AP10 QUARTER1 MODYUL2 KONTEKSTOngSULIRANINGPANGKAPALIGIRANSOLIDWASTE Final

10
Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 2:
Konteksto ng Suliraning
Pangkapaligiran: Solid Waste
Araling Panlipunan– Ikasampung Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 2: Konteksto ng Suliraning Pangkapaligiran: Solid Waste
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyulna ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Nicolas T. Capulong, PhD,CESO V
Ronilo AJ K. Pirmo, PhD, CESO V
Librada M. Rubio, PhD.
Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul
Manunulat: Amabhelle R. dela Merced
Tagasuri ng Nilalaman: Rowel S. Padernal / Angelica M. Burayag PhD
Virgilio L. Laggui PhD
Tagasuri ng Wika: Edwin T. Marcos EdD / Marie Anne Ligsay PhD
Romeo P.Lorido /Anastacia M.Victorino PhD
Tagasuri sa ADM: John Paul C. Paje
Tagasuri ng Paglapat/Pagguhit: Jay Ahr E. Sison
Tagaguhit: Vincent D. Robles
Tagalapat: Joyce O. Saraza
Tagapamahala: Nicolas T. Capulong PhD, CESO V
Librada M. Rubio PhD
Angelica M. Burayag PhD
Nestor Nuesca EdD
Gregorio C. Quinto, Jr. EdD
Rainelda M. Blanco PhD
Agnes R.Bernardo PhD
Virgilio L. Laggui PhD
Inilimbag sa Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyon III

Office Address: Matalino St. D.M. Government Center, Maimpis, City of San Fernando (P)
Telephone Number: (045) 598-8580 to 89
E-mail Address: region3@deped.gov.ph
ii
ROWEL S. PADERNAL
VIRGILIO L. LAGGUI, Ph.D. Senior Education Program Specialist
AMABHELLE R. DELA MERCED DepEd Central Office
Educational Program Supervisor
Master Teacher I August 09, 2020
Division of Bulacan Deped Region III
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
10
Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 2:
Pangkapaligiran: Solid Waste
iii
ROWEL S. PADERNAL
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan ng Alternative

Delivery Mode (ADM) Modyul para sa araling Konteksto ng Suliraning
Pangkapaligiran:Solid Waste.
Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga

edukador mula sa pambuliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang
gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang
itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,
panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.
Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa

mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan,
bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang
mga kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.
Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang

kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:
Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong o
estratehiyang magagamit sa paggabay sa mag-aaral.
Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang

mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan
at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang
sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at
gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.
Para sa mag-aaral:
Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan ng Alternative Delivery Mode

(ADM) Modyul ukol sa Konteksto ng Suliraning Pangkapaligiran: Solid Waste.
Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin.

Sa pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at
magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na
ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga
iv
ROWEL S. PADERNAL
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay
nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.
Ang modyul na ito ay ginawabilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin

nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan.
Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.
Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

dapat mong matutuhan sa modyul.
Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong laktawan
ang bahaging ito ng modyul.
Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.
Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad
ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na
suliranin, gawain o isang sitwasyon.
Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.
Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa

malayang pagsasanay upang mapagtibay ang
iyong pang-unawa at mga kasanayan sa
paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot
mo sa pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.
Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o

pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.
Isagawa Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong

sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman
o kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng buhay.
v
ROWEL S. PADERNAL
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
Tayahin Ito ay gawain na naglalayong matasa o
masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
Gawain panibagong gawain upang pagyamanin ang
iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang
aralin.
Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat

ng mga gawain sa modyul.
Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:
Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

Sanggunian
paglikha o paglinang ng modyul na ito.
Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang
marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel
sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at
sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito,
huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka
rin humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o sino
man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa
iyong isipang hindi ka nag-iisa.
Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng

makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!
vi ROWEL S. PADERNAL
August 09, 2020 Division of Bulacan Deped Region III
August 09, 2020 August 09, 2020
Alamin
Ang modyul na ito ay ginawa at isinulat para sa iyong kapakinabangan. Ito ay

upang matulungan kang unawain ang mga araling tinatalakay sa Araling
Panlipunan Baitang 10.
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO:
Natatalakay ang kalagayan, suliranin at pagtugon sa isyung pangkapaligiran
ng Pilipinas
Ang modyul na ito ay nahati sa dalawang aralin:

 Leksyon 1: Kahulugan ng Solid Waste
 Leksyon 2: Mga Uri ng Solid Waste
Kapag natapos mo na ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang:

1. natatalakay ang kalagayan ng ating kapaligiran sa kasalukuyan;
2. nasusuri ang mga dahilan na nagdudulot ng mga suliraning pangkapaligiran;
at
3. nakagagawa ng paraan/solusyon upang makatulong na maibalik ang
kaayusan ng ating kapaligiran.
Mga Tala para sa Guro

Kailangang gumamit ng mga pamprosesong tanong upang
maiugnay ang natapos na aralin tungo sa bagong aralin. Ituro ang
konsepto ng araling ito sa pamamagitan ng mga malikhaing
pamamaraan na makikita sa mga gawain sa modyul na ito.
Makikita rin sa huling bahagi ng modyul na ito ang mga rubric na
gagamitin sa pagmamarka sa ilang mga gawain.
1 ROWEL S. PADERNAL
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
Subukin
Panuto: Tara, Subukan Mo Ito! Basahing mabuti ang mga pahayag sa ibaba. Piliin
at isulat ang titik ng tamang sagot sa iyong sagutang papel.
1. Isang dahilan kung bakit malakas ang negosyo ng turismo sa bansa?

A. Sapagkat maraming magagandang pasyalan sa bansa.
B. Sapagkat nais tumakas sa mga dayuhan.
C. Dahil tanggap ng mga Pilipino ang lahat ng lahing banyaga.
D. Dahil maraming lupain na maaaring tayuan ng bahay sa bansa.
2. Ang pinakamalaking bahagdan ng basura sa ating bansa ay nagmumula sa

____________?
A. residensyal o tahanan
B. industriyal
C. institusyunal
D. komersyal
3. Mahalaga ang pagtutulungan ng iba’t ibang sektor sa pagsugpo sa mga

suliraning pangkapaligiran, maliban sa isa:
A. Makahikayat ng mga dayuhan upang mapataas ang kita ng turismo ng
bansa.
B. Nararapat na magtulungan upang masugpo ang mga suliraning
pangkapaligiran.
C. Mapanatili ang kaayusan at ang kagandahan ng ating mga likas na
yaman.
D. Upang hindi na maglabas ng pondo ang pamahalaan para sa
pagpapanatili ng kaayusan ng ating likas na yaman.
4. Ang Ecological Solid Waste Management Act of 2000 ay naglabas ng anong

programa upang mabawasan ang problema sa basura.
A. Segregation Waste Facility
B. Material Recovery Facility
C. Basura Mo, Piso Mo
D. Project Dumpsite
5. Ang electronic waste ang pangunahing kinukuha ng waste picker upang ibenta
at pakinabangan.
A. Tama ang unang pahayag at ikalawang pahayag.
B. Tama ang unang pahayag at mali ang ikalawang pahayag.
C. Mali ang unang pahayag at tama ang ikalawang pahayag.
D. Mali ang una at ikalawang pahayag.
2 ROWEL S. PADERNAL
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
6. Mahalaga na mapigilan ang coral bleaching upang higit tayong makahikayat ng
turista sa bansa.
A. Tama ang unang pahayag at ikalawang pahayag
7. Ito ay isa sa magagandang resulta ng Ecological Solid Waste Management of Act

