Professional Documents
Culture Documents
جزوه آموزشی باریستا
جزوه آموزشی باریستا
ir
-2دوزینگ (اندازه گیری مقدار قهوه مورد نیاز برای گرفتن اسپرسو استاندارد)
-۴کار کردن با دستگاه اسپرسو و نحوه عصاره گیری استاندارد (اسپرسو سینگل و دبل)
-۶آماده کردن منوی قهوه با شیر (الته ،کاپوچینو ،ماکیاتو ،کورتادو ،فلت وایت ،موکا و …)
-۹آماده کردن نوشیدنی های گرم مانند :هات چاکلت و چای ماساال
-۱۰کار کردن با تجهیرات بار سرد (شیکر ،جیگر ،مادلر ،و …)
1
دوره باریستا www.ac98.ir
کار کردن با دستگاه آسیاب قهوه و تنظیم آن برای گرفتن اسپرسو استاندارد
آسیاب کردن قهوه و همچنین وسیله ای که این کار را با آن انجام می دهیم ،یعنی آسیاب قهوه ،از مهم ترین مراحل و اجزاء
یک دم آوری خوب هستند .در نتیجه باید به طور کامل با آسیاب قهوه آشنا باشید و به همین منظور هم ما می خواهیم این
موضوع را بررسی کرده و همچنین یک راهنمای درجه آسیاب قهوه به شما بدهیم تا از این به بعد قهوه تان آسیاب استانداردتری
داشته باشد.
1350سال پیش از میالد مسیح آسیاب توسط رومی ها اختراع شد .در واقع زمانی که قهوه کشف شد ،آسیاب اختراع شده
بود و این آسیاب ها برای تهیه آرد و ادویه استفاده میشده است .حال تاریخچه آسیاب قهوه به زمان کشف قهوه باز میگردد.
اولین نمونه های آسیاب قهوه شبیه هاون و از جنس سنگ یا چوب بوده است .احتماال همانطور که اولین درخت قهوه در
اتیوپی کشف شده ،اولین آسیاب های قهوه نیز در آنجا اختراع شده باشد.
2
دوره باریستا www.ac98.ir
اما اولین آسیاب دستی در قرن پانزدهم میالدی توسط ایرانی ها و یا ترک ها اختراع شد( .البته در مورد این مساله اختالف
نظر وجود دارد) این نوع آسیاب که در ساخت آن خالقیت و نوآوری بسیاری به خرج دادند و از نقوش اسالمی ،ایرانی در
طراحی آن استفاده شده بود ،برای آسیاب ادویه مورد استفاده قرار میگرفت .بعد از آن ترک ها از این آسیاب به عنوان آسیاب
قهوه و تهیه پودر قهوه ترک استفاده کردند .امروزه آسیاب های دستی سیلندرگونه ترکی با طراحی نقوش مختلف بر روی آن
جزء سوغات با ارزش ترکیه به شمار می رود.
در سال ۱۶۶۵میالدی شخصی به نام نیکالس بوک ) (Nicholas Bookدر انگلستان آسیابی را که خود طراحی کرده بود،
ساخت و به تولید انبوه رسانید .این نوع آسیاب که اولین مدل آسیاب قهوه اروپایی بود ،خیلی زود در اروپا مشهور شد .هرچند
آنها هیچ راهنمای درجه آسیاب قهوه به خصوصی نداشتند و همه چیز با چشم و به صورت حسی پیش می رفت.
به هر حال بعدها با گسترش صنعت الکتریسیته ،آسیاب های برقی به مردم معرفی شد که روز به روز بر کیفیت و توانایی های
آن افزوده گردید و البته راهنمای درجه آسیاب قهوه به مرور تنظیم و تدوین شد.
همه ما میدانیم که برای آما ده کردن یک فنجان قهوه با عطر و بوی تازه باید قهوه را به صورت تازه قبل از دم کردن قهوه،
آسیاب کنیم و برای بدست آوردن یک فنجان قهوه خوب شما باید بسته به طرز تهیه قهوه مورد عالقهتان میزان آسیاب قهوه
خود را تنظیم کنید .حال در ادامه به اختصار انواع آسیابهای قهوه موجود در بازار معرفی میشوند.
امروزه اکثر آسیابهایی که در مغازهها مورد استفاده قرار می گیرند ،جزء آسیابهای دندانهای هستند .این آسیابها به دو
دسته آسیابهای دندانهای قیفی ) (Conical Burr Grinderو آسیابهای دندانهای صفحهای )(Flat Burr Grinder
3
دوره باریستا www.ac98.ir
تقسیم میشوند که ظاهری شبیه به هم دارند و فقط نوع تیغهها و سرعت چرخش تیغه ها در آنها متفاوت است .قهوه در
آسیابهای دندانه ای به صورت یکدست آسیاب می شود .بسیاری از قابلیت ها مانند درجه تنظیم میزان پودر کردن و زمان
سنج قابل تنظیم برای جلوگیری از هدر رفتن پودر بر روی بعضی از انواع این آسیاب ها قرار دارد.
در این نوع از آسیاب ها قهوه ها از بین از دو صفحهی موجدار فلزی )(Steel Corrugated Platesیا سرامیکی که در هم
جفت می شوند عبور کرده و به پودر تبدیل می شوند .فاصله این دو صفحه درجه پودر شدن قهوه را تعیین می کند و قابل
تنطیم است .این آسیاب ها دارای سرعت مناسب هستند که مانع از ایجاد حرارت و گرم شدن قهوه و از بین رفتن عطر و بوی
آن می شوند .در نتیجه داشتن یک راهنمای آسیاب قهوه برای کار با این نوع آسیاب ها می تواند بسیار کمک کننده باشد.
تیغه های آسیاب های صفحه ای مانند 2صفحه روی هم قرار می گیرند که فاصله میان صفحهها را میتوان بسته به درجه
درشتی دلخواه دانهها کم و زیاد کرد .مثالً برای به دست آوردن پودر قهوه با درجه ریز مخصوص قهوه اسپرسو فاصله بین
صفحهها را کم میکنیم.
4
دوره باریستا www.ac98.ir
این آسیابها در واقع نسخه تخصصیتر آسیابهای دندانهای متداول هستند که برای کافی شاپها طراحی شده اند .به کمک
این آسیابها می توانید درجه ریزی و یا درشتی پودر به دست آمده را به خوبی بر حسب فشار آبی که قرار است از میان پودر
عبور کند تنظیم کنید .این آسیابها دارای جایگاهی برای قرارگیری فیلتردستی Portafilterدستگاه اسپرسو است تا پودر
قهوه مستقیماً داخل آن بریزد.
نکته اینجاست که به خاطر دقت این نوع آسیاب ها ،خودشان می توانند یک راهنمای آسیاب قهوه به خصوص برای اسپرسو
باشند.
این آسیابها از دو تیغهی فلزی (چیزی شبیه به مخلوط کن های خانگی) ساخته شده که توسط موتور الکتریکی کوچکی به
حرکت درمیآیند و با سرعت بسیار باال در پایین ظرفی شبیه به فنجان میچرخند و دانههای قهوه را پودر می کنند .در این
آسیابها برای کنترل درجه درشتی و ریزی پودر باید مدت زمانی را که دانهها در آسیاب قرار دارند را کم یا زیاد کرد.
به همین علت برای افزایش دقت هنگام کار کردن با آسیاب تیغهای باید حتماً یک زمانسنج داشته باشید .برای آسیاب قهوه
به صورت نرم باید قهوه را در چند مرحله آسیاب کنید .یعنی ابتدا قهوه را آسیاب کنید ،بعد کمی آسیاب را تکان دهید و
دوباره قهوه را آسیاب کنید .قهوه در این آسیابها به صورت یکدست آسیاب نمیشود و میزان آسیاب را باید با چشم خود
کنترل کنید که دارای خطاست .برای همین هم توصیه می شود که یک راهنمای آسیاب قهوه کنارتان باشد تا بتوانید دقیق
تر کار کنید.
5
دوره باریستا www.ac98.ir
از این آسیابها برای آسیاب مقدار کمی قهوه استفاده میشود و درجه ریز شدن قهوه در بعضی از این آسیابها قابل تنطیم
است .البته اگر بخواهید قهوه را به اندازه قهوه ترک نرم آسیاب کنید باید قدرت دست زیادی داشته باشید.
آسیابهای غلطکی برای آسیاب قهوه در حجم زیاد طراحی شده اند .در این آسیابها قهوه با عبور از بین چند غلطک به پودر
تبدیل می شود .از این آسیاب قهوه در کارخانه جات استفاده می شود.
حال که با انواع آسیاب قهوه آشنا شدی د ،شاید بپرسید چرا باید این وسیله را داشته باشید و چه لزومی بر وجود آن در خانه
است؟
6
دوره باریستا www.ac98.ir
اولین نکته این است که قهوه از قبل آسیاب شده ،یا همان پودر قهوه ،دوام چندانی ندارد و ممکن است قبل از اینکه شما بسته
پودر قهوه را از بازار خریداری کنید ،بیات شده باشد و قهوه تهیه شده از پودر بیات شده چندان دلچسب نخواهد بود.
نکته دوم نیاز به تنظیم درجه آسیاب مناسب با دستگاه شخصی خود در همه حاالت است .شاید قهوهای که از قبل آسیاب
شده باشد با دستگاه شما همخوانی نداشته باشد ،در این صورت تاثیر مخرب بر کیفیت قهوه خروجی و شاید دستگاه خواهد
داشت .اینجاست که راهنمای آسیاب قهوه به کارتان می آید.
نکته سوم این است که شاید شما در برخی از مواقع خواهان استفاده از روش تهیه یا دستورالعمل دیگری برای تهیه قهوه
خانگی خود باشید .در این صورت قهوهای که از قبل آسیاب شده باشد ،نمیتواند تمامی روشها و دستورالعملها را پشتیبانی
کند.
به طور مثال ،برای تهیه اسپرسو به پودر قهوه نرم نیاز است و این در حالی است که برای تهیه قهوه با فرنچ پرس باید قهوه
درشت آسیاب شود .در نتیجه با داشتن یک آسیاب قهوه مناسب و همچنین به همراهی راهنمای آسیاب قهوه ،می توانید
بسیار بهتر قهوه دم آوری کنید.
انتخاب آسیاب
همانطور که از اسم آن مشخص است ،آسیاب با تیغههای تیغی شکل (چیزی شبیه مخلوط کن) ،دارای تیغههایی هستند که
قهوه را برش میزنند تا به درجه مناسب برسد .در این نوع آسیاب ،زمان ،تعیین کننده میزان نرمی و درشتی پودر قهوه است.
هرچه قهوه زمان بیشتری داخل آسیاب باشد ،درجه آن نرمتر خواهد شد .مزیت این نوع آسیابها ،قیمت کم آن است.
آسیابهای تیغهای برای افراد مبتدی گزینه مناسبی است.
اما از معایب این دستگاهها می توان به تهیه پودر آسیاب غیر یکنواخت اشاره کرد .پودری که توسط این نوع تیغهها آسیاب
میشود ،دارای دانههای ریز و درشتی است که میتواند عمل عصاره گیری را در روشهای حساس مانند اسپرسو با مشکل
مواجه کند .به همین دلیل تهیه پودر قهوه با این نوع دستگاهها ،برای روشهای فیلتری مناسبتر است .هرچند برای این روش
ها نیز باید یک راهنمای آسیاب قهوه داشته باشید تا دائما قهوه آسیاب شده را چک کنید.
این نوع آسیاب ها دارای دو تیغه هستند :یکی ثابت است و دیگری به یک موتور متصل بوده و توسط نیروی آن میچرخد.
قهوه در میان این دو تیغه قرار میگیرد و با چرخش تیغه غیر ثابت ،قهوه به پودر تبدیل میشود .در این نوع آسیابها هم
ممکن است یکنواختی قهوه صد در صد نباشد ،اما بسیار کمتر از نوع تیغی شکل است.
آسیابهای با تیغه دندانهای دو نوع هستند .آسیابهایی که تیغه دندانهای آن تخت (تیغه تخت) و آسیابهایی که تیغه
دندانهای آن مخروطی شکل (تیغه مخروطی) است.
تیغههای تخت
7
دوره باریستا www.ac98.ir
نیروی موتور به یکی از تیغهها متصل است و آن را به چرخش در میآورد .میزان ریزی و درشتی پودر قهوه با نزدیک یا دور
شدن صفحات دو تیغه از هم قابل تنظیم است .هرچقدر این دو صفحه از یکدیگر دور باشند ،قهوه درشتتر آسیاب میشود و
بالعکس.
تیغههای مخروطی
تیغههای مخروطی نیز مانند نوع تخت تنظیم میشود ،اما دقت در این نوع تیغهها بیشتر است و پودر قهوه یکنواختتر خواهد
بود .همچنین در این نوع آسیاب ها ،هم مدل های دستی و هر برقی آن ،عمدتا تیغه مخروطی می چرخد و تیغه دایره شکل
دور آن ،ثابت است.
جنس تیغهها
تیغههای دندانهای معموال از دو جنس سرامیک و استیل ساخته میشوند .تیغههای استیل به سرعت گرم میشوند و به سرعت
هم دمای خود را از دست میدهند .تیغههای سرامیکی درست بر عکس این قضیه را شامل میشود ،یعنی زمان زیادی برای
گرم شدن و خنک شدن الزم دارد.
البته جنس های دیگر همچون آلیاژهای فوالدی و دیگر فلزات نیز در برخی تیغه دیده می شود .به هر حال در نهایت این
سازنده آ سیاب و البته کاربرد آن است که جنس تیغه را مشخص می کند .هرچند داشتن یک راهنمای آسیاب قهوه به جنس
تیغه ها خیلی مربوط نیست و تقریبا برای همه آنها یکی است.
حال که تصمیم گرفتید آسیاب قهوه شخصی خودتان را داشته باشید ،باید مواردی را پیش از آسیاب کردن دانه ها رعایت
کنید که در زیر شرح داده شده است:
کمی قبل از درست کردن قهوه ،آن را آسیاب کنید .همانطور که میدانید پودر قهوه خیلی زودتر از دانه قهوه •
حالت ماندگی و بیات شده پیدا می کند .پس آسیاب و نگهداری طوالنی پودر قهوه ،سبب کاهش کیفیت
نوشیدنی شما میگردد .همچنین سعی کنید دانههای قهوه را تا زمان آسیاب در معرض اکسیژن قرار ندهید.
روش استفاده از آسیاب قهوه شخصی خود را بیاموزید و درجه آسیاب دانهها را تنظیم کنید .همانطور که •
میدانید ،میزان آسیاب قهوه با روش تهیه قهوه ارتباط مسقیم دارد .پس حتما راهنمای درجه آسیاب قهوه
کنارتان باشد.
سعی کنید اندازه دقیق مصرف پودر قهوه در تهیه قهوه دلخواه خود را بیاموزید .استفاده از میزان دقیق و •
مناسب پودر قهوه برای تولید یک قهوه دلپذیر بسیار مهم است و ارتباط مستقیم با تجربه شما در تهیه قهوه
دارد .البته موسسه اروپایی قهوه ، SCAEاستانداردی در این خصوص معرفی کرده است.
8
دوره باریستا www.ac98.ir
حال با تمام این تفاسیر نوشیدن یک فنجان قهوه خوش عطر و طعم ،ارزش کمی هزینه کردن را دارد.
اجازه دهید به موضوع اهمیت آسیاب قهوه بازگردیم و بعد هم یک راهنمای درجه آسیاب قهوه را بررسی کنیم.
زمانی که به صورت تخصصی یادگیری در زمینه قهوه را آغاز میکنیم ،چند قانون طالیی را فرا میگیریم .یکی از این قوانین،
این است که همیشه باید از قهوه تازه استفاده کرد و قهوه از پیش آسیاب شده ) (Pre-groundطعم بیات شدگی میدهد.
اما آیا این حقیقت دارد؟
اجازه دهید ببینیم به جای این که خودمان را برای تهیه یک فنجان قهوه به زحمت بیندازیم ،با یک قهوه از پیش آسیاب شده
به چه حسی دست پیدا میکنیم.
برای ایجاد سطح تماس بیشتر قهوه رست شده با آب و در نتیجه عصاره گیری هرچه بهتر در طعم و عطر ،قهوه را آسیاب
میکنیم .اگر ما دانههای کامل قهوه رست شده را در آب قرار دهیم ،ممکن است در نهایت به قهوهای بسیار رقیق برسیم ،اما
این کار زمان نسبتا زیادی نیاز دارد و ضمن این که در نهایت نیز فاقد عطر و طعم مطلوبی خواهد بود.
آسیاب کردن قهوه به این معنی است که دانههای قهوه بیشتر و بهتر در تماس با آب قرار میگیرند .این اتفاق باعث میشود
که ترکیبات قهوه به سرعت در آب حل شوند و ترکیبات بیشتری از قهوه عصاره گیری شود .حال برای این که مزایا و معایب
قهوه از پیش آسیاب شده را بهتر درک کنید ،حتی اگر از راهنمای درجه آسیاب قهوه استفاده می کنید ،درک اصل عصاره
گیری ترکیبات قهوه اهمیت دارد.
هنگامی که قهوه پودر میشود ،تماس بیشتری با محیط اطرف خود پیدا میکند .قهوه در هنگام رست ،گازهایی آزاد میکند
که این آزادسازی گاز ،برای ایجاد عطر و طعم بهتر بسیار مهم و ضروری است .دیاکسید کربن در زمان دم کردن قهوه باعث
ایجاد اسیدکربنیک میشود که طعم ناخوشایندی ایجاد میکند.
9
دوره باریستا www.ac98.ir
آسیاب کردن قهوه باعث افزایش آزادسازی گازها میشود و اگر قهوه را آسیاب کرده و آن را در هوای آزاد رها کنیم ،بیشتر
عطر و طعم خود را از دست خواهد داد و در این صورت ممکن است طعمی بیمزه و بیات شده به خود بگیرد.
همچنین ،قهوه آسیاب شده نسبت به رطوبت نیز آسیبپذیرتر است .هنگامی که قهوه رست شده مرطوب شود ،این
آسیبپذیری بر روی روغنهایی که به طعم قهوه کمک میکنند ،تاثیر منفی میگذارد.
به دلیل بیشتر بودن سطح تماس پودر قهوه با محیط نسبت به دانههای درشتتر ،بیات شدگی نیز سریعتر در آن اتفاق خواهد
افتاد.
قهوهای که گازها و روغنهای خود را از دست داده باشد ،طعم فوقالعادهای نخواهد داشت .دقیقا به همین دلیل است که قهوه
از پیش آسیاب شده شهرت خوبی ندارد .پس چرا زمان گذاشتهاید تا دانههای باکیفیت قهوه را به دست آورید ،آنها را در
بهترین حالت رست کرده و آسیاب کنید و سپس اجازه دهید به راحتی طعم و عطر خود را از دست بدهند؟
«کن سلبی» ،برنده «مسابقات تستکنندگان طعم ایاالت متحده» در سال 2۰۱۸است .او درباره قهوه از پیش آسیاب شده،
چنین میگوید:
«دو تفاوت اصلی وجود دارد که به صورت تجربی میتوانید با نوشیدن قهوه از پیش آسیاب شده متوجه شوید .عطر و اسیدیته
این نوع قهوه در مقایسه با قهوه آسیاب شده تازه به حداقل خود میرسد»
اما آیا میتوانیم طعم قهوه از پیش آسیاب شده را تازه نگه داریم؟ به عبارتی دیگر ،برای جلوگیری از افت کیفیت قهوه چه
کاری میتوانیم انجام دهیم؟ پاسخ «سلبی» این است که هیچ کاری از این اتفاق جلوگیری نمیکند .با این حال ،میتوانیم
این فرایند افت کیفیت را تا حد قابل توجهی آهسته کنیم.
برای مثال ،توصیههایی که برای نگهداری دانههای کامل قهوه میشود ،در مورد قهوه آسیاب شده نیز کاربرد دارند .مهمترین
کار این است که از قرار گرفتن قهوه در معرض عوامل محیطی نظیر اکسیژن ،دمای باال و نور جلوگیری کنیم .این کار را به
سادگی میتوان توسط نگهداری قهوه در یک شیشه دردار درون کابینت انجام داد.
«کن سلبی» همچنین میگوید که راه ایدهآل برای نگهداری قهوه آسیاب شده ،استفاده از ظروف بستهبندی مهر و موم و
وکیوم شده است که حالت خالء دارند .همچنین ،باید از نگهداری در یخچال پرهیز کرد ،زیرا دمای زیاد باال یا پایین و رطوبت
نیز برای حفظ طعم مناسب نیست.
به این نتیجه رسیدیم که نگهداری قهوه به صورت دانههای کامل برای به حداقل رساندن افت عطر و طعم بهتر است .بنابراین،
این سوال پیش میآید که آیا بهتر نیست همیشه دانههای تازه را برای هر فنجان قهوه آسیاب کنیم؟ پاسخ این است که معموال
بله؛ گرچه همیشه هم اینگونه نیست!
10
دوره باریستا www.ac98.ir
هنگام آسیاب قهوه ،دانههای آن به قطعاتی ریز تقسیم میشود .اگر برای این کار از یک آسیاب تیغهای یا یک آسیاب دندهای
کیفیت پایین استفاده کنیم ،پودر به دست آمده دارای اندازههای متفاوت میشود و یکنواخت نخواهد بود و در نتیجه طبق
راهنمای درجه آسیاب قهوه نیست.
این عدم یکنواختی پودر قهوه به معنی عدم یکنواختی عصاره گیری قهوه است .به عبارت دیگر ،در زمان عصاره گیری ،ترکیبات
این پودر به صورت نامنظم با مقادیر مختلف در آب آزاد میشود .در زمان تهیه ،ابتدا اسیدیته ،سپس شیرینی و بعد تلخی را
خواهیم داشت .هدف ما در زمان دم کردن قهوه این است که به ترکیبی متعادل از این ترکیبات دست پیدا کنیم.
هنگامی که قهوه آسیاب شده یکدست داریم ،میدانیم که با یک روش مشابه ،هر ذره به میزانی مشابه با ذرات دیگر ترکیبات
خود را آزاد میکند .به این ترتیب میتوانیم بر روی طعم و عطر قهوه کنترل بیشتری داشته باشیم.
اما زمانی که قهوه یکنواخت آسیاب نشده باشد ،برخی ذرات سریع تر عصاره خود را در آب آزاد میکنند و ممکن است در
نهایت یک قهوه بیش از حد تیره یا با طعمی نامطلوب داشته باشیم .در زمان استفاده از قهوهای که یکنواخت آسیاب نشده،
غیرممکن است که بتوانیم پارامترها را کنترل کرده و با یک روش ،فنجانهای قهوه با عطر و طعمی یکسان تهیه کنیم .حتی
اگر از یک راهنمای درجه آسیاب قهوه استفاده کنیم.
یک آسیاب بی کیفیت باعث ایجاد ذرات بسیار ریزی از قهوه نیز میشود .این ذرات بسیار سریع ترکیبات خود را در آب آزاد
میکنند .همین اتفاق نیز به تلختر شدن قهوه ناشی از عصاره گیری بیش از اندازه ترکیبات قهوه منجر میشود .عالوه بر این،
ممکن است ذرات بزرگ تر نیز ترکیبات خود را به درستی آزاد نکنند و باعث ایجاد طعمی ترشمزه شوند.
«الکس چوپین» ،متخصص پشتیبانی در شرکت «باراتزا» است که آسیابهای دندهای قهوه تولید میکند .او در مورد اهمیت
یک آسیاب دندهای با کیفیت در تهیه یک فنجان قهوه میگوید:
« اولین قدم بزرگ ،تهیه قهوه با کیفیت است؛ اما قدم دوم آسیاب صحیح است که میتواند بر روی ارائه یک قهوه با کیفیت
تاثیرگذار باشد»
بنابراین ،اگر قصد دارید کیفیت فنجان قهوه خود را بهبود دهید ،به آسیاب قهوهتان نگاهی مجدد داشته باشید .آیا این آسیاب،
قهوهای یکنواخت به شما تحویل میدهد؟ اگر اینچنین نیست و از طرفی هم نمیتوانید برای خرید یک آسیاب جدید و خوب
هزینه کنید ،پس قهوه خود را الک کنید تا یکنواخت باشد .اینگونه بسیار بهتر می توانید از راهنمای درجه آسیاب قهوه استفاده
کرده و درجه مناسب را انتخاب کنید.
