Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 27

Tenglamani yeching: x2  6 x  25  0 x1,2  3  4i x1,2  4  3i x1,2  3  4i x1,2  6  5i

Amalni bajaring:  2a  ib 
2
4a2  b2  4abi 4a2  b2  4abi 4a2  b2  4abi 4a 2  b2  4abi

Amalni bajaring:  2  i 
3
2  11i 14  13i 2  13i 2  11i
z  3 kompleks sonning moduli va r  3,   0 r  3,   2
r  3,   0 r  3,   
argumenti topilsin.
z  2i kompleks sonning moduli va 3 3 3 3
argumenti topilsin. r  2,   r  2,   r  4,   r  1,  
2 2 2 2
z  2  2i kompleks sonni  7 7 
2 2  cos  i sin 

2 2  cos
5
 i sin
5   3
 i sin
3    
2 2  cos  i sin 
 2 2  cos 
trigonometrik shaklda tasvirlang.  4 4   2 2   2 2   4 4
1  2i
Amalni bajaring: i 0,5  i 2i i
2i
z1  1, z1  1, z1  1,
z1  1,
1 3 1 3 1 3
z2    i, z2   i, z2    i, z2  1,
z  3 1 ning barcha qiymatlari topilsin. 2 2 2 2 2 2
1 3
1 3 1 3 1 3 z3    i
z3    i z3    i z3   i 2 2
2 2 2 2 2 2
z1  i, z1  i, z1  i, z1  i,
3 1 1 3 3 1 1 3
z2   i, z2   i, z2   i, z2   i,
z  i ning barcha qiymatlari topilsin.
3
2 2 2 2 2 2 2 2
3 1 1 3 3 1 1 3
z3    i z3    i z3   i z3   i
2 2 2 2 2 2 2 2
2 2 2 2 2 2 2 2
z1   i, z1    i, z1    i, z1   i,
2 2 2 2 2 2 2 2
z  i ning barcha qiymatlari topilsin.
2 2 2 2 2 2 2 2
z2    i z2   i z2    i z2   i
2 2 2 2 2 2 2 2
1  i 
5
ni Muavr formulasi bilan
4  4i 4  4i 4  4 3i 4  4i
hisoblang.
 2  2 3i 
4
ni Muavr formulasi bilan
128  128 3i 128 3  128i 128  128 3i 128 3  128i
hisoblang.
z  1  3i kompleks sonni 2 5 7 5

ko‘rsatkichli shaklda tasvirlang. 2e 3 2e 3 2e 6 2e 6

Hisoblang: lim 2 x  x  5 ?
3 2
2 1 1/2 3
x  x 3  x  2

Hisoblang: lim n  3n  1  n ?
2
1 2 1/2 0
n 2n  3
1  2  3  ...  n
Hisoblang: lim ? 1/2 2 0 
n n2
2n  3
Hisoblang: lim n ? 1 2 0 
n 2  3

3x 2  8 x  4 0
Hisoblang: lim 2 2/3 2 3/2
x 2 5 x  14 x  8

2 x 2  x  15 2
Hisoblang: lim 1 -1 0
x 3 3 x 2  7 x  6

Hisoblang: lim 1  1  x
2

2
1/2 2 -2 1/3
x 0 x
Hisoblang:
1  x  x2  1  x  x2 1 2 3 0
lim
x 0 x
Hisoblang: lim x  1  2 1/4 0 1/2 1
x 5 x5
5x2  6 x  3
Hisoblang: lim 2  0 3 5
x 3 x  4 x  3

5x2  6 x  3 2/5
Hisoblang: lim 2 2,5 1/5 3
x  2 x  4 x  1

2 x2  x  5
Hisoblang: lim 3 0 5 3 
x  x  2 x  1

2 x2  5x  3
Hisoblang: lim 3 0 2/5  6
x  5 x  x 2  8
6 x2  5x  7 3
Hisoblang: lim 2 2 1/2 -2
x  3 x  4 x  2

Hisoblang: lim
n
 n 1  n 1  0 1/2 1 2

4 x  4 x 0
Hisoblang: lim -0,5 0,5 1
x0 x
Hisoblang: lim
x
 x 2  3x  3  x  1,5 1 0,5 -0,5

4 x5  9 x  7 5
Hisoblang: lim 4 3 2
x 1 3 x 6  x8  1

2 x 2  5 x  25 2
Hisoblang: lim 1,5 2,5 1
x 5 x 2  25
sin 4 x
Hisoblang: lim 4/3 3/4 1 0
x 0 3x
arcsin 3x
Hisoblang: lim 3/2 2/3 0 1
x0 2x
x
tg 2
2 1/4 3 1/2 1
Hisoblang: lim 2
x0 x
sin 3x  sin x
Hisoblang: lim 4 1 -1 2
x 0 x
sin 2 x  cos x
Hisoblang: lim 2 -2 1 -1
x 0 x
3
Hisoblang: lim sin 32 x 8 -8 1/8 1
x0 x
x
sin 2
Hisoblang: lim 4 1/16 16 1/8 8
x 0 x 2

Hisoblang: lim 1  cos x 1/10 10 1/5 5


x 0 5x2
4x  1 
2x
Hisoblang: lim   e
1
2 1  0
x 
 4x 
Hisoblang: lim(1  2 x)1/ x e2 e
1
2 1 
x 0

cos x  sin x 2
Hisoblang: lim 0 2 2
x  /4 cos 2 x 2
sin 5 x
Hisoblang: lim 5/4 4/5 1 12
x 0 tg 4 x

Hisoblang: lim x[ln( x  1)  ln x] 1 2 0 


x
1/ x
 x
Hisoblang: lim 1   
1
e 2 e2 1
x 0
 2
Hisoblang: lim cos x  sin x 2 3 1
 cos 2 x 2
x 2
4 2 2
Hisoblang: lim 2sin 3x -1 1 2/3 3/2
x 
3sin 2 x
Hisoblang: lim 2 x  arcsin x 1/3 2 3/2 1
x 0 2 x  arctgx

Hisoblang: lim 1  sinx  cos x -1 1 2 -2


x 0 1  sin x  cos x

Hisoblang: lim    x  tgx


  1 -1 2 -2
x  2 
2

Hisoblang: lim  1  1 
  0 2 -1 1

x 0 sin x tgx 
x
 x 
Hisoblang: lim   e 1 e2 1 
x  1  x
 
t
 1
Hisoblang: lim 1   e 1 e2 0 
t 
 t
5
Quyidagi x3 nuqta y Bartaraf qilish mumkin
3  x Ikkinchi tur uzilish nuqtasi bo‘lgan uzilish nuqtasi
Uzlukisizlik nuqtasi Birinchi tur uzilish nuqtasi
funksiya uchun ….bo‘ladi
1

Quyidagi x  2 nuqtalar y  2x
2
4 Bartaraf qilish mumkin Birinchi tur uzilish
Ikkinchi tur uzilish nuqtasi Uzlukisizlik nuqtasi
bo‘lgan uzilish nuqtasi nuqtasi
funksiya uchun ….bo‘ladi