2000.
A. Material Recovery facility
B. Non-biodegrable
C. Bantay Kalikasan
D. Mother Earth Foundation
8. Ang coral bleaching ay isang suliraning pangkaragatan na pumapatay sa coral

reefs na tirahan ng mga isda at iba pang yamang dagat samantalang
pinaghahandaan din ang sobrang pagtaas ng sea level na epekto ng climate
change.
A. Tama ang unang pahayag at ikalawang pahayag
9. Ang Republic Act 7586 ay naprubahan upang mapangalagaan ang mga protected
areas ng bansa. Ito ay mas kilala sa tawag na _____________
A. National Resettlement and Rehabilitation Area
B. National Greening Program
C. National Integrated Protected Areas System
D. Sloping Land Protected Area
10. Isa sa mga suliraning kinahaharap ng ating yamang–gubat ay ang illegal logging.
Ang sumusunod ay epekto ng illigal na pagputol ng mga puno maliban sa isa:
A. pagtatayo ng mas maraming subdivision upang maging tirahan
B. patuloy na pagguho ng mga lupa sa kabundukan
C. paglalagay ng mas maraming kalsada at daanan
D. pagpaparami ng tirahan ng mga hayop sa kagubatan
11. Ang climate change ay isang natural na pangyayari na dulot ng pagpapabaya ng

mga tao sa kanyang kapaligiran, ang ilan sa epekto nito ay ang mga nakasulat
sa ibaba maliban sa:
A. El Niño C. La Niña
B. malawakang pagbaha D. paglago ng mga halaman
12. Ang ahensya ng Pilipinas na nangangalaga sa ating likas na yaman.

A. Department of Science and Technology.
B. Department of Transportation
C. Department of Environment and Natural Resources
D. Department of Education
3 ROWEL S. PADERNAL
August 09, 2020 August 09, 2020
13. Dahilan kung bakit patuloy na lumiliit ang produksyon ng sektor ng agrikultura
maliban sa isa.
A. patuloy na pagkasira ng lupang sakahan dulot ng El Niño
B. pagkawasak ng mga palaisdaan
C. pagdami ng subdivision at mall
D. pagdagsa ng suporta ng mga tulong para sa sektor ng agrikultura
14. Ipinag-uutos ng Presidential Decree o Atas ng Pangulo 1153 na ang mga

mamamayang nasa gulang na _____ pataas ay kailangang magtanim ng 12
seedlings bawat taon sa loon ng 5 taon.
A. labindalawa (12)
B. labintatlo (13)
C. sampu (10)
D. labing- isa (11)
15. Maraming mga Non-Government Organization ang nangunguna sa pagbuo ng

mga programa upang mabawasan ang suliranin sa solid waste, piliin sa
sumusunod ang gumagamit ng mass media bilang platform sa kanyang
adhikain.
A. Bantay Kalikasan
B. Mother Earth Foundation
C. Clean and Green Foundation
D. Greenpeace
Mahusay! Kung marami kang nasagot sa bahaging ito ng modyul ay

madali mong maiintindihan ang nakapaloob ditong aralin. Kung mababa
naman ang nakuha mong marka ay dapat pagsumikapang mas maintindihan
pa ang aralin sa pamamagitan ng pagbabasa ng mabuti sa mga teksto at
pagsasagawa ng mga dinesenyong gawin.
ROWEL S. PADERNAL
AMABHELLE R. DELA MERCED
VIRGILIO L. LAGGUI, Ph.D. 4 Senior Education Program Specialist
Educational Program Supervisor DepEd Central Office
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
Aralin
1 Pangkapaligiran
Kamusta? Alam kong naunawaan mong mabuti sa nakaraang aralin ang mga
dahilan kung bakit mahalagang pag-aralan ang mga kontemporaryong isyu sa
bansa. Sa ikalawang bahagi ng modyul 1, ang paksang iyong pagtutuunan ng pansin
ay ang mga suliraning pangkapaligiran. Isa sa mga suliraning pangkapaligirang
kinakaharap ng lipunan ay ang isyu sa basura o solid waste. Inaasahan na bilang
isang kabataan ay magiging daan ka upang mabawasan o malimitahan ang
problema na ito.
Balikan
Natutuhan mo sa nakaraang aralin ang konsepto ng kontemporaryong isyu.

Ipinakilala sa iyo ang lipunan na iyong ginagalawan. Bilang bahagi ng lipunan,
inaasahang ikaw ay makatutulong sa pagpapaunlad nito. Upang higit na mapatibay
ang iyong kaalaman ukol dito, punan ang talahanayan ng mahahalagang
terminolohiya nauugnay sa pangunahing salita. Piliin ang iyong sagot mula sa loob
ng kahon. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
LIPUNAN KULTURA SOCIOLOGICAL

IMAGINATION
Isyung Personal Gampanin Pananampalataya

Kultura Norms Pamilya
Social Group Ugnayan Symbols
Pamahalaan Isyung Panlipunan Mores
5 ROWEL S. PADERNAL
August 09, 2020 August 09, 2020
Tuklasin
Awit Suri.
Panuto: Suriing mabuti ang awiting “Masdan Mo ang Kapaligiran” mula sa bandang
ASIN. Pagkatapos ay sagutin ang mga katanungan sa ibaba. Isulat ang iyong sagot
sa sagutang papel.
"Masdan Mo Ang Kapaligiran"
Wala ka bang napapansin Bakit 'di natin pag-isipan
Sa iyong mga kapaligiran Ang nangyayari sa ating kapaligaran
Kay dumi na ng hangin Hindi nga masama ang pag-unlad
Pati na ang mga ilog natin Kung hindi nakakasira ng kalikasan
Hindi nga masama ang pag-unlad
At malayu-layo na rin ang ating Darating ang panahon, mga ibong gala
narating Ay wala nang madadapuan
Ngunit masdan mo ang tubig sa dagat Masdan mo ang mga punong dati ay
kay tatag
Dati'y kulay asul, ngayo'y naging itim Ngayon'y namamatay dahil sa ating
Ang mga duming ating ikinalat sa kalokohan
hangin
Sa langit, 'wag na nating paabutin Lahat ng bagay na narito sa lupa
Upang kung tayo'y pumanaw man Biyayang galing sa Diyos kahit
Sariwang hangin, sa langit natin no'ngika'y wala pa
matitikman Ingatan natin at 'wag nang sirain pa
Mayro'n lang akong hinihiling 'Pagkat 'pag Kanyang binawi,
Sa aking pagpanaw, sana ay tag-ulan tayo'ymawawala na
Gitara ko ay akingdadalhin
Upang sa ulap na lang tayo Mayro'n lang akong hinihiling
magkantahan Sa aking pagpanaw, sana ay tag-ulan
Gitara ko ay akingdadalhin
Ang mga batang ngayon lang isinilang
Upang sa ulap na lang tayo
May hangin pa kayang matitikman
magkantahan
May mga puno pa kaya silang aakyatin
May mga ilog pa kayang lalanguyan
www.azlyrics.com › A › Asin Lyrics
Ang awiting ito ay lubhang may pagmamahal para sa ating kapaligiran. Paano
ka naapektuhan ng awitin. Ipakita ito sa pamamagitan ng:
1. Iguhit ang ating kapaligiran batay sa awitin. Mula sa awiting ito, ano ang
pinanghihinayangan ng komposer sa ating kapaligiran. Maaaring gumamit
ng ½ ng bondpaper at kung iyong nanaisin ay kulayan ito.
6 ROWEL S. PADERNAL
August 09, 2020 August 09, 2020
Suriin
Ang kapaligiran ay isang mahalagang salik na pinagmumulan ng mga hilaw

