Podboje Rzymu.

Armia rzymska początkowo opierała się na pospolitym ruszeniu.

Kogo rekrutowano do wojska? Początkowo wszystkich obywateli - później powstała armia
zawodowa, składająca się z zawodowych żołnierzy.
Rozpoznaj na ilustracji formację wojskową

W jaki sposób służba w armii rzymskiej wpływała na sytuację polityczną i społeczną

imperium?

Struktura legionu.
CENTURIA –początkowo 100 ludzi, a później liczbę ludzi zmniejszono
MANIPUŁ –składał się z 2 centurii.
LEGION –składał się z 30 manipułów.
Łącznie 4500 żołnierzy: 3000 ciężkozbrojnej piechoty, 1200 –lekkozbrojnej, 300
jeźdźców. Legion był samowystarczalny –w każdym legionie byli saperzy, kowale, płatnerze,
rachmistrze, medycy, inżynierowie
 Legionistom towarzyszyły oddziały sprzymierzonych tzw. auxilia) –5000 piechoty i
300 jeźdźców.
Wódz zwycięski miał prawo do:
Owacji lub triumfu.

Reforma Mariusza.
W latach 104 –100 p.n.e. Gajusz Mariusz przeprowadził reformę armii, skutkiem
której było powołanie zaciężnej armii = armii zawodowej.
 Wyjaśnij, jak reformy Gajusza Mariusza wpłynęły na poprawę walorów bojowych
armii rzymskiej.
Organizacja imperium:
Kolonia-
Prowincja-
Municypium-
Zasady funkcjonowania sprzymierzeńców:
A
B
C
Brak praw zmienił się dopiero w I w. p.n.e. gdy sprzymierzeńcy rozpoczęli wojnę
zakończoną nadaniem im obywatelstwa rzymskiego.
Podboje:
1. Przyczyny podbojów:
A
B
C
D
I. podbój Płw. Apenińskiego –do 264 r.p.n.e.
V w. p.n.e. walki z sąsiednimi plemionami walka z Latynami. Na przełomie VI i V
w. p.n.e. miasta latyńskie w Lacjum, tworzące Związek Latyński, wywalczyły
sobie pozycję równorzędną z Rzymem
Rzymianie pokonali sojusz miast etruskich,z których najpotężniejsze było Weje,
zdobyte w 396 r. p.n.e.
Najazd Gallów i zahamowanie ekspansji Rzymu na początku IV w. pn.e w 390 r.
p.n.e. –Galowie spustoszyli Lacjum, zdobyli i spalili Rzym, który wówczas nie
miał murów obronnych.
Podporządkowanie sobie Latynów w połowie IV w. p.n.e. po wojnie ze
Związkiem Latyńskim zakończona zwycięstwem Rzymu.
wojny z Samnitami –2 połowa IV w. p.n.e.– Samnici zachowali niezależność
polityczną na swoim terytorium. Zawarli sojusz z Rzymem.
 podbój Wielkiej Grecji–1 połowa III w. p.n.e. Rzymianie dążyli do opanowania całej
Italii. Na południu pozostały jeszcze miasta greckie.prowadzili wojnę z
Tarentem(kolonia grecka na południu Italii), który uzyskał pomoc Pyrrusa (króla
Epiru)w 281 r. p.n.e.Pyrrus był krewnym Aleksandra Macedońskiego. Marzył o
stworzeniu nowego państwa hellenistycznego. Pyrrus był znakomitym wodzem. Udało
mu się pokonać Rzymian w bitwie pod Herakleą (280 r. p.n.e.) i pod Ausculum (279 r.
p.n.e.). Straty w drugiej bitwie po stronie Pyrrusa były tak duże, że musiał wycofać się
na kilka lat z Italii .
Co oznacza pojęcie pyrrusowe zwycięstwo?
W 275 r. p.n.e. Pyrrus powrócił do Italii. Został pokonany w bitwie pod Benewentem,
po której Rzymianie zajęli miasta greckie w Italii. Tarent poddał się w 272 r. p.n.e.
Ostatnim punktem oporu było etruskie miasto Volsinii, które poddało się w 264 r.
p.n.e.
Wojny punickie
Przyczyny:
A
B
C
D
I wojna punicka 264 –241 r. p.n.e
Przyczyny:

Przebieg:

Skutki:

II wojna punicka 218 –201r.p.n.e.

Przyczyny:

Przebieg:

Skutki:
III wojna punicka 149 –146 r.p.n.e.
Przyczyny:

Przebieg:

Skutki:
Wstaw w każdym wierszu tabeli jeden znak „X” przy wojnie, w czasie której rozegrała się
dana bitwa, a drugi – przy jej zwycięzcy.

Bitwa Wojny punickie Zwycięzca

I II III Kartagina Rzym
pod Mylae

nad Trebbią

nad Jeziorem
Trazymeńskim
pod Kannami

pod Zamą

o Kartaginę

o Nową
Kartaginę

5. Przyporządkuj do każdej z wymienionych postaci właściwą informację.

A. Hannibal Barkas, B. Scypion Afrykański Starszy, C. Polibiusz, D. Marek Porcjusz Katon,

E. Pyrrus

1. starożytny historyk grecki, opisał dzieje Grecji i Rzymu,

2. mówca i polityk rzymski, nawoływał do całkowitego zniszczenia Kartaginy,
3. król Epiru, wsparł Greków broniących Tarentu,
4. dowodził legionami rzymskimi w bitwie pod Zamą,
5. wódz wojsk kartagińskich podczas II wojny punickiej,
6. legendarny pierwszy król Rzymu

A – ................, B – ................, C – ................, D – ................, E – ................