Quyidagi x  nuqta y  tgx funksiya Bartaraf qilish mumkin
2 Ikkinchi tur uzilish nuqtasi Uzlukisizlik nuqtasi Birinchi tur uzilish nuqtasi
bo‘lgan uzilish nuqtasi
uchun ….bo‘ladi
x  2 nuqta quyidagi funksiya uchun
qanday nuqta hisoblanadi?
 x  2;  2  x  2 Bartaraf qilish mumkin
 Uzlukisizlik nuqtasi Ikkinchi tur uzilish nuqtasi Birinchi tur uzilish nuqtasi
bo‘lgan uzilish nuqtasi
f ( x)  4  x; 2  x  4
 x  3; 4  x  6

x  4 nuqta quyidagi funksiya uchun
qanday nuqta hisoblanadi?
 x  2;  2  x  2 Bartaraf qilish mumkin
 Birinchi tur uzilish nuqtasi Ikkinchi tur uzilish nuqtasi Uzlukisizlik nuqtasi
bo‘lgan uzilish nuqtasi
f ( x)  4  x; 2  x  4
 x  3; 4  x  6

x  2 nuqta quyidagi funksiya uchun
qanday nuqta hisoblanadi?
 x  1;  2  x  2 Bartaraf qilish mumkin Ikkinchi tur uzilish
 Uzlukisizlik nuqtasi Birinchi tur uzilish nuqtasi
bo‘lgan uzilish nuqtasi nuqtasi
f ( x)   5 x  1; 2  x  5
4; x2

x  3 nuqta quyidagi funksiya uchun
qanday nuqta hisoblanadi?
5x ;  1  x  1 Ikkinchi tur uzilish Bartaraf qilish mumkin
 Uzlukisizlik nuqtasi Birinchi tur uzilish nuqtasi
nuqtasi bo‘lgan uzilish nuqtasi
f ( x)  ( x  2) 2 , 1  x  3
 4  x, x3

x  3 nuqta quyidagi funksiya uchun
qanday nuqta hisoblanadi? Bartaraf qilish mumkin
Birinchi tur uzilish nuqtasi Uzlukisizlik nuqtasi Ikkinchi tur uzilish nuqtasi
x2  9 bo‘lgan uzilish nuqtasi
f ( x)  2
x  x  12
1
f ( x)  funksiyaning nechta uzilish 3 2 1 4
ln x
nuqtasi bor?
x  0 nuqta quyidagi funksiya uchun
qanday nuqta hisoblanadi? Bartaraf qilish mumkin
Ikkinchi tur uzilish nuqtasi Birinchi tur uzilish nuqtasi Uzlukisizlik nuqtasi
f ( x) 
1 bo‘lgan uzilish nuqtasi
ln x
Funksiya quyidagicha aniqlangan:
x  3 da f ( x)  4  x.
Ikkinchi tur uzilishga ega Birinchi tur uzilishga ega
ha yo‘q
bo‘ladi bo‘ladi
Bu funksiya uzluksiz bo‘ladimi?
x  0 nuqta quyidagi funksiya uchun
qanday nuqta hisoblanadi? Bartaraf qilish mumkin
Ikkinchi tur uzilish nuqtasi Birinchi tur uzilish nuqtasi Uzlukisizlik nuqtasi
sin x bo‘lgan uzilish nuqtasi
f ( x) 
x
x  0 nuqta quyidagi funksiya uchun
qanday nuqta hisoblanadi? Bartaraf qilish mumkin
Ikkinchi tur uzilish nuqtasi Birinchi tur uzilish nuqtasi Uzlukisizlik nuqtasi
cos x bo‘lgan uzilish nuqtasi
f ( x) 
x
2 1 10
 x bo’lsa, y  ?
1 1 1 1 1 1 1 1
y x y    5 x9 y    5 x9 y    x9 y    10 x9
x 2 2 x x x 2 x x x 2 x x x 2 x x x
y  ( x  3a 2 )3 bo’lsa, y(4а 2 )  ?  3a 4
3a
4
 3a 2
3a
2

y  (4c3  2 x)2 bo’lsa, y(2c3 )  ? 0 2 -2 c


3
c3
y  3 5  cos 5x bo’lsa, y  ? 
5 sin 5 x sin 5 x 5sin 5 x 5sin x
3 5  cos 5 x  3 3  5  cos 5 x  3 3  5  cos 5 x  3 3  5  cos 5 x 
3 2 2 2 2

s  t  S int bo’lsa, s  ? 1  cos t 1  cos t cos t  1 cos t  1


2 t  sin t t  sin t t  sin t 2 t  sin t
y  sin x 2 5
bo’lsa, y  ? 4
5x Sin2 x 5
5x Sin x4 2 5 4
10x Sinx 5
5x 4 Sinx5
y  cos 2 x 3 bo’lsa, y  ? 3x2 sin 2 x3 3x2 sin x3 3x sin 2 x3 3x2 sin 2 x
y  ?
5 1 1 5 2 1 5 2 1 5 2 1 5 2
y x  bo’lsa,        
3
x x2 2 x 3
3 x 4 x3 2 x 3
3 x x3 2 x 3 x 3 4 x3 2 x 3 x 3 4 x3
1 2 1 2 1 1 1 2 1
y  3 x2   a 2 bo’lsa, y  ?    2a  
2x 2
33 x x3 33 x x3 33 x x3 33 x x3
f ( x)  x ;
2
bo’lsa, quyidagilardan
g ( x)  x
qaysilari to’g’ri 1, 4 1, 2 1, 3 2, 4
1
1. ( f ( x)  g ( x))  2 x 
2 x
2. ( f ( x)  g ( x))  5x 4
f ( x) 1
3. ( )  2
g ( x) x

4. ( f ( g ( x))  1
f ( x)  x 2 ; g ( x)  x3 bo’lsa,
quyidagilardan qaysilari to’g’ri
1. ( f ( x)  g ( x))  3x  2 x2
2. ( f ( x)  g ( x))  5x 4 2, 4 2, 3 1, 2 1, 4
f ( x) 1
3. ( )  2
g ( x) x
4. ( f ( g ( x))  6 x5
x  t 3  Sin3t bo’lsa, x  ? 6  27 cos3t 6t  27 cos3t 6  27sin 3t 3t 2  27 cos3t
y  сos x bo’lsa, y  ? x sin x x sin x x sin x x sin x
  
