SKRYPT Z CZĘŚCI SZCZEGÓŁOWEJ

ZOBOWIĄZAŃ

(na podstawie Radwańskiego, Czachórskiego i Kawałko/Witczak)

1
Spis tresci
Umowy regulujące przeniesienie praw
Sprzedaż 3
Szczególne rodzaje sprzedaży 6
Rękojmia za wady 8
Sprzedaż konsumencka 10
Darowizna 14
Kontraktacja 15
Zamiana 17
Umowy regulujące używanie rzeczy:
Najem 17
Najem lokali 20
Dzierżawa 22
Użyczenie 24
Umowa leasingu 25
Zobowiązania odnoszące się do świadczenia usług:
Zlecenie 27
Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia 29
Umowa o dzieło 30
Przechowanie 33
Odpowiedzialność, prawo zastawu i przedawnienie roszczeń utrzymujących hotele 34
Skład 36
Umowa agencyjna 38
Komis 40
Przewóz 41
Spedycja 43
Dostawa 44
Umowy regulujące stosunki kredytowe:
Pożyczka 46
Umowa rachunku bankowego 47
Zabezpieczenia wierzytelności:
Poręczenie i gwarancja bankowa 48
Umowy o funkcji alimentacyjnej:
Renta 49
Dożywocie 50
Przekaz i papiery wartościowe
Papiery wartościowe i znaki legitymacyjne 52
Przekaz 55
Weksel 56
Czek 60

Przyrzeczenie publiczne 61
Ugoda 62
Umowa ubezpieczenia 63
Spółka 67
Umowa przekazania nieruchomości 69
Umowa o roboty budowlane 70

2
Sprzedaz
Definicja:
 Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a
kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. (535 KC)
 przepisy kodeksu cywilnego nie zastrzegają formy szczególnej dla zawarcia umowy sprzedaży, jednakże w
odniesieniu do zbycia niektórych praw wskazanych w ustawie konieczne jest zachowanie formy
szczególnej:
sprzedaż przedsiębiorstwa – forma pisemna z podpisem notarialnie poświadczonym
nieruchomość – forma aktu notarialnego
użytkowanie wieczyste – forma aktu notarialnego
sprzedaż spadku – forma aktu notarialnego
 co może być przedmiotem umowy sprzedaży?
rzeczy znajdujące się w obrocie
majątkowe prawa zbywalne (w tym rzeczy i prawa przyszłe)
zbiory praw, np. spadek
przedsiębiorstwo, gospodarstwo rolne, sprzedaż energii lub praw
nie mogą być – części składowe rzeczy

Charakter:
 Umowa jest: konsensualna, wzajemna, dwustronnie zobowiązująca, odpłatna, kauzalna (obligandi vel
aquirendi), nazwana, nie jest kwalifikowana podmiotowo.

Prawa i obowiązki stron:

 Prawa i obowiązki sprzedawcy:
 obowiązek przeniesienia na kupującego własności rzeczy, energii lub prawa majątkowego
 obowiązek wydania kupującemu rzeczy/innego przedmiotu objętego umową (np. dokumentu
stwierdzającego istnienie przenoszonego prawa majątkowego)
sposób wydania/odebrania rzeczy sprzedanej powinien zapewnić jej całość/nienaruszalność, w
szczególności sposób opakowania i przewozu powinien odpowiadać właściwościom rzeczy
w razie przesłania rzeczy sprzedanej na miejsce przeznaczenia za pośrednictwem przewodnika,
kupujący obowiązany jest zbadać przesyłkę w czasie/sposób przyjęty przy przesyłkach tego
rodzaju -> jeżeli stwierdził, że w czasie przewozu nastąpił ubytek lub uszkodzenie rzeczy
obowiązany jest dokonać wszelkich czynności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności
przewoźnika
koszty wydania i odebrania – jeżeli ani z umowy/z zarządzeń określających cenę nie wynika kogo
obciążają koszty wydania i odebrania rzeczy sprzedawca ponosi koszty wydania, a w szczególności
koszty zmierzenia lub zważenia, opakowania, ubezpieczenia za czas przewozu i koszty przesłania
rzeczy, a koszty odebrania rzeczy ponosi kupujący
jeżeli rzecz ma być przesłana do miejsca, które nie jest miejscem spełnienia świadczenia koszty
ubezpieczenia i przesłania ponosi kupujący
pozostałe koszty, które nie są wymienione – ponoszą obie strony po połowie
 obowiązek udzielenia kupującemu potrzebnych wyjaśnień o stosunkach prawnych i faktycznych
dotyczących rzeczy sprzedanej oraz wydanie przez siebie posiadanych dokumentów, które tej rzeczy
dotyczą

3
  obowiązek powstrzymania się od działań naruszających wyłączność sprzedaży przysługującej
kupującemu tj. sprzedawca nie może w zakresie w jakim wyłączność została zastrzeżona ani
bezpośrednio ani pośrednio zawierać umów sprzedaży, które mogłyby wzruszać wyłączność
przysługującą kupującemu (550 KC)
 Prawa i obowiązki kupującego
 obowiązek odebrania rzeczy od sprzedawcy
w razie uchybienia – znajdują wobec kupującego zastosowanie przepisy o zwłoce wierzyciela, a w
pewnych sytuacjach i zwłoce dłużnika
wraz z wydaniem rzeczy na kupującego przechodzą korzyści i ciężary związane z rzeczą oraz
niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy; jeżeli strony zastrzegły inną
chwilę przejścia korzyści i ciężarów – w razie wątpliwości poczytuje się, że niebezpieczeństwo
przypadkowej utraty/uszkodzenia rzeczy przechodzi na kupującego z tą samą chwilą (548 KC)
 obowiązek zapłaty ceny
cena z reguły – ustalona kwotowo przez strony w umowie
cenę można określić przez wskazanie podstaw do jej ustalenia (536§1 KC)

Elementy dodatkowe:
 CENA
 sztywna – wiąże strony bez względu jaką cenę strony ustaliły w umowie, w razie zapłaty ceny wyższej niż
sztywna sprzedawca jest zobowiązany zwrócić kupującemu pobraną różnicę; jeżeli wg treści umowy
kupujący miał zapłacić cenę niższą od ceny sztywnej, a rzecz zużył lub odsprzedał po cenie obliczonej na
podstawie ceny umówionej, to zobowiązany jest zapłacić cenę sztywną gdy przed użyciem lub
odsprzedaniem znał cenę sztywną lub mógł ją znać przy zachowaniu należytej staranności; jeżeli kupujący
rzeczy nie zużył/odsprzedał może odstąpić od umowy (537 KC)
 maksymalna – jeżeli oznaczona jest cena maksymalna, to kupujący nie jest zobowiązany do zapłaty ceny
wyższej; sprzedawca, który otrzymał cenę wyższą zobowiązany jest zwrócić kupującemu pobraną różnicę
 minimalna – kupujący nie może zapłacić ceny niższej od ceny określonej; jeżeli sprzedawca otrzymał cenę
niższą przysługuje mu roszczenie o dopłatę (539 KC)
 jednostkowa – cena ustalona za jednostkę określonego towaru, którego ilość/liczba jest wyrażona w
jednostkach miar
 wynikowa – ustala się ją poprzez wskazanie sposobu obliczenia ceny za rzeczy określonego
rodzaju/gatunku np. na podstawie kosztów materiałów, robocizny; dla ustalenia prawidłowości obliczenia
ceny wynikowej dopuszczalna jest droga sądowa (540 KC)
 uzgodnione przez strony umowy = ceny umowne
 ceny urzędowe – ustalane w rozporządzeniu wydawanym przez właściwy organ administracji rządowej
lub uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego w wypadkach wskazanych w
ustawie = mają charakter cen maksymalnych

 PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ WYNIKAJĄCYCH Z UMOWY SPRZEDAŻY

 roszczenia kupującego względem sprzedawcy przedawniają się na zasadach ogólnych – to samo dotyczy
roszczeń sprzedawcy względem kupującego
z tym, że roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa
sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gosp. rolne
z tytułu sprzedaży płodów rolnych/leśnych przedawniają się z upływem lat 2 – art. 554 KC
termin ten nie dotyczy roszczeń o odsetki za opóźnienie ze spełnieniem świadczenia głównego w
postaci ceny (118 KC jeśli chodzi o odsetki)
roszczenie o odsetki za opóźnienie z przedawnienia się najpóźniej z chwilą przedawnienia się
roszczenia głównego

4
 z upływem roku od dnia zapłaty przedawniają się roszczenia kupującego o zwrot nadpłaconej
ceny i sprzedawcy o dopłaty wynikające z przepisów o cenie sztywnej, maksymalnej lub
wynikowej (541 KC)

 SPRZEDAŻ NA ODLEGŁOŚĆ
 jeżeli rzecz sprzedana ma być przesłana przez sprzedawcę do miejsca, które nie jest miejscem spełnienia
świadczenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że wydanie zostało dokonane z chwilą, gdy w celu
dostarczenia rzeczy na miejsce przeznaczenia sprzedawca powierzył ją przewoźnikowi trudniącemu się
przewozem rzeczy tego rodzaju
 kupujący obowiązany jest zapłacić cenę dopiero po nadejściu rzeczy na miejsce przeznaczenia i po
umożliwieniu mu zbadania rzeczy

 SPRZEDAŻ SPECYFIKACYJNA:
 jeżeli kupujący zastrzegł sobie oznaczenie kształtu, wymiaru lub innych właściwości rzeczy albo terminu i
miejsca wydania, a dopuszcza się zwłoki z dokonaniem oznaczenia sprzedawca może:
wykonać uprawnienia, które przysługują wierzycielowi w razie zwłoki dłużnika ze spełnieniem
świadczenia wzajemnego
dokonać sam oznaczenia i podać je do wiadomości kupującego wyznaczając mu termin do
odmiennego oznaczenia

 ZWŁOKA W ODBIORZE, ZWŁOKA PRZY ZAPŁACIE CZĘŚCI CENY

 jeżeli kupujący dopuścił się zwłoki z odebraniem rzeczy, sprzedawca może oddać rzecz na przechowanie
na koszt i niebezpieczeństwo kupującego, może także sprzedać rzecz na rachunek kupującego (musi
najpierw wyznaczyć termin do odebrania, chyba, że nie da się wyznaczyć terminu albo rzecz jest narażona
na zepsucie albo z innych względów groziłaby szkoda – o dokonaniu sprzedaży zobowiązany jest
niezwłocznie poinformować kupującego)
 jeżeli kupujący dopuścił się zwłoki z zapłatą ceny za dostarczoną część rzeczy sprzedanych albo jeżeli ze
względu na jego stan majątkowy jest wątpliwe, czy zapłata ceny za część rzeczy, które mają być
dostarczone później nastąpi w terminie, sprzedawca może powstrzymać się z dostarczeniem dalszych
części rzeczy sprzedanych wyznaczając kupującemu termin do zabezpieczenia zapłaty, a po
bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu może od umowy odstąpić
 OFERTA HANDLOWA:
 wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny, uważa się za ofertę
sprzedaży
 GWARANCJA JAKOŚCI:
 w wypadku, gdy kupujący otrzymał od sprzedawcy dokument gwarancyjny co do jakości rzeczy
sprzedanej, poczytuje się w razie wątpliwości, że wystawca dokumentu (gwarant) jest obowiązany do
usunięcia wady fizycznej lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad jeżeli wady te ujawnią się w ciągu
terminu określonego w gwarancji (jeżeli nie zastrzeżono innego termin wynosi jeden rok od dnia wydania
rzeczy)
 jeżeli w gwarancji inaczej nie zastrzeżono odpowiedzialność z tytułu gwarancji obejmuje tylko wady
powstałe z przyczyn tkwiących w sprzedanej rzeczy
 kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy niezależnie od
uprawnień wynikających z gwarancji
 kto wykonuje uprawnienia wynikające z gwarancji powinien dostarczyć rzecz na koszt gwaranta do
miejsca wskazanego w gwarancji lub do miejsca, w którym rzecz została wydana przy udzieleniu
gwarancji chyba, że z okoliczności wynika iż wada powinna być usunięta w miejscu, w którym rzecz
znajdowała się w chwili ujawnienia wady

5
  gwarant – obowiązek wykonania gwarancji w odpowiednim terminie, dostarczenia rzeczy na swój koszt
niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia w czasie od wydania jej gwarantowi do
jej odebrania ponosi gwarant
 bieg terminu gwarancji:
bieg gwarancji liczony jest na nowo od chwili dostarczenia rzeczy wolnej od wad/zwrócenia rzeczy
naprawionej
jeżeli gwarant wymienił tylko część rzeczy, to gwarancja biegnie na nowo tylko w stosunku do
części wymienionej
w innych wypadkach termin gwarancji ulega przedłużeniu o czas w ciągu którego wskutek wady
rzeczy objętej gwarancją uprawniony z gwarancji nie mógł z niej korzystać

Szczególne ródzaje sprzedazy

1. SPRZEDAŻ NA RATY
 Sprzedażą na raty jest dokonana w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedaż rzeczy ruchomej
osobie fizycznej za cenę płatną w określonych ratach, jeżeli według umowy rzecz ma być kupującemu
wydana przed całkowitym zapłaceniem ceny. Wystawienie prze kupującego weksli na pokrycie lub
zabezpieczenie ceny kupna nie wyłącza przepisów o sprzedaży ratalnej.
 rękojmia przy sprzedaży ratalnej
odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady rzeczy sprzedanej na raty może być przez
umowę wyłączona lub ograniczona tylko w wypadkach przewidzianych przez przepisy szczególne
umowa nie może utrudnić kupującemu wykonania uprawnień z tytuły rękojmi
 kupujący może zapłacić raty przed terminem płatności
w razie przedterminowej zapłaty kupujący może odliczyć kwotę, która odpowiada wysokości
stopy procentowej obowiązującej dla danego rodzaju kredytów NBP
 zastrzeżenie natychmiastowej wymagalności nieuiszczonej ceny na wypadek uchybienia terminom
poszczególnych rat jest możliwe, gdy było uczynione na piśmie przy zawarciu umowy, a kupujący jest w
zwłoce z zapłatą co najmniej dwóch rat, łączna zaś suma zaległych rat przewyższa 1/5 części umówionej
ceny (sprzedawca wyznacza termin dodatkowy do zapłacenia zaległości z zagrożeniem, iż w razie
bezskutecznego upływu będzie uprawniony do odstąpienia od umowy)
 postanowienia umowne mniej korzystne dla kupującego są nieważne
 przepisów o umowie na raty nie stosuje się gdy kupujący nabył rzecz w zakresie działalności swego
przedsiębiorstwa
 przepisy o sprzedaży ratalnej stosuje się gdy rzecz ruchoma zostaje sprzedana osobie fizycznej
korzystającej z kredytu udzielonego w tym celu przez bank, jeżeli kredyt ten ma być spłacany ratami, a
rzecz została kupującemu wydana przed całkowitą spłatą kredytu
do zabezp. roszczeń banku, który udziela kredytu, przysługuje mu ustawowe prawo zastawu na
rzeczy sprzedanej, dopóki rzecz znajduje się u kupującego
odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady rzeczy ponosi wyłącznie sprzedawca
2. ZASTRZEŻENIE WŁASNOŚCI RZECZY SPRZEDANEJ
 jeżeli sprzedawca zastrzegł sobie własność sprzedanej rzeczy ruchomej aż do uiszczenia ceny, poczytuje
się w razie wątpliwości, że przeniesienie własności rzeczy nastąpiło pod warunkiem zawieszającym.
 jeżeli rzecz zostaje kupującemu wydana, zastrzeżenie własności powinno być stwierdzone pismem; jest
ono skuteczne względem wierzycieli kupującego, jeżeli pismo ma datę pewną.
 w razie zastrzeżenia prawa własności sprzedawca odbierając rzecz może żądać odpowiedniego
wynagrodzenia za zużycie lub uszkodzenie rzeczy.
6
3. SPRZEDAŻ NA PRÓBĘ
 Sprzedaż na próbę albo z zastrzeżeniem zbadania rzeczy przez kupującego poczytuje się w razie
wątpliwości za zawartą pod warunkiem zawieszającym, że kupujący uzna przedmiot sprzedaży za dobry.
W braku oznaczenia w umowie terminu próby lub zbadania rzeczy sprzedawca może wyznaczyć
kupującemu odpowiedni termin
 Jeżeli kupujący rzecz odebrał i nie złożył oświadczenia przed upływem umówionego terminu, uważa się że
uznał przedmiot sprzedaży za dobry

4. PRAWO ODKUPU
 Prawo odkupu może być zastrzeżone na czas nieprzenoszący lat pięciu; termin dłuższy ulega skróceniu do
lat 5
 prawo odkupu wykonywa się przez oświadczenie sprzedawcy złożone kupującemu ( jeśli umowa->forma
szczególna to prawo odkupu-> szczególna forma)
 z chwilą dokonywania prawa odkupu kupujący zobowiązany jest przenieść z powrotem na sprzedawcę
własność kupionej rzeczy za zwrotem ceny i kosztów sprzedaży oraz za zwrotem nakładów; jednakże
zwrot nakładów, które nie stanowiły nakładów koniecznych, należy się kupującemu tylko w granicach
istniejącego zwiększenia wartości rzeczy.
 jeżeli określona w umowie sprzedaży cena odkupu przenosi cenę i koszty sprzedaży, sprzedawca może
żądać obniżenia ceny odkupu do wartości rzeczy w chwili wykonania prawa odkupu, jednakże nie niżej
sumy obliczonej (w taki sposób jw.)
 prawo odkupu jest niezbywalne i niepodzielne
jeżeli jest kilku uprawnionych do odkupu, a niektórzy z nich nie wykonywają tego prawa,
pozostali mogą je wykonać w całości

5. PRAWO PIERWOKUPU
 Jeżeli ustawa lub czynność prawna zastrzega dla jednej ze stron pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy
na wypadek, gdyby druga strona sprzedała rzecz osobie trzeciej (prawo pierwokupu).
 rzecz, której dotyczy praw pierwokupu może być sprzedana osobie trzeciej tylko pod warunkiem, że
uprawniony do pierwokupu swego prawa nie wykona
 to prawo wykonywa się przez oświadczenie złożone zobowiązanemu (jeżeli umowa sprzedaży w
szczególnej formie – oświadczenie też)
 zobowiązany z tytułu prawa pierwokupu powinien niezwłocznie zawiadomić uprawnionego o treści
umowy sprzedaży zawartej z osobą trzecią
co do nieruchomości można wykonać w ciągu miesiąca
co do innych rzeczy – w ciągu tygodnia
od otrzymania zawiadomienia o sprzedaży, chyba że zostały zastrzeżone inne terminy
 jeżeli zobowiązany sprzedał rzecz osobie trzeciej bezwarunkowo albo jeżeli nie zawiadomił uprawnionego
lub podał mu do wiadomości istotne postanowienia umowy sprzedaży niezgodne z rzeczywistością ponosi
odpowiedzialność za wynikłą szkodę
 jeżeli prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy skarbowi państwa lub JST, współwłaścicielowi albo
dzierżawcy, sprzedaż dokonana bezwarunkowo jest nieważna
 zabezpieczenie zapłaty:
jeżeli wg umowy sprzedaży zawartej z osobą trzecią cena ma być zapłacona w terminie
późniejszym uprawniony do pierwokupu może z tego terminu skorzystać tylko wtedy, gdy
zabezpieczy zapłatę ceny
nie stosuje się, gdy: uprawnionym jest państwowa jednostka organizacyjna
 prawo pierwokupu jest niezbywalne i niepodzielne chyba, że przepisy szczególne zezwalają na częściowe
wykonanie tego prawa - jeżeli jest kilku uprawnionych, a niektórzy z nich nie wykonywają prawa
pierwokupu, pozostali mogą wykonać je w całości

7
Rękójmia za wady
1. Istnienie wad sprzedanej rzeczy nie powoduje nieważności umowy, ale skutki ich należy ocenić wg. przepisów o
rękojmi za wady.
 sprzedaż rzeczy/prawa wadliwej stanowi nienależyte wykonanie zobowiązania
 zaostrzenie przesłanek odpowiedzialności, szeroki zakres uprawnień kupującego
 odpowiedzialność z tytuły rękojmi oparta jest na zasadzie ryzyka (odpowiada nawet gdy nie ponosi winy
za spowodowanie wady lub nie mógł o niej wiedzieć)
 przepisy o rękojmi nie mają zastosowania do sprzedaży konsumenckiej i nie przysługują nabywcy za wady
rzeczy nabytej w drodze sprzedaży licytacyjnej w trybie egzekucji sądowej i w postępowaniu
upadłościowym
2. Sprzedawca:
 ponosi odpowiedzialność za wady fizyczne i prawne rzeczy sprzedanej
odpowiedzialność obejmuje wady fizyczne, które powstały przed przejściem na kupującego
niebezpieczeństwa przypadkowej utraty/uszkodzenia rzeczy
za wady fizyczne powstałe później sprzedawca ponosi odpowiedzialność tylko wtedy gdy wady te
wynikły z przyczyny tkwiącej już poprzednio w rzeczy sprzedanej (art. 559 KC)
 jest zwolniony od odpowiedzialności jeżeli:
kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy
gdy przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone co do gatunku, albo rzeczy mające powstać w
przyszłości- jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili wydania rzeczy
3. Zasady odpowiedzialności sprzedawcy mogą zostać zmodyfikowane umową stron ( można ją rozszerzyć,
ograniczyć lub wyłączyć).
 ograniczenie/ wyłączenie odpowiedzialności jest bezskuteczne jeżeli:
umowa została zawarta z udziałem konsumenta dopuszczalne gdy przepis szczególny na to
pozwala
sprzedawca zataił podstępnie wadę przed kupującym
4. Wada fizyczna następuje gdy rzecz sprzedana (używane rzeczy także):
 ma cechy zmniejszające jej wartość
 ma cechy zmniejszające jej użyteczność
 nie ma właściwości o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego
 została wydana w stanie niezupełnym (braki ilościowe nie są wadą fizyczną)
5. Wada prawna występuje gdy rzecz sprzedana:
 stanowi własność osoby trzeciej
 obciążona prawem osoby trzeciej
6. UPRAWNIENIA KUPUJĄCEGO Z TYTUŁY RĘKOJMI:
 dochodzenie roszczeń jest uzależnione od aktu staranności kupującego (zawiadomienie sprzedawcy o
istnieniu wady)
powinno nastąpić we właściwym terminie, wystarczy wysłanie listu poleconego
 niezachowanie terminu-> wygaśnięcie uprawnień z tytułu rękojmi z wyjątkiem wypadków podstępnego
zatajenia wady przez sprzedawcę albo zapewnienia że nie istnieją wady rzeczy
za wady fizyczne rzeczy kupujący- miesiąc od jej wykrycia; gdy zbadanie rzeczy jest w danych
stosunkach przyjęte- jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy o wadzie w ciągu miesiąca po upływie
czasu, w którym przy zachowaniu należytej staranności mógł ją wykryć
przy sprzedaży między osobami prowadzącymi działalność gospodarczą kupujący traci
uprawnienia z tytułu rękojmi jeżeli nie zbada rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach
tego rodzaju i nie zawiadomi niezwłocznie sprzedawcy o dostrzeżonej wadzie a w wypadku kiedy

8
 wada wyszła na jaw dopiero później- jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej
wykryciu
 w przypadku rękojmi za wady prawne nie jest konieczne zawiadomienie sprzedawcy o wadach (jeśli
przeciwko kupującemu osoba trzecia dochodzi roszczeń dot. rzeczy sprzedanych to zobowiązany jest on
niezwłocznie zawiadomić o tym sprzedawcę i wezwać go do wzięcia udziału w sprawie)
jeśli kupujący nie zawiadomi sprzedawcy to w przypadku gdy osoba trzecia uzyska korzystne dla
siebie orzeczenie to sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności

7. Wzajemnie wyłączające się uprawnienia przysługujące kupującemu:

 odstąpienie od umowy
przysługuje kupującemu jeśli S niezwłocznie nie wymieni rzeczy wadliwej/ wady nie usunie
jeżeli rzecz była wymieniana/ naprawiana chyba, że wady są nieistotne
wykonanie uprawnienia następuje w drodze złożenia przez K oświadczenia woli
odstąpienie powoduje, że strony powinny sobie zwrócić nawzajem otrzymane oświadczenia na
podstawie przepisów o odstąpieniu od umowy wzajemnej
dostarczenie rzeczy- częściami -> S nie dostarczył zamiast rzeczy wadliwych takiej samej ilości
rzeczy wolnych od wad -> kupujący może od umowy odstąpić także co do części rzeczy, które
mają być dostarczone później – art.562 KC
jeśli spośród rzeczy sprzedanych tylko niektóre są wadliwe/ dają się odłączyć od rzeczy wolnych
od wad uprawnienie kupującego do odstąpieni od umowy ogranicza się do rzeczy wadliwych
 żądanie obniżenia ceny
obniżenie powinno nastąpić w takim stosunku, w jakim wartość rzeczy wolnej od wad pozostaje
do jej wartości obliczonej z uwzględnieniem istniejących wad
odnosi się do ceny rzeczywiście przez strony umówionej ( nie rynkowej)
 żądanie dostarczenia rzeczy wolnej od wad i naprawienia szkody wynikłej z opóźnienia
tylko gdy rzeczy oznaczone co do gatunku
za szkodę wynikła z opóźnienia S odpowiada w granicach tzw. pozytywnego interesu umowy
 żądanie usunięcia wady rzeczy
roszczenie to przysługuje gdy przedmiotem jest rzecz określona co do tożsamości
sprzedawca=wytwórca
kupujący ->termin-> odstąpienie od umowy
S może odmówić usunięcia wady z powodu nadmiernych kosztów
 uprawnienie do żądania wymiany wadliwej rzeczy/usunięcia wady nie wyłącza uprawnienia K do
odstąpienia od umowy lub do żądania obniżenia ceny
 za wady prawne -> nawet jeżeli osoba trzecia nie wystąpiła przeciwko kupującemu (art.572^1)
 rzecz nadesłana przez S z innej miejscowości- szczególna regulacja
K może odesłać rzecz po uprzednim porozumieniu z S
K jest zobowiązany postarać się o przechowanie rzeczy na koszt S
K może sprzedać rzecz jeśli istnieje niebezp. pogorszenia rzeczy ( z zachowaniem należytej
staranności)
 nie powoduje przejścia na nabywcę uprawnień z tytuły rękojmi za wady fizyczne
 K może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy niezależnie od uprawnień
wynikających z gwarancji

8. TERMINY
 uprawnienia z tytuły rękojmi za wady fizyczne wygasają
po upływie roku
w przypadku wad budynku po upływie lat 3
początek biegu terminu- od dnia wydania rzeczy

9
  w przypadku wad prawnych uprawnienia z tytułu rękojmi wygasają
z upływem roku od chwili kiedy K dowiedział się o istnieniu wady
jeśli K dowiedział się o istnieniu wady na skutek powództwa os. 3, termin biegnie od dnia, w
którym orzeczenie wydane w sporze z os. 3 stało się prawomocne
 strony mogą umownie określić inne terminy do dochodzenia uprawnień
 terminy te- charakter terminów zawitych, po upływie których wygasają uprawnienia
 upływ tych terminów nie wyłącza wykonania prze K uprawnień jeżeli
sprzedawca wadę podstępnie zataił
jeśli przed upływem terminów kupujący zawiadomił sprzedawcę o wadzie- zarzuty z tyt. rękojmi
mogą być podniesione także po upływie wskazanych terminów
9. RĘKOJMIA ZA WADY ZWIERZĄT
 S zwierzęcia= odpowiedzialność tylko za wady główne i gdy wyjdą one na jaw przed oznaczonym
terminem
 za wady które nie zostały uznane za główne= odpowiedzialność, gdy tak zostało zastrzeżone w umowie
 jeśli w ciągu terminu oznaczonego w rozp. ministra rolnictwa wada wyjdzie na jaw, to domniemywa się że
istniała ona w chwili wydania zwierzęcia
 wady główne
konie: wartogłowienie, dychawica świszcząca, łykawość, przewlekłe nieurazowe schorzenie
wewnętrznej części oka
owce: świerzb
norki: gruźlica
 terminy- sprzedawca jest odpowiedzialny za wady główne, jeżeli wyjdą one na jaw przed upływem:
15 dni od wydania zwierzęcia Ł,W,DŚ u koni i Ś u owiec
30 dni od dnia wydania zwierzęcia przy PNSWCO u koni i przy G u norek
 kupujący ma 7 dni na zawiadomienie sprzedawcy o wadzie głównej licząc od końca terminów rękojmi
(jw.)
uprawnienia kupującego wygasają jeśli w ciągu 24 godzin od ujawnienia wady, nie zgłosi chorego
zwierzęcia do zbadania przez weterynarza
 uprawnienia z tyt. rękojmi za wady główne zwierząt wygasają z upływem 3 m-cy licząc od końca terminu
rękojmi za dany rodzaj wady przewidzianego w rozp.- termin zawity

Sprzedaz kónsumencka
Definicja:
 Umowa sprzedaży konsumenckiej jest uregulowana przepisami ustawy z 27.07.2002 o szczególnych warunkach
sprzedaży konsumenckiej
 Umowa sprzedaży konsumenckiej polega na tym, że sprzedawca w zakresie działalności swojego
przedsiębiorstwa zobowiązuje się przenieść na konsumenta własność rzeczy ruchomej i wydać mu rzecz, a
konsument zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Umowa sprzedaży konsumenckiej
zawierana jest między przedsiębiorcą, który zawodowo zajmuje się sprzedażą towarów i konsumentem, który
nabywa rzecz w celu niezwiązanym z działalnością zawodową/gospodarczą. Sprzedaż jest dokonywana w
ramach prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności i dotyczy towaru konsumpcyjnego (jest to wyłącznie rzecz
ruchoma przeznaczona do konsumpcji).