اما شاید هنگامی که یک آسیاب با کیفیت در اختیار ندارید یا راهنمای درجه آسیاب قهوه در دسترس تان نیست ،استفاده از
قهوه از پیش آسیاب شده بهتر باشد .مثال ممکن است رستکننده محل شما یا کافیشاپ نزدیکتان آسیابی با کیفیت باال
داشته باشد .پس چرا از آنها قهوه آسیاب شده نخرید؟
11
دوره باریستا www.ac98.ir
برای همین اگر مقدار کمی قهوه بخرید و به درستی آن را نگهداری کنید ،کیفیت بهتری نسبت به زمانی که خودتان قهوه را
آسیاب میکنید ،به دست میآورید.
در این مورد« ،الکس چوپین» یک قهوه که یک هفته پیش آسیاب شده را با قهوه تازهای که با آسیابی بیکیفیت آسیاب شده،
مقایسه کرده است .نتیجه این بود که قهوه از پیش آسیاب شده بهتر از قهوه آسیاب شده با آسیاب تیغهای بود .او میگوید:
«نتیجه برای من حیرتآور بود .اطمینان داشتم که حتی یک قهوه تازه بد آسیاب شده هم از یک قهوه از پیش آسیاب شده
بهتر است .با این حال ،قهوه آسیاب شده تا یک هفته هم کیفیت خود را حفظ کرد .تجربه من این بود که اگر قهوه از پیش
آسیاب شده خیلی کهنه نشده باشد ،عطر و طعمی بهتر از قهوه آسیاب شده با آسیاب تیغهای و بد دارد»
« گرچه این عقیده من خالف عرف است ،اما من یک قهوه از پیش آسیاب شده با یک آسیاب خوب را به قهوه تازهای که با
آسیاب تیغهای آسیاب شود ،ترجیح میدهم»
با این حال ،به خاطر داشته باشید که قهوه آسیاب شده به سرعت کیفیت خود را از دست میدهد .بنابراین ،اگر میخواهید
قهوه از پیش آسیاب شده را نگهداری و استفاده کنید ،بهتر است که مقداری درشتتر آسیاب شده باشد.
گرچه قاعده کلی این است که قهوه تازه از قهوه از پیش آسیاب شده بهتر است ،اما فراموش نکنید که این قانون با فرض این
است که هر دو قهوه ،یکسان باشند .اگر یک آسیاب با کیفیت در اختیار ندارید ،شاید بهتر باشد از رستکننده بخواهید قهوهتان
را آسیاب کند.
میتوانید دو فنجان قهوه را با قهوه از پیش آسیاب شده و قهوهای که خودتان آسیاب کردهاید ،مقایسه کنید .ممکن نتیجه کار
شما را شگفتزده کند!
12
دوره باریستا www.ac98.ir
اگر میخواهید قهوه ای که هر بار تهیه میکنید خوشمزهتر ،شیرین و متعادل باشد و از عطر و رایحهی فوق العادهای برخوردار
باشد ،باید به عوامل و متغیرهای زیادی توجه کرد ،اما بعد از دانه قهوه با کیفیت و وسیله مناسب ،مهمترین عامل درجه آسیاب
قهوه است .البته این امر به طور متناوب باید با راهنمای درجه آسیاب قهوه تطابق داده شود.
رمز تهیه قهوه عالی در عصاره گیری آن نهفته است اما این به چه معناست؟ عصاره گیری به فرآیند استخراج ترکیبات عطر و
طعم و رایحههای قهوه از دانه آن با آب داغ گفته میشود و هرچه این امر بهتر صورت پذیرد قهوه بهتر خواهد بود.
البته تمامی ترکیبات رایحهای و طعمی یکسان نیستند .برخی به قهوه تلخی می بخشند و برخی دیگر شیرینی ،برخی مزهای
میوهای ایجاد میکنند و برخی دیگر ترشی .و البته در فواصل زمانی و دمایی مختص به خود هم آزاد میشوند.
«تاد گولدز وورتی» ،مدیر بخش عمده «کالچ کافی» و قهرمان بهترین دم آور قهوه در سالهای 2۰۱۴و 2۰۱۶آمریکا در این
باره میگوید « :ترکیبات قهوه در مسیر قابل پیش بینی شونده ای آزاد میشوند .به طوری که ابتدا اسیدها ،شیرینی و در آخر
تلخی آزاد میشود».
به این ترتیب با کنترل میزان عصاره گیری میتوان میزان این ترکیبات در قهوه را نیز کنترل کرد.
در نتیجه هنگامی که آسیاب قهوه دقیق و یکسان باشد و از راهنمای درجه آسیاب قهوه استفاده کنیم ،این عصاره گیری نیز
بسیار بهتر انجام خواهد شد.
همانطور که گفتیم چندین عامل بر تهیه قهوه تاثیر میگذارد که درجه آسیاب ،زمان دم آوری ،دمای آب،دانههای قهوه و… از
آن جمله هستند که در مورد هر کدام توضیحی اجمالی خواهیم داد.
دانههای قهوه :همه دانههای قهوه یکسان نیستند .آنها دارای منطقه متفاوت ،انواع متفاوت ،روش فرآوری متفاوت و… هستند
که بر طعم و عطر قهوه تاثیر میگذارند.
زمان دم آوری :هرچه زمان بیشتر باشد ،عصاره گیری بیشتر میشود.
درجه آسیاب :هرچه سطح تماس آب با قهوه بیشتر باشد ،در یک زمان مشخص ،عصاره گیری بیشتری انجام میشود.
پس با انتخاب بهترین درجه آسیاب یک فنجان عالی قهوه خواهیم داشت .اما اگر درجه را اشتباه انتخاب کنیم چه اتفاقی
خواهد افتاد؟ اینجاست که اهمیت داشتن یک راهنمای درجه آسیاب قهوه مشخص می شود.
13
دوره باریستا www.ac98.ir
اگر پودر قهوه بسیار درشت باشد غلظت و تراکم قهوه در فنجان کم خواهد شد و رایحه و عطرهای کمی به دست خواهد آمد.
چرا که سطح تماس آب با قهوه کم شده و عصاره گیری کاهش مییابد.
در طرف دیگر زمانی که پودر قهوه بسیار نرم باشد ،عصاره گیری بیش از حد صورت میگیرد که در این صورت تلخ تر خواهد
شد .همچنین عطر و رایحه قهوه نیز به سختی قابل تشخیص خواهد بود.
درجه آسیاب ایده آل و مناسب به عواملی بستگی دارد که در زیر به چند نمونه از آنها اشاره میکنیم .چیزهایی که در یک
راهنمای درجه آسیاب قهوه به آنها توجه می شود.
دانه های قهوه :از آنجایی که هیچ دانه قهوه ای شبیه به یکدیگر نیست باید در زمان خرید قهوه جدید ،درجه آسیاب مناسب
برای آن را نیز پیدا کرد .البته راهنمای درجه آسیاب قهوه برای همه آنها یکی است و شما تنها باید با توجه به نوع قهوه ،درجه
مناسب را پیدا کنید.
وسیله تهیه قهوه :وسیلههای تهیه قهوه متفاوت ،نیاز به درجات آسیاب متفاوت دارند.
زمان رست قهوه :هرگز فراموش نکنید که قهوه نیز یک محصول کشاوری است و درست مانند شیر و نان بهتر است از تازه
آن استفاده کرد .از زمانی که قهوه رست شود ،شروع به آزاد کردن گازهای خود میکند که در این صورت عطر و رایحه خود
را به آرامی از دست میدهد.
درجه رست :درجات رست به ما میگویند که چگونه رایحههای آنها آزاد میشوند .درجات تیرهتر به دلیل گرمای بیشتری
که دریافت کرده اند ،سریعتر در آب واکنش میدهند و در نتیجه عصاره گیری با سرعت بیشتری انجام میپذیرد .برای همین
به طور کلی بهتر است برای رست های تیرهتر از درجات درشتتر استفاده شود و برای رست روشنتر از درجات نرم تر .این
مورد را می توانید با استفاده از راهنمای درجه آسیاب قهوه امتحان کنید.
جدای از اینکه برای این اطمینان باید از راهنمای درجه آسیاب قهوه استفاده کنید ،همیشه به یاد داشته باشید که حیاتی
ترین موضوع یک دست بودن درجه آسیاب است .اگر پودر قهوه شما با اندازههای متفاوت آسیاب شود ،به طبع عصاره گیری
آنها نیز متفاوت صورت میپذیرد و نتیجه رایحه و طعم ناخوشایند در فنجان قهوه خواهد بود .برای حل این مشکل آسیاب با
کیفیت مناسب تهیه کنید.
زمانی که آسیاب با کیفیت داشتید الزم است آن را در بهترین شرایط حفظ کنید .بنابراین زمانبندی خاصی برای تمیزکاری
آن داشته باشید و هر زمان که تیغههای آن نیاز به تعویض داشت آنها را تعویض کنید.
14
دوره باریستا www.ac98.ir
به منظور انتخاب بهترین درجه آسیاب برای قهوه ،از مناسب ترین درجه برای روش تهیه مورد استفاده خود مطمئن شوید و
به همین منظور از یک راهنمای درجه آسیاب قهوه خوب کمک بگیرید .سپس درجات مختلف را امتحان کنید تا بهترین آن
را بیابید و هر بار نتیجه را یادداشت کنید.
هر زمان که احساس کردید قهوه به خوبی عصاره گیری نشده است تنظیمات آسیاب را تغییر دهید و از مابقی عوامل موثر نیز
مطمئن شوید.
درجه آسیاب یک اهرم قدرتمند برای تاثیر روی عطر و طعم قهوه شماست .با کنترل درجه آسیاب که البته کار سادهای هم
نخواهد بود ،میتوانید در تهیه قهوه مهارت خاصی پیدا کنید.
حال در این قسمت ما یک راهنمای درجه آسیاب قهوه شامل ۷درجه از میزان آسیاب قهوه را بر مبنای دستگاه های مختلف
تهیه قهوه با تصاویر با کیفیت برای شما به نمایش گذاشتهایم .دقت کنید که قطر سکه موجود در تصاویر 2۱.2۱میلی متر و
ضخامت آن ۱.۹۵میلی متر است.
از درجه بسیار درشت برای آماده کردن قهوه سرد دم (کلد برو) با قهوه ساز تادییا دیگر روش های دم آوری سرد ،استفاده می
شود .این درجه درشت ترین میزان در راهنمای درجه آسیاب قهوه است و بیشتر از این نباید درشت باشد.
15
دوره باریستا www.ac98.ir
درجه درشت برای دستگاه فرنچ پرس و عملیات چشیدن طعم قهوه یا همان Cuppingمناسب است.
درجه متوسط رو به درشت ،آسیاب قهوه برای تهیه قهوه با دستگاه های تخصصی مانند کمکس و کافه سولو مناسب است.
این درجه یکی از محبوب ترین درجات آسیاب قهوه برای قهوه های دمی است.
16
دوره باریستا www.ac98.ir
این درجه آسیاب متداول ترین و استاندارترین درجه به خصوص برای انواع قهوه های دمی ازجمله V60و کلور در راهنمای
درجه آسیاب قهوه است .همچنین از درجه متوسط آسیاب قهوه برای تهیه قهوه با دستگاه دریپ پات نیز استفاده می شود.
این درجه نیز برای دستگاه هایی همچون ائروپرس یا دیگر روش های دمی و دستگاه های مخروطی و وکیوم پات کاربرد دارد.
17
دوره باریستا www.ac98.ir
آسیاب نرم یا ریز را می توان مخصوص اسپرسو و موکاپات دانست .البته برای موکاپات باید کمی درشت تر از اسپرسو باشد.
از درجه خیلی نرم برای تهیه قهوه ترک و قهوه عربی استفاده میشود و تقریبا می توان گفت روش دیگری از این درجه
استفاده نمی کند .همچنین این درجه آسیاب ،ریزترین میزان در راهنمای درجه آسیاب قهوه را دارد و کمتر از آن نباید باشد.
اگر شما باریستا هستید بهتر است از آسیاب دارای درجه قابل تنظیم دقیق و ترجیحاً درجه های دیجیتال •
ا ستفاده کنید تا میزان آسیاب قهوه شما به اندازه باشد و همیشه پودر قهوه ای یکدست داشته باشید.
اگر شما به قهوه عالقمندید و میخواهید در منزل قهوه خود را آسیاب کنید ،با چند بار تمرین و دم کردن •
قهوه آسیاب شده به میزان آسیاب قهوه دست پیدا خواهید کرد .برای مثال اگر برای موکاپات (اسپرسو ساز
18
دوره باریستا www.ac98.ir
رو گازی) قهوه آسیاب کردید و هنگام دم کردن قهوه خروجی آبکی بود باید قهوه را ریزتر آسیاب کنید و اگر
قهوه از دستگاه به سختی خارج شد باید آسیاب قهوه خود را کمی درشت تر کنید .همه این موارد البته باید
طبق یک راهنمای درجه آسیاب قهوه باشد تا درست پیش رود.
دوزینگ (اندازه گیری مقدار قهوه مورد نیاز برای گرفتن اسپرسو استاندارد)
قهوه اسپرسو ،نوشیدنی دلپذیریست که این روزها نقل همه مجالس و پایه ثابت اکثر فروشگاه های قهوه فروشی در سطح
کشور شده است .قهوه اسپرسو همچنین یکی از پرطرفدارترین قهوه های دنیا به شمار میرود.
شاید بتوان دالیل مهم محبوبیت آن را سرعت باالی فرآیند طرز تهیه قهوه اسپرسو ،غلظت باالی قهوه خروجی ،تاثیر گذاری
زیاد و سرعت در تاثیر گذاری بر بدن دانست .امروزه در ایران و جهان دستگاه های بسیاری برای تهیه این قهوه دوست داشتنی
ساخته شده است .دستگاه هایی که میتوانند با گاز و یا برق و با کیفیت های متفاوت یک قهوه اسپرسو تولید کنند.
طبق تعریف عامی که همه آن را پذیرفته اند ،اسپرسو ) (Espressoبه نوعی قهوه غلیظ اطالق میشود که در اوایل قرن
بیستم میالدی در شهر میالن کشور ایتالیا و توسط آنجلو موریندو ابداع شد.
به طور خالصه هم داستان تولد این روش دم آوری قهوه این بوده که بعد از محبوبیت قهوه در میان همه مردم ،بسیاری از آنها
مانند کارگران وقت کافی نداشتند تا منتظر آماده شدن قهوه باشند .برای همین باید روش سریع تری جایگزین می شد .در
این میان آقای موریندو دستگاه اسپرسو را اختراع می کند تا کارگران ایتالیایی به سرعت قهوه شان را تحویل بگیرند.
19
دوره باریستا www.ac98.ir
البته این را هم باید یادآور شد که قهوه اسپرسو یک مدل از دانه قهوه نیست .بلکه یک روش تهیه قهوه است .روشی که با عبور
دادن آب نزدیک به نقطه جوش با فشار زیاد از میان دانههای آسیاب شده قهوه ،تهیه میشود .اسپرسو همچنین پایه تهیه
بسیاری از نوشیدنی ها مثل کاپوچینو ،کافه الته ،کافه ماکیاتو ،کافه آمریکانو و … است.
میزان کافئین موجود در اسپرسو در واحد حجم از سایر نوشیدنیها بیشتر است .به این دلیل هم هست که اکثر اوقات در
مقیاسهای کوچک سرو میشود .به طورکلی ،یک اسپرسو ۶۰میلی لیتری دارای ۸۰الی ۱۵۰میلی گرم کافئین است .در
حالیکه یک قهوه معمولی با حجم 2۴۰میلی لیتر داری ۹۵الی 2۰۰میلی گرم کافئین است.
همانطور که گفته شد ،اسامی مختلف برای قهوه ،با توجه به روش های دم آوری آنها انتخاب شده اند .برای مثال قهوه ترک
یک روش خاورمیانه ای برای دم آوری قهوه است .این روش درجه آسیاب بسیار ریزی می خواهد و با ابزاری به نام جذوه یا
همان قهوه جوش ترک درست می شود .حال این چیزها درباره قهوه اسپرسو نیز صدق می کند.
به طورکلی قهوه اسپرسو روشی است که در آن آسیاب قهوه ریز است .برای دم آوری آن هم آب جوش را با فشار زیاد از میان
دانه های آسیاب شده عبور می دهند .البته با تخصصی شدن صنعت قهوه در چند دهه اخیر ،حتی فرآیند برشته کردن (رست)
قهوه نیز برای انواع دم آوری ها حائز اهمیت شده است.
به طوری که برشته کاری های تخصصی در سراسر جهان ،پروفایل های مشخصی را جهت برشته کردن قهوه برای روش
اسپرسو دارند.
برای تهیه یک اسپرسو عالی و ایده آل مواردی وجود دارد که حتما باید رعایت شوند .عواملی که ما آن ها را عوامل متغیر
می نامیم .برخی از این عوامل در مورد اکثر روش های دم آوری قهوه و همچنین در طرز تهیه قهوه اسپرسو صدق می کنند.
ولی برخی دیگر صرفا مخصوص قهوه اسپرسو هستند .حال در زیر به بررسی این موارد میپردازیم.
آب :بیش از ۹۰درصد قهوه عصاره گیری شده را آب تشکیل می دهد .برای همین طعم اسپرسو شما به مقدار بسیار زیادی
وابسته به آبی است که از آن استفاده میکنید .میزان رسوبات و مواد معدنی موجود در آب باعث کاهش شدید کیفیت قهوه و
آسیب رسیدن به دستگاه و تجهیزات میشود .اگر در حال حاضر با این مشکالت رو به رو نشده اید ،پس بهتر است هرچه
سریعتر آب مورد استفاده خود را بهتر بشناسید.
دستگاه های سنجش میزان سختی و سایر اطالعات آب عموما دستگاه های گران قیمتی هستند .ولی شما میتوانید اطالعات
مربوط به آب مصرفی تان را از اداره آب شهر و منطقه خود جویا شوید .سپس در صورت باال بودن میزان رسوبات و مواد معدنی
ناخواسته می توانید تصمیم بگیرید که از دستگاه تصویه آب استفاده کنید یا خیر .هرچند بهترین انتخاب می تواند آب معدنی
با درجه سختی بین ۱۰۰تا ۱۸۰باشد.
20
دوره باریستا www.ac98.ir
درجه آسیاب :قبل از شروع به تهیه قهوه مسلما نیاز است که آن را آسیاب کنید .با توجه به روش دم آوری قهوه ،میزان
آسیاب قهوه نیز متفاوت است .اگر خودتان قهوه را آسیاب میکنید ،در طرز تهیه قهوه اسپرسو باید آن را نرم یا به اصطالح
Fineآسیاب کنید .به نحوی که وقتی پودر قهوه را زیر انگشتانتان لمس میکنید ،زبری کمی مانند دانه های نمک احساس
کنید.
دقت کنید که اگر آسیاب خیلی ریز باشد ،آب از بین آنها عبور نمی کند و قهوه به اصطالح می سوزد .اگر هم درشت تر از
میزان مناسب باشد ،آب خیلی سریع از بین پودر قهوه رد می شود و عصاره گیری درستی انجام نمی شود.
مقدار یا دوز :برای تهیه یک دوبل اسپرسو بهتر است از ۱۸تا 2۱گرم پودر قهوه استفاده کنید .زمانی که شما قهوه بیشتری
استفاده میکنید این افزایش بر کلیت کیفیت قهوه خروجی و طعم و مزه آن تاثیر میگذارد .شما میتوانید با آزمون و خطا
میزان قهوه را با توجه به سلیقه خودتان تعیین کنید .اما توجه داشته باشید در اضافه کردن قهوه زیاده روی نکنید ،چون
ممکن است ایراداتی مانند فشار به پمپ دستگاه ،عدم خروج صحیح قهوه و تلخی بیش از حد را به همراه داشته باشد.
فشرده ساختن (تمپ کردن) :فاکتور مهم در طرز تهیه قهوه اسپرسو فشرده کردن یا به اصطالح تمپ کردن قهوه است.
این کار که به وسیله تمپر انجام می شود ،باعث محدود شدن جریان آب و در نتیجه همجواری بیشتر آب با قهوه میشود.
فشرده ساختن قهوه جزو جدا ناشدنی در تهیه قهوه اسپرسو با دستگاه های اسپرسو ساز است .برای همین از اهمیت باالیی
برخوردار است.
میزان فشرده شدن قهوه به میزان فشاری که شما به تمپر وارد میکنید بستگی دارد .فشار توصیه شده برای فشرده ساختن
قهوه ۳۰پوند معادل ۱۳.۵کیلوگرم است.
21
دوره باریستا www.ac98.ir
دما :دمای ایده آل آب برای تهیه قهوه بین ۹۰تا ۹۶درجه سانتیگراد است و برخی از اسپرسو ساز ها این امکان را فراهم
میکنند تا ما بتوانیم این دما را کنترل کنیم .اگر دستگاه شما این قابلیت را دارد میتوانید با تست کردن دماهای مختلف
نتایج حاصل شده را با هم مقایسه کنید و بهترین دما را برگزینید .اگر هم دستگاهتان قابلیت تنظیم دما ندارد ،کافی است به
شرکت سازنده اعتماد کنید و پس از روشن کردن دستگاه به اندازه کافی صبر کنید تا دستگاه کامال گرم شود.
میزان قهوه خروجی :در مورد قهوه های دمی مواردی که اندازه گیری میشوند ،میزان پودر قهوه ورودی (مورد استفاده) و
میزان آب ورودی است .ولی در مورد قهوه اسپرسو میزان پودر قهوه ورودی ( مورد استفاده ) و قهوه خروجی را اندازه گیری
میکنیم.
بسته به مقدار قهوه ای که استفاده میکنید و اندازه سبد دستگاهتان ،یک شات قهوه بدون در نظر گرفتن وزن فنجان باید
حدود ۳۰گرم خروجی داشته باشد .البته اگر می خواهید دقیق تر عمل کنید ،بهتر است نسبت هایی که به صورت استاندارد
معروف شده اند را در نظر بگیرید .مثل نسبت ۱به 2که می گوید مثال اگر ۱۸گرم قهوه داخل پرتافیلتر دارید ،باید چیزی
حدود ۳۶میلی لیتر عصاره گیری کنید.
زمان :با دوز و میزان خروجی ذکر شده ،چیزی حدود 2۵تا ۳۵ثانیه زمان می برد تا عصاره گیری کامل شود .اگر فنجان
شما در نیمی از این زمان پر شد ،برای شروع کار بد نیست و در آینده با تمرین و دقت بیشتر به همین نتیجه درست رسید.
اسپرسو به طور معمول حدود ۳۰میلیلیتر قهوه را در بر میگیرد .یک اسپرسو خوب میتواند با طعم شیرین و غلیظ خود
بهترین قسمت یک روز شما باشد .
در زمان هر نوع از قهوه باید مقدار دقیق پودر قهوه ،آب ،زمان عصاره گیری ،و حجم نهایی را دانست .تمامی این عوامل با
یکدیگر رابطه مستقیم دارند .اما برای اسپرسو فعال میزان اولیه آب را در نظر نمیگیریم.
به طور کلی زمان عصاره گیری برای یک اسرسو خوب 2۵ثانیه هست مگر اینکه از دستورالعمل های خاص •
میزان پودر قهوه بسته به نوع سبد قهوه متفاوت است اما تقریبا این میزان ۸تا ۱۰گرم برای تک شات •
خواهد بود.
یک شات تک ساپرسو تقریبا حدود 2۵تا ۳۵میلیلیتر است که با رعایت کردن موارد باال به راحتی قابل •
دستیابی است.
البته به یاد داشته باشید که این مقادیر استاندارد هستن و ممکن است تغغیر کنند چون قهوهها متفاوت هستند وبرخی در
زمان و مقدار کمتر یا بیشتر بهتر خواهد بود.
22
دوره باریستا www.ac98.ir
تمپ کردن قهوه را شاید خیلی از شما نامش را شنیده باشید و حتی از آن استفاده کنید ،اما استفاده از آن به سبک اصولی و
همانند باریستاهای حرفه ای موضوعی است که شاید برای خیلی از شما مورد سوال قرار گرفته باشد .اگر به بخش های مختلف
تهیه قهوه نگاه کنیم متوجه خواهیم شد که انجام اینکار با تمپر ،جز معدود کارهای دستی می باشد که هنوز بر عهده باریستاها
می باشد.
