrot rzeczy powinien nastąpić w miejscu, gdzie miała być przechowywana
Prawa i obowiązki składającego:
ma obowiązek zwrotu wydatków poniesionych przez przechowawcę w celu należytego wykonania pieczy
nad rzeczą i zwolnienia przechowawcy od zobowiązań, które by w tym zakresie na siebie przyjął
składający ma obowiązek odbioru rzeczy
przy przechowaniu odpłatnym musi uiścić wynagrodzenie
składający może w każdym czasie żądać wydania rzeczy
Elementy dodatkowe:
Odpowiedzialność solidarna: Jeżeli kilka osób wspólnie przyjęło lub oddało rzecz na przechowanie, ich
odpowiedzialność jest solidarna
Depozyt nieprawidłowy: Jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy/okoliczności wynika, że przechowawca
może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi/innymi rzeczami oznaczonym tylko co do gatunku,
stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce- depozyt nieprawidłowy. Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o
przechowaniu.
Przypadki podobne do przechowania: depozyt sądowy, zachowanie.
34
Zakres odpowiedzialności utrzymującego zarobkowo hotel lub podobny zakład:
Odpowiedzialność utrzymującego zarobkowo hotel/inny zakład oparta jest na zasadzie ryzyka
Jest to odp. niezależna od tego, czy została zawarta umowa, powstaje przez sam fakt wniesienia rzeczy
Rzecz wniesiona to:
rzecz, która w czasie korzystania przez gościa z usług hotelu/innego zakładu znajduje się w tym hotelu
albo znajduje się poza nim, a została powierzona utrzymującemu hotel lub osobie u niego zatrudnionej
albo umieszczona w miejscu przez nich wskazanym/przeznaczonym na ten cel
rzecz, która w krótkim zwyczajowo przyjętym okresie poprzedzającym lub następującym po tym, kiedy
gość korzystał z usług hotelu lub podobnego zakładu została powierzona utrzymującemu hotel lub
osobie u niego zatrudnionej albo umieszczona w miejscu przez nich wskazanym/na ten cel
przeznaczonym
Rzeczami wniesionymi do hotelu nie są:
pojazdy mechaniczne, rzeczy w nich pozostawione
żywe zwierzęta
Utrzymujący hotel ma obowiązek przyjąć na przechowanie pieniądze, papiery wartościowe, cenne przedmioty –
może odmówić tylko wtedy, gdy zagrażają one bezpieczeństwu albo jeżeli w stosunku do wielkości/standardu
hotelu mają zbyt dużą wartość/zajmują zbyt dużo miejsca
Utrzymujący hotel odpowiada za:
utratę rzeczy
uszkodzenie rzeczy
Nie można w drodze umowy/ogłoszenia w hotelu wyłączyć/ograniczyć odpowiedzialności za utratę lub
uszkodzenie rzeczy
Można się uwolnić od odpowiedzialności jeżeli wykaże się, że szkoda nastąpiła na skutek:
właściwości rzeczy wniesionej
siły wyższej
wyłącznej winy poszkodowanego/osoby, która mu towarzyszyła itp.
Poszkodowany – obowiązek niezwłocznego zawiadomienia utrzymującego hotel o powstaniu szkody
w przeciwnym razie – roszczenie wygasa
nie jest wymagane – gdy szkoda została wyrządzona przez utrzymującego hotel albo rzecz została przyjęta
na przechowanie
Przepisy o odpowiedzialności i ustawowym prawie zastawu utrzymującego zarobkowo hotel/podobny zakład
stosuje się odpowiednio do zakładów kąpielowych
odp. dotyczy jedynie przedmiotów, które zwykle są wnoszone przez osoby korzystające z usług tego
rodzaju zakładów
w przypadku innych przedmiotów zakład kąpielowy odpowiada gdy:
rzeczy zostały przyjęte na przechowanie
szkoda wynikła z winy umyślnej/rażącego niedbalstwa utrzymującego zakład/osoby zatrud.
Wysokość odszkodowania:
Ograniczenia obowiązku naprawienia szkody utrzymującego hotel:
odszkodowanie obejmuje jedynie damnum emergens (szkodę rzeczywistą)
obowiązek naprawienia szkody jest ograniczony kwotowo do określonej sumy
zakres obowiązku naprawienia szkody jest ograniczony względem jednego gościa, do wysokości
stokrotnej należności za dostarczone mu mieszkanie/dobę, odpowiedzialność za każdą rzecz nie
może przekraczać pięćdziesięciokrotnej wysokości tej należności
Ograniczenia kwotowe zakresu obowiązku naprawienia szkody nie dotyczą wypadku, gdy:
utrzymujący zarobkowo hotel/inny podobny zakład przyjął rzeczy na przechowanie
albo odmówił przyjęcia rzeczy na przechowanie, mimo że obowiązany był je przyjąć
szkoda wynikłą z winy umyślnej/rażącego niedbalstwa utrzymującego zarobkowo hotel/inny zakład
35
Ustawowe prawo zastawu:
Utrzymującym zarobkowo hotel lub podobny zakład przysługuje prawo zastawu na rzeczach wniesionych
Prawo to służy zabezpieczeniu następujących należności i roszczeń:
należności na mieszkanie, utrzymanie, usługi osobie korzystającej z usług hotelu/podobnego zakładu
roszczeń o zwrot wydatków dla tej osoby poniesionych
Do prawa zastawu utrzymującego hotel stosuje się przepisy o ustawowym prawie zastawu wynajmującego
Przedawnienie roszczeń:
Roszczenie o naprawienie szkody wynikłej z utraty/uszkodzenia rzeczy wniesionych przedawniają się z upływem 6
miesięcy od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie oraz z upływem roku (w każdym razie), w
którym poszkodowany przestał korzystać z usług hotelu/podobnego zakładu
Roszczenia przedsiębiorstw hotelowych z tytułu należności za dostarczone mieszkanie/utrzymanie/usługi z tytułu
wydatków poniesionych na rzecz gości przedawniają się z upływem 2 lat
taki sam termin: roszczenia przedsiębiorstw gastronomicznych przeciwko ich gościom
Umówa składu
Definicja
Przez umowę składu przedsiębiorca składowy zobowiązuje się do przechowania, za wynagrodzeniem oznaczonych
w umowie rzeczy ruchomych. Przedsiębiorca składowy jest obowiązany wydać składającemu pokwitowanie, które
powinno wymieniać rodzaj, ilość, oznaczenie i sposób opakowania rzeczy, jak też inne istotne postanowienia
umowy
przedmiot: rzeczy ruchome
składający – osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna
Charakter:
Umowa jest: konsensualna, odpłatna, wzajemna.
36
przedsiębiorca może łączyć rzeczy zamienne tego samego gatunku i tej samej jakości, należące do kilku
składających za ich pisemną zgodą
wydanie składującemu przypadającej mu części w ten sposób połączonych nie wymaga zgody
pozostałych składających
podział i połączenie rzeczy powinny być ujawnione w dokumentach przedsiębiorcy składowego
służy mu na zabezpieczenie roszczeń o składowe i należności uboczne, o zwrot wydatków i kosztów, w
szczególności przewoźnego i opłat celnych, o zwrot udzielonych składającemu zaliczek oraz wszelkich
innych należności powstałych z tytułu umowy lub umów składu, ustawowe prawo zastawu na rzeczach
oddanych na skład, dopóki znajdują się u niego/osoby, która je dzierży w jego imieniu, albo dopóki może
nimi rozporządzać za pomocą dokumentów
jeśli składający nie odbiera rzeczy przedsiębiorca może oddać rzecz na przechowanie na koszt i ryzyko
składającego
tylko wtedy, jeżeli uprzedził składającego o zamiarze skorzystania z przysługującego mu prawa
listem poleconym, wysłanym nie później niż na 14 dni przed upływem umówionego terminu
pomimo zawarcia umowy na czas oznaczony przedsiębiorca może z ważnych przyczyn, w każdym czasie,
wezwać składającego do odebrania rzeczy, wyznaczając jednak odpowiedni termin ich odebrania
Prawa i obowiązki składającego
przedsiębiorca powinien umożliwić składającemu obejrzenie rzeczy, dzielenie ich lub łączenie, pobieranie
próbek oraz dokonywanie innych czynności w celu zachowania rzeczy w należytym stanie
Elementy dodatkowe:
przepisów o umowie składu nie stosuje się gdy przedsiębiorca składowy nabywa własność złożonych rzeczy i jest
obowiązany zwrócić tylko taką samą ilość rzeczy tego samego gatunku i takiej samej jakości
Przedawnienie roszczeń: roszczenia przedawniają się z upływem roku
Przedłużenie umowy: umowę zawartą na czas nieoznaczony uważa się za przedłużoną na czas nieoznaczony jeżeli
na 14 dni przed upływem terminu przedsiębiorca nie zażądał listem poleconym odebrania rzeczy w umówionym
terminie
Wypowiedzenie: umowę zawartą na czas nieoznaczony przedsiębiorca składowy może wypowiedzieć listem
poleconym, zachowaniem terminu miesięcznego, jednakże nie wcześniej niż po upływie 2 miesięcy od złożenia
rzeczy
Wygaśnięcie roszczeń składającego
przez odebranie rzeczy bez zastrzeżeń oraz zapłatę wszystkich należności, wygasają wszelkie roszczenia do
przedsiębiorcy z tytułu umowy składu, z wyjątkiem roszczeń z tytułu niewidocznych uszkodzeń rzeczy, jeżeli
składający, w ciągu siedmiu dni od odbioru zawiadomił o nich przedsiębiorcę – nie w przypadku gdy jest wina
umyśla lub rażące niedbalstwo
37
Umówa agencyjna
Definicja:
Przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego
przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz
dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu
Strony: przyjmujący zlecenie – agent i dający zlecenie (podmioty profesjonalne – stosunek dwustronnie
kwalifikowany podmiotowo)
Typy agencji:
pośrednicza – agent zobowiązuje się do pośredniczenia przy zawieraniu umów z klientami na rzecz
dającego zlecenie i/lub
przedstawicielska – zobowiązuje się do zawierania umów w imieniu dającego zlecenie
