ΤΟ ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ

 είναι ρηματικό ουσιαστικό ενεργητικής διάθεσης, γένους ουδετέρου

 ισοδυναμεί με το έναρθρο απαρέμφατο της αρχαίας ελληνικής.
 έχει μόνο πλάγιες πτώσεις ενικού αριθμού (ΓΕΝ : amandi (=τοῦ ἀγαπᾶν), ΔΟΤ : amando, ΑΙΤ : amandum, ΑΦ : amando)
 Προσοχή : Γερούνδιο έχουν και τα αποθετικά
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ :
1. γενική γερουνδίου ως συμπλήρωμα επιθέτων και ουσιαστικών (=γενική αντικειμενική)
 cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam (=επιθυμώντας να διοικήσω και να διαχειριστώ ορθά την πολιτεία)
2. γενική γερουνδίου + causa ή gratia ως εμπρόθετος προσδιορισμός του σκοπού
 eo utendi causa ή gratia (=για να το χρησιμοποιήσει)
3. δοτική γερουνδίου με επίθετα που σημαίνουν κατάλληλος, χρήσιμος ως δοτική του σκοπού
4. ad, in + αιτιατική γερουνδίου ως εμπρόθετος προσδιορισμός του σκοπού
 non solum ad intuendum, verum etiam ad imitandum (=όχι μόνο για να τις ατενίζουμε αλλά και για να τις μιμούμαστε)
5. αφαιρετική γερουνδίου ως αφαιρετική του τρόπου
 Colendo et cogitando homines excellentes(=με το να λατρεύω και να αναλογίζομαι τους έξοχους άνδρες
6. de, ex, in, ab + γερουνδίου αφαιρετική ως εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς ή της αφετηρίας

ΤΟ ΣΟΥΠΙΝΟ
 Το σουπίνο είναι ρηματικό ουσιαστικό αρσενικού γένους ενεργητικής διάθεσης.
 Έχει δύο μόνο τύπους : αιτιατική ενικού σε –um και αφαιρετική ενικού σε –u (κατά την δ΄κλίση)
 Μπορεί να έχει και αντικείμενο
 Προσοχή : Σουπίνο έχουν και τα αποθετικά ρήματα.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ :
1.σουπίνο σε -um : αιτιατική του σκοπού
 complures praedonum duces forte salutatum ad eum venerunt (=πάρα πολλοί αρχηγοί ληστών ήρθαν σε αυτόν για να
τον χαιρετήσουν)
2.σουπίνο σε -u : αφαιρετική της αναφοράς
 incredibile auditu! (=απίστευτο να το ακούς, ως προς το να το ακούς)

Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ

Ο προσδιορισμός του σκοπού δηλώνεται με τους εξής τρόπους :
1. σουπίνο σε -um Praedonum duces salutatum ad eum venerunt.
2. ad+ αιτιατική γερουνδίου Praedonum duces ad salutandum ad eum
venerunt
2Α . ad+ αιτιατική γερουνδιακού (γερουνδιακή έλξη) Brutus ad eam obiurgandam venit.
3. causa/gratia + γενική γερουνδίου Praedonum duces salutandi causa ad eum
(με αναστροφή των προθέσεων) venerunt
3Α. causa/gratia + γενική γερουνδιακού (γερουνδιακή έλξη) unguium resecandorum causa.
4. τελική πρόταση Praedonum duces ad eum venerunt, ut
ut + υποτακτική ΕΝΣ (σε εξάρτηση από αρκτικό χρόνο) salutarent
ut + υποτακτική ΠΡΤ (σε εξάρτηση από ιστορικό χρόνο)
5. αναφορική τελική πρόταση Praedonum duces ad eum venerunt, qui
qui/quae/quod + υποτακτική ΕΝΣ (σε εξάρτηση από αρκτικό salutarent
χρόνο
qui/quae/quod + υποτακτική ΠΡΤ σε εξάρτηση από ιστορικό
χρόνο.)
ΠΡΟΣΟΧΗ :
 Οι τρόποι 2 και 2Α και 3 και 3Α είναι εναλλακτικοί, δηλαδή χρησιμοποιούμε ή τον ένα ή τον άλλο, γιατί η γερουνδιακή
έλξη, αν επιτρέπεται, θα είναι υποχρεωτική (εμπρόθετος).
 Τόσο στις τελικές όσο και στις αναφορικές -τελικές προτάσεις ισχύει η ιδιομορφία στην
ακολουθία των χρόνων (Εκφέρονται δηλαδή με υποτακτική ΕΝΣ σε εξάρτηση από ρήμα αρκτικού χρόνου και με υποτακτική
ΠΡΤ σε εξάρτηση από ρήμα ιστορικού χρόνου)