23
دوره باریستا www.ac98.ir
معنی واژه تمیپینگ“ tampingپر کردن سوراخی با شِن” می باشد .این واژه که با گذشته زمان وارد صنعت قهوه شد به
عملی اختصاص داده شد که پودر قهوه را درون پُرتافیلتر میریزیم .دقیقاً چیزی شبیه به ریختن شِن (پودر قهوه) درون یک
! سوراخ به نام پورتافیلتر و فشرده کردن آن
پس اگر بخواهیم ساده تر توضیح بدیم ،زمانی که شما پودر قهوه ای خریدید را داخل پرتافیلتر می ریزید و اون رو فشار می
دهید تا حجمش کم شده و متراکم شود را تمپینگ یا تمپ کردن میگن و به اون وسیله ای که این عمل فشار را باهاش انجام
میدیم تمپر قهوه میگیم.
اینکار تنها برای روش تهیه قهوه ای به نام اسپرسو استفاده می شود که از اسپرسوساز برقی برای تهیه آن استفاده می شود و
در سایر روش های تهیه قهوه وسیله ای به نام پرتافیلتر وجود ندارد که بخواهد قهوه درون آن را تمپ کنیم.
عمل تمپ کردن قهوه یک کار حرفه ای و به نوعی هنری می باشد که نیاز به تجربه دارد تا شما بتوانید آن را به بهترین شکل
انجام دهید ،ولی فراموش نکنید که با انجام درست آن می توانید طعم و عطر قهوه خود را به شکل ویژه ای ارتقا دهید.
گاهاً این موضوع را مشاهده می کنیم که خیلی از افراد ادعا می کنند بدون انجام تمپ کردن اسپرسو خوش مزه ای می گیرند،
در حالی که می توان گفت قطعاً شما با تمپ نتیجه ای بهتری دارید ،چون اگر به طرز کار تمپینگ دقت کنید این موضوع را
پی خواهید برد.
زمانی شما عطر و طعم قهوه را خواهید داشت که به درستی از آن عصاره گیری کنید و به نوعی با استفاده از آب بتوانید مزه
قهوه را از پودر آسیاب شده بیرون بکشید .حال وقتی شما پودر قهوه را درون پرتافیلتر میریزید درون پودر ،روزنه ها و محافظی
از هوا ایجاد می شود که وقتی آب به پودر قهوه شما می رسد ،از آن ها عبور می کند.
24
دوره باریستا www.ac98.ir
پودر قهوه جامد می باشد و آب مایع ،و همانطور که می دانید ب تالش می کند که روزنه ای برای نفوذ پیدا کند و وقتی شما
عم ل هم سطح کردن و تمپ کردن قهوه را انجام ندهید ،آب به راحتی این روزنه را پیدا کرده و بدون اینکه روغن ،طعم واقعی
و عصاره اصلی را از قهوه شما خارج کند ،از قهوه ساز خارج می شود.
برای همین موضوع میگوییم اگر تمپ کردن شما با تمپر صحیح انجام بشه قطعاً طعم و مزه قهوه شما بهتر خواهد شد و یکی
از مشکالت مهم شما که آبکی شدن طعم قهوه می باشد ،رفع خواهد شد.
اول از هر چیزی باید به این نکته اشاره کنم که شما بهتر است قهوه را تمپ نکنید تا اینکه تمپ کردن رو به طور اشتباه انجام
دهید .زمانی که شما تمپینگ را به اشتباه انجام دهید ،سطح قهوه شما صاف نمی باشد و روزنه ها از بین نرفته است ،به همین
خاطر عصاره گیری تنها از قسمتی از قهوه انجام خواهد شد.
از آنجایی که تمپ کردن برای تهیه اسپرسو با دستگاه های برقی و موکاپات اصوالً استفاده می شود پس پودر قهوه ای که
استفاده می کنید باید دارای آسیاب ریز و در اصطالح آردی باشد تا گام های زیر را به ترتیب انجام دهیم.
25
دوره باریستا www.ac98.ir
اول اینکه شما الزم است به روشی پرتافیلتر دستگاه را از پودر قهوه آسیاب شده پر کنید ،برای اینکار بهتر است شما بیشتر از
حجم پرتافیلتر به آن قهوه اضافه کنید و مقادیر اضافی پودر را با کشیدن یک انگشتم آرام از سطح کم کنید.
در این مرحله به هیچ وجه نباید فشاری به پودر قهوه با انگشت شما بیاید و فقط حجم قهوه مورد نیاز برای پر شدن پرتافیلتر
را بدست بیاورید.
گام دوم در تمپ کردن صحیح و حرفه ای استفاده از وسیله ای برای همگن سازی پودر قهوه می باشد .بسیاری از باریستاها
و کافی شاپ ها با چنگک هایی مخصوص اینکار را انجام میدهند ولی شما می توانید به راحتی با وسیله ای مثل سوزن اینکار
را بکنید.
در واقع شما با سوزن کال بخش های پودر را هم می زنید و کمی زیرو رو میکنید تا پودر قهوه شما در تمام قسمت های
پرتافیلتر به یک اندازه پخش شده باشد.
بعد از اینکه در بخش قبل قهوه را برای تمپ کردن یک دست کردیم ،نیاز است که سطح را کامالً صاف کنید تا در تمپینگ
کار به بهترین شکل پیش برود.
جز تجهیزات یک باریستا حرفه ای برای اینکار وسیله ای پیدا خواهید کرد به نام لِوِلِر levelerکه با قرار دادن آن بر روی
پودر قهوه و چرخانده آن به صورت ساعت گرد ،سطح قهوه کامالً صاف و یک دست می شود.
اگر شما در منزل به این وسیله دسترسی ندارید ،بهتر بدونید که وجود لِولِر برای تمپ کردن مفید می باشد ولی ضروری نیست
و شما در صورت عدم دسترسی ه آن دوباره با انگشت سطح قهوه را صاف کنید.
26
دوره باریستا www.ac98.ir
قبل از شروع به کار تمپ ،این نکته را به یاد داشته باشید که مچ دستتان با آرنج باید زاویه ای ۹۰درجه داشته باشد چرا که
فشار و نیرو به جای مچ ،از شانه شما گرفته می شود و در طوالنی مدت به مچ شما آسیب نمی زند.
همچنین استفاده از این روش گرفتن تمپر باعث می شود ،نیرویی که از دست با خارج می شود برای تمپ کردن کم و زیاد
نشود و درست به پودر قهوه منتقل شود .و همچنین الزم است برای تمپ کردن حتماً صاف بایستید.
میرسیم به مهمترین قسمت تمپ کردن و آن هم نحوه فشار وارد کردن به پودر قهوه می باشد:
فشار وارد شده از سمت ما باید به اینگونه باشد که در ابتدای کار باید فشار را از کم شروع کرده و آهسته افزایش دهیم و
همزمان نیز تمپر را با سرعت کم بچرخانیم ،با اینکار شما منافذ و هوای موجود در پودر را خارج می کنید.
این فشار کمی افزایش میدهید و آن را تا مقدار ۱۰الی ۱۴کیلوگرم افزایش می دهید ،برای محاسبه فشار می تونید دستتون
رو به یک ترازوی خانگی فشار بدید تا فشار ۱۰تا ۱۴کیلویی را تشخیص بدید.
بعد از انجام این فشار باید حجم پودر قهوه شما تا حداقل نصف ارتفاع پورتافیلتر کم شود ،فشرده شدن بیش از حد پودر نیز
باعث می شود به خاطر عدم عبور صحیح آب از میان پودر ،قهوه شما طعم بدی پیدا کند.
پس از آنکه در گام قبلی عمل تمپ کردن را انجام دادین الزم است که سطح قهوه را دوباره چک کنید تا منفذی برای عبور
آب مشاهده نکنید.
در پایان نیز با انجام یک عمل نمایشی که توسط باریستاها اصوالً انجام می شود ،اتمام تمپ کردن را اعالم می کنید و آن هم
چرخاندن 2دوری تمپر بر روی سطح پودر می باشد که به آن مهر تمپر گفته می شود.
27
دوره باریستا www.ac98.ir
کار کردن با دستگاه اسپرسو و نحوه عصاره گیری استاندارد (اسپرسو سینگل و دبل)
دستگاه های اسپرسو ،با توجه به کاربری و عملکردی که دارند به انواع مختلفی از قبیل اهرمی یا دستی ،نیمه اتوماتیک ،تمام
اتوماتیک و حرفهای طبقهبندی میشوند و هر یک از آنها ویژگیها و قابلیتهای خاصی دارند .شما نیز در هنگام خرید
اسپرسوساز باید با توجه به میزان مصرف و حجم قهوهای که در طول روز میخواهید تهیه کنید ،دستگاه مورد نظر و متناسبی
را انتخاب نمایید.
آسیاب •
همانطور که پیشتر اشاره کردیم ،نحوه خرد کردن دانههای قهوه ،تاثیر بهسزایی در کیفیت نوشیدنی خروجی از دستگاه دارد.
بنابراین شما باید از آسیاب با کیفیت و کامالً سازگار با دستگاه خود استفاده کنید .توجه کنید که این جزء از دستگاه ،نقش
مهمی در تهیه اسپرسو دارد و نباید تنها به دلیل ارزان بودن قیمت ،از کیفیت آن صرف نظر کنید .چرا که کیفیت دانههای
قهوه آسیاب شده و خود آسیاب ،یکی از مهمترین متغیرهایی است که بر غلظت و عطر و طعم اسپرسو تأثیر میگذارد.
پرتافیلتر •
فیلتر دستگاه اسپرسو یک سبد فلزی است که دانههای قهوه خرد شده را در آن میریزند و با استفاده از تمپر آن را صاف و
فشرده میکنند .پرتافیلتر نیز یکی از مهمترین اجزای دستگاه است که برای کار با اسپرسوساز باید به خوبی ماهیت و نحوه
کار آن را بشناسید و همچنین سبد مناسب با ابعاد و ظرفیت آن را تهیه کنید.
تمپر •
توجه به سایز تمپر نیز یکی از مهمترین متغیرها در هنگام کار با اسپرسوساز است .چرا که اگر شما از تمپر بزرگتر یا کوچکتر
از پرتافیلتر ،برای فشرده سازی و صاف کردن سطح قهوه استفاده کنید ،احتماالً دانههای قهوه به صورت یکدست و یکنواخت
فشرده نمیشوند و همین امر نیز موجب عدم تعادل در فشار آبی که از میان آنها عبور میکند میگردد و بر غلظت قهوه و
کیفیت آن تاثیر میگذارد.
تا اینجا به برخی از مهمترین نکات و متغیرهایی که پیش از کار با اسپرسوساز باید با آنها آشنا شوید و در هنگام کار با دستگاه
نیز به آنها توجه کنید ،پرداختیم .در ادامه به نحوه کار با چند مدل دستگاه اسپرسو از برندهای مختلف ،میپردازیم.
28
دوره باریستا www.ac98.ir
دستگاه اسپرسو مباشی مدل ECM-2005یکی از اسپرسوسازهای خانگی پرفروش و پرطرفدار این برند است که دارای
ظاهری شیک و زیبا و همچنین مناسب برای استفاده در منازل و یا دفاتر کوچک است .این دستگاه دارای توان مصرفی ۱۱۰۰
وات و فشار بخار ۱۵بار است که موجب تولید قهوه باکیفیت از دستگاه میگردد .بر روی بدنه دستگاه اسپرسو مباشی ،کلیدهای
کنترلی برای تنظیم عملکرد دستگاه ،کنترل عملکرد نازل بخار و دماسنج قرار دارد .دیگر اجزای این اسپرسوساز نیز عبارتند
از نازل بخار ،سینی چکه گیر ،مخزن آب ،نگهدارنده فیلتر ،پیمانه ،تمپر و سبد فیلتر است.
اسپرسوساز مباشی
ابتدا مخزن آب آن را خارج کرده ،آن را پر کنید و در جای خود قرار دهید. •
سبد فیلتر را در نگهدارنده آن قرار دهید و با پیمانه ،داخل آن پودر قهوه آسیاب شده بریزید. •
به کمک تمپر ،سطح قهوه را صاف کرده و آن را فشرده نمایید .در صورت لزوم ،مجدداً به سبد پودر قهوه •
حاال نگهدارنده فیلتر را در جای خود قرار دهید و قفل کنید. •
مطمئن شوید که کنترلر نازل بخار در حالت روشن قرار دارد ،سپس دستگاه را به برق متصل کنید و آن را •
روشن کنید.
صبر کنید تا چراغ نشانگر اسپرسو بر روی بدنه دستگاه روشن و به رنگ سبز درآید. •
فنجان را در زیر خروجی دستگاه و روی سینی چکه گیر قرار دهید .دکمه خروج نوشیدنی از اسپرسو (که •
هنگامی که حدود نیمی از فنجان پر شد ،مجدد دکمه خروج نوشیدنی از اسپرسو را فشار دهید. •
29
دوره باریستا www.ac98.ir
حاال نگهدارنده فیلتر را از دستگاه خارج کنید ،قفل آن را باز کنید ،قهوه موجود در سبد را خارج کرده ،سبد •
برند دلونگی یکی دیگر از برندهای معتبری است که انواع دستگاههای اسپرسو را تولید کرده است .یکی از محبوبترین
اسپرسوسازهای این شرکت مدل ECP3420است ک ه برای استفاده افراد مبتدی و همچنین مصرف خانگی ،بسیار کاربردی
است .برای کار با اسپرسوساز دلونگی مدل ، ECP3420باید مراحل زیر را دنبال کنید:
مخزن آب دستگاه را جدا کرده و آن را پر کنید ،سپس آن را در جای خود قرار داده و درب آن را ببندید. •
توجه کنید که مخزن را تنها تا سطح نشانگر حداکثر ظرفیت آن پر کنید .نه بیشتر و نه کمتر!
دستگاه را روشن کنید تا پمپ آب شروع به کار کند ،سپس دستگیره چرخشی موجود روی بدنه را به حالت •
Onببرید و توجه کنید که چراغ روشن بودن دستگاه روشن باشد .اگر مخزن آب را در جای خود قرار دادهاید،
دستگیره را به سمت نماد قهوه بچرخانید و صبر کنید تا حدود نیمی از آب موجود در مخزن به داخل دستگاه
کشیده شود .پس از آن ،دستگاه برای تهیه اولین فنجان قهوه آماده است.
پرتافیلتر را داخل نگهدارنده فیلتر دستگاه قرار دهید و با کمک پیمانه 2قاشق پودر قهوه خرد شده را درون •
آن بریزید ،سپس آن را به آرامی با تمپر فشرده کنید تا سطح آن نیز صاف و یکدست شود .حاال نگهدارنده
فیلتر را در جای خود بگذارید و آن را در وضعیت قفل قرار دهید ،فنجان را زیر خروجی نوشیدنی از دستگاه
بگذارید و سپس دستگیره را روی نماد فنجان قهوه قرار دهید تا نوشیدنی قهوه شما تولید شود.
دیگر عملکردها
شما می توانید این دستگاه را برای تهیه اسپرسو با استفاده از پد اسپرسو نیز به کار ببرید .برای این کار کافی است ابتدا فیلتری
که روی آن نماد پد وجود دارد پیدا کنید و پد را روی آن قرار دهید .حاال نگهدارنده فیلتر را در جای خود بگذارید و قفل کرده
و اجازه دهید تا دستگاه به تهیه نوشیدنی بپردازد.
برای تهیه کف شیر با کمک اسپرسوساز دلونگی نیز باید دستگیره موجود روی بدنه را به حالت نماد بخار برگردانید و صبر
کنید تا چراغ دستگاه روشن شود (که نشان میدهد دستگاه گرم شدهاست) .یک فنجان را با حدود ۱۰۰گرم شیر سرد پر
کنید و نازل بخار را داخل آن قرار دهید .سپس دستگیره موجود روی بدنه را به سمت نماد ابر و بخار بچرخانید تا شیر به
جوش آید و کف شیر تهیه شود .پس از اتمام کار ،دستگیره را به حالت خاموش برگردانید .کف شیر را میتوانید برای ایجاد
کاپوچینو به یک فنجان قهوه بیفزایید.
30
دوره باریستا www.ac98.ir
برند نوا ،یکی از برندهای معروف و پرطرفدار در میان سازندگان دستگاههای اسپرسو است که محصوالت تولیدی این برند در
کشور ایران نیز دیده میشوند .یکی از این محصوالت ،دستگاه اسپرسوساز نوا ۱۴۹نام دارد که توان مصرفی آن ۱2۵۰وات و
فشار بخار آن نیز ۱۵بار میباشد .برای کار با اسپرسوساز نوا ۱۴۹باید مراحل زیر را به دقت دنبال کنید تا در نهایت نوشیدنی
اسپرسو عالی و با کیفیت تهیه کنید:
ابتدا مخزن آب دستگاه را پر میکنیم و دستگاه را روشن میکنیم تا چراغ زرد رنگ آن روشن شود .کمی صبر •
قهوه پودر شده را در پرتافیلتر ریخته و با کمک تمپر آن را تمپ میکنیم .سپس پرتافیلتر را در هدگروپ •
دستگاه قرار داده و در خالف جهت عقربههای ساعت میچرخانیم ،تا کامالً در جای خود قرار گیرد.
فنجان را در زیر خروجی پرتافیلتر و روی سینی چکه گیر قرار میدهیم .دستگیره اسپرسوساز را به سمت چپ •
میچرخانیم و پس از چند لحظه ،نوشیدنی اسپرسو از دستگاه خارج شده و در فنجان ریخته میشود.
اسپرسوساز نوا ۱۴۷یکی از محصوالت پرقدرت و باکیفیت برند نوا است که طراحی زیبا و قابلیتهای خاص آن ،این دستگاه
را برای مصارف خانگی و یا استفاده در کافه های کوچک مناسب ساختهاست .توان مصرفی اسپرسو ساز نوا ۸۵۰وات و فشار
بخار آن نیز ۱۵بار است که دستگاه را قادر به تهیه انواع نوشیدنیهای گرم از جمله آب جوش ،اسپرسو ،الته و کاپوچینو
کردهاست .بدنه این دستگاه اسپرسو از استیل ضد زنگ ساخته شده و استحکام و کارایی کافی را برای شما به ارمغان میآورد.
تنظیم میزان غلظت نوشیدنی های قهوه و نشانگر سطح آب نیز از دیگر مشخصات بارز این دستگاه اسپرسو است.
نحوه کار با اسپرسوساز نوا نیز همانند دیگر دستگاههای اسپرسو شامل پر کردن مخزن آب ،ریختن قهوه در پرتافیلتر و صاف
31
دوره باریستا www.ac98.ir
کردن سطح آن ،قرار دادن نگهدارنده فیلتر در جای خود و روشن کردن دستگاه است که منجر به تولید قهوه و ریختن آن در
فنجان مورد نظر شما میشود.
اسپرسوساز گریمن مدل GR-EM500دستگاهی است که قابلیت تهیه نوشیدنیهایی همچون آب جوش ،اسپرسو ،لته ،موکا،
کاپوچینو و شیر گرم را برای شما به ارمغان میآورد .جنس بدنه این دستگاه از جنس استیل ضدزنگ بوده ترکیب طراحی
بدنه و عملکرد لمسی اسپرسوساز ،آن را به دستگاهی شیک و مدرن تبدیل کردهاست .توان مصرفی این دستگاه ۱2۵۰وات و
فشار بخار آن نیز ۱۵بار است .یکی دیگر از قابلیتهای این دستگاه ،داشتن سینی چکه گیر است که اجازه نمیدهد تا قطرات
نوشیدنی بر روی سطح کار شما بریزد .این دستگاه همچنین دارای قابلیت برنامه ریزی و سیستم خاموش شدن خودکار است
و پس از اتمام کار ،به صورت اتوماتیک خاموش میشود .نحوه کار با اسپرسوساز گریمن نیز بسیار ساده و مشابه دیگر
اسپرسوسازهای موجود در بازار است.
اسپرسوساز گریمن
32
دوره باریستا www.ac98.ir
اسپرسوساز مانند قهوه ساز می باشد در واقع اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم اسپرسوساز ،دانه های قهوه را تحت فشار قرار می
دهد و طعم و مزه آن ها را استخراج می کند ،می توان از دانه های قهوه های مختلف در اسپرسوساز استفاده کرد.
طرز کار اسپرسوساز به گونه ای است که با فشار باالیی که تولید می کند ،دانه ها را پودر کرده و بو و مزه آن ها را استخراج
می کند.
اما برای اینکه نحوه عملکرد دستگاه را به خوبی بدانید ،با ما همراه باشید.
منبع آب اسپرسوساز می تواند مخزن تعبیه شده درون اسپرسوساز باشد یا اینکه دستگاه مستقیم به شیر آب •
معموال برای اسپرسوساز های صنعتی چون مصرف باال است ،دستگاه مستقیم به شیر آب شهری وصل می •
شود.
آبی که برای اسپرسوساز به کار می رود باید امالح معدنی زیادی نداشته باشد ،یا به عبارتی سختی آب باال •
نباشد.
زیرا هر چه آب سخت تر باشد به این معنی است که یون های کلسیم و منیزیم آن باالتر است بنابراین رسوبات •
.2آب نباید سختی زیادی داشته باشد زیرا سبب رسوب و گرفتگی می شود.
پمپ دستگاه نقش ایجاد فشار را دارد .زیرا آبی که با فشار معمول شیر آب شهری وارد مخزن می شود ،قادر به تولید نیروی
کافی برای تهیه اسپرسو از دانه قهوه نیست.
پمپ الکتریکی در واقع وظیفه تولید فشار را دارد که این فشار می تواند از ۹تا ۱۳۰اتمسفر متغیر باشد.
33
دوره باریستا www.ac98.ir
.1پمپ چرخشی
.2پمپ لرزان
پمپ چرخشی بیشتر برای اسپرسوساز صنعتی که نیاز به تولید فشار مداوم برای تهیه اسپرسو است استفاده •
می شود.
اما پمپ لرزان در اسپرسوساز خانگی موجود است و تنها در زمان گرفتن شات ،فشار الزم را به وجود می آورند. •
زمانی که آب به کمک پمپ به فشار الزم رسید ،آنگاه اکنون وقت جوشاندن آب است. •
این دو المنت :المنت داغ کننده و المنت گرم کننده (دم کننده) می باشد. •
اما المنت دم کننده سبب می شود تا قهوه گرم بماند و سرد نشود. •
با وجود این دو المنت دیگر مشکل کنترل دما حل شده است. •
دمای مورد نیاز برای دم کردن آب ۹۳درجه و برای جوشاندن ۱۰۰درجه سانتی گراد است. •
نکته :ترموستات یا کنترلرهای دیجیتالی دما سبب می شود تا به عنوان سوپاپ اطمینان عمل کنند ،یعنی از دمای بیش از
حد خودداری می کنند .بنابراین اگر دما زیاد شد ترموستات می تواند با کنترل کردن و قطع و وصل کردن المنت ها ،دما را
کنترل کند.
از دیگر قطعات مورد استفاده در اسپرسوساز نازل بخار است. •
نازل بخار لوله باریکی است که در کنار دستگاه اسپرسوساز نصب شده است. •
در واقع نازل بخار سبب خارج شدن بخار آب و آزاد شدن آن روی شیر است. •
بخار با فشار زیاد به شیر اضافه می شود و سبب می شود تا کاپوچینو و یا الته تشکیل شود. •
34
دوره باریستا www.ac98.ir
فیلتر قابل حمل و یا پرتافیالر در واقع سبد فیلتر دار است. •
سبد فیلتر دار قهوه پودر شده را درون خود نگه می دارد. •
.1قفل
.2کلید فشار
برای اینکه یک اسپرسو با دستگاه اسپرسو ساز تهیه کنید باید نکات کلیدی و مهمی را مود توجه قرار دهید.
برای این منظور باید لوازم و موادی مناسب این کار را نیز داشته باشید که در زیر به آن ها اشاره کرده ایم.
تمپر •
35
دوره باریستا www.ac98.ir
همزن برای فوم گیری شیر (در صورتی که دستگاه شما فاقد نازل بخار باشد) •
برای نوشیدن یک فنجان اسپرسو عالی بهتر است از دانه ی قهوه تازه رست شده استفاده شود .و سپس آن را در خانه
آسیاب کرده و به صورت پودر قهوه استفاده می کنیم .این کار باعث میشود طعم و بوی قهوه حفظ شود و قهوه خوبی را
نوش جان کنید.