2x 2x x 2x
y  Sinx2  a 2 bo’lsa, y  ? 2 x cos x 2 2 x cos x2  2a 2 x cos x2  a 2 2cos x2  2a
y  x2  ex bo’lsa, y  ? (2  4 x  x 2 )  e x (2  x  x2 )  e x (2  2 x  x 2 )  e x (4  4 x  x 2 )  e x

x  1 t
2

 parametrik funksiya 2t  1 2t 2t 2t  1



 y  t 2
 t уx  уx  y x  уx 
2t 2t  1 2t  1 2t
berilgan. уx  ?
x3 2
y 
e 3x
funksiyaning
3 
x3  x 2  2
e3 x
dx x 3
 x 2  2 dx  x3 x2 2
e 6x
x3 x2 2
e 6x
dx
differensialini toping
у  arctge2 x funksiyaning 2e2 x
dy 
2e2 x 2e2 x e2 x
dy  dx dx dy  dx dy  dx
differensialini toping 1  e4 x 1  e2 x 1  e2 x 1  e4 x
y  x 3 ln x bo‘lsa, dy -? 
dy  3x 2 ln x  x 2 dx  
dy  3x 3 ln x  x 2 dx  
dy  x 2 ln x  3x 2 dx  
dy  3x ln x  x 2 dx 
sin 2 x  6 x  3   3x  sin 2 x  3x
y  xtg 3 x bo‘lsa, dy -? dy  tg 2 x 
2 cos 2 x
dx dy  tg 2 x tgx 

dx
cos 2 x 
dy  tg 2 x tgx 

dx
2 cos 2 x 
dy  tg 2 x 
2 cos 2 x
dx

 1 dy  
dx
dy 
dx
dy 
dx
dy  
dx
d  arcsin  ni hisoblang.
 x x x 12
x x 1 2
x 1 x 2
x 1 x2
 1
dy 
dx
dy  
dx
dy 
dx
dy  
dx
d  arccos  ni hisoblang.
 x x x2 1 x x2 1 x 1 x2 x 1 x2
Agar kubning hajmi 125 dan 125,3 m3
ga oshgani ma’lum bo‘lsa, uning 0,004 0,005 0,0038 0,0048
tomoni orttirmasini toping.
Agar kubning hajmi 8 dan 8,24 m3 ga
oshgani ma’lum bo‘lsa, uning tomoni 0,02 0,021 0,019 0,018
orttirmasini toping.
Agar kubning hajmi 64 dan 64,45 m3
ga oshgani ma’lum bo‘lsa, uning 0,0094 0,0089 0,0096 0,0086
tomoni orttirmasini toping.
Funksiyaning ikkinchi tartibli
differensiali formulasini aniqlang
d 2 y  f x dx 2 d 2 y  f x d x 2   d 2 y  f x d 2 x d 2 y  f x dx

y  ex        
3
bo‘lsa, d 2 y -? d 2 y  3xe  x 3x 3  2 dx 2 d 2 y  3x 2e x 3x 2  2 dx 2 d 2 y  3xe  x 3x3  2 dx d 2 y  3xe  x 3x3  2 dx
3 3 3 3

 
y  ln x  1  x 2 funksiyaning ikkinhi d2y 
xdx 2
d2y 
xdx 2
d2y 
d x 2
d2y 
xd x 2

tartibli differensialini toping. 1  x 


2 3
1  x  2 3

x 1 x 
2 3
1  x  2 3

 ln x  2 ln x  3 2 3ln x  1 3  2 ln x 2 3  2 ln x 2
d2   ni hisoblang. dx dx d x  dx
 x  x3 x3 x4 x3
Koshi formulasi qaysi javobda f b  f  a  f  c  f b  f  a  f b  f  a  f c  f b
  f c   f c
keltirilgan. g b  g  a  g c  ba g b  g  a  g c  ba
y  x 2 parabolaning A1;1 va B3; 9
4
nuqtalari orasidagi yoyiga o‘tkazilgan x2 x  1,5 x  2,5 x
AB vatariga parallel urinmasining 3
urinish nuqtasi absissasini aniqlang
y  x 2 parabolaning A1;1 va B3; 9
16
nuqtalari orasidagi yoyiga o‘tkazilgan y4 y  2,25 y  6,25 y
AB vatariga parallel urinmasining 9
urinish nuqtasi ordinatasini aniqlang
0; 1 kesmada berilgan f x  x  x 3 3 1 2 Teorema shartlarini
funksiya Roll teoremasi shartlarini qanoatlantirmaydi
3 3 3
qanoatlantirsa, c nuqtani aniqlang.
 
0; 2  kesmada berilgan f x   sin x
   Teorema shartlarini
va g x   cos x funksiyalar uchun qanoatlantirmaydi
4 3 6
Koshi formulasidagi c nuqtani
aniqlang.
1; 3 kesmada berilgan
f x   x 2  4 x  3 funksiya Roll с2 с  1,5 с  2,5
Teorema shartlarini
teoremasi shartlarini qanoatlantirsa, c qanoatlantirmaydi
nuqtani aniqlang.
 1; 0 kesmada berilgan f x  x  x 3 3 1 2 Teorema shartlarini
funksiya Roll teoremasi shartlarini   
3 3 3 qanoatlantirmaydi
qanoatlantirsa, c nuqtani aniqlang.
x 2 (0; 2) da qa var iq,
(2; 2)da qa var iq,
y   funksiyaning qavariqlikva (;0) da botiq, (0; 2) da qa var iq,
2 x (; 2)  (2;  )
(0;  ) da qa var iq (2;  ) da botiq (2;  ) da botiq
botiqlik oraliqlari topilsin. da botiq

x2 (;1) va (1;  ) da
(;1) va (1;  ) da botiq, (;1) da qa var iq, (; 2) da qa var iq,
ye 2
funksiyaning qavariqlik, qa var iq, (1;1) da
(1;1) da qa var iq (1;  ) da botiq (2;  ) da botiq
botiqlik oraliqlari topilsin botiq

 2; 3 kesmada y  2 x 3  3x 2  12 x  1
8 eng katta va -19 eng kichik -3 eng katta va -8 eng kichik 8 eng katta va -8 eng kichik 8 eng katta va -30 eng kichik
funksiyaning eng katta va eng kichik qiymati qiymati qiymati qiymati
qiymatlari topilsin.
0; 4 kesmada y  x  1 funksiyaning
x 1 0.6 eng katta va 0.8 eng katta va -2 eng kichik 0.8 eng kattava -1 eng 0.6 eng katta va -2 eng kichik
eng katta va eng kichik qiymatlari -1 eng kichik qiymati qiymati kichik qiymati qiymati
topilsin.
0;1 kesmada y  arctg 1  x    
1 x eng katta va eng katta va eng katta va eng katta va
funksiyaning eng katta va eng kichik 4 2 4 2
0 eng kichik qiymati 1 eng kichik qiymati 1 eng kichik qiymati 0 eng kichik qiymati
qiymatlari topilsin.
0;1 kesmada y  1  x  x2
2

1 x  x 1 eng katta va 0.6 eng katta va 1 eng katta va 1 eng katta va


funksiyaning eng katta va eng kichik 0.6 eng kichik qiymati -1 eng kichik qiymati -1 eng kichik qiymati 0.5 eng kichik qiymati
qiymatlari topilsin.
x2
y funksiyaning asimptotalari
x2 1 x  1, y   x x  1, y  x x  1, y  2 x x  1, y  3x
topilsin
x3
y funksiyaning 1 1 1
4  x  1 x  1, y  x  1 x  1, y  x  1 x  1, y  x  1 x  1, y  x 1
2