Agentowi może zostać przyznane prawo wyłączności w odniesieniu do oznaczonej grupy klientów/obszaru
geograficznego – charakter agencji wyłącznej
Na skutek zawarcia umowy agencyjnej = stosunek prawny o char. trwałym, oparty na wzajemny zaufaniu, każda
stron jest zobowiązana do zachowania lojalności wobec drugiej, jak również wzajemnego informowania się we
wszystkich spr. mających dla stron znaczenie
Charakter:
Jest umową wzajemną, konsensualną, odpłatną
Forma: może być zawarta w formie dowolnej
ustawa wymaga zachowania formy pisemnej w odniesieniu do umowy agencyjnej, która wprowadza
odpowiedzialność agenta za wykonanie zobowiązania przez klienta (ad eventum)
38
prawo do odrębnej prowizji z tytułu przyjęcia odpowiedzialności za wykonanie zobowiązania przez
klienta
ustawowe prawo zastawu na rzeczach i papierach wartościowych dającego zlecenie, otrzymanych w
związku z umową agencyjną
służy ono zabezpieczeniu roszczeń o wynagrodzenie oraz o zwrot wydatków i zaliczek
udzielonych dającemu zlecenie
Elementy dodatkowe:
Zakończenie umowy agencyjnej
rozwiązanie umowy przez strony
upływ czasu, na który umowa została zawarta
wypowiedzenia umowy
zawarta na czas nieoznaczony – może być wypowiedziana przez każdą ze stron z zachowaniem
terminów wypowiedzenia, terminy umowne mogą być dłuższe od ustawowych
zawarta na czas oznaczony – umowa może być wypowiedziana bez zachowania terminów
wypowiedzenia z powodu niewykonania obowiązków przez jedną ze stron w całości/znacznej
części oraz w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności
jeśli wypowiedzenia dokonano przez okoliczności, za które druga strona ponosi
odpowiedzialność – jest ona obowiązana naprawić szkodę poniesioną przez
wypowiadającego w następstwie rozwiązania umowy
po rozwiązaniu umowy agent może żądać od dającego zlecenie świadczenia wyrównawczego jeśli:
w czasie umowy pozyskał nowych klientów, doprowadził do wzrostu obrotów z innymi
dający zlecenie nadal czerpie znaczne korzyści z umów zawartych z tymi klientami
agent – roszczenie o świadczenie wyrównawcze, jeśli przemawiają za tym względy słuszności
świadczenie wyrównawcze należne agentowi nie może przekroczyć wysokości wynagrodzenia agenta za
jeden rok, obliczonego na podst. średniego rocznego wynagrodzenia uzyskanego w okresie ost. 5 lat
jeśli umowa trwała krócej niż 5 lat, to wynagrodzenie oblicza się z uwzględnieniem średniej z całego
okresu jej trwania
agentowi nie przysługuje świadczenie wyrównawcze jeśli:
dający zlecenie wypowiedział umowę na skutek okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi agent
agent wypowiedział umowę, chyba, że wypowiedzenie jest uzasadnione okolicznościami, za które
odpowiada dający zlecenie, albo jest usprawiedliwione wiekiem, ułomnością lub chorobą agenta, a
względy słuszności nie pozwalają domagać się od niego dalszego wykonywania czynności agenta
agent za zgodą dającego zlecenie przeniósł na inną osobę swoje prawa i obowiązki wynikające z umowy
Ograniczenie działalności konkurencyjnej
powinno nastąpić w formie pisemnej pod rygorem nieważności
ważne, jeśli dotyczy grupy klientów lub obszaru geograficznego, objętych działalnością agenta oraz
rodzaju towarów lub usług, stanowiących przedmiot umowy
nie może być zastrzeżone na okres dłuższy niż dwa lata od rozwiązania umowy
odwołanie ma taki skutek, że po upływie 6 msc od dnia odwołania dający zlecenie jest zwolniony z
obowiązku wypłacania agentowi sumy pieniężnej za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej
39
agent może sam zwolnić się z ograniczenia działalności konkurencyjnej przez złożenie dającemu zlecenie
oświadczenia na piśmie – jeżeli wypowiedział umowę na skutek okoliczności, za które odp. ponosi dający
zlecenie -> złożenie oświadczenia dającemu zlecenie powinno nastąpić przed upływem miesiąca od dnia
wypowiedzenia
Kómis
Definicja:
Przez umowę komisu przyjmujący zlecenie – komisant zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie
działalności swego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie –
komitenta, lecz w imieniu własnym.
Charakter:
Umowa komisu jest: zobowiązująca, odpłatna, wzajemna, konsensualna, nazwana.
Prawa komisanta:
Jeżeli komitent dopuścił się zwłoki z odebraniem rzeczy, stosuje się odpowiednio przepisy o skutkach
zwłoki kupującego z odebraniem rzeczy sprzedanej
Jeżeli rzecz jest narażona na zepsucie, a nie można czekać na zarządzenie komitenta, komisant jest
uprawniony, a gdy tego interes komitenta wymaga- zobowiązany jest sprzedać rzecz z zachowaniem
należytej staranności. O dokonaniu sprzedaży obowiązany jest zawiadomić niezwłocznie komitenta.
Nie ponosi odpowiedzialności za ukryte wady fizyczne, jak również za jej wady prawne, jeżeli przed
zawarciem umowy podał to do wiadomości kupującego. Jednakże wyłączenie odpowiedzialności nie
dotyczy wad rzeczy, o których komisant wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć.
Komisant nabywa roszczenie o zapłatę prowizji z chwilą, gdy komitent otrzymał rzecz albo cenę. Jeżeli
umowa ma być wykonana częściami, komisant nabywa roszczenie o prowizję w miarę wykonywania
umowy.
Dla zabezpieczenia roszczeń o prowizję oraz roszczeń o zwrot wydatków i zaliczek udzielonych
komitentowi, jak również dla zabezpieczenia wszelkich innych należności wynikłych ze zleceń komisowych
przysługuje komisantowi ustawowe prawo zastawu na rzeczach stanowiących przedmiot komisu, dopóki
może nimi rozporządzać za pomocą dokumentów.
Wymienione należności mogą być zaspokojone z wierzytelności nabytych prze komisanta na rachunek
komitenta, z pierwszeństwem przed wierzycielami komitenta.
Obowiązki komitenta:
Ekwiwalentem powinności komisanta i jednocześnie świadczeniem wzajemnym komitenta jest zapłata
prowizji stanowiącej wynagrodzenie na wykonaną przez komisanta usługę. Zazwyczaj jest ona wyrażona
jako pewien procent od wartości transakcji i należy się pod warunkiem, że transakcja doszła do skutku.
40
Prawa komitenta:
komitent powinien otrzymać wszystko co po wykonaniu świadczenia uzyskał komitent
wszystkie wierzytelności są przelewane na jego rachunek
Elementy dodatkowe:
Komisant, który bez upoważnienia komitenta udzielił osobie trzeciej kredytu lub zaliczki, działa na własne
niebezpieczeństwo.
Do umowy sprzedaży rzeczy ruchomej, zawartej przez komisanta z osoba fizyczną która nabywa rzecz w celu
niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą ani zawodową, stosuje się przepisy o sprzedaży konsumenckiej.
art. 765-773 KC
Przewóz
Definicja:
Uregulowanie: ustawa z 15.11.1984 – Prawo przewozowe
Przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy.
Podmiot: przewoźnikiem może być jedynie podmiot prowadzący przedsiębiorstw, który w sposób
zawodowy/zarobkowy świadczy usługi transportowe
W ramach umowy przewoźnik zobowiązuje się dokonać czynności faktycznej w postaci przewiezienia
osób/rzeczy z jednego miejsca do drugiego
Charakter:
Jest to umowa dwustronnie zobowiązująca, konsensualna, odpłatna
Przewóz osób jest uregulowany odrębnie od przewozu rzeczy
Przewóz osób
Przepisy KC w zakresie przewozu osób regulują tylko zagadnienia dot:
warunków przewozu
odpowiedzialności przewoźnika za bagaż
przedawnienia roszczeń z umowy osób
Zawarcie umowy przewozu między przewoźnikiem i podróżnym następuje przez nabycie biletu na przejazd lub
spełnienie innych określonych przez przewoźnika warunków dostępu do środka transportowego, a w razie ich
nieustalenia – przez samo zajęcie miejsca w środku transportowym
Przewoźnik
zobowiązany do zapewnienia podróżnym warunków bezpieczeństwa/higieny odpowiadających
rodzajowi transportu oraz wygód (niezbędnych)
ponosi odpowiedzialność za bagaż, który podróżny przewozi ze sobą (gdy szkoda wynikła z winy
umyślnej/rażącego niedbalstwa przewoźnika)
za bagaż powierzony – ponosi odpowiedzialność wg zasad przewidzianych dla przewozu rzeczy
Roszczenia z tytułu przewozu osób przedawniają się z upływem roku od dnia wykonania przewozu
41
Przewóz rzeczy:
Obowiązki przewoźnika:
wykonanie przewozu przesyłki zgodnie z treścią umowy
wydanie na żądanie wysyłającego listu przewozowego (zawiera dane dotyczące przesyłki, istotne
postanowienia umowy)
wydanie na żądanie od wysyłającego odpisu listu przewozowego/poświadczenia przyjęcia
przesyłki do przewozu
niezwłocznie zawiadomić odbiorcę o nadejściu przesyłki do miejsca przeznaczenia
niezwłocznie zawiadomić wysyłającego, jeśli odbiorca odmawia przyjęcia przesyłki/nie można mu jej
doręczyć
Uprawnienia przewoźnika:
może sprzedać przesyłkę, jeśli jest narażona na zepsucie lub jej przechowanie wymaga kosztów, na które
nie ma pokrycia
ustawowe prawo zastawu na przesyłce, dopóki przesyłka znajduje się u niego/osoby, która ją dzierży w
jego imieniu albo dopóki może nią rozporządzać za pomocą dokumentów => służy do zabezpieczenia
następujących roszczeń:
wynikających z umowy przewozu tj. np. przewoźnego, składowego, opłat celnych itd.