برای به دست آوردن بهترین نتیجه از اسپرسوساز ،باید اطمینان حاصل کنید که تمام دستگاه از قبل گرم شده است .در
برخی از دستگاهها عملیات گرم شدن ممکن است 2۵دقیقه طول بکشد.
برای تهیه اسپرسو با اسپرسوساز باید دانه قهوه با کیفیتی انتخاب کرده و خودتان با دستگاه آسیاب پودر قهوه
درست کنید.
36
دوره باریستا www.ac98.ir
قهوههای خود را به اندازه دانه های نمک پودر کنید ( ۱۸تا 2۱گرم برای دوشات اسپرسو مناسب است) قهوه را در
پورتافیلتر میریزیم .پودر اضافی در پورتفیلتر را با انگشت خود صاف کنید .و یا می توانید با ضربه زدن به پرتفیلتر قهوه را به
صورت مساوی در سطح پورتفیلتر تقسیم کنید سپس تامپر را روی پرتفیلتر قرار میدهیم و مقدار کمی بر روی قهوه فشار
میاوریم تا کامال صاف شود .بعد از صاف شدن قهوهها پورتفیلتر را به دستگاه وصل میکنیم( .از قهوه های پودر شده و آماده
برای تهیه اسپرسو نیز میتوان برای راحتی کار در دستگاه اسپرسوساز استفاده نمود .البته پیشنهاد ما این است که همیشه از
قهوه تازه آسیاب شده استفاده کنید و بهترین کار برای حفظ عطر و طعم واقعی قهوه این است که خودتان قهوه را قبل از
عصاره گیری آسیاب کنید)
برای تهیه یک اسپرسو خوب نکاتی وجود داره که حتما باید رعایت بشه.
استفاده از ترازو :برای اندازه گیری میزان قهوه ای که درون پرتافیلتر می ریزید حتما از ترازو استفاده کنید. •
هرچه دقت کار بیشتر باشه نتیجه نهایی بهتر خواهد بود.
تنظیم آسیاب قهوه :درجه آسیاب روطوری تنظیم کنید تا در زمان کمتر از ۳۰ثانیه قهوه مورد نظرتون •
اگه این نکات رو رعایت کردید و باز هم به نتیجه ی مطلوبی نرسیدید نا امید نشید .ممکنه مشکل مقدار نامناسب قهوه
ی درون پرتافیلتر یا توزیع نامناسب قهوه درون پرتافیلتر باشه.
بعد از قرار دادن پورتافیلتر در دستگاه کار را شروع میکنیم ،برای شروع بهتر است تهیه اسپرسو به صورت قطرهای شروع
شود ،و سپس به صورت یک جریان یکنواخت تبدیل شود (.توصیه میشود قبل از مصرف فنجان خود را با آب گرم کنید).
امیدوارم دستگاه اسپرسوسازتون نازل بخار داشته باشه وگرنه شما مجبور خواهید بود به صورت مجزا شیر را بخاردهی و فوم
گیری کنید .می توانید برای راحتی کار شیر را ابتدا روی اجاق گرم کنید و سپس با همزن کف شیر روی آن ایجاد کنید.
بخاردهی شیر
اگر دستگاه شما فاقد استیم وند یا نازل بخار است از یک کفساز شیر استفاده کنید.
همونطور که گفته شد کار با نازل بخار دستگاه اسپرسوساز بسیار ساده است .ابتدا شیر سرد را داخل پیچر بریزید و دکمه
بخار دستگاه رو روشن کنید و پیچر را زیر نازل بخار بگیرید .سر نازل بخار باید داخل شیر قرار بگیرد .سعی کنید پیچر را
خیلی پایین نیاورید چون در این صورت شاهد حباب های بزرگ خواهید بود که کف یکنواختی ایجاد نمی شود.
37
دوره باریستا www.ac98.ir
پس از قرار دادن پیچر زیر دستگاه باید پیچر را بچرخانید .با چرخاندن پیچر بخار وارد دستگاه و به تدریج کف ایجاد می
شود .برای اینکار باید کمی حوصله به خرج دهید .پس از پایان کار با دستمال نیمه مرطوب نازل بخار را تمیز کنید.
قبل از اینکه شیر بخار داده شده را داخل فنجان بریزید پیچر را کمی تکان دهید تا حباب های بزرگ از بین برود.
نکته :دمای مناسب برای فوم گیری شیر ۵۵تا ۶۵درجه سانتی گراد است .در این دما تمام چربی های شیر ذوب شده و
کف روی شیر از بین نمی رود.
اگر دمای شیر خیلی کم باشد فوم مناسبی ایجاد نخواهد شد و اگر خیلی گرم باشد شیر طعم سوختگی می گیرد .بهتر است
هنگام فوم گیری دمای شیر را با دماسنج کنترل کنید.
پس از پر کردن پرتافیلتر اونو در جای خودش قفل می کنید و ماشین اسپرسو رو روشن می کنید .در این مرحله آب با فشار
به سطح قهوه برخورد می کنه و تماس بین آب و قهوه برقرار میشه .این مرحله مهم ترین مرحله آماده سازی قهوه است.
ممکنه بهترین دان قهوه با بهترین روش رست رو در اختیار داشته باشید اما اگه به این مرحله که زمان تماس آب و قهوه
تحت فشار و دمایی خاص است بی توجه باشید به نتیجه مطلوبی نمیرسید .حتما به میزان یکنواختی توزیع قهوه در
پرتافیلتر توجه کنید .توزیع مناسب قهوه درون پرتافیلتر کمک میکنه تا عصاره گیری یکنواختی داشته باشید.
هنگامی که قهوه را از آسیاب به درون پرتافیلتر می ریزید معموال سعی می کنید بیشترین مقدار قهوه در مرکز پرتافیلتر
جمع بشه اما بعضی آسیاب ها قهوه رو به اطراف خارج می کنند .هنگام کار با این دستگاه ها پرتافیلتر را به اطراف
بچرخونید تا قهوه در مرکز پرتافیلتر جمع بشه.
اگه از قهوه ای استفاده می کنید که قبال آسیاب شده باید از قیف استفاده کنید .برای یکنواختی توزیع قهوه به پرتافیلتر
یک چرخش سریع دایره اید بدید تا قهوه به صورت یکسان پخش بشه.
پس از پر کردن پرتافیلتر میتونید با توجه به تصاویر زیر یک روش رو برای پخش کردن قهوه در تمام سطح پرتافیلتر
استفاده کنید.
38
دوره باریستا www.ac98.ir
برای اینکار با دست چپ خود پرتافیلتر را نگه دارید .و با دست راست خود چندین ضربه به آن بزنید تا سطح قهوه صاف و
یکدست و حجم قهوه کمتر شود .نباید هوای اضافی در داخل قهوه آسیاب شده باقی بماند.
گاهی الزمه همزمان با ضربه زدن به پرتافیلتر اونو بچرخونید .چون اگه پرتافیلتر ثابت باشه با ضربه قهوه ها به یک جهت
حرکت میکنند .در نهایت شما باید بدونید که هدف از این کار توزیع یکنواخت قهوه است و با تجربه و تمرین بیشتر راحت
تر به مقصود می رسید.
بعد از اینکه توزیع قهوه در پرتافیلتر به درستی انجام گرفت با تمپر به سطح قهوه فشار وارد کنید.
نکته درباره پرتافیلترها :در بسیاری از دستگاه ها بین محفظه و دسته ی پرتافیلتر زاویه وجود داره پس هنگام تمپ کردن
حتما به این نکته هم دقت داشته باشید .ممکنه فکر کنید سطحتون کامال صافه ولی در اتصال با دستگاه زاویه ایجاد می
کنه.
بعضی باریستاها معتقدند این نیرو باید معادل ۱۵کیلوگرم باشه و بعضی میگن حدود 2۵کیلوگرم نیرو برای فشار تمپر
الزمه .عده ای هم معتقدند این فشار باید خیلی کمتر و حدود ۱۰کیلوگرم باشه .این اعداد خیلی اهمیت ندارن.
تمپر رو بردارید و طوری به پرتافیلتر فشار وارد کنید که احساس کنید قهوه هم به دست شما و در خالف جهت فشار وارد
می کنه.
پس از انجام همه این مراحل نوبت به تست چشایی قهوه میرسه تا ببینید نتیجه تالش هاتون چطور بوده.
39
دوره باریستا www.ac98.ir
سعی کنید بارها اسپرسو بگیرید و فقط با یکی از متغیرها بازی کنید (مثال توزیع قهوه رو تغییر بدید) تا متوجه تاثیر شگفت
انگیز هر کدام از متغیرها در طعم اسپرسو بشید .اسپرسو ایی که با شرایط بهتری تهیه بشه طعم شیرین تری داره .ترشیش
کمتره و اسیدیته باالنس ) (balanceو تلخی متعادلی داره.
در یک فنجون قهوه اسپرسو حدود ۱2درصد مواد جامد حل نشده وجود داره .این مقدار نشون دهنده شدت طعمی زیاد
این نوع قهوه است .با توجه به شدت طعمی و عصاره گیری باالی قهوه اسپرسو توجه به درجه آسیاب ،دما و فشار اهمیت
زیادی داره.
برای تهیه اسپرسو با اسپرسو ساز به آسیابی با درجه خیلی ریز احتیاج دارید .قهوه آسیاب شده درون پرتافیلتر تمپ می شه
و سپس آب با دمای 2۰۰درجه فارنهایت (حدود ۹۳درجه سانتی گراد) و فشار حداقل ۹بار (اغلب ۱۵بار) بصورت بخار از
درون قهوه آسیاب شده عبور داده می شه .فرآیند عصاره گیری باید در مدت 2۵تا ۳۰ثانیه انجام بشه .عواملی از قبیل
گرمای زیاد ،فشار زیاد و افزایش سطح شدت باعث میشه عصاره قوی تری که همون “اسپرسو” نامیده میشه بدست بیاد.
بنابر این دانه ای برای تهیه اسپرسو مناسبه که به نحوی تکمیل کننده این فرآیند باشه .به طور مثال دانه های با عطر و
طعم زیاد ،دانه های عربیکا و رست متوسط تا تیره برای اسپرسو بکار میره.
ایجاد سطحی کامال صاف :مهم نیست که چه کسی قهوه درست می کنه با استفاده از این تمپر ،سطح تمپ •
شده با استفاده از مکانیسم منحصر به فرد این دستگاه کامال صافه .که این باعث صرفه جویی در وقت
باریستا جهت کالیبره کردن و یا ست کردن قهوه میشه.
سالمت باریستاها :تمپ کردن به وسیله ی دست به مرور زمان ممکنه باعث ایجاد جراحاتی در بازوی •
ایجاد فشار یکسان :تمپر اتومات این اطمینان رو به شما میده که در هر تمپ فشار یکسانی به پرتافیلتر وارد •
بشه .این دستگاه به صورت دیجیتال قابلیت تنظیم فشار از ۱۰تا ۳۰کیلوگرم داره .این درحالیه که فشار
دست باریستاها موقع تمپ کردن متفاوته.
افزایش سرعت :عمل تمپ کردن با تمپر اتومات فقط ۱.۳ثانیه زمان میبره و استفاده از این دستگاه باعث •
افزایش سرعت در تحویل سفارشات مشتری میشه و برای کافه های شلوغ مناسبه.
40
دوره باریستا www.ac98.ir
وقتی با قهوهی جدیدی سروکار دارید ،همواره بهتر است یک دستورالعمل عصارهگیری ثابت را مبنای کارتان قرار بدهید .مثال
با ۱۸گرم سابهی قهوه ۳۶ ،گرم نوشیدنی ۹ ،بار فشار ،و زمان ۳۰ثانیه شروع کنید.
البته میتوانید از برشتهکاری یا قهوهفروشی تامینکنندهی قهوهتان هم بخواهید تا دستورالعمل پیشنهادیاش را به شما ارائه
کند .ولی باید توجه داشته باشید که به این دستورالعمل تنها به چشم نقطهی شروع نگاه کنید .هر برشتهکار یا باریستایی راه
و روش خودش را برای عصارهگیری بهترین فنجان اسپرسو دارد .اسپرسوی ایدهآل به تجهیزات ،کیفیت آب ،و سلیقهی
برشتهکار یا باریستا وابسته است .تمامی عواملی که ذکر کردیم بر فرآیند عصارهگیری و کیفیت طعمی اسپرسو موثرند.
هنگامی که نقطهی شروع را انتخاب کردید ،حال زمان آزمون و خطا فرا میرسد .باید اطمینان حاصل کنید که آزمایش را به
شیوهای منطقی و کنترلشده پیش میبرید .در غیر این صورت ممکن است دیرتر به دستورالعمل عصارهگیری مطلوب برسید
و درنتیجه ،وقت و قهوهی بیشتری را هدر بدهید.
قهوههایی را که عصارهگیری میکنید بچشید و در ادامه فقط یکی از متغیرها را تغییر بدهید .اگر قهوهتان ترش یا
کمعصارهگیریشده از آب درآمده است میتوانید مقدار سابه ی قهوه را کمتر کنید و حجم نوشیدنی را ثابت نگه دارید ،یا
میتوانید مقدار سابهی قهوه را تغییر ندهید و در عوض حجم عصارهی بیشتری از قهوه بگیرید.
این نکته را هم در نظر داشته باشید که قرار است قهوه چطور سرو شود .اگر عمدتا کاپوچینو سرو میکنید ،دلیلی ندارد پروفایل
عصارهگیری را بر مبنای طعم اسپرسو تنظیم کنید .در اکثر کافهها بین ۷۰تا ۹۵درصد نوشیدنیهای برپایهی اسپرسو را با
شیر سرو می کنند .ممکن است نوشیدنی اسپرسویی که حجم بیشتری دارد و میزان مواد جامد محلول در آن پایینتر است
فوقالعاده خوشمزه باشد اما به محض اینکه با شیر ترکیب بشود تمام پیچیدگیهای طعمیاش را از دست بدهد .حواستان به
این مساله باشد.
اما اگر طیف متنوعی از قهوههای تکخاستگاه ارائه میکنید و ترجیح میدهید بدون شیر نوشیده بشوند ،آنوقت است که باال
و پایین بردن دما و آزمودن دستورالعملهای گوناگون عصارهگیری جذاب میشود.
41
دوره باریستا www.ac98.ir
فهرست بلندباالیی از متغیرها را میتوان نام برد که بر عصارهگیری اسپرسو تاثیر میگذارند .بیایید نگاهی به بعضی از
مهمترینهایشان بیاندازیم.
پیمانه کردن
پیمانه کردن ،یا همان مقدار سابهی قهوهای که درون پورتافیلتر میریزیم بر غلظت قهوه تاثیر میگذارد .به عبارت دیگر ،میزان
کل مواد جامد محلول در نوشیدنی قهوه را تعیین میکند .معموال میزان کل مواد جامد محلول ¹در اسپرسو بین ۷تا ۱2درصد،
و میزان عصارهگیری در حال ایدهآل بین ۱۸تا 22درصد است .بازهی ۱۸تا 22درصد را معموال به عنوان بازهی مطلوب در
نظر میگیرند چون در این بازه نوشیدنی با حفظ کیفیت طعمی ،بیشترین میزان مواد جامد محلول را نیز داراست.
اگر فکر میکنید هرچه این عدد باالتر باشد نتیجهی بهتری حاصل میشود در اشتباهید .همهچیز بستگی دارد به طعمهایی
که شما میخواهید از قهوهتان بیرون بکشید .بهطور طبیعی هرچه میزان مواد جامد در اسپرسو باالتر باشد ،تنواری و حس
دهانی سنگینتر ،و طعمها به گونهای متمرکزتر دریافت میشوند.
در مقابل ،هرچه وزن سابهی قهوه کمتر و حجم نوشیدنی بیشتر باشد ،اسپرسویی خواهیم داشت که اگرچه بهدرستی
عصاره گیری شده ،ولی میزان کل مواد جامد محلول در آن پایین است .این شیوهی عصارهگیری زمانی به کار میآید که
بخواهیم ویژگیهایی نظیر شیرینی و اسیدیته را به قیمت کاهش تنواری و حس دهانی مطلوب برجستهتر کنیم.
دمای آب
42
دوره باریستا www.ac98.ir
ترکیبات معطر و طعمهای فرّار موجود در قهوه در دماهای مختلف بروز پیدا میکنند .برای عصارهگیری قهوههای تیرهبرشت
معموال از دمای پایینتر استفاده میکنیم تا از آزاد شدن طعمهای نامطبوع جلوگیری کنیم .در مقابل ،برای عصارهگیری
مطلوب و بیرون کشیدن اسیدیتهی مطبوع قهوههای روشنبرشت و میانبرشت دما را باالتر میبریم.
به یاد داشته باشید که تمامی ترکیبات موجود در قهوه همزمان آزاد نمیشوند .ابتدا ترکیبات اسیدی و در آخر ترکیبات تلخ
آشکار میشوند .این به شما مجال میدهد تا با انواع و اقسام طعمهایی که مایلید در فنجان قهوهتان داشته باشید بازی کنید.
درجهی آسیاب
تا زمانی که سابهی قهوه و آب با هم تماس پیدا نکنند ترکیبات موجود در قهوه امکان بروز پیدا نمیکنند .بنابراین ،هرچه
سطح بیرونی ذرات سابهی قهوه بیشتر باشد ،سطح تماس این ذرات با مولکولهای آب هم بیشتر میشود .نیز هرچه درجهی
آسیاب ریزتر باشد ،سطح بیرونی ذرات هم افزایش پیدا میکند .ما اسپرسو را به سابهی بسیار ریزش میشناسیم .بهخاطر
همین سابهی ریز است که عصارهگیری در مدتزمان کوتاه میسر میشود .اما باید حواستان باشد که همچنان میتوان با این
درجهی ریز آسیاب بازی کرد .اگر به دنبال تنواری و شیرینی بیشترید درجهی آسیاب را ریزتر کنید (فقط بیش از حد ریزش
نکنید ،چون ممکن است اسپرسوتان زیادی تلخ شود) .اگر هم به دنبال اسیدیتهی بیشترید درجهی آسیاب را درشتتر کنید.
فشار و پیشعصارهگیری
فشار نیرویی است (در واحد سطح) که بهوسیلهی پمپ اسپرسوساز اعمال میشود و آب را از بستر سابهی قهوه عبور میدهد.
کارخانههای تولیدکنندهی اسپرسوساز معموال فشار دستگاه را بهصورت پیشفرض بر روی ۹بار تنظیم میکنند ،اما بسته به
نوع پمپ ،میتوان فشار عصارهگیری را از 2تا ۱۶بار تغییر داد .هرچند تنها در دستگاههای غیرصنعتی و برخی ماشینهای
اسپرسوساز سوپراتوماتیک فشار به ۱۶بار میرسد و تقریباً بیشتر اسپرسوسازهای صنعتی به محدودکنندهی فشار مجهزند که
فشار را به ۱2بار میرساند.
با تغییر فشار شما میتوانید پروفایل عصارهگیریتان را بهدلخواه تنظیم کنید .فشار کمتر از حد معمول ۹بار ،مثال فشار بین
۵تا ۶بار ،موجب میشود تا آب با شدت کمتری از گروپهد بر بستر قهوه بریزد و عصارهگیری به شکل یکدستتری انجام
شود.
به ی اد داشته باشید که هر متغیری بر متغیر دیگر تاثیرگذار است .فشار کمتر ،بر درصد عصارهگیری در مدتزمان مشخص
تاثیر میگذارد .بنابراین شاید الزم شود که زمان عصارهگیری یا حجم نوشیدنیتان را بیشتر کنید تا تعادل عصارهگیریتان
حفظ بشود.
یکی از رایجترین شیوههای بهکاربستن فشار توسط باریستاها استفاده از پیشعصارهگیری است .خیساندن سطح بستر قهوه با
فشار کم ،قبل از رساندن فشار به حداکثر ،تاحدودی از شیاردار شدن قهوه ) (channelingجلوگیری میکند .شیاردار شدن
نشانهایست از آن که آب تنها از بعضی از قسمتها به کیک قهوه نفوذ کرده و این ،نتیجهای جز عصارهگیری غیریکدست در
43
دوره باریستا www.ac98.ir
پی نخواهد داشت .بین دو تا پنج ثانیه پیشعصارهگیری با فشار پایین ،احتمال شیاردار شدن قهوه را به طرز چشمگیری کاهش
میدهد.
مدتزمان عصارهگیری
گرچه ممکن است بتوان در ۱۰ثانیه هم اسپرسویی با درصد عصارهگیری ایدهآل ۱۸تا 22گرفت ،اما بعید است نتیجهی کار
قابل نوشیدن باشد .یادتان نرود که ترکیبات موجود در قهوه مرحله به مرحله آزاد میشوند .این مدتزمان تماس آب با قهوه
است که تناسب و پیچیدگی طعمی اسپرسو را رقم میزند .اگر به دنبال اسیدیتهی بیشترید ،مدتزمان عصارهگیریتان را
کمتر کنید .اگر به دنبال شیرینی بیشتر هستید ،مدتزمان عصارهگیریتان را افزایش بدهید .باز هم حواستان باشد که
مدتزمان عصارهگیری نیز به متغیرهای دیگر وابسته است .دستتان باز است که با در نظر گرفتن سایر متغیرها ،در بازهی ۱۵
تا ۴۵ثانیه ،عصارهگیریهای قابلقبولی داشته باشید.
کیفیت آب
کیفیت آب نه تنها بر عمر دستگاه اسپرسوساز شما تاثیرگذار است ،بلکه طعم قهوهتان را هم تحت تاثیر قرار میدهد .آبی که
سختی بسیار پایینی دارد ممکن است طعمهای تیز و اسیدی به قهوه بدهد و از شیرینی و تنواری آن بکاهد .آب با سختی
خیلی باال هم اسپرسو را تکبعدی و تخت میکند ،پیچیدگی طعمیاش را از بین میبرد ،و طعمیاد گچی به آن میدهد.
میزان منیزیم و کلسیم موجود در آب ممکن است روند عصارهگیری را کند یا تسهیل کند .استفاده از آب تصفیه شده راهحل
مناسبی برای کنترل عصارهگیری است .الاقلش باید از کیفیت و سختی آبی که برای عصارهگیری قهوه از آن استفاده میکنید
آگاه باشید.
بهکاربستن دستورالعملهای نادرست ممکن است به عصارهگیری قهوهای تلخ یا آبکی بیانجامد .در مقابل ،انتخاب یک
دستورالعمل صحیح ،به آشکار شدن ویژگیهایی نظیر شیرینی ،تنواری و اسیدیته کمک خواهد کرد .پس به تمامی این
متغیرها توجه داشته باشید .به این فکر کنید که قرار است چه قهوهای سرو کنید و یک شیوهی منطقی و گامبهگام در تهیه و
تنظیم پروفایل عصارهگیریتان پیش بگیرید.
خوب بگذارید اینطور شروع کنیم :اسپرسو را همه میشناسیم اسپرسو از قهوههای پایهست که به روش عصارهگیری و با
استفاده از موکاپات یا دستگاه اسپرسو آماده میشود.
در دنیا قهوه و قهوهنوشی یک منو پرطرفدار داریم به نام “منوی قهوه با شیر ”نوشیدنیهایی که پایه همهی آنها اسپرسو
ست( .لته ،کاپوچینو ،ماکیاتو ،موکا و …) .برای آماده کردن این نوشیدنیها ،شیر را مستقیم به قهوه اضافه نمیکنیم .اول شیر
44
دوره باریستا www.ac98.ir
را فوم گیری کرده سپس آن را به قهوه اضافه میکنیم .شیری که فوم گیری شده ،غلیظ است و شیرینی بیشتری از آن
دریافت میکنیم.
فوم گیری شیر در واقع فرآیند نفوذ هوا به داخل شیر است .با ورود هوا به داخل شیر ،هوا توسط ذرات پروتئین شیر محاصره
شده و نمیتواند خارج شود در نتیجه شیر قوام گرفته و همچنین کف یا فوم شیر ایجاد میشود .عالوه بر این با فوم گیری،
قند شیر بیشتر آزاد شده در نتیجه شیرینی آن را بیشتر احساس میکنیم.
فوم گیری شیر با دستگاه اسپرسو یکی از کارهایی است که همه دوست دارند یاد بگیرند .اما شیر را باید به چه طریق بخار داد
تا بهترین میکروفوم در شیر شکل گیرد؟ در ادامه ۵مرحله آسان برای بخار دادن شیر را به شما آموزش می دهیم.