4 3 2
asimptotalari topilsin
1
y  x funksiyaning asimptotalari Oy oʻq vertikal, y  x ogʻma y  x ogʻma asimptotasi
x Oy oʻq vertical asimptotasi Asimptotaga ega emas
asimptotalari
topilsin
x2  6x  3 x  3 vertikal,
y egri chiziqning x  3 vertikal, y  x  3 x  3 vertikal, y  x  3 x  3 vertikal, y   x  3
x3 y   x  3 ogʻma
ogʻma ogʻma ogʻma
asimptotalari topilsin.
4  1,5; 0  da kamayuvchi,  1,5; 0  da oʻsuvchi,
y  x 2  (1  x) funksiyaning  1,5; 0  da kamayuvchi,  1,5; 0  da oʻsuvchi,
9  ; 1,5   0;     ; 1,5   0;    da
monotonlik oraliqlari topilsin.  0;    da oʻsuvchi  ; 1,5 da kamayuvchi
da oʻsuvchi kamayuvchi
y  x  (2  x) funksiyaning
2  2   2
 2;   da kamayuvchi,  2  2;   da oʻsuvchi,
monotonlik oraliqlari topilsin.  3  2;   da kamayuvchi,  3  ;  2 da kamayuvchi,
 3
 ;  2    2 ;    da  2   ;  2    2 ;    da  2 
 ; da oʻsuvchi
 3    ;    da oʻsuvchi  3   3 
 3 
oʻsuvchi kamayuvchi
x  0 da ymax  0   0 x  0 da ymax  0   0 x  1 da ymax 1  1 x  1 da ymax 1  1
2
x
y funksiyaning ekstremumini
x2 x  4 da ymin  4   8 x  3 da ymin  3  9 x  3 da ymin  3  9 x  4 da ymin  4   8
toping.
ln x
y
x  e2 da ymax  e2  
funksiyaning ekstremumini 1 2
x x  e da ymax  e   x  1da ymax 1  0 x  e da ymax  e   1
e e2
toping.
 1  1  1  2 1 3 1 2 2
ymax   ymax   3 ymax    ymax   
y  x 1  x funksiyaning
2  2 2  3 2 4 3 9
ekstremumini toping.  1  1  1  2  1 3  1  2 2
ymin   2 ymin    3 ymin      ymin    9
 2  3  2 4  2
y  ln x  arctgx funksiyaning
Ekstremum mavjud emas ymax  e   1  artg  e  ymax 1  artg 1 ymax  2  ln 2  artg  2
ekstremumini toping.
Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:
2 x3  x 2  5 ? 2 1 12 3
lim 3
x  x  x  2

Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:


5n  3 15 5 0 3
lim n1 ?
n 5 2
Lopital qoidasiga koʻra hisoblang: 1
6 0 
6
x3
lim ?
x 3 x 2  9

Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:


2x  2x
3 2
12 0 2 1
lim
x 0 5 x 3  4 x 2

Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:


3x  8 x  4
2
23 2 53 0
lim
x 2 5 x 2  14 x  8

Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:


2 x  x  15
2
1 -1 0 2
lim
x 3 3 x 2  7 x  6

Lopital qoidasiga ko’ra toping:


ln x 0 1 2 3
lim 2
x  x

Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:


Lopital qoidasini qo`llab
5x2  6 x  3 0  5
lim bo`lmaydi.
x 3 x 2  4 x  3

Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:


5x  6 x  3
2
52 15 3 25
lim
x  2 x 2  4 x  1

Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:


2 x2  x  5 0 5 3 
lim 3
x  x  2 x  1

Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:


2 x2  5x  3 0 25  6
lim 3
x  5 x  x 2  8

Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:


6 x2  5x  7 2 12 2 3
lim 2
x  3 x  4 x  2

Lopital qoidasiga koʻra hisoblang: Lopital qoidasini qo`llab


3 5 4
bo`lmaydi
arcsin 3x
lim
x 0 e2x  e x
Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:
2 x 2  5 x  25 1,5 2,5 1 2
lim
x 5 x 2  25
Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:
x2  5x  6 13 12 0 2
lim
x 2 x 2  7 x  10

Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:


2 x3  x  5 2 1 0 12
lim 3
x  x  2 x  1

Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:


arcsin 3x 1 2 4 3
lim
x 0 e2x  ex
Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:
sin 2 x 23 3 15 2
lim
x 0 e  ex
2x

Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:


sin 4 x 43 34 1 0
lim
x 0 3x
Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:
arcsin 3x 32 23 0 1
lim
x0 2x
Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:
x 1 1
tg 2 4 2
lim 2 4 2
x0 x2
Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:
sin 3x  sin x 4 1 3 2
lim
x 0 x
Lopital qoidasiga koʻra hisoblang: 8 -8 18 1
sin 3 2 x
lim
x0 x3
Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:
x
sin 2 1 16 16 18 8
lim 4
x 0 x2
Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:
1  cos x 1 10 10 15 5
lim
x 0 5x2
Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:
cos x  cos3 x 1 2 3 0
lim
x0 x2
Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:
lim
5x 5 5 1 2
x  0 arctgx

Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:


sin 5 x 54 45 1 12
lim
x 0 tg 4 x
Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:
x
sin 2 1 16 16 1/8 54
lim x 2 4
x 0
e 1
Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:
ex 1 1 2 3 0
lim
x  0 arctgx

Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:


e4 x  1 43 1 34 2
lim
x  0 tg 3 x

Lopital qoidasiga koʻra hisoblang:


е4 x  1 47 27 2 7
lim
x  0 sin 3 x  4 x

2x
Hisoblang  dx ln x 2  1  C ln x 2  3  C ln x 2  1 ln x  1  C
x2  1
sin xdx 1 1 1
Hisoblang: 
1
 ln 1  3cos x  C ln 1  3cos x  C ln 1  3cos x ln 1  4cos x  C
1  3cos x 3 6 3 3
Hisoblang:  e x x 2dx
3 3 3
ex
3
ex2 ex ex
C C C C
3 3 6 4
2x  5
Hisoblang:  x2  5x  7 dx ln x 2  5 x  7  C ln x 2  5 x  4  C ln x 2  3x  7  C ln 2 x 2  5 x  7  C

x3dx 1 x4 1 x4
 x8  25
1 1
Hisoblang: arctg C 4
ln x 2  x 4  25  C
3
ln x 4  x 4  25  C arctg C
20 5 5 5
 5 x4 5 2
Hisoblang:   x3  5 x   dx  x  5ln x  C
5
x 4  x 2  2ln x  C
5
x 2  x 2  5ln x  C
5
x 4  x  5ln x  C
 x 4 2 2 2 2
6


6 2 6 6

Hisoblang: e x x5dx ex ex ex ex
C C C C
6 6 2 3
Hisoblang:
44 5 44 5 4 4 3 44 5 4 4 3 44 5
x 3 x  4  4 x3  C x   x C x   x C x  4  4 x3  C
 4 x dx 5 5 3 5 3 5