przysługujących poprzednim spedytorom i przewoźnikom
42
Elementy dodatkowe:
Odpowiedzialność przewoźnika
o za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki w czasie przewozu – odszkodowanie nie może przewyższać
zwykłej wartości przesyłki, chyba, że szkoda wynikła z winy umyślnej/rażącego niedbalstwa przewoźnika
nie ponosi odpowiedzialności za ubytek nieprzekraczający granic ustalonych we właściwych
przepisach, w braku – granic zwyczajowo przyjętych
o za utratę, ubytek, uszkodzenie pieniędzy, kosztowności, papierów wartościowych, rzeczy szczególnie
cennych -> jedynie wtedy, gdy właściwości przesyłki były podane przy zawarciu umowy
nie dot. sytuacji, gdy szkoda wynikła z winy umyślnej/rażącego niedbalstwa przewoźnika
o za czynności dalszych przewoźników jak za swoje własne
o z tytułu niewidocznych uszkodzeń przesyłki, jeżeli odbiorca w ciągu tygodnia od chwili przyjęcia przesyłki
zawiadomi o nich przewoźnika
inne roszczenia przeciwko przewoźnikowi wynikające z umowy przewozu wygasają wskutek
zapłaty należności przewoźnika i przyjęcia przesyłki bez zastrzeżeń
nie dot. wypadków, gdy szkoda wynikła z winy umyślnej/rażącego niedbalstwa przewoźnika
o przewoźnicy ponoszą solidarną odpowiedzialność za cały przewóz, jeśli przyjęli przesyłkę na podstawie
tego samego listu przewozowego
przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie za cały przewóz ma roszczenie zwrotne do przewoźnika
ponoszącego odp. za okoliczności, z których szkoda wynikła
jeśli okoliczności nie można ustalić – odp. ponoszą wszyscy przewoźnicy w stosunku do
przypadającego im przewoźnego
wolny od odpowiedzialności: ten przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała na
przestrzeni, przez którą przewoził
Spedycja
Definicja:
Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego
przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie. Jeżeli przepisy nie stanowią
inaczej do umowy spedycji stosuje się przepisy o umowie o zlecenie. Wynagrodzenie spedytora inaczej prowizja,
jest na ogół unormowane w obowiązujących taryfach. W braku bliższych danych do ustalenia prowizji spedytora
stosuje się przepisy o zleceniu.
Charakter:
Umowa jest: zobowiązująca, odpłatna i wzajemna.
43
jest odpowiedzialny za przewoźników i dalszych spedytorów, którymi posługuje się przy wykonywaniu
zlecenia, chyba że nie ponosi winy w wyborze
może sam dokonać przewozu- ma prawa i obowiązki przewoźnika
odszkodowanie za utratę/ubytek/uszkodzenie przesyłki w czasie od jej przyjęcia aż do wydania
przewoźnikowi, dalszemu spedytorowi, dającemu zlecenie lub osobie przez niego wskazanej, nie może
przewyższać zwykłej wartości przesyłki, chyba że szkoda wynikła z winy umyślnej/ rażącego niedbalstwa
spedytora.
nie ponosi odpowiedzialności za ubytek nieprzekraczający granic ustalonych we właściwych
przepisach, a w braku takich przepisów- granic zwyczajowo przyjętych
za utratę/ubytek/uszkodzenie pieniędzy, kosztowności, papierów wartościowych lub rzeczy
szczególnie cennych spedytor ponosi odpowiedzialność jedynie, gdy właściwości przesyłki były
podane przy zawarciu umowy. ( nie obowiązuje gdy szkoda spowodowana z winy umyślnej lub
rażącego niedbalstwa)
dla zabezpieczenia roszczeń o przewoźne i roszczeń o prowizję, zwrot wydatków i innych należności, jak
również dla zabezpieczenia takich roszczeń przysługujących poprzednim spedytorom i przewoźnikom,
przysługuje spedytorowi ustawowe prawo zastawu na przesyłce, dopóki przesyłka znajduje się u niego
albo osoby, która ją dzierży w jego imieniu, albo dopóki może nią rozporządzać za pomocą dokumentów
Elementy dodatkowe:
Przedawnienie roszczeń:
roszczenia przedawniają się z upływem roku
termin zaczyna biec:
w przypadku roszczeń z tytułu uszkodzenia/ubytku przesyłki- od dnia dostarczenia przesyłki
w przypadku całkowitej utraty przesyłki/ dostarczenia jej z opóźnieniem- od dnia, w którym
przesyłka miała być dostarczona
w innych przypadkach od dnia wykonania zlecenia
Przedawnienie roszczeń między spedytorami i przewoźnikami
roszczenia przysługujące spedytorowi przeciwko przewoźnikom i dalszym spedytorom, którymi się
posługiwał w przewozie, przedawniają się z upływem 6 m-cy od dnia, kiedy spedytor naprawił szkodę,
albo od dnia, kiedy wytoczono powództwo.
Dóstawa
Definicja:
Przez umowę dostawy dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy oznaczonych co do gatunku oraz ich
dostarczenia częściami/periodycznie, a odbiorca zobowiązuje się do odebrania tych rzeczy i do zapłacenia ceny
(605 KC)
Dostawca – dowolny podmiot, z tym zastrzeżeniem, że musi być on jednocześnie wytwórcą rzeczy
Zwykle umowa dostawy – zawierana między podmiotami profesjonalnymi
jeśli jest zawierana w zakresie działalności przedsiębiorstwa dostawcy, a odbiorcą jest osoba fizyczna,
która nabywa rzecz w celu niezwiązanym z działalności gospodarczą/zawodową, to stosuje się przepisy o
sprzedaży konsumenckiej (605^1)
Charakter:
Jest to umowa zobowiązująca, wzajemna, odpłatna, konsensualna i kauzalna
Forma: wymaga zachowania formy pisemnej dla celów dowodowych
nie dotyczy obrotu między przedsiębiorcami
44
Prawa i obowiązki stron umowy dostawy:
Prawa i obowiązki dostawcy:
uprawnienie do odbioru ceny za wytworzone i dostarczone rzeczy
obowiązek wytworzenia i dostarczenia odbiorcy rzeczy oznaczonych co do gatunku
obowiązek zawiadomienia odbiorcy, że towary i surowce niezbędne do wykonania przedmiotu dostawy,
które były dostarczane przez odbiorcę są nieprzydatne do prawidłowego wykonania przedmiotu dostawy
(607 KC)
ponosi odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy (609 KC), odpowiedzialność ta istnieje
także wtedy, gdy wytworzenie rzeczy nastąpiło w sposób określony przez odbiorcę lub wg dostarczonej
przez niego dokumentacji technologicznej
dostawca nie ponosi odpowiedzialności, gdy:
nie mógł wykryć wadliwego sposobu produkcji/dokumentacji tech. mimo należytej staranności
odbiorca, mimo zwrócenia przez dostawcę uwagi na powyższe wadliwości obstawał przy swoim
sposobie produkcji/dokumentacji
Elementy dodatkowe:
W kwestiach nieuregulowanych przepisami dot. umowy dostawy (605-611 KC) do praw i obowiązków
dostawcy/odbiorcy dostawy stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży
Dotyczy to w szczególności: określenia ceny, zasad wydania rzeczy, zwłoki w odebraniu rzeczy/zapłacie ceny,
terminów przedawnienia i odpowiedzialności za wady rzeczy
45
Pózyczka
Definicja
Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość
pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo
tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Charakter:
Umowa pożyczki jest umową konsensualną, dwustronnie zobowiązującą, może mieć charakter
odpłatny/nieodpłatny
Należy do umów regulujących stosunki kredytowe (obok umowy kredytu i rachunku bankowego)
Nie jest konieczne przeniesienie posiadania pieniędzy/rzeczy oznaczonych co do gatunku
Forma: umowa ta powinna być stwierdzona pismem, gdy wartość przedmiotu pożyczki przekracza 500 zł
46
Umówa rachunku bankówegó
Definicja:
Przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub
nieoznaczony, do przechowania jego środków pieniężnych oraz, jeżeli umowa tak stanowi, do przeprowadzania
na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych.
Istotne elementy:
zobowiązanie banku do przyjmowania i przechowywania środków pieniężnych klienta
zobowiązanie do przeprowadzenia na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych, do czego bank zostaje
umocowany
Charakter:
Jest to umowa konsensualna, powstająca przez samo porozumienie stron co do otwarcia rachunku bankowego.
Jest: odpłatna, nigdy wzajemna.
Elementy dodatkowe:
Wypowiedzenie umowy: rozwiązanie umowy rachunku bankowego zawartej na czas nieoznaczony może nastąpić
w każdym czasie wskutek wypowiedzenia przez którakolwiek ze stron
bank może wypowiedzieć taką umowę tylko z ważnych powodów
roszczenia wynikające ze stosunku rachunku bankowego przedawniają się z upływem 2 lat- nie dotyczy to
roszczeń o zwrot wkładów oszczędnościowych
47
Póręczenie i gwarancja bankówa
Definicja:
Przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek,
gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności
złożone na piśmie.