قبل از شروع فوم گیری شیر با دستگاه الزم است چند چیز را چک کنید؛
شیر باید سرد باشد تا زمان بیشتری برای بخاردهی داشته باشید و فوم گیری از شیر را آسان می کند چرا که شیر در دمای
زیر ۳۷درجه سانتی گراد فوم ابریشمی تری ایجاد می کند .پس از دمای 3۷درجه سانتی گراد ،حباب های کوچکی در
فوم ایجاد می شود که از بین بردن آن ها پس از بخاردهی بسیار سخت می شود .بخاردادن دوباره شیر اثر مشابهی خواهد
داشت ،شیر قادر به تحمل بخاردهی دوباره نیست و فوم شیر ساختارش را از دست می دهد.در فوم گیری شیر با دستگاه نکته
دیگری که باید قبل از روشن کردن استیم وند بررسی کنید ،موقعیت پیچر و استیم وند است .هدف این است که بزرگ ترین
گرداب ممکنه را در پیچر ایجاد کنیم (در مرحله ۳در این باره بیشتر توضیح می دهیم) و موقعیت نازل بخار نقش عظیمی در
این مساله ایفا می کند .مطمئن شوید سر نازل بخار به صورت عمودی در وسط پیچر و به صورت افقی در کناره ی پیچر (چپ
یا راست تفاوتی ندارد) قرار دارد.
با این کار در شیر شما یک گرداب ایجاد می شود و تنها کاری که الزم است هنگام بخار دادن شیر انجام دهید این است که
پیچر را باال و پایین کنید.
45
دوره باریستا www.ac98.ir
همانطور که قبالً اشاره کردیم ،می خواهیم در ابتدای کار فوم را ایجاد کنیم به همین دلیل اولین قدم پس از قرار دادن استیم
وند در پیچر این است که پیچر را پایین تر بیاورید تا فوم شیر ایجاد شود .همانطور که سر نازل بخار به سطح شیر می رسد
فوم شیر شروع به شکل گرفتن م ی کند .سپس به این مسئله می رسیم که چقدر باید استیم وند را در سطح شیر نگه دارید.
برای درست کردن شیر کافه الته تنها باید یک یا دو ثانیه در سطح باشد و برای کاپوچینو به 2تا ۵ثانیه نیاز دارد.
وقتی به اندازه کافی فوم ایجاد کردید باید نازل را دوباره به پایین برگردانید و در ادامه فرآیند فقط حرارت دهید .در این مرحله
از کار باید یک گرداب در پیچر ابجاد کنید تا با کشیده شدن حباب ها در آن ،شیر بافت نرم و ابریشمی پیدا کند .برای نحوه
ایجاد گرداب مرحله ۱را بخوانید.
پس از آن آخرین مرحله قبل از خاموش کردن نازل بخار دمای مناسب برای شیر بخار دیده است .دمای مناسب برای شیر
بخار دیده حدود 55تا 65درجه سانتیگراد است .از آنجایی که دمای شیر اولین و مهم ترین چیزی است که مشتری
متوجه آن می شود باید دقت زیادی روی آن داشته باشید .همه از شیر بخاردیده خیلی سرد یا خیلی داغ بدشان می آید.
دمای ۵۵تا ۶۵درجه برای من به اندازه ای است که پیچر دستم را بسوزاند (واقعا دستم را نمی سوزاند اما بیشتر از آن نمی
خواهم پیچر را نگه دارم) بنابراین درست بعد از اینکه دستم شروع به سوختن کرد استیم وند را خاموش می کنم.
46
دوره باریستا www.ac98.ir
شیر در زیر ۵۵درجه تقریباً نیمه گرم است ،در فوم گیری شیر با دستگاه این را هم در نظر بگیرید که مشتری سریعاً آن را
نمی نوشد .در باالی دمای ۶۵درجه پروتئین های شیر شروع به تغییر ماهیت می کنند که روی ساختار شیر تاثیر گذاشته و
طعم شیر حالت سوخته پیدا می کند.
وقتی نازل بخار را خاموش کردید باید سریع عمل کنید .اگر قبل از ریختن شیر آهسته کار کنید ،فوم و شیر از هم جدا می
شوند و فقط فوم باال می ماند .ما میخواهیم شیر و فوم با هم باشند تا بهترین نتیجه را بگیریم .اگر قبل از ریختن شیر باید
صبر کنید بهتر است پیچر را بچرخانید تا شیر ساکن نماند ،این کار از جدایش شیر و فوم جلوگیری می کند.
یک نکته دیگر! هیچ ربط ی به کیفیت میکروفوم شما ندارد اما همیشه استیم وند را پس از بخاردهی تمیز کنید .در غیر این
صورت شیر روی سطح استیم وند می سوزد و ظاهری قهوه ای رنگ به آن می دهد که اصال جالب نیست.
47
دوره باریستا www.ac98.ir
با نکاتی که در مطلب فوم گیری شیر با دستگاه گفتیم می توانید یک میکروفوم نرم و ابریشمی درست کنید که آماده است
برای زدن لته آرت.
48
دوره باریستا www.ac98.ir
دانستن مراحل کار فوم گیری شیر و اینکه شما بتوانید یک فوم عالی و بدون نقص تهیه کنید نیازمند دانستن نکاتی می باشد
که تنها با رعایت آنها امکان پذیر می باشد که ما این مجموعه نکات را برای شما معرفی کرده ایم:
پیجر شما باید متناسب با نوشیدنی شما انتخاب شود؛ زمانی که شما قصد تهیه کاپوچینو یا قهوه فلت وایت را •
دارید استفاده از یک پیچر(پارچ) کوچک کفایت می کند .اما در مواقعی که شما به دنبال فوم گیری شیر برای
الته یا دو لیوان کاپوچینو هستید الزم است از پیچرهای بزرگ بهره مند شوید.
استفاده از شیر پرچرب برای فوم گیری مناسب تر می باشد .بعد از خریداری کردن شیر تازه ،نیمی از پیچر را •
پر کنید.
قبل از آنکه بخواهید نازل بخار اسپرسو ساز را داخل شیر قرار دهید ،با باز کردن آن از ریخته شدن آب داغ •
الزم است نازل بخار کمی کج شود و پیچر از سمت خروجی خود که محل ریختن فوم شیر میباشد به نازل •
نزدیک شود
بهتر است نوک نازل دقیقاً در مرکز شیر قرار بگیرد و سپس کمی پیچر به یک طرف متمایل شود ،حال نازل •
برای داشت فوم بهتر الزم است که حرکت رفت و برگشتی در نازل انجام شود ،در ابتدای کار نوک نازل را به •
سمت سطج شیر آورده و پس از آنکه فوم شما به اندازه کافی تشکیل شد نازل را به زیر سطح شیر ببرید
دمای فوم از اهمیت باالیی برخوردار است و شما بعد از پایین بردن نوک نازل در مرحله قبل می توانید با نگه •
برای آنکه الزم نباشد از دماسنج استفاده کنید می توانید با چسباندن نوک انگشت خود به نازل ،زمانی که دما •
به جایی رسید که انگشت شما شروع به سوختن کرد را بسنجید و سپس با دمای شیر را نیز احساس کنید
(این همان دمای مد نظر شماست که باید همیشه به خاطر بسپارید)
بعد از آماده شدن بهتر است یکه شوک به پیچر و فوم داخل آن بدهید تا حباب های خیلی ریز از بین بروند، •
شیر را هم بزنید تا مطمئن شوید که فوم به طور مساوی داخل پیچر پخش شود. •
در پایان فوم گیری شیر فراموش نکنید که نازل بخار دستگاه اسپرسو ساز را تمیز کنید. •
49
دوره باریستا www.ac98.ir
عالوه بر نکاتی که در قسمت قبل در مورد فوم گیری شیر برای تهیه قهوه بیان کردیم باز هم مشکالت و اشتباهاتی وجود دارد
که نه تنها افراد غیر حرفه ای بلکه بسیاری از باریستاها نیز در حال انجام آنها می باشند که در ادامه آنها را برای شما بیان
خواهیم کرد.
نازل بخار یا همان استیم وند را می توان مهمترین عامل در خوب شدن یا نشدن فوم شیر شما معرفی کرد.
اشتباه بسیار رایجی که افراد در هنگام فوم گیری شیر انجام می دهند زیاد باال یا پایین بودن نوک نازل می باشد .حال سوال
اینجاست که چطور متوجه این موضوع شویم تا اصالحش کنیم؟اگر زمانی که نازل را داخل شیر برده اید و صدایی که از آن
به گوش شما می رسد صدای بلند و خفه ای می باشد به طور قطع نازل شما زیاد پایین می باشد و اینکار باعث می شود که
اصالً هوایی به داخل شیر شما وارد نشود که بخواهد با آن ترکیب شود!!مورد بعدی زمانی می باشد که شما استیم وند را
داخل شیر قرار داده اید متوجه مواردی همچون؛ پرش شیر ،صدای قل زدن و به نوعی فوران شیر شدید آن گاه باید متوجه
شوید که نوک نازل شما زیادی به سطح شیر نزدیک شده است.بهترین حالت برای فوم گیری شیر توسط استیم وند به این
ش کل می باشد که در نزدیکی سطح صدای برش بدهد و در قسمت های پایینی تنها شما یک حالت دورانی درون شیر خود
مشاهده کنید.
50
دوره باریستا www.ac98.ir
موضوعی که مخصوصاً در بین باریستاهای مبتدی زیاد مشاهده می شود تغییر موقعیت و حالت پیچر در زمان فوم گیری شیر
می باشد .باید به این موضوع بسیار دقت کنید که شما در هنگام فوم گرفتن الزم است که تمرکز و کمی صبر داشته باشید و
بتوانید محل مناسب سر استیم وند را درون شیر پیدا کنید ،بعد از انجام اینکار صبور باشید و از حباب های بزرگ ایجاد شده
ترس نداشته باشید ،با انجام دوران های منظم تمام آنها از بین خواهند رفت.
باز هم موضوعی که باید به آن تاکید کنیم تمیز کردن نازل بخار می باشد .شاید شما به آن دید ساده ای داشته باشید و خیلی
به آن اهمیت ندهید اما باید بگوییم در بیش از ۳۰موارد کسانی که مزه و طعم فوم شیر آنها خراب می شود تنها دلیلی که
باعث آن می باشد عدم نظافت نازل می باشد.
در واقع با سرد شدن نازل ،شیری که از داخل آن عبور کرده است به سرعت سرد شده و به جداره آن می چسبد و در موارد
بعدی که قصد از استفاده از آن را دارید باعث می شود که باقی مانده ها باعث ایجاد طعم و بوی بد فوم شیر شما شود.
در اتو استیم وندها عدم تمیز کاری مشکالت پ یچیده تری برای شما به همراه دارد؛ اتو استیم وندها (نازل های بخار فوم
گیرخودکار) با تزریق میزان ثابتی از هوا شروع به فوم گیری خودکار می کنند که در این صورت عدم تمیز کاری باعث می
شود که این میزان مکش کاهش پیدا کند و فوم گیری شیر شما خراب شود.
در آخرین گزینه و مشکالتی رایجی که در مورد فوم گیری شیر می خواهیم آن را برای شما بیان کنیم باال بردن بیش از حد
دمای فوم شیر می باشد.
ما در قسمت قبل به شما بیان کردیم که الزم است زمانی که دما بین شیر بین ۵۵الی ۶۰درجه سانتیگراد رسید حرارت
دادن به آن را متوقف کنیم ،زیرا اصوالً دماسنج ها به طور لحظه ای عمل نمی کنند و وقتی دمایی بین این دو عدد نشان می
دهند اصوالً دمای شیر در واقعیت بین ۶۰تا ۷۰می باشد.
51
دوره باریستا www.ac98.ir
فراموش نکنید که شیر با دمای بیشتر از ۷۰درجه سانتی گراد سوخته به حساب می آید و طعم بدی به خود می گیرد ،پس
برای داشتن یک قهوه با طعم مناسب مراقب فوم گیری شیر و دمای آن باشید چون می تواند تمام زحمات شما را تحت تثیر
قرار بدهد.
اسپرسو
یک شات اسپرسو ،پایه تمام نوشیدنیهای منوی قهوه است .اگر زدن اسپرسو را بهخوبی یاد بگیرید طعم الته یا کاپوچینویی
هم که تهیه و سرو میکنید عالی خواهد بود .مراحل درست کردن اسپرسو
2 .قهوه را تمپ کنید؛ برای این کار پرتافیلتر را با دست چپ نگهداشته و با دست راست تمپ کنید )اگر ا محکمی از چپ به
چپدست هستید برعکس عمل کنید( .در حین فرآیند تمپ کردن ،چرخش نسبت راست به پرتافیلتر بدهید
52
دوره باریستا www.ac98.ir
. 4 .عصارهگیری را شروع کرده تا اسپرسو خروجی داخل کاپ )فنجان( موردنظر بریزد .یادتان باشد
. oروی سطح اسپرسو استاندارد باید الیه کرم رنگی ایجاد شود که به آن کرما قهوه (1 1 )coffee cremaمیگویند
. oالیه کرما قهوه فقط 2دقیقه باقی میماند لذا سرعت سرو کردن اسپرسو برای مشتری خیلی اهمیت دارد
اسپرسو ریستریتو
نصف حجم ا مانند اسپرسو انجام دهید و زمانی که حجم عصاره قهوه خروجی حدود همه مراحل را دقیق اسپرسو شد )
حدودا ۱۴میلیلیتر) عصارهگیری را قطع کنید.
اسپرسو دبل
همان اسپرسو است با این تفاوت که مقدار قهوه آسیاب شده موردنیاز دو برابر اسپرسو بوده و برای عصارهگیری از پرتافیلتر
دبل استفاده میکنیم .درنهایت نیز حجم عصاره قهوه خروجی برای اسپرسو دبل دو برابر حجم اسپرسو معمولی است.
آمریکانو
53
دوره باریستا www.ac98.ir
آمریکانو اسپرسو به همراه آب داغ است و به آن بلک کافی هم میگویند .مراحل درست کردن آمریکانو :برای تهیه آمریکانو
یک شات اسپرسو گرفته و دو برابر حجم اسپرسو به آن آب داغ اضافه کنید.
کاپوچینو
کاپوچینو نوشیدنی که در کاپی با اندازه متوسط سرو میشود و عبارت است از یک شات قهوه به همراه شیر فوم گرفته شده و
فوم شیر که در آن مقدار شیر فوم گرفته شده و فوم شیر با هم برابر است.
. 2قهوه را تمپ کنید و پرتافیلتر را با دست چپ نگهداشته و با دست راست تمپ کنید) .اگر چپدست
هستید برعکس عمل کنید (.در حین فرآیند تمپ کردن ،چرخش نسبت
پرتافیلتر بدهید.
. ۴عصارهگیری را شروع کرده تا اسپرسو خروجی داخل کاپ کاپوچینو بریزد.
. ۷با استفاده از قاشق فوم گرفته شده روی شیر را کنار زده و ابتدا شیر فوم گرفته شده را داخل کاپ
54
دوره باریستا www.ac98.ir
اگر طرفدار پر و پا قرص الته باشید ،احتماال می دانید که چقدر می توانند گران باشند .نه تنها درست کردن آن ارزان تر
خواهد بود بلکه این چیزی است که می توانید با کمی تمرین ،راهنمایی و فوت و فن یاد بگیرید.
الته تنها اسپرسویی است که با کف شیر ترکیب شده است و نهایتا به یک بهشت خوشمزه تبدیل شده است.
تمامی قدم های این روند از اهمیت برخوردار است (از جمله گرفتن اسپرسو و کف دار کردن شیر) .ابتدا در روند بنیادی مهارت
پیدا کنید و سپس بوجود آوردن طرح های خود را آغاز کنید .متخصصان الته ادعا می کنند که در صورت انجام درست دو
چیز ،می توانید الته عالی خود را درست کنید .این موارد اولیه شامل یک شات تازه اسپرسو با میزان کافی کِرِمای اسپرسو و
احتماال شیر بخارپز شده می شود .همچنین می توانید تنها به الته شیر معمولی اضافه کنید چون حکمت فوق العاده ای پشت
آن است.
شما به یک دستگاه اسپرسو همراه با نازل بخارپز کننده شیر (مدل تجاری) ،یک پارچ شیر ،شیر انتخابی تان ،اسپرسو و
یک فنجان الته نیاز دارید.
فنجان الته شما با شیر بخارپز شده آماده می شود .شیر بخارپز شده دارای “میکروفوم” است که آن را برای درست کردن طرح،
شیرین و مناسب می کند .بخار پز کردن شیر آن را دناتوره می کند که معنای آن این است که ویژگی های فیزیکی شیر را
تغییر می دهد .چربی و شکر موجود در شیر به شکرهای کوچکتر و ساده تر تبدیل می شود که شیر را شیرین تر می کند.
اگر قصد دارید تا شیر بخارپز شده کفی خود را درست کنید ،نحوه انجام آن عبارت است از:
.1پارچ شیر ( پیچر ) خود را برداشته و آن را تقریبا تا کف دهانه پر از شیر کرده و شیربخار را باز کنید.
55
دوره باریستا www.ac98.ir
.2نازل بخارپز کردن را در چند میلی متری داخل سطح شیر قرار داده و زمانی که شیر شروع به باال آمدن کرد،
پارچ را به سمت پایین برده تا نازل بخار در حدود ۱سانتی متری سطح شیر قرار گیرد.
.3کج کردن پارچ به سمت خودتان کمک می کند تا داخل آن را ببینید .اجازه دهید تا شیر به صورت یکنواخت
بچرخد .غوطه ور نکردن نازل در مکان درست باعث می شود که شیر بخارپز شده و کف به صورت دو الیه
مجزا تشکیل شوند (درست کردن طرح الته را سخت تر می کند).
.4زمانی که شیر به دمای ۶۰تا ۸۰درجه سلسیوس می رسد ،نازل بخارپز کردن را خاموش کنید .باریستا های
ماهر می تو انند تنها بوسیله لمس کردن دما را تشخیص دهند اما شاید شما برای دقت بیشتر بخواهید از
دماسنج گیره ای استفاده کنید.
.5برخی از باریستا ها باور دارند که پارچ را در پایین نگه داشته و زمانی که گرم تر می شود آن را به سمت باال
بیاورند (تا در عمق بیشتری بچرخانند).
.6پس از خارج کردن نازل بخار ،پارچ را محکم بر روی میز بکوبید تا هرگونه حبابی را پراکنده کنید .این کار به
شما کمک می کند تا کف غلیظ تری داشته باشید.
.7نهایتا ،پارچ را برداشته و آن را با دستان خود بچرخانید تا به شکل یکپارچه ای غلیظ شود (این مسئله به شما
کمک می کند تا یک الته غلیظ داشته باشید).
برای داشتن تازگی بیشتر ،از آسیاب آج دار استفاده کنید (به این خاطر که به شما کمک می کند تا میزان درشت یا ریز بودن
قهوه آسیاب شده را کنترل کنید) .یک شات اسپرسو خوب باید کمی خامه درون خود و همراه طعم قهوه داشته باشد .در ادامه
چند راهنمایی برای داشتن یک شات فوق العاده اسپرسو را می بینید:
56
دوره باریستا www.ac98.ir
.1یک شات عالی زمانی حاصل می شود که در مدت زمان 2۱تا 2۴ثانیه گرفته شود .شاتی که در این مدت
زمان گرفته شود شیرین تر است .یادتان باشد که ۷تا ۸گرم اسپرسو آسیاب شده در هر شاتی که درست می
کنید بریزید.
.2میزان نیروی اعمال شده بر قهوه آسیاب شده بر روی زمان عصاره گیری تاثیر فراوانی دارد .زمانی که از یک
پُرتافیلتر استفاده می کنید ،از فشار ۳۰تا Ibs ۴۰برای کوبیدن قهوه استفاده کنید .ابتدا برای مشخص کردن
میزان فشار وارده ،مقدار آن را با ترازو بررسی کنید .به طور میانگین ،میزان نیرو به اندازه ای است که با یک
دست می توانید مدیریت کنید.
.3حاال اسپرسو خود را در یک ماگ گرد یا هر ظرف دیگری که دهانه گشادی دارد بریزید .همیشه بالفاصله پس
از کفی کردن شیر به سراغ آن شات ها بروید (بیش از ۱۰ثانیه قبل از افزودن شیر صبر نکنید)
.
این مهارت نیازمند تمرین و صبر است چون پس از خرابکاری های متعدد قلق آن دستتان می آید .ایجاد طرح الته معموال در
یک فنجان کاسه ای گرد انج ام می شود .شما اسپرسو را در کف فنجان می ریزید و سپس شیر بخارپز شده را به آن اضافه
کرده و برای درست کردن طرح ها آن را تکان می دهید.
تکنیک ریختن به سرعت ،ارتفاع ،موقعیت و جریان در هنگام ریختن شیر بخارپز شده باز می گردد .در ادامه چند توصیه را
می بینید:
57
دوره باریستا www.ac98.ir
.1برای درست کردن پایه ۱/۳ ،شیر را در حالی که دهانه پارچ ۶تا ۱۰سانتی متر باالی فنجان قرار دارد بریزید.
هم اکنون جریان شیر را عقب و جلو ببرید تا پایه ای با رنگ یکسان و قهوه ای روشن بوجود بیاید که بتوانید
بر روی آن طراحی را خلق کنید.
.2برای بوجود آوردن طراحی ،دهانه پارچ را پایین بیاورید و آن را دقیقا باالی فنجان نگاه دارید .حاال با حرکات
سریع عقب و جلو دومین ۱/۳شیر را بریزید .جریان را از باال به پایین حرکت داده و با سرعتی ثابت شیر را
بریزید.
.3معنای ان این است که تا زمان پر شدن تقریبی فنجان آن را از باال میریزید و سپس در هنگام درست کردن
طرح از پایین می ریزید تا نزدیک به کِرِما باشد.
.4حتما فنجان را به سمت خود نگه داشته و به صورت مداوم بریزید .ریختن بیش از حد سریع می تواند کِرما را
بشکند در حالی که ریختن بیش از حد کُند می تواند کف موجود در عمق را بگیرد.
این شیوه ای است که می توانید طرح های بنیادی الته را درست کنید .زمانی که در این تکنیک مهارت پیدا کردیدطرح های
خالقانه ای مانند قلب و گل رز را امتحان کنید.
برگ یا گل رز :جریان شیر را از طرفی به طرفی دیگر بریزید تا زمانی که کف بر روی سطح ظاهر شود .این کار را تا زمان
ظاهر شدن یک الگو ادامه دهی د .زمان حرکت به سمت کناره ها ،به تدریج پارچ را به سمت عقب حرکت دهید .زمانی که به
انتهای فنجان رسیدید ،پارچ را در یک خط مستقیم و در طول الگو حرکت دهید .اگر الگو را با حرکت های سریع مجاوری
بوجود بیاورید ،شاهد برگ های بیشتری در گل رز خواهید بود در حالی که حرکت های کُندتر برگ های کم تر و ضخیم تری
را بوجود می آورد.
58
دوره باریستا www.ac98.ir
قلب :شیر را به حرکات مجاور و با تمرکز بر روی یک نقطه از فنجان بریزید .این کار را تا زمان ظاهر شدن یک دایره بزرگ
کِرِما ادامه دهید .پارچ را به سمت جلو حرکت داده و ریختن بر روی نقطه بزرگ را ادامه دهید تا زمانی که فنجان تقریبا پر
شود .قلب را با ریختن سریع در یک خط مستقیم به سمت جلو کامل کنید.
گل :ریختن شیر با فاصله ای در حدود ۳-2سانتی متر یا ۱اینچ از کف را آغاز کنید .فنجان را تا نصفه پر کرده و در حالی
که به تدریج پارچ را به سمت عقب حرکت می دهید به آرامی آن را به عقب و جلو حرکت دهید .این کار طراح گل را به پیش
برد ه و همچنین فنجان را پر می کند .برای حرکات عقب و جلو سعی کنید تا به جای دست از حرکات مچ خود استفاده کنید.
با استفاده از پودر کاکائو و شابلون در طرح های خود خالقیت بیشتری به خرج بدهید .همچنین می توانید برای بوجود آوردن
پیرامون و لبه های کف خود یا نوشتن یک عب ارت ،یک شربت شکالت درست کنید .تکنیک دیگر عبارت است از فرو کردن
یک شی تیز بدرون خامه و افزودن خامه برای بوجود آوردن طرح های منحصر به فرد .