10
  przepisy o sprzedaży konsumenckiej stosuje się również do następujących umów:
umowy dostawy – jeżeli zawierana jest w zakresie działalności przedsiębiorstwa dostawcy, a
odbiorcą jest osoba fizyczna, która nabywa rzecz w celu niezwiązanym w jej działalnością
gospodarczą/zawodową
umowy sprzedaży rzeczy ruchomej zawartej przez komisanta z osobą fizyczną, która nabywa
rzecz w celu niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą/zawodową
umowy o dzieło – zawartej w zakresie działalności przedsiębiorstwa przyjmującego zamówienie z
osobą fizyczną, która zamawia dzieło będące rzeczą ruchomą w celu niezwiązanym z jej
działalnością gospodarczą/zawodową
 przepisów ustawy nie stosuje się do
sprzedaży energii elektrycznej, gazu i wody (chyba, że są sprzedawane w ograniczonej ilości lub w
określonej objętości)
sprzedaży egzekucyjnej oraz sprzedaży dokonywanej w postępowaniu upadłościowym albo innym
postępowaniu sądowym

Obowiązki i prawa stron umowy sprzedaży konsumenckiej:

 Obowiązki sprzedawcy towaru konsumpcyjnego:
 przeniesienie własności towaru konsumpcyjnego na konsumenta
 wydanie towaru konsumentowi
wraz z towarem konsumpcyjnym sprzedawca ma obowiązek wydać konsumentowi wszystkie
elementy jego wyposażenia oraz (w języku polskim) instrukcje obsługi, konserwacji i inne
dokumenty wymagane przez odrębne przepisy
 każdorazowego podawania ceny, za którą chce zbyć towar oraz ceny jednostkowej (cena za jednostkę
miary) chyba, że wyrażają się one tą samą kwotą
przy sprzedaży towaru konsumpcyjnego oferowanego luzem wymagane jest podanie jedynie ceny
jednostkowej
taki sam sposób podawania ceny powinien być stosowany w reklamie
 potwierdzenie na piśmie wszystkich istotnych postanowień umowy
przy sprzedaży na raty
przy sprzedaży na przedpłaty
przy sprzedaży na zamówienie
przy sprzedaży wg wzoru lub na próbę
przy sprzedaży za cenę powyżej 2000
w pozostałych przypadkach jeżeli zażąda tego konsument sprzedawca ma obowiązek wydać
pisemne potwierdzenie zawarcia umowy zawierające oznaczenie sprzedawcy z jego adresem,
datą sprzedaży oraz określeniem towaru konsumpcyjnego, jego ilości i ceny
 udzielania kupującemu informacji wystarczających do prawidłowego i pełnego korzystania ze
sprzedanego towaru
 zapewnienia w miejscu sprzedaży odpowiednich warunków techniczno-organizacyjnych umożliwiających
dokonanie wyboru towaru konsumpcyjnego i sprawdzenie jego jakości, kompletności oraz
funkcjonowania głównych mechanizmów i podstawowych podzespołów
 wyjaśnienia poszczególnych postanowień umowy na żądanie kupującego
 wydania kupującemu wraz z towarem konsumpcyjnym wszystkich elementów wyposażenia oraz instrukcji
obsługi konserwacji i innych dokumentów wymaganych przez odrębne przepisy
 wydania dokumentu gwarancyjnego jeżeli sprzedawca udziela gwarancji

11
  Obowiązki kupującego
 obowiązek odebrania towaru
 obowiązek zapłaty ceny
 cena może być płacona jednorazowo przy zakupie towaru, w formie przedpłaty lub w ratach
 obowiązek poinformowania sprzedawcy, że towar jest niezgodny z umową w terminie 2 miesięcy od
wykrycia wady
 przy towarach żywnościowych ten okres jest krótszy – uregulowane w rozporządzeniu ministra
gospodarki, pracy i polityki społecznej

Elementy dodatkowe:
 ODPOWIEDZIALNOŚC Z TYTUŁU NIEZGODNOŚCI TOWARU KONSUMPCYJNEGO Z UMOWĄ
 nie stosuje się przepisów dot. rękojmi i gwarancji
 ochronę konsumenta gwarantuje instytucja niezgodności towaru z umową
 sprzedawca odpowiada wobec kupującego, jeżeli towar konsumpcyjny w chwili jego wydania jest
niezgodny z umową (pojęcie szersze od wady)
 towar jest niezgodny z umową, gdy:
ma wady prawne
ma wady zmniejszające jego wartość/użyteczność
nie ma właściwości o których zapewniano
został wydany w stanie niekompletnym
został nieprawidłowo zamontowany/uruchomiony, jeżeli te czynności zostały wykonane w
ramach umowy sprzedaży przez sprzedawcę lub przez osobę za którą ponosi on
odpowiedzialność, albo przez kupującego wg instrukcji otrzymanej przy sprzedaży
 w przypadku stwierdzenia niezgodności w terminie 6 miesięcy od wydania towaru, domniemywa się, że
istniała ona w chwili wydania towaru
 domniemanie, że towar konsumpcyjny jest zgodny z umową, w następujących wypadkach:
indywidualnego uzgadniania właściwości towaru – jeżeli odpowiada podanemu przez sprzedawcę
opisowi / ma cechy okazanej kupującemu próbki albo wzoru, a także gdy nadaje się do celu
określonego przez kupującego przy zawarciu umowy, chyba, że sprzedawca zgłosił zastrzeżenie co
do takiego przeznaczenia towaru
dotyczy najszerszej grupy stanów faktycznych, gdy nie dochodzi do zindywidualizowania cech
towaru, a ocena zgodności z umową następuje na podstawie powszechnych, rozsądnych
oczekiwań
 kiedy sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności?
kupujący o tej niezgodności wiedział
kupujący oceniając sprawy rozsądnie powinien był wiedzieć
niezgodność wynikła z przyczyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez kupującego
 konsumentowi przysługują następujące uprawnienia z tytułu niezgodności towaru z umową (wg tej
kolejności):
 roszczenie o nieodpłatną naprawę/wymianę towaru na nowy, chyba, że naprawa albo wymiana
są niemożliwe lub wymagają nadmiernych kosztów ( jest uzasadnione gdy sprzedawca nie
ustosunkuje się do tego żądania w terminie 14 dni)
roszczenie o stosowne obniżenie ceny lub uprawnienie do odstąpienia od umowy
wymóg: kupujący ma zawiadomić sprzedawcę o niezgodności
termin: sprzedawca odpowiada za niezgodność jedynie w przypadku jej stwierdzenia przed
upływem 2 lat od wydania tego towaru kupującemu
 w razie wymiany towaru na nowy termin ten biegnie na nowo
 jeżeli rzecz jest używana, strony mogą ten termin skrócić, jednakże nie poniżej 1 roku

12
 kiedy przedawnia się roszczenie kupującego?
rok od stwierdzenia niezgodności, nie może się skończyć przed upływem dwóch lat od wydania
towaru
to samo uprawnienie do odstąpienia od umowy
zawiadomienie sprzedawcy o niezgodności – przerywa bieg przedawnienia
wykonywanie naprawy – zawieszenie przedawnienia, nie dłużej niż na 3 miesiące
 upływ terminów przedawnienia nie wyłącza wykonania tych uprawnień przez kupującego, jeżeli
sprzedawca w chwili zawarcia umowy wiedział o niezgodności i nie zwrócił na to uwagi kupującego
 uprawnień kupującego z tytułu niezgodności nie można wyłączyć ani ograniczyć w drodze umowy
zawartej przed zawiadomieniem sprzedawcy o niezgodności
nie można tego dokonać przez oświadczenie kupującego, że wie o wszelkich niezgodnościach
towaru z umową lub przez wybór prawa obcego
 Sprzedawca zaspokoił roszczenia wynikające z niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową, może
dochodzić odszkodowania od któregokolwiek z poprzednich sprzedawców, jeżeli w skutek jego działania
bądź zaniechania towar był niezgodny z umową sprzedaży konsumenckiej.
do odpowiedzialności odszkodowawczej poprzednich sprzedawców stosuje się przepisy KC o
skutkach niewykonania zobowiązań
roszczenie zwrotne przedawnia się z upływem m-cy
roszczenie regresowe staje się wymagalne z chwilą zaspokojenia kupującego, nie później jednak
niż w dniu, w którym sprzedawca obowiązany był to uczynić
sprzedawca może domagać się odszkodowania za damnum emergens, jak i lucrum cessans, o ile
szkoda jest zwykłym następstwem stwierdzonej niezgodności

 GWARANCJA
kupującemu w ramach umowy sprzedaży konsumenckiej może być udzielona gwarancja
udzielenie gwarancji następuje bez odrębnej opłaty przez oświadczenie gwaranta, zamieszczone
w dokumencie gwarancyjnym lub w reklamie
oświadczenie – określa obowiązki gwaranta, uprawnienia kupującego (w przypadku, gdy
właściwość sprzedanego towaru nie odpowiada właściwości wskazanej w tym oświadczeniu)
sprzedawca powinien wydać towar wraz z dokumentem gwarancyjnym
dokument gwarancyjny powinien zawierać: podstawowe dane potrzebne do dochodzenia
roszczeń z gwarancji
gwarant powinien poinformować kupującego że gwarancja nie wyłącza i nie ogranicza
uprawnień przysługujących kupującemu z tytułu niezgodności towaru z umową
wybór uprawnienia należy do kupującego

13
Darówizna
Definicja:
 Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem
swego majątku
 Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego, ale umowa darowizny zawarta bez
zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione
 Przedmiot darowizny:
 przeniesienie wszelkiego rodzaju praw, które poza tym mogą być przedmiotem sprzedaży- za równo
całości jak i części tych praw
 ustanowienie lub zniesienie jakiegoś prawa majątkowego na korzyść obdarowanego
 zapłata oznaczonej sumy pieniężnej
 zwolnienie obdarowanego z zobowiązania, jeżeli nie zastrzeżono od niego w zamian innego świadczenia,
albowiem wówczas zwolnienie takie miałoby już charakter odpłatny; zwolnienie takie może polegać na
zwolnieniu z długu ciążącego wobec darczyńcy albo na zwolnieniu obdarowanego z długu wobec osoby
trzeciej, gdy następuje kosztem majątku darczyńcy np. przez zapłatę.
 Obdarowanym może być: osoba fizyczna, osoba prawna.

Charakter:
 Jest umową: zobowiązującą, jednostronną, nie przynosi darczyńcy odpłaty.

Prawa i obowiązki stron:

 Prawa i obowiązki darczyńcy:
 świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego musi się odbyć kosztem jego majątku
 darczyńca obowiązany jest naprawić szkody wynikłe z niewykonania/nienależytego zobowiązania, jeżeli
szkoda została wyrządzona umyślnie/ w skutek rażącego niedbalstwa.
 odpowiedzialny jest za wady rzeczy
 może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego zachowania, nie czyniąc nikogo wierzycielem-
polecenie –jeśli wykonał darowiznę może żądać jego spełnienia chyba że ma ono na celu jedynie korzyść
obdarowanego- jeśli polecenie ma na celu interes społeczny mogą go żądać spadkobiercy lub odpowiedni
organ państwa
 Prawa i obowiązki obdarowanego:
 jeżeli darczyńca opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, może żądać odsetek za opóźnienie
dopiero od dnia wytoczenia powództwa
 może odmówić spełnienia polecenia, jeżeli jest to usprawiedliwione wskutek istotnej zmiany stosunków
 jeżeli wypełnienia polecenia żąda darczyńca lub spadkobiercy, może zwolnić się prze wydanie
przedmiotu darowizny w naturze w takim stanie, w jakim przedmiot ten się znajduje (nie przy
organie państwowym)

Elementy dodatkowe:
 Nie stanowią darowizny następujące przysporzenia:
 gdy zobowiązanie do przysporzenia bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi
przepisami kodeksu
 gdy kto zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył albo które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia
się prawo jest uważane za nienabyte

14
  Odwołanie darowizny niewykonanej: darczyńca może odwołać darowiznę jeszcze niewykonaną, jeżeli po
zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ zmianie, że wykonanie darowizny nie może nastąpić bez uszczerbku
dla jego własnego utrzymania odpowiednio do jego usprawiedliwionych potrzeb albo bez uszczerbku dla
ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych
 Jeżeli na wskutek darowizny darczyńca popadnie w niedostatek:
 obdarowany ma obowiązek w granicach istniejącego jeszcze wzbogacenia dostarczyć darczyńcy środków,
których mu brak do utrzymania odpowiadającego jego usprawiedliwionym potrzebom albo do
wypełnienia ciążących na nim obowiązków alimentacyjnych
 może się zwolnic zwracając darczyńcy wartość wzbogacenia
 Odwołanie darowizny:
 Darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem
niego rażącej niewdzięczności.
 Zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o
bezpodstawnym wzbogaceniu. Od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie obdarowany ponosi
odpowiedzialność na równi z bezpodstawnie wzbogaconym, który powinien się liczyć z obowiązkiem
zwrotu.
 Przebaczenie obdarowanemu:
 Darowizna nie może być odwołana z powodu niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu
przebaczył. Jeżeli w chwili przebaczenia darczyńca nie miał zdolności do czynności prawnych,
przebaczenie jest skuteczne, gdy nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem.
 Spadkobiercy darczyńcy mogą odwołać darowiznę z powodu niewdzięczności tylko wtedy, gdy darczyńca
w chwili śmierci był uprawniony do odwołania albo gdy obdarowany umyślnie pozbawił darczyńcę życia
lub umyślnie wywołał rozstrój zdrowia, którego skutkiem była śmierć darczyńcy.
 Darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania
dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego.
 Forma odwołania: Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie.
 Żądanie przedstawiciela ustawowego ubezwłasnowolnionego:
 Przedstawiciel osoby ubezwłasnowolnionej może żądać rozwiązania umowy darowizny dokonanej przez
tę osobę przed ubezwłasnowolnieniem, jeżeli darowizna ze względu na wartość świadczenia i brak
uzasadnionych pobudek jest nadmierna.
 Rozwiązania umowy darowizny nie można żądać po upływie dwóch lat od jej wykonania.
 Wpływ zasad współżycia społecznego: Przepisów o odwołaniu darowizny nie stosuje się, gdy darowizna czyni
zadość obowiązkowi wynikającemu z zasad współżycia społecznego.

Kóntraktacja
Definicja:
 Przez umowę kontraktacji producent rolny ( w tym rozumieniu także grupa producentów rolnych lub ich
związek) zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć kontraktującemu oznaczoną ilość produktów rolnych, a
kontraktujący zobowiązuje się te produkty odebrać w terminie umówionym, zapłacić umówioną cenę oraz spełnić
określone świadczenie dodatkowe, jeżeli umowa lub przepisy szczególne przewidują obowiązek spełnienia takiego
świadczenia. Świadczenie producenta powinno być spełnione w miejscu wytworzenia zakontraktowanych
produktów, chyba że co innego wynika z umowy.

Charakter:
 Umowa jest konsensualna, odpłatna, wzajemna, zobowiązująca, nazwana, o oznaczonym podmiocie.
 Forma: umowa kontraktacji powinna być zawarta na piśmie.

15
Prawa i obowiązki stron:
 Obowiązki producenta:
 wytworzenie i dostarczenie kontraktującemu oznaczonej ilości produktów określonego rodzaju
 zwrot zaliczek i kredytów bakowych w przypadku nie wykonania świadczenia z przyczyn niezależnych od
stron
 w przypadku niemożliwości świadczenia producent ma obowiązek poinformować kontraktującego w
określonym terminie z przyczyn niezależnych od niego ( nie dotyczy to przypadku gdy kontraktujący
wiedział o tych okolicznościach lub z łatwością mógł się o nich dowiedzieć)

 Prawa producenta:
 otrzymanie zapłaty za dostarczone produkty

 Obowiązki i prawa kontraktującego:

 odbiór produktów
 zapłata umówionej ceny
 jeżeli przedmiot kontraktacji jest podzielny, kontraktujący nie może odmówić przyjęcia świadczenia
 spełnienie określonego świadczenia dodatkowego np.
zapewnienie producentowi możności nabycia określonych środków produkcji i uzyskania pomocy
finansowej
pomoc agrotechniczna i zootechniczna
premie pieniężne
premie rzeczowe
 kontraktujący jest uprawniony do nadzoru i kontroli nad wykonywaniem umowy kontraktacji przez
producenta
 wskutek okoliczności za które nie odpowiada żadna ze stron, kontraktującemu należy się zwrot pobranych
przez producenta zaliczek oraz kredytów bankowych

Elementy dodatkowe:
 Solidarność kilku producentów: jeżeli przedmiot kontraktacji ma być wytworzony w gospodarstwie
prowadzonym przez kilka osób wspólnie, odpowiedzialność tych osób względem kontraktującego jest solidarna.
 Rękojmia producenta: jak w przypadku umowy sprzedaży z tą zmianą, że prawo odstąpienia od umowy z powodu
wad fizycznych przedmiotu kontraktacji przysługuje kontraktującemu przysługuje tylko wtedy kiedy wady są
istotne.
 Rozszerzona skuteczność: jeżeli po zawarciu umowy kontraktacji gospodarstwo producenta przeszło w
posiadanie innej osoby, prawa i obowiązki z tej umowy wynikające przechodzą na nowego posiadacza. Nie
dotyczy to jednak wypadku, gdy przejście posiadania było następstwem odpłatnego nabycia gospodarstwa, a
nabywca nie wiedział i mimo zachowania należytej staranności nie mógł się dowiedzieć o istnieniu umowy
kontraktacji.
 Wniesienie przez producenta gospodarstwa do rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielnia ta wchodzi w
prawa i obowiązki producenta; jeżeli stan gospodarstwa po wstąpieniu nie pozwala na wykonanie umowy
kontraktacji przez spółdzielnie to umowa wygasa- producent zobowiązany jest zwrócić wszystko co uzyskał (np.
zaliczkę) i inne korzyści wynikające z tej umowy ( w takim zakresie, w jakim ich nie zużył w celu wykonania
umowy); jeśli po przystąpieniu do spółdzielni wywiąże się z umowy indywidualnie sam ponosi odpowiedzialność
 Przedawnienie roszczeń: wzajemne świadczeni przedawniają się z upływem 2 lat od dnia spełnienia świadczenia
prze producenta, a jeżeli świadczenie producenta nie zostało spełnione od dnia, w którym powinno być spełnione
 jeżeli świadczenie producenta było spełniane częściami, przedawnienie biegnie od dnia, w którym zostało
spełnione ostatnie świadczenie częściowe => art.613- 626 KC

16
Zamiana
Definicja
 Przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za
zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy (603 KC)
 Ekwiwalentem zbywanego prawa nie jest cena płacona przez nabywcę, a przeniesienie własności innej
rzeczy/prawa
 Przedmiot: mogą nim być zarówno własność nieruchomości, jak i rzeczy ruchomych, rzeczy oznaczonych co do
gatunku i co do tożsamości, a także rzeczy istniejących lub rzeczy przyszłych; mogą to być też inne prawa
majątkowe np. prawa na dobrach niematerialnych

Charakter
 Umowa jest zobowiązująco rozporządzająca, konsensualna, kauzalna, odpłatna, wzajemna
 Forma: zawarcie nie wymaga zachowania szczególnej formy, wymóg ten może wynikać z przedmiotu zamiany (np.
nieruchomości) lub z czynności prawnej zawartej między stronami

Zakres ustawowego odesłania do przepisów o sprzedaży:

 Na podstawie art. 604 KC do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży
 W szczególności: 545 – 549 KC, 551 KC, 556 – 557 KC
 Do umowy zamiany nie znajdują zastosowania przepisy o cenie przy sprzedaży (538 – 540 KC) oraz przepisy
regulujące szczególny rodzaj sprzedaży – sprzedaży na raty

Najem
Definicja:
 Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub
nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz
 Przedmiot: zarówno rzeczy ruchome/nieruchomości/części składowe rzeczy
 Może zostać zawarta na czas oznaczony/nieoznaczony (zawarta na czas dłuższy niż 10 lat, po upływie tego
terminu poczytywana jest za zawartą na czas nieoznaczony)
 Oznaczenie w umowie – decyduje o sposobie zakończenia stosunku najmu
 najem na czas nieoznaczony – może ulec zakończeniu na skutek wypowiedzenia przez każdą ze stron
 najem na czas oznaczony – może być wypowiedziany tylko w wypadkach wskazanych w ustawie
 W czasie trwania najmu rzecz może być zbyta przez wynajmującego – w miejsce zbywcy jako wynajmujące
wstępuje nabywca
 uprawnienie do wypowiedzenia najmu z zachowaniem ustawowych terminów wypowiedzenia
 nie przysługuje: gdy umowa jest zawarta na czas oznaczony z zachowaniem formy pisemnej i datą pewną,
a rzecz została wydana lub najem został ujawniony w księdze wieczystej

Charakter:
 Jest to umowa zobowiązująca, konsensualna, odpłatna, wzajemna
 Forma: nie wymaga zachowania żadnej formy szczególnej
 umowa najmu nieruchomości/pomieszczenia na czas dłuższy niż rok powinna być zawarta na piśmie (ad
eventum)

17
Prawa i obowiązki wynajmującego i najemcy:
 Prawa i obowiązki wynajmującego:
 prawo pobierania czynszu (może być oznaczony w pieniądzu/świadczeniach innego rodzaju)
 ustawowe prawo zastawu dla zabezpieczenia czynszu/świadczeń dodatkowych, z którymi
 najemca zalega dłużej niż rok (obejmuje rzeczy ruchome najemcy wniesione do przedmiotu najmu)
 wygasa, gdy: rzeczy obciążone zastawem zostaną usunięte z przedmiotu najmu, wynajmujący
może się sprzeciwić ich usunięciu
 jeśli usunięcie nastąpiło na mocy zarządzenia organu państwowego, to wynajmujący zachowuje
swoje prawo, jeśli przed upływem 3 dni zgłosi je organowi, który zarządził usunięcie
 obowiązek wydania najemcy rzeczy w stanie przydatnym do umówionego użytku, utrzymania jej w takim
stanie przez czas trwania najmu
 obowiązek umożliwienia najemcy spokojnego korzystania z przedmiotu najmu
 powstrzymywania się od działań zakłócających korzystanie z przedmiotu najmu
 ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą wobec najemcy w razie zbycia rzeczy, jeśli wskutek
wypowiedzenia najmu przez nabywcę rzeczy najętej najemca jest zmuszony zwrócić rzecz wcześniej,
aniżeli byłby zobowiązany wg umowy
 jeżeli najemca ulepszył rzecz najętą, wynajmujący, w braku odmiennej umowy, może wg swego wyboru
albo zatrzymać ulepszenia rzeczy najętej dokonane przez nabywcę za zapłatą sumy odpowiadającej ich
wartości, albo żądać przywrócenia stanu poprzedniego

 Prawa i obowiązki najemcy:

 prawo do używania rzeczy przez czas trwania stos. najmu
 powinien używać rzeczy w sposób określony w umowie/odpowiadający właściwościom i
przeznaczeniu rzeczy
 nie wolno bez zgody czynić w rzeczy najętej zmian sprzecznych z umową/przeznaczeniem rzeczy
 obowiązek pieczy nad rzeczą
 uprawnienie do żądania dokonania przez wynajmującego napraw bez których rzecz nie jest przydatna do
umówionego użytku
 najemca – wyznaczenie odpowiedniego terminu do wykonania napraw
 po upływie – może dokonać napraw na koszt wynajmującego
 obowiązek zapłaty czynszu – zobowiązany jest uiszczać czynsz w terminie umówionym
 jeśli płacony w pieniądzu – najemca jest zobowiązany do zapłaty odsetek za opóźnienie
 jeśli termin płatności czynszu nie jest określony w umowie, to czynsz powinien być płacony z góry:
 gdy najem ma trwać nie dłużej niż miesiąc – za cały czas najmu
 gdy najem ma trwać dłużej niż miesiąc albo gdy umowa była zawarta na czas
nieoznaczony – miesięcznie, do dziesiątego dnia miesiąca
 uprawnienie do żądania obniżenia czynszu z powodu wady rzeczy najętej
 obowiązek czynienia drobnych nakładów, połączonych ze zwykłym używaniem rzeczy
 obowiązek niezwłocznego powiadomienia wynajmującego o tym, że osoba trzecia dochodzi przeciwko
najemcy roszczeń dotyczących rzeczy najętej
 uprawnienie do oddania rzeczy najętej w całości lub w części osobie trzeciej do bezpłatnego używania lub
w podnajem, jeżeli nie zabrania tego umowa
 obowiązek zwrotu rzeczy po zakończeniu najmu w stanie niepogorszonym
 najemca nie ponosi odpowiedzialności za zużycie rzeczy będące następstwem prawidłowego jej
używania