na materyal na ginagamit upang makagawa ng produkto. Ito ay binubuo ng elemento
ng panahon at klima na siyang nag-uugnay sa mga tao, hayop, halaman at iba pang
organismo sa kanyang lipunan.
Ang Pilipinas ay isang malaking kapuluan na pinalilibutan ng maraming

anyong lupa at anyong tubig. Kilala ang bansa sa kanyang pagiging mabundok na
lupain kabilang na dito ay ang Bundok ng Apo, Bulkang Mayon at Bulkang Taal na
nagpakita ng kanyang pagiging aktibo noong Enero 2020. Ngunit nariyan din ang
iba’t ibang anyong tubig tulad ng mga karagatan, dagat, mga bukal, mga ilog at iba
pa na dahilan kung bakit patuloy ang pagdagsa ng mga dayuhang turista na
nagbibigay ng kita sa turismo at hanapbuhay sa mga mamamayan ng bawat rehiyon.
Ngunit sa kasalukuyan, tila nakalilimutan ng tao ang pag-aalaga sa ating

kapaligiran kaya sa halip na ito ay higit na mapaganda ay pinangangambahan na
makalimutan na. Kaya, ang mamamayang patuloy na umaasa sa kanyang
kapaligiran ay siya ring nakakaranas ng hindi mabuting epekto nito sa kanyang
pamumuhay.
Tara, at aralin natin ang mga suliraning kinahaharap ng ating likas na

yaman.
1. SULIRANIN SA SOLID WASTE
Ang Municipal Solid Waste (MSW) o Solid Waste ay mga basurang

nagmumula sa mga tahanan, komersyal na establisimyento, mga institusyunal at
mga industriyal.
1. Residensyal (Residential Waste) –

Itinuturing na malaking bahagdan ng
basura ay nagmumula sa mga
kabahayan o tahanan. Ayon sa report
ng National Solid Waste Management
Report, 2018, umaabot sa 56.7% ng
basura ay mula sa ating mga
tirahan.Ang ilang halimbawa ng mga
basurang ito ay mga pinagbalatan ng
mga gulay at prutas, mga natirang pagkain, mga pinaglagyan ng pinamili
tulad plastic, styro at maging paperplate at ang espesyal na basura tulad
ng mga bote na ginagamit na panlinis, bote ng mga pabango o maging ng
mga gamot at ang huli ay tinatawag na waste electrical and electronic
equipment (WEEE) tulad ng battery, mga sirang cellphone at appliances.
7 ROWEL S. PADERNAL
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
2. Komersyal o Commercial Waste – Mga
basura na nagmumula sa mga pribado at
pampublikong establisyemento na
bumubuo ng halos 27.1 % ng basura
ayon sa NSWM Report, 2018. Ang mga
pamilihang tulad ng palengke at talipapa
ay may bahagdan na 18.3 % na basura.
3. Institusyunal o InstitutionalWaste –
Bumubuo sa 12.1% ng mga basura sa
bansa na nanggagaling sa mga
pampublikong opisina, mga ospital at
maging sa mga paaralan gayundin sa
mga nasa sektor ng agrikultura.
4. Industriyal o Industrial Waste - Ayon sa

NSWM report 2018, 4.1% ay nagmumula sa
pabrika tulad ng mga kahon, mga lalagyan
ng mga kemikal at mga materyales na
ginagamit sa kanilang operasyon.
Industrial ,
4.10%
Institutional,
12.10%
 Iba pang mga

establisyemento
 Pamilihang Commercial,
18.30% Residential,
Bayan 18.3% 56.70%
Bahagdan ng pinanggagalingan ng basura

National Solid Waste Management Status Report 2008-2018
8 ROWEL S. PADERNAL
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
URI NG BASURA
Ang mga basura ay nauuri ayon sa komposisyon ng mga ito.
1. Biodegrable (nabubulok) – Ang mga

basura na nagmumula sa mga balat
ng gulay at prutas, mga natitirang
pagkain at mga basura mula sa ating
kapaligiran tulad ng tuyong dahon at
mga sanga ng punongkahoy. Ang mga
basurang kabilang dito ay may
kabuuang bahagdan na 52.3% mula
sa datos ng NSWM Report 2018. Ito
ang pinakamalaking bahagdan ng
basura. Ito ay mga uri ng basura na
maaaring ibaon sa lupa upang maging pataba ng mga halaman.
Hatian ng bahagdan ng mga basurang nabubulok

a) Mga basurang nagmumula sa loob ng mga tahanan- 86.2 %
b) Mga basurang nagmumula sa labas ng mga kabayahan – 13.8%
2. Recyclables– Ang mga basura na

kabilang dito ay bumubuo sa
27.78% na bahagdan ng
kabuuang basura ng bansa sa
kabuuang lawak na 4.1 %
hanggang 53.5 %. Kabilang sa
pangkat na ito ay mga papel,
dyaryo, mga bote, mga plastic,
mga kahon na maaaring magamit
muli o makagawa ng mga bagay
mula sa mga ito. Ito ang may
pinakamalaking uri ng basura na itinatapon ayon sa pag-aaral.
Hatian ng bahagdan ng mga basurangnabubulok

a) Mga basurang mula sa plastic – 38%
b) Mga basurang mula sa papel – 31%
c) Mga basurang mula sa goma, mga textiles – 31%
3. Special Waste – Ito naman ang

bumubuo sa mula sa 1.92 % - 9.2 % na
bahagdan. Kabilang sa mga basurang
ito ay mga gamit sa ospital tulad ng
dextrose, syringes, mga bulak at hose,
mga sirang gamit sa bahay tulad ng
refrigerator, telebisyon, radio, washing
machine at mga electric waste.
ROWEL S. PADERNAL
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
4. Residual Waste – Ito naman ay ang
17.98% ng mga basura na nagmumula
sa mga pabrika, sektor ng agrikultura at
sektor ng industriya. Ang 12% na
bahagdan nito ay tanggapan ng
pamahalaan na pinaghalo-halong
patapon at wala ng gamit na basura.
Residual Waste,
17.98%
Special Waste,
9.20%
Biodegrable,
52.30%
Recylables,
27.78%
Bahagdan ng Uri ng Basura