قبل از اینکه آموزش رو شروع بکنم ،باید بگم که تزیین قهوه آن هم به شکل هایی که در تصاویر خواهید دید یک
هنر تزئین است که اصطالحا به آن Latte artمی گوییم .برای اینکه بتونید قهوه رو به این شکلی که هست تزئین بکنید،
تمرین بسیاری الزم هست .پس اگر برای اولین امتحان کارتون خوب از آب در نیامد نگران نباشید و دوباره امتحان کنید.
قبل از اینکه شیر را بجوشانید یا بخار دهید ،آن را حداقل ۳۰دقیقه داخل یخچال بگذارید که سرد شود .بعد از آن مرحله ی
مهم بخار دادن به شیر یا اصطالحا تولید کف شیر هستش .مراحل را در تصاویر زیر می توانید مشاهده بکنید.
با این دستگاه به دو روش می توانید کف شیر را درست کنید .کف شیر درشت و کف شیر ریز و مخملی .مورد دوم یعنی کف
ریز مد نظر ما هست و در تزیین قهوه کاربرد دارد.
تجهیزات الزم:
59
دوره باریستا www.ac98.ir
– دستگاه اسپرسوی مجهز به نازل بخار steamwandو دستهی بخار froth assistor
– شیرجوش
– دماسنج مخصوص مایعات
آمادهسازی دستگاه:
برای گرم کردن شیر و تولید کف شیر درشت ابتدا دستگاه اسپرسو را روشن کنید .سپس دکمهی «بخار» یا steamدستگاه
را بفشارید .این کار باعث میشود دیگ بخار دستگاه گرم شود و قابلیت بخار کردن پیدا کند .در برخی دستگاههای اسپرسو
برای نشان دادن آماده بودن دیگ بخار چراغ نشانگر خاموش میشود و در برخی دیگر از دستگاهها چراغ روشن میشود.
بسته به نوع دستگاه ،زمانی که چراغ نشانگر روشن یا خاموش شد دستگاه آماده است.
بر روی دستهی بخار دستگاه اسپرسو حفرهی ریزی وجود دارد که با وارد کردن هوا به داخل شیر بر سطح آن حباب یا کف
ایجاد میکند .برای ایجاد بافت مخملی باید دستهی بخار را وارد شیرجوش کرده ،این حفره را کامالً مماس با سطح شیر بر
روی آن بگردانیم تا تمام سطح شیر را پوشش دهد .یک دماسنج نیز داخل شیر قرار دهید تا دما را اندازه بگیرید.
در این مرحله باید صبر بسیاری به خرج دهید و ابداً عجله نکنید .به آهستگی دستهی بخار را بر تمامی سطح شیر بگردانید.
مهمترین نکته در این مرحله این است که حفرهی دستهی بخار از سطح شیر پایینتر یا باالتر نرود و دقیقاً مماس بر سطح
شیر باشد.
زمانی که دمای شیر به ۳۷درجه رسید دستهی بخار را بیشتر در شیر فرو کنید به طوری که سر آن در اعماق شیرجوش قرار
بگیرد .صبر کنید تا دمای شیر به ۶۵درجه برسد .سپس نازل بخار را ببندید تا گرم شدن شیر متوقف شود.
60
دوره باریستا www.ac98.ir
نکته :دمایی که شیر باید به آن اندازه داغ شود º F and 155º F : 65º C to 68º C۱۵۰ :حدود ۶۵درجه ی سلسیوس
یا ۱۵۰درجه ی فارنهایت
برای تولید کف خوب با شیر باید توجه داشته باشیم که شیرجوش و خود شیر هر دو بسیار خنک باشند .هرچه این دو خنکتر
باشند ،زمان بیشتری برای بازی و آزمون و خطا با دسته و نازل بخار خواهید داشت و شرایط را بهتر تحت کنترل خود خواهید
گرفت .بهتر است شیرجوش را قبل از استفاده چند ساعتی داخل یخچال بگذارید.
کف کردن شیر باعث می شود حدود یک سوم تا یک دوم به حجم آن اضافه شود ،که در این صورت زمانی که شیر را داخل
فنجان میریزید حدود ۱سانتیمتر کف بر روی آن خواهد نشست .برای تهیهی نوشیدنیهای بر پایهی اسپرسویی که به کف
شیر بیشتری احتیاج دارند باید هنگام گرداندن دستهی بخار بر سطح شیر شدت عمل خود را افزایش دهید و اصطالحاً
وحشیانه به جان شیر بیفتید! همچنین باید مدت زمان بیشتری صرف گرداندن دستهی بخار بر سطح شیر بکنید ،به طوری
که دمای آن به جای ۳۷درجه به ۶۰درجه برسد .از طرف دیگر ،وقتی دستهی بخار را تا عمق شیرجوش در داخل شیر فرو
میکنید مدت کوتاهتری آن را آنجا نگه دارید تا شیر نسوزد و مزهی بدی به خود نگیرد .مراقب دماسنج باشید ،چرا که دمای
شیر داغ هرگز نباید باالتر از ۷۱درجه برود.
61
دوره باریستا www.ac98.ir
کف شیر خوب کفی است که به جای این که جداگانه بر باالی شیر داغ بنشیند ،به خورد شیر داغ رفته باشد و جدا کردن آن
از شیر داغ ناممکن باشد.
برای طراحی به سبک الته آرت می توانید کف شیر را (که یا با شیر داغ مخلوط شده است و یا در صورت ناشی بودن از آن
کامآلً جدا است) با قاشق به آهستگی بر روی فنجان اسپرسو بریزید .اما باریستاهای ماهر این کار را بدون قاشق انجام میدهند
و کف شیر را مستقیماً از داخل شیرجوش به داخل فنجان میریزند .الزمهی کسب این مهارت تمرین بسیار است .اگر هنگام
ریختن کف شیر با قاشق به مشکل برخوردید ،میتوانید چند ثانیه یا یک دقیقه صبر کنید تا کف و شیر از یکدیگر جدا شوند،
آن وقت ریختن کف شیر به داخل فنجان با قاشق آسانتر میشود.
گرم کردن شیر به این شیوه نیز کار سختی نیست .فقط باید مواظب باشید شیر نجوشد زیرا جوشیدن شیر باعث خراب شدن
مزه و بافت آن میشود .با دماسنج دمای شیر را اندازه بگیرید و زمانی که به 65تا ۷۰درجه رسید شیرجوش را از روی اجاق
گاز بردارید.
پس از آماده کردن شیر به تزئین قهوه می پردازیم .از توضیح تصاویر صرف نظر میکنم .تصاویر به خوبی نحوه ی تزیین را بیان
می کنند .فقط یک نکته رو الزم هست که بگم ،اینکه باید برای تزیین حتما کمی تحرک به شیر جوش و قهوه بدهید تا
بتوانید طرح رو ایجاد کنید.
62
دوره باریستا www.ac98.ir
63
دوره باریستا www.ac98.ir
با استفاده از شکالت داغ هم اگر تزئین بکنید اشکال زیر رو می تونید ایجاد کنید .تزیین با پودر کاکائو هم فکر خوبیه !
64
دوره باریستا www.ac98.ir
اسپرسو ماکیاتو
اسپرسوماکیاتو ترکیب اسپرسو به همراه مقدار کمی شیر فوم گرفته شده و یک لکه فوم شیر است.
اسپرسو را گرفته سپس مقدار کمی شیر فوم گرفته شده به آن اضافه کنید و درنهایت یک لکه فوم
ریستریتو ماکیاتو مشابه اسپرسو ماکیاتو است فقط بهجای اسپرسو ،ریستریتو عصارهگیری کنید.
الته ماکیاتو هم شیر فوم گرفته شده است که داخل لیوان بلندی ریخته و یک شات اسپرسو را به
موکا
موکا یک شات اسپرسو به همراه سس شکالت و شیر فوم گرفته شده است.
65
دوره باریستا www.ac98.ir
. ۱سه قاشق چایخوری پودر شکالت را داخل کاپ الته بریزید.
. 2مقدار کمی آب داغ روی پودر شکالت ریخته و هم بزنید تا سس شکالت آماده شود.
. ۴قهوه را تمپ کنید .پرتافیلتر را با دست چپ نگهداشته و با دست راست تمپ کنید( .اگر چپدست هستید برعکس عمل
کنید ).در حین فرآیند تمپ کردن ،چرخش نسبت چپ به راست به پرتافیلتر بدهید.
. ۶عصارهگیری را شروع کرده تا اسپرسو خروجی داخل کاپی که کف آن سس شکالت ریختهاید،بریزد.
. ۹شیر فوم گرفته شده را روی سس شکالت و اسپرسو ریخته و بهآرامی هم بزنید تا ترکیبی یکدست حاصل شود.
. ۱۰روی موکا را هم میتوانید با خامه زدهشده و پودر شکالت تزئین کنید.
آیس کافی
برای تهیه آیس کافی میتوانید طبق سلیقه مشتری از شیر با آب استفاده کنید.
. ۶ترکیب حاصل را شیک کنید تا طعم قهوه و شیر کامال به خورد هم برود و ترکیبی یکدست و با قوام حاصل شود.
66
دوره باریستا www.ac98.ir
. ۷آیس کافی آماده را در ظرف موردنظر سرو کنید (میتوانید داخل کاپ الته سرو کنید).
قهوه دمی ،با ریختن آب داغ روی دانه قهوه هایی که درون یک فیلتر قرار دارد تهیه می شود.
قهوه های دمی روش معمول تهیه دانه های قهوه روست شده برای نوشیدن است.
در حالی که روش های مختلفی برای دم کردن قهوه وجود دارد ،تقریباً همگی شامل اضافه کردن دانه های قهوه با آب در
طی یک دوره زمانی هستند.
روش های مختلفی برای تهیه قهوه وجود دارد که توصیف روش صحیح را دشوار می کند.
67
دوره باریستا www.ac98.ir
اسپرسو و قهوه دم کرده نشان دهنده دو روش بسیار متفاوت برای تهیه قهوه هستند که به طرز چشمگیری در طعم قهوه تأثیر
می گذارند .ت فاوت های قهوه اسپرسو و قهوه دمی در میزان آسیاب دانه های قهوه و زمان دم آوری است .زمان دم اسپرسو
کوتاه تر است و میزان آسیاب برای قهوه دمی درشت تر از اسپرسو می باشد.
در جایی که اسپرسو از فشار برای وادار کردن آب داغ از طریق قهوه ریز آسیاب شده استفاده
می کند ،قهوه دم کرده شامل ریختن آب داغ روی قهوه تازه (یک روش ریختن) یا اضافه کردن دانه های قهوه تازه در آب
گرم (دم کردن غوطه وری) است .در هر صورت آب داغ بخش اعظم قهوه را حل می کند ،سپس از طریق یک کاغذ ،پارچه
یا فیلتر فلزی و در یک لیوان یا کارافه در جایی که آماده می شود عبور می کند.
تمام قهوه ها باید قبل از نوشیدن دم شوند و اسپرسو نیز از این قاعده مستثنا نیست.
اسپرسو با مجبور کردن آب داغ از طریق قهوه ریز آسیاب شده تحت فشار بسیار زیاد تولید می شود این منجر به شلیک قهوه
بسیار متمرکز با شیرینی کارامل و یک کرم متمایز (الیه ای از کف) در باال می شود.
برای تهیه صحیح اسپرسو قهوه باید کامالً ریز آسیاب شود .دلیل این امر در کوتاه بودن مدت زمان تماس قهوه با آب است.
68
دوره باریستا www.ac98.ir
به عنوان یک قاعده ،هرچه زمان تماس (دم کردن) کوتاه تر باشد ،قهوه شما نیز باید ریز تر آسیاب شود.
نظرات مختلفی وجود دارد که روش های دم دستی کنترل کیفیت بهتر و تجربه قهوه برتر را امکان پذیر می سازد .برای
بسیاری ،سرگرم کننده تر و جذاب تر است که به جای ضربه زدن به دکمه “دم” روی یک ماشین ،از رویکرد “دم” دستی
استفاده کنند.
یکی از قدیمی ترین ،ساده ترین ،سریعترین و ارزان ترین روش های دم کردن قهوه روش قطره ای با استفاده از مخروط
قهوه و فیلتر کاغذ است .آب گرم به طور مساوی بر روی دانه های قهوه در یک فیلتر کاغذ ریخته می شود و سپس ،قهوه دم
کرده آرام و مستقیماً درون یک فنجان ریخته می شود.
مخروط های قهوه از پالستیک ،شیشه ،استیل و یا سرامیک ساخته شده اند.شکل مخروط و فیلترهای آنها روی طعم دهنده
ها تأثیر می گذارد.
69
دوره باریستا www.ac98.ir
روش دم آوری خیلی پیچیده نیست فقط نیاز به مقداری ظرافت دارد.
روشهای مختلفی برای دم آوری قهوه وجود دارد و یادگیری این روشها با استفاده از
تجهیزات گوناگون در منزل لذت نوشیدن یک فنجان قهوه داغ را دو چندان میکند.
در این مطلب روش دم کردن قهوه با وی سیکستی ( )v60را بررسی میکنیم.
قهوهسازv60 •
70
دوره باریستا www.ac98.ir
کتری •
.2یک کاغذ فیلتر را درون V60خود قرار دهید و با آب داغ بشویید (پس از آن آب را دور بریزید!).
نکته اول :با شستشوی کاغذ صافی اطمینان حاصل می کنید که روی طعم تأثیر نمی گذارد ،بنابراین شما فقط نت های
خوش طعم قهوه خود را دریافت می کنید
2۴ .4گرم قهوه آسیاب شده ( به ازای هر ۱۰۰میلی لیتر آب ۸گرم قهوه ) توجه کنید که آسیاب قهوه شما
برای دم آوری v60باید درشت باشد
.۴در مرحله بعدی 2۵۰میلیلیتر آب داغ را به صورت دورانی روی پودر قهوه اضافه میکنیم تا باالی سطح V60را بپوشاند.
71
دوره باریستا www.ac98.ir
.۵قهوه را دوباره هم میزنیم و حدود 2٫۵تا ۳دقیقه صبر می کنیم تا قهوه از فیلتر عبور کرده داخل قوری بریزد و بعد آن را
سرو میکنیم.
نکته اصلی :حباب های فرار از دی اکسید کربن نشانه اصلی این است که قهوه شما تازه است ،زیرا زمان کافی برای خشک
کردن طبیعی ندارد.
تکته :توجه داشته باشید اگر مسیر خروجی قهوه مسدود شد آسیاب قهوه شما
قهوه از نل غلیظ ،متمرکز و فوق العاده شیرین است -کامالً مطبوع و شکننده است :
در این روش استفاده از آب خیلی داغ ،ریختن آب زیاد و با عجله می تواند طعم آن را از بین ببرد ،ابتدا فیلتر را به مدت پنج
دقیقه در آب جوش قرار دهید و بجوشانید.
72
دوره باریستا www.ac98.ir
فیلتر را بر روی قهوه ساز قرار داده و با آب گرم خیس کنید (آب جمع شده را دور بریزید)
برای این روش به قهوه بیشتری نسبت به دیگر روش های پور اور نیاز است ٬حدود ۴۵تا ۵۰گرم و میزان آسیاب آن باید
چیزی مانند فرنچ پرس باشد.
دانه آسیاب شده قهوه را داخل فیلتر بریزید و آن را مانند تپه در آورید
73
دوره باریستا www.ac98.ir
یک قاشق چوبی بگیرید (یا یک چاقو) و با حرکات اره ای مالیم راه را در اطراف قهوه درست کنید.
در باالی قهوه یک تورفتگی به اندازه دکمه ایجاد کنید .باید عمق به اندازه یک بند انگشت باشد.
پس از رسیدن آب تا حدود دمای ۱۷۵درجه فارنهایت ( ۸۰درجه سانتی گراد) شروع به ریختن آب به آرامی در اطراف حفره
کنید ۴۵( .گرم آب حدود ۴۵ثانیه).نگران اشباع همه دانه های خود نباشید .پس از اتمام ریختن ۴۵ ،ثانیه مکث کنید
74
دوره باریستا www.ac98.ir
بار دوم نیز به آرامی آب را اضافه کنید ( ۸۰گرم آب حدود ۶۰ثانیه ) در مرکز قهوه آب بریزید و 2۰ثانیه صبر کنید
ریختن نهایی! این بار در مدت زمان ۳۰ثانیه ۶۰گرم آب بریزید .باید ۱۸۵گرم آب را در طی ۳دقیقه و 2۰ثانیه ریخته
باشید.
75
دوره باریستا www.ac98.ir
قهوه نل کمی خنک تر از قهوه های سنتی است( قهوه در دمای پایین دم آوری شده است).
آموزش درست کردن قهوه دمی با کمکس پیچیده نیست ولی نیاز به ظرافت و ریزه کاری
دارد .دم آوری قهوه به وسیله کمکس جزو روش های دم آوری موج سوم (نسل سوم)
کمکس •
توجه :مقدار قهوه و آب بسته به نوع قهوه ای که می نوشید و سنگینی مورد نظر شما متفاوت است.
به عنوان نقطه شروع ،توصیه می کنیم برای ۴۵۰میلی لیتر آب 2۷تا ۴2گرم پودر قهوه (بنا بر عالقه و میزان عصاره گیری)
استفاده کنید
76
دوره باریستا www.ac98.ir
فیلتر کمکس به گونه ای تا میخورد که یک طرف فیلتر یک الیه کاغذ و طرف دیگر سه الیه کاغذ قرار می گیرد اطمینان
حاصل کنید که طرف سه الیه در قسمت جلویی (محل خروج قهوه) بنشیند.
بهتر است با آب داغ فیلتر کاغذی تان را کمی خیس کنید تا هم کمکس تان گرم شود هم قهوه تان طعم و بوی کاغذ نگیرد
در پایان این کار ،آب را دور بریزید.
77
دوره باریستا www.ac98.ir
این کار سطح قهوه را صاف می کند و امکان ریختن یکنواخت تر آب را فراهم می آورد.
آب ۹۰الی ۹۳درجه را روی قهوه بریزید به اندازه ای که پودر قهوه خیس بخورد یا به اصطالح،قهوه شکوفه کند سپس کمی
صبر کرده و آب باقی مانده را اضافه کنید.
۳:۳۰الی ۴دقیقه باید صبر کنید تا عصاره گیری از قهوه تان انجام شود و نوشیدنی نهایی در گوی پایینی تشکیل شود .بعد
از دم آوری ،فیلتر کاغذی را به همراه تفاله قهوه دور بریزید.
78
دوره باریستا www.ac98.ir
فرنچ پرس
به طور گسترده به عنوان بهترین و آسان ترین روش برای تهیه قهوه برتر و مداوم در نظر گرفته می شود.در فرنچ پرس ،قهوه
در آب داغ خیس شده ،تفت داده می شود و صاف می شود .بنابراین ،روغنهای اساسی طعم دهنده قهوه ،کافئین و آنتی
اکسیدان ها بهتر از قبل منتشر و با حفظ خالص ترین طعم های قهوه حفظ می شوند.
79
دوره باریستا www.ac98.ir
فرنچ پرس
دانه های قهوه (دانه عربیکا برای این روش مناسب است)
آسیاب قهوه
لیوان گرم
80
دوره باریستا www.ac98.ir
به حدود دو قاشق غذاخوری دانه قهوه آسیاب شده نیاز دارید.
آب گرم (تقریباً ۱۵۸تا ۱۷۶درجه فارنهایت یا ۸۰-۷۰درجه سانتیگراد) را روی پودر قهوه ی درون ظرف بریزید تا آب دقیقاً
باالتر از سطح قهوه باشد.
81
دوره باریستا www.ac98.ir
بقیه آب گرم را بریزید و بازم فرنچ پرس را کامل بچرخانید یا هم بزنید تا پودر با آب مخلوط شود سپس درب فرنچ پرس را
ببندید .
بگذارید قهوه ۴دقیقه دم بکشد (یا اگر می خواهید نوشیدنی قوی تری داشته باشید)مدت دم کردن را طوالنی تر کنید.
پیستون را به آرامی فشار دهید تا پودرهای حل نشده از قهوه جدا شوند.زمانی که پیستون پایین است ،قهوه را از فرنچ پرس
به درون لیوان بریزید(.پیستون را به آرامی فشار دهید و فقط یک فشار آهسته و پایدار اعمال کنید).
82
دوره باریستا www.ac98.ir
ایروپرس :
قهوه ها در محفظه دم قرار می گیرند که آب گرم اضافه می شود و قهوه را غوطه ور می کند.
برای استخراج قهوه ،یک پیستون فشار می یابد و فشار هوا ایجاد می کند تا قهوه دم کرده را از طریق فیلتر داخل یک فنجان
ریخته شود.
83
دوره باریستا www.ac98.ir
ایروپرس
آسیاب قهوه
دانه
فیلترهای کاغذ
یک ابزار دستکاری
لیوان گرم
84
دوره باریستا www.ac98.ir
یک فیلتر کاغذی را درون درب پالستیکی قابل جدا شدن ایروپرس قرار دهید
فیلتر را درون درب ایروپرس قرار داده و از آب جوش برای شستشوی فیلتر و مرطوب کردن ایروپرس استفاده
کنید.
85
دوره باریستا www.ac98.ir
86
دوره باریستا www.ac98.ir
87
دوره باریستا www.ac98.ir
هنگامی که آب شما به دمای مورد نظر رسید،آن را به آرامی روی پودر قهوه در محفظه بریزید.
به محض اینکه ریختن آب تمام شد ،محفظه ای را روی لیوان خود قرار دهید و پیستون را وارد کنید .مرحله آخر فشار دادن
پیستون به سمت پودر قهوه هایی است که در پایین جمع شده است ،با یک دست ایروپرس را در جای خود نگه دارید و از
طرف دیگر به طور پیوسته پیستون را فشار دهید.
سایفون :
دم آوری قهوه در محفظه باالیی یعنی جایی که پودر قهوه در آن قرار دارد و با وارد شدن آب
بعد از خیساندن فیلتر حداقل ۵دقیقه در آب گرم ،آن را در قسمت انتهایی قسمت اصلی سایفون قرار دهید.
89
دوره باریستا www.ac98.ir
قسمت پایین سیفون خود را با ۳۰۰گرم آب گرم (حدود یک فنجان ۱2اونسی ) پر کنید.
فیلتر را در محفظه قرار داده و محفظه باالیی را روی قسمت پایینی سوار کنید الزم نیست خیلی سخت فشار دهید؛ سپس با
کمک منبع گرمایی آب را حرارت می دهیم.
در حالی که آب در حال گرم شدن است ،بین 2۵-2۰گرم قهوه را اندازه گیری کرده و آن را آسیاب کنید.
90
دوره باریستا www.ac98.ir
زمانی که دمای آب در محفظه باالیی به حدود ۸۵تا ۹۰درجه سانتیگراد رسید،قهوه آسیاب شده را اضافه کنید.
91
دوره باریستا www.ac98.ir
آن را هم بزنید تا ترکیب یک دست شود .سپس شعله را کم کنید و مجددا ترکیب قهوه و آب را هم بزنید .بعد از گذشت یک
و نیم الی دو دقیقه شعله را خاموش کنید.
بعد از گذشت این زمان ،سایفون را از منبع گرمایی دور کنید و ده عدد چرخش را با استفاده از یک قاشق به آن بدهید.
92
دوره باریستا www.ac98.ir
عصاره نهایی در محفظه زیرین جمع می شود .زمانیکه تمامی عصاره به محفظه زیرین منتقل شد ،محفظه باالیی را برداشته و
قهوه را سرو کنید.
93
دوره باریستا www.ac98.ir
قبل از استفاده ،فیلترها را با آب داغ بشویید تا مواد شیمیایی روی کاغذ برداشته شود.
برای روش های ریختن ،از آب گرم و آهسته و ثابت در حرکت مارپیچ از مرکز به بیرون استفاده کنید تا همه قهوه ها را به
طور مساوی اشباع کنید ،و این باعث استخراج بهینه می شود.
از دانه ی روست تازه استفاده کنید و دانه ها را قبل از دم کردن آسیاب کنید آب گرم فقط باید جوش بیاید ( F2۰۵یا .)C۹۶
از قبل دستگاه قهوه و فنجان ها را با آب داغ بشویید تا قهوه بیشتر داغ شود.