18
Elementy dodatkowe:
 Odpowiedzialność wynajmującego za wady rzeczy
 obejmuje: wady fizyczne i prawne
 zakres: uzależniony od rodzaju wady
 w razie istnienia wady najemcy przysługuje uprawnienie do żądania obniżenia czynszu/wypowiedzenia
umowy bez zachowania terminów wypowiedzenia
 najemca może:
 żądać obniżenia czynszu za czas trwania wad, jeśli rzecz najęta ma wady, które ograniczają jej
przydatność do umówionego użytku
 może wypowiedzieć umowę bez zachowania terminów wypowiedzenia jeśli:
 w chwili wydania rzeczy ma ona wady, które uniemożliwiają jej używanie
 wady takie powstały później, a wynajmujący pomimo otrzymanego zawiadomienia nie
usunął ich w czasie odpowiednim
 wady nie dadzą się usunąć

 Zakończenie najmu - stosunek najmu ulega zakończeniu na skutek następujących zdarzeń prawnych:
 zawarcia umowy rozwiązującej
 nadejścia terminu końcowego oznaczonego w umowie
 wypowiedzenia z zachowaniem terminów wypowiedzenia
 jeśli umowa była zawarta na czas nieoznaczony – uprawnienie do wypowiedzenia przysługuje i
wynajmującemu i najemcy z zachowaniem ustawowych terminów:
 czynsz – płatny w odstępach czasu dłuższych niż msc – można wypowiedzieć max 3
miesiące naprzód na koniec kwartału kalendarzowego
 czynsz – płatny miesięcznie – można wypowiedzieć na msc. naprzód na koniec miesiąca
kalendarzowego
 czynsz – płatny w krótszych odstępach czasu – najemca może wypowiedzieć na trzy dni
naprzód
 jeśli najem jest dzienny – na jeden dzień naprzód
 jeśli umowa była zawarta na czas oznaczony – wynajmujący i najemca mogą wypowiedzieć najem
w wypadkach wskazanych w umowie
 wypowiedzenia bez zachowania terminów
 najemca – gdy rzecz ma wady określone w art. 664§2 KC
 wynajmujący – jeśli najemca używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową/przeznaczeniem rzeczy i
pomimo upomnienia nie przestaje albo rzecz zaniedbuje; jeśli najemca dopuszcza się zwłoki z
zapłatą co najmniej za dwa pełne okresy płatności
 uprawnienie do wypowiedzenia przysługuje także nabywcy rzeczy najętej

 Przedawnienie roszczeń wynikających z umowy najmu

 przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy
 dotyczy to:
 roszczeń wynajmującego przeciwko najemcy o naprawienie szkody z powodu
uszkodzenia/pogorszenia rzeczy
 roszczeń najemcy przeciwko wynajmującego o zwrot nakładów na rzecz, przedawnieniem
rocznym objęte są tylko roszczenia najemcy o zwrot nakładów koniecznych, roszczenie o zwrot
wszystkich innych nakładów najemcy nie jest objęte terminem przedawnienia i przedawnia się na
zasadach ogólnych
 roszczeń najemcy przeciwko wynajmującemu o zwrot nadpłaconego czynszu
 pozostałe roszczenia = zasady ogólne wg 118KC
 jeśli czynsz ma charakter okresowy = przedawnia się po 3 latach
19
Najem lókali
Uwagi ogólne:
 najem lokali – szczególna regulacja = stosuje się przepisy ogólne o najmie, z zachowaniem zmian zawartych w
680-692 KC
 regulacja ta odnosi się do najmu lokali mieszkalnych oraz lokali o innym przeznaczeniu, zwanych lokalami
użytkowymi
 kodeksową regulację uzupełnia ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie KC
(21.06.2001r.)
 lokal (w rozumieniu OchrLokU) – lokal służący do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych, a także lokal będący
pracownią służącą twórcy do prowadzenia działalności w dziedzinie kultury i sztuki
 nie jest: pomieszczenie przeznaczone do krótkotrwałego pobytu osób, w szczególności znajdujące się w
budynkach internatów, hoteli itd.
 strony umowy: lokator i właściciel
 lokator – najemca, osoba używająca lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo
 współlokator – lokator, któremu przysługuje tytuł prawny do używania lokalu z innym lokatorem
 właściciel – wynajmujący/inna osoba z którą wiąże lokatora stosunek prawny uprawniający go do
używania lokalu
 680^1 KC – szczególne zasady nawiązania stosunku najmu przez małżonków jako najemców
 nawet jeśli jedno z małżonków zawarło umowę najmu = są współnajemcami lokalu
 szczególne zasady następstwa prawnego po zmarłym najemcy lokalu mieszkaniowego
 w razie śmierci najemcy w stosunek najmu wstępują osoby, które stale zamieszkiwały z najemcą w tym
lokalu do chwili jego śmierci:
 małżonek niebędący współnajemcą
 dzieci najemcy i jego współmałżonka
 inne osoby, wobec których najemca był zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych
 osoba, która faktycznie pozostawała z najemcą we wspólnym pożyciu
 w przypadku najmu innego lokalu niż lokal mieszkalny, w razie śmierci najemcy – prawo najmu wchodzi w
skład spadku
 umowa najmu lokalu – może być zawarta na czas oznaczony/nieoznaczony
 w przypadku lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy/innych JST – tylko nieoznacz.
 chyba, że lokator tego żąda
 chyba, że umowa najmu dot. lokalu socjalnego/związanego ze stosunkiem pracy
 do ochrony praw najemcy do używania lokalu stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności
 najemca niezależnie od sposobu nawiązania stos. najmu, może dochodzić w drodze sądowej wydania
lokalu przeciwko każdej osobie, której nie przysługuje skuteczne względem najemcy uprawnienie do
zajmowania lokalu
 najemcy przysługuje przeciwko najemcy innego lokalu w tym samym budynku roszczenie o
zaniechanie/ograniczenie działań związanych z używaniem lokalu, a wywołujących hałasy

Prawa i obowiązki stron umowy najmu lokalu:

 Prawa i obowiązki najemcy:
 obowiązek uiszczania czynszu
 wysokość: może być określona umowie, zasady – OchrLokU
 może zostać podwyższony na podstawie 685^1 KC
 powinien być płatny w terminach oznaczonych w umowie
 za zapłatę czynszu odpowiadają solidarnie z najemcą osoby pełnoletnie, stale zamieszkujące z nim

20
  obowiązek utrzymania w należytym stanie technicznym/higienicznym lokalu
 obowiązek czynienia drobnych nakładów, połączonych ze zwykłym używaniem rzeczy
 obowiązek przestrzegania porządku domowego
 naruszenie: może skutkować wypowiedzeniem umowy przez wynajmującego bez zachowania
terminów
 obowiązek uzyskania zgody wynajmującego na oddanie lokalu lub jego części do bezpłatnego używania
oraz zgody na podnajem lokalu
 obowiązek zwrotu lokalu wynajmującemu po zakończeniu najmu w stanie niepogorszonym
 uprawnienie do założenia w najętym lokalu oświetlenia elektrycznego, gazu, telefonu i innych

 Prawa i obowiązki właściciela

 obowiązek zapewnienia sprawnego działania instalacji i urządzeń budynków oraz jego otoczenia
 obowiązek utrzymywania w należytym stanie pomieszczeń i urządzeń budynku/jego otoczenia
 wynajmującemu przysługuje ustawowe prawo zastawu dla zabezpieczenia czynszu/świadczeń, z którymi
najemca zalega dłużej niż rok, zastaw obejmuje rzeczy ruchome wniesione do przedmiotu najmu oraz
ruchomości członków rodziny

Zakończenie stosunku najmu lokalu

 upływ terminu
 rozwiązanie umowy przez strony
 wypowiedzenie umowy przez jedną ze stron
 najemca/wynajmujący może wypowiedzieć najem lokalu najpóźniej na 3 miesiące naprzód na koniec
miesiąca kalendarzowego, jeżeli czas trwania nie jest oznaczony, a czynsz płatny miesięcznie
 wypowiedzenie przez najemcę – może wypowiedzieć najem bez zachowania terminów, jeśli rzecz ma
wady, które zagrażają zdrowiu najemcy lub jego domownikom
 wypowiedzenie przez wynajmującego – może wypowiedzieć bez zachowania terminów
 jeśli najemca wykracza w sposób rażący/uporczywy przeciwko obowiązującemu porządkowi
domowego/przez swoje zachowanie czyni korzystanie z innych lokali w budynku uciążliwym
 jeśli najemca dopuszcza się zwłoki z zapłatą czynszu co najmniej za dwa pełne okresy płatności,
powinien jednak uprzedzić najemcę na piśmie, udzielić dodatkowego, miesięcznego terminu
 orzeczenia sądu
 powództwo – z ważnych przyczyn może wytoczyć właściciel lokalu
 powództwo o rozwiązanie stosunku najmy może wytoczyć inny lokator/właściciel innego lokalu w
budynku, w którym lokator wykracza w sposób rażący/uporczywy przeciwko porządkowi domowemu
 współlokator – powództwo o nakazanie przez sąd eksmisji małżonka, rozwiedzionego małżonka lub
innego współlokatora tego samego lokalu, jeśli ten uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie

Skutki zakończenia stosunku najmu

 najemca jest zobowiązany do opróżnienia lokalu
 kiedy nie opróżnia – sąd może wydać wyrok nakazujący opróżnienie lokalu w trybie przepisów o postępowaniu
egzekucyjnym -> sąd w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu
socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia
 w stosunku do wskazanego kręgu osób sąd nie może orzec braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego
o kobiety w ciąży
o małoletni
o niepełnosprawni
o ubezwłasnowolnieni + sprawujący opiekę nad taką osobą
o obłożnie chorzy, emeryci, renciści

21
  uprawnienie do lokalu socjalnego nie przysługuje, gdy powodem wydania wyroku nakazującego opróżnienie
lokalu jest znęcanie się nad rodziną
 obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego – gmina
 zakaz wykonywania wyroków eksmisyjnych od 1.11 do 31.03
 osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są zobowiązane co miesiąc uiszczać odszkodowanie – wysokość zależy
od tego, czy osoby zajmujące lokal są uprawnione do lokalu zamiennego/socjalnego

Dzierzawa
Definicja:
 Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania
pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu
umówiony czynsz (693§1 KC)
 Do umowy dzierżawy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie

Charakter:
 Jest to umowa wzajemna, konsensualna, odpłatna
 Stosunek dzierżawy: charakter trwały
 Może zostać zawarta na czas nieoznaczony/oznaczony; maksymalnie 30 lat (powyżej – czas nieoznaczony)

Prawa i obowiązki stron umowy dzierżawy:

 Prawa i obowiązki dzierżawcy
 prawo do używania i pobierania pożytków rzeczy
 prawo do korzystania z rzeczy zgodnie z treścią umowy
 uprawnienie do pobierania pożytków obejmuje zarówno pożytki naturalne jak i cywilne
 obowiązek zapłaty czynszu dzierżawnego
 może być płacony w pieniądzach/świadczeniach innego rodzaju
 może być oznaczony w ułamkowej części pożytków
 termin płatności powinien być ozn. w umowie, a w braku takiego oznaczenia – płatny z dołu w
terminie zwyczajowo przyjętym, w braku zwyczaju – półrocznie z dołu
 czynsz przypadający za dany okres gosp. może zostać na żądanie dzierżawcy obniżony (jeśli
przychód uległ znacznemu zmniejszeniu)
 obowiązek wykonywania swojego prawa zgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki, nie można
zmieniać przeznaczenia przedmiotu dzierżawy bez zgody wydzierżawiającego
 obowiązek dokonywania wszelkich niezbędnych napraw do zachowania przedmiotu w stanie
niepogorszonym
 obowiązek uzyskania zgody wydzierżawiającego na oddanie przedmiotu dzierżawy osobie trzeciej do
bezpłatnego używania albo w poddzierżawę
 obowiązek uiszczania podatków/innych ciężarów związanych z własnością lub posiadaniem przedmiotu
dzierżawy oraz ponoszenia kosztów jego ubezpieczenia (jeśli umowa tak stanowi)

 Prawa i obowiązki wydzierżawiającego:

 uprawnienie do pobierania oznaczonego czynszu dzierżawnego
 ustawowe prawo zastawu na rzeczach ruch. wniesionych przez dzierżawcę do przedmiotu dzierżawy
 dla zabezpieczenia roszczeń o czynsz/innych świadczeń, chyba, że rzeczy nie podlegają zajęciu
 obowiązek wydania przedmiotu dzierżawy dzierżawcy

22
Elementy dodatkowe:
 Ustanie dzierżawy
 upływ terminu oznaczonego w umowie
 jeśli po upływie dzierżawca nadal korzysta z rzeczy za zgodą wydzierżawiającego, to poczytuje się,
że dzierżawa została przedłużona na czas nieoznaczony
 wypowiedzenia umowy dzierżawy
 jeśli została zawarta na czas oznaczony – każda ze stron może wypowiedzieć dzierżawę, jeśli w
umowie określono przyczyny wypowiedzenia
 jeśli została zawarta na czas nieoznaczony – każda ze stron ma uprawnienie do wypowiedzenia
umowy:
 termin wypowiedzenia – powinna określać umowa
 brak postanowienia umownego = dzierżawę można wypowiedzieć na 6 miesięcy naprzód
przed upływem roku dzierżawnego
o w przypadku gruntów rolnych – termin wypowiedzenia – 1 rok naprzód na koniec
roku dzierżawnego
 rok dzierżawny – każde 12 miesięcy liczone od dnia zawarcia umowy
 wydzierżawiający może wypowiedzieć dzierżawę bez zachowania terminów w następujących
sytuacjach:
 dzierżawca wykonuje dzierżawę niezgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki
 dzierżawca bez zgody zmienia przeznaczenie przedmiotu dzierżawy
 dzierżawca bez zgody oddał przedmiot dzierżawy osobie trzeciej do bezpłatnego
używania/poddzierżawił go
 dzierżawca dopuszcza się zwłoki z zapłatą czynszu co najmniej za 2 pełne okresy płatności,
a gdy czynsz jest płatny tocznie – zwłoka z zapłatą więcej niż 3 miesiące (wydzierżawiający
powinien uprzedzić dzierżawcę i udzielić mu dodatkowego trzymiesięcznego terminu do
zapłaty zaległego czynszu)
 Skutki zakończenia dzierżawy
 dzierżawca ma obowiązek zwrócić przedmiot dzierżawy w stanie, w jakim powinien się znajdować przy
zachowaniu zasada prawidłowej gospodarki
 jeśli dzierżawca poczynił na rzecz nakłady, to wydzierżawiający, w braku odmiennej umowy, może
zatrzymać ulepszenia za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości w chwili zwrotu rzeczy albo żądanie
przywrócenia stanu poprzedniego
 roszczenia te przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy
 dzierżawca, który ulepszył rzecz dzierżawioną ma roszczenie o zwrot wartości ulepszeń do
nabywcy
 dzierżawca, który dokonał nakładów na wydzierżawioną rzecz może dochodzić ich zwrotu
wyłącznie na podstawie przepisów normujących stosunek dzierżawy oraz odpowiednich
przepisów o najmie
 jeśli dzierżawa kończy się przed upływem roku dzierżawnego, to dzierżawca obowiązany jest zapłacić
czynsz w takim stosunku, w jakim pożytki, które pobrał/mógł pobrać, pozostają do pożytków z całego
roku dzierżawnego
 jeśli przy zakończeniu dzierżawy dzierżawca gruntu rolnego pozostawia zgodnie ze swym obowiązkiem
zasiewy, może żądać zwrotu poczynionych na te zasiewy nakładów
 zakończenie stos. dzierżawy nie powoduje rozwiązania z mocy prawa stosunku poddzierżawy

23
Uzyczenie
Definicja:
 Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony/nieoznaczony, na
bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy (710 KC)
 Przedmiot: może być nim każda rzecz ruchoma lub nieruchomość
o pieniądze – nie mogą być przedmiotem użyczenia

Charakter:
 czynność prawna realna, nieodpłatna, nie jest wzajemna (brak ekwiwalentu), jednostronnie zobowiązująca
 należy do umów regulujących używanie rzeczy
 umowę tę wyróżnia nieodpłatny charakter
 nie jest darowizną, gdyż rzecz oddana do używania pozostaje nadal w majątku użyczającego
 do zawarcia dochodzi przez wydanie rzeczy używanej

Prawa i obowiązki stron umowy użyczenia:

 Obowiązki użyczającego
 obowiązek znoszenia, że biorący używa wydanej mu rzeczy (710 KC)
 jeśli rzecz użyczona ma wady – obowiązek naprawienia szkody, którą wyrządził biorącemu, przez to, że
wiedząc o wadach, nie zawiadomił go o nich
 nie ponosi odpowiedzialności, gdy biorący mógł wadę z łatwością zauważyć

 Obowiązki biorącego rzecz w używanie:

 obowiązek używania rzeczy w sposób określony w umowie, jeżeli nie został określony – w sposób
odpowiadający jej właściwościom i przeznaczeniu (712§1 KC)
 nie może bez zgody użyczającego oddać rzeczy użyczonej osobie trzeciej do używania (712§2 KC)
 ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej
 jeśli poniósł wydatki lub nakłady na rzecz, które przekroczyły zwykłe koszty, to do wzajemnych
rozliczeń między użyczającym a biorącym rzecz do używania stosuje się odpowiednio przepisy o
prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia
 po zakończeniu użyczenia jest zobowiązany zwrócić rzecz użyczającemu w stanie niepogorszonym
 biorący nie ponosi odpowiedzialności za zużycie rzeczy, będące następstwem prawidłowego
używania rzeczy
 jeśli rzecz została powierzona do używania innej osobie, taki obowiązek ciąży również na niej
 jeśli kilka osób wzięło rzecz do używania – odpowiedzialność solidarna

Elementy dodatkowe
 motywowana jest najczęściej bezinteresownością i chęcią przyjścia z pomocą bliskim
 ustanie użyczenia
o z chwilą upływu terminu oznaczonego w umowie
o jeśli umowa została zawarta na czas nieoznaczony – gdy biorący uczynił z rzeczy użytek odpowiadający
umowie, albo gdy upłynął czas, w którym mógł ten użytek uczynić
o użyczający może żądać zwrotu rzeczy, nawet gdyby umowa została zawarta na czas oznaczony, jeśli:
 biorący używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową/właściwościami/przeznaczeniem rzeczy
 biorący powierza rzecz innej osobie bez upoważnienia/nie będąc zmuszony przez okoliczności
 rzecz stanie się potrzebna użyczającemu z nieprzewidzianych powodów

24
Przedawnienie roszczeń
 719 KC przewiduje szczególny roczny termin przedawnienia dla następujących roszczeń z umowy użyczenia:
o roszczenia użyczającego o naprawienie szkody za uszkodzenie/pogorszenie rzeczy
o roszczenia biorącego do używania przeciwko użyczającemu o zwrot nakładów
o roszczenia biorącego przeciwko użyczającemu o naprawienie szkody poniesionej wskutek wad rzeczy
 termin biegnie od dnia zwrotu rzeczy
 pozostałe roszczenia – przedawnienie na zasadach ogólnych – 118 KC

Umówa leasingu
Definicja:
 Przesz umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa nabyć rzecz
od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania
albo do używania i pobierania pożytków na czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić
finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z
tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.
 Umowa leasingu jest powiązana z umową o nabycie rzeczy przez finansującego od zbywcy
 Strony: finansującym może być tylko podmiot prowadzący przedsiębiorstwo zarobkowe w zakresie leasingu,
korzystającym może być każda osoba fizyczna/jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej
 Przedmiot: rzeczy ruchome, jak i nieruchomości; nie mogą: dobra niematerialne, prawa
 Świadczenie finansującego – charakter ciągły
 Świadczenie korzystającego – jednorazowe świadczenie pieniężne uiszczane w ratach
 Do umowy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie i sprzedaży na raty w zakresie okr. w 709^17 KC

Charakter:
 Jest umową jednostronnie kwalifikowaną podmiotowo, dwustronnie zobowiązującą, konsensualną, wzajemną,
odpłatną, może być zawarta jedynie na czas oznaczony
 Forma: powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności (ad solemnitatem

Prawa i obowiązki stron umowy leasingu:

 Obowiązki finansującego:
 obowiązek nabycia w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa rzeczy od oznaczonego zbywcy na
warunkach określonych w umowie
 obowiązek wydania rzeczy korzystającemu do użytku
 nabycie rzeczy następuje w celu oddania jej finansującemu do używania (ew. +pożytki)
 jeśli rzecz znajduje się we władaniu korzystającego na podstawie innego tytułu prawnego, strony
z reguły umawiają się, że rzecz pozostanie u korzystającego
 termin – powinien być określony w umowie
 jeśli nie jest – niezwłocznie
 jeśli rzecz nie zostanie wydana na skutek okoliczności, za które korzystający ponosi odp. –
umówione terminy płatności rat pozostają niezmienione
 jeśli finansujący popadł w zwłokę – korzystający może żądać spełnienia
świadczenia/naprawienia szkody
 wydanie rzeczy – w stanie w jakim znajdowała się w chwili wydania finansującemu przez zbywcę
 obowiązek znoszenia używania i pobierania pożytku
 obowiązek odebrania rzeczy od korzystającego po zakończeniu leasingu

25
  Obowiązki korzystającego
 odbioru przedmiotu leasingu od finansującego
 używania rzeczy i pobierania pożytków w sposób określony w umowie, a gdy umowa nie określa – w
sposób odp. właściwościom/przeznaczeniu rzeczy
 utrzymania rzeczy w należytym stanie, w szczególności dokonywania jej konserwacji i napraw
niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym, z uwzględnieniem jej zużycia wskutek
prawidłowego używania/ponoszenia ciężarów związanych z jej własnością lub posiadaniem rzeczy
 na korzystającym ciąży obowiązek niezwłocznego zawiadomienia finansującego o konieczności
dokonania istotnej naprawy
 zapłaty finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenia równego co najmniej cenie lub
wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego
 obowiązek płacenia rat w terminach umówionych – uprawnienie do wypowiedzenia umowy
leasingu przysługuje finansującemu gdy:
 korzystający dopuszcza się zwłoki z zapłatą co najmniej jednej raty
 korzystający, pomimo wyznaczenia mu na piśmie przez finansującego terminu
dodatkowego do zapłacenia zaległości z zagrożeniem, że w razie jego bezsk. upływu
będzie mógł leasing wypowiedzieć, zaległości takich nie zapłacił
 ponoszenie kosztów ubezpieczenia rzeczy na wypadek jej utraty w czasie trwania leasingu, jeśli strony
postanowiły tak w umowie
 zwrot rzeczy po zakończeniu leasingu w stanie niepogorszonym (z uwzględnieniem zużycia rzeczy,
będącego następstwem prawidłowego korzystania z rzeczy)

Elementy dodatkowe:
 Odpowiedzialność finansującego za wady rzeczy
 zasada: finansujący nie odpowiada wobec korzystającego za przydatność rzeczy do umówionego użytku
 nie dotyczy: sytuacji, gdy wady powstały wskutek okoliczności za które finansujący ponosi
odpowiedzialność
 postanowienia umowy leasingu mniej korzystne dla korzystającego są nieważne (709^8 KC)
 przysługujące finansującemu względem zbywcy uprawnienia z tytułu wad rzeczy przechodzą z mocy
ustawy na korzystającego z chwilą zawarcia umowy przez finansującego ze zbywcą
 bez zgłoszenia żądania przez korzystającego finansujący nie może odstąpić od umowy ze zbywcą z
powodu wad rzeczy
 wykonanie przez korzystającego uprawnień z tytułu wad rzeczy nie wpływa na jego obowiązki z umowy
leasingu, chyba że finansujący odstąpił od umowy ze zbywcą z powodu wady rzeczy
 finansujący odpowiada wobec korzystającego za wady rzeczy, które powstały na skutek okoliczności, za
które finansujący ponosi odpowiedzialność – odpowiednio przepisy o najmie
 uprawnienia korzystającego (zależne od rodzaju wady)
 jeśli rzecz ma wady ograniczające przydatność do umówionego użytku – korzystający może żądać
odpowiedniego obniżenia wynagrodzenia za czas trwania wad (chyba, że wiedział)
 jeżeli w chwili wydania korzystającemu rzecz ma wady uniemożliwiające używanie rzeczy albo
takie wady powstały później, a finansujący nie usunął ich w czasie odpowiednim, pomimo
zawiadomienia lub wady usunąć się nie dadzą – korzystający może wypowiedzieć umowę ze
skutkiem natychmiastowym (chyba, że wiedział o wadach)

 Zakończenie leasingu na skutek:

 rozwiązanie umowy przez strony
 upływ czasu, na który umowa została zawarta

26
  wypowiedzenia umowy przez finansującego
 może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym, jeśli korzystający albo naruszył swoje
obowiązki w postaci utrzymania rzeczy w należytym stanie, właściwego używania, w razie
nieusunięcia zmian w rzeczy dokonanych bez zgody finansującego, w razie zwłoki z zapłatą co
najmniej jednej raty (termin dodatkowy)
 odstąpienia przez finansującego od umowy ze zbywcą z powodu wady rzeczy
 utraty rzeczy
 jeśli strony się tak umówią to zazwyczaj po zakończeniu leasingu przedmiot świadczenia przechodzi na
własność korzystającego

Zlecenie
Definicja:
 Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla
dającego zlecenie
 W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonywania czynności w imieniu dającego
zlecenie.
 Jeżeli ani z umowy ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez
wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie
 jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokości wynagrodzenia, należy się
wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy
 nie wymaga szczególnej formy
 są dwie metody wykonania:
 pełnomocnictwo- w imieniu i na rachunek zamawiającego
 zastępstwo pośrednie- tylko na rachunek zamawiającego

Charakter:
 Może być odpłatna jak i nie odpłatna.