Poręcznie jest zawisłe wobec długu głównego- czyli ma charakter akcesoryjny:
nieważność długu głównego powoduje nieważność długu głównego powoduje nieważność poręczenia;
wyjątkiem jest tu przypadek objęty przepisem art.877 KC –(„ w razie poręczenia za dług osoby, która nie
mogła zobowiązać się z powodu braku zdolności do czynności prawnych, poręczyciel powinien spełnić
świadczenie jako dłużnik główny, jeżeli w chwili poręczenia o braku zdolności tej osoby wiedział lub z
łatwością mógł się dowiedzieć”.)
umorzenie długu głównego powoduje wygaśnięcie poręczenia; nie jest to zależne od okoliczności czy
wierzyciel został przy tym zaspokojony czy nie
o zakresie zobowiązania poręczenia rozstrzyga każdoczesny zakres zobowiązania dłużnika głównego;
jednakże czynność prawna dokonana przez dłużnika z wierzycielem po udzieleniu poręczenia nie może
zwiększyć zobowiązania poręczyciela, w czym przejawia się konieczna ochrona interesu poręczyciela
przed nieoczekiwanym dla niego zwiększeniem ciężaru jego osobistego obowiązku
poręczycielowi służą przeciwko wierzycielowi zarzuty, jakie może podnieść dłużnik główny
w szczególności może potrącić wierzytelność przysługującą dłużnikowi względem wierzyciela
poręczyciel nie traci powyższych zarzutów, chociażby dłużnik zrzekł się ich albo uznał roszczenie
wierzyciela
w razie śmierci dłużnika poręczyciel nie może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności
spadkobiercy wynikające z przepisów prawa spadkowego
Charakter:
Umowa jest: zobowiązująca, ale nigdy wzajemna; nawet, gdy udzielenie poręczenia następuje za
wynagrodzeniem, najczęściej ma ono swoją podstawę prawną (causa) w stosunku między poręczycielem a
dłużnikiem głównym, który to stosunek zresztą dla umowy między poręczycielem a wierzycielem jest bez
znaczenia.
48
Elementy dodatkowe:
Odpowiedzialność wierzyciela:
jeżeli wierzyciel wyzbył się zabezpieczenia wierzytelności albo środków dowodowych, ponosi on
względem poręczyciela odpowiedzialność za wynikłą stąd szkodę
Opóźnienie dłużnika- jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia, wierzyciel powinien zawiadomić o tym
niezwłocznie poręczyciela
Poręczenie za dług przyszły
można poręczyć za dług przyszły do wysokości z góry oznaczonej
bezterminowe poręczenie za dług przyszły może być przed powstaniem długu odwołane w każdym czasie
Wygaśnięcie zobowiązania poręczyciela
jeżeli termin płatności długu nie jest oznaczony albo jeśli płatność długu zależy od wypowiedzenia się
poręczyciel może po upływie 6 miesięcy od daty poręczenia (a jeżeli poręczył za dług przyszły od daty
powstania długu) żądać, aby wierzyciel wezwał dłużnika do zapłaty, albo z najbliższym terminem dokonał
wypowiedzenia
jeżeli wierzyciel tego nie uczyni, zobowiązanie poręczyciela wygasa
Od odpowiedzialności współdłużników solidarnych różni się odpowiedzialność poręczyciela:
poręczenie jest zawsze zawisłe od długu głównego
przy zobowiązaniu solidarnym- wierzyciel zostaje zaspokojony, lecz mimo to dług nie wygasa, bo z mocy
ustawy poręczyciel wstępuje w dotychczasowy stosunek prawny w miejsce zaspokojonego wierzyciela
Gwarancja bankowa:
Udzielający gwarancji zobowiązuje się wobec beneficjusza gwarancji (wierzyciela w stosunku podstawowym) do
spełnienia świadczenia w przypadku niespełnienia go przez dłużnika ( ze stosunku podstawowego). W ten sposób
dłużnik ze stosunku gwarancyjnego (bank) przyjmuje odpowiedzialność za spełnienie świadczenia przez inną
osobę wobec beneficjariusza gwarancji.- Z punktu widzenia konstrukcji zobowiązaniowych należy
zakwalifikować ją do grupy umów o świadczenie przez osobę trzecią- art.391 KC.
Renta
Definicja:
Zobowiązanie jednej strony polegające na określonych świadczeniach okresowych w pieniądzu lub w rzeczach
oznaczonych co do gatunku
Forma: pisemna (ad probationem) -> Ale dla umowy renty za wynagrodzeniem w postaci przeniesienia własności
nieruchomości – forma aktu notarialnego
Przedmiot zobowiązania: powtarzające się świadczenia (z których wszystkie są świadczeniami głównymi)
Czas trwania: określony w umowie poprzez konkretny termin lub wskazanie zdarzenia (najczęściej śmierć
uprawnionego)
Terminy płatności: określone w umowie, a jeśli nie, to renta pieniężna musi być płacona miesięcznie z góry, a
polegająca na świadczeniach oznaczonych rodzajowo – w terminach wynikających z właściwości i świadczenia i
celu renty
49
Charakter:
Ma charakter stosunku zobowiązaniowego: trwałego, losowego, osobistego (prawo nieprzenośne bez zgody
strony zobowiązanej)
Jest: odpłatna (odpowiednie stosowanie przepisów o darowiźnie) lub nieodpłatna, konsensualna
Funkcja: alimentacyjna
Elementy dodatkowe:
WYGAŚNIĘCIE PRAW DO RENTY
Oprócz upływu czasu i śmierci osoby uprawnionej także:
a. W przypadku renty nieodpłatnej – możliwość odwołania z przyczyn takich jak przy darowiźnie
b. W przypadku renty odpłatnej – możliwość zastosowania przepisów o naruszeniu zobowiązań
wzajemnych (gdy wynagrodzenie jest ekwiwalentem prawa do renty)
PRZEDAWNIENIE
Ogólne prawo do renty nie ulega przedawnieniu
Przedawnienie roszczeń o poszczególne raty rentowe – 3 lata od momentu wymagalności
Dózywócie
Definicja:
Przez umowę dożywocia właściciel nieruchomości zobowiązuje się przenieść na nabywcę własność
nieruchomości, a nabywca w zamian zobowiązuje się zapewnić zbywcy lub osobie bliskiej zbywcy dożywotnie
utrzymanie.
zbywcą nieruchomości może być tylko osoba fizyczna, na rzecz której nabywca zobowiązuje się do
dożywotniego jej utrzymania, natomiast nabywcą nieruchomości (zobowiązanym z umowy o dożywocie)
może być każdy podmiot
50
prawo dożywocia może być ustanowione na rzecz zbywcy nieruchomości, jak również na rzecz os. bliskiej
jeżeli w umowie o dożywocie nabywca nieruchomości zobowiązał się obciążyć ją na rzecz zbywcy
użytkowaniem, którego wykonywanie jest ograniczone do części nieruchomości, służebnością mieszkania
lub inną służebnością osobistą albo spełniać powtarzające się świadczenia w pieniądzach/rzeczach
oznaczonych co do gatunku, użytkowanie, służebność osobista oraz uprawnienie do powtarzających się
świadczeń należą do treści prawa dożywocia
przedmiotem zbycia może być każda nieruchomość: gruntowa, budynkowa, lokalowa, jak również
nieruchomość rolna
prawo majątkowe osobiste, niezbywalne, niedziedziczne
Charakter:
Jest to umowa wzajemna, o podwójnym skutku (zobowiązująco-rozporządzającym), konsensualna, kauzalna,
odpłatna
Forma: aktu notarialnego pod rygorem nieważności
rozszerzona skuteczność: w przypadku ujawnienia w księdze wieczystej – obciążenie nieruchomości nie
wyłącza swobodnego rozporządzania nieruchomością przez nabywcę (dożywotnik nie musi wyrazić zgody)
Elementy dodatkowe:
ustawa dopuszcza zmianę treści prawa dożywocia, gdy:
jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że
nie można od nich wymagać, żeby pozostawali w bezpośredniej ze sobą styczności
zmiany treści prawa dożywocia może żądać każda ze stron
51
sąd może zmienić wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na
dożywotnią rentę odpowiadającą treści tych uprawnień
jeżeli zobowiązany z tytułu umowy o dożywocie zbył otrzymana nieruchomość
z żądaniem zmiany treści prawa dożywocia może wystąpić tylko dożywotnik
dożywotnik może żądać zmiany prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości
prawa dożywocia
umowa dożywocia może być rozwiązana przez sąd jedynie w wyjątkowych wypadkach (jak wyżej)
z żądaniem rozwiązania umowy dożywocia może wystąpić:
zobowiązany z tytułu dożywocia
dożywotnik, jeżeli jest zbywcą nieruchomości
rozwiązanie umowy o dożywocie nie jest dopuszczalne po zbyciu nieruchomości obciążonej dożywociem
bezskuteczność względna dożywocia:
instytucja bezskuteczności względnej ma na celu ochronę osób względem których ciąży na dożywotniku
ustawowy obowiązek alimentacyjny
uprawnieni mogą żądać uznania umowy o dożywocie za bezskuteczną w stosunku do nich po spełnieniu
przesłanek:
wskutek umowy dożywotnik stał się niewypłacalny
bez znaczenia pozostaje, czy dożywotnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli
bez znaczenia pozostaje czas zawarcia umowy o dożywocie
termin zawity – 5 lat, liczony od dnia zawarcia umowy o dożywocie
52
podział papierów wartościowych wg sposobu przenoszenia praw z papierów:
1) imienne – legitymizują osobę wskazaną z imienia i nazwiska, przeniesienie – w drodze przelewu połączonego
z wydaniem dokumentu
2) na zlecenie – legitymizują osobę wymieniona w dokumencie oraz każdego, na kogo prawo zostało
przeniesione przez indos (pisemne oświadczenie zawarte na papierze, zawierające co najmniej podpis
zbywcy, oznaczające przeniesienie praw na inną osobę), przeniesienie – wydanie dokumentu + nieprzerwany
szereg indosów
3) na okaziciela – nie wskazują uprawnionego, jest nim osoba, która przedstawi dokument, przeniesienie –
przeniesienie własności dokumentu + wydanie
Charakter:
Ma charakter obiegowy (stanowisko kwestionowane), odbiorczy
Dotyczy praw (wierzytelności) zbywalnych
Elementy dodatkowe:
UMARZANIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH
Prawa z papieru wartościowego nie mogą być zrealizowane bez jego przedstawienia
Prawomocne umorzenie papieru wartościowego -> dłużnik jest zobowiązany wydać osobie, na której
rzecz nastąpiło umorzenie nowy dokument (na koszt tej osoby), a jeśli wierzytelność jest wymagalna –
spełnić świadczenie
ZNAKI LEGITYMACYJNE
Należy odróżnić od papierów wartościowych
Stwierdzają obowiązek świadczenia
Stosuje się do nich odpowiednio przepisy o papierach wartościowych
Ułatwiają uprawnionemu wykazanie przysługującego mu prawa
W razie utraty znaku legitymacyjnego można posłużyć się innymi środkami dowodowymi
Mogą mieć postać dokumentu lub innych przedmiotów
Mogą być imienne lub nieimienne
53
Obligacje:
Definicja
uregulowane w ustawie o obligacjach z 1995 r.
