MODYUL 2: TALENTO MO, TUKLASIN,
KILALANIN AT PAUNLARIN!
Talentado ka ba?” Lahat yata ngayon ng estasyon sa
telebisyon ay may programang ang tema ay pagtuklas
ng talento. Mapapansin ito sa mga programang may
pag-awit, pagsasayaw, pag-arte, o mga kakaiba,
kakatuwa at kamangha manghang kasanayan o
kakayahan. Pero ano nga ba ang talento? Sa Webster
Dictionary, ang talento ay ginagamit na kasingkahulugan
ng biyaya at kakayahan. Ito ay isang likas na kakayahan
na kailangang tuklasin at paunlarin. Tulad ng isang
biyaya, dapat itong ibahagi sa iba.
 Ang talento ay isang pambihira at likas na kakayahan.
Sa kabilang dako, ang kakayahan ay kalakasang
intelektuwal (intellectual power) upang makagawa ng
isang pambihirang bagay tulad
ng kakayahan sa musika o kakayahan sa sining.
Madalas sinasabi ng mga sikolohista na ang talento ay
may kinalaman sa genetics o mga pambihirang
katangiang minana sa magulang. Ang kakayahan naman
ay likas o tinataglay ng tao dahil na rin sa kaniyang
intellect o kakayahang mag-isip.
“Ang pagtutuon ng atensiyon nang marami sa
talento sa halip na sa kakayahan ay isang hadlang
tungo sa pagtatagumpay.”
- Brian Green
Isang napakahalagang teorya ang binuo ni Dr. Howard
Gardner noong 1983, ang teorya ng Multiple
Intelligences.
Multiple Intelligence Theory
Visual/Spatial. Ang taong
may talinong visual/spatial ay mabilis matututo sa
pamamagitan ng paningin at pag-aayos ng mga ideya.
Nakagagawa siya nang mahusay na
paglalarawan ng mga ideya na kailangan din niyang
makita ang paglalarawan upang maunawaan ito.
Ang larangan na angkop sa talinong ito ay sining,
arkitektura at inhinyera.
Verbal/Linguistic. Ito ang talino sa pagbigkas
o pagsulat ng salita. Kadalasan ang mga taong
may taglay na talinong ito ay mahusay sa pagbasa,
pagsulat, pagkukuwento, at pagmememorya ng mga
salita at mahahalagang petsa.
Ang larangan na nababagay sa talinong ito ay
pagsulat, abogasya, pamamahayag (journalism),
politika, pagtula at pagtuturo.
Mathematical/Logical. Taglay ng taong may talino nito
ang mabilis na pagkatuto sa pamamagitan ng
pangangatuwiran at paglutas ng suliranin (problem
solving). Ito ay talinong kaugnay ng lohika, paghahalaw
at numero.
Ang larangan na kaugnay nito ay ang pagiging
scientist, mathematician, inhinyero, doctor at
ekonomista.
Bodily/Kinesthetic. Ang taong may ganitong
talino ay natututo sa pamamagitan ng mga
kongkretong karanasan o interaksiyon sa kapaligiran.
Mas natututo siya sa pamamagitan ng paggamit ng
kaniyang katawan, tulad halimbawa sa pagsasayaw o
paglalaro.
Ang larangang karaniwang kaniyang tinatahak ay
ang pagsasayaw, isports, pagiging musikero, pag-
aartista, pagiging doctor (lalo na sa pag-oopera),
konstruksyon, pagpupulis at pagsusundalo.
Musical/Rhythmic. Ang taong nagtataglay ng talinong
ito ay natututo sa pamamagitan ng pag-uulit, ritmo, o
musika. Hindi lamang ito pagkatuto sa pamamagitan ng
pandinig kundi pag-uulit ng isang karanasan.
Likas na nagtatagumpay sa larangan ng musika ang
taong may ganitong talino. Magiging masaya sila
kung magiging isang mucisian, kompositor o disk
jockey.
Intrapersonal. Sa talinong ito, natututo ang tao sa
pamamagitan ng damdamin, halaga, at pananaw. Ito ay
talino na kaugnay ng kakayahan na magnilay at
masalamin ang kalooban. Karaniwang ang
taong may ganitong talino ay malihim at mapag-isa o
introvert.
Ang larangang kaugnay nito ay pagiging isang
researcher, manunulat ng mga nobela o negosyante.
Interpersonal. Ito ang talino sa interaksiyon o pakikipag-
ugnayan sa ibang tao. Ito ang kakayahan na
makipagtulungan at makiisa sa isang pangkat. Ang
taong may mataas na interpersonal intelligence ay
kadalasang bukas sa kaniyang pakikipagkapwa o
extrovert.
Kadalasan siya ay nagiging tagumpay sa larangan
ng kalakalan, politika, pamamahala, pagtuturo o
edukasyon at social work.
Naturalist. Ito ang talino sa pag-uuri, pagpapangkat at
pagbabahagdan. Madallas niyang makilala ang mumunti
mang kaibahan sa kahulugan (definition).Hindi lamang
ito angkop sa pag-aaral ng kalikasan kundi sa lahat ng
larangan.
Kadalasan ang taong mayroong ganitong talino ay
nagiging environmentalist, magsasaka o botanist.
Existential. Ito ay talino sa pagkilala sa pagkakaugnay
ng lahat sa daigdig. “Bakit ako nilikha?” “Ano ang papel
na gagampanan ko sa mundo?” “Saan ang lugar ko sa
aking pamilya, sa paaralan, sa lipunan?” Ang talinong ito
ay naghahanap ng paglalapat at makatotohanang pag-
unawa ng mga bagong kaalaman sa mundong ating
ginagalawan.
Kadalasan ang taong mayroong ganitong talino ay
masaya sa pagiging philosopher o theorist.
Kailangang paunlarin ang ating mga talento at
kakayahan. Likas ang mga talento at kakayahan ngunit
kailangang paunlarin ang mga ito sa pamamagitan ng
pagsasanay (practice).
Kailangang malampasan ang ating mga kahinaan.
Narinig mo na ba ang Law of Seeds? Tingnan natin ang
isang puno ng bayabas. Sa isang puno ay maaaring may
dalawampu o mahigit pang bunga. Bawat bunga ay
maaaring may sampu o higit pang buto. Maaaring mong
itanong “Bakit kailangan ng napakaraming bunga at buto
para lamang magkaroon ng ilan pang puno?” Ang
kalikasan ay may mahalagang itinuturo tungkol dito.
Marami sa mga butong ito sa isang puno ng bayabas ay
hindi nagiging puno. Kung gayon, kung nais mong
makamit ang isang bagay, hindi sapat
ang minsanang pagsubok lamang. Ibig sabihin, kung
hindi nagtagumpay sa isang larangan ay dapat na
sumubok muli ng iba.