National Solid Waste Management Status Report 2008-2018
Electronic Waste (E-Waste)
Isang lumalaking suliranin sa solid waste ay ang ginagawang pagtatapon ng

mga Waste Electrical and Electronic Equipment (WEEE) o Electronic Waste (E-
Waste). Ayon ginawang pag-aaral ng Global Information Society noong 2010,
humigit-kumulang na anim na toneladang e-waste ang tinatapon sa mga landfill na
siyang kinuha ng mga waste pickers upang ipagbili ang anomang
mapakikinabangan nila sa mga ito tulad ng tanso. Ngunit ang pinangangambahan
na gawain ay ang maling paraan ng pagbabaklas ng mga ito sapagkat ang ilan sa
mga e-waste ay nagtataglay ng lead, cadmium , mercury, barium at polyvinyl
chloride na nakakalason ng lupa at tubig.
Bukod sa suliranin sa e-waste ay malaki rin ang kinahaharap na suliranin ng

bansa hinggil sa tamang pagtatapon ng basura. Bakit nga ba masasabi na mali ang
paraan ng pagtatapon ng basura lalo na sa mga kabahayan?
ROWEL S. PADERNAL
VIRGILIO L. LAGGUI, Ph.D.
10 Senior Education Program Specialist
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
Una, ang kawalan ng disiplina sa pagtatapon ng basura sapagkat maraming
mga kabahayan na ginawa ng basurahan ang mga estero, mga ilog, mga bakanteng
lote at maging mga kalsada. Ikalawa, ang mga kabahayan o maging ang mga ilang
tanggapan ay hindi nakasusunod sa segregation o paghihiwa-hiwalay ng mga uri ng
basura. Ikatlo, maraming mga kabahayan ang nagsusunog ng mga basura na
mahigpit na ipinagbabawal ng ating pamahalaan.
Sa mga suliranin na kaakibat ng basura ay mga epekto na hindi alintana ng

ilan sa ating mga kababayan.
1. ang maling pagtatapon ng basura ay nagdudulot ng malawakang pagbaha sa

bansa na nagdadala ng sakit sa mga mamamayan.
2. ang hindi paghihiwalay ng mga basura ay dagdag gawain sa mga garbage

collector.
3. ang pagsusunog sa mga basura ay nakadaragdag ng polusyon sa hangin.
4. ang ulat na pinamagatang “The Garbage Book” ng Asian Development Bank

(2004) na nagpapatunay na ang mga katas ng basura o leachate mula sa
Rodriguez at Payatas Dumpsite ay nagtataglay ng lead at arsenic na mapanganib
sa kalusugan ng tao. Kung matatandaan, noong Hulyo 2000 ay naipasara ang
Payatas Dumpsite sapagkat ito ay gumuho at pumatay sa maraming katao.
Bunsod ng mga suliranin na ito, ipinatupad ng pamahalaan ang Republic Act

9003 o Solid Waste Management Act of 2000 na naglalayon na magkaroon ng ligal
na batayan proseso ng pamamahala ng solid waste sa bansa. Isang resulta nito ay
pagkakaroon ng Material Recovery Facility sa bawat barangay, mga tanggapan at
mga paaralan kung saan isasagawa ang waste segregration bago dalhin sa mga
dumpsite. Tinuturuan din ang mga mamamayan na magresiklo, gumawa ng mga
pataba buhat sa basura at iba pa batay sa memorandum of agreement.
Iniulat din ng National Solid Waste Management (NSWM) na may ilang lokal
na pamahalaan ang gumawa ng paraan upang makatulong na masugpo ang
problema sa basura. Ang ilan sa itinuturing na Best Practices sa pamamahala sa
basura ay:
LUGAR BEST PRACTICES
Sto. Tomas, No Segregration, No Collection

Davao del Norte
No Orientation & Implementation of Ecological
Solid Waste Management, No Issuance of
Municipal Permit
Municipal-wide composting & livelihood projects,
Quezon City Pioneering LGU in Dumpsite Conversion with

Methane Recovery for Power Generation
11 ROWEL S. PADERNAL
August 09, 2020 August 09, 2020
Barangay Bagumbuhay, Garbage = Points
Project 4 Quezon City
Teresa, Rizal Residual Waste Management
Bago City,
Negros Occidental Takakura Waste Composting
Sta. Rosa, Laguna Basuranihan – coined from basura (waste) and

bayanihan (cooperative effort)
Calatagan , Batangas Eco-Bank project
Magarao, Camarines Sur Zero Basura Olympics
Marikina City Food Waste Truck Program
Taguig City 4 o’clock Habit
https://emb.gov.ph/wp-content/uploads/2019/08/National-Solid-Waste-Management-Status-Report-2008-2018.pdf
Katuwang ng mga lokal na pamahalaan sa paglutas ng suliranin sa basura ay

mga Non- Government Organization tulad ng :
 Mother Earth Foundation– tumutulong sa pagtatayo ng mga MRF sa mga

barangay.
 Clean and Green Foundation– pagpapatayo ng mga Orchidarium and

Butterfly Pavillon, Gift of Trees, Green Choice Philippines, Piso para sa Pasig
at Trees for Life Philippines.
 Bantay Kalikasan– paggamit ng mass media upang mamulat ang mga

mamamayan sa suliraning pangkapaligiran. Nanguna sa reforestation ng La
Mesa Wastershed at Pasig River Rehabilitation Project.
 Greenpeace – naglalayong baguhin ang kaugalian at pananaw ng tao sa

pagtrato at pangangalagasa kalikasan at pagsulong ng kapayapaan.
Binabati kita! Matagumpay mong natapos ang ikalawang paksa sa ating

Modyul 1 Ngayon naman ay dumako tayo sa ilang pagsasanay upang ating tahayin
ang lawak ng iyong pagkaunawa sa aralin. Ihanda mo ang iyong sagutang papel at
simulan na.
August 09, 2020 August 09, 2020
Pagyamanin
A. Tsart ng Solid Waste
Panuto. Buoin ang graphic organizer na nagpapakita ng mga halimbawa, dahilan at

epekto ng suliranin sa basura (solid waste). Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel
SOLID WASTE
HALIMBAWA DAHILAN EPEKTO
B. Wasto o Di – Wasto
Panuto: Basahing mabuti ang mga pahayag sa ibaba. Tukuyin kung ang salita o
lupon ng salitang may salungguhit ay nagpapakita ng wastong kaalaman o hindi
wastong kaalaman para sa kabuuan ng pahayag. Isulat ang salitang WASTO kung
ito ay nagpapakita ng tamang pahayag at DI- WASTO kung ito ay hindi
nagpapahayag nang tama. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
1. Ang mga basura sa kabahayan ay pinagmumulan ng pinakamalaking bahagdan

ng basura sa bansa.
2. Ang 4 o’clock habit sa Lungsod ng Taguig ay nangangahulugang walang

maglilinis ng kapaligiran araw- araw tuwing ika- 4 ng hapon.
3. Ang special waste ay mga uri ng basura na nagmumula sa mga tanggapan ng

pamahalaan at mga pribadong kompanya.
4. Ang recyclable/di nabubulok na basura ay ang pinakamalaking uri ng basura na

itinatapon ng taong-bayan.
5. Ang pagtatayo ng material recovery facility ay resulta ng Ecological Solid Waste