موکاپات از طریق فیلتراسیون کار می کنند فرآیند تولید دم در گرمای کم صورت می گیرد بخار حاصل از آب جوش از طریق
لوله به داخل قهوه ها باال می رود و قهوه دم کرده به داخل اتاقک باالی موکاپات وارد می شود .
موکاپات
آسیاب قهوه
دانه های قهوه
آب فیلتر شده سرد
لیوان گرم
94
دوره باریستا www.ac98.ir
95
دوره باریستا www.ac98.ir
برای هر 2اونس مایعات ( ۵۹میلی لیتر) از ۱تا 2قاشق غذاخوری ( ۵تا ۱۰گرم) پودر قهوه استفاده کنید .پودر قهوه ها را
داخل محفظه اطمینان حاصل کنید که دانه های آسیاب شده قهوه با قسمت باالی محفظه مسطح هستند
96
دوره باریستا www.ac98.ir
محفظه باالی موکاپات را روی قسمت پایین قرار دهید و سپس پیچ کنید.
موکاپات را روی حرارت مالیم قرار دهید اطمینان حاصل کنید که درب موکاپات کامال بسته است و گرما را حفظ می کند.
97
دوره باریستا www.ac98.ir
زمانی که آماده شود ،از ستون عمودی وسط موکاپات با صدای سوت مانندی خارج میشود.
زمانی که آماده شد سر نازل شروع به کف کردن می کند در این حالت باید شعله را خاموش کنید.
قهوه را در لیوان بریزید تا در حالی که هنوز گرم است می توانید از آن لذت ببرید.
98
دوره باریستا www.ac98.ir
یکی از خوشمزه ترین و محبوب ترین نوشیدنی گرم در جهان قهوه ترک می باشد .دم کردن قهوه ترک پیچیدگی چندانی
ندارد فقط باید نکاتی که در این مقاله گفته شده را رعایت کنید.
ابتدا پودر قهوه ،آب و در صورت تمایل شکر را داخل قهوه جوش ریخته و خوب هم بزنید تا کامال مخلوط شود .قهوه جوش
را روی حرارت مالیم قرار داده و بعد از اینکه شروع به حباب زدن کرد آن حباب ها را از قهوه جوش خارج کرده و داخل
فنجانی که قرار است قهوه را در آن سرو کنید بریزید .بعد از اینکه روی قهوه کف سفید رنگ جمع شد شعله را خاموش کرده
99
دوره باریستا www.ac98.ir
و قهوه جوش را از روی گاز بردارید .اجازه ندهید قهوه بجوشد و قبل از جوشیدن آن را از روی حرارت بردارید چون جوشیدن
قهوه موجب تلخ شدن آن میشود .قهوه را به آرامی داخل فنجان بریزید تا کف آن از بین نرود ،بعد از اینکه مواد قهوه ته نشین
شد آن را سرو نمایید.
.1میزان شکر به ذائقه شما بستگی دارد ،اگر قهوه کم شیرین را می پسندید ۱قاشق چایخوری شکر کافی است.
اما اگر قهوه با شیرینی معمولی میخواهید 2ق چ شکر و در صورتی که قهوه خیلی شیرین میخورید ۳ق چ
شکر به آن اضافه نمایید.
.2مدت زمان تقریبی برای تهیه قهوه ترک ۷تا ۱۰دقیقه میباشد ،تمام وقت را باالی سر قهوه بایستید و با
حوصله و دقت آن را تهیه کنید تا یک قهوه خوشمزه و با کیفیت داشته باشید.
.4قهوه را هرگز نجوشانید چون باعث تلخ شدن آن میشود ،قهوه را قبل از جوشیدن و در آستانه نقطه جوش از
روی حرارت بردارید.
.5قهوه را خیلی آرام داخل فنجان بریزید تا کف سفید رنگ روی آن باقی بماند و ظاهر قهوه زیباتر شود.
.6برای تهیه قهوه ترک به ازی هر نفر 2قاشق چایخوری پر پودر قهوه و یک فنجان آب با دمای معمولی نیاز
است.
آماده کردن نوشیدنی های گرم مانند :هات چاکلت و چای ماساال
نوشیدنی هایی که برای مهمانی ها و مناسبت های مختلف سرو می کنید می توانند انواع مختلفی باشند .شما می توانید با
یک چای معمولی هم از میهمانان خود پذیرایی کنید و یا انواع مختلف نوشیدنی ها را برای لذت بیشتر آنها فراهم کنید.
تهیه کردن نوشیدنی ها لزوما کار زمان بر و سختی نیست و گاهی اوقات با ساده ترین وسایل و در کمترین زمان هم میتوانید
نوشیدنیهای رژیمی تهیه کنید که کیفیت مهمانی های شما را چندین برابر کند و لذت بیشتری از دورهمی های خود ببرید.
اگر فکر می کنید که باید از نوشیدنی های مرسوم مثل چای و شربت ها برای پذیرایی از مهمان ها کمک بگیرید در اشتباهید.
شما می توانید شخصی باشید که روتین ها را شکسته و نوشیدنی ها و وسایل پذیرایی بهتری برای آنها استفاده میکند.
100
دوره باریستا www.ac98.ir
به همین منظور در ادامه انواع نوشیدنی گرم و مجلسی را به شما معرفی می کنیم تا بتوانید با مواد مختلفی مثل پودر کاکائو،
شیر ،قهوه ،نسکافه و غیره نوشیدنی های لذیذی تهیه کنید و از خوردن آن لذت ببرید.
در مجلس ها و مهمانی های خود می توانید انواع مختلف نوشیدنی های گرم و مجلسی را تهیه کنید که در ادامه به چند نمونه
از لذیذ ترین آنها اشاره می کنیم و طرز تهیه هر یک را برای شما شرح می دهیم تا بتوانید در صورت تمایل آنها را تهیه کنید.
به منظور تهیه این نوشیدنی باید اول شکر و خامه رقیق شده را با 2۰۰گرم شکالت سفید ترکیب کنید و روی شعله گاز
بگذارید تا شکالت ذوب شود و یک قاشق چای خوری وانیل و یک چهارم فنجان پودر بادام به آنها اضافه کنید و هم بزنید و
در لیوان یا فنجان دلخواه سرو کنید .برای تزیین شکالت رنده شده یا دارچین روی آن بپاشید.
101
دوره باریستا www.ac98.ir
نوشیدنی کاراملی
برای ته یه این نوشیدنی خوش عطر و خوش طعم باید یک سوم فنجان شکر را با مقداری آب و پودر کاکائو مخلوط کنید و
روی شعله گاز بگذارید تا شکر داخل آن حل شود.
بعد از این مرحله باید 2۰۰گرم شکالت کاراملی به آن اضافه کرده و هم بزنید تا ذوب شود .در مرحله بعدی باید شیر اضافه
ک رده و روی حرارت بگذارید تا به جوش برسد .در آخر نوشیدنی خود را درون ظرف دلخواه سرو کرده و برای تزیین کمی خامه
روی آن بریزید.
نوشیدنی کاراملی
برای درست کردن این نوشیدنی گرم و مجلسی باید ۷فنجان آب را با یک فنجان شکر و کمی زنجبیل تازه با یک عدد چوب
دارچین و سه عدد میخک با یکدیگر ترکیب کنید و روی حرارت بگذارید تا به جوش برسند و یک دقیقه با هم بجوشند.
بعد با توجه به تعداد افرادی که این نوشیدنی را برای آنها تهیه میکنید از چای کیسه ای استفاده کنید و در این مخلوط
بگذارید و سپس یک فنجان آب انار و یک چهارم فنجان آب لیمو ترش به آن اضافه کنید و بعد از ۱۰دقیقه آن را از صافی
عبور داده و در فنجان یا لیوان مورد نظر بریزید .برای تزیین یک حلقه نازک لیموترش تازه را روی آن بگذارید.
شکالت داغ
برای تهیه شکالت داغ باید ۴فنجان شیر که با نصف فنجان شکر و آب مخلوط شده روی شعله گاز بگذارید تا به جوش برسد.
وقتی که جوشید باید آن را از روی شعله گاز برداشته و 2۵۰گرم شکالت تخته ای به آن اضافه کنید و صبر کنید که ذوب
شود .سپس آن را مخلوط کرده و در فنجان دلخواه سرو کنید .برای تزیین از پودر کاکائو استفاده کنید.
شکالت داغ
103
دوره باریستا www.ac98.ir
ب رای تهیه یک نوشیدنی گرم با پودر کاکائو نیاز نیست که همیشه پودر کاکائو را با شیر مخلوط کنید تا شیر کاکائو تهیه کنید.
شما می توانید پودر کاکائوی خالی را با آب و شکر مخلوط کرده و یک نوشیدنی لذیذ تهیه کنید.
برای این منظور شما برای هر نفر به یک قاشق چای خوری پودر کاکائو ،یک لیوان آب جوش و 2قاشق غذاخوری شکر احتیاج
دارید.
باید ابتدا آب را به جوش بیاورید و داخل لیوان بریزید و سپس شکر و پودر کاکائو را به آن اضافه کرده و مخلوط کنید تا کامال
داخل آب حل شود.
حاال نوشیدنی گرم شما با پودر کاکائو آماده شده و می توانید در کنار انواع کیک آن را میل کنید.
یکی از موثرترین نوشیدنی های گرمی که برای درمان سرماخوردگی استفاده می شود دمنوش عسل و زردچوبه و زنجبیل می
باشد که روند بهبود را تسریع می بخشد و راه تنفس را باز میکند.
در ادامه مواد الزم برای تهیه دمنوش عسل و زردچوبه و زنجبیل را مشاهده می کنید و سپس طرز تهیه این دمنوش را به شما
آموزش می دهیم.
104
دوره باریستا www.ac98.ir
برای درست کردن این دمنوش باید همه مواد اولیه را به جز عسل با همدیگر ترکیب کرده و آنها را مزه کنید .درصورتی که
احتیاج بود کمی دیگر زنجبیل و دارچین به آنها اضافه کنید.
سپس مقداری آب داخل آن ریخته و در لیوان شیشهای بریزید و آنها را بجوشانید و سپس منتظر بمانید که خنک شود.
بعد از اینکه خنک تر شد ،عسل را به آن اضافه کنید و هم بزنید و نوش جان کنید .این دمنوش تاثیر بسیار چشمگیری برای
درمان سرماخوردگی دارد.
105
دوره باریستا www.ac98.ir
برای رفع سرماخوردگی و کاهش تب دمنوش عسل و لیمو و زنجبیل بسیار تاثیرگذار است که در ادامه مواد الزم برای تهیه
این دمنوش را مشاهده می کنید و سپس طرز تهیه دمنوش عسل و لیمو و زنجبیل را به شما آموزش می دهیم.
باید یک شیشه مناسب انتخاب کرده و همه مواد را داخل شیشه بریزید تا پر شود و حدود ۱2ساعت داخل فریزر بگذارید.
قبل از اینکه مصرف کنید 2قاشق چای خوری آب ولرم به آن اضافه کنید و سپس میل کنید.
این دمنوش این قابلیت را دارد که تا دو ماه هم داخل فریزر بماند و هر وقت خواستید استفاده کنید یک قاشق از آن را بردارید
و میل کنید.
اگر مواد بعد از بیرون آوردن از فریزر از یکدیگر جدا شده بودند فقط باید آنها را کمی هم بزنید.
106
دوره باریستا www.ac98.ir
افرادی که با سرماخوردگی دچار لرزش شدید میشوند میتوانند این دمنوش را میل کنند و اثرات چشمگیر آن را احساس
کنند.
در ادامه مواد الزم برای تهیه دمنوش پرتقال و زنجبیل را مشاهده می کنید و سپس طرز تهیه آن را به شما آموزش می دهیم.
برای تهیه این دم نوش باید همه مواد اولیه را با هم مخلوط کنید و منتظر بمانید که طعم آنها به خورد یکدیگر برود و بعد از
۵تا ۱۰دقیقه آن را میل کنید.
107
دوره باریستا www.ac98.ir
شیر یکی از مهم ترین و مفیدترین مواد مغذی است که بدن به آن نیاز دارد و اگر بخواهید برنامه غذایی سالمی داشته باشید
باید حتماً شیر و لبنیات را در آن بگنجانید چون کلسیم و فسفر و ویتامین آ و د و منیزیم و روی فراوانی دارد و حذف آنها
باعث ایجاد مشکالت فراوانی میشود.
شما می توانید مدل های مختلف آن را با استفاده از شیر درست کنید .از جمله نوشیدنی های گرمی که با شیر تهیه میشود
میتوان به شیر و بادام زمینی ،چای ماساال ،ثعلب ،شیر زردچوبه و غیره اشاره کرد.
شیر و بادام زمینی یکی از نوشیدنی های لذیذ و متفاوتی است که می توانید به جای هاتچاکلت آن را تهیه کنید و یکی از
نوشیدنی های داغ و بسیار لذیذ است که برای تهیه آن به جوز هندی آسیاب شده ،دارچین ،میخک ،شیر ،شکر و بادام زمینی
بو داده بدون نمک احتیاج دارید.
این نوشیدنی بافت غلیظ و خامه ای دارد و طعم آن بسیار لذت بخش است و در روزهای سرد سال می توانید آن را به عنوان
نوشیدنی مناسب برای پذیرایی تهیه کنید.
نسکافه و قهوه جزو نوشیدنی های بسیار پرطرفداری است که در همه فصل ها عالقه مندان به خود را دارد.
ولی بعضی از افراد از ترس اضافه وزن از خوردن نسکافه و قهوه امتناع می کنند.
108
دوره باریستا www.ac98.ir
اگر جزو این دسته هستید شما می توانید حتی با حفظ رژی م غذایی خود این نوشیدنی گرم و خوشمزه را تهیه کرده و از
خوردن آن لذت ببرید.
به همین دلیل در ادامه مواد الزم برای تهیه یک نوشیدنی گرم نسکافه که رژیمی هم باشد را به شما معرفی می کنیم .سپس
طرز تهیه نسکافه رژیمی را برای شما شرح میدهیم.
برای تهیه این نوشیدنی تقریباً ۵دقیقه زمان احتیاج دارید .به این صورت که باید نسکافه را با سه فنجان آب جوش آماده
کنید و در گوشه ای بگذارید.
سپس شیر را داخل یک ظرف روی حرارت گاز بگذارید تا بجوشد و بعد از اینکه به جوش افتاد مقداری دارچین داخل آن
ریخته و هم بز نید و بعد آن را از روی حرارت بردارید و کمی پودر پوست پرتقال را اضافه کرده و هم بزنید و با شیر مخلوط
کنید و درون فنجان دلخواه خود ریخته و سرو کنید .برای تزیین این نوشیدنی هم می توانید از چوب دارچین استفاده کنید.
نسکافه رژیمی
109
دوره باریستا www.ac98.ir
شما با استفاده از قهوه می توانید نوشیدنی های مختلفی تهیه کنید و آن را با دستگاه قهوه ساز و کاپوچینوساز آماده کنید.
به طور مثال با استفاده از قهوه اسپرسو نوشیدنی های مختلفی از جمله قهوه اسپرسو ،دبل اسپرسو ،ماکیاتو کوتاه و بلند،
ریسترتو ،آمریکانو و کافه الته و کاپوچینو و غیره تهیه میشود.
برای آشنایی با طرز تهیه آفوگاتو مطلبی را به صورت کامل برای شما آماده کرده ایم که با مطالعه ی آن می توانید طرز تهیه
این دسر ساده را آموزش ببینید.
معموالً از این دسر برای بعد از شام در فصل تابستان استفاده میکنند به این صورت که یک اسکوپ بستنی را درون یک
اسپرسو سینگل یا اسپرسو دبل میاندازند و میل می کنند.
یکی از اصیل ترین نوشیدنی های ایرانی که مورد پسند تمامی سلیقه ها می باشد و جزو پرمصرف ترین نوشیدنی ها در دنیا
محسوب میشود چای است.
چای ها انواع مختلفی دارند که از جمله آنها میتوان به چای سیاه و چای سبز ،چای سفید و چای طعم دار اشاره کرد.
عالوه بر چای ،دمنوش ها و قهوه ها هم جزو نوشیدنیهای سنتی محسوب میشوند که در مناسبت های مختلف می توانید
آنها را سرو کنید .از دیگر نوشیدنی های گرم سنتی میتوان به چای بابونه ،چای زنجبیل و چای زعفران اشاره کرد.
چای ماساال یک چای سنتی است که در هندوستان سرو میشود .در تهیه این چای از چای سیاه ،شیر و انواع ادویهها با توجه
به ذائقه استفاده میشود .اما شیر و زنجبیل دو ماده اصلی در تهیه چای ماساال هستند.
110
دوره باریستا www.ac98.ir
چای ماساال یا چای ادویهای در حقیقت یک ترکیب خوشمزه از شیر ،میخک ،دارچین ،زنجبیل ،هل و فلفل سیاه هستند ،مواد
دیگر مانند زعفران ،رازیانه ،جوز هندی ،نعناع ،شکر یا عسل ترکیباتی هستند که بعضی از افراد اضافه میکنند و بعضیها خیر
و این میتواند بر حسب سلیقهٔ شما تغییر کند.چای ماساال نوشیدنیای معطر است که برای سالمت قلب مفید است و
موجب کاهش قندخون ،هضم بهتر غذا و کاهش وزن میشود.برای درست کردن چای ماساال خانگی در هر فنجان چای ¼
قاشق مرباخوری ادویه ماساال بریزید و بقیه فنجان را با شیر و چای سیاه پر کنید.
• میخک ۶عدد
• هل ۵عدد دانه سبز
• چوب دارچین ۱عدد
• ۱۰سانتیمتر زنجبیل تازهی تکهتکه شده یا پودر زنجبیل ۱قاشق مرباخوری
• پودر رازیانه ۱قاشق غذاخوری
• ۱۵عدد دانهی فلفل سیاه
• یک عدد بادیان خَتایی یا انیسون ستارهای
• آب 2پیمانه
• شیر 2پیمانه
• چای سیاه ۱قاشق غذاخوری یا 2عدد چای کیسه ای
• عسل
• زعفران خشک زعفران خشک :نصف قاشق چایخوری (در صورت تمایل)
111
دوره باریستا www.ac98.ir
برای تهیه چای ماساال خانگی ابتدا ادویه چای ماساال را درست کنید .برای این کار ابتدا میخک ،هل سبز ،فلفل سیاه و دارچین
را در یک ماهیتابه بریزید و به مدت ۱دقیقه روی شعله مالیم گاز تفت دهید .سپس آنها را در یک بشقاب بریزید تا سرد
شوند.
سپس آنها را با سایر موا د گفته شده برای تهیه ادویه چای ماساال را در یک آسیاب بریزید و همه را با هم آسیاب کنید تا یک
ادویه جادویی و بسیار خوشبو به دست آورید .این ادویه را میتوانید تا دو ماه در یک شیشه دربسته در کابینت نگهداری کنید.
در فنجان مورد نظرتان ۴/۱قاشق مرباخوری ادویه چای ماساال را بریزید و شیر و چای گرم را روی ادویهها بریزید و خوب هم
بزنید .میتوانید از عسل برای شیرین کردن چای ماساال استفاده کنید.
کار کردن با تجهیرات بار سرد (شیکر ،جیگر ،مادلر ،و …)
اما یکی از این اصول ،توجه ب ه این موضوع است که هر کافی شاپ دارای دو بار گرم و سرد می باشد که هر کدام تجهیزات و
لوازم مخصوص به خود را دارند .بار گرم همانطور که از اسمش پیداست مربوط می شود به نوشیدنی های قهوه و نوشیدنی
های گرم مانند قهوه ،اسپرسو ،دم نوش ،کاپوچینو… .،
اما بار سرد مربوط می شود به قسمتی مجزا برای آماده کردن انواع بستنی و نوشیدنی های سرد مانند اسموتی ،موکا ،شیک،
کوکتل . …،حال یک سری لوازم و وسایلی هستند که مخصوص بار سرد بوده و در آماده و سرو کردن بهتر این نوشیدنی ها به
ما کمک زیادی می کنند .این تجهیزات عبارت اند از :شیکر ،جیگر ،مادلر ،قاشق استیل مخصوص بار سرد … .،
112
دوره باریستا www.ac98.ir
شیکر چیست
یکی از مهمترین ابزار بار سرد شیکر یا همزن دستی می باشد .برای آماده کردن انواع نوشیدنی های تازه و طبیعی ،قطعا شیکر
یک ابزار بسیار کاربردی به حساب می آید .شیکر وسیله ای است برای مخلوط کردن ،سرد کردن و تهیه رسپی های مختلف
نوشیدنی های سرد.
روش کار با شیکر هم به اینگونه می باشد که ترکیبات نوشیدنی مورد نظر را به همراه تکه های یخ در شیکر می ریزیم و به
مدت ۱۵-۱۰ثانیه آن را تکان می دهیم .برای گرفتن نتیجه مطلوب تر بهتر است که ابتدا یخ را به داخل مخزن بریزیم و
سپس ترکیبات نوشیدنی را ،زیرا این کار باعث می شود مواد بهتر با یکدیگر مخلوط شوند
.
جیگر چیست
113
دوره باریستا www.ac98.ir
در تهیه ی نوشیدنی هایی مانند کوکتل که از ترکیب دو یا چند ماده با یکدیگر آماده می شوند ،اگر میزان هر کدام از این
مواد کم یا زیاد شود بر روی طعم نوشیدنی تاثیر می گذارد ،بنابراین مواد باید بر اساس میزان مشخصی با هم مخلوط شوند.
جیگر وسیله ای است برای انداره گیری مایعات که با کمک این وسیله می توانیم عطر و طعم نوشیدنی ها را به ثبات برسانیم.
جیگر از دو مخروط از پشت به هم چسبیده تشکیل شده است که معموال مخروط کوچکتر نصف مخروط بزرگتر می باشد
.
مادلر چیست
در زمان تهیه نوشیدنی های طبیعی ،هر چقدر بو و عطر مواد داخل نوشیدنی بیشتر پخش شود ،تازه و طبیعی بودن مواد
بیشتر حس می شود.
مادلر یکی از ابزا ر مخصوص بار سرد می باشد که عملکردی شبیه هاونگ دارد و برای کوبیدن ،مخلوط کردن و پخش کردن
عطر و طعم مواد استفاده شده در نوشیدنی و خرد کردن قطعه های یخ کاربرد دارد.
114
دوره باریستا www.ac98.ir
قاشق بار یک قاشق بلندی است با بدنه ای مارپیچ و یا صاف که انتهای آن شامل یک قطعه تخت به صورت عمود و یا یک
قطعه چنگال مانند می باشد .از قاشق بار برای مخلوط کردن مایعات بار سرد در لیوان های بلند ،برای اعمال گارنیش روی
گیالس های مختلف ،انت قال نوشیدنی های گاز دار به لیوان به صورتی که گاز نوشیدنی از بین نرود و برای چند رنگ کردن
نوشیدنی استفاده میشود.
سرویس مت
همانند بارمتها سرویس مت نیز به منظور تمیز نگه داشتن بار شما استفاده میشود با این تفاوت که پهنای آن بیشتر از
بارمت است و در قسمت تحویل نوشیدنی بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد .سرویس مت و بار مت از مهمترین تحهیزات بار
سرد به شمار میروند.
بار اسپون یا تال اسپون به معنی قاشق بلند یکی از پر کاربردی ترین تجهیزات بار سرد است که به منظور هم زدن انواع
نوشیدنی استفاده میشود .دسته بار اسپونها به صورت پیچی است تا در هنگام چرخش به راحتی در دست شما بچرخد.
استفاده اصلی از بار اسپون زمانی است که شما بخواهید یک نوشیدنی را به آرامی همراه با یخ هم بزنید .همچنین از دسته بار
اسپون به منظور درست کردن نوشیدنیهای الیهای میتوانید استفاده کنید.
115
دوره باریستا www.ac98.ir
تصور یک بار بدون درب باز کن سخت است .برای نوشیدنیهای شیشهای درب دار استفاده از یک درب باز کن سرعت کار
شما را خیلی باال خواهد برد مخصوصا اگر از مدلهای دیواری استفاده کنید .درب باز کن در مدلهای دستی و دیواری از پر
کاربردترین تجهیزات بار سرد به شمار میروند.