Hisoblang:
33 33
3 9  ln x 33
 9  ln x 4  C  9  ln x 2  C
34
 9  ln x 4  C  9  ln x   C
 x
dx 4 4 4 4

Hisoblang: 5  2ctg x dx
3 1 1 3
5tgx  C 5ctgx  C 1 5tgx  C
 cos2 x sin 2 x sin 2 x
5tgx 
sin x
C
sin 2 x
Hisoblang:  2 x32 x53x dx 2250 x 250 x 2250 x 225 x
C C C C
ln 2250 ln 2250 ln 250 ln 2250

Hisoblang: x 2 x3  5 dx 
2 3
9
x 5  x3  5  C  x3  5  x3  5  C
9
2 3
x 5  x3  5
5
2 3
x 5  x3  5

Hisoblang:
1 1 1
 2 1  3 x3  5 x 2  C 3x  5 x 2  C 3x3  5 x 2 
1
C 3 x3  5 x  C
  9 x  10 x  x3 dx 2 x2 2 x2 2x 2 x2

Hisoblang:
1 x 1 1 x 1 x 1 1 x 1
dx arctg C arctg C arctg C arctg C
 x2  2x  5 2 2 2 2 2 4 2
Hisoblang: 1 x 1 1 x2 1 1 x2 1 1 x2 1
ln C ln  C ln  C ln  C
3 x2 9 x  1 3( x  1) 9 x  1 3( x  1) 9 x  1 3( x  1)
dx
 ( x  2)  ( x  1)
Hisoblang:
11 x 11 11x 1 x
2 x  11 ln(x 2  9)  arctg  C ln(x 2  9)  arctg  C ln(x 2  9) 
11 x
arctg  C ln(x 2  9)  arctg  C
 x2  9 dx 3 3 3 3 3 33 3 3

Hisoblang:
1 1 1
xdx ln(x 2  9)  C ln(x 2  9)  C ln(x 2  9)  C ln(x 2  9)  C
 x2  9
2 2 3
Hisoblang:
1 x 1 3x 1 x x
1 arctg  C arctg  C arctg  C arctg C
 x2  4dx 2 2 2 2 2 3 2
Hisoblang:
1 x2 x2 x2 x2
1 ln C 4  ln C 4  ln C 4 ln C
 x2  4dx 4 x2 x2 x2 x2
Hisoblang:
1 1 1 4
x  ln 4  9 x 2  C ln 4  9 x 2  C  ln 4  x 2  C  ln 4  9 x 2  C
 4  9 x2 dx 18 18 18 18

Hisoblang:
tg x  x  C tg 2x  x  C 2tg x  2 x  C tg x  2 x  C
 tg
2
xdx
Hisoblang
cos x 3 3 sin 2 x 3 3 sin x 2 3 3 sin x 4 3 3 sinx
C C C C
 3 sin x dx 2 2 2 2
Hisoblang
cos x 3 3 sin 2 x 3 3 sin x 2 3 3 sin x 4 3 3 sinx
C C C C
 3 sin x dx 2 2 2 2
Hisoblang  cos 2 x cos 3xdx 1
sin x 
1
sin 5 x  C
1
2
sin x 
1
10
sin 5 x  C
1
4
1
cos x  sin 5 x  C
10
1
2
1
cos x  cos5 x  C
10
2 10
Hisoblang: 1
1 1 1
sin xdx C C C C
 cos3 x 2 cos 2 x cos 2 x 2sin 2 x 2c tg 2 x
Hisoblang:
1 1 1 1
cos xdx  C C C C
 sin 4 x 3sin 3 x 3cos3 x 3sin 2 x sin 3 x
Hisoblang:
3 43 3 43 3 43 3 143
3 tg 2 x
tg (2 x)  C tg (2 x)  C tg x  C tg x  C
 cos2 2 x dx 8 16 8 8
Hisoblang 1 1 1 1 1 1 1
 cos 5 x  cos x  C  sin 4 x  sin x  C  sin 5 x  sin x  C  sin 5 x  sin x  C
 sin 2 x cos 3xdx 10 2 10 2 10 2 10
Hisoblang: 1 1 1
cos5 2 x  C cos5 2 x  C cos5 2 x  C cos5 2 x  C

3
cos 2 x sin 2 xdx 5 2 10
Hisoblang: 2 1 1
cos5 3x  C cos5 2 x  C cos5 3x  C cos5 2 x  C
 cos3 3x sin 3xdx 15 2 10
Hisoblang 2 1 1
sin 5 3x  C sin 5 3x  C cos5 3x  C sin 5 3x  C

3
sin 3x cos3xdx 15 2 10
Hisoblang 2 2 2 1
sin 5 5 x  C sin 3 5 x  C sin 5 5 x  C sin 5 5 x  C

3
sin 5 x cos5 xdx 25 25 5 25
Hisoblang:
1 1 1 1
(sin 3x  cos 3x)  ln cos 3x  x  C  ln sin 3x  x  C  ln cos3x  x  C  ln cos 3x  x  C
 cos 3x dx 3 3 2 3
sin 3 x 1 1 1 1
Hisoblan:  dx  cos x  C  cos x  C  cos x  C   cos x  C
cos 2 x cos x sin x cos x cos x
Hisoblang
1  cos x  1  cos x  1 1
sin x  arctg  C arctg  C arctg (3tgx)  C arctg (cos x)  C
 9  cos2 x dx 3  3  3  3  9 3
Hisoblang:
sin x  cos x  C sin x  cos x  C 2sin x  cos x  C sin x  2cos x  C
  sin x  cos x  dx
Hisoblang: 1 1 1 1
x  cos 2 x  C x  cos x  C x  cos 2 x  C x  cos3x  C
 sin x  cos x 
2
dx 2 2 3 2
Hisoblang:
tgx  ctgx  C tgx  ctgx  C tgx  2ctgx  C 2tgx  ctgx  C
 tgx  ctg x 
2
dx
Hisoblang:
 x cos x  sin x  C  cos x  sin x  C  x cos x  sin x  C
 x sin xdx
 x cos x  x sin x  C

Hisoblang: x sin x  cos x  C  x cos x  x sin x  C  cos x  sin x  C  x cos x  sin x  C


 x cos xdx
Paramеtrik tеnglamalar orqali bеrilgan
  
chiziqlar bilan chеgaralangan 
1 2
S   y (t ) x(t )dt
2 
s   ( xt)2  ( yt)dt S r ( )d S   r 2 ( )d
figuraning yuzini topish formulasi 


qaysi?
Qutb koordinatalarda bеrilgan chiziqlar    
1 2
2 
bilan chеgaralangan figuraning yuzini S r ( )d s   ( xt)2  ( yt)dt S   r 2 ( )d s   y (t ) x(t )dt

 
topish formulasi qaysi?
Paramеtrik tеnglamalar bilan bеrilgan    
s  yt 2  xt 2 dt S   r 2 ( )d
1 2
2 
funksiyaning yoy uzunligini topish S r ( )d s   y (t ) x(t )dt
  
formulasi qaysi?
Paramеtrik tеnglama bilan bеrilgan
chiziqning yoy uzunligini toping:
8 7 7,5 6
 x  4(cos t  t sin t ),
 0  t  2.
 y  4(sin t  t cos t ),
x2  3
4
11 9 5 11
Hisoblang:  dx  7 ln 2  3ln 3  5ln 3  5ln 3
3
x2 2 4 4 4
( x3  1)dx
1
5 5 5 5
Hisoblang: 0 x  1 6 3 4 7