Prawa i obowiązki stron:

 Prawa i obowiązki przyjmującego zlecenie:
 wykonanie usługi- dokonanie określonej w umowie czynności prawnej
 kto zawodowo trudni się załatwianiem czynności dla drugich, powinien, jeżeli nie chce zlecenia przyjąć,
zawiadomić o tym niezwłocznie dającego zlecenie.
 taki sam obowiązek ciąży na osobie, która dającemu zlecenie oświadczyła gotowość załatwienia
czynności danego rodzaju
 przyjmujący zlecenie może bez uprzedniej zgody dającego zlecenie odstąpić od wskazanego przez niego
sposobu wykonania zlecenia, jeżeli nie ma możności uzyskania jego zgody, a zachodzi uzasadniony powód
do przypuszczenia, że dający zlecenie zgodziłby się na zmianę, gdyby wiedział o istniejącym stanie rzeczy
 przyjmujący zlecenie może powierzyć wykonanie osobie trzeciej, gdy to wynika z umowy/zwyczaju/jest
zmuszony przez okoliczności
 musi zawiadomić niezwłocznie dającego zlecenie o osobie i miejscu zamieszkania swego zastępcy
 w razie zawiadomienia odpowiedzialny jest jedynie za brak należytej staranności w wyborze
zastępcy
 zastępca odpowiedzialny jest za wykonanie zlecenia także względem dającego zlecenie
 jeżeli przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za czynności swego zastępcy jak za własne
czynności, ich odpowiedzialność jest solidarna
27
  przyjmujący zlecenie powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych informacji o przebiegu sprawy, a
po wykonaniu zlecenia/po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożyć sprawozdanie- powinien wydać
wszystko co przy wykonywaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym
 w razie odpłatnego zlecenia wynagrodzenie należy się przyjmującemu dopiero po wykonaniu zlecenia,
chyba że co innego stanowi umowa lub przepisy szczególne
 może wypowiedzieć zlecenie w każdym czasie- gdy nie ma ważnego powodu, jest odpowiedzialny za
szkodę
 jeżeli zlecenie wygasło, uważa się je mimo to za istniejące na korzyść przyjmującego zlecenie aż do chwili,
kiedy dowiedział się o wygaśnięciu zlecenia
 Prawa i obowiązki zleceniodawcy:
 powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania
zlecenia, wraz z odsetkami ustawowymi
 powinien zwolnić przyjmującego zlecenie od zobowiązań, które ten poczynił w imieniu własnym
 jeżeli wykonanie zlecenia wymaga wydatków- na żądanie przyjmującego zlecenie powinien zapłacić
zaliczkę
 może wypowiedzieć zlecenie w każdym czasie:
 powinien zwrócić zleceniobiorcy wydatki
 w razie odpłatnego zlecenia powinien uiścić część wynagrodzenia – odpowiadającą jego
czynnościom
 jeśli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu powinien naprawić szkodę

Elementy dodatkowe:
 Rozszerzenie odpowiedzialności:
 w wypadku gdy przyjmujący zlecenie powierzył wykonanie zlecenia innej osobie nie będąc do tego
uprawniony, a rzecz należąca d dającego zleceni uległa przy wykonywaniu zlecenia uszkodzeniu/utracie
przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny (także za przypadek), chyba że jedno lub drugie nastąpiłoby
również wtedy, gdyby sam zlecenie wykonywał
 Zakaz używania rzeczy i pieniędzy zleceniodawcy:
 przyjmującemu zlecenie nie wolno używać we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie
 od sum pieniężnych zatrzymanych ponad potrzebę wynikającą z wykonywania zlecenia powinien
płacić odsetki ustawowe
 Odpowiedzialność solidarna: gdy kilka osób dało/przyjęło zlecenie wspólnie, ich odpowiedzialność jest solidarna
 Śmierć zleceniodawcy:
 zobowiązanie nie wygasa
 gdy zgodnie z umową wygaśnie zleceniobiorca powinien:
 gdyby z przerwania powierzonych mu czynności mogła wyniknąć szkoda- prowadzić te czynności
nadal dopóki spadkobierca/przedstawiciel ustawowy dającego zlecenie nie będzie mógł zarządzić
inaczej
 Śmierć przyjmującego zlecenie:
 w braku odmiennej umowy zlecenie wygasa wraz ze śmiercią albo wskutek utraty przez zleceniobiorcę
pełnej zdolności do czynności prawnych
 Przedawnienie roszczeń:
 Z upływem lat 2:
 roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków
przysługujące osobom, które stale/w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się
czynnościami danego rodzaju, to dotyczy także roszczeń o zaliczki
 roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowywania lub nauki, jeżeli przysługują
osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na
ten cel przeznaczone

28
Prówadzenie cudzych spraw bez zlecenia
Definicja:
 Kto bez zlecenia prowadzi cudza sprawę, powinien działać z korzyścią osoby, której sprawę prowadzi, i zgodnie z
jej prawdopodobną wolą, a przy prowadzeniu sprawy obowiązany jest zachowywać należytą staranność.

Charakter:
 Jest to źródło zobowiązania pozaumownego. Zobowiązanie to powstaje, gdy nastąpi fakt dobrowolnego
prowadzenia cudzej sprawy- mimo braku tytułu prawnego do jej prowadzenia

Prawa i obowiązki stron:

 Praw i obowiązki prowadzącego:
 prowadzący powinien w miarę możności zawiadomić osobę, której sprawę prowadzi, i stosownie do
okoliczności albo oczekiwać jej zleceń, albo prowadzić sprawę dopóty, dopóki osoba ta nie będzie mogła
sama się nią zająć
 powinien złożyć rachunek oraz wydać wszystko, co przy prowadzeniu uzyskał dla osoby, której sprawę
prowadzi
 jeżeli działał zgodnie ze swoimi obowiązkami, może żądać zwrotu uzasadnionych wydatków i nakładów
wraz z ustawowymi odsetkami oraz zwolnienia od zobowiązań, które zaciągnął przy prowadzeniu sprawy
 nie może żądać zwrotu wydatków i nakładów, gdy prowadzi sprawę wbrew woli osoby, której ta sprawa
dotyczy i jest odpowiedzialny za szkodę
 chyba że wola tej osoby sprzeciwia się ustawie lub zasadom współżycia społecznego
 jeżeli prowadzący dokonał zmian w mieniu osoby, której sprawę prowadzi, bez wyraźnej potrzeby lub
korzyści tej osoby/wbrew wiadomej mu jej woli, obowiązany jest przywrócić stan poprzedni, a jeśli to jest
niemożliwe, naprawić szkodę – nakłady może zabrać z powrotem, o ile może uczynić to bez uszkodzenia
rzeczy

Elementy dodatkowe:
 Potwierdzenie osoby, której sprawa była prowadzona, nadaje prowadzeniu sprawy skutki zlecenia
 Ratowanie cudzego dobra-kto w celu odwrócenia niebezpieczeństwa grożącego drugiemu ratuje dobro, może
żądać od niego zwrotu uzasadnionych wydatków, chociażby jego działanie nie odniosło skutku, i jest
odpowiedzialny tylko za winę umyślną lub rażące niedbalstwo
 Stosunek stron w ramach prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia kończy się z chwilą zakończenia sprawy i
uregulowania wzajemnych roszczeń.
 kończyłby się również w razie śmierci prowadzącego- jeśli zastosujemy analogię do art. 748 KC- może to
zależeć od okoliczności
 Przypadki zbliżone: gdy prowadzący jest w błędnym przekonaniu że prowadzi własną sprawę, a w rzeczywistości
jest to sprawa cudza.

29
Umówa ó dziełó
Definicja:
 Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a
zamawiający do zapłaty wynagrodzenia (672 KC)
 Dzieło musi być ściśle oznaczone, jest to samoistny wytwór ludzkiej działalności, który ma powstać dopiero w
przyszłości
 Stroną umowy o dzieło może być każdy podmiot prawa cywilnego
 Szczególna regulacja umowy o dzieło: kiedy zamawiającym jest konsument (określenie wynagrodzenia,
obowiązek podawania stosownych informacji, odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową, formy umowy
– jak w sprzedaży konsumenckiej)

Charakter:
 Jest to umowa konsensualna, odpłatna i wzajemna
 Forma: co do zasady do zawarcia umowy o dzieło nie jest wymagane zachowanie formy
 konsumencka umowa o dzieło: w określonych wypadkach przyjmujący ma obowiązek potwierdzić na
piśmie wszystkie istotne postanowienia umowy (wykonanie dzieła o wartości przewyższającej 2000 zł,
wykonanie dzieła na zamówienie wg precyzyjnych kryteriów)

Prawa i obowiązki stron umowy o dzieło:

 Prawa i obowiązki przyjmującego zamówienie
 obowiązek wykonania dzieła zgodnie z treścią umowy
 obowiązek wydania dzieła zamawiającemu:
 przyjmujący z. nie ma obowiązku osobistego świadczenia osobistego (chyba, że co innego wynika
z umowy/właściwości świadczenia); jeśli przyjmujący zamówienie przy wykonaniu dzieła posłużył
się osobami trzecimi, to ponosi on odpowiedzialność za ich działania/zaniechania jak za swoje
własne
 obowiązek dostarczenia materiałów/urządzeń niezbędnych do wykonania dzieła; strony mogą
postanowić, że dzieło będzie wykonane z materiałów dost. przez zamawiającego – wtedy
przyjmujący zamówienie:
 ma obowiązek pieczy nad dostarczonymi materiałami, zakres pieczy nie obejmuje ryzyka
przypadkowej utraty/uszkodzenia materiału
 powinien ich użyć w sposób odpowiedni, złożyć rachunek, zwrócić niezużytą część
 obowiązek niezwłocznego zawiadomienia zamawiającego o tym, że dostarczony przez
niego materiał nie nadaje się do prawidłowego wykonania dzieła
 prawdo do wynagrodzenia
 za wykonanie dzieła – należy się w chwili oddania dzieła
 jeśli dzieło ma być oddawane częściami, a wynagrodzenie zostało obliczone za każdą część z
osobna, wynagrodzenie należy się z chwilą spełnienia każdego ze świadczeń częściowych
 mimo niewykonania dzieła – zamawiający nie może odmówić zapłaty wynagrodzenia, jeśli
przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących
zamawiającego
 prawo do żądania odpowiedniego podwyższenia umówionego wynagrodzenia
 wynagrodzenia kosztorysowego – prawo to przysługuje przyjmującego zamówienie, jeśli w toku
wykonywania dzieła zajdzie konieczność przeprowadzenia prac, które nie były przewidziane w
zestawieniu prac planowanych, a zestawienie sporządził zamawiający

30
  jeśli zestawienie sporządził przyjmujący zamówienie – może żądać podwyższenia tylko
wtedy, gdy mimo zachowania należytej staranności nie mógł przewidzieć konieczności
prac dodatkowych
 roszczenie to przysługuje mu tylko wtedy, gdy uzyskał zgodę zamawiającego na
wykonanie prac dodatkowych
 wynagrodzenia ryczałtowego – prawo to przysługuje przyjmującemu zam., jeśli w toku
wykonywania dzieła zarządzenie właściwego organu państwowego zmieniło wysokość
cen/stawek obowiązujących w obliczeniach kosztorysowych
 prawo do odstąpienia od umowy – jeżeli do wykonania dzieła potrzebne jest współdziałanie
zamawiającego, który nie wykazuje woli współdziałania
 przyjmujący zamówienie może wyznaczyć zamawiającemu odpowiedni termin, z zagrożeniem, że
po jego bezskutecznym upływie będzie uprawniony od odstąpienia od umowy

 Prawa i obowiązki zamawiającego

 ma obowiązek zapłaty wynagrodzenia
 wysokość – powinna być ściśle określona w umowie/strony powinny wskazać podstawy do jego
ustalenia
 jeżeli strony nie określiły w treści umowy wynagrodzenia, to przyjmującemu zamówienie
przysługuje zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju
 jeżeli nie da się w ten sposób określić wynagrodzenia – należy się wynagrodzenie odpowiadające
uzasadnionemu nakładowi pracy/innym nakładom przyjmującego zamówienie
 dwa sposoby określenia wynagrodzenia:
 ryczałtowe – określone kwotowo w treści umowy w oznaczonej z góry wysokości,
zamawiający będzie zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia we wskazanej przez str.
wysokości, niezależnie od kosztów poniesionych przez przyjmującego zamówienie
o wyjątkowo – może zostać podwyższone o ile zaistnieją przesłanki wskazane w
632§2 KC
 kosztorysowe – określane na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych
kosztów, jest obliczane po wykonaniu dzieła
 ma obowiązek odebrania działa
 ma prawo kontrolowania terminowości wykonywania dzieła
 jeśli przyjmujący opóźnia się z rozpoczęciem lub wykonywaniem dzieła tak, że nie jest
prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może odstąpić od
umowy bez wyznaczania dodatkowego terminu, przed upływem terminu wykonania dzieła
 skuteczne skorzystanie z prawa odstąpienie -> można się domagać zwrotu przedmiotu
świadczenia (494 KC), ale drugiej stronie przysługuje prawo zatrzymania (496 KC)
 ma prawo kontrolowania prawidłowości wykonywania dzieła
 jeśli przyjmujący zamówienie wykonywa zamówienie w sposób wadliwy/sprzeczny z umową,
zamawiający powinien wyznaczyć przyjmującemu zamówienie odpowiedni termin do zmiany
sposobu wykonania umowy
 po bezskutecznym upływie terminu zamawiający może:
 odstąpić od umowy
 powierzyć poprawienie/dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i
niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie
 ma prawo do żądania obniżenia wynagrodzenia
 jeśli strony ustaliły w umowie wynagrodzenie kosztorysowe, to zamawiającemu przysługuje
prawo żądania odpowiedniej zmiany, jeśli w toku wykonywania dzieła zarządzenie właściwego
organu państwowego zmieniło wysokość/cen stawek obowiązujących dotychczas w obliczeniach
kosztorysowych

31
  ma prawo do odstąpienia od umowy
 gdy zajdzie konieczność znacznego podwyższenia wynagrodzenia kosztorysowego
 uprawnienie powinien wykonać niezwłocznie, zapłacić przyjmującemu zamówienie
odpowiednią część umówionego wynagrodzenia
 tylko w sytuacjach, gdy umowa nie została w całości wykonana
 może z tego prawa skorzystać w każdej chwili dopóki dzieło nie zostało ukończone, płacąc
przyjmującemu zamówienie umówione wynagrodzenie, w takim wypadku zamawiający może
odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła

Elementy dodatkowe:
 Umowa zlecenia, a umowa o dzieło:
 w odróżnieniu od umowy zlecenia, umowa o dzieło wymaga, aby starania przyjmującego zamówienia
doprowadziły do konkretnego rezultatu, jako koniecznego do osiągnięcia, nie, zatem jej wynik (jak w
umowie o dzieło), lecz starania w celu osiągnięcia tego wyniku są elementem wyróżniającym dla umowy
zlecenia tj. przedmiotowo istotnym
 nieosiągnięcie w umowie o dzieło przez przyjmującego zamówienie oznaczonego w umowie rezultatu
stanowi klasyczny przykład niewykonania zobowiązania
 Umowa o dzieło, a umowa o pracę:
 Od umowy o pracę odróżnia umowę o dzieło brak osobistego podporządkowania zamawiającemu oraz
wymóg osiągnięcia określonego rezultatu

 RĘKOJMIA ZA WADY DZIEŁA

 jeśli dzieło ma wady = odpowiedzialność z tytułu rękojmi
 przepis 637 KC nie rozróżnia wad fizycznych i wad prawnych, ma zastosowanie bez względu na rodzaj
wady dzieła
 ze względu na to, że dzieło ma charakter jednostkowy zamawiającemu nie przysługuje uprawnienie do
wydania innego niewadliwego przedmiotu
 uprawnienia zamawiającego, których zakres zależy od tego, czy wady dzieła należą do usuwalnych, czy
też usunąć się nie dadzą
 jeżeli wady dadzą się usunąć
 zamawiający może żądać usunięcia wad
 powinien wyznaczyć przyjmującemu zamówienie odpowiedni termin
 zagrożenie, że po jego bezskutecznym upływie naprawy nie przyjmie
 przyjmujący może odmówić naprawy, gdyby wymagała nadmiernych kosztów (tylko)
 jeżeli wady są nieusuwalne albo gdy z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła
ich usunąć albo gdy przyjmujący zamówienie nie usunął wady usuwalnej w terminie
 jeśli wady są istotne – zamawiający może odstąpić od umowy
 jeśli wady nie są istotne – zamawiający może żądać obniżenia wynagrodzenia w
odpowiednim stosunku
 jeżeli z przepisów regulujących umowę o dzieło nie wynika nic innego, to do rękojmi za wady dzieła
stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży (638 KC)
 przyjmujący zamówienie nie odpowiada za wady dzieła, jeśli zamawiający wiedział o nich w chwili
odebrania dzieła
 zamawiający – związany terminami ograniczającymi dochodzenie uprawnień z tytułu rękojmi
 do umów o dzieło z udziałem konsumentów – odpowiednio przepisy o niezgodności towaru z umową z
ustawy o sprzedaży konsumenckiej

32
  WYGAŚNIĘCIE UMOWY O DZIEŁO:
 na skutek i z chwilą odebrania dzieła przez zamawiającego
 na skutek odstąpienia jednej ze stron od umowy
 na skutek śmierci/niezdolności do pracy przyjmującego zamówienie
 wtedy, gdy wykonanie dzieła zależy od osobistych przymiotów przyjmującego zamówienie

 PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ Z UMOWY O DZIEŁO:

 roszczenia wynikające z u. o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła
 jeśli dzieło nie zostało oddane – od dnia, w którym miało być oddane
 roszczenia z tytułu rękojmi za wady – wygasają po upływie terminów zawitych przewidzianych w
przepisach o sprzedaży
 roszczenie zamawiającego o zwrot kosztów poprawienia dzieła przedawnia się z upływem lat dwóch od
oddania dzieła po jego poprawieniu
 jeśli nie nastąpi to w okresie 2 lat od ustalonego w umowie terminu, przedawnia się z upływem
tego okresu

Przechówanie
Definicja:
 Przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować wstanie niepogorszonym rzecz ruchomą
oddaną mu na przechowanie
 Wytwarza się między stronami stosunek ciągły oparty na zaufaniu składającego rzecz na przechowanie
 Elementy przedmiotowo istotne:
 porozumienie stron co do pieczy nad zachowaniem w stanie niepogorszonym rzeczy oddanej
przechowawcy i jej zwrotu po ustaniu przechowania
 nie jest decydujące, czy przechowanie ma mieć charakter odpłatny czy nieodpłatny w braku wskazań
przyjmuje się że jest odpłatne.
 nie musi być zawarta w szczególnej formie
 Jeżeli wysokość wynagrodzenia za przechowanie nie jest określona w umowie albo taryfie, przechowawcy należy
się wynagrodzenie w danych stosunkach przyjęte, chyba że z umowy lub okoliczności wynika, iż zobowiązał się
przechować rzecz bez wynagrodzenia.

Charakter:
 Umowa realna.

Prawa i obowiązki stron:

 Prawa i obowiązki przechowawcy:
 podstawowym obowiązkiem przechowawcy jest obowiązek pieczy nad rzeczą w celu zachowania jej w
stanie niepogorszonym- przechowawca powinien przechowywać rzecz w sposób jaki wynika z jej
właściwości i okoliczności
 powinien czuwać nad tym by rzecz nie uległa uszkodzeniu lub zniszczeniu, by nie została skradziona itp.
 gdy miejsce i sposób jest określony w umowie, przechowawca jest uprawniony, a nawet obowiązany
zmienić je, gdyby było to konieczne dla ochrony rzeczy przed utratą lub uszkodzeniem – w miarę
możliwości powinien uzyskać uprzednią zgodę składającego
 przechowawca nie powinien używać rzeczy chyba że co innego było uzgodnione w umowie/uzyskał zgodę
składającego/jest to konieczne dla zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym

33
  powinien wykonać zobowiązanie osobiście- chyba że zmuszą go do tego okoliczności- w takim wypadku
musi niezwłocznie zawiadomi składającego- odpowiada tylko wtedy za winę w wyborze
 przy posłużeniu się zastępcą odpowiadają solidarnie
 gdy przechowawca: używa rzecz, zmienia miejsce, w zły sposób przechowuje, oddaje innej osobie->
surowa odpowiedzialność jak za casus mixtus
 może żądać odebrania rzeczy przed upływem terminu
 gdy przechowanie było nie odpłatne w każdym czasie byle termin pasował składającemu
 gdy było odpłatne z przyczyn i okoliczności które mogą wywołać uszczerbek dla niego lub rzeczy a
nie dało się ich wcześniej przewidzieć
 zwrot rzeczy powinien nastąpić w miejscu, gdzie miała być przechowywana
 Prawa i obowiązki składającego:
 ma obowiązek zwrotu wydatków poniesionych przez przechowawcę w celu należytego wykonania pieczy
nad rzeczą i zwolnienia przechowawcy od zobowiązań, które by w tym zakresie na siebie przyjął
 składający ma obowiązek odbioru rzeczy
 przy przechowaniu odpłatnym musi uiścić wynagrodzenie
 składający może w każdym czasie żądać wydania rzeczy

Elementy dodatkowe:
 Odpowiedzialność solidarna: Jeżeli kilka osób wspólnie przyjęło lub oddało rzecz na przechowanie, ich
odpowiedzialność jest solidarna
 Depozyt nieprawidłowy: Jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy/okoliczności wynika, że przechowawca
może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi/innymi rzeczami oznaczonym tylko co do gatunku,
stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce- depozyt nieprawidłowy. Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o
przechowaniu.
 Przypadki podobne do przechowania: depozyt sądowy, zachowanie.

Odpówiedzialnósc, prawó zastawu i

przedawnienie rószczen utrzymujących hótele
Uwagi ogólne:
 Umowa hotelowa – umowa o przyjęcie gościa do hotelu/innego podobnego zakładu nie jest w prawie polskim
uregulowana jako typ umowy nazwanej
 obejmuje ona elementy różnych umów nazwanych: umowy najmu, przechowania, sprzedaży, umów o
świadczenie usług
 KC – zawiera tylko przepisy regulujące odpowiedzialność utrzymujących hotele/inne zakłady
 Odpowiedzialnymi są podmioty: utrzymujące zarobkowo hotele lub inne podobne zakłady, które świadczą
usługi hotelowe (działalność ta powinna być prowadzona w sposób zawodowy i odpłatny)
 Usługa hotelarska – krótkotrwałe, ogólnie dostępne wynajmowanie domów, mieszkań, pokoi, miejsc noclegowych
a także miejsc na ustawianie namiotów lub przyczep samochodowych oraz świadczenie, w obrębie obiektu, usług
z tym związanych.
 Obiekty hotelarskie – hotele, motele, pensjonaty, campingi, domy wycieczkowe, schroniska młodzieżowe,
schroniska, pole biwakowe (+ domy wczasowe, sanatoria, prewentoria)
 Nie są obiektami hotelarskimi – szpitale, hotele pracownicze, domy studenckie, hotele asystenckie

34
Zakres odpowiedzialności utrzymującego zarobkowo hotel lub podobny zakład:
 Odpowiedzialność utrzymującego zarobkowo hotel/inny zakład oparta jest na zasadzie ryzyka
 Jest to odp. niezależna od tego, czy została zawarta umowa, powstaje przez sam fakt wniesienia rzeczy
 Rzecz wniesiona to:
 rzecz, która w czasie korzystania przez gościa z usług hotelu/innego zakładu znajduje się w tym hotelu
albo znajduje się poza nim, a została powierzona utrzymującemu hotel lub osobie u niego zatrudnionej
albo umieszczona w miejscu przez nich wskazanym/przeznaczonym na ten cel
 rzecz, która w krótkim zwyczajowo przyjętym okresie poprzedzającym lub następującym po tym, kiedy
gość korzystał z usług hotelu lub podobnego zakładu została powierzona utrzymującemu hotel lub
osobie u niego zatrudnionej albo umieszczona w miejscu przez nich wskazanym/na ten cel
przeznaczonym
 Rzeczami wniesionymi do hotelu nie są:
 pojazdy mechaniczne, rzeczy w nich pozostawione
 żywe zwierzęta
 Utrzymujący hotel ma obowiązek przyjąć na przechowanie pieniądze, papiery wartościowe, cenne przedmioty –
może odmówić tylko wtedy, gdy zagrażają one bezpieczeństwu albo jeżeli w stosunku do wielkości/standardu
hotelu mają zbyt dużą wartość/zajmują zbyt dużo miejsca
 Utrzymujący hotel odpowiada za:
 utratę rzeczy
 uszkodzenie rzeczy
 Nie można w drodze umowy/ogłoszenia w hotelu wyłączyć/ograniczyć odpowiedzialności za utratę lub
uszkodzenie rzeczy
 Można się uwolnić od odpowiedzialności jeżeli wykaże się, że szkoda nastąpiła na skutek:
 właściwości rzeczy wniesionej
 siły wyższej
 wyłącznej winy poszkodowanego/osoby, która mu towarzyszyła itp.
 Poszkodowany – obowiązek niezwłocznego zawiadomienia utrzymującego hotel o powstaniu szkody
 w przeciwnym razie – roszczenie wygasa
 nie jest wymagane – gdy szkoda została wyrządzona przez utrzymującego hotel albo rzecz została przyjęta
na przechowanie
 Przepisy o odpowiedzialności i ustawowym prawie zastawu utrzymującego zarobkowo hotel/podobny zakład
stosuje się odpowiednio do zakładów kąpielowych
 odp. dotyczy jedynie przedmiotów, które zwykle są wnoszone przez osoby korzystające z usług tego
rodzaju zakładów
 w przypadku innych przedmiotów zakład kąpielowy odpowiada gdy:
 rzeczy zostały przyjęte na przechowanie
 szkoda wynikła z winy umyślnej/rażącego niedbalstwa utrzymującego zakład/osoby zatrud.

Wysokość odszkodowania:
 Ograniczenia obowiązku naprawienia szkody utrzymującego hotel:
 odszkodowanie obejmuje jedynie damnum emergens (szkodę rzeczywistą)
 obowiązek naprawienia szkody jest ograniczony kwotowo do określonej sumy
 zakres obowiązku naprawienia szkody jest ograniczony względem jednego gościa, do wysokości
stokrotnej należności za dostarczone mu mieszkanie/dobę, odpowiedzialność za każdą rzecz nie
może przekraczać pięćdziesięciokrotnej wysokości tej należności
 Ograniczenia kwotowe zakresu obowiązku naprawienia szkody nie dotyczą wypadku, gdy:
 utrzymujący zarobkowo hotel/inny podobny zakład przyjął rzeczy na przechowanie
 albo odmówił przyjęcia rzeczy na przechowanie, mimo że obowiązany był je przyjąć
 szkoda wynikłą z winy umyślnej/rażącego niedbalstwa utrzymującego zarobkowo hotel/inny zakład
35
Ustawowe prawo zastawu:
 Utrzymującym zarobkowo hotel lub podobny zakład przysługuje prawo zastawu na rzeczach wniesionych
 Prawo to służy zabezpieczeniu następujących należności i roszczeń:
 należności na mieszkanie, utrzymanie, usługi osobie korzystającej z usług hotelu/podobnego zakładu
 roszczeń o zwrot wydatków dla tej osoby poniesionych
 Do prawa zastawu utrzymującego hotel stosuje się przepisy o ustawowym prawie zastawu wynajmującego

Przedawnienie roszczeń:
 Roszczenie o naprawienie szkody wynikłej z utraty/uszkodzenia rzeczy wniesionych przedawniają się z upływem 6
miesięcy od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie oraz z upływem roku (w każdym razie), w
którym poszkodowany przestał korzystać z usług hotelu/podobnego zakładu
 Roszczenia przedsiębiorstw hotelowych z tytułu należności za dostarczone mieszkanie/utrzymanie/usługi z tytułu
wydatków poniesionych na rzecz gości przedawniają się z upływem 2 lat
 taki sam termin: roszczenia przedsiębiorstw gastronomicznych przeciwko ich gościom

Umówa składu
Definicja
 Przez umowę składu przedsiębiorca składowy zobowiązuje się do przechowania, za wynagrodzeniem oznaczonych
w umowie rzeczy ruchomych. Przedsiębiorca składowy jest obowiązany wydać składającemu pokwitowanie, które
powinno wymieniać rodzaj, ilość, oznaczenie i sposób opakowania rzeczy, jak też inne istotne postanowienia
umowy
 przedmiot: rzeczy ruchome
 składający – osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna

Charakter:
 Umowa jest: konsensualna, odpłatna, wzajemna.