Management of 2000.
6. Malaki ang naitutulong ng hindi pagbubukod-bukod ng mga basura sa kaayusan

at kagandahan ng bansa.
ROWEL S. PADERNAL
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
7. Nagdudulot ng sakit sa balat ang mga kemikal na nagmumula sa katas ng
basura.
8. Isa sa mga solusyon upang mabawasan ang basura ay ang pagsusunog sa mga
ito.
9. Ang mga basura mula sa pamilihang bayan ay kabilang sa komersyal.
10. Malaki ang epekto ng kawalan ng disiplina ng tao sa problema sa basura.
C. Bubble Map
Panuto. Sa pamamagitan ng isang bubble map, buoin ang konsepto ng suliraning

pangkapaligiran na may kinalaman sa solid waste o basura. Isulat ang iyong sagot
sa sagutang papel.
Pinagmulan
Uri ng
ng Solid
Solid
Waste
Waste SOLID
WASTE/
BASURA
Epekto ng
Solid
Waste
Suliranin
ng Solid
Waste
Batay sa iyong naging sagot upang buoin ang bubble map, makikita mo na
mayroong ugnayan ang mga nagaganap na suliraning pangkapaligiran sa
pag-unlad ng bansa. Ukol dito, ipaliwanag ang ugnayan ng suliraning
pangkapalirigan sa pag-unlad ng bansa. Magbigay lamang ng 2 hanggang
3 pangungusap.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
____________
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
D. Tapat–Tapatin
Panuto: Hanapin sa Hanay B ang mga terminolohiyang ipinakikilala sa Hanay A.

Isulat ang malaking titik ng iyong sagot sa sagutang papel.
HANAY A HANAY B
1. Mga basura na nagmula sa mga ospital katulad ng
A. Industriyal
lalagyan ng oxygen, mga dextrose, syringes at mga hose
B. Special Waste
na gamit na.
C. Solid Waste
2. Ang mga basura na kabilang dito ay nanggaling sa mga D. Mother Earth
tanggapan / opisina, sa mga paaralan na hindi na Foundation
maaaring ipamigay o ipagamit sa iba. E. Zero Basura
3. Mga basura na maaaring gamiting bilang pataba ng Olympics
mga halaman. F. Institutional
G. Lead at
4. Isa sa malaking problema na kinahaharap ng bansa na Arsenic
nagdudulot ng sakit at pangit na kapaligiran sa ating H. Greenpeace
lahat. I. Biodegrable
5. Ang mga katas ng basura o leachate ay nagtataglay ng J. E- Waste
mga kemikal na ___________. K. Residual
L. Residential
6. Nangangasiwa sa pagpapatayo ng material recovery
facility sa mga barangay.
7. Isa sa pinanggagalingan ng mga basura sa bansa na
kinabibilangan ng mga pabrika at ibang kompanya.
8. Ang non- government organization na ito ay naglalayon
na baguhin ang tingin ng tao sa kanyang kapaligiran.
9. Ang mga basurang kabilang dito ay ibinubukod ng mga
waste picker upang kuhanin ang mga tanso na
maaaring ibenta at pakinabangan.
10. Ito ay isang best practice na ginawa sa Magarao,
Camarines Sur upang mabawasan ang kanilang mga
basura.
E. Sumulyap at Magmasid
Panuto: Gusto mo na bang lumabas? Sige pinapayagan kitang lumabas ng inyong

bahay ngunit sa bakuran lang.
Ikaw, habang nakatanaw sa iyong komunidad ay muli mong alalahanin ang

iyong napag-aralan tungkol sa solid waste. Tingnan kung may ganito ring problema
ang inyong lugar.
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
Kung ang iyong sagot ay oo, ano ang iyong namasid? Tama ba ang ating
aralin? Kung wala kayong problema sa inyong komunidad tungkol sa ating aralin
ay maaari kang mangalap ng impormasyon sa mga libro, sa dyaryo o magsaliksik sa
internet. Ayan, handa ka na! Ngayon naman ay kunin ang iyong sagutang papel
upang gawin ang iaatas kong gampanin.
Kung bibigyan kita ng pagkakataong makausap ang inyong Barangay

Captain, anong programa ang mailalatag mo sa kanya upang mabawasan ang
suliranin sa basura
Gamitin ang data retrieval chart sa iyong paglalahad sa Kapitan.
Suliranin Dahilan Epekto Programa/

Solusyon
Solid Waste
F. S.E.P.
Panuto: Malaki ang suliranin na kinahaharap ng bansa tungkol sa basura o solid

waste. Buoin ang talaan ng sanhi- epekto- programa. Isulat ang iyong sagot sa
sagutang papel
Problema sa Solid Waste
Epekto Mga Dahilan Programa

 Kawalan ng disiplina
Kalusugan ng mga mamamayan Pamahalaan
tungkol sa tamang
pagtatapon ng basura.
Kabuhayan  ningas cogon sa NGOs
pagbubukod- bukod ng
basura
Kapaligiran  pagsusunog ng mga AKO
basura sa mga
kabahayan
 Kagustuhan kumita ng
pera o salapi
August 09, 2020 August 09, 2020
Isaisip
Balik-tanaw sa Aralin
Panuto. Ipaliwanag ang iyong sagot. Isulat ang sagot sa sagutang papel. Magbigay
ng 2 hanggang 3 pangungusap sa bawat kasagutan.
1. Ipaliwanag kung bakit mahirap malutas ang suliranin sa solid waste.