2
Hisoblang:  ( x  1)sin xdx
0
2 3 1 4

2  3 5
Hisoblang:  ( x  1) cos xdx 
2 2 2
0
e
1 2 1 2
Hisoblang:  ( x  1) ln xdx
1
4
(e  5)
4
(e  8) (e2  8) (e2  5)

4
x 2 6 2 6 2 6 2 6
Hisoblang:  x6
dx 4  6 ln
2 6
6 ln
2 6
ln
2 6
4  ln
2 6
0
Quyidagi chiziqlar bilan chegaralangan
figura yuzasini toping: 4,5 3,5 5 4
y  x  2, y  x 2  4 x  2 .
Quyidagi chiziqlar bilan chegaralangan
figura yuzasini toping: 13 15
24 12
y x, y x2. 6 6
1 2 1
x y  ln y egri chiziqning
4 2 e2  1 e2  1 e3  1 e2  1
y1  1 dan y2  e gacha yoyi 4 4 4 3
uzunligini toping.
7
0
1 1 3
 xe x dx
2
Xosmas integralni hisoblang:    
 2 3 2 2
Xosmas integralni hisoblang:

arctgx 2  2 2
0 1  x2 dx 8 8 2 6

Xosmas integralni hisoblang:


 e
dx 1  ln 2 ln 2  ln 2
J 
1
x  x  1
2 4
1

Xosmas integralni hisoblang:


1
dx 2 5 -3 7

0 1 x
Xosmas integralni hisoblang:

dx 0,5 12 5 3
 xln x 
e
3

Xosmas integralni hisoblang:



0,5 10 15 3
x e
3 x2
dx
0

Xosmas integralni hisoblang:


1 2 3 5
0
ex   uzoqlashuvchi 
 x3 dx
1
e e e

Xosmas integralni hisoblang:


e
dx 2 0,5 10 5
x
1 ln x
Qatorning yig`indisini toping
3 5 7 S 1 S 2 S 3 S 4
   ...
1 4 4  9 9 16
Qatorning umumiy hadini toping.
2п п 3п  1 2п  1
2 4 6 ап  ап  ап  ап 
   .. 4п  1 2п  1 5п  1 5п  1
5 9 13
Qatorning umumiy hadini toping
3 8 15 24 (1)п1  п  1  1
2 (1) п (1) п 1 (1) п
   ...   ап  ап  ап 
ап   п  1 1  п  2 1
2 2
5 10 17 26 2п
 п  1  1
2

Taqqoslash alomatidan foydalanib



2п 2  5

Qator absolyut
qator yaqinlashuvchiligini Qator uzoqlashadi Qator yaqinlashadi Qator shartli yaqinlashuvchi
п 1 п3 yaqinlashuvchi
tekshiring
Dalamber alomatiga asosan qatorni
tekshiring Dalamber alomatini qo`llab
1 2 3 п qator yaqinlashadi qator uzoqlashadi qator shartli yaqinlashadi
bo`lmaydi
 2  3  ...  п  ...
2 2 2 2
Leybnis alomati. Agar ishorasi
almashinuvchi qator hadlarining
absolyut qiymatlar kamayuvchi yaqinlashadi qator shartli yaqinlashadi qator shartli yaqinlashadi qator absolyut yaqinlashadi
а1  a2  ...  an  ... va lim ап  0 bo‘1sa
п 

u holda qator
Agar qatorning n-hadi п   da nolga
 
qator absolyut qator shartli
qator uzoqlashuvchi qator yaqinlashuvchi
intilmasa lim ап  0 , yaqinlashuvchi yaqinlashuvchi
п 

Dalamber alomatidan foydalanib, qator



п Dalamber alomatini
yaqinlashishini tekshiring  п qator yaqinlashuvchi qator uzoqlashuvchi
qo`llab bo`lmaydi
qator shartli yaqinlashuvchi
п 1 2

Koshining radikal alomatidan


п

 8п 4  3п  3 qator absolyut qator shartli
foydalanib,  
п 1  5п  п 
4 
qator qator uzoqlashuvchi
yaqinlashuvchi yaqinlashuvchi
qator yaqinlashuvchi

yaqinlashishini tekshiring
Koshining integral alomatidan

ln n  1
foydalanib,  qator qator uzoqlashuvchi
qator absolyut qator shartli
qator yaqinlashuvchi
п 1 n yaqinlashuvchi yaqinlashuvchi
yaqinlashishini tekshiring
Qator yaqinlashishini tekshiring

1

п 1 п ln n
3
qator yaqinlashuvchi qator uzoqlashuvchi Aniqlab bo`lmaydi qator shartli yaqinlashuvchi

 n! x
n 1
n 1
darajali qatorning
x0  1;1  1,1  ,  
yaqinlashish sohasini toping.

n! xn
n 1  n  1
n
darajali qatorning
 e, e   e, e  e, e   e, e
yaqinlashish sohasini toping.

2n 1 x 2 n 1
n 1  4n  3
2
darajali qatorning  1 1   1 1   1 1   1 1 
 2, 2  ,   2, 2  , 
   2 2    2 2
yaqinlashish sohasini toping.
 n  1
5

x 2n
n 1 2n  1
darajali qatorning
 1,1  1,1  1,1  1,1
yaqinlashish sohasini toping.
f ( x)  x funksiyaning Furye
qatoriga yoygandagi b2 koeffitsientini -1 2 3 1
toping.
f ( x)  x funksiyaning Furye qatoriga 2 1
1 2
yoygandagi b3 koeffitsientini toping. 3 3
f ( x)  x funksiyaning Furye qatoriga 1 1 5 5
  
yoygandagi b4 koeffitsientini toping. 2 4 3 3
f ( x)  x 2 funksiyaning Furye
1 1 1 5
qatoriga yoygandagi а4 koeffitsientini  
4 8 2 3
toping.
f ( x)  x funksiyaning Furye qatoriga 2 1 5 5
 
yoygandagi b5 koeffitsientini toping. 5 4 3 3
f ( x)  x 2 funksiyaning Furye
qatoriga yoygandagi b5 koeffitsientini 0 2 1 3
toping.
f ( x)  x 2 funksiyaning Furye
qatoriga yoygandagi b6 koeffitsientini 0 -3 2 -1
toping.
f ( x)  x 2 funksiyaning Furye
qatoriga yoygandagi b7 koeffitsientini 0 4 2 3
toping.
f ( x)  x 2 funksiyaning Furye
qatoriga yoygandagi b8 koeffitsientini 0 1 -1 -2
toping.
f ( x)  x 2 funksiyaning Furye
qatoriga yoygandagi b9 koeffitsientini 0 1 2 3
toping.
 