Prawa i obowiązki stron:

 Prawa i obowiązki przedsiębiorcy składowego
 odpowiada za szkodę wynikłą z utraty/ubytku/uszkodzenia rzeczy w czasie od przyjęcia jej na skład do
wydania osobie uprawnionej do odbioru, chyba że udowodni, że nie mógł zapobiec szkodzie, mimo
dołożenia należytej staranności
 obowiązany jest dokonywać odpowiednich czynności konserwacyjnych- inaczej umowa jest nieważna
 nie ponosi odpowiedzialności za ubytek nieprzekraczający granic określonych właściwymi przepisami lub
granic zwyczajowo przyjętych
 odszkodowanie nie może przewyższać zwykłej wartości rzeczy, chyba że szkoda wynika z winy umyślnej
albo rażącego niedbalstwa przedsiębiorcy składowego
 zobowiązany jest ubezpieczyć rzecz- jeżeli otrzymał takie zlecenie
 jeśli rzeczy są niekompletne/uszkodzone to powinien jej zabezpieczyć dla ochrony interesu składającego
 powinien zawiadomić składającego zdarzeniach ważnych ze względu na ochronę praw składającego lub
dotyczących stanu rzeczy oddanych na skład, chyba że nie jest to możliwe
 jeśli rzecz narażona jest na zepsucie ma prawo sprzedać rzecz (w celu ochrony interesów składającego)

36
  przedsiębiorca może łączyć rzeczy zamienne tego samego gatunku i tej samej jakości, należące do kilku
składających za ich pisemną zgodą
 wydanie składującemu przypadającej mu części w ten sposób połączonych nie wymaga zgody
pozostałych składających
 podział i połączenie rzeczy powinny być ujawnione w dokumentach przedsiębiorcy składowego
 służy mu na zabezpieczenie roszczeń o składowe i należności uboczne, o zwrot wydatków i kosztów, w
szczególności przewoźnego i opłat celnych, o zwrot udzielonych składającemu zaliczek oraz wszelkich
innych należności powstałych z tytułu umowy lub umów składu, ustawowe prawo zastawu na rzeczach
oddanych na skład, dopóki znajdują się u niego/osoby, która je dzierży w jego imieniu, albo dopóki może
nimi rozporządzać za pomocą dokumentów
 jeśli składający nie odbiera rzeczy przedsiębiorca może oddać rzecz na przechowanie na koszt i ryzyko
składającego
 tylko wtedy, jeżeli uprzedził składającego o zamiarze skorzystania z przysługującego mu prawa
listem poleconym, wysłanym nie później niż na 14 dni przed upływem umówionego terminu
 pomimo zawarcia umowy na czas oznaczony przedsiębiorca może z ważnych przyczyn, w każdym czasie,
wezwać składającego do odebrania rzeczy, wyznaczając jednak odpowiedni termin ich odebrania
 Prawa i obowiązki składającego
 przedsiębiorca powinien umożliwić składającemu obejrzenie rzeczy, dzielenie ich lub łączenie, pobieranie
próbek oraz dokonywanie innych czynności w celu zachowania rzeczy w należytym stanie

Elementy dodatkowe:
 przepisów o umowie składu nie stosuje się gdy przedsiębiorca składowy nabywa własność złożonych rzeczy i jest
obowiązany zwrócić tylko taką samą ilość rzeczy tego samego gatunku i takiej samej jakości
 Przedawnienie roszczeń: roszczenia przedawniają się z upływem roku
 Przedłużenie umowy: umowę zawartą na czas nieoznaczony uważa się za przedłużoną na czas nieoznaczony jeżeli
na 14 dni przed upływem terminu przedsiębiorca nie zażądał listem poleconym odebrania rzeczy w umówionym
terminie
 Wypowiedzenie: umowę zawartą na czas nieoznaczony przedsiębiorca składowy może wypowiedzieć listem
poleconym, zachowaniem terminu miesięcznego, jednakże nie wcześniej niż po upływie 2 miesięcy od złożenia
rzeczy
 Wygaśnięcie roszczeń składającego
 przez odebranie rzeczy bez zastrzeżeń oraz zapłatę wszystkich należności, wygasają wszelkie roszczenia do
przedsiębiorcy z tytułu umowy składu, z wyjątkiem roszczeń z tytułu niewidocznych uszkodzeń rzeczy, jeżeli
składający, w ciągu siedmiu dni od odbioru zawiadomił o nich przedsiębiorcę – nie w przypadku gdy jest wina
umyśla lub rażące niedbalstwo

37
Umówa agencyjna
Definicja:
 Przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego
przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz
dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu
 Strony: przyjmujący zlecenie – agent i dający zlecenie (podmioty profesjonalne – stosunek dwustronnie
kwalifikowany podmiotowo)
 Typy agencji:
 pośrednicza – agent zobowiązuje się do pośredniczenia przy zawieraniu umów z klientami na rzecz
dającego zlecenie i/lub
 przedstawicielska – zobowiązuje się do zawierania umów w imieniu dającego zlecenie
 Agentowi może zostać przyznane prawo wyłączności w odniesieniu do oznaczonej grupy klientów/obszaru
geograficznego – charakter agencji wyłącznej
 Na skutek zawarcia umowy agencyjnej = stosunek prawny o char. trwałym, oparty na wzajemny zaufaniu, każda
stron jest zobowiązana do zachowania lojalności wobec drugiej, jak również wzajemnego informowania się we
wszystkich spr. mających dla stron znaczenie

Charakter:
 Jest umową wzajemną, konsensualną, odpłatną
 Forma: może być zawarta w formie dowolnej
 ustawa wymaga zachowania formy pisemnej w odniesieniu do umowy agencyjnej, która wprowadza
odpowiedzialność agenta za wykonanie zobowiązania przez klienta (ad eventum)

Prawa i obowiązki stron umowy agencyjnej

 Obowiązki agenta:
 stałego pośredniczenia przy zawieraniu umów, obowiązek zawierania umów w imieniu dającego zlecenie
 warunek: umocowanie agenta
 gdy nie ma umocowania, przekroczy zakres – umowę uważa się za potwierdzoną jeśli dający
zlecenie niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o zawarciu umowy nie oświadczy klientowi, że
umowy nie potwierdza
 samodzielnego organizowania swojej działalności
 przekazywania wszelkich informacji mających znaczenie dla dającego zlecenie, przestrzegania jego
wskazówek uzasadnionych w danych okolicznościach, podejmowania w zakresie prowadzonych spraw,
czynności potrzebnych do ochrony praw dającego zlecenie
 Uprawnienia agenta:
 prawa do żądania prowizji
 od umów zawartych w czasie trwania umowy agencyjnej
 od umowy zawartej po rozwiązaniu umowy agencyjnej, jeśli propozycję zawarcia umowy dający
zlecenie/agent otrzymał od klienta przed rozwiązaniem tej umowy
 od umowy zawartej po rozwiązaniu umowy agencyjnej gdy do zawarcia umowy z klientem doszło
w przeważającej mierze w wyniku działań agenta w okresie trwania umowy agencyjnej, a zarazem
w rozsądnym czasie od jej rozwiązania
 nie może żądać prowizji – gdy oczywiste jest, że umowa z klientem nie została wykonana na
skutek okoliczności, za które dający zlecenie nie ponosi odpowiedzialności, jeśli zaś prowizja
została już agentowi wypłacona, podlega ona zwrotowi
 761^3 – 761^6 KC

38
  prawo do odrębnej prowizji z tytułu przyjęcia odpowiedzialności za wykonanie zobowiązania przez
klienta
 ustawowe prawo zastawu na rzeczach i papierach wartościowych dającego zlecenie, otrzymanych w
związku z umową agencyjną
 służy ono zabezpieczeniu roszczeń o wynagrodzenie oraz o zwrot wydatków i zaliczek
udzielonych dającemu zlecenie

 Obowiązki dającego zlecenie

 przekazywania agentowi dokumentów i informacji potrzebnych do prawidłowego wykonania umowy
 zawiadomienia agenta w rozsądnym czasie o przyjęciu lub odrzuceniu propozycji zawarcia umowy oraz o
niewykonaniu umowy, przy której zawarciu agent pośredniczył, lub którą zawarł w imieniu dającego
zlecenie
 zawiadomienia agenta w rozsądnym czasie o tym, że liczba umów, których zawarcie przewiduje lub
wartość ich przedmiotu będzie znacznie niższa niż ta, której normalnie agent mógłby się spodziewać

Elementy dodatkowe:
 Zakończenie umowy agencyjnej
 rozwiązanie umowy przez strony
 upływ czasu, na który umowa została zawarta
 wypowiedzenia umowy
 zawarta na czas nieoznaczony – może być wypowiedziana przez każdą ze stron z zachowaniem
terminów wypowiedzenia, terminy umowne mogą być dłuższe od ustawowych
 zawarta na czas oznaczony – umowa może być wypowiedziana bez zachowania terminów
wypowiedzenia z powodu niewykonania obowiązków przez jedną ze stron w całości/znacznej
części oraz w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności
 jeśli wypowiedzenia dokonano przez okoliczności, za które druga strona ponosi
odpowiedzialność – jest ona obowiązana naprawić szkodę poniesioną przez
wypowiadającego w następstwie rozwiązania umowy
 po rozwiązaniu umowy agent może żądać od dającego zlecenie świadczenia wyrównawczego jeśli:
 w czasie umowy pozyskał nowych klientów, doprowadził do wzrostu obrotów z innymi
 dający zlecenie nadal czerpie znaczne korzyści z umów zawartych z tymi klientami
 agent – roszczenie o świadczenie wyrównawcze, jeśli przemawiają za tym względy słuszności
 świadczenie wyrównawcze należne agentowi nie może przekroczyć wysokości wynagrodzenia agenta za
jeden rok, obliczonego na podst. średniego rocznego wynagrodzenia uzyskanego w okresie ost. 5 lat
 jeśli umowa trwała krócej niż 5 lat, to wynagrodzenie oblicza się z uwzględnieniem średniej z całego
okresu jej trwania
 agentowi nie przysługuje świadczenie wyrównawcze jeśli:
 dający zlecenie wypowiedział umowę na skutek okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi agent
 agent wypowiedział umowę, chyba, że wypowiedzenie jest uzasadnione okolicznościami, za które
odpowiada dający zlecenie, albo jest usprawiedliwione wiekiem, ułomnością lub chorobą agenta, a
względy słuszności nie pozwalają domagać się od niego dalszego wykonywania czynności agenta
 agent za zgodą dającego zlecenie przeniósł na inną osobę swoje prawa i obowiązki wynikające z umowy
 Ograniczenie działalności konkurencyjnej
 powinno nastąpić w formie pisemnej pod rygorem nieważności
 ważne, jeśli dotyczy grupy klientów lub obszaru geograficznego, objętych działalnością agenta oraz
rodzaju towarów lub usług, stanowiących przedmiot umowy
 nie może być zastrzeżone na okres dłuższy niż dwa lata od rozwiązania umowy
 odwołanie ma taki skutek, że po upływie 6 msc od dnia odwołania dający zlecenie jest zwolniony z
obowiązku wypłacania agentowi sumy pieniężnej za powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej
39
  agent może sam zwolnić się z ograniczenia działalności konkurencyjnej przez złożenie dającemu zlecenie
oświadczenia na piśmie – jeżeli wypowiedział umowę na skutek okoliczności, za które odp. ponosi dający
zlecenie -> złożenie oświadczenia dającemu zlecenie powinno nastąpić przed upływem miesiąca od dnia
wypowiedzenia

Kómis
Definicja:
 Przez umowę komisu przyjmujący zlecenie – komisant zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie
działalności swego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie –
komitenta, lecz w imieniu własnym.

Charakter:
 Umowa komisu jest: zobowiązująca, odpłatna, wzajemna, konsensualna, nazwana.

Prawa i obowiązki stron:

 Obowiązki komisanta:
 komisant powinien wydać komitentowi wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał
 powinien przelać wierzytelności, które nabył na jego rachunek
 powyższe uprawnienia są także skuteczne względem wierzycieli komisanta
 jeżeli komisant zawrze umowę na warunkach korzystniejszych od warunków oznaczonych przez
komitenta, uzyskana korzyść należy do komitenta
 jeżeli komisant sprzedał oddaną mu do sprzedaży rzecz za cenę niższą od ceny oznaczonej przez
komitenta, obowiązany jest zapłacić komitentowi różnicę

 Prawa komisanta:
 Jeżeli komitent dopuścił się zwłoki z odebraniem rzeczy, stosuje się odpowiednio przepisy o skutkach
zwłoki kupującego z odebraniem rzeczy sprzedanej
 Jeżeli rzecz jest narażona na zepsucie, a nie można czekać na zarządzenie komitenta, komisant jest
uprawniony, a gdy tego interes komitenta wymaga- zobowiązany jest sprzedać rzecz z zachowaniem
należytej staranności. O dokonaniu sprzedaży obowiązany jest zawiadomić niezwłocznie komitenta.
 Nie ponosi odpowiedzialności za ukryte wady fizyczne, jak również za jej wady prawne, jeżeli przed
zawarciem umowy podał to do wiadomości kupującego. Jednakże wyłączenie odpowiedzialności nie
dotyczy wad rzeczy, o których komisant wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć.
 Komisant nabywa roszczenie o zapłatę prowizji z chwilą, gdy komitent otrzymał rzecz albo cenę. Jeżeli
umowa ma być wykonana częściami, komisant nabywa roszczenie o prowizję w miarę wykonywania
umowy.
 Dla zabezpieczenia roszczeń o prowizję oraz roszczeń o zwrot wydatków i zaliczek udzielonych
komitentowi, jak również dla zabezpieczenia wszelkich innych należności wynikłych ze zleceń komisowych
przysługuje komisantowi ustawowe prawo zastawu na rzeczach stanowiących przedmiot komisu, dopóki
może nimi rozporządzać za pomocą dokumentów.
 Wymienione należności mogą być zaspokojone z wierzytelności nabytych prze komisanta na rachunek
komitenta, z pierwszeństwem przed wierzycielami komitenta.

 Obowiązki komitenta:
 Ekwiwalentem powinności komisanta i jednocześnie świadczeniem wzajemnym komitenta jest zapłata
prowizji stanowiącej wynagrodzenie na wykonaną przez komisanta usługę. Zazwyczaj jest ona wyrażona
jako pewien procent od wartości transakcji i należy się pod warunkiem, że transakcja doszła do skutku.

40
  Prawa komitenta:
 komitent powinien otrzymać wszystko co po wykonaniu świadczenia uzyskał komitent
 wszystkie wierzytelności są przelewane na jego rachunek

Elementy dodatkowe:
 Komisant, który bez upoważnienia komitenta udzielił osobie trzeciej kredytu lub zaliczki, działa na własne
niebezpieczeństwo.
 Do umowy sprzedaży rzeczy ruchomej, zawartej przez komisanta z osoba fizyczną która nabywa rzecz w celu
niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą ani zawodową, stosuje się przepisy o sprzedaży konsumenckiej.
 art. 765-773 KC

Przewóz
Definicja:
 Uregulowanie: ustawa z 15.11.1984 – Prawo przewozowe
 Przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do
przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy.
 Podmiot: przewoźnikiem może być jedynie podmiot prowadzący przedsiębiorstw, który w sposób
zawodowy/zarobkowy świadczy usługi transportowe
 W ramach umowy przewoźnik zobowiązuje się dokonać czynności faktycznej w postaci przewiezienia
osób/rzeczy z jednego miejsca do drugiego

Charakter:
 Jest to umowa dwustronnie zobowiązująca, konsensualna, odpłatna
 Przewóz osób jest uregulowany odrębnie od przewozu rzeczy

Przewóz osób
 Przepisy KC w zakresie przewozu osób regulują tylko zagadnienia dot:
 warunków przewozu
 odpowiedzialności przewoźnika za bagaż
 przedawnienia roszczeń z umowy osób
 Zawarcie umowy przewozu między przewoźnikiem i podróżnym następuje przez nabycie biletu na przejazd lub
spełnienie innych określonych przez przewoźnika warunków dostępu do środka transportowego, a w razie ich
nieustalenia – przez samo zajęcie miejsca w środku transportowym
 Przewoźnik
 zobowiązany do zapewnienia podróżnym warunków bezpieczeństwa/higieny odpowiadających
rodzajowi transportu oraz wygód (niezbędnych)
 ponosi odpowiedzialność za bagaż, który podróżny przewozi ze sobą (gdy szkoda wynikła z winy
umyślnej/rażącego niedbalstwa przewoźnika)
 za bagaż powierzony – ponosi odpowiedzialność wg zasad przewidzianych dla przewozu rzeczy
 Roszczenia z tytułu przewozu osób przedawniają się z upływem roku od dnia wykonania przewozu

41
Przewóz rzeczy:

Prawa i obowiązki stron umowy przewozu rzeczy:

 strony umowy: przewoźnik i wysyłający
 umowa o przewóz rzeczy jest umową zwykle zawieraną na rzecz osoby trzeciej tj. odbiorcy przesyłki
 Obowiązki wysyłającego:
 podanie przewoźnikowi adresu, adresu odbiorcy, miejsca przeznaczenia, oznaczenia przesyłki wg rodzaju,
ilości, sposobu opakowania, wartości rzeczy szczególnie cennych
 na żądanie przewoźnika: złożenie pisemnego oświadczenia co do stanu przesyłki
 wydanie przewoźnikowi dokumentów potrzebnych ze względu na przepisy celne, administracyjne,
podatkowe
 Uprawnienia wysyłającego:
 ma prawo odstąpić od umowy, jeśli rozpoczęcie/dokonanie przewozu dozna czasowej przeszkody
wskutek okoliczności dot. przewoźnika – jest jednak zobowiązany do zapłaty przewoźnikowi za część
dokonanego przewozu
 nie wyłącza to roszczenia o naprawienie szkody, jeśli przeszkoda była następstwem okoliczności, za które
przewoźnik ponosi odpowiedzialność

 Obowiązki przewoźnika:
 wykonanie przewozu przesyłki zgodnie z treścią umowy
 wydanie na żądanie wysyłającego listu przewozowego (zawiera dane dotyczące przesyłki, istotne
postanowienia umowy)
 wydanie na żądanie od wysyłającego odpisu listu przewozowego/poświadczenia przyjęcia
przesyłki do przewozu
 niezwłocznie zawiadomić odbiorcę o nadejściu przesyłki do miejsca przeznaczenia
 niezwłocznie zawiadomić wysyłającego, jeśli odbiorca odmawia przyjęcia przesyłki/nie można mu jej
doręczyć
 Uprawnienia przewoźnika:
 może sprzedać przesyłkę, jeśli jest narażona na zepsucie lub jej przechowanie wymaga kosztów, na które
nie ma pokrycia
 ustawowe prawo zastawu na przesyłce, dopóki przesyłka znajduje się u niego/osoby, która ją dzierży w
jego imieniu albo dopóki może nią rozporządzać za pomocą dokumentów => służy do zabezpieczenia
następujących roszczeń:
 wynikających z umowy przewozu tj. np. przewoźnego, składowego, opłat celnych itd.
 przysługujących poprzednim spedytorom i przewoźnikom

 Uprawnienia i obowiązki odbiorcy przesyłki:

 po nadejściu przesyłki odbiorca może w imieniu własnym wykonywać wszelkie prawa wynikające z
umowy przewozu, w szczególności żądać wydania przesyłki/listu przewozowego, jeśli jednocześnie
wykona zobowiązania wynikające z umowy
 przyjęcie przesyłki i listu przew. oznacza zobowiązanie odbiorcy do zapłaty oznaczonych w liście
przewozowym należności przewoźnika

42
Elementy dodatkowe:
 Odpowiedzialność przewoźnika
o za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki w czasie przewozu – odszkodowanie nie może przewyższać
zwykłej wartości przesyłki, chyba, że szkoda wynikła z winy umyślnej/rażącego niedbalstwa przewoźnika
 nie ponosi odpowiedzialności za ubytek nieprzekraczający granic ustalonych we właściwych
przepisach, w braku – granic zwyczajowo przyjętych
o za utratę, ubytek, uszkodzenie pieniędzy, kosztowności, papierów wartościowych, rzeczy szczególnie
cennych -> jedynie wtedy, gdy właściwości przesyłki były podane przy zawarciu umowy
 nie dot. sytuacji, gdy szkoda wynikła z winy umyślnej/rażącego niedbalstwa przewoźnika
o za czynności dalszych przewoźników jak za swoje własne
o z tytułu niewidocznych uszkodzeń przesyłki, jeżeli odbiorca w ciągu tygodnia od chwili przyjęcia przesyłki
zawiadomi o nich przewoźnika
 inne roszczenia przeciwko przewoźnikowi wynikające z umowy przewozu wygasają wskutek
zapłaty należności przewoźnika i przyjęcia przesyłki bez zastrzeżeń
 nie dot. wypadków, gdy szkoda wynikła z winy umyślnej/rażącego niedbalstwa przewoźnika
o przewoźnicy ponoszą solidarną odpowiedzialność za cały przewóz, jeśli przyjęli przesyłkę na podstawie
tego samego listu przewozowego
 przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie za cały przewóz ma roszczenie zwrotne do przewoźnika
ponoszącego odp. za okoliczności, z których szkoda wynikła
 jeśli okoliczności nie można ustalić – odp. ponoszą wszyscy przewoźnicy w stosunku do
przypadającego im przewoźnego
 wolny od odpowiedzialności: ten przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała na
przestrzeni, przez którą przewoził

Spedycja
Definicja:
 Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego
przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem.
Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie. Jeżeli przepisy nie stanowią
inaczej do umowy spedycji stosuje się przepisy o umowie o zlecenie. Wynagrodzenie spedytora inaczej prowizja,
jest na ogół unormowane w obowiązujących taryfach. W braku bliższych danych do ustalenia prowizji spedytora
stosuje się przepisy o zleceniu.

Charakter:
 Umowa jest: zobowiązująca, odpłatna i wzajemna.

Prawa i obowiązki stron:

 Prawa i obowiązki stron są takie jak w przypadku umowy o zlecenie płatne, jeśli spedytor sam dokonuje przewozu
to także prawa i obowiązki przewoźnika (art.800).
 Prawa i obowiązki spedytora
 obowiązany jest do podejmowania czynności potrzebnych do uzyskania zwrotu nienależenie pobranych
sum z tytuły przewoźnego, cła i innych należności związanych z przewozem przesyłki.
 spedytor obowiązany jest do podjęcia czynności potrzebnych do zabezpieczenia praw dającego zlecenie
lub osoby przez niego wskazanej względem przewoźnika albo innego spedytora.

43
  jest odpowiedzialny za przewoźników i dalszych spedytorów, którymi posługuje się przy wykonywaniu
zlecenia, chyba że nie ponosi winy w wyborze
 może sam dokonać przewozu- ma prawa i obowiązki przewoźnika
 odszkodowanie za utratę/ubytek/uszkodzenie przesyłki w czasie od jej przyjęcia aż do wydania
przewoźnikowi, dalszemu spedytorowi, dającemu zlecenie lub osobie przez niego wskazanej, nie może
przewyższać zwykłej wartości przesyłki, chyba że szkoda wynikła z winy umyślnej/ rażącego niedbalstwa
spedytora.
 nie ponosi odpowiedzialności za ubytek nieprzekraczający granic ustalonych we właściwych
przepisach, a w braku takich przepisów- granic zwyczajowo przyjętych
 za utratę/ubytek/uszkodzenie pieniędzy, kosztowności, papierów wartościowych lub rzeczy
szczególnie cennych spedytor ponosi odpowiedzialność jedynie, gdy właściwości przesyłki były
podane przy zawarciu umowy. ( nie obowiązuje gdy szkoda spowodowana z winy umyślnej lub
rażącego niedbalstwa)
 dla zabezpieczenia roszczeń o przewoźne i roszczeń o prowizję, zwrot wydatków i innych należności, jak
również dla zabezpieczenia takich roszczeń przysługujących poprzednim spedytorom i przewoźnikom,
przysługuje spedytorowi ustawowe prawo zastawu na przesyłce, dopóki przesyłka znajduje się u niego
albo osoby, która ją dzierży w jego imieniu, albo dopóki może nią rozporządzać za pomocą dokumentów

Elementy dodatkowe:
 Przedawnienie roszczeń:
 roszczenia przedawniają się z upływem roku
 termin zaczyna biec:
 w przypadku roszczeń z tytułu uszkodzenia/ubytku przesyłki- od dnia dostarczenia przesyłki
 w przypadku całkowitej utraty przesyłki/ dostarczenia jej z opóźnieniem- od dnia, w którym
przesyłka miała być dostarczona
 w innych przypadkach od dnia wykonania zlecenia
 Przedawnienie roszczeń między spedytorami i przewoźnikami
 roszczenia przysługujące spedytorowi przeciwko przewoźnikom i dalszym spedytorom, którymi się
posługiwał w przewozie, przedawniają się z upływem 6 m-cy od dnia, kiedy spedytor naprawił szkodę,
albo od dnia, kiedy wytoczono powództwo.