ΤΟ ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟ
 είναι ρηματικό επίθετο παθητικής διάθεσης
 κλίνεται και στα τρία γένη σαν δευτερόκλιτο επίθετο (amandus, amanda, amandum)
 ισοδυναμεί με τα ρηματικά επίθετα σε -τέος (ή -τος) της αρχαίας ελληνικής και έχει τη σημασία του «πρέπει»
: amandus=αυτός που πρέπει να αγαπηθεί
 Προσοχή : Γερουνδιακό έχουν και τα αποθετικά.
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ :
1. γερουνδιακό + sum =παθητική περιφραστική συζυγία (amandus sum=πρέπει να αγαπηθώ)
α) προσωπική σύνταξη (μόνο όταν το γερουνδιακό προέρχεται από ρήμα μεταβατικό με αντικείμενο σε
αιτιατική - αλλιώς χρησιμοποιείται η απρόσωπη σύνταξη) :
γερουνδιακό + sum + υποκείμενο + δοτική προσωπική του ποιητικού αιτίου (ή του ενεργούντος προσώπου)
 Omnia sunt excitanda tibi uni (=όλα πρέπει να ανορθωθούν από εσένα μόνο)
Υ/Ρ Ρ(ΠΠΣ) δ.πρ.π.αιτ
β) απρόσωπη σύνταξη :
γερουνδιακό γένους ουδετέρου + est + αντικείμενο + δοτική προσωπική του ποιητικού αιτίου (ή του
ενεργούντος προσώπου)
 subveniendum reipublicae est ...tibi (=η πολιτεία πρέπει να βοηθηθεί από εσένα, βοηθητέον ἐστί…)
Ρ Α/Ρ δ.πρ.π.αιτ
2.κατηγορηματικός προσδιορισμός που εκφράζει σκοπό
ex ligneo catillo cenantem eis spectandum praebuit (=παρουσιάστηκε σε αυτούς για να τον δούν να τρώει από
ξύλινο πιάτο)

3.σε γερουνδιακή έλξη (βλ. πιο κάτω)

cum viri sui consilium de inteficiendo Caesare cognovisset (=όταν πληροφορήθηκε το σχέδιο του άνδρα της
σχετικά με τη δολοφονία του Καίσαρα)
Παραδείγματα
ΚΕΙΜΕΝΟ 36
1. Ille se in scamno assidentem apud focum et ex ligneo catillo cenantem eis spectandum praebuit.(2)

Η ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΖΥΓΙΑ (ΠΠΣ)

Σχηματίζεται από το γερουνδιακό + το ρ. sum, σε όλους τους τύπους της Οριστικής, Υποτακτικής και
Απαρεμφάτου :

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

Ενεστώτας amandus,-a,-um sum amandus,-a,-um sim amandum,-am,-um esse
Παρατατικός amandus,-a,-um eram amandus,-a,-um essem
Μέλλων amandus,-a,-um ero amandum,-am,-um fore
Παρακείμενος amandus,-a,-um fui amandus,-a,-um fuerim amandum,-am,-um fuisse
Υπερσυντέλικος amandus,-a,-um amandus,-a,-um fuissem
fueram
Συντελεσμένος Μέλλων amandus,-a,-um fuero

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΠΠΣ ΣΕ debeo+τελικό απαρέμφατο

Η ΠΠΣ :
 έχει την έννοια του «πρέπει» : π.χ. amandus sum = πρέπει να αγαπηθώ.
 Γι’ αυτό μπορεί να αναλυθεί σε ισοδύναμη έκφραση με το ρ. debeo (=οφείλω να, πρέπει να) + τελικό
απαρέμφατο.
Η μετατροπή γίνεται ως εξής :
 Η δοτική προσωπική του ποιητικού αιτίου θα τραπεί σε υποκείμενο (σε ονομαστική) του ρ. debeo.
 Το ρ. debeo τίθεται στο χρόνο και την έγκλιση της ΠΠΣ.
 Σχηματίζω το τελικό απαρέμφατο ενεστώτα του ρήματος της ΠΠΣ (=αντικείμενο του ρ. debeo)
 Το υποκείμενο της ΠΠΣ γίνεται αντικείμενο του τελικού απαρεμφάτου. Αν η σύνταξη είναι προσωπική
το αντικείμενο τίθεται σε αιτιατική. Στην απρόσωπη σύνταξη, το αντικείμενο παραμένει στην πτώση του.
Omnia sunt excitanda tibi (=όλα πρέπει να ανορθωθούν από εσένα)
Ρ Ρ(ΠΠΣ) δ .πρ.π.αιτίου
tu debes omnia excitare (= εσύ οφείλεις (πρέπει) όλα να τα ανορθώσεις)
Υ/Ρ Ρ Α/απ τελ.απαρ=Α/Ρ

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ debeo+τελικό απαρέμφατο ΣΕ ΠΠΣ

 Το υποκείμενο του ρ. debeo θα τραπεί σε δοτική προσωπική του ποιητικού αιτίου
 Το τελικό απαρέμφατο θα τραπεί σε ΠΠΣ στην ίδια έγκλιση και χρόνο.
 Το αντικείμενο του τελικού απαρεμφάτου θα τραπεί σε υποκείμενο της ΠΠΣ
ΚΕΙΜΕΝΟ 30
 Murenam laudare debemus = Murena laudandus est nobis