______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
2. Sa iyong pananaw, ano ang mas epektibong paraan upang malutas ang problema
sa solid waste, Material Recovery Facility o 3Rs (Reduce, Reuse, Recycle). Bakit?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
3. Bilang kabataan, paano ka makatutulong upang mabawasan ang mga suliraning

sa basura o solid waste?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Isagawa
Junk Art
Panuto: Gumawa ng isang junk art. Humanap sa loob ng inyong bahay o bakuran
na maaaring maging materyales ng inyong proyekto. Bawal lumabas ng inyong
bakuran upang bumili o manghingi sa kapit-bahay. Ang ilan sa maaaring mong
gawin ay ang sumusunod. Pumili lamang ng isa.
a. pencil holder
b. alkansya
c. paso mula sa bote ng mineral
d. pang – disensyo sa ibabaw ng lamesa
- bote na may lamang mga buhangin na kinulayan

- bote na may lamang star na gawa sa makukulay na papel
- anumang bagay na mapapakinabangan
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
Rubric sa Junk Art
Di Katanggap-
Kahanga-hanga Pagtatangka
Kraytirya Pangkaraniwan tanggap
3 1
4 2
1. Kalidad ng Mahusay, Mahusay, Mahusay. Di- malikhain at
mga malikhain, malikhain, tama Malikhain, at di - mahusay
kagamitan tama, at at matibay ang tama ang ilan, ang mga
matibay ang maraming mga sa mga bagay na kagamitan.
lahat ng mga bagay na ginamit.
bagay na ginamit.
ginamit.
2. Leybel 90% ng aytem 80% ng aytem 70% ng aytem Maliit sa70%
ay may tamang ay may tamang ay may tamang ang may
leybel. leybel. leybel. tamang leybel.
3. Layunin Ang paksa o Ang paksa o Ang paksa o Di - maliwanag
pangyayari ay pangyayari ay pangyayari ay at di -
maliwanag, at makatotohanang maliwanag na makatotohanan.
makatotohanang naisalarawan. naisalarawan.
naisalarawan.
4. Kalinisan/ Lahat ng mga Maramisa mga Di - gaanong Walang
kaayusan bagay ay bagay ay naisagawa nang kaayusan at di -
naisagawa nang naisagawa nang maayos subalit malinis ang
maayos at maayos. malinis. gawa dahil sa
malinis. pag-aapura.
Tayahin
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga pahayag sa ibaba. Isulat ang tamang
sagot sa iyong sagutang papel.
1. Ang pinakamalaking bahagdan ng basura sa ating bansa ay nagmumula sa

____________?
A. komersyal
B. industriyal
C. institusyunal
D. residensyal o tahanan
2. Ang Ecological Solid Waste Management Act of 2000 ay naglabas ng anong

programa upang mabawasan ang problema sa basura.
A. Material Recovery Facility
B. Segregation Waste Facility
C. Basura Mo, Piso Mo
D. Project Dumpsite
ROWEL S. PADERNAL
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
3. Isang dahilan kung bakit malakas ang negosyo ng turismo sa bansa?
A. Dahil tanggap ng mga Pilipino ang lahat ng lahing banyaga.
B. Sapagkat nais tumakas ng mga dayuhan sa kanilang bansa.
C. Sapagkat maraming magagandang pasyalan sa bansa.
D. Dahil maraming lupain na maaaring tayuan ng bahay sa bansa.
4. Mahalaga ang pagtutulungan ng iba’t ibang sektor sa pagsugpo sa mga
suliraning pangkapaligiran, maliban sa isa:
A. Makahikayat ng mga dayuhan upang mapataas ang kita ng turismo ng
bansa.
B. Mapanatili ang kaayusan at ang kagandahan ng ating mga likas na
yaman.
C. Nararapat na magtulungan upang masugpo ang mga suliraning
pangkapaligiran.
D. Upang hindi na maglabas ng pondo ang pamahalaan para sa
pagpapanatili ng kaayusan ng ating likas na yaman.
5. Ang electronic waste ang pangunahing kinukuha ng waste picker upang ibenta
at pakinabangan.
A. Tama ang unang pahayag at ikalawang pahayag.
6. Maraming dahilan kung bakit hindi natatapos ang problema ng bansa sa basura,
alin ang hindi kabilang sa mga ito?
A. Ang maling pagtatapon ng basura sa mga kanal, estero, bakanteng lote ay
nagdudulot ng malawakang pagbaha.
B. Ang pagsusunog ng mga basura sa mga bakuran
C. Ang paggawa ng compost pit sa ating mga bakuran.
D. Ang pagsunog ng mga gulong at ibang goma sa ating paligid.
7. Ang Ecological Solid Waste Management Act of 2000 ay naglalayong maibsan ang
suliranin sa basura ng bansa. Saang batas ito nakasaad?
A. P.D. 9000 C. P.D. 9008
B. R.A. 9003 D. R.A. 9006
8. Iba-iba ang mga pinagmumulan ng basura sa bansa. Alin sa sumusunod ang

mga ito?
A. Tahanan, Industiyal, Opisina, Ospital
B. Komersyal, Pabrika, Institusyunal, Kabahayan
C. Tanggapan, Ospital, Pabrika, Paaralan
D. Residensyal, Komersyal, Institusyunal, Industriyal
9. Alin sa sumusunod ang halimbawa ng residual waste

A. diaper
B. gulong
C. tuyong sanga ng punongkahoy
D. syringes
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
10. Mga halimbawa ng basura mula sa mga kabahayan maliban sa isa:
A. mga kemikal sa pabrika
B. mga lumang testpapers at mga libro
C. mga lalagyan ng pataba ng lupa
D. mga sirang appliances
11. Ang ahensya ng Pilipinas na nangangalaga sa ating likas na yaman.

A. Department of Science and Technology
B. Department of Transportation
C. Department of Environment and Natural Resources
D. Department of Education
12. Dahilan kung bakit patuloy na lumiliit ang produksyon ng sektor ng agrikultura
maliban sa isa.
A. patuloy na pagkasira ng lupang sakahan dulot ng El Niño
B. pagkawasak ng mga palaisdaan
C. pagdami ng subdivision at mall
D. pagdagsa ng suporta ng mga tulong para sa sektor ng agrikultura
13. Maraming epekto ang pagiging ningas cogon ng mga Pilipino tungkol sa 3Rs,
alin ang hindi kabilang sa mga ito
A. Nadadagdagan ang gampanin ng mga waste collector.
B. Patuloy ang pagtaas ng antas ng suliranin sa basura.
C. Nauubos ang mga kalat sa ating mga kabahayan.
D. Nalilinis ang ating mga kabahayan.
14. Maraming mga Non-Government Organization ang nangunguna sa pagbuo ng

mga programa upang mabawasan ang suliranin sa solid waste, piliin
sasumusunod ang gumagamit ng mass media bilang platform sa kanyang
adhikain.
A. Bantay Kalikasan
C. Clean and Green Foundation
D. Greenpeace
15. Ito ay non – government organization na naglalayon na baguhin ang pananaw

ng mga mamamayan ukol sa ating pangangalaga sa kalikasan.
A. Bantay Kalikasan
C. Greenpeace
D. Clean and Green Foundation
Magaling! Ako ay lubhang nagagalak sapagkat hindi mo sinukuan ang

ikalawang paksa sa ating modyul. At handa ka nang harapin ang susunod na
modyul. Kung iyong nanaisin, maaari mong ipagpatuloy ang pagsasagot sa mga
karagdagang gawain na mas magpapalalim sa iyong pag-unawa sa aralin. Muli ang
aking pagbati!
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
Karagdagang Gawain
Gawain 1. Tsek Natin
Panuto: Lagyan ng tsek () ang nagpapakita ng iyong damdamin sa paglutas ng

suliranin sa solid waste. Sagutin ang gawain sa iyong activity sheet.
______ 1. Maglagay ng tatlong basurahan sa loob ng ating bahay upang