obligacja – papier wartościowy emitowany w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela
obligacji i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia
papiery wartościowe emitowane w serii reprezentują prawa majątkowe podzielone na określoną liczbę
równych jednostek
świadczenie emitenta:
może mieć charakter pieniężny albo niepieniężny
pieniężne: obejmuje wykup obligacji, zapłatę odsetek
inne świadczenia mogą polegać na realizacji przyznanego obligatariuszowi:
prawa do udziału w zysku emitenta
prawa objęcia akcji emitowanych przez spółkę w zamian za obligacje (obligacje zamienne),
prawa pierwszeństwa subskrybowania akcji spółki przed jej akcjonariuszami (obligacje z prawem
pierwszeństwa)
obligacje emitowane na podstawie ustawy: imienne albo na okaziciela -> występują w postaci dokumentu
dokument określa m.in. prawa i obowiązki stron, wartość obligacji, zakres i sposób rozliczenia, miejsce i
datę wystawienia
powinien być podpisany przez osoby upoważnione do zaciągania zobowiązań w imieniu emitenta
istnieje możliwość emitowania obligacji, które nie mają formy dokumentu – forma zapisu elektronicznego
za zobowiązania z obligacji emitent ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem
wyj: obligacje przychodowe
zabezpieczenie: w różny sposób, np. poręczenie udzielone przez JST, gdy emitentem jest inna JST
Emitenci:
Obligacje mogą być emitowane przez
podmioty prowadzące działalność gosp., posiadające osobowość prawną, spółki komandytowo akcyjne
jednostki samorządu terytorialnego, ich związki oraz miasto stołeczne Warszawa
inne podmioty posiadające osobowość prawną, upoważnione do emisji obligacji na podst. innych ustaw
instytucje finansowe, których członkiem jest RP, NBP lub państwo należące do Organizacji Współpracy
Gospodarczej i Rozwoju (OECD) bank centralny takiego państwa lub instytucje, z którymi RP zawarła
umowy regulujące ich działalność na terenie RP i które przewidują emisję obligacji
przed rozpoczęciem emisji obligacji emitent może zawrzeć z bankiem posiadającym odpowiedni kapitał własny
umowę o reprezentacje obligatariuszy wobec emitenta
Emisja:
Emisja obligacji na zasadach określonych w ustawie – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, w
szczególności w trybie publicznej subskrypcji
dojście emisji do skutku zależy od tego, czy w terminie wyznaczonym do zapisywania się na obligacje zostanie
osiągnięty próg emisji (taka liczba obligacji, którą emitent określił jako minimum skutecznej emisji)
54
Umarzanie obligacji
Odtworzenie w razie utraty obligacji ustawa przewiduje tylko w odniesieniu do obligacji imiennych, w trybie
przewidzianym w dekrecie o umarzaniu utraconych dokumentów
Przekaz
Definicja:
Przekazujący, na podstawie jednostronnej czynności prawnej przekazuje drugiemu (odbiorcy przekazu)
świadczenie osoby trzeciej (przekazanego)
przyjęcie przekazu – czynność prawna przysparzająca, abstrakcyjna
obejmuje dwa upoważnienia:
upoważnienie dla przekazanego do spełnienia świadczenia na rachunek przekazującego
upoważnienie dla odbiorcy przekazu do odebrania świadczenia od przekazanego
upoważnienie może być złożone w formie dowolnej
przekazujący
odbiorca
przekazany
przekazu
Charakter:
Czynność jednostronna
Elementy dodatkowe
roszczenia odbiorcy przekazu, które przysługują mu wobec przekazanego z tytułu przyjęcia przekazu przedawniają
się z upływem roku
przyjęcie przekazu
jeżeli przekazany oświadczył odbiorcy przekazu, że przekaz przyjmuje, obowiązany jest względem
odbiorcy do świadczenia określonego w przekazie
w takim wypadku przekazany może powoływać się tylko na zarzuty wynikające z treści przekazu
oraz na zarzuty, które przysługują mu osobiście względem odbiorcy
odwołanie przekazu
przekazujący może przekaz odwołać, dopóki przekazany nie przyjął go albo nie spełnił świadczenia
jeżeli przekazany jest dłużnikiem przekazującego co do przekazanego świadczenia, jest on obowiązany względem
niego do zadośćuczynienia przekazowi
jeżeli przekazujący jest dłużnikiem odbiorcy przekazu umorzenie długu następuje dopiero przez spełnienie
świadczenia chyba, że umówiono się inaczej
55
przekaz może być stosowany do wszystkich świadczeń, które mogą być spełnione i przyjęte przez osoby trzecie
stosunek waluty – między przekazującym, a odbiorcą, może wynikać z jakiegokolwiek zdarzenia prawnego i
oznacza, że przekazujący jest zobowiązany wobec odbiorcy przekazu do spełnienia świadczenia
stosunek pokrycia – stos. między przekazującym i przekazanym, polega na tym, że przekazany ma wobec
przekazującego obowiązek spełnienia świadczenia. Spełnienie świadczenia przez przekazanego na rzecz odbiorcy
przekazu ma ten skutek, że wygasa zobowiązanie przekazującego wobec odbiorcy przekazu, tak jakby świadczenie
zostało spełnione przez przekazującego
Przekaz jest czynnością prawną odwołalną
odwołanie – skuteczne jeśli przekazujący dokonał odwołania przed przyjęciem przekazu przez
przekazanego/przed spełnieniem przez niego świadczenia
Przyjęcie przekazu
następuje przez oświadczenie woli złożone odbiorcy przekazu przez przekazanego
dowolna forma
przyjęcie przekazu -> nawiązanie stosunku prawnego między przekazanym a odbiorcą -> obowiązek
spełnienia świadczenia przez przekazanego
w wyniku zastosowania przekazu 1 świadczenie (przekazanego na rzecz odbiorcy) zastępuje 2 świadczenia
(przekazującego na rzecz odbiory i przekazanego na rzecz przekazującego)
przekaz w dług -> gdy przekazany jest dłużnikiem przekazującego – mimo akceptu przekazu nadal istnieje
stosunek zobowiązaniowy w stosunku waluty, zobowiązanie wynikające z tego stos. wygasa dopiero na
skutek wykonania przekazu
przyjęcie przekazu jest czynnością prawną przysparzającą, ale abstrakcyjną – nie jest istotne czy istnieje
podstawa prawna dokonywanego przysporzenia, przyjęcie będzie skuteczne nawet gdy nie istnieje
zobowiązanie ze stos. pokrycia/waluty
Terminy:
roszczenia odbiorcy przekazu, które przysługują mu wobec przekazanego z tytułu przyjęcia przekazu,
przedawniają się z upływem roku
Weksel
Weksel trasowany (inaczej niż ciągniony) tj. skierowany na konkretną osobę, jest rodzajem sformalizowanego
przekazu pieniężnego
Wymaga udziały trzech podmiotów:
wystawcy- przekazujący
trasata- akceptanta
remitenta- odbiorcy przekazu
Cechy weksla trasowanego:
nazwa weksel w samym tekście dokumentu, w języku w jakim go wystawiono
polecenie bezwarunkowe zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej
nazwisko osoby, która ma zapłacić, tj. trasata; nazwisko osoby fizycznej jest zbędne, choć
wskazane; równoznaczne z nazwiskiem jest oznaczenie firmy przedsiębiorstwa, nazwy
osoby prawnej; trasatem może być sam wystawca (np. oddział przedsiębiorstwa, osoby
prawnej)
oznaczenie terminu płatności- jeśli brak to za okazaniem
56
oznaczenie miejsca płatności- to co wymienione obok nazwiska
nazwisko osoby, na rzecz lub na zlecenie której zapłata ma być dokonana (remitenta,
remitentem może być sam wystawca)
oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla
podpis wystawcy
Skutek wystawienia ważnego weksla: przez wystawienie ważnego weksla powstaje zobowiązanie wekslowe
wystawcy, oznaczające że:
odpowiada on za przyjęcie weksla- może się zwolnić przez zamieszczenie na wekslu
klauzuli dodatkowej „bez obligu za przyjęcie”
odpowiada za zapłatę weksla
Przyjęcie przez trasata
przyjęcie weksla przez trasata następuje przez złożenie na wekslu napisu przyjęty lub
równoznacznego podpisu trasata
Płatność i zapłata:
za okazaniem
w pewien czas po okazaniu
w pewien czas po dacie
w oznaczonym dniu
do 3 ostatnich punktów- albo w pierwszym kiedy suma jest wymagalna albo w przeciągu
dwóch następnych dni, inaczej można złożyć do depozytu sądowego na koszt i
niebezpieczeństwo wierzyciela
Poręczenie wekslowe:
zapłatę weksla można zabezpieczyć poręczeniem wekslowym (awal) co do całej sumy lub
jej części
poręczenia może udzielić także osoba podpisana na wekslu – żyrant
poręczyciel wekslowy, który zapłacił weksel, nabywa prawa wynikające z weksla przeciw
osobie, której zobowiązanie zabezpieczył i przeciw tym wszystkim, którzy wobec tej osoby
odpowiadają wekslowo
poręczenie może dotyczyć zobowiązania indosanta
Dochodzenie praw z weksla- uprawnionym do dochodzenia praw z weksla jest remitent lub jego następcy-
obowiązki:
przedstawienie weksla trasantowi do przyjęcia
przedstawienie weksla przyjętego do zapłaty we właściwym terminie
dokonania protestu w razie odmowy przyjęcia lub zapłaty
dokonania zawiadomienia (notyfikacji) wystawcy o odmowie przyjęcia lub zapłaty.
