Karta pracy

Adam Mickiewicz Stepy akermańskie

1. Odszukaj w dostępnych źródłach informacje na temat sonetu: skąd wywodzi się ten
gatunek i kiedy się ukształtował, w których epokach zyskał największą popularność, kto go
uprawiał.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

2. Znajdź i wypisz formy wyrazów wskazujące na użyty typ liryki. Podaj jego nazwę.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

3. Na jakie zmysły oddziałuje utwór? Podaj przykłady sformułowań.

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

4. Nazwij środki wyrazu artystycznego zastosowane w pierwszej strofie wiersza i określ ich
funkcje.

Cytat z wiersza Nazwa środka Funkcja

Wpłynąłem na suchego przestwór oceanu

suchego przestwór oceanu; łąk

szumiących; kwiatów powodzi; koralowe
ostrowy
Wóz [...] jak łódka brodzi

5. Co sprawia, że miejsce, w którym znalazł się podmiot liryczny, przypomina „suchy

przestwór oceanu”?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

6. Przedstaw, w jaki sposób zmienia się przestrzeń w drugiej strofie utworu. Jak czuje się
podmiot liryczny w opisanych warunkach?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

7. Wypisz orientalizmy i określ ich funkcję.

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

8. Na podstawie swojej znajomości biografii Mickiewicza wyjaśnij ostatni wers utworu.

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Propozycje odpowiedzi do kart pracy

1. Sonet ukształtował się w XIII w. w literaturze włoskiej i rozkwit tego gatunku nastąpił w
renesansie (Dante, Petrarka). W literaturze europejskiej upowszechniał się do końca XII w.
(Szekspir, Ronsard, Kochanowski, Sęp Szarzyński, Morsztyn), aż do oświecenia. W wieku
XIII prawie całkowicie zanikł. W Polsce jego ponownej rehabilitacji dokonał Mickiewicz.
Oprócz niego sonety w romantyzmie pisali Słowacki i Goszczyński.
2. liryka bezpośrednia
W pierwszej części utworu podmiot liryczny wypowiada się w 1os. lp. (wpłynąłem, omijam);
w drugiej części posługuje się 1os. lm. (stójmy, jedźmy).
3. na wzrok (śród kwiatów powodzi; koralowe ostrowy burzanu; mrok zapada; Patrzę w
niebo; błyszczy obłok; błyszczy Dniestr), na słuch (łąk szumiących; jak cicho; słyszę; Słyszę,
kędy się motyl kołysa na trawie; w takiej ciszy; ucho natężam, słyszałbym głos; nikt nie woła),
na dotyk (Wpłynąłem; Wóz nurza się; brodzi; wąż śliską piersią dotyka się zioła), na węch
(kwiatów powodzi)
4.
Nazwa Funkcja
Cytat z wiersza
środka
Wpłynąłem na suchego przestwór oceanu metafora podkreśla ogrom przestrzeni
wielkiej jak ocean
suchego przestwór oceanu; łąk epitety uwydatniają plastyczność
szumiących; kwiatów powodzi; koralowe obrazu
ostrowy
Wóz [...] jak łódka brodzi porównanie rozwija ideę, że step
przypomina ocean

5. Płaski, dziki step, na którym znalazł się Mickiewicz, ciągnie się po horyzont jak ocean. To
wielka, pusta przestrzeń, niczym niezakłócona, wielka pustka, nad którą jest tylko niebo. Koła
wozu wiozącego poetę giną w roślinności niczym dziób łodzi zanurzony w wodzie. Kołyszące
się miarowo na wietrze trawy przywodzą na myśl morskie fale. Kępy czerwonego ostu
przypominają barwą koralową rafę.
6. Zapadający zmrok powoduje, że wszystko wydaje się coraz bardziej niewyraźne. Nie widać
drogi, zniknęły punkty orientacyjne, które ułatwiały podróżowanie za dnia. Pojawiły się za to
nowe punkty odniesienia, dzięki którym człowiek może się jakoś odnaleźć w tej bezkresnej
przestrzeni: gwiazdy na niebie, błyszczący w blasku księżyca Dniestr i latarnia morska w
Akermanie. Jaśniejące w ciemnościach światła pomagają wędrowcom nawigować niczym
żeglarzom na morzu. Wrażenie niepewności i zagubienia podkreślają zdania pytające.
7. kurhan, Dniestr, Akerman
Orientalizmy budują koloryt lokalny.
8. Mickiewicz trafił na Krym po tym, jak został aresztowany i skazany na wygnanie do Rosji
w następstwie swojej działalności politycznej w kole filomatów. Wyprawa na Krym była dla
poety romantyczną przygodą – oddawał się przyjemnościom towarzyskim, wówczas
narodziła się jego fascynacja Orientem. Jednak w tle Sonetów krymskich cały czas odzywa się
tęsknota wygnańca za ojczystą Litwą. Poeta czuje się samotny na obczyźnie, ale jednocześnie
ma świadomość, że w rodzinnych stronach nie pozostał już prawie nikt z jego bliskich –
rodzice od lat nie żyją, ukochana z młodości została mężatką, przyjaciele na zesłaniu.