Nakalulungkot isipin na marami sa atin ang sa unang

pagsubok pa lamang ay sumusuko na. Dahil ito sa
kawalan ng tiwala sa sarili. Ano nga ba ang tiwala sa
sarili o self-confidence? Ang tiwala sa sarili ay ang
paniniwala sa sariling kakayahan. Ito
ay tiwala sa sariling kakayahan na matatapos ang isang
gawain nang may kahusayan.

Ilan sa mga bagay na dapat nating malaman tungkol sa

tiwala sa sarili ay ang sumusunod:
a. Ang tiwala sa sarili ay hindi namamana, ito ay
natututuhan.
b. Hindi ito pangkalahatan, bagkus ay may iba’t ibang
antas tayo ng tiwala sa ating saril sa iba’t ibang
sitwasiyon at gawain. Halimbawa, maaaring mataas ang
ating tiwala sa sarili sa pagtutuos (mathematical
computation) ngunit mahina ang loob sa pagsasalita sa
publiko.
c. Nagbabago ito sa paglipas ng panahon. Maaari itong
tumaas o bumababa ayon sa ating mga karanasan sa
buhay.
d. Hindi ito nakasalalay sa mga bagay na labas sa ating
sarili gaya halimbawa ng pagiging mayaman o
pagkakaroon ng mga taong nagmamahal sa atin.

Ayon kay Covey (Seven Habits of Highly Effective

Teens, 1998) ang pag-unlad ng mga kakayahan ay
nagsisimula rin sa ating sarili. Ayon sa kaniya, ang tunay
na kabiguan ay ang kabiguan ng isang taong hindi
kumilos upang paunlarin ang kaniyang sarili.

Isang mabisang paraan upang masimulan ang daan sa

pagpapaunlad ng sarili ay ang paggawa ng plano o mga
hakbang sa pagkakamit nito. Sabi nga ni Covey, “Begin
with the end in mind.” Isang halimbawa ay ang paggawa
ng Plano sa Pagpapaunlad ng Sarili o Personal
Development Plan.

Simple lamang ang paggawa ng Plano sa Pagpapaunlad

ng Sarili.

Una, dapat nating tukuyin kung nasaan na tayo ngayon:

Ano-ano ang ating mga kalakasan at kahinaan.
Ikalawa, tukuyin kung saan natin nais o kailangang
tumungo. Anong aspeto ang kailangang paunlarin, alin
ang dapat unahin.
At sa huli, kailangang lapatan ito ng mga paraan kung
paano isasagawa ang mga pagbabago. Maaaring ang
pinakamahirap na bahagi nito ay ang pagtukoy at
pagtanggap sa ating mga kahinaan. Kung magagawa
natin ito, mas magiging madali na ang iba pang bahagi.