Dóstawa
Definicja:
 Przez umowę dostawy dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy oznaczonych co do gatunku oraz ich
dostarczenia częściami/periodycznie, a odbiorca zobowiązuje się do odebrania tych rzeczy i do zapłacenia ceny
(605 KC)
 Dostawca – dowolny podmiot, z tym zastrzeżeniem, że musi być on jednocześnie wytwórcą rzeczy
 Zwykle umowa dostawy – zawierana między podmiotami profesjonalnymi
 jeśli jest zawierana w zakresie działalności przedsiębiorstwa dostawcy, a odbiorcą jest osoba fizyczna,
która nabywa rzecz w celu niezwiązanym z działalności gospodarczą/zawodową, to stosuje się przepisy o
sprzedaży konsumenckiej (605^1)

Charakter:
 Jest to umowa zobowiązująca, wzajemna, odpłatna, konsensualna i kauzalna
 Forma: wymaga zachowania formy pisemnej dla celów dowodowych
 nie dotyczy obrotu między przedsiębiorcami
44
Prawa i obowiązki stron umowy dostawy:
 Prawa i obowiązki dostawcy:
 uprawnienie do odbioru ceny za wytworzone i dostarczone rzeczy
 obowiązek wytworzenia i dostarczenia odbiorcy rzeczy oznaczonych co do gatunku
 obowiązek zawiadomienia odbiorcy, że towary i surowce niezbędne do wykonania przedmiotu dostawy,
które były dostarczane przez odbiorcę są nieprzydatne do prawidłowego wykonania przedmiotu dostawy
(607 KC)
 ponosi odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy (609 KC), odpowiedzialność ta istnieje
także wtedy, gdy wytworzenie rzeczy nastąpiło w sposób określony przez odbiorcę lub wg dostarczonej
przez niego dokumentacji technologicznej
 dostawca nie ponosi odpowiedzialności, gdy:
 nie mógł wykryć wadliwego sposobu produkcji/dokumentacji tech. mimo należytej staranności
 odbiorca, mimo zwrócenia przez dostawcę uwagi na powyższe wadliwości obstawał przy swoim
sposobie produkcji/dokumentacji

 Prawa i obowiązki odbiorcy

 uprawnienie do odbioru rzeczy ozn. co do gatunku wytworzonych i dostarczonych przez dostawcę
 uprawnienie do kontroli jakości surowców stosowanych przez wytwórcę; odbiorca może sprawdzić
jakość surowców, jeśli w umowie zastrzeżono, że wytworzenie zamówionych rzeczy ma nastąpić z
surowców określonego gatunku lub pochodzenia
 może kontrolować proces produkcji, jeśli w umowie zastrzeżono, że wytworzenie zamówionych rzeczy ma
nastąpić w określony sposób
 uprawnienie do odstąpienia od umowy (bez wyznaczania dodatkowego terminu), jeśli dostawca opóźnia
się z rozpoczęciem wytwarzania przedmiotu dostawy lub poszczególnych jego części tak dalece, że nie jest
prawdopodobne, aby zdołał je dostarczyć w umówionym czasie
 może wezwać dostawcę do zmiany sposobu wykonania przedmiotu dostawy, jeśli w toku wytwarzania
okaże się, że dostawca wykonuje ten przedmiot w sposób wadliwy/sprzeczny z umową –
 odbiorca powinien wyznaczyć dostawcy odp. termin na zmianę sposobu wytwarzania
 po jego upływie może od umowy odstąpić
 obowiązek zapłaty ceny dostawcy

Elementy dodatkowe:
 W kwestiach nieuregulowanych przepisami dot. umowy dostawy (605-611 KC) do praw i obowiązków
dostawcy/odbiorcy dostawy stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży
 Dotyczy to w szczególności: określenia ceny, zasad wydania rzeczy, zwłoki w odebraniu rzeczy/zapłacie ceny,
terminów przedawnienia i odpowiedzialności za wady rzeczy

45
Pózyczka
Definicja
 Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość
pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo
tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Charakter:
 Umowa pożyczki jest umową konsensualną, dwustronnie zobowiązującą, może mieć charakter
odpłatny/nieodpłatny
 Należy do umów regulujących stosunki kredytowe (obok umowy kredytu i rachunku bankowego)
 Nie jest konieczne przeniesienie posiadania pieniędzy/rzeczy oznaczonych co do gatunku
 Forma: umowa ta powinna być stwierdzona pismem, gdy wartość przedmiotu pożyczki przekracza 500 zł

Prawa i obowiązki stron umowy pożyczki:

 Prawa i obowiązki dającego pożyczkę
 obowiązek wydania przedmiotu pożyczki -> obowiązek dającego pożyczkę ustaje, gdy:
 odstępuje on od umowy (może odstąpić i odmówić wydania przedmiotu, jeżeli zwrot pożyczki
jest wątpliwy/z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony => nie przysługuje, gdy w chwili
zawarcia umowy dający wiedział/mógł się dowiedzieć o złym stanie majątkowym drugiej strony)
 roszczenie biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki ulegnie przedawnieniu (6
miesięcy od chwili, gdy przedmiotu miał być wydany)
 ponosi odpowiedzialność za wady fizyczne i prawne wydanej rzeczy
 zwolniony: gdy biorący pożyczkę mógł z łatwością wadę zauważyć
 z chwilą nadejścia oznaczonego terminu może on żądać zwrotu pożyczki
 jeśli termin nie został oznaczony w umowie – dający pożyczkę powinien umowę wypowiedzieć
 roszczenie o zwrot – przedawnienie na zasadach ogólnych

 Prawa i obowiązki biorącego pożyczkę

 może żądać wydania przedmiotu pożyczki
 ma obowiązek zwrócić pożyczkę w terminie wskazanym w umowie
 jeśli termin nie był oznaczony – musi zwrócić w terminie sześciu tygodniu po wypowiedzeniu
przez dającego pożyczkę
 strony mogą dowolnie oznaczyć termin zwrotu pożyczki, licząc od dnia wypowiedzenia
 jest zobowiązany do zapłaty odsetek tylko wtedy, gdy zastrzeżono je w umowie, albo wynika to z
przepisów szczególnych

46
Umówa rachunku bankówegó
Definicja:
 Przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub
nieoznaczony, do przechowania jego środków pieniężnych oraz, jeżeli umowa tak stanowi, do przeprowadzania
na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych.
 Istotne elementy:
 zobowiązanie banku do przyjmowania i przechowywania środków pieniężnych klienta
 zobowiązanie do przeprowadzenia na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych, do czego bank zostaje
umocowany

Charakter:
 Jest to umowa konsensualna, powstająca przez samo porozumienie stron co do otwarcia rachunku bankowego.
Jest: odpłatna, nigdy wzajemna.

Prawa i obowiązki stron:

 Prawa i obowiązki banku:
 Bank może obracać czasowo wolne środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym z obowiązkiem
ich zwrotu w całości lub w części na każde żądanie, chyba że umowa uzależnia obowiązek zwrotu do
wypowiedzenia
 Bank może odmówić wykonania zlecenia posiadacza rachunku bankowego tylko w przypadkach
przewidzianych w przepisach szczególnych
 przy umowie zawartej na czas nieoznaczony bank jest obowiązany informować posiadacza rachunku, w
sposób określony w umowie, o każdej zmianie stanu rachunku bankowego
 bank jest obowiązany przesyłać posiadaczowi co najmniej raz w miesiącu bezpłatnie wyciąg z rachunku z
informacją o zmianach stanu rachunku i ustaleniem salda, chyba że posiadacz wyraził pisemnie zgodę na
inny sposób informowania o zmianach stanu rachunku i ustaleniu salda
 Prawa i obowiązki posiadacza rachunku bankowego:
 jest obowiązany zgłosić bankowi niezgodność zmian stanu rachunku lub salda w ciągu 14 dni od dnia
otrzymania wyciągu z rachunku
 posiadacz imiennego rachunku bankowego obowiązany jest zawiadamiać bank o każdej zmianie swego
zamieszkania lub siedziby.

Elementy dodatkowe:
 Wypowiedzenie umowy: rozwiązanie umowy rachunku bankowego zawartej na czas nieoznaczony może nastąpić
w każdym czasie wskutek wypowiedzenia przez którakolwiek ze stron
 bank może wypowiedzieć taką umowę tylko z ważnych powodów
 roszczenia wynikające ze stosunku rachunku bankowego przedawniają się z upływem 2 lat- nie dotyczy to
roszczeń o zwrot wkładów oszczędnościowych

47
Póręczenie i gwarancja bankówa
Definicja:
 Przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek,
gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności
złożone na piśmie.
 Poręcznie jest zawisłe wobec długu głównego- czyli ma charakter akcesoryjny:
 nieważność długu głównego powoduje nieważność długu głównego powoduje nieważność poręczenia;
wyjątkiem jest tu przypadek objęty przepisem art.877 KC –(„ w razie poręczenia za dług osoby, która nie
mogła zobowiązać się z powodu braku zdolności do czynności prawnych, poręczyciel powinien spełnić
świadczenie jako dłużnik główny, jeżeli w chwili poręczenia o braku zdolności tej osoby wiedział lub z
łatwością mógł się dowiedzieć”.)
 umorzenie długu głównego powoduje wygaśnięcie poręczenia; nie jest to zależne od okoliczności czy
wierzyciel został przy tym zaspokojony czy nie
 o zakresie zobowiązania poręczenia rozstrzyga każdoczesny zakres zobowiązania dłużnika głównego;
jednakże czynność prawna dokonana przez dłużnika z wierzycielem po udzieleniu poręczenia nie może
zwiększyć zobowiązania poręczyciela, w czym przejawia się konieczna ochrona interesu poręczyciela
przed nieoczekiwanym dla niego zwiększeniem ciężaru jego osobistego obowiązku
 poręczycielowi służą przeciwko wierzycielowi zarzuty, jakie może podnieść dłużnik główny
 w szczególności może potrącić wierzytelność przysługującą dłużnikowi względem wierzyciela
 poręczyciel nie traci powyższych zarzutów, chociażby dłużnik zrzekł się ich albo uznał roszczenie
wierzyciela
 w razie śmierci dłużnika poręczyciel nie może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności
spadkobiercy wynikające z przepisów prawa spadkowego
Charakter:
 Umowa jest: zobowiązująca, ale nigdy wzajemna; nawet, gdy udzielenie poręczenia następuje za
wynagrodzeniem, najczęściej ma ono swoją podstawę prawną (causa) w stosunku między poręczycielem a
dłużnikiem głównym, który to stosunek zresztą dla umowy między poręczycielem a wierzycielem jest bez
znaczenia.

Prawa i obowiązki stron:

 Prawa i obowiązki poręczyciela:
 obowiązek wykonania zobowiązania, gdyby nie wykonał go dłużnik główny
 odpowiedzialność równoległa
 odpowiedzialność posiłkowa ( dopiero gdy dłużnik nie spełni świadczenia)
 w braku odmiennego zastrzeżenia poręczyciel jest odpowiedzialny jak współdłużnik solidarny
 poręczyciel przeciwko któremu wierzyciel dochodzi roszczenia powinien niezwłocznie zawiadomić
dłużnika, wzywając go wzięcia udziału w sprawie (jeśli nie weźmie udziału nie może podnieść zarzutów
przeciwko poręczycielowi)
 poręczyciel powinien niezwłocznie zawiadomić dłużnika o dokonanej przez siebie zapłacie długu, za który
poręczył- gdyby tego nie zrobił a dłużnik zobowiązanie wykona, nie może żądać od niego zwrotu tego, co
sam wierzycielowi zapłacił, chyba że dłużnik działał w złej wierze
 Prawa i obowiązki dłużnika
 jeżeli poręczenie udzielone zostało za wiedzą dłużnika, dłużnik powinien niezwłocznie zawiadomić
poręczyciela o wykonaniu zobowiązania
 gdyby tego nie uczynił, poręczyciel, który zaspokoił wierzyciela, może żądać od dłużnika zwrotu tego, co
wierzycielowi zapłacił, chyba że działał w złej wierze.

48
Elementy dodatkowe:
 Odpowiedzialność wierzyciela:
 jeżeli wierzyciel wyzbył się zabezpieczenia wierzytelności albo środków dowodowych, ponosi on
względem poręczyciela odpowiedzialność za wynikłą stąd szkodę
 Opóźnienie dłużnika- jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia, wierzyciel powinien zawiadomić o tym
niezwłocznie poręczyciela
 Poręczenie za dług przyszły
 można poręczyć za dług przyszły do wysokości z góry oznaczonej
 bezterminowe poręczenie za dług przyszły może być przed powstaniem długu odwołane w każdym czasie
 Wygaśnięcie zobowiązania poręczyciela
 jeżeli termin płatności długu nie jest oznaczony albo jeśli płatność długu zależy od wypowiedzenia się
poręczyciel może po upływie 6 miesięcy od daty poręczenia (a jeżeli poręczył za dług przyszły od daty
powstania długu) żądać, aby wierzyciel wezwał dłużnika do zapłaty, albo z najbliższym terminem dokonał
wypowiedzenia
 jeżeli wierzyciel tego nie uczyni, zobowiązanie poręczyciela wygasa
 Od odpowiedzialności współdłużników solidarnych różni się odpowiedzialność poręczyciela:
 poręczenie jest zawsze zawisłe od długu głównego
 przy zobowiązaniu solidarnym- wierzyciel zostaje zaspokojony, lecz mimo to dług nie wygasa, bo z mocy
ustawy poręczyciel wstępuje w dotychczasowy stosunek prawny w miejsce zaspokojonego wierzyciela

Gwarancja bankowa:
 Udzielający gwarancji zobowiązuje się wobec beneficjusza gwarancji (wierzyciela w stosunku podstawowym) do
spełnienia świadczenia w przypadku niespełnienia go przez dłużnika ( ze stosunku podstawowego). W ten sposób
dłużnik ze stosunku gwarancyjnego (bank) przyjmuje odpowiedzialność za spełnienie świadczenia przez inną
osobę wobec beneficjariusza gwarancji.- Z punktu widzenia konstrukcji zobowiązaniowych należy
zakwalifikować ją do grupy umów o świadczenie przez osobę trzecią- art.391 KC.

Renta
Definicja:
 Zobowiązanie jednej strony polegające na określonych świadczeniach okresowych w pieniądzu lub w rzeczach
oznaczonych co do gatunku
 Forma: pisemna (ad probationem) -> Ale dla umowy renty za wynagrodzeniem w postaci przeniesienia własności
nieruchomości – forma aktu notarialnego
 Przedmiot zobowiązania: powtarzające się świadczenia (z których wszystkie są świadczeniami głównymi)
 Czas trwania: określony w umowie poprzez konkretny termin lub wskazanie zdarzenia (najczęściej śmierć
uprawnionego)
 Terminy płatności: określone w umowie, a jeśli nie, to renta pieniężna musi być płacona miesięcznie z góry, a
polegająca na świadczeniach oznaczonych rodzajowo – w terminach wynikających z właściwości i świadczenia i
celu renty

49
Charakter:
 Ma charakter stosunku zobowiązaniowego: trwałego, losowego, osobistego (prawo nieprzenośne bez zgody
strony zobowiązanej)
 Jest: odpłatna (odpowiednie stosowanie przepisów o darowiźnie) lub nieodpłatna, konsensualna
 Funkcja: alimentacyjna

Prawa i obowiązki stron:

 Prawa i obowiązki strony uprawnionej do renty:
 Dwojaki kształt uprawnień: ogólne prawo do renty i poszczególne uprawnienia (roszczenia) do
konkretnych rat rentowych
 W przypadku renty płatnej z góry – uprawnionemu należy się całe świadczenie, nawet jeśli nie przeżyłby
okresu, za jaki ono przysługuje
 Prawa i obowiązki strony zobowiązanej:
 Spełnianie świadczeń w terminach -> w razie niespełnienia złagodzona odpowiedzialność przewidziana dla
darczyńcy

Elementy dodatkowe:
 WYGAŚNIĘCIE PRAW DO RENTY
 Oprócz upływu czasu i śmierci osoby uprawnionej także:
a. W przypadku renty nieodpłatnej – możliwość odwołania z przyczyn takich jak przy darowiźnie
b. W przypadku renty odpłatnej – możliwość zastosowania przepisów o naruszeniu zobowiązań
wzajemnych (gdy wynagrodzenie jest ekwiwalentem prawa do renty)

 PRZEDAWNIENIE
 Ogólne prawo do renty nie ulega przedawnieniu
 Przedawnienie roszczeń o poszczególne raty rentowe – 3 lata od momentu wymagalności

 RENTA ZE ŹRÓDEŁ POZAUMOWNYCH

 Pozaumowne źródła prawa do renty: jednostronne oświadczenia woli, przepisy ustawy, umowy inne niż
umowa renty (np. w związku z darowizną),
 W przypadku obowiązku renty wynikającego z ustawy – obie strony w razie zmiany stosunków mogą
żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty (nawet jeśli zostało to ustalone w orzeczeniu sądowym
lub umowie) -> przejaw klauzuli rebus sic stantibus
 W przypadkach przewidzianych w ustawie renty te mogą być przedmiotem kapitalizacji (zasądzenie
świadczenia jednorazowego zamiast renty)
 Przedawnienia roszczeń o poszczególne raty – wg zasad ogólnych (chyba, ze wyjątki w ustawie)

Dózywócie
Definicja:
 Przez umowę dożywocia właściciel nieruchomości zobowiązuje się przenieść na nabywcę własność
nieruchomości, a nabywca w zamian zobowiązuje się zapewnić zbywcy lub osobie bliskiej zbywcy dożywotnie
utrzymanie.
 zbywcą nieruchomości może być tylko osoba fizyczna, na rzecz której nabywca zobowiązuje się do
dożywotniego jej utrzymania, natomiast nabywcą nieruchomości (zobowiązanym z umowy o dożywocie)
może być każdy podmiot

50
  prawo dożywocia może być ustanowione na rzecz zbywcy nieruchomości, jak również na rzecz os. bliskiej
 jeżeli w umowie o dożywocie nabywca nieruchomości zobowiązał się obciążyć ją na rzecz zbywcy
użytkowaniem, którego wykonywanie jest ograniczone do części nieruchomości, służebnością mieszkania
lub inną służebnością osobistą albo spełniać powtarzające się świadczenia w pieniądzach/rzeczach
oznaczonych co do gatunku, użytkowanie, służebność osobista oraz uprawnienie do powtarzających się
świadczeń należą do treści prawa dożywocia
 przedmiotem zbycia może być każda nieruchomość: gruntowa, budynkowa, lokalowa, jak również
nieruchomość rolna
 prawo majątkowe osobiste, niezbywalne, niedziedziczne

Charakter:
 Jest to umowa wzajemna, o podwójnym skutku (zobowiązująco-rozporządzającym), konsensualna, kauzalna,
odpłatna
 Forma: aktu notarialnego pod rygorem nieważności
 rozszerzona skuteczność: w przypadku ujawnienia w księdze wieczystej – obciążenie nieruchomości nie
wyłącza swobodnego rozporządzania nieruchomością przez nabywcę (dożywotnik nie musi wyrazić zgody)

Prawa i obowiązki stron

 Prawa i obowiązki zbywcy:
 zobowiązuje się do przeniesienia własności nieruchomości na nabywcę w zamian za dożywotnie
utrzymanie

 Prawa i obowiązki nabywcy

 świadczenia nabywcy wobec zbywcy nieruchomości powinny być określone szczegółowo w umowie
dożywocia
 w razie ich braku – nabywca zobowiązany jest:
 przyjąć zbywcę jako domownika
 dostarczyć zbywcy wyżywienia, ubrania, światła i opału
 zapewnić zbywcy odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie
 sprawić zbywcy własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym
 nabywca może:
 zobowiązać się do obciążenia nieruchomości na rzecz zbywcy użytkowaniem (którego
wykonywanie ograniczone jest do części nieruchomości), służebności mieszkania, innej
służebności osobistej
 zobowiązać się do spełnienia na rzecz zbywcy powtarzających się świadczeń w pieniądzu lub
rzeczach oznaczonych co do gatunku
 jeżeli prawo dożywocia zostało ustanowione na rzecz kilku osób, ulega w razie śmierci jednej z tych osób
odpowiedniemu zmniejszeniu
 nabywca nieruchomości obciążanej prawem dożywocia obok odpowiedzialności rzeczowej ponosi także
odpowiedzialność osobistą za świadczenia tym prawem objęte
 nie dotyczy to praw, które stały się wymagalne w czasie, kiedy nieruchomość nie była jego
własnością
 jeżeli nieruchomość stała się własnością kilku osób, to ich odpowiedzialność osobista jest
odpowiedzialnością solidarną

Elementy dodatkowe:
 ustawa dopuszcza zmianę treści prawa dożywocia, gdy:
 jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że
nie można od nich wymagać, żeby pozostawali w bezpośredniej ze sobą styczności
zmiany treści prawa dożywocia może żądać każda ze stron
51
 sąd może zmienić wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na
dożywotnią rentę odpowiadającą treści tych uprawnień
 jeżeli zobowiązany z tytułu umowy o dożywocie zbył otrzymana nieruchomość
z żądaniem zmiany treści prawa dożywocia może wystąpić tylko dożywotnik
dożywotnik może żądać zmiany prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości
prawa dożywocia
 umowa dożywocia może być rozwiązana przez sąd jedynie w wyjątkowych wypadkach (jak wyżej)
 z żądaniem rozwiązania umowy dożywocia może wystąpić:
zobowiązany z tytułu dożywocia
dożywotnik, jeżeli jest zbywcą nieruchomości
 rozwiązanie umowy o dożywocie nie jest dopuszczalne po zbyciu nieruchomości obciążonej dożywociem
 bezskuteczność względna dożywocia:
 instytucja bezskuteczności względnej ma na celu ochronę osób względem których ciąży na dożywotniku
ustawowy obowiązek alimentacyjny
 uprawnieni mogą żądać uznania umowy o dożywocie za bezskuteczną w stosunku do nich po spełnieniu
przesłanek:
wskutek umowy dożywotnik stał się niewypłacalny
bez znaczenia pozostaje, czy dożywotnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli
bez znaczenia pozostaje czas zawarcia umowy o dożywocie
termin zawity – 5 lat, liczony od dnia zawarcia umowy o dożywocie

Papiery wartósciówe i znaki legitymacyjne

Definicja:
 Brak definicji legalnej
 Są to dokumenty o szczególnej właściwości , zawierające swoiste powiązanie z prawami majątkowymi
wskazanymi w treści dokumentu
 Posiadanie dokumentu stanowi niezbędną przesłankę przypisania prawa osobie formalnie uprawnionej z tego
dokumentu i w konsekwencji dochodzenia przez nią tego prawa => papier wartościowy ucieleśnia prawo
podmiotowe
 Powstanie zobowiązania:
 Konieczne jest wystawienie dokumentu o treści określonej w przepisach prawa
 Dokument musi być podpisany przez dłużnika (podpis może być odbity sposobem mechanicznym)
 Chwila powstania zobowiązania:
a. Teoria jednostronnego oświadczenia woli – odmiany: teoria kreacyjna (zobowiązanie powstaje w
chwili podpisania dokumentu przez wystawcę), emisyjna (wymaga wydania podpisanego
dokumentu), dobrej wiary (nabycie dokumentu w dobrej wierze)
b. Teoria umowna – źródłem zobowiązania z papieru wartościowego jest umowa między wystawcą, a
odbiorcą dotycząca wydania dokumentu -> prezentowana przez SN
 Podział papierów wartościowych wg przedmiotu uprawnień inkorporowanych w papierach
1) papiery opiewające na wierzytelności – podstawowe znaczenie mają te opiewające na wierzytelności
pieniężne, np. weksle, czeki
2) papiery opiewające na prawa inne niż wierzytelności – szczególnie dokumenty zawierające uprawnienia do
rozporządzania towarami znajdującymi się pod pieczą wystawcy dokumenty oraz papiery zawierające prawa
udziałowe w spółkach akcyjnych

52
  podział papierów wartościowych wg sposobu przenoszenia praw z papierów:
1) imienne – legitymizują osobę wskazaną z imienia i nazwiska, przeniesienie – w drodze przelewu połączonego
z wydaniem dokumentu

2) na zlecenie – legitymizują osobę wymieniona w dokumencie oraz każdego, na kogo prawo zostało
przeniesione przez indos (pisemne oświadczenie zawarte na papierze, zawierające co najmniej podpis
zbywcy, oznaczające przeniesienie praw na inną osobę), przeniesienie – wydanie dokumentu + nieprzerwany
szereg indosów
3) na okaziciela – nie wskazują uprawnionego, jest nim osoba, która przedstawi dokument, przeniesienie –
przeniesienie własności dokumentu + wydanie

Charakter:
 Ma charakter obiegowy (stanowisko kwestionowane), odbiorczy
 Dotyczy praw (wierzytelności) zbywalnych

Prawa i obowiązki stron:

 Prawa i obowiązki dłużnika:
 Spełnienie świadczenia za zwrotem dokumentu do rąk legitymowanego -> zwolnienie dłużnika ze
zobowiązania
 Legitymacja formalna – zwolnienie dłużnika nawet jeśli posiadać dokumentu nie był
wierzycielem, o ile dłużnik nie działał w złej wierze (ale brak obowiązku ustalania czy okaziciel jest
właścicielem, w razie uzasadnionych wątpliwości -> depozyt sądowy)
 Zarzuty dłużnika względem wierzyciela:
a. Dotyczące ważności dokumentu
b. Wynikające z treści dokumentu
c. Służące osobiście przeciwko wierzycielowi
 Względem nabywcy dokumentu dłużnik nie może podnieść zarzutów, które służą mu przeciwko
poprzedniemu wierzycielowi, chyba że nabywca działał świadomie na szkodę dłużnika
 Prawa i obowiązki wierzyciela:
 Zgłoszenie się do dłużnika i przedstawienie mu dokumentu do zapłaty (odbiorczy charakter papierów)

Elementy dodatkowe:
 UMARZANIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH
 Prawa z papieru wartościowego nie mogą być zrealizowane bez jego przedstawienia
 Prawomocne umorzenie papieru wartościowego -> dłużnik jest zobowiązany wydać osobie, na której
rzecz nastąpiło umorzenie nowy dokument (na koszt tej osoby), a jeśli wierzytelność jest wymagalna –
spełnić świadczenie

 ZNAKI LEGITYMACYJNE
 Należy odróżnić od papierów wartościowych
 Stwierdzają obowiązek świadczenia
 Stosuje się do nich odpowiednio przepisy o papierach wartościowych
 Ułatwiają uprawnionemu wykazanie przysługującego mu prawa
 W razie utraty znaku legitymacyjnego można posłużyć się innymi środkami dowodowymi
 Mogą mieć postać dokumentu lub innych przedmiotów
 Mogą być imienne lub nieimienne

53
Obligacje:

Definicja
 uregulowane w ustawie o obligacjach z 1995 r.
 obligacja – papier wartościowy emitowany w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela
obligacji i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia
 papiery wartościowe emitowane w serii reprezentują prawa majątkowe podzielone na określoną liczbę
równych jednostek
 świadczenie emitenta:
 może mieć charakter pieniężny albo niepieniężny
 pieniężne: obejmuje wykup obligacji, zapłatę odsetek
 inne świadczenia mogą polegać na realizacji przyznanego obligatariuszowi:
 prawa do udziału w zysku emitenta
 prawa objęcia akcji emitowanych przez spółkę w zamian za obligacje (obligacje zamienne),
 prawa pierwszeństwa subskrybowania akcji spółki przed jej akcjonariuszami (obligacje z prawem
pierwszeństwa)
 obligacje emitowane na podstawie ustawy: imienne albo na okaziciela -> występują w postaci dokumentu
 dokument określa m.in. prawa i obowiązki stron, wartość obligacji, zakres i sposób rozliczenia, miejsce i
datę wystawienia
 powinien być podpisany przez osoby upoważnione do zaciągania zobowiązań w imieniu emitenta
 istnieje możliwość emitowania obligacji, które nie mają formy dokumentu – forma zapisu elektronicznego
 za zobowiązania z obligacji emitent ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem
 wyj: obligacje przychodowe
 zabezpieczenie: w różny sposób, np. poręczenie udzielone przez JST, gdy emitentem jest inna JST

Emitenci:
 Obligacje mogą być emitowane przez
 podmioty prowadzące działalność gosp., posiadające osobowość prawną, spółki komandytowo akcyjne
 jednostki samorządu terytorialnego, ich związki oraz miasto stołeczne Warszawa
 inne podmioty posiadające osobowość prawną, upoważnione do emisji obligacji na podst. innych ustaw
 instytucje finansowe, których członkiem jest RP, NBP lub państwo należące do Organizacji Współpracy
Gospodarczej i Rozwoju (OECD) bank centralny takiego państwa lub instytucje, z którymi RP zawarła
umowy regulujące ich działalność na terenie RP i które przewidują emisję obligacji
 przed rozpoczęciem emisji obligacji emitent może zawrzeć z bankiem posiadającym odpowiedni kapitał własny
umowę o reprezentacje obligatariuszy wobec emitenta