najważniejszym aktem staranności jest protest, bo dokonanie protestu stanowi przesłankę
odpowiedzialności wystawcy w razie zwrotnych poszukiwań osoby uprawnionej z weksla.
oznacza urzędowe stwierdzenie okoliczności wskazanej w proteście (nieprzyjęcie
lub nie zapłacenie weksla)- prawo wekslowe wyznacza ścisłe terminy do dokonania
protestu, które w zasadzie obejmują dzień przyjęcia lub zapłaty i jeden z
następnych dwóch dni powszednich po tym dniu.
może byś sporządzony przez notariusza lub urząd pocztowy
przy dochodzeniu praw z weksla dłużnik główny- akceptant- odpowiada wekslowo
niezależnie od sporządzenia protestu, o ile przyjął weksel. Odpowiedzialność ta
trwa przez trzy lata, licząc od dni płatności.-odpowiedzialność wystawcy natomiast
jest uwarunkowana przez prawidłowe sporządzenie protestu
57
zobowiązanie trasata jest zobowiązaniem abstrakcyjnym, nie może on zatem
zasłaniać się wobec uprawnionego zarzutami opartymi na swych stosunkach
osobistych z wystawcą weksla.
służą mu jednak wszystkie zarzuty wynikające z treści weksla, a w
szczególności zarzuty formalne dotyczące np. nieważności weksla, jak
również zarzuty osobiste przeciwko uprawnionemu- zarzut potrącenia,
prolongaty terminu
odpowiedzialność wystawcy wobec remitenta w trybie poszukiwań
zwrotnych może być wyłączona lub ograniczona ze względu na stosunki
osobiste wystawcy i remitenta
dochodzenie praw z weksla jest uwarunkowane przedstawieniem przez
uprawnionego weksla jako dokumentu ucieleśniającego wierzytelność
wekslową.
Obieg weksla:
Weksel jako papier wartościowy jest dokumentem obiegowym – od daty wystawienia do dnia zapłaty może
krążyć z rąk do rąk
Obiegowość – zależna od tego, czy został wypełniony jako dokument imienny, czy na zlecenie
Indos – oświadczenie pisemne na odwrotnej stronie weksla/przedłużka, stwierdza przeniesienie praw z weksla na
inną osobę
o indosant – ten, kto przenosi prawa z weksla
o indosatariusz – ten, na czyją rzecz przeniesienie następuje
Dwa rodzaje indosów:
o indosy pełne – wymieniają indosatariusza
o indosy in blanco – ograniczają się do podpisy indosanta lub jako indosatariusza wymienia okaziciela,
czynią z weksla dokument na okaziciela
Indos przenosi wszelkie prawa z weksla
Uprawnienie do dochodzenia wierzytelności wekslowej służy tylko posiadaczowi dokumentu wekslowego,
któremu służy tzw. legitymacja formalna do realizacji praw z weksla
Remitent – pierwsza osoba, która ma legitymację formalną z weksla,
ponadto będzie uważany za prawnego posiadacza weksla, a zatem uprawnionego wekslowo ten, kto weksel ma i
wykaże prawo swoje nieprzerwanym szeregiem indosów, chociażby ostatni z nich był in blanco
weksel może na podstawie indosu przejść przez ręce wielu osób, każda z nich będzie w okresie posiadania weksla
wierzycielem wekslowym
osoby, wobec których dochodzi się praw z weksla nie mogą wobec posiadacza zasłaniać się zarzutami opartymi
na swych stosunkach osobistych z wystawcą/posiadaczami poprzednimi (chyba, że posiadacz zbywając weksel,
działał świadomie na szkodę dłużnika)
Poszukiwania zwrotne:
druga istotna funkcja indosu – zrodzenie odpowiedzialności indosanta wobec dalszych jego następców
uprawnionych wekslowo
dopuszczalne jest zastrzeżenie wyłączające/ograniczające odp. indosanta, jak również zastrzeżenie zabraniające
dalszego indosowania
posiadacz weksla może dochodzić zwrotnych poszukiwań w razie odmowy przyjęcia lub zapłaty weksla od
indosantów, którzy go poprzedzają, jedynie po dokonaniu aktów staranności, a w szczególności sporządzenia
protestu weksla
odp. indosanta w trybie poszukiwań zwrotnych trwa rok
kto weksel wykupił, wchodzi w prawa, jakie miał jako posiadacz weksla przed puszczeniem go przez siebie w obieg
o może więc żądać sumy wekslowej, odsetek, kosztów własnych i prowizji komisowej
58
roszczenia indosantów między sobą/przeciw wystawcy trwając 6 msc. od dnia wykupienia weksla/pociągnięcia do
odpowiedzialności sądowej z weksla
Weksle in blanco:
formalizm prawa wekslowego prowadzi do następstw wywołujących komplikacje, gdy chodzi o tzw. weksle
niezupełne w chwili wystawienia, a jednak podpisane przez wystawcę lub inne osoby, które liczą się z tym, że
wypełnienie nastąpi później, a składają podpis z zamiarem zobowiązania się wekslowego = są to weksle in blanco
Umorzenie weksla
ścisłe związanie losów wierzytelności wekslowej z wekslem, stwarza potrzebę szczególnych unormowań na
wypadek, gdy wskutek zaginięcia weksla przed jego realizacją albo realizacją poszukiwań zwrotnych uprawniony
zostaje pozbawiony możności dochodzenia wierzytelności sądowej
których ten, komu weksel zaginął może żądać jego umorzenia w trybie sądowym, na podstawie orzeczenia
uznającego weksel za umorzony można wykonywać wszystkie prawa z weksla
Weksel własny:
weksel własny – rodzaj sformalizowanego skryptu dłużnego, w którym występują jedynie dwie osoby: wystawca i
remitent
różni się od weksla trasowanego tym, że nie wprowadza do weksla udziału trasata, a zamiast polecenia zapłaty
ozn. sumy skierowanego do niego zawiera jedynie bezwarunkowe przyrzeczenie zapłacenia tej sumy przez
wystawcę weksla
funkcja gospodarcza: bardziej ograniczona, jest stosowany, gdy w grę wchodzi jedynie zobowiązanie dłużnika
wystawcy względem wierzyciela remitenta, bez uwzględnienia rozliczeń wystawcy z osobą trzecią jaką jest trasat
stosuje się przepisy o wekslu trasowanym, o ile nie pozostają w sprzeczności z jego istotą
w chwili jego wręczenia kontrahentowi nie reprezentuje żadnej samodzielnej wierzytelności
wierzyciel lub osoba, której weksel zostaje wręczony, zobowiązuje się w umowie z wystawcą nie puszczać go w
obieg
59
Czek
Czek to sformalizowany rodzaj przekazu pieniężnego; wymaga udziały trzech podmiotów:
wystawcy
trasata
remitenta
Cechy czeku: (co powinien zawierać)
nazwę czek w samym tekście dokumentu
polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej
nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata), którą może być tylko bank dla czeków wystawionych i
płatnych w Polsce
oznaczenie miejsca płatności
oznaczenie daty i miejsca wystawienia czeku
podpis wystawcy czeku
Czek wystawia się na bankiera, który ma fundusze do dyspozycji wystawcy, zgodnie z wyrażoną lub dorozumianą
umową, uprawniającą wystawcę do rozporządzania tymi funduszami za pomocą czeku. Jednakże dokument
wystawiony bez za chowania tego rygoru pozostaje mimo to ważny jako czek.
Osoba remitenta może nie być wskazana i wtedy czek jest płatny na okaziciela. Może być wystawiony na własne
zlecenie wystawcy, a także na rachunek osoby trzeciej. Czek na okaziciela, w którym wystawca jest zaraz
trasatem, jest nieważny. Zastrzeżenia oprocentowania umieszczone w czeku uważa się za nienapisane.
Skutki wystawienia ważnego czeku:
powstaje zobowiązanie czekowe wystawcy – oznaczające, że odpowiada on za zapłatę czeku
odwołanie czeku jest niemożliwe- jedynie po upływie terminu do przedstawienia czeku trasatowi, a dla
czeków płatnych w kraju wystawionych na nazwisko oznaczonej osoby lub na zlecenie i przesłanych
bezpośrednio trasatowi – zanim trasata dokonał zapłaty
jest zobowiązaniem abstrakcyjnym przesłanką odpowiedzialności wystawcy jest:
przedawnienie czeku we właściwym terminie trasatowi do zapłaty
stwierdzenie odmowy zapłaty protestem albo oświadczeniem trasata na czeku, datowany i
wymieniającym dzień przedstawienia, albo wreszcie oświadczeniem izby rozrachunkowej
datowanym i stwierdzającym, że czek został we właściwym czasie złożony do rozrachunku i że go
nie wykupiono. Odpowiedzialność wystawcy trwa sześć miesięcy, licząc od końca terminu
przedstawienia czeku do zapłaty.