Po pokonaniu Kartaginy rozpoczęła się ekspansja Rzymu we wschodniej części Morza

Śródziemnego i podbój świata greckiego. Kolejna wojna z królestwem Macedonii
zakończyła się wygraną przez Rzym w 168 r. p.n.e. bitwą pod Pydną, w wyniku której
z Macedonii uczyniono cztery odrębne republiki rzymskie płacące Rzymowi trybut, czyli
daninę składaną przez pokonaną stronę. Rzym stał się niekwestionowaną potęgą na greckim
Wschodzie. W 146 r. p.n.e. Macedonia z Grecją zostały rzymskimi prowincjami. W 30 r.
p.n.e. Rzym podbił Egipt. Tak zakończył się okres podbojów świata greckiego, które
uczyniły z Morza Śródziemnego „wewnętrzne” morze Rzymian. Określali je odtąd „mare
nostrum”, co oznacza: „nasze morze”.
Inny charakter miały rzymskie działania wojskowe na Zachodzie w II w. p.n.e. Rzymianie
toczyli tutaj ciężkie i długotrwałe wojny, zwłaszcza w północnej Italii i Hiszpanii. Podbój
Celtów i Ligurów zakończył się pod koniec II w. p.n.e. Rzymianie stworzyli w ten sposób
podstawy przyszłej prowincji, zwanej Galią Przedalpejską.

Skutkiem II wojny punickiej była obecność wojsk rzymskich w Hiszpanii. Rzymianie

stworzyli tam dwie prowincje, tzw. Hiszpanię Bliższą i Hiszpanię Dalszą. Był to region
o wielkim strategicznym i gospodarczym znaczeniu ze względu na kopalnie metali.

Sekretarz cesarza Hadriana Swetoniusz o Juliuszu Cezarze, ok. 120 r. n.e.

22. [...] [Cezar] wybrał sobie spośród wszystkich prowincji właśnie Galię, której dostatki i
korzystne możliwości [wojenne] przedstawiały dlań pomyślną perspektywę osiągnięciu wielu
triumfów. Z początku wprawdzie otrzymał tylko Galię Przedalpejską z dodatkiem Illyrii [...].
Wkrótce otrzymał od senatu jeszcze Zaalpejską, ponieważ senatorowie bali się, aby w razie
odmowy ze strony senatu lud mu i tej nie dał. Z tej przyczyny, uniesiony radością, nie
powstrzymał się w kilka dni potem wobec licznych senatorów od takich hardych słów, że „mimo
oporu i utyskiwań jego przeciwników zdołał uzyskać, czego pragnął, a teraz z kolei wszystkim
na karki wsiądzie” [...].
[...] 23. [...] Cezar wyruszył do swojej prowincji [...].
24. [...] Gdy Lucjusz Domicjusz, kandydując na konsula, jawnie groził, że w czasie konsulatu
[...] odbierze mu komendę nad wojskami, Cezar ściągnął do Luki, miasta swej prowincji,
Krassusa i Pompejusza. Wymógł na nich, żeby celem utrącenia Domicjusza ubiegali się o
konsulat po raz drugi i dzięki staraniom ich obydwóch uzyskał dla siebie przedłużenie władzy
wojskowej na pięć lat. Ośmielony tym powodzeniem, oprócz tych legionów, które otrzymał od
państwa, wystawił jeszcze inne z własnej szkatuły [...]. Odtąd już nie pominął żadnej
sposobności do wszczęcia wojny, nawet niesprawiedliwej i niebezpiecznej, napastując bez
powodu zarówno ludy sprzymierzone z Rzymem, jak i wrogie i dzikie [...]. Wobec pomyślnego
wyniku dział wojennych uzyskał od senatu na cześć swego zwycięstwa modły dziękczynne
częściej i na więcej dni niż ktokolwiek i kiedykolwiek.
25. Sprawował dowództwo wojskowe przez dziesięć lat.

Źródło: Gajus Swetoniusz Trankwillus, Żywoty Cezarów, tłum. J. Niemirska-

Pliszczyńska, Wrocław 1960, s. 14–16.

1. Zaznacz właściwe zakończenie zdania.

Tekst źródłowy dotyczy okresu

 schyłkowego kariery politycznej Juliusza Cezara.
 podboju Galii przez armię rzymską.
 panowania dyktatora Lucjusza Korneliusza Sulli.
 wojny domowej między Cezarem a Pompejuszem.

2. Napisz, jak Swetoniusz ocenił Juliusza Cezara.

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

3. Podkreśl fragment tekstu źródłowego, do którego odnosi się zamieszczona poniżej

reprodukcja obrazu.

Diomedia: National Gallery, London

Archiwum Nowej Ery

Obraz autorstwa Petera Paula Rubensa, ok.
1630 r.

4. Oceń polityczne, gospodarcze i wojskowe znaczenie prowincji, które otrzymał Juliusz

Cezar.

Znaczenie prowincji
Polityczne Gospodarcze Wojskowe

5. Wymień wspomniane w tekście osoby, które utworzyły I triumwirat.

………………………………………………………………………………………………...…

6. Wyjaśnij przytoczone w zamieszczonym fragmencie cele zawiązania triumwiratu.

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….

7. Opisz stosunek Juliusza Cezara do senatu.

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………

…………………………