mapatupad ang 3Rs bilang pasimula ng paglutas sa suliranin.
______ 2. Hayaan natin na sunugin ni nanay ang mga basura sa ating bahay.
______ 3. Ibukod ang solid waste na maaaring ibenta tulad ng dyaryo, mga lumang
notebook at mga bote
______ 4. Gumawa ng compost pit sa likod bahay upang tapunan ng mga balat ng
gulay at prutas.
______ 5. Magtanim ng mga halaman gamit ang mga mineral plastic bottles.
______ 6. Pagsama-samahin ang mga lalagyan ng detergent powder, mga panlinis
ng banyo, mga bote ng gamot sa isang lugar sa ating bakuran.
______ 7. Gumawa ng mga bagong gamit mula sa mga bagay na ating naresiklo.
______ 8. Ang sirang appliances ay ipagbili sa mga tamang tao na may kaalaman
dito.
______ 9. Gumamit ng mga paperbag sa halip na plastic bag sa pamamalengke.
______ 10. Huwag makisali sa mga programa ng barangay ukol sa basura.
Gawain 2. News Reflection.
Panuto. Basahin ang artikulo sa ibaba at sagutin ang mga pamprosesong tanong
matapos nito.
EDITORYAL - Basura ng Canada nasa Pilipinas pa
(Pilipino Star Ngayon) - May 20, 2019 - 12:00am
HINDI natupad ang taning na bago mag-Mayo 15 ay maibabalik na sa
Canada ang basurang dinala sa bansa noong 2013 at 2014. Puro pangako
lang ang Canadian leader na sosolusyunan daw ang problema. Walang
isang salita si Canadian Prime Minister Justin Trudeau.
Dahil walang nangyayaringpagbabalik ng basura sa Canada, ni-recall na
ng Department of Foreign Affairs (DFA) ang ambassador ng Pilipinas sa
Canada at iba pang diplomat noong Biyernes. Kinabukasan, nasa bansa
na ang ambassador bilang pagsunod kay DFA Sec. Teddy Locsin. Darating
na rin ang mga consul at pati ang Labor attaché sa Canada ay nire-recall
na rin.
ROWEL S. PADERNAL
AMABHELLE R. DELA MERCED 21 DepEd Central Office
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
Isang araw makaraang makauwi ang ambassador ng Pilipinas,
nagpahayag naman ng pagka-disappoint ang Canada sa mabilis na
aksiyon ng Pilipinas. Gumagawa naman daw sila ng paraan upang
masolusyunan ang isyu sa lalong madaling panahon. Nakikipag-ugnayan
na raw sila sa Philippine authorities ukol dito.
Ganito rin ang sinabi ni Trudeau noong Nobyembre 2017 nang magtungo
siya sa bansa para sa APEC summit. Nag-usap sila ni President Duterte at
sinabi ng Canadian leader na aaksiyunan na ang problema sa mahigit 100
containers ng basura na binubuo ng mga household at hospital wastes.
Subalit walang natupad sa sinabi ni Trudeau.
Sa galit ni Duterte, nasabi niya sa Canada na huwag gawingbasurahan
ang Pilipinas. Inatasan naman ng Department of Finance ang Customs na
ibalik ang mga basura sa Canada bago ang Mayo 15. Walang nangyari sa
taning sapagkat hanggang ngayon, nasa bansa pa ang basura.
Tama lamang na pauwiin ang mga diplomat sa Canada para malaman na
hindi nagbibiro ang Pilipinas sa isyu ng basura. Maaaring binabalewala ni
Trudeau ang bantanggiyera ni Duterte at ang pananakot na hahakutin sa
Canada at ikakalat sa beaches doon. Ngayong na-recall na ang mga
diplomat, siguro naman matatauhan na ang Canada at kukunin na ang
kanilang basura.
Huwag gawing basurahan ng Canada ang Pilipinas. Alam naman ng
Canada na mahigpit na ipinagbabawal ang pagdadala na basura sa ibang
bansa. Isa sila sa lumagda sa Basel Convention ukol sa batas na ito.
Huwag tantanan ang Canada hangga’t hindi naibabalik ang kanilang
basura.
https://www.philstar.com/pilipino-star-ngayon/opinyon/2019/05/20/1919278/editoryal-
basura-ng-canada-nasa-pilipinas-pa
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang nilalaman ng artikulo?
2. Paanong inaksyunan ng pamahalaan ang hindi magandang pangyayari na ito?
3. Makatwiran bang madismaya ang Canada sa paulit–ulit na pag-uutos ng

Pilipinas na kuhanin ang kanilang mga basura. Ipaliwanag ang iyong sagot.
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
PAG-AARAL PAGSULAT PANGARAL
Gumawa ng isang balitang lathalian (feature writing) na nagpapakita ng iyong

natutuhan sa ating aralin. Maaaring lakipan ito ng larawan na makakaakit upang
basahin ang iyong balita.
Gamiting gabay ang mga tanong:

1. Paano nakakaapekto ang problema sa solid waste sa pamumuhay ng mga
Pilipino?
2. Maglagay ng isang jingle sa iyong lathalain upang mahikayat ang mga
mamamayan na tumulong sa paglutas ng nasabing problema.
3. Tukuyin kung paano nasabi na sociological imagination ang suliranin sa solid
waste o basura at ang dahilan kung bakit maituturing na kontemporaryong
isyu ito.
RUBRICS PARA SA SANAYSAY (PAG-AARAL PAGSULAT PANGARAL)