Czek jest antydatowany- gdy wpisano na nim datę wcześniejszą niż data faktycznego wystawienia (może być
płatny dopiero w dniu przedstawienia)
Czek jest postdatowny- gdy wpisano nim datę późniejszą od daty faktycznego wystawienia
Zapłata:
czek wystawiony i płatny w tym samym kraju, powinien być przedstawiony do zapłaty w ciągu 10 dni
czek wystawiony w innym kraju niż kraj zapłaty powinien być przedstawiony do zapłaty w ciągu bądź to 20
dni, bądź to 70, zależenie od tego, czy miejsce wystawienia i płatności znajdują się w tej samej części
świata
odsetki od sumy niepokrytej wynoszą 6%- roszczenie przedawnia się z upływem 3 lat
wystawca podlega sankcja karnym- grzywna, kara ograniczenia wolności, pozbawienia wolności do lat 2
60
Dochodzenie praw z czeku: - uprawnionym do odchodzenia praw jest remitent lub jego następcy:
zależnie od przedawnienia czeku we właściwym czasie do zapłaty
od sporządzenia protestu w przypadku odmowy zapłaty lub uzyskania równoznacznego stwierdzenia
banku
od dokonania zawiadomienia wystawcy o odmowie zapłaty
Czek jest dokumentem obiegowym; Stopień jego zdolności obiegowej jest zależny od tego czy czek został
wystawiony:
jako czek imienny (gdy pojawi się na zlecenie lub równoznaczne- przeniesienie przez indos)
jako czek na okaziciela (przez wręczenie czeku)
Poszukiwanie zwrotne, poręczenie czekowe:
odpowiedzialność indosanta czeku w trybie poszukiwań trwa 6 miesięcy od dnia, w którym dłużnik
wykupił czek albo w którym sam został pociągnięty z czeku do odpowiedzialności sądowej
Posiadaczowi czeku, który utracił roszczenia czekowe przeciwko osobom podpisanym na czeku służy mimo to
roszczenie z bezpodstawnego wzbogacenia przeciwko wystawcy, jeżeli z jego szkodą się wzbogacił-
przedawnienie 3 lata licząc od dnia wygaśnięcia zobowiązania czekowego
Czeki kasowe- czek jako środek zapłaty powinien prowadzić do dokonania przez trasata zapłaty w gotówce
Czeki rozrachunkowe- gdy znajduje się zastrzeżenie „przelać na rachunek”- wystawca lub posiadacz zabraniają
zapłaty czeku w gotówce
Czeki zakreślone- wystawca lub posiadacz ogranicza jego zapłatę w tym sensie, że trasata powinien jej dokonać
jedynie do rąk bankiera lub swego stałego klienta
ogólne zakreślenie- dwie równoległe linie bez żadnej wzmianki albo ze wzmianką bankier
szczególne zakreślenie- między liniami imię i nazwisko bankiera albo nazwa banku
Czeki przekazowe- upoważnia bank jedynie do przekazania sumy czekowej albo na rachunek oznaczonej osoby w
innym banku, albo do przesłania tej sumy osobie wskazanej.
Czeki potwierdzone i gwarantowane:
są to kwalifikowane formy czeku rozrachunkowego
bank może na wniosek wystawcy potwierdzić czek, rezerwując jednocześnie odpowiednia sumę na
rachunku wystawcy na pokrycie czeku
bank może także na podstawie umowy zawartej z posiadaczem rachunku bankowego zagwarantować
pokrycie, bez względu na stan rachunku bakowego wystawcy
Czek na własne zlecenie- wystawca jest zarazem odbiorcą takiego czeku; występuje w stosunkach obrotu
bezgotówkowego rozwiniętego w mniejszym stopniu
Czeki podróżnicze:
są to czeki kasowe, które osoby podróżujące za granicę, w celach turystycznych lub handlowych, mogą
realizować w oddziałach banku upoważnionego do wystawienia tych czeków
wiąże się z nimi szczególny wymóg identyfikacji osoby posiadacza przy realizacji zapłaty przez trasata
Przyrzeczenie publiczne
Definicja:
Kto przez ogłoszenie publiczne przyrzekł nagrodę za wykonanie oznaczonej czynności obowiązany jest
przyrzeczenia dotrzymać.
Jeżeli w przyrzeczeniu nie był oznaczony termin wykonania czynności ani nie było zastrzeżenia, że przyrzeczenie
jest nieodwołalne, przyrzekający może odwołać. Odwołanie powinno nastąpić przez ogłoszenie publiczne w taki
sam sposób, w jaki było uczynione przyrzeczenie. Odwołanie jest bezskuteczne względem osoby, która wcześniej
czynność wykonała.
61
Prawa i obowiązki stron:
jeżeli czynności wykonało kilka osób niezależnie od siebie, każdej z nich należy się nagroda w pełnej wysokości,
chyba że została przyrzeczona tylko jedna nagroda
jeżeli była jedna otrzymuje ją osoba, która pierwsza się zgłosi, a w razie jednoczesnego zgłoszenia, ta
która jako pierwsza czynność wykonała
jeżeli czynność wykonało kilka osób wspólnie, w razie sporu sąd odpowiednio podzieli nagrodę
Elementy dodatkowe:
Nagroda Konkursowa:
publiczne przyrzecznie nagrody za najlepsze dzieło lub za najlepszą czynność jest bezskuteczne, jeśli nie
został w nim oznaczony termin, w ciągu którego można ubiegać się o nagrodę
przyrzekający dokonuje oceny
przyrzekający nagrodę nabywa własność nagrodzonego dzieła tylko wtedy, gdy to zastrzegł w
przyrzeczeniu, w wypadku takim nabycie własności następuje z chwilą wypłacenia nagrody- podobnie
przy nabyciu praw autorskich lub wynalazczych
Ugóda
Definicja:
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w
tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo
by uchylić spór istniejący lub mogący powstać (art.917 KC).
Charakter:
Ugoda jest: konsensualna i co do zasady wzajemna, należy do umów ustalających- zmierza do przekształcenia
istniejącego między stronami stosunku prawnego.
Elementy dodatkowe:
Ugoda może dotyczyć każdego istniejącego stosunku cywilno-prawnego, z wyjątkiem takich gdzie nie jest
dopuszczalna swobodna dyspozycja stron ( np. nie można zawrzeć ugody, dotyczącej ustawowego obowiązku
alimentacyjnego)
wg. KC przedmiotowo istotnym elementem ugody są wzajemne ustępstwa
jednakże dla poczynienia wzajemnych ustępstw nie jest konieczne istnienie niepewności lub sporu co do
roszczeń wynikających ze stosunku prawnego, w zakresie którego ugoda jest zawierana
wzajemne ustępstwa mogą, mieć na celu jedynie zapewnienie wykonania roszczeń
Ugoda nie prowadzi do powstania nowego stosunku prawnego między stronami
modyfikuje istniejący już stosunek cywilno-prawny.
modyfikuje treść istniejącego między stronami treść stosunku prawnego
w przypadku stosunków obligacyjnych modyfikuje nie tylko treść, ale również sposób wykonania
zobowiązania
Zawarcie ugody
62
granice dopuszczalnej swobody kształtowania treści wyznaczają przepisy dotyczące kształtowania treści
czynności prawnych ( nie może być sprzeczna z ustawą, z zasadami współżycia społecznego, mieć na celu
obejścia ustawy)
zastosowanie znajdują przepisy Ks. I KC o wadach oświadczenia woli
szczególne unormowanie dotyczące przesłanek błędu jako wady oświadczenia woli- uchylenie się od
skutków prawnych ugody zawartej pod wpływem błędu dopuszczalne jest przy spełnieniu łącznie
następujących przesłanek:
błąd dotyczy stanu faktycznego, który wg. treści ugody strony uważały za niewątpliwy (
nieskuteczne- powołanie się na błąd jeśli dotyczy on okoliczności spornych/ wątpliwych)
spór albo niepewność nie powstałyby gdyby w chwili zawarcia ugody strony wiedziały o
prawdziwym stanie rzeczy
nie można uchylić się od skutków prawnych ugody z powodu odnalezienia dowodów co do roszczeń,
których ugoda dotyczy
można- gdy ugoda została zawarta w złej wierze
Zawarcie ugody nie wymaga zachowania formy szczególnej
wymóg formy szczególnej może wynikać z treści ugody -> ugoda powinna być zawarta w takiej formie,
jakiej wymaga czynność prawna objęta treścią ugody
UGODA SĄDOWA
uregulowana w przepisach KPC
w sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd powinien w każdym stanie postepowania
dążyć do ich ugodowego załatwienia ( możliwe też jest zawarcie przed mediatorem)
Umówa ubezpieczenia
Definicja:
Ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie
w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę
Ubezpieczyciel – tylko zakład ubezpieczeń mający formę prawną spółki akcyjnej albo towarzystwa ubezpieczeń
wzajemnych, niezbędne jest zezwolenie Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych
Ubezpieczający – osoba fizyczna, prawna lub jednostka określona w art.331 KC; jeśli zawiera umowę w swoim
imieniu jest też jednocześnie ubezpieczonym
Wypadek ubezpieczeniowy – przewidziane w umowie zdarzenie losowe, niezależne od woli ubezpieczającego,
przyszłe i niepewne, które powoduje uszczerbek w dobrach osobistych lub majątkowych albo zwiększenie potrzeb
życiowych ubezpieczającego lub innej osoby objętej ochroną
Przedmiot świadczenia:
W przypadku ubezpieczenia majątkowego = interes majątkowy (każdy interes majątkowy, który nie jest
sprzeczny z prawem i da się ocenić w pieniądzu), świadczenie ubezpieczyciela przybiera postać
odszkodowania
W przypadku ubezpieczenia osobowego = dobra osobiste, czyli życie i zdrowie osoby ubezpieczonej,
zdolność do wykonywania zawodu i inne elementy sytuacji życiowej ubezpieczonego, świadczeniem
ubezpieczyciela jest zapłata umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia (np. koszty
leczenia)
Zawarcie umowy – w drodze złożenia oferty przez ubezpieczającego i jej przyjęcia przez ubezpieczyciela, zwykle w
postaci złożenia wniosku o ubezpieczenie
Ubezpieczyciel występuje w roli oferenta jeśli przyjmuje ofertę z zastrzeżeniem zmiany lub uzupełnieniem
jej treści
63
Umowa będzie uznana za zawartą zwykle w momencie doręczenia ubezpieczającemu dokumentu
ubezpieczenia (głównie polisa)
Do zawarcia umowy może dojść również w drodze negocjacji lub w trybie przetargowym
Forma: brak formy szczególnej