Emisja:
 Emisja obligacji na zasadach określonych w ustawie – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, w
szczególności w trybie publicznej subskrypcji
 dojście emisji do skutku zależy od tego, czy w terminie wyznaczonym do zapisywania się na obligacje zostanie
osiągnięty próg emisji (taka liczba obligacji, którą emitent określił jako minimum skutecznej emisji)

Obrót obligacjami i wykup:

 obligacje podlegają ogólnym regułom przenoszenia praw z papierów wartościowych przewidzianych dla
dokumentów imiennych i na okaziciela, mogą być zbywane tylko bezwarunkowo
 imienne: można wprowadzić zakaz/ograniczenie ich zbywania
 termin wykupu określa emitent w treści obligacji/warunkach emisji
 termin przedawnienia roszczeń wynikających z obligacji wynosi dziesięć lat

54
Umarzanie obligacji
 Odtworzenie w razie utraty obligacji ustawa przewiduje tylko w odniesieniu do obligacji imiennych, w trybie
przewidzianym w dekrecie o umarzaniu utraconych dokumentów

Przekaz
Definicja:
 Przekazujący, na podstawie jednostronnej czynności prawnej przekazuje drugiemu (odbiorcy przekazu)
świadczenie osoby trzeciej (przekazanego)
 przyjęcie przekazu – czynność prawna przysparzająca, abstrakcyjna
 obejmuje dwa upoważnienia:
upoważnienie dla przekazanego do spełnienia świadczenia na rachunek przekazującego
upoważnienie dla odbiorcy przekazu do odebrania świadczenia od przekazanego
 upoważnienie może być złożone w formie dowolnej

przekazujący

odbiorca
przekazany
przekazu

Charakter:
 Czynność jednostronna

Elementy dodatkowe
 roszczenia odbiorcy przekazu, które przysługują mu wobec przekazanego z tytułu przyjęcia przekazu przedawniają
się z upływem roku
 przyjęcie przekazu
 jeżeli przekazany oświadczył odbiorcy przekazu, że przekaz przyjmuje, obowiązany jest względem
odbiorcy do świadczenia określonego w przekazie
w takim wypadku przekazany może powoływać się tylko na zarzuty wynikające z treści przekazu
oraz na zarzuty, które przysługują mu osobiście względem odbiorcy
 odwołanie przekazu
 przekazujący może przekaz odwołać, dopóki przekazany nie przyjął go albo nie spełnił świadczenia
 jeżeli przekazany jest dłużnikiem przekazującego co do przekazanego świadczenia, jest on obowiązany względem
niego do zadośćuczynienia przekazowi
 jeżeli przekazujący jest dłużnikiem odbiorcy przekazu umorzenie długu następuje dopiero przez spełnienie
świadczenia chyba, że umówiono się inaczej

55
  przekaz może być stosowany do wszystkich świadczeń, które mogą być spełnione i przyjęte przez osoby trzecie
 stosunek waluty – między przekazującym, a odbiorcą, może wynikać z jakiegokolwiek zdarzenia prawnego i
oznacza, że przekazujący jest zobowiązany wobec odbiorcy przekazu do spełnienia świadczenia

 stosunek pokrycia – stos. między przekazującym i przekazanym, polega na tym, że przekazany ma wobec
przekazującego obowiązek spełnienia świadczenia. Spełnienie świadczenia przez przekazanego na rzecz odbiorcy
przekazu ma ten skutek, że wygasa zobowiązanie przekazującego wobec odbiorcy przekazu, tak jakby świadczenie
zostało spełnione przez przekazującego
 Przekaz jest czynnością prawną odwołalną
 odwołanie – skuteczne jeśli przekazujący dokonał odwołania przed przyjęciem przekazu przez
przekazanego/przed spełnieniem przez niego świadczenia
 Przyjęcie przekazu
 następuje przez oświadczenie woli złożone odbiorcy przekazu przez przekazanego
 dowolna forma
 przyjęcie przekazu -> nawiązanie stosunku prawnego między przekazanym a odbiorcą -> obowiązek
spełnienia świadczenia przez przekazanego
 w wyniku zastosowania przekazu 1 świadczenie (przekazanego na rzecz odbiorcy) zastępuje 2 świadczenia
(przekazującego na rzecz odbiory i przekazanego na rzecz przekazującego)
 przekaz w dług -> gdy przekazany jest dłużnikiem przekazującego – mimo akceptu przekazu nadal istnieje
stosunek zobowiązaniowy w stosunku waluty, zobowiązanie wynikające z tego stos. wygasa dopiero na
skutek wykonania przekazu
 przyjęcie przekazu jest czynnością prawną przysparzającą, ale abstrakcyjną – nie jest istotne czy istnieje
podstawa prawna dokonywanego przysporzenia, przyjęcie będzie skuteczne nawet gdy nie istnieje
zobowiązanie ze stos. pokrycia/waluty
 Terminy:
 roszczenia odbiorcy przekazu, które przysługują mu wobec przekazanego z tytułu przyjęcia przekazu,
przedawniają się z upływem roku

Weksel
 Weksel trasowany (inaczej niż ciągniony) tj. skierowany na konkretną osobę, jest rodzajem sformalizowanego
przekazu pieniężnego
 Wymaga udziały trzech podmiotów:
 wystawcy- przekazujący
 trasata- akceptanta
 remitenta- odbiorcy przekazu
 Cechy weksla trasowanego:
 nazwa weksel w samym tekście dokumentu, w języku w jakim go wystawiono
 polecenie bezwarunkowe zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej
 nazwisko osoby, która ma zapłacić, tj. trasata; nazwisko osoby fizycznej jest zbędne, choć
wskazane; równoznaczne z nazwiskiem jest oznaczenie firmy przedsiębiorstwa, nazwy
osoby prawnej; trasatem może być sam wystawca (np. oddział przedsiębiorstwa, osoby
prawnej)
 oznaczenie terminu płatności- jeśli brak to za okazaniem
56
  oznaczenie miejsca płatności- to co wymienione obok nazwiska
 nazwisko osoby, na rzecz lub na zlecenie której zapłata ma być dokonana (remitenta,
remitentem może być sam wystawca)
 oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla
 podpis wystawcy

 Skutek wystawienia ważnego weksla: przez wystawienie ważnego weksla powstaje zobowiązanie wekslowe
wystawcy, oznaczające że:
 odpowiada on za przyjęcie weksla- może się zwolnić przez zamieszczenie na wekslu
klauzuli dodatkowej „bez obligu za przyjęcie”
 odpowiada za zapłatę weksla
 Przyjęcie przez trasata
 przyjęcie weksla przez trasata następuje przez złożenie na wekslu napisu przyjęty lub
równoznacznego podpisu trasata
 Płatność i zapłata:
 za okazaniem
 w pewien czas po okazaniu
 w pewien czas po dacie
 w oznaczonym dniu
 do 3 ostatnich punktów- albo w pierwszym kiedy suma jest wymagalna albo w przeciągu
dwóch następnych dni, inaczej można złożyć do depozytu sądowego na koszt i
niebezpieczeństwo wierzyciela
 Poręczenie wekslowe:
 zapłatę weksla można zabezpieczyć poręczeniem wekslowym (awal) co do całej sumy lub
jej części
 poręczenia może udzielić także osoba podpisana na wekslu – żyrant
 poręczyciel wekslowy, który zapłacił weksel, nabywa prawa wynikające z weksla przeciw
osobie, której zobowiązanie zabezpieczył i przeciw tym wszystkim, którzy wobec tej osoby
odpowiadają wekslowo
 poręczenie może dotyczyć zobowiązania indosanta
 Dochodzenie praw z weksla- uprawnionym do dochodzenia praw z weksla jest remitent lub jego następcy-
obowiązki:
 przedstawienie weksla trasantowi do przyjęcia
 przedstawienie weksla przyjętego do zapłaty we właściwym terminie
 dokonania protestu w razie odmowy przyjęcia lub zapłaty
 dokonania zawiadomienia (notyfikacji) wystawcy o odmowie przyjęcia lub zapłaty.
 najważniejszym aktem staranności jest protest, bo dokonanie protestu stanowi przesłankę
odpowiedzialności wystawcy w razie zwrotnych poszukiwań osoby uprawnionej z weksla.
 oznacza urzędowe stwierdzenie okoliczności wskazanej w proteście (nieprzyjęcie
lub nie zapłacenie weksla)- prawo wekslowe wyznacza ścisłe terminy do dokonania
protestu, które w zasadzie obejmują dzień przyjęcia lub zapłaty i jeden z
następnych dwóch dni powszednich po tym dniu.
 może byś sporządzony przez notariusza lub urząd pocztowy
 przy dochodzeniu praw z weksla dłużnik główny- akceptant- odpowiada wekslowo
niezależnie od sporządzenia protestu, o ile przyjął weksel. Odpowiedzialność ta
trwa przez trzy lata, licząc od dni płatności.-odpowiedzialność wystawcy natomiast
jest uwarunkowana przez prawidłowe sporządzenie protestu

57
  zobowiązanie trasata jest zobowiązaniem abstrakcyjnym, nie może on zatem
zasłaniać się wobec uprawnionego zarzutami opartymi na swych stosunkach
osobistych z wystawcą weksla.
 służą mu jednak wszystkie zarzuty wynikające z treści weksla, a w
szczególności zarzuty formalne dotyczące np. nieważności weksla, jak
również zarzuty osobiste przeciwko uprawnionemu- zarzut potrącenia,
prolongaty terminu
 odpowiedzialność wystawcy wobec remitenta w trybie poszukiwań
zwrotnych może być wyłączona lub ograniczona ze względu na stosunki
osobiste wystawcy i remitenta
 dochodzenie praw z weksla jest uwarunkowane przedstawieniem przez
uprawnionego weksla jako dokumentu ucieleśniającego wierzytelność
wekslową.

Obieg weksla:
 Weksel jako papier wartościowy jest dokumentem obiegowym – od daty wystawienia do dnia zapłaty może
krążyć z rąk do rąk
 Obiegowość – zależna od tego, czy został wypełniony jako dokument imienny, czy na zlecenie
 Indos – oświadczenie pisemne na odwrotnej stronie weksla/przedłużka, stwierdza przeniesienie praw z weksla na
inną osobę
o indosant – ten, kto przenosi prawa z weksla
o indosatariusz – ten, na czyją rzecz przeniesienie następuje
 Dwa rodzaje indosów:
o indosy pełne – wymieniają indosatariusza
o indosy in blanco – ograniczają się do podpisy indosanta lub jako indosatariusza wymienia okaziciela,
czynią z weksla dokument na okaziciela
 Indos przenosi wszelkie prawa z weksla
 Uprawnienie do dochodzenia wierzytelności wekslowej służy tylko posiadaczowi dokumentu wekslowego,
któremu służy tzw. legitymacja formalna do realizacji praw z weksla
 Remitent – pierwsza osoba, która ma legitymację formalną z weksla,
 ponadto będzie uważany za prawnego posiadacza weksla, a zatem uprawnionego wekslowo ten, kto weksel ma i
wykaże prawo swoje nieprzerwanym szeregiem indosów, chociażby ostatni z nich był in blanco
 weksel może na podstawie indosu przejść przez ręce wielu osób, każda z nich będzie w okresie posiadania weksla
wierzycielem wekslowym
 osoby, wobec których dochodzi się praw z weksla nie mogą wobec posiadacza zasłaniać się zarzutami opartymi
na swych stosunkach osobistych z wystawcą/posiadaczami poprzednimi (chyba, że posiadacz zbywając weksel,
działał świadomie na szkodę dłużnika)

Poszukiwania zwrotne:
 druga istotna funkcja indosu – zrodzenie odpowiedzialności indosanta wobec dalszych jego następców
uprawnionych wekslowo
 dopuszczalne jest zastrzeżenie wyłączające/ograniczające odp. indosanta, jak również zastrzeżenie zabraniające
dalszego indosowania
 posiadacz weksla może dochodzić zwrotnych poszukiwań w razie odmowy przyjęcia lub zapłaty weksla od
indosantów, którzy go poprzedzają, jedynie po dokonaniu aktów staranności, a w szczególności sporządzenia
protestu weksla
 odp. indosanta w trybie poszukiwań zwrotnych trwa rok
 kto weksel wykupił, wchodzi w prawa, jakie miał jako posiadacz weksla przed puszczeniem go przez siebie w obieg
o może więc żądać sumy wekslowej, odsetek, kosztów własnych i prowizji komisowej

58
  roszczenia indosantów między sobą/przeciw wystawcy trwając 6 msc. od dnia wykupienia weksla/pociągnięcia do
odpowiedzialności sądowej z weksla

Roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia:

 posiadacz weksla – może utracić roszczenie przeciwko osobom podpisanym na wekslu wskutek niezachowania
aktów staranności wymaganych przez ustawę/wskutek upływu terminu trwania odpowiedzialności osób
zobowiązanych wekslowo wskutek przedawnienia
 prawo wekslowe przyznaje posiadaczowi weksla roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia – przeciwko
wystawcy i akceptantowi, jeśli z jego szkodą bezpodstawnie się wzbogacili
 z moczy szczególnego postanowienia wekslowego ulega ono przedawnieniu z upływem lat 3

Weksle in blanco:
 formalizm prawa wekslowego prowadzi do następstw wywołujących komplikacje, gdy chodzi o tzw. weksle
niezupełne w chwili wystawienia, a jednak podpisane przez wystawcę lub inne osoby, które liczą się z tym, że
wypełnienie nastąpi później, a składają podpis z zamiarem zobowiązania się wekslowego = są to weksle in blanco

Zdolność do zaciągania zobowiązań wekslowych:

 podlega przepisom prawa powszechnego
 kto podpisuje weksel jako przedstawiciel innej osoby nie będąc umocowany do działania w jej mieniu odpowiada
sam wekslowo, a jeżeli zapłacił weksel, ma takie same prawa jakie by miała osoba, za której przedstawiciela
uchodził
 jeśli na wekslu znajdą się podpisy fałszywe, nie uchybia to ważności innych podpisów

Umorzenie weksla
 ścisłe związanie losów wierzytelności wekslowej z wekslem, stwarza potrzebę szczególnych unormowań na
wypadek, gdy wskutek zaginięcia weksla przed jego realizacją albo realizacją poszukiwań zwrotnych uprawniony
zostaje pozbawiony możności dochodzenia wierzytelności sądowej
 których ten, komu weksel zaginął może żądać jego umorzenia w trybie sądowym, na podstawie orzeczenia
uznającego weksel za umorzony można wykonywać wszystkie prawa z weksla

Weksel własny:
 weksel własny – rodzaj sformalizowanego skryptu dłużnego, w którym występują jedynie dwie osoby: wystawca i
remitent
 różni się od weksla trasowanego tym, że nie wprowadza do weksla udziału trasata, a zamiast polecenia zapłaty
ozn. sumy skierowanego do niego zawiera jedynie bezwarunkowe przyrzeczenie zapłacenia tej sumy przez
wystawcę weksla
 funkcja gospodarcza: bardziej ograniczona, jest stosowany, gdy w grę wchodzi jedynie zobowiązanie dłużnika
wystawcy względem wierzyciela remitenta, bez uwzględnienia rozliczeń wystawcy z osobą trzecią jaką jest trasat
 stosuje się przepisy o wekslu trasowanym, o ile nie pozostają w sprzeczności z jego istotą
 w chwili jego wręczenia kontrahentowi nie reprezentuje żadnej samodzielnej wierzytelności
 wierzyciel lub osoba, której weksel zostaje wręczony, zobowiązuje się w umowie z wystawcą nie puszczać go w
obieg

59
Czek
 Czek to sformalizowany rodzaj przekazu pieniężnego; wymaga udziały trzech podmiotów:
 wystawcy
 trasata
 remitenta
 Cechy czeku: (co powinien zawierać)
 nazwę czek w samym tekście dokumentu
 polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej
 nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata), którą może być tylko bank dla czeków wystawionych i
płatnych w Polsce
 oznaczenie miejsca płatności
 oznaczenie daty i miejsca wystawienia czeku
 podpis wystawcy czeku
 Czek wystawia się na bankiera, który ma fundusze do dyspozycji wystawcy, zgodnie z wyrażoną lub dorozumianą
umową, uprawniającą wystawcę do rozporządzania tymi funduszami za pomocą czeku. Jednakże dokument
wystawiony bez za chowania tego rygoru pozostaje mimo to ważny jako czek.
 Osoba remitenta może nie być wskazana i wtedy czek jest płatny na okaziciela. Może być wystawiony na własne
zlecenie wystawcy, a także na rachunek osoby trzeciej. Czek na okaziciela, w którym wystawca jest zaraz
trasatem, jest nieważny. Zastrzeżenia oprocentowania umieszczone w czeku uważa się za nienapisane.
 Skutki wystawienia ważnego czeku:
 powstaje zobowiązanie czekowe wystawcy – oznaczające, że odpowiada on za zapłatę czeku
 odwołanie czeku jest niemożliwe- jedynie po upływie terminu do przedstawienia czeku trasatowi, a dla
czeków płatnych w kraju wystawionych na nazwisko oznaczonej osoby lub na zlecenie i przesłanych
bezpośrednio trasatowi – zanim trasata dokonał zapłaty
 jest zobowiązaniem abstrakcyjnym przesłanką odpowiedzialności wystawcy jest:
 przedawnienie czeku we właściwym terminie trasatowi do zapłaty
 stwierdzenie odmowy zapłaty protestem albo oświadczeniem trasata na czeku, datowany i
wymieniającym dzień przedstawienia, albo wreszcie oświadczeniem izby rozrachunkowej
datowanym i stwierdzającym, że czek został we właściwym czasie złożony do rozrachunku i że go
nie wykupiono. Odpowiedzialność wystawcy trwa sześć miesięcy, licząc od końca terminu
przedstawienia czeku do zapłaty.
 Czek jest antydatowany- gdy wpisano na nim datę wcześniejszą niż data faktycznego wystawienia (może być
płatny dopiero w dniu przedstawienia)
 Czek jest postdatowny- gdy wpisano nim datę późniejszą od daty faktycznego wystawienia
 Zapłata:
 czek wystawiony i płatny w tym samym kraju, powinien być przedstawiony do zapłaty w ciągu 10 dni
 czek wystawiony w innym kraju niż kraj zapłaty powinien być przedstawiony do zapłaty w ciągu bądź to 20
dni, bądź to 70, zależenie od tego, czy miejsce wystawienia i płatności znajdują się w tej samej części
świata
 odsetki od sumy niepokrytej wynoszą 6%- roszczenie przedawnia się z upływem 3 lat
 wystawca podlega sankcja karnym- grzywna, kara ograniczenia wolności, pozbawienia wolności do lat 2

60
  Dochodzenie praw z czeku: - uprawnionym do odchodzenia praw jest remitent lub jego następcy:
 zależnie od przedawnienia czeku we właściwym czasie do zapłaty
 od sporządzenia protestu w przypadku odmowy zapłaty lub uzyskania równoznacznego stwierdzenia
banku
 od dokonania zawiadomienia wystawcy o odmowie zapłaty
 Czek jest dokumentem obiegowym; Stopień jego zdolności obiegowej jest zależny od tego czy czek został
wystawiony:
 jako czek imienny (gdy pojawi się na zlecenie lub równoznaczne- przeniesienie przez indos)
 jako czek na okaziciela (przez wręczenie czeku)
 Poszukiwanie zwrotne, poręczenie czekowe:
 odpowiedzialność indosanta czeku w trybie poszukiwań trwa 6 miesięcy od dnia, w którym dłużnik
wykupił czek albo w którym sam został pociągnięty z czeku do odpowiedzialności sądowej
 Posiadaczowi czeku, który utracił roszczenia czekowe przeciwko osobom podpisanym na czeku służy mimo to
roszczenie z bezpodstawnego wzbogacenia przeciwko wystawcy, jeżeli z jego szkodą się wzbogacił-
przedawnienie 3 lata licząc od dnia wygaśnięcia zobowiązania czekowego
 Czeki kasowe- czek jako środek zapłaty powinien prowadzić do dokonania przez trasata zapłaty w gotówce
 Czeki rozrachunkowe- gdy znajduje się zastrzeżenie „przelać na rachunek”- wystawca lub posiadacz zabraniają
zapłaty czeku w gotówce
 Czeki zakreślone- wystawca lub posiadacz ogranicza jego zapłatę w tym sensie, że trasata powinien jej dokonać
jedynie do rąk bankiera lub swego stałego klienta
 ogólne zakreślenie- dwie równoległe linie bez żadnej wzmianki albo ze wzmianką bankier
 szczególne zakreślenie- między liniami imię i nazwisko bankiera albo nazwa banku
 Czeki przekazowe- upoważnia bank jedynie do przekazania sumy czekowej albo na rachunek oznaczonej osoby w
innym banku, albo do przesłania tej sumy osobie wskazanej.
 Czeki potwierdzone i gwarantowane:
 są to kwalifikowane formy czeku rozrachunkowego
 bank może na wniosek wystawcy potwierdzić czek, rezerwując jednocześnie odpowiednia sumę na
rachunku wystawcy na pokrycie czeku
 bank może także na podstawie umowy zawartej z posiadaczem rachunku bankowego zagwarantować
pokrycie, bez względu na stan rachunku bakowego wystawcy
 Czek na własne zlecenie- wystawca jest zarazem odbiorcą takiego czeku; występuje w stosunkach obrotu
bezgotówkowego rozwiniętego w mniejszym stopniu
 Czeki podróżnicze:
 są to czeki kasowe, które osoby podróżujące za granicę, w celach turystycznych lub handlowych, mogą
realizować w oddziałach banku upoważnionego do wystawienia tych czeków
 wiąże się z nimi szczególny wymóg identyfikacji osoby posiadacza przy realizacji zapłaty przez trasata

Przyrzeczenie publiczne
Definicja:
 Kto przez ogłoszenie publiczne przyrzekł nagrodę za wykonanie oznaczonej czynności obowiązany jest
przyrzeczenia dotrzymać.
 Jeżeli w przyrzeczeniu nie był oznaczony termin wykonania czynności ani nie było zastrzeżenia, że przyrzeczenie
jest nieodwołalne, przyrzekający może odwołać. Odwołanie powinno nastąpić przez ogłoszenie publiczne w taki
sam sposób, w jaki było uczynione przyrzeczenie. Odwołanie jest bezskuteczne względem osoby, która wcześniej
czynność wykonała.
61
Prawa i obowiązki stron:
 jeżeli czynności wykonało kilka osób niezależnie od siebie, każdej z nich należy się nagroda w pełnej wysokości,
chyba że została przyrzeczona tylko jedna nagroda
 jeżeli była jedna otrzymuje ją osoba, która pierwsza się zgłosi, a w razie jednoczesnego zgłoszenia, ta
która jako pierwsza czynność wykonała
 jeżeli czynność wykonało kilka osób wspólnie, w razie sporu sąd odpowiednio podzieli nagrodę

Elementy dodatkowe:
 Nagroda Konkursowa:
 publiczne przyrzecznie nagrody za najlepsze dzieło lub za najlepszą czynność jest bezskuteczne, jeśli nie
został w nim oznaczony termin, w ciągu którego można ubiegać się o nagrodę
 przyrzekający dokonuje oceny
 przyrzekający nagrodę nabywa własność nagrodzonego dzieła tylko wtedy, gdy to zastrzegł w
przyrzeczeniu, w wypadku takim nabycie własności następuje z chwilą wypłacenia nagrody- podobnie
przy nabyciu praw autorskich lub wynalazczych

Ugóda
Definicja:
 Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w
tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo
by uchylić spór istniejący lub mogący powstać (art.917 KC).

Charakter:
 Ugoda jest: konsensualna i co do zasady wzajemna, należy do umów ustalających- zmierza do przekształcenia
istniejącego między stronami stosunku prawnego.