صافی یا استرینر
برای شیکرهایی که خودشان صافی ندارند میتوانید از صافی یا استرینر استفاده کنید .از صافی برای جلوگیری از ریختن مواد
درون شیکرها به دورن لیوان سرو استفاده میشود و جز غیر قابل حذفی در تجهیزات بار سرد به حساب میآیند .جنس
صافیها بهتر است که استیل باشد تا به راحتی بتوانید آنها را بشویید.
برای نگهداری سیروپها و بطریها شما به فضایی نیاز دارید که به آن ریل میگوییم .ریلها در قسمت جلویی بار سرد یا کلد
استیشن شما باید قرار داشته باشند تا دسترسی خوبی به شما بدهد و به راحتی بتوانید بطریها و سیروپها را در نوشیدنی
116
دوره باریستا www.ac98.ir
خود استفاده کنید .به ریل بار سرد اصطالحا اسپید ریل نیز گفته میشود که هنگام تهیه تجهیزات بار سرد باید آن را در نظر
بگیرید.
آسان ریز
آسان ریز از کاربردیترین تحهیزات بار سرد به شمار میرود .بعضی از بطریها و شیشههای سیروپ بر روی خودشان آسان
ریز ندارند و شما باید یک آسان ریز به آنها اضافه کنید .استفاده اصلی از آسان ریز به منظور کنترل میزان مصرف سیروپ و
کنترل هزینههای بار شما است.
به منظور برش میوهها برای گارنیش نوشیدنی ها بارتندر شما حتما به یک تخته کار نیاز دارد .استفاده از تخته کار به منظور
رعایت مسائل بهداشتی و ایجاد کردن یک سطح ایمن برای بریدن میوهها است .شاید بتوان گفت نبود تخته کار در تجهیزات
بار سرد یک کافه سرعت و کیفیت کار شما را به طرز چشمگیری کاهش میدهد.
117
دوره باریستا www.ac98.ir
یخ خردکن
برای درست کردن انواع نوشیدنی حتما به یخ خرد شده نیاز خواهید داشت .ایس کراشر یا یخ خردکن یکی از تحهیزات بار
سرد که سطح کیفی نوشیدنیهای شما را میتواند خیلی باالتر ببرد .یخ خردکن را در دو مدل دستی و برقی میتوانید برای
بار خود تهیه کنید.
از مهمترین مس ائل هر کافه کنترل هزینه و مواد مصرفی است .از جیجر برای پیمانه کردن سیروپ یا آبمیوه استفاده میشود
تا بارتندر هر بار به یک میزان مشخص از مواد استفاده کرده و بتواند نوشیدنیهایی با طمع یکسان تولید کند .جیجر یا چیگر
از اصلیترین تجهیزات بار سرد حساب میشوند.
118
دوره باریستا www.ac98.ir
آبمیوه گیری
برای انواع نوشیدنیهای بار سرد شما به یک دستگاه آبمیوهگیری یا آب مرکبات گیری نیاز خواهید داشت .مدلهای برقی
برای آبگیری در حجم باال به کار برده میشوند .آبلیموگیر دستی یکی از کاربردی ترین تجهیزات بار سرد به شمار میرود و
در انواع نوشیدنیهای سرد شما به کار خواهد رفت.
پوست کن
یکی از ضروریترین تحهیزات بار سرد برای گارنیش کردن نوشیدنیها یک پوست کن تیز و قوی است .از پوست کن عالوه بر
گارنیش کردن میتوانید برای پوست کندن میوهها نیز استفاده کنید.
برای بسیاری از نوشیدنیهای سرد بر روی لبه لیوان خود به ریم شکر یا نمک نیاز دارید .ریمر یکی از تجهیزات بار سرد است
که کار بارتندر را بسیار راحت کرده و سرعت آماده سازی وی را باال میبرد.
119
دوره باریستا www.ac98.ir
زستر
گاهی اوقات بارتندرها با چاقو زست پوست لیمو یا پرتقال را برای گارنیش نوشیدنی خود میگیرند .اما با استفاده از یک زستر
میتوانید به سادگی سرعت و کیفیت انجام این کار را باال ببرید .زستر در انواع شکلهای مختلف از پر استفادهترین تجهیزات
بار سرد به شمار میروند.
سواالت متداول
بله ،برای کم شدن سرعت مایعات در مخلوط کردن و به راحتی در دست می چرخد
120
دوره باریستا www.ac98.ir
بله .قسمت صافی یا فیلتر شیکر باعث میشود که هنگام ریختن نوشیدنی در لیوان سرو ،تکههای یخ یا سایر مواد اولیه صاف
شده و نوشیدنی خروجی یکدست باشد.
خاستگاه «چوالدو )» (choladoکه با نام «راسپائو )» (Raspaoنیز شناخته میشود ،به کشور کلمبیا برمیگردد .این
نوشیدنی سرد و خوشمزه که در واقع ،یک ساالد میوهای یا دسر یخی به شمار میآید ،با میوههای تازه نظیر توت فرنگی ،موز،
کیوی ،پاپایا ،آناناس و ماراکویا (پشن فروت) بههمراه شیر و شربت شیرینی از توت سیاه کلمبیایی درست میشود.
طعم و عطر فوقالعاده چوالدو بعالوه بافت ترد ،میوهای و خامهای ،آن را تبدیل به یک نوشیدنی و دسر محبوب در سراسر
کشور کلمبیا و جهان کرده است .برای سرو چوالدو ،معموال تمام مواد را بههمراه یخ خرد شده زیاد در یک لیوان بلند میریزند
و روی آن را تزئین میکنند .شاید به نظر برسد که درست کردن چوالدو و پیدا کردن میوههای استوایی مشکل باشد؛ اما شما
میتوانید این نوشیدنی سرد را با میوههای در دسترس مانند توت فرنگی ،موز ،انبه ،کیوی و شربتهای مختلف درست کنید
و از طعم و مزه آن در خانه لذت ببرید.
121
دوره باریستا www.ac98.ir
«ریاژنکا )» (ryazhenkaیا «شیر پخته تخمیرشده» ،یک فرآورده لبنی تخمیرشده در بالروس ،روسیه و اکراین است .پایه
تولید ریاژنکا در واقع ،شیر پخته) ، (baked milkیک نوشیدنی محبوب و شیرین است که از حرارت دادن شیر بهمدت زیاد
به دست میآید و محبوبیت زیادی در کشور روسیه دارد .ریاژنکا اولین بار در قرن هفدهم در کشور اوکراین دیده شد و از آن
پس تا به امروز ،شهرت و محبوبیت خود را حفظ کرده است.برای درست کردن ریاژنکا ،در ابتدا شیر باید حرارت بسیار ببیند
و سپس با خامه ترش« ،کفیر )» (kefirیا دوغ کره) ، (buttermilkوارد فرآیند تخمیر شود .این نوشیدنی سرد با بافتی
خامهای و غلیظ ،طعمی نسبتا شیرین و کاراملی و رنگ زرد و شیری آنقدر خوشمزه است که فقط کافی است یک بار آن را
امتحان کنید تا عاشق آن شوید.
ریاژنکا را میتوان بهعنوان شام آخر شب ،صبحانه یا حتی یک ناهار سبک ،با انواع غالت ،میوههای خشک ،توتها ،آجیل و
نان نوش جان کرد .شما حتی میتوانید از این فرآورده لبنی بهجای شیر در طبخ پنکیک ،مافین ،کیک یا وافل استفاده کنید.
درست کردن این نوشیدنی سرد به زمان زیادی احتیاج دارد؛ اما شما تنها ۱۰دقیقه در حین تهیه این نوشیدنی کار خواهید
داشت.
122
دوره باریستا www.ac98.ir
«باندونگ )» (bandungیا نوشیدنی شیر و گالب ،یک نوشیدنی صورتی رنگ بسیار خوشمزه و مشهور در کشورهای جنوب
شرق قاره آسیا است که به آسانی با ترکیب شیر و شربت گالب یا شیره گل سرخ درست میشود .رنگ صورتی باندونگ از
افزودن رنگ خوراکی قرمز به شیره گل سرخ به دست میآید.
برای تهیه این نوشیدنی میتوان از شیر تغلیظ شده شیرین ،شیر تازه ،شیر تغلیظ شده یا ترکیبی از این سه نوع استفاده کرد.
باندونگ معموال همراه با یخ ،بهخصوص در مراسمهای عروسی و بر سر سفره افطار در ماه رمضان ،در کنار غذاهای محلی
مالزیایی سرو میشود .در نسخههای مدرن این نوشیدنی ،ممکن است آب گازدار یا ژله نعنایی ریخته شود .درست کردن
باندونگ بسیار ساده است و شما میتوانید به سرعت آن را در خانه درست کنید .باندونگ با طبع گرم و معتدل ،خواص و فواید
بیشماری دارد که در میان آنها میتوان به آرامبخشی ،ضد استرس و افسردگی ،تقویت سیستم ایمنی بدن و درمان
سرماخوردگی و گلودرد ،تقویت قلب و پیشگیری و درمان بیماریهای قلبی و عروقی ،کاهش فشار خون و پیشگیری از ابتال به
آلزایمر اشاره کرد.
بوزا ،یکی از محبوبترین نوشیدنیهای زمستانی ترکی و یک نوع اسموتی تخمیری است که معموال با گندم ،ارزن ،جو ،جو
دوسر یا بلغور ،شکر و مخمر درست میشود .بوزا یک نوشیدنی باستانی است و از هشت هزار سال پیش در کشورهایی مانند
قزاقستان ،قرقیزستان ،آلبانی ،بلغارستان ،مقدونیه ،مونتهنگرو و کوزوو ،نوشیده میشده است.
بوزا بهطور سنتی در لیوانهای معمولی با تزیین دارچین و نخود بوداده روی آن آماده شده و با آن که گرم نیست ،در
روزهای سرد و برفی سرو میشود .برای درست کردن این نوشیدنی به زمان زیادی نیاز است؛ اما طعم و مزه آن ،شما را
123
دوره باریستا www.ac98.ir
شگفتزده خواهد کرد .دستفروشهای دورهگرد در فصل سرما در ترکیه ،این نوشیدنی را در قوطیهای دردار کوچک و با
سبکی خاص سرو میکنند.
«آگوا فرسکا) ،» (aguas frescaیک نوشیدنی فوقالعاده برای رفع عطش و تشنگی در روزهای گرم تابستانی به شمار
میآید .ترجمه واژه آگوا فرسکاس در زبان اسپانیایی« ،آبهای تازه» یا «آبهای خنک» است .این نوشیدنی خنک و خوشمزه
معموال با ترکیب میوههای تازه ترش یا شیرین ،غالت ،گلها یا دانهها بهعالوه آب و شیرینکنندههای متنوع درست میشود.
از رایجترین انواع این نوشیدنی ،میتوان به «اورچاتا) ،» (horchataتمبر هندی و گل ختمی اشاره کرد .آگوا فرسکا ،در واقع
آب طعمدارشده با میوه است و بافت آن از اسموتی یا آبمیوه رقیقتر است .رایجترین میوههای مورد استفاده برای آگوا فرسکا،
آناناس ،توتفرنگی ،خیار بهخصوص با نعنای تازه ،طالبی ،خربزه قندک و هندوانه هستند.
124
دوره باریستا www.ac98.ir
نوشیدنی «شالگام )» (Şalgamیا شلغم ،یکی از مشهورترین نوشیدنیهای سنتی ترکی بهخصوص در فصل زمستان است که
معموال همراه با غذا خورده میشود .این نوشیدنی در جهان زیاد پرطرفدار نیست؛ اما آنقدر بسیار لذیذ و مقوی است که از
امتحان کردن آن بههیچوجه پشیمان نخواهید شد .آب شلغم ،هویج بنفش ،نمک و فلفل و ادویه از مواد تشکیلدهنده نوشیدنی
شلغم هستند.
طعم نوشیدنی شلغم ،گاهی ترش و نسبتا تند است و معموال قبل از سرو در آن ،یک تکه هویج ترشی به نام «تانه)،» (tane
سیر و پاپریکا میریزند .این نوشیدنی در لیوانهای بلند و بهصورت سرد سرو میشود .خاستگاه اصلی نوشیدنی «شلغم» ،آدانا
و مرسین در کشور ترکیه است؛ جایی که شلغم بهوفور در زمینهایشان کشت میشود.
نوشیدنی شلغم برای هضم بهتر ،کاهش تعریق ،افزایش اشتها ،ضدعفونی کردن بدن ،پاکسازی سموم از بدن ،از بین بردن آکنه،
اگزمای پوستی ،ورم و التهاب بسیار مفید است .جالب است بدانید که از سال ،2۰۱۰فستیوالی در شهر آدانا برای این نوشیدنی
برگزار میشود و نوشیدنی شلغم در این رویداد همراه با کبابهای ترکی تند به شرکت کنندگان ارائه میشود .
اگر قهوه دوست دارید ،بدون شک عاشق فراپه خواهید شد .فراپه نوع خاصی از قهوه یخزده است که در قرن نوزدهم در کشور
یونان ابداع شد .این نوشیدنی در یونان و قبرس ،طرفداران زیادی دارد و نمادی از فرهنگ یونان به حساب میآید .فراپه با
قهوه فوری ،شکر ،آب و تکههای یخ درست میشود و میتوان آن را با یک شیکر قهوه یا یک همزن دستی تهیه کرد .آب سرد
و تکههای یخ در انتها به فراپه افزوده میشوند؛ البته شما میتوانید از شیر نیز بهجای آب خنک ،برای تهیه فراپه استفاده کنید.
فراپه با یک سطح کفی در لیوانهای بلند و همراه با نی سرو میشود و روی آن را با خامه یا کف شیر ،شکالت رندهشده یا
تکههای شکالت و یک اسکوپ بستنی تزئین میکنند .این نوشیدنی سرد در سراسر جهان از محبوبیت باالیی برخوردار است
125
دوره باریستا www.ac98.ir
و هر کشوری ،نسخه فراپه مخصوص به خودش را دارد .از بهترین انواع فراپه میتوان به فراپاچینو ،موکا فراپاچینو ،فراپه
کارامل ،فراپه شکالتی و فراپه وانیلی اشاره کرد .در بسیاری از طرز تهیهها از انواع طعمدهندهها ،میوهها ،کارامل ،شکالت و
غیره در تهیه فراپه استفاده میشود.
السی) ،» (Lassiیک نوشیدنی هندی است که هم بهصورت شور و هم بهصورت شیرین ،قابل استفاده است .خاستگاه این
نوشیدنی اصیل بر پایه ماست به ایالت پنجاب در کشور هندوستان برمیگردد و آن را با ماست ،آب ،ادویهجات و گاهی میوهجات
درست میکنند .السی نمکی یا شور ،شباهت زیادی به دوغ دارد و با نمک و ادویهجاتی چون هل و زیره سبز ،مزهدار میشود؛
در حالی که السیهای شیرین ،شبیه به میلک شیک هستند و با شکر یا میوه (انبه و توتفرنگی) درست میشوند.
السی ،یک نوشیدنی فوقالعاده برای فصل تابستان است و شما میتوانید آن را به آسانی و به سرعت در خانه درست کنید.
السی شیرین اصیل پنجابی با ماست ،آب یا شیر ،شکر ،پودر هل ،گالب ،خامه ،زعفران و یخ درست میشود و میتوان آن را
برای چند روز در یخچال نگهداری کرد .السی در واقع ،قدیمیترین میلک شیک جهان است و نوشیدن آن در روزهای گرم
سال ،یک انتخاب عالی به شمار میآید.
126
دوره باریستا www.ac98.ir
«بابلتی» که با نامهای چای شیری مروارید ،چای شیر بابل یا «بوبا )» (bobaنیز مشهور است ،یک نوشیدنی بر پایه چای
است که حدود چهل سال قبل در کشور تایوان اختراع شد .برای تهیه این نوشیدنی خنک ،چای را با تکههای یخ هم میزنند
تا حبابها یا یک الیه کفآلود روی نوشیدنی به وجود بیایند .سپس دانههای مرواریدی مانند گیاه «تاپیوکا » (tapioca
)ballsیا کاساوا ،ژله یا تخم ریحان ،شیر یا آبمیوه را به آن اضافه میکنند .
بابلتی دارای تنوع زیاد و طعمهای مختلفی در سراسر جهان است؛ اما اگر قرار باشد مشهورترین نسخههای آن را به شما
معرفی کنیم ،به چای شیری مروارید سیاه ) (black pearl milk teaو چای شیری مروارید سبز (green pearl milk
)teaاشاره خواهیم کرد .بابل تی ،یک نوشیدنی انرژیزا و مفید برای تقویت سیستم ایمنی بدن ،جلوگیری از سرطان
و محافظت از سالمت قلب است و معموال به دو دسته چایهای بدون شیر و چایهای شیری تقسیم میشود.
«لیکوآدو )» (licuadoیا اسموتی مکزیکی با شیر ،انواع میوه و معموال یخ درست میشود و بهدلیل ارزش غذایی فراوان،
میتوان آن را یک صبحانه کامل دانست .لیکوآدوی موز ،توت فرنگی ،انبه ،آناناس و نارنگی از محبوبترین انواع این نوشیدنی
127
دوره باریستا www.ac98.ir
سرد و خوشمزه هستند .برای تهیه این نوشیدنی کافی است شیر ،آبمیوه ،شکر ،پالپ میوه و آب لیموی تازه را در یک مخلوط
کن بریزید و مخلوط کنید تا ظرف کمتر از چند دقیقه یک نوشیدنی رنگارنگ و گوارا داشته باشید.
برای تهیه لیکوآدو بهتر است از میوههای تازه و رسیده شیرین استفاده کنید و استفاده از شکر و شیرینکنندههای مضر را به
حداقل برسانید .این نوشیدنی در کافهها ،رستورانها و دکههای خیابانی مکزیکی بهراحتی پیدا میشود .لیکوآدو با رنگهای
چشمنواز مانند صورتی پررنگ و سبز از ملون ،زرد از آناناس ،بنفش از شاهتوت و نارنجی از نارنگی ،یک نوشیدنی زیبا و مجلسی
به شمار میآید که برای سرو در هر نوع مهمانی مناسب است.
اورچاتا با شیر و برنج همراه با دارچین و کمی وانیل ،عصاره بادام ،شکر و آب گرم تهیه میشود و انواع آن را میتوان بهصورت
سرد یا گرم سرو کرد .برای تهیه این نوشیدنی در ابتدا باید برنج ،آب گرم و دارچین را در یک مخلوط کن خرد کنید و سپس
اجازه دهید تا برنج برای ۶تا ۱2ساعت در آب خیس بخورد .در ادامه بهسادگی عصاره برنج و دارچین با شکر ،شیر ،عصاره
وانیل و عصاره بادام مخلوط میشود و اورچاتای شما آماده است.
اورچاتا را میتوان برای یک هفته در یخچال نگهداری کرد .این نوشیدنی شیرین و خنک با طعم لذیذ دارچین و بافت نرمی
که از برنج میگیرد ،یک گزینه فوقالعاده برای سرو در وعده صبحانه به حساب میآید و همه بهخصوص بچهها را عاشق خودش
خواهد کرد .
128
دوره باریستا www.ac98.ir
اسموتی ،یک نوشیدنی لذیذ و گوارای متشکل از میوه خام پورهشده یا سبزیجات است .برای تهیه این نوشیدنی به یک مخلوط
کن ،آب ،آب میوه ،شیر گیاهی و گاهی اوقات محصوالت لبنی مانند ماست ،شیر ،بستنی یا پنیر «کاتیج» احتیاج دارید .البته
موادی چون یخ خردشده ،شیرینکنندهها ،سرکه ،عسل یا شکر ،شکالت ،کشک پودری ،آجیل یا دیگر مکملهای غذایی نیز
میتوانند با اسموتی ترکیب شوند.
اسموتی هندوانه و عسل ،یکی از نوشیدنیهای محبوب خنک در بین ایرانیان است که از هندوانه ،آب لیموی تازه ،عسل ،آب
یا شیر و نعنا تشکیل میشود .پوست ،دانه و پالپ میوه در اسموتی بهدلیل فیبر فراوان ،آن را تبدیل به یک نوشیدنی بسیار
مفید و مغذی کردهاند که به دفع سموم از بدن و پاکسازی رودهها کمک شایانی میکند .شما میتوانید بهجای عسل از شکر
نیز استفاده کنید و اگر هندوانه شما شیرین است ،بهطور کل شیرینکنندهها را از طرز تهیه حذف کنید .
اسموتی هندوانه را میتوان با میوههای دیگری چون کیوی ،توت فرنگی ،لیمو ،موز و پرتقال و حتی بستنی نیز ترکیب کرد تا
نوشیدنی های خنک جدید و رنگارنگی را به وجود آورد که قطعا چشم همه را بهسمت خود خیره خواهند کرد .اسموتیها از
محبوبترین نوشیدنیهای سرد در سراسر جهان هستند و با انواع بینظیر خود ،هر سلیقهای را راضی خواهند کرد.
129
دوره باریستا www.ac98.ir
خمام ،یکی از بخش های تابع شهرستان رشت در استان گیالن در شمال کشور است که بر سر راه ارتباطی دو شهر بزرگ و
گردشگری استان گیالن ،یعنی رشت و بندر انزلی واقع شده است .پرطرفدارترین محصول غذایی خمام که در حال حاضر ،برند
این شهر نیز محسوب میشود ،یخ در بهشت مخصوص خمام است که قدمت آن به حدود ۳۰سال قبل برمیگردد.
یخ در بهشت خمام با هر یخ در بهشتی که تاکنون دیدهاید ،فرق میکند و با بافتی غلیظ و متفاوت در طعمهای مختلف و
بینظیر از انواع میوه گرفته تا خشکبار ،یک دسر منحصربهفرد به شمار میآید .این یخ در بهشت مخصوص آنقدر خوشمزه و
محبوب است که هر سال ،هزاران گردشگر داخلی و خارجی را از شهرهای دور و نزدیک بهسمت خمام میکشاند .
یخ در بهشت خمام با مواد اولیه سادهای از جمله میوه تازه ،آبمیوه و شکر درست میشود و محبوبترین انواع آن ،طالبی،
توت فرنگی ،آلبالو ،هندوانه و غیره هستند .یکی از جالبترین گزینههای سرو این دسر این است که شما میتوانید در یک
لیوان ،چهار طعم یخ در بهشت را در کنار هم مزه کنید.
موهیتو یک نوشیدنی تابستانی عالی است که بسیار خوشعطروطعم است .این نوشیدنی که خاصیت زیادی دارد ،یکی از
بهترین گزینههای جایگزین نوشابه و سایر نوشیدنیهای تجاری محسوب میشود .جالب اینکه ،محبوبیت آن بهحدی است
که ۱۱ژوئیه ( 2۰تیر) بهعنوان روز جهانی موهیتو نامگذاری شده است.
130
دوره باریستا www.ac98.ir
موهیتو با مواد سادهای همچون آب ساده یا گازدار ،نعناع ،آبلیمو و شکر تهیه میشود و بهدلیل طرز تهیه آسان و طعم
عالی ،به یکی از نوشیدنیهای بینالمللی تبدیل شده است .این نوشیدنی معموال سرد سرو میشود و با طعم بینظیر خود
شادابی و طراوت را برایتان به ارمغان میآورد .با طرز تهیه این نوشیدنی شیک و همهپسند آشنا شوید.
نوشیدن شربت و نوشیدنی سرد از دیرباز در ایران ،یک سنت و رسم بوده است و رد آنها را میتوان حتی در شعرهای
سعدی ،استاد سخن پیدا کرد:
بده ای دوست که مستسقی از آن تشنهتر است شربت از دست دالرام چه شیرین و چه تلخ
شربتهای سنتی ایرانی با انواع میوه ،عرقیجات ،سبزیجات معطر ،شکر و آب درست میشوند .شربت بهار نارنج ،زعفران ،بید
مشک ،گالب ،خاکشیر و تخم شربتی از جمله شربتهایی هستند که در تمام سال بهخصوص در روزهای گرم در خانههای
ایرانیان سرو میشود .این نوشیدنیهای خوشمزه و خنک را میتوان بهعنوان جایگزین نوشابه و نوشیدنیهای مضر در کنار
غذا یا بهعنوان میان وعده نوش جان کرد.
شربتهای سنتی ایرانی عالوه بر طعم و عطر منحصربهفرد و خارقالعادهشان ،از خواص و فواید بیشمار و بینظیری برخوردار
هستند و شما با نوشیدن آنها میتوانید از تمام این خواص بهرهمند شوید .
131