Charakter:
Umowa jest: dwustronnie zobowiązująca, odpłatna, wzajemna (SPÓR W DOKTRYNIE!), zawierana masowo, w
sposób adhezyjny, kwalifikowana podmiotowo
Ma charakter: trwały, losowy
64
Ustanie odpowiedzialności ubezpieczyciela jeśli ubezpieczający nie zapłacił w terminie kolejnej raty
składki mimo wezwania i wyznaczenia dodatkowego, 7-dniowego terminu (tylko jeśli taki skutek został
zastrzeżony w umowie)
Prawa i obowiązki ubezpieczającego:
Obowiązek podania do wiadomości ubezpieczyciela wszystkich znanych ubezpieczającemu okoliczności, o
które ubezpieczyciel pytał przed zawarciem umowy oraz niezwłoczne zgłaszanie zmian tych okoliczności
(jeśli zostało to zastrzeżone w umowie)
Obowiązek ten spoczywa też na ubezpieczonym w przypadku zawarcia umowy na cudzy rachunek
Obowiązek zapłacenia składki (jednocześnie z zawarciem umowy, chyba że postanowiono inaczej, a w
razie dojścia umowy do skutku przed doręczeniem dokumentu – termin wynosi 14 dni)
Obowiązek zawiadomienia o wypadku
Przy ubezpieczeniach majątkowych – obowiązek podjęcia starań ratowania ubezpieczonego przedmiotu,
zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów
Interpretacja niejednoznacznych postanowień umowy na korzyść ubezpieczającego
Elementy dodatkowe:
UBEZPIECZENIA OBOWIĄZKOWE:
1) Ubezpieczenie o odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w
związku z ruchem tych pojazdów
2) Ubezpieczenie OC rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego
3) Ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych
4) Ubezpieczenia przewidziane jako obowiązkowe w innych ustawach lub ratyfikowanych umowach
międzynarodowych (ubezpieczenia za szkody wyrządzone przy wykonywaniu pewnych czynności, zawodu,
prowadzenia działalności lub będące następstwem wad produktu)
65
nie zbiega się z chwilą zawarcia umowy
rozpoczyna się od dnia następującego po zawarciu umowy, ale nie wcześniej niż następnego dnia od
zapłacenia składki lub jej pierwszej raty (chyba, że strony postanowią inaczej)
w przypadku ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów, rolników i ubezpieczeń budynków –
odpowiedzialność zaczyna się z chwilą zawarcia umowy i zapłacenia składki
w przypadku umowy ubezpieczenia na życia zawieranej na cudzy rachunek – rozpoczęcie
odpowiedzialności uzależnione od złożenia oświadczenia ubezpieczonego
formalny początek ubezpieczenia – moment zawarcia umowy
materialny początek ubezpieczenia – chwila powstania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń
PRZEDAWNIENIE
Roszczenia z umowy ubezpieczenia – 3 lata, a początek biegu przedawnienia wg zasad ogólnych
Roszczenia przysługujące poszkodowanym – z upływem terminu przewidzianego dla tych roszczeń w
przepisach o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym lub wynikłą z
niewykonania zobowiązania
Przerwa biegu przedawnienia – zgłoszenie ubezpieczycielowi roszczenia o świadczenie lub zgłoszenie
zdarzenia objętego ubezpieczeniem; biegnie na nowo od dnia, w którym zgłaszający otrzymał pisemne
oświadczenie ubezpieczyciela o przyznaniu lub odmowie świadczenia
66
Spółka cywilna
Definicja:
Spółka cywilna powstaje w drodze umowy co najmniej 2 osób fizycznych lub prawnych, przez którą zobowiązują
się oni dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności
przez wniesienie wkładów
Elementy przedmiotowo istotne: oznaczenie wspólnego celu gospodarczego oraz zobowiązanie każdego ze
wspólników do oznaczonych działań związanych z tym celem
Forma: pisemna dla celów dowodowych
Cel gospodarczy – affectio societatis – pojęcie szersze od celu zarobkowego, musi być wspólny
Brak możliwości utworzenia spółki dla prowadzenia np. działalności dobroczynnej
Umowa spółki nie kreuje powstania osoby prawnej
Wspólnicy = przedsiębiorcy
Charakter:
Umowa spółki jest: konsensualna, odpłatna, wielostronna (jeśli jest więcej niż 2 wspólników), o charakterze
trwałym
67
Elementy dodatkowe:
MOŻLIWOŚĆ PRZEKSZTAŁCENIA SPÓŁKI CYWILNEJ W SPÓŁKĘ HANDLOWĄ
Odbywa się wg zasad przewidzianych w KSH
Jeśli przekształca się w spółkę kapitałową, to konstytuuje się osoba prawna
Jeśli przekształca się w spółkę osobową – jednostka organizacyjna objęta art.331 KC
ROZWIĄZANIE UMOWY
Przede wszystkim z przyczyn określonych w umowie (a jeśli mimo to trwa nadal za zgodą wspólników, to
poczytuje się ją jako przedłużoną na czas nieoznaczony)
Rozwiązanie zgodną uchwałą wspólników
Gdy pozostał w niej tylko jeden podmiot
Gdy osiągnięcie zamierzonego celu stało się niemożliwe
Każdy wspólnik może żądać rozwiązania spółki przez sąd z ważnych przyczyn
Rozwiązanie spółki w przypadku ogłoszenia upadłości wspólnika
ROZLICZENIA
Z występującym ze spółki wspólnikiem -> rozliczenie w sposób określony umową spółki lub uchwałą
wspólników, a w braku odmiennych postanowień wg zasad z art.871 KC
Występujący traci swój udział na rzecz pozostałych wspólników
68
Rozliczenie ma przeważnie charakter finansowy, zwrotowi w naturze podlegają tylko rzeczy wniesione do
spółki do używania
Nie podlegają zwrotowi: wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług albo na używaniu rzeczy
należących do wspólnika
Powinna zostać wypłacona część wartości majątku wspólnego ustalona wg stosunku, w którym
ustępujący wspólnik uczestniczył w zyskach
Przy rozwiązaniu spółki -> wspólność majątkowa przekształca się w typ współwłasności w częściach
ułamkowych i stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące tej współwłasności; podział majątku może
nastąpić na podstawie umowy wspólników lub w postępowaniu sądowym
Z majątku wspólnego należy na początku spłacić długi spółki, a z pozostałego majątku zwrócić
wspólnikom ich wkłady, dopiero nadwyżkę dzieli się między wspólników w takim stosunku w jakim
uczestniczyli w zyskach spółki (mogą ustalić inny stosunek)
Charakter:
Umowa jest: nieodpłatna, niewzajemna, o podwójnym skutku (chyba, że przepisy lub strony stanowią inaczej),
czynnością prawną przysparzającą, konsensualną
69
Umówa ó róbóty budówlane
Definicja:
Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu,
wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania
wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do
przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego
wynagrodzenia.
Umowa ta określa zakres robót, które zobowiązuje się wykonywać wykonawca osobiście lub przy pomocy
podwykonawców
Strony: inwestor (zamawiający) oraz wykonawca (przyjmujący zamówienie)
Charakter:
Jest to umowa konsensualna, odpłatna, wzajemna
Forma: powinna być stwierdzona pismem (dla celów dowodowych)
o umowy z podwykonawcami – powinny być dokonane w formie pisemnej pod rygorem nieważności
Część składowa umowy – dokumentacja wymagana przez właściwe przepisy; zmiana dokumentacji – zmiana
umowy
Obowiązki wykonawcy
skontrolowania dokumentacji projektowej dostarczonej przez inwestora
zabezpieczenia terenu budowy – wykonawca ponosi odp. na zasadach ogólnych za szkody wynikłe na tym
terenie, aż do chwili oddania obiektu, jeśli przejął protokolarnie od inwestora teren budowy
zawiadomienia inwestora, jeśli dostarczona dokumentacja, teren budowy itd. nie nadają się do
prawidłowego wykonania robót albo jeżeli zajdą inne okoliczności, które mogą przeszkodzić
prawidłowemu wykonaniu robót
prowadzenia dokumentacji budowy
wykonania obiektu zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej
oddania zamawiającemu do użytku gotowego obiektu lub jego części, jeżeli strony inaczej nie postanowiły
inwestor – zobowiązany na żądanie wykonawcy przyjmować wykonane roboty częściowo w miarę
ich ukończenia za zapłatą odpowiedniej części wynagrodzenia
Uprawnienia wykonawcy:
żądanie wynagrodzenia w wysokości oznaczonej w umowie
może żądać umówionego wynagrodzenia/części nawet, gdyby obiekt wykonany uległ zniszczeniu lub
uszkodzeniu, ale tylko wtedy, gdy:
nastąpiło to wskutek wadliwości dost. przez inwestora materiałów/maszyn/urządzeń
nastąpiło to wskutek wykonania robót wg wskazówek inwestora
w takiej syt. wykonawca może żądać wynagrodzenia jeśli:
uprzedzi inwestora o niebezpieczeństwie zniszczenia/uszkodzenia obiektu
70
mimo zachowania należytej staranności nie mógł stwierdzić wadliwości dostarczonych przez
inwestora materiałów/maszyn/urządzeń
Elementy dodatkowe
do umowy o roboty budowlane stosuje się odpowiednio przepisy regulujące umowę o dzieło (do skutków
opóźnienia z wykonywaniem, do wykonania robót w sposób wadliwy, do rękojmi za wady, do uprawnienia
inwestora do odstąpienia od umowy) => 656§1
Umowa z podwykonawcą
uregulowana przez przepis art. 647^1 KC
zawarcie umowy o roboty budowlane między wykonawcą generalnym a podwykonawcą wymaga zgody
inwestora (forma dowolna, może być nawet w sposób dorozumiany)
istotne jest aby umowa została zindywidualizowana podmiotowo i przedmiotowo
podwykonawca może zawierać umowy z dalszymi podwykonawcami (zgoda inwestora i wykonawcy)
uważa się, że inwestor wyraził zgodę na zawarcie umowy, jeśli w terminie 14 dni od przedstawienia mu
umowy z podwykonawcą/jej projektu nie zgłosi sprzeciwu lub zastrzeżeń
umowa wykonawcy z podwykonawcą – forma pisemna pod rygorem nieważności
odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę
ponoszą solidarnie zawierający umowę z podwykonawcą oraz inwestor i wykonawca