Kraytirya Di - Kahanga - hanga Katanggap - Pagtatangka
Pangkaraniwan 3 tanggap 1
4 2
1. Paksa Naipapaliwanag Naipaliwanag Naiugnay ang Walang
ng malinaw ang nang malinaw relasyon ng pang kaugnayan ang
mga nasasaliksik – suportang teksto sa paksa
na relatibong detalye sa paksa
detalye na may ngunit di-sapat
kaugnayan sa
paksa
2. Organisasyon Naisasaayos ng Naisaayos nang Ang organisasyon Hindi organisado
mabuti ang mabuti ang ng mga ideya ang Gawain
pagkakasunud – pagakakasunud – ay hindi sunud –
sunod nang sunod ng mga sunod at kulang
mga detalye at detalye ang detalye
nakapagprodyus
ng isang kaaya –
ayang
komposisyon
3. Grammar Nagpamalas ng Nagpamalas ng Nagpamalas ng Di angkop ang
mayaman at malawak na limitadong mga salitang
malawak na kaalaman sa kaalaman sa ginamit at mai
kaalaman sa paggamit ng mga paggamit ng ang paggamit ng
paggamit ng salita at mga salita at bantas
mga salita at wastong bantas wastong bantas
wastong bantas.
4. Tono ng Tumpak at Angkop para sa Nagpamalas ng Di – wasto at di -
sanaysay angkop para sa pormal na limitadong angkop ang
pormal na sanaysay at kaalaman sa sanaysay
salaysay at nagpamalas ng paggamit ng
nagpamalas ng kahusayan mga salita at
kahusayan at wastong bantas
tiwala sa sarili
5. Kayarian ng May matatag at May matatag at Simple ang Hindi mahusay
sanaysay malinaw na malinaw na argumento na ang argumento
argumento na argumento na sinuportahan ng at walang
sinuportahan ng sinuportahan ng mahinang ginawang
mahusay na mahinang pagsusuri ng pagsusuri sa
pagsusuri ng pagsusuri ng mga detalye at mga detalye at
mga detalye at mga detalye at wikang ginamit wikang ginamit
wikang ginamit wikang ginamit.
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
Division of Bulacan August 09, 2020
August 09, 2020 Deped Region III
Master Teacher I
DepEd Central Office Educational Program Supervisor
Senior Education Program Specialist VIRGILIO L. LAGGUI, Ph.D.
ROWEL S. PADERNAL 24
SUBUKIN BALIKAN TUKLASIN B. WASTO O
1. A Lipunan DI– WASTO
- Pamilya Ang mag-aaral ay
2. A - Pananampalataya malayang sumagot
3. B ayon sa kanyang 1. W
- Pamahalaan
-Social Group pagkakaunawa. 2. D
4. A
- Gampanin 3. D
5. D
A. Tsart ng Solid 4. W
6. B Kultura
Waste
-Norms 5. W
7. C
- Symbols Ang mag-aaral ay 6. D
8. A - Mores malayang sumagot
9. A ayon sa kanyang 7. W
Sociological pagkakaunawa 8. D
10. A
Imagination
11. B 9. W
- Ugnayan
12. B - Isyung Personal 10. W
- Isyung Panlipunan
13. C
14. A
15. B
C. BUBBLE MAP D. TAPAT-TAPATIN E.SUMULYAP F. S.E.P
AT MAGMASID
Ang mag-aaral ay 1. B Ang mag-aaral ay
malayang sumagot Ang mag-aaral malayang sumagot
2. F
ayon sa kanyang ay malayang ayon sa kanyang
pagkakaunawa 3. I sumagot ayon sa pagkakaunawa
4. C kanyang
5. G pagkakaunawa
ISAISIP
6. D
7. A Ang mag-aaral ay
8. H malayang sumagot
ayon sa kanyang
9. J pagkakaunawa.
10. E
ISAGAWA TAYAHIN TSEK NATIN
Maaaring ibatay
1. D 6. C 11. C 1/ 6. /
ang pagtataya SA
2. A 7. B 12. B
JUNK ART sa
3.C 8. D 13. B 2. 7./
rubrics o gumawa
ng sarili ang guro 4. B 9. A 14. A
5. A 10. D 15. C 3. / 8. /
4. / 9. /
5. / 10.
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Azlyrics.com. 2020. Asin - Masdan Mo Ang Kapaligiran Lyrics | Azlyrics.Com.

[online] Available at: <https://www.azlyrics.com/lyrics/asin/
masdanmoangkapaligiran.html> [Accessed 7 August 2020].
Castillo, A., 2013. Status Of Solid Waste Management In The Philippines.

Environmental Resources System.
K To 12 Gabay Pangkurikulum Sa Araling Panlipunan 10.. 2017. 1st ed. Pasig City:
Department of Education.
K To 12 Kagamitang Pang-Mag-Aaral Sa Araling Panlipunan 10: Mga

Kontemporaryong Isyu At Hamong Panlipunan. 2017. 1st ed. Pasig City:
Department of Education
Modyul 2: Lupain Ng Ating Lahi.. n.d. 1st ed. Pasig City: Department of Education.
Most Essential Learning Competencies (Melcs). 2020. Ebook. Pasig: Department of

Education. https://lrmds.deped.gov.ph/download/18275.
National Solid Waste Management Status Report. 2018. Quezon City: Department of
Environment and Natural Resources.
ROWEL S. PADERNAL
August 09, 2020
August 09, 2020 August 09, 2020
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)
Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600
Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985
Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph

AP10 QUARTER1 MODYUL2 KONTEKSTOngSULIRANINGPANGKAPALIGIRANSOLIDWASTE Final

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

AP10 QUARTER1 MODYUL2 KONTEKSTOngSULIRANINGPANGKAPALIGIRANSOLIDWASTE Final

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

10

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Inilimbag sa Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyon III

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan ng Alternative

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang

Mga Tala para sa Guro

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang

Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan ng Alternative Delivery Mode

Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin.

Ang modyul na ito ay ginawabilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin

Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa

Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o

Isagawa Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong

Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng

Ang modyul na ito ay ginawa at isinulat para sa iyong kapakinabangan. Ito ay

Ang modyul na ito ay nahati sa dalawang aralin:

Kapag natapos mo na ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang:

Mga Tala para sa Guro

1. Isang dahilan kung bakit malakas ang negosyo ng turismo sa bansa?

2. Ang pinakamalaking bahagdan ng basura sa ating bansa ay nagmumula sa

3. Mahalaga ang pagtutulungan ng iba’t ibang sektor sa pagsugpo sa mga

4. Ang Ecological Solid Waste Management Act of 2000 ay naglabas ng anong

7. Ito ay isa sa magagandang resulta ng Ecological Solid Waste Management of Act

8. Ang coral bleaching ay isang suliraning pangkaragatan na pumapatay sa coral

11. Ang climate change ay isang natural na pangyayari na dulot ng pagpapabaya ng

12. Ang ahensya ng Pilipinas na nangangalaga sa ating likas na yaman.

14. Ipinag-uutos ng Presidential Decree o Atas ng Pangulo 1153 na ang mga

15. Maraming mga Non-Government Organization ang nangunguna sa pagbuo ng

Mahusay! Kung marami kang nasagot sa bahaging ito ng modyul ay

Natutuhan mo sa nakaraang aralin ang konsepto ng kontemporaryong isyu.

LIPUNAN KULTURA SOCIOLOGICAL

Isyung Personal Gampanin Pananampalataya

Ang kapaligiran ay isang mahalagang salik na pinagmumulan ng mga hilaw

Ang Pilipinas ay isang malaking kapuluan na pinalilibutan ng maraming

Ngunit sa kasalukuyan, tila nakalilimutan ng tao ang pag-aalaga sa ating

Tara, at aralin natin ang mga suliraning kinahaharap ng ating likas na

1. SULIRANIN SA SOLID WASTE

Ang Municipal Solid Waste (MSW) o Solid Waste ay mga basurang

1. Residensyal (Residential Waste) –

4. Industriyal o Industrial Waste - Ayon sa

 Iba pang mga

Bahagdan ng pinanggagalingan ng basura

Ang mga basura ay nauuri ayon sa komposisyon ng mga ito.

1. Biodegrable (nabubulok) – Ang mga

Hatian ng bahagdan ng mga basurang nabubulok

2. Recyclables– Ang mga basura na

Hatian ng bahagdan ng mga basurangnabubulok

3. Special Waste – Ito naman ang

Bahagdan ng Uri ng Basura

Electronic Waste (E-Waste)

Isang lumalaking suliranin sa solid waste ay ang ginagawang pagtatapon ng