Elementy dodatkowe:
 Ugoda może dotyczyć każdego istniejącego stosunku cywilno-prawnego, z wyjątkiem takich gdzie nie jest
dopuszczalna swobodna dyspozycja stron ( np. nie można zawrzeć ugody, dotyczącej ustawowego obowiązku
alimentacyjnego)
 wg. KC przedmiotowo istotnym elementem ugody są wzajemne ustępstwa
 jednakże dla poczynienia wzajemnych ustępstw nie jest konieczne istnienie niepewności lub sporu co do
roszczeń wynikających ze stosunku prawnego, w zakresie którego ugoda jest zawierana
 wzajemne ustępstwa mogą, mieć na celu jedynie zapewnienie wykonania roszczeń
 Ugoda nie prowadzi do powstania nowego stosunku prawnego między stronami
 modyfikuje istniejący już stosunek cywilno-prawny.
 modyfikuje treść istniejącego między stronami treść stosunku prawnego
 w przypadku stosunków obligacyjnych modyfikuje nie tylko treść, ale również sposób wykonania
zobowiązania
 Zawarcie ugody

62
  granice dopuszczalnej swobody kształtowania treści wyznaczają przepisy dotyczące kształtowania treści
czynności prawnych ( nie może być sprzeczna z ustawą, z zasadami współżycia społecznego, mieć na celu
obejścia ustawy)
 zastosowanie znajdują przepisy Ks. I KC o wadach oświadczenia woli
 szczególne unormowanie dotyczące przesłanek błędu jako wady oświadczenia woli- uchylenie się od
skutków prawnych ugody zawartej pod wpływem błędu dopuszczalne jest przy spełnieniu łącznie
następujących przesłanek:
 błąd dotyczy stanu faktycznego, który wg. treści ugody strony uważały za niewątpliwy (
nieskuteczne- powołanie się na błąd jeśli dotyczy on okoliczności spornych/ wątpliwych)
 spór albo niepewność nie powstałyby gdyby w chwili zawarcia ugody strony wiedziały o
prawdziwym stanie rzeczy
 nie można uchylić się od skutków prawnych ugody z powodu odnalezienia dowodów co do roszczeń,
których ugoda dotyczy
 można- gdy ugoda została zawarta w złej wierze
 Zawarcie ugody nie wymaga zachowania formy szczególnej
 wymóg formy szczególnej może wynikać z treści ugody -> ugoda powinna być zawarta w takiej formie,
jakiej wymaga czynność prawna objęta treścią ugody
 UGODA SĄDOWA
 uregulowana w przepisach KPC
 w sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd powinien w każdym stanie postepowania
dążyć do ich ugodowego załatwienia ( możliwe też jest zawarcie przed mediatorem)

Umówa ubezpieczenia
Definicja:
 Ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie
w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę
 Ubezpieczyciel – tylko zakład ubezpieczeń mający formę prawną spółki akcyjnej albo towarzystwa ubezpieczeń
wzajemnych, niezbędne jest zezwolenie Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych
 Ubezpieczający – osoba fizyczna, prawna lub jednostka określona w art.331 KC; jeśli zawiera umowę w swoim
imieniu jest też jednocześnie ubezpieczonym
 Wypadek ubezpieczeniowy – przewidziane w umowie zdarzenie losowe, niezależne od woli ubezpieczającego,
przyszłe i niepewne, które powoduje uszczerbek w dobrach osobistych lub majątkowych albo zwiększenie potrzeb
życiowych ubezpieczającego lub innej osoby objętej ochroną
 Przedmiot świadczenia:
 W przypadku ubezpieczenia majątkowego = interes majątkowy (każdy interes majątkowy, który nie jest
sprzeczny z prawem i da się ocenić w pieniądzu), świadczenie ubezpieczyciela przybiera postać
odszkodowania
 W przypadku ubezpieczenia osobowego = dobra osobiste, czyli życie i zdrowie osoby ubezpieczonej,
zdolność do wykonywania zawodu i inne elementy sytuacji życiowej ubezpieczonego, świadczeniem
ubezpieczyciela jest zapłata umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia (np. koszty
leczenia)
 Zawarcie umowy – w drodze złożenia oferty przez ubezpieczającego i jej przyjęcia przez ubezpieczyciela, zwykle w
postaci złożenia wniosku o ubezpieczenie
 Ubezpieczyciel występuje w roli oferenta jeśli przyjmuje ofertę z zastrzeżeniem zmiany lub uzupełnieniem
jej treści

63
  Umowa będzie uznana za zawartą zwykle w momencie doręczenia ubezpieczającemu dokumentu
ubezpieczenia (głównie polisa)
 Do zawarcia umowy może dojść również w drodze negocjacji lub w trybie przetargowym
 Forma: brak formy szczególnej

Charakter:
 Umowa jest: dwustronnie zobowiązująca, odpłatna, wzajemna (SPÓR W DOKTRYNIE!), zawierana masowo, w
sposób adhezyjny, kwalifikowana podmiotowo
 Ma charakter: trwały, losowy

Prawa i obowiązki stron:

 Prawa i obowiązki ubezpieczyciela:
 Spełnienie świadczenia przewidzianego w umowie:
a. Ubezpieczenia majątkowe -> świadczenie polega na zapłaceniu odszkodowania, zawsze postać
pieniężna, wysokość związana z wysokością szkody (z reguły obejmuje tylko szkodę w postaci straty);
ograniczenia odszkodowania: udział własny poszkodowanego, franszyza integralna (wyłącza
odszkodowanie ze szkody nieprzekraczające oznaczonego minimum), franszyza redukcyjna
(obniżenie kwoty odszkodowania o określoną sumę lub procent wartości obiektów), suma
ubezpieczenia (kwota na jaką zostało zawarte, górna granica)
 Umyślne wyrządzenie szkody przez ubezpieczającego lub osobę, z którą pozostaje on we
wspólnym gospodarstwie domowym -> wyłącznie odpowiedzialności ubezpieczyciela (tak samo
w razie rażącego niedbalstwa chyba, że umowa, ogólne warunki ubezpieczenia lub względy
słuszności stanowią inaczej), reguła ta nie dotyczy ubezpieczeń OC posiadaczy pojazdów
mechanicznych i rolników
b. Ubezpieczenia osobowe -> zobowiązanie ubezpieczyciela do zapłaty umówionej sumy pieniężnej,
renty lub innego świadczenia ubezpieczonemu lub uposażonemu (osobie wskazanej przez
ubezpieczonego na wypadek jego śmierci)
 Bezskuteczne wskazanie uposażonego -> jeśli umarł przed śmiercią ubezpieczonego lub
przyczynił się umyślnie do śmierci ubezpieczonego
 2 dodatkowe reguły przy ubezpieczeniu na życie: samobójstwo ubezpieczonego nie zwalnia
ubezpieczyciela od obowiązku świadczenia jeśli nastąpiło po 2 latach od zawarcia umowy; po 3
latach od zwarcia umowy ubezpieczyciel nie może podnieść zarzutu, że przy zawieraniu umowy
podano nieprawdziwe informacje (terminy mogą być skrócone w umowie)
 Zachowanie tajemnicy dotyczącej poszczególnych umów ubezpieczenia (ale liczne ograniczenia)
 Ubezpieczyciel musi zapłacić odszkodowanie nawet jeśli osoba trzecia jest zobowiązana do naprawienia
szkody (przechodzą na niego wtedy z mocy prawa roszczenia ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej
do wysokości sumy zapłaconej przez ubezpieczyciela)
 Zwrócenie uwagi ubezpieczającemu na piśmie, przy doręczaniu dokumentu ubezpieczenia, na
postanowienia, które odbiegają na niekorzyść ubezpieczającego od treści złożonej przez niego oferty i
wyznaczenie co najmniej 7-dniowego terminu złożenia sprzeciwu
 Doręczenie drugiej stronie (przed zawarciem umowy) ogólnych warunków ubezpieczenia -> jeśli tego nie
zrobi, to nie wiążą one ubezpieczającego
 Obowiązek przedstawienia ubezpieczającemu różnić między ogólnymi warunkami ubezpieczenia, a
postanowieniami zawieranej umowy (forma pisemna, przed zawarciem)
 Obowiązek potwierdzenia przez ubezpieczyciela dokumentem ubezpieczenia, że umowa została zawarta
 Możliwość wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym w przypadku braku zapłaty składki lub
jej pierwszej raty (jeśli tego nie zrobi to umowa wygasa i tak z końcem okresu, za który przypada
niezapłacona składka)

64
  Ustanie odpowiedzialności ubezpieczyciela jeśli ubezpieczający nie zapłacił w terminie kolejnej raty
składki mimo wezwania i wyznaczenia dodatkowego, 7-dniowego terminu (tylko jeśli taki skutek został
zastrzeżony w umowie)
 Prawa i obowiązki ubezpieczającego:
 Obowiązek podania do wiadomości ubezpieczyciela wszystkich znanych ubezpieczającemu okoliczności, o
które ubezpieczyciel pytał przed zawarciem umowy oraz niezwłoczne zgłaszanie zmian tych okoliczności
(jeśli zostało to zastrzeżone w umowie)
 Obowiązek ten spoczywa też na ubezpieczonym w przypadku zawarcia umowy na cudzy rachunek
 Obowiązek zapłacenia składki (jednocześnie z zawarciem umowy, chyba że postanowiono inaczej, a w
razie dojścia umowy do skutku przed doręczeniem dokumentu – termin wynosi 14 dni)
 Obowiązek zawiadomienia o wypadku
 Przy ubezpieczeniach majątkowych – obowiązek podjęcia starań ratowania ubezpieczonego przedmiotu,
zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów
 Interpretacja niejednoznacznych postanowień umowy na korzyść ubezpieczającego

Elementy dodatkowe:
 UBEZPIECZENIA OBOWIĄZKOWE:
1) Ubezpieczenie o odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w
związku z ruchem tych pojazdów
2) Ubezpieczenie OC rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego
3) Ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych
4) Ubezpieczenia przewidziane jako obowiązkowe w innych ustawach lub ratyfikowanych umowach
międzynarodowych (ubezpieczenia za szkody wyrządzone przy wykonywaniu pewnych czynności, zawodu,
prowadzenia działalności lub będące następstwem wad produktu)

 UBEZPIECZENIOWY FUNDUSZ GWARANCYJNY

 Chroni poszkodowanego, gdy osoba zobowiązana do posiadania ubezpieczenia obowiązkowego nie
posiada go
 Wypłaca odszkodowania w związku z upadłością zakładu ubezpieczeń, a także z zarządzeniem jego
przymusowej likwidacji

 UBEZPIECZENIE NA CUDZY RACHUNEK

 Zawarcie umowy we własnym imieniu, ale dla ubezpieczenia interesu innej osoby (ubezpieczonego)
 Osoba trzecia staje się wtedy także stroną umowy
 W przypadku zawarcia na cudzy rachunek umowy ubezpieczenia na życie do powstania odpowiedzialności
ubezpieczyciela konieczne jest oświadczenie ubezpieczonego, że chce skorzystać z ochrony
 Ubezpieczonemu przysługuje roszczenie o spełnienie należnego świadczenia bezpośrednio wobec
ubezpieczyciela
 Wynikające z umowy obowiązki obciążają ubezpieczającego i tylko przeciwko niemu wierzyciel może
wystąpić o ich spełnienie
 Ubezpieczony może domagać się od ubezpieczyciela informacji o treści umowy i ogólnych warunkach
ubezpieczenia

 UMOWA UBEZPIECZENIA NA RZECZ OSOBY TRZECIEJ

 Ubezpieczenie obejmuje własny interes niemajątkowy ubezpieczającego (to on jest ubezpieczony), ale
zastrzega on, że świadczenie ubezpieczeniowe ma otrzymać wskazana przez niego osoba (uprawniony,
uposażony)

 POWSTANIE ODPOWIEDZIALNOŚCI UBEZPIECZYCIELA

65
  nie zbiega się z chwilą zawarcia umowy
 rozpoczyna się od dnia następującego po zawarciu umowy, ale nie wcześniej niż następnego dnia od
zapłacenia składki lub jej pierwszej raty (chyba, że strony postanowią inaczej)
 w przypadku ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów, rolników i ubezpieczeń budynków –
odpowiedzialność zaczyna się z chwilą zawarcia umowy i zapłacenia składki
 w przypadku umowy ubezpieczenia na życia zawieranej na cudzy rachunek – rozpoczęcie
odpowiedzialności uzależnione od złożenia oświadczenia ubezpieczonego
 formalny początek ubezpieczenia – moment zawarcia umowy
 materialny początek ubezpieczenia – chwila powstania odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń

 ZBYCIE PRZEDMIOTU UBEZPIECZENIA

 Możliwe jest dalsze istnienie stosunku ubezpieczenia z udziałem nabywcy, gdy zbywca przeniesie na niego
w drodze zawartej z nim umowy prawa z umowy ubezpieczenia -> potrzebna zgoda ubezpieczyciela
 Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych -> w razie zbycia pojazdu ex lege następuje
przejście praw i obowiązków zbywcy wynikających z ubezpieczenia (ale możliwość jej wypowiedzenia
przez nabywcę)
 Poszkodowany, względem którego ubezpieczony ponosi odpowiedzialność z tytułu OC może
bezpośrednio dochodzić swoich roszczeń od ubezpieczyciela -> actio directa

 WYGAŚNIĘCIE STOSUNKU UBEZPIECZENIA

 Reguła ogólna: z upływem czasu ustalonego w umowie
 Ubezpieczenia obowiązkowe – przepisy określają na jaki czas umowa jest zawierana i przewidują ich
przedłużenie na następny okres
 Wygaśnięcie, gdy kontynuowanie ubezpieczenia nie jest możliwe (np. unicestwienie przedmiotu
ubezpieczenia)
 Ubezpieczenie osobowe – wypowiedzenie umowy przez ubezpieczającego w każdym czasie z
zachowaniem terminu określonego w umowie lub w ogólnych warunkach ubezpieczenia lub ze skutkiem
natychmiastowym (jeśli nie zastrzeżono terminu)
 Wypowiedzenie ubezpieczenia na życie w przypadkach wskazanych w ustawach
 Wypowiedzenie ubezpieczeń majątkowych oraz osobowych innych niż na życie zawartych na czas
określonych w przypadkach wskazanych w ustawach lub z ważnych powodów określonych w ustawach
lub w ogólnych warunkach ubezpieczenia
 Odstąpienie od umowy przez ubezpieczającego w terminie 30 dni, a jeżeli jest przedsiębiorcą – w terminie
7 dni od dnia zawarcia umowy (dotyczy umów zawartych na okres dłuższy niż 6 miesięcy)

 PRZEDAWNIENIE
 Roszczenia z umowy ubezpieczenia – 3 lata, a początek biegu przedawnienia wg zasad ogólnych
 Roszczenia przysługujące poszkodowanym – z upływem terminu przewidzianego dla tych roszczeń w
przepisach o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym lub wynikłą z
niewykonania zobowiązania
 Przerwa biegu przedawnienia – zgłoszenie ubezpieczycielowi roszczenia o świadczenie lub zgłoszenie
zdarzenia objętego ubezpieczeniem; biegnie na nowo od dnia, w którym zgłaszający otrzymał pisemne
oświadczenie ubezpieczyciela o przyznaniu lub odmowie świadczenia

66
Spółka cywilna
Definicja:
 Spółka cywilna powstaje w drodze umowy co najmniej 2 osób fizycznych lub prawnych, przez którą zobowiązują
się oni dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności
przez wniesienie wkładów
 Elementy przedmiotowo istotne: oznaczenie wspólnego celu gospodarczego oraz zobowiązanie każdego ze
wspólników do oznaczonych działań związanych z tym celem
 Forma: pisemna dla celów dowodowych
 Cel gospodarczy – affectio societatis – pojęcie szersze od celu zarobkowego, musi być wspólny
 Brak możliwości utworzenia spółki dla prowadzenia np. działalności dobroczynnej
 Umowa spółki nie kreuje powstania osoby prawnej
 Wspólnicy = przedsiębiorcy

Charakter:
 Umowa spółki jest: konsensualna, odpłatna, wielostronna (jeśli jest więcej niż 2 wspólników), o charakterze
trwałym

Prawa i obowiązki stron:

 Przyczynianie się do osiągnięcia wspólnego celu w sposób oznaczony w umowie, szczególnie przez wniesienie
WKŁADU
 Może polegać także na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na świadczeniu usług
 Wkłady wspólników mogą być zróżnicowane, ale domniemanie, że mają jednakową wartość
 Odpowiednie stosowanie przepisów: przy wniesieniu wkładu w postaci praw -> przepisy o sprzedaży; w
postaci rzeczy wniesionej na własność -> odpowiedzialność z tytułu rękojmi oraz przepisy dotyczące
niebezpieczeństwa utraty i uszkodzenia rzeczy
 Uczestnictwo każdego ze wspólników w równym stopniu w zyskach i stratach, bez względu na rodzaj i wartość
wkładu
 Możliwość ustalenia innego stosunku udziału w zyskach i stratach
 Możliwość zwolnienia wspólnika z udziału w stratach
 Niemożliwość wyłączenia wspólnika z udziału w zyskach
 Reguła interpretacyjna – ustalony w umowie udział w zyskach odpowiada udziałowi w stratach
 PROWADZENIE SPRAW SPÓŁKI – czynności faktyczne i prawne potrzebne do realizowania celu spółki
 zasada łącznego dokonywania tych działań
 formalny przejaw – uchwały wspólników wymagające jednomyślności
 w umowie lub w późniejszej uchwale wspólnicy mogą przyjąć inny sposób prowadzenia spraw spółki
 wspólnicy prowadzący sprawy spółki nie mogą żądać za to wynagrodzenia
 każdy wspólnik bez uprzedniej uchwały może prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych
czynności spółki (w razie sprzeciwu innego wspólnika potrzebna uchwała)
 czynność nagła, której zaniechanie mogłoby narazić spółkę na straty – nie potrzeba uprzedniej uchwały
 REPREZENTACJA SPÓŁKI – dokonywanie w imieniu wspólników czynności prawnych z osobami trzecimi
 umocowany jest ex lege każdy wspólnik w granicach w jakich jest uprawniony do prowadzenia spraw
spółki
 umowa lub uchwała mogą odmiennie uregulować zakres reprezentacji
 może opierać się na udzieleniu wspólnikowi albo osobie trzeciej pełnomocnictwa

67
Elementy dodatkowe:
 MOŻLIWOŚĆ PRZEKSZTAŁCENIA SPÓŁKI CYWILNEJ W SPÓŁKĘ HANDLOWĄ
 Odbywa się wg zasad przewidzianych w KSH
 Jeśli przekształca się w spółkę kapitałową, to konstytuuje się osoba prawna
 Jeśli przekształca się w spółkę osobową – jednostka organizacyjna objęta art.331 KC

 WSPÓLNY MAJĄTEK WSPÓLNIKÓW

 Składają się na niego wkłady wspólników i prawa nabyte
 Wspólność typu łącznego – każdy ze wspólników ma udział, ale nie jest on oznaczony ułamkowo
 Wspólnik nie może: rozporządzać udziałem we wspólnym majątku ani w poszczególnych jego
składnikach; domagać się podziału wspólnego majątku w czasie trwania spółki
 Niedopuszczalność żądania zaspokojenia z udziału wspólnika przez jego wierzyciela

 ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA ZOBOWIĄZANIA SPÓŁKI

 Wspólne zobowiązania wspólników – pozostające w związku z działalnością spółki, a odrębne od ich
indywidualnych zobowiązań
 Odpowiedzialność solidarna - odpowiadają nie tylko wyodrębnionym majątkiem wspólnym , ale każdy z
nich odpowiada swoim majątkiem indywidualnym, nienależącym do współwłasności, wybór należy do
wierzyciela, a do egzekucji ze wspolnego majątku wspólników konieczny jest tytuł egzekucyjny wydany
przeciwko wszystkim wspólnikom
 Odpowiedzialność dotyczy zobowiązań powstałych w okresie istnienia spółki, a jej rozwiązanie, albo
wystąpienie z niej wspólnika nie uchyla odpowiedzialności
 Umowa wspólników nie może wyłączyć odpowiedzialności solidarnej

 ZMIANA SKŁADU OSOBOWEGO SPÓŁKI

 Przystąpienie nowego wspólnika - wymaga zmiany umowy spółki
 Wystąpienie wspólnika ze spółki – przez wypowiedzenie udziału, ze spółki zawartej na czas nieoznaczony
-> wypowiedzenie na 3 miesiące przed końcem roku obrachunkowego (chyba, że w umowie
postanowiono inaczej), z ważnych powodów -> ze skutkiem natychmiastowym
 Wierzyciel osobisty, który bezskutecznie prowadzi egzekucję z ruchomości wspólnika nieobjętych
majątkiem wspólnym tez może wypowiedzieć udział wspólnika w spółce
 Pozostali wspólnicy nie mogą wyłączyć udziału wspólnika
 Wystąpienie jednej osoby ze spółki dwóch osób -> spółka przestaje istnieć
 Śmierć wspólnika -> spadkobiercy wchodzą na jego miejsce jeśli zastrzeżono to w umowie

 ROZWIĄZANIE UMOWY
 Przede wszystkim z przyczyn określonych w umowie (a jeśli mimo to trwa nadal za zgodą wspólników, to
poczytuje się ją jako przedłużoną na czas nieoznaczony)
 Rozwiązanie zgodną uchwałą wspólników
 Gdy pozostał w niej tylko jeden podmiot
 Gdy osiągnięcie zamierzonego celu stało się niemożliwe
 Każdy wspólnik może żądać rozwiązania spółki przez sąd z ważnych przyczyn
 Rozwiązanie spółki w przypadku ogłoszenia upadłości wspólnika

 ROZLICZENIA
 Z występującym ze spółki wspólnikiem -> rozliczenie w sposób określony umową spółki lub uchwałą
wspólników, a w braku odmiennych postanowień wg zasad z art.871 KC
 Występujący traci swój udział na rzecz pozostałych wspólników

68
  Rozliczenie ma przeważnie charakter finansowy, zwrotowi w naturze podlegają tylko rzeczy wniesione do
spółki do używania
 Nie podlegają zwrotowi: wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług albo na używaniu rzeczy
należących do wspólnika
 Powinna zostać wypłacona część wartości majątku wspólnego ustalona wg stosunku, w którym
ustępujący wspólnik uczestniczył w zyskach
 Przy rozwiązaniu spółki -> wspólność majątkowa przekształca się w typ współwłasności w częściach
ułamkowych i stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące tej współwłasności; podział majątku może
nastąpić na podstawie umowy wspólników lub w postępowaniu sądowym
 Z majątku wspólnego należy na początku spłacić długi spółki, a z pozostałego majątku zwrócić
wspólnikom ich wkłady, dopiero nadwyżkę dzieli się między wspólników w takim stosunku w jakim
uczestniczyli w zyskach spółki (mogą ustalić inny stosunek)

Umówa przekazania nieruchómósci

Definicja:
 Właściciel nieruchomości zobowiązuje się nieodpłatnie przenieść na gminę albo na Skarb Państwa własność
nieruchomości
 Forma: akt notarialny (ad solemnitatem)
 w pierwszej kolejności należy podjąć próbę zawarcia umowy z gminą, a dopiero, jeśli ona nie skorzysta z
tej możliwości, to ze Skarbem Państwa
 właściciel nieruchomości składa zaproszenie do zawarcia umowy, w dowolnej formie
 zaproszenie nie jest oświadczeniem woli, a zawiadomieniem
 gmina ma 3 miesiące na zajęcie stanowiska
 przedmiot: każda nieruchomość

Charakter:
 Umowa jest: nieodpłatna, niewzajemna, o podwójnym skutku (chyba, że przepisy lub strony stanowią inaczej),
czynnością prawną przysparzającą, konsensualną

Prawa i obowiązki stron:

 Prawa i obowiązki właściciela nieruchomości:
 Przeniesienie własności nieruchomości
 Wydanie nieruchomości
 Co do zasady wyłączona odpowiedzialność za wady przedmiotu umowy (chyba, że została zastrzeżona w
umowie)
 Prawa i obowiązki gminy/Skarbu Państwa:
 Prawo żądania wydania nieruchomości
 Uzyskanie prawa własności ze wszystkimi ciążącymi na nieruchomości prawami osób trzecich

69
Umówa ó róbóty budówlane
Definicja:
 Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu,
wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania
wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do
przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego
wynagrodzenia.
 Umowa ta określa zakres robót, które zobowiązuje się wykonywać wykonawca osobiście lub przy pomocy
podwykonawców
 Strony: inwestor (zamawiający) oraz wykonawca (przyjmujący zamówienie)

Charakter:
 Jest to umowa konsensualna, odpłatna, wzajemna
 Forma: powinna być stwierdzona pismem (dla celów dowodowych)
o umowy z podwykonawcami – powinny być dokonane w formie pisemnej pod rygorem nieważności
 Część składowa umowy – dokumentacja wymagana przez właściwe przepisy; zmiana dokumentacji – zmiana
umowy

Prawa i obowiązki stron umowy o roboty budowlane:

 Prawa i obowiązki inwestora (zamawiającego)
 obowiązek dokonania wymaganych czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności:
 dostarczenie wykonawcy dokumentacji projektowej
 przekazanie/udostępnienie terenu budowy
 obowiązek odebrania gotowych obiektów/robót
 obowiązek zapłaty umówionego wynagrodzenia

 Obowiązki wykonawcy
 skontrolowania dokumentacji projektowej dostarczonej przez inwestora
 zabezpieczenia terenu budowy – wykonawca ponosi odp. na zasadach ogólnych za szkody wynikłe na tym
terenie, aż do chwili oddania obiektu, jeśli przejął protokolarnie od inwestora teren budowy
 zawiadomienia inwestora, jeśli dostarczona dokumentacja, teren budowy itd. nie nadają się do
prawidłowego wykonania robót albo jeżeli zajdą inne okoliczności, które mogą przeszkodzić
prawidłowemu wykonaniu robót
 prowadzenia dokumentacji budowy
 wykonania obiektu zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej
 oddania zamawiającemu do użytku gotowego obiektu lub jego części, jeżeli strony inaczej nie postanowiły
 inwestor – zobowiązany na żądanie wykonawcy przyjmować wykonane roboty częściowo w miarę
ich ukończenia za zapłatą odpowiedniej części wynagrodzenia
 Uprawnienia wykonawcy:
 żądanie wynagrodzenia w wysokości oznaczonej w umowie
 może żądać umówionego wynagrodzenia/części nawet, gdyby obiekt wykonany uległ zniszczeniu lub
uszkodzeniu, ale tylko wtedy, gdy:
 nastąpiło to wskutek wadliwości dost. przez inwestora materiałów/maszyn/urządzeń
 nastąpiło to wskutek wykonania robót wg wskazówek inwestora
 w takiej syt. wykonawca może żądać wynagrodzenia jeśli:
 uprzedzi inwestora o niebezpieczeństwie zniszczenia/uszkodzenia obiektu

70
  mimo zachowania należytej staranności nie mógł stwierdzić wadliwości dostarczonych przez
inwestora materiałów/maszyn/urządzeń

Elementy dodatkowe
 do umowy o roboty budowlane stosuje się odpowiednio przepisy regulujące umowę o dzieło (do skutków
opóźnienia z wykonywaniem, do wykonania robót w sposób wadliwy, do rękojmi za wady, do uprawnienia
inwestora do odstąpienia od umowy) => 656§1
 Umowa z podwykonawcą
 uregulowana przez przepis art. 647^1 KC
 zawarcie umowy o roboty budowlane między wykonawcą generalnym a podwykonawcą wymaga zgody
inwestora (forma dowolna, może być nawet w sposób dorozumiany)
 istotne jest aby umowa została zindywidualizowana podmiotowo i przedmiotowo
 podwykonawca może zawierać umowy z dalszymi podwykonawcami (zgoda inwestora i wykonawcy)
 uważa się, że inwestor wyraził zgodę na zawarcie umowy, jeśli w terminie 14 dni od przedstawienia mu
umowy z podwykonawcą/jej projektu nie zgłosi sprzeciwu lub zastrzeżeń
 umowa wykonawcy z podwykonawcą – forma pisemna pod rygorem nieważności
 odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę
ponoszą solidarnie zawierający umowę z podwykonawcą oraz inwestor i wykonawca

 GWARANCJA ZAPŁATY ZA ROBOTY BUDOWLANE

 jest udzielana wykonawcy przez inwestora
 cel: zabezpieczenie terminowej zapłaty umówionego wynagrodzenia za roboty budowlane
 wykonawcy przysługuje wobec inwestora roszczenie o udzielenie gwarancji zapłaty, które może być
realizowane w każdym czasie
 wykonawca może żądać od inwestora gwarancji zapłaty do wysokości ewentualnego roszczenia z tytułu
wynagrodzenia wynikającego z umowy oraz robót dodatkowych lub koniecznych do wykonania umowy
zaakceptowanych na piśmie przez inwestora
 gwarancją zapłaty jest:
 gwarancja bankowa
 gwarancja ubezpieczeniowa
 akredytywa bankowa
 poręczenie banku udzielone na zlecenie inwestora
 udokumentowane koszty zabezpieczenia ponoszą strony w częściach równych
 nie można przez czynność prawną wyłączyć/ograniczyć prawa wykonawcy do żądania od inwestora
gwarancji
 jeśli po wystawieniu przez wykonawcę z żądaniem gwarancji zapłaty, inwestor odstąpi od umowy, to
odstąpienie jest bezskuteczne
 jeśli wykonawca nie uzyska żądanej gwarancji zapłaty w terminie, nie krótszym niż 45 dni, wykonawca
uprawniony jest do odstąpienia od umowy z winy inwestora, ze skutkiem na dzień odstąpienia
 inwestor nie może odmówić zapłaty wynagrodzenia, mimo niewykonania robót budowlanych,
jeżeli wykonawca gotów był je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących
inwestora (inwestor może odliczyć to co wykonawca oszczędził z powodu niewykonania robót
budowlanych)
 Przedawnienie roszczeń
 roszczenia wynikające z umowy o roboty budowlane przedawniają się wg zasad ogólnych
 określenie w umowie terminu wynagrodzenia =określenie wymagalności roszczenia wykonawcy o jego
zapłatę - z upływem tego terminu rozpoczyna się bieg terminu przedawnienia roszczenia wykonawcy o
zapłatę wynagrodzenia
made by piżmak&ada&zielut
71