f ( x)  sin x funksiyaning 0; 
 2
kesmada kosinuslar bo`yicha 0 4 2 3
yoyilmasidagi b0 koeffitsienti
topilsin.
Davri 2 bo`lgan f ( x) funksiya
quyidagicha aniqlangan:
f ( x)  x ,    x   0 1 2 3
a0 koeffitsienti topilsin.
Markazi koordinatalar
Funksiyaning aniqlanish sohasini Markazi koordinatalar Markazi koordinatalar Markazi koordinatalar
boshida bo’lgan radiusi
boshida bo’lgan doira boshida bo’lgan doira boshida bo’lgan doira
toping: z  1  x  y birga teng doira
2 2
( x 2  y 2  2) ( x 2  y 2  4) ( x 2  y 2  16)
( x 2  y 2  1)
Markazi koordinatalar Markazi koordinatalar Markazi koordinatalar Markazi koordinatalar
Funksiyaning aniqlanish sohasini boshida bo’lgan radiusi boshida bo’lgan radiusi boshida bo’lgan radiusi boshida bo’lgan radiusi
toping: z  1  x  y  z birga teng shar ikkiga teng shar toʻrtga teng shar
2 2 2
2 ga teng shar
( x  y  z  1)
2 2 2
( x 2  y 2  z 2  4) ( x  y  z  2)
2 2 2 ( x2  y 2  z 2  16)

Tekislikning O(0;0)
Funksiyaning aniqlanish sohasini Tekislikning O(0;0)
toping: nuqtasidan tashqari barcha Тekislikning barcha nuqtalari Sonlar o‘qi
nuqtasi
nuqtalari
x2  y2
z
x2  y2
Funksiyaning aniqlanish sohasini Ikkita yarim polosa Ikkita yarim polosa Ikkita yarim polosa Ikkita yarim polosa
( x  2, 2  y  2 va ( x  4, 4  y  4 va ( x  2, 2  y  2 va ( x  1, 1  y  1 va
toping: z  x  4  4  y
2 2
x  2,  2  y  2) x  2,  2  y  2) x  4,  4  y  4) x  1,  1  y  1)
Funksiyaning aniqlanish sohasini y   x parabolaning
2
y   x 2  1 parabolaning y   x 2  1 parabolaning y  2 x 2 parabolaning
toping: z  ln( x 2  y) yuqori qismi yuqori qismi yuqori qismi yuqori qismi
Funksiyaning aniqlanish sohasini Tekislik, x=1 va y=-1
Tekislik, x=1 va y=0 Tekislik, x=2 va y=0 to’g’ri Tekislik, x = -1 va y=0
toping: z 
1

1 to’g’ri chiziqlardan
to’g’ri chiziqlardan tashqari chiziqlardan tashqari to’g’ri chiziqlardan tashqari
x 1 y tashqari
Funksiyaning uzilish nuqtasini toping:
1 O(0;0) A(1;  1) В(1;1) С (1;  1)
z 2
x y 2

Funksiyaning aniqlanish sohasini


x2  y2  4 x2  y 2  1 x2  y 2  1 x2  y 2  4
toping: z  4  x 2  y 2
Limitni hisoblang:
x2  y 2 2 1 -1 -2
A  lim
x 0
y 0 x  y 1 1
2 2

sin xy
Limitni hisoblang: lim 2 1 -1 -2
x 0 x
y 2

2  xy  4
Limitni hisoblang: lim -1/4 -1/2 -1/8 -1/6
x 0 xy
y 0

sin( xy )
Limitni hisoblang: lim 1 -1 0 -4
x 0 xy
y 0

Limitni hisoblang:
x2  y 2 2 1 3 0
A  lim
x 0
y 0 x2  y 2  1 1
x  3y2  4
Limitni hisoblang: lim . -5,5 -5 6,5 -6,5
x 3
y 2 x 2  16  7
sin 3xy 2
Limitni hisoblang: lim . 27 9 3 0
x 0 x
y 3

Limitni hisoblang: lim  4 xy  1 :


x 2 -9 -8 0 1
y 1

2  sin xy
Limitni hisoblang: lim :
x 1 5 y
y 0 0,4 0,6 0.2 0

Funksiyaning aniqlanish sohasini


 x2 y2 
x2 y2 x2 y 2 x2 y 2 x2 y 2
toping z  ln1     1   1.   1.   1.
4 9 4 9 2 3 2 3 4 9

Ikki o’zgaruvchili finksiyani y  ln x; t  xy  3z;
z  x  y2;
aniqlang:
Ikki o’zgaruvchili funksiyaning xususiy y x y
z x  ln y  , z x  , z x  ln y  1 x , z x  ln y  1 x ,
y x2 xy
hosilalarini toping z  x ln y  x2  1 x2  y
x x 1 x 1 z y  z y 
z y   z y  xy xy
y x xy
Funksiyaning to’la differensialini
dz  cos x dx  2 y sin y 2 dy dz  cos x dx  2 y sin y 2 dy dz   cos x  2 y sin y 2  dx dy dz  cos x dx  y sin y 2 dy
toping z  sin x  cos y 2

Funksiyaning to’la differensialini du=yzdx+xzdy+


du=xdx+ydy+zdz du=yzdx-xzdy+xydz du=(yz+xz+xy)dxdydz
toping u = xyz +xydz
z  ux, y  funksiyaning to’la
differensiali qaysi formuladan dz  ux dx  u y dy dz  ux dx  u y dy dz  ux u y dxdy dz  ux dy  u y dx
aniqlanadi?
z  5xy  x 2 funksiyaning to’la
differensialini Р(3;2) nuqtada dz=4dx+15dy dz=4dx-15dy dz=dx dz=dx+6dy
hisoblang
cos x cos y cos x cos y cos x cos y cos x cos y
Ikki o’zgaruvchili funksiyaning xususiy zx   , z x  , zx  , z x   ,
sin 2 x sin 2 x sin 2 x sin 2 x
cos y
hosilalarini toping z  sin y sin y sin y sin y
sin x zy   z y  zy   z y 
sin x sin x sin x sin x
Ikki o’zgaruvchili funksiyaning xususiy
2x x2 2x x2 2x x2 2x x2
x2 zx  y , zy   y zx   y , zy  y zx   y , zy   y zx  y , zy  y
hosilalarini toping z  y e e e e e e e e
e
Funksiyaning to’la differensialini
dz=4xdx+6ydy dz=2xy dxdy dz=2xdx-2ydy dz=4dxdy
toping z  2 x 2  3 y 2
z
z  ln( x 2  y 2 ) funksiyaning 2y 2x 2 xy y
у
x  y2
2
x  y2
2
x  y2
2
x  y2
2

xususiy hosila topilsin.


y z
z  2arctg funksiyaning 2x x 2 xy y
x y
x  y2
2
x  y2
2
x  y2
2
x  y2
2

xususiy hosila topilsin.

2z
ze xy
funksiyaning
xy
xususiy
1  x e xy
x 2e xy xye xy y 2e xy
hosila topilsin.

2z
z  e xy funksiyaning xususiy
y 2e xy xye xy
x 2 x 2e xy e xy
hosila topilsin.
z x  yx y 1 ,
Ikki o’zgaruvchili funksiyaning xususiy zx  yx y 1 , zx  yx y 1 , z x  yx y ,
xy
hosilalarini toping z  x zy  x y ln x zy  x y ln y z y  x y ln x
y
z y 
ln x
x y
Ikki o’zgaruvchili funksiyaning xususiy zx  y 
y
, z x  , zx  y 
y
, zx  ln y  1 x ,
x2 xy x2
y x2  y
hosilalarini toping z  xy  1 x 1 1 zy 
x zy  x  z y  zy  x  xy
x xy x
z x  yx y 1  1,
Ikki o’zgaruvchili funksiyaning xususiy zx  yx y 1  y, zx  yx y 1  y, zx  yx y  x,
hosilalarini toping z  x  xy
y xy
zy  x y ln x  x zy  x y ln x  x zy  x y ln x  y z y  1
ln x
cos x cos y cos x cos y cos x cos y cos x cos y
Ikki o’zgaruvchili funksiyaning xususiy zx   , zx   , zx  , zx  ,
cos y
sin 2 x sin 2 x sin 2 x sin 2 x
hosilalarini toping z  sin y sin y sin y sin y
sin x zy   zy  zy   zy 
sin x sin x sin x sin x
f(x,y)=2xy+3y-5x funksiyaning x=3,04; 21,75 20,66 19,43 21,28
y=3,95 dagi taqribiy qiymatini toping.
f(x,y)=exy funksiyaning x=5,1; y=0,05
1,25 1,57 1,11 1,46
dagi taqribiy qiymatini toping
f(x,y)=x2-xy+y2 funksiyaning x=2,15;
3,45 4,21 3,01 3,98
y=1,25 dagi taqribiy qiymatini toping.
1,023,01 ning taqribiy qiymatini toping 1,06 1,21 1,03 1,12
М(2,1,1) nuqtada
x3  y3  z 3  3xyz  4 funksiyaning z x (M) =3 z x (M) =0 z x (M) =1
z x M   3 z y M   1
xususiy hosilalari qiymatlarini toping. z y (M) =1 z y (M) =-1 z y (M) =1

М(-1,0,1) nuqtada
x 2  y 2  z 2  xyz  2 z x, y  z x M   1 z x (M) =0,5 z x (M) =0 z x (M) =1
oshkormas funksiyaning xususiy z y M   0,5 z y (M) =1 z y (M) =-1 z y (M) =1
hosilalari qiymatlarini toping.
М(1,0,1) nuqtada
f x (M) =0 f x (M) =1 f x (M) =1
x f x M   1 f y M   0
f ( x, y , z )  funksiyaning
f y (M) =1 f y (M) =-1 f y (M) =0
z y
2 2
f z M   3
f z (M) =1 f z (M) =1 f z (M) =0
xususiy hosilalari qiymatlarini toping
М(2,1,0) nuqtada f x M   1,2 f x (M) =1,2 f x (M) =-1,2 f x (M) =-1,2
f ( x, y, z )  ln( x  2 y  z )
3 3 3
f y M   0,6 f y (M) =-0,6 f y (M) =0,6 f y (M) =-0,6
funksiyaning xususiy hosilalari
qiymatlarini toping. f z M   0 f z (M) =0 f z (M) =0 f z (M) =0
F x, y z   0 tenglama bilan berilgan Fx Fx
zx   zx  
z x, y  oshkormas funksiyaning xususiy Fz Fy Fx Fy Fx Fy
zx  zy  zx  zy 
hosilalarini toping. Fy Fy Fz Fz Fy Fz
zy   zy  
Fz Fz
z  x  y  3xy
3 3
zmin  z 1;1  1; zmin  z  0;0   1; zmin  z  0;1  1; Ekstremum mavjud emas
funksiya ekstremumini toping.
 4 1  4 1
z min  z   ;   z min  z  ;  
z  x  y  xy  3x  2 y  1
2 2
 3 3  4 1
zmin  z   ;   
3  3 3  4 1 3
zmin  z  ;   ;
funksiya ekstremumini toping. 4  3 3 4 4  3 3 4
 
3 3
Funksiyaning shartli ekstremumini
zmin  z  1, 2   5; zmax  z 1, 2   0; zmin  z  2,1  28;
toping: z  x  2 y; x 2  y 2  5  0 Ekstremum mavjud emas
zmax  z 1, 2   5 zmin  z  1, 2   5 zmax  z  2, 1  28
shartda.
1 0 3

 dx  dy  2 xy
2
Hisoblang: zdz 12 18 16 14
0 2 0
1 0 3

Hisoblang:  dx  dy  dz
0 2 0
6 16 0 61

1 2 3

Hisoblang:  dx  dy  dz
0 0 0
6 16 61 0

1 2 3

Hisoblang:  xdx  ydy  zdz


0 0 0
4,5 9 4 5

3 2 1

Hisoblang:  xdx  dy  dz
0 0 0
9 6 16 19

3 2 1

Hisoblang:  dz  dx  dy
3 2 1
48 27 84 16

3 2 5

Hisoblang:  zdz  xdx  ydy


1 0 2
84 48 4 8

1 x xy

Hisoblang:  dx  dy  dz
0 0 0
0.125 0.25 0.12 0.8

1 x xy
1 1 1 1
Hisoblang:  xdx  ydy  zdz
0 0 0 64 6 4 46
Agar egri chiziq tenglamasi oshkor
funksiya koʻrinishida berilsa, I tur egri
b d  

 f x, y ( x)  1   y x  dx  f  x( y), y)  2   xy  dy r 2   r  d


2
 f  x(t ), y(t )   x    y  dt  f  r cos  , r sin  
2 2 2 2
t t
chiziqli integral qaysi formula bilan a c  

hisoblanadi?
Egri chiziqli integralni hisoblang:

AB
1  x 2 dl , bu yerda AB : y  x2 2 14 3 32 3 9 12
egri chiziq yoyi, A0; 0 va B2; 2 .
Egri chiziqli integralni hisoblang:
 xdl , bu yerda 
1  2 2
L 4
L : x  cost , y  sin t , 0  t   2 .
Egri chiziqli integralni hisoblang:
 x dl , bu yerda
2

 2 2 1
L 4
L : x  cost , y  sin t , 0  t   2 .
Egri chiziqli integralni hisoblang:
 ydl , bu yerda
L
28 3 14 3 32 3 9
L : y  2 x , 0  x  3.

You might also like