(3301564-3311564)

BİYOMEDİKAL
SİSTEMLER

Doç.Dr. Muhammet Serdar BAŞÇIL

 EEG
(Elektroensefalogram)

2
 Elektroensefalogram (EEG) Tarihçesi
William Grey Walter
Rus fizyolog Vladimir Alman bir psikiyatrist beyin yüzeyindeki Çeşitli hastalıkların
İngiliz fizikçi Richard erken teşhisi için
Vladimirovich Hans Berger insan elektriksel aktivitenin
Caton’un tavşan ve Massachusetts haritalandırılması EEG’den yararlanıl
Pravdich-Neminsky beyninin elektriksel
maymunlar üzerindeki General dı. Ayrıca, insan
memelilerdeki aktivitesi ve bu aktivitenin için EEG topoğraf
çalışmalarıyla ilk Hospital ‘da ilk yasını geliştirdi. 1980
(köpekler), uyarılmış nasıl kaydedilebileceği beyninin elektriksel
Elektroensefalogram EEG üzerine
potansiyeller üzerine üzerine çalışmalar yapmış lere kadar popüler bir aktivitesi
(EEG) kayıtlarının laboratuarı yoğunlaşıldı ve BBA
ilk EEG çalışmasını ve insanların ilk EEG çalışma alanı haline
başladığı görülmekte kuruldu. sistemleri geliştirildi.
yayınladı. kayıtları elde etmiştir. geldi.
dir.

1950-1980

2000- …
1875

1912

1924

1936

1980-2000
1890

1914

1947
1934
Polonyalı fizyolog Adolf Napoleon Cybulski ve Fisher ve Lowenback İlk Amerikan EEG Hastalık teşhisleri için
Beck, tavşan ve Jelenska-Macieszyna ilk epileptik sinyalleri Derneği kuruldu ve EEG sinyalleri üzerine
köpeklerin EEG’si uyarılmış EEG inceledi. ilk Uluslararası EEG çok çeşitli çalışmalar
üzerinde ışığa göre ritmik potansiyellerini konferansı gerçekleştirildi.
osilasyon değişimleri deneysel olarak düzenlendi.
gözlemiştir. kanıtladı.

1924 – İlk EEG Sinyali 3

Beynin Yapısı

4
Elektroensefalogram (EEG)

 Beynimizi oluşturan çok sayıdaki sinir hücresi (nöronlar) elektrokimyasal etkileşimler ile birbirleriyle
haberleşirler. Bu haberleşme sırasında, kafatası üzerine yerleştirilen elektrotlar sayesinde,
meydana gelen iletişim hakkında bilgi edinmek mümkündür.
 Beynin, farklı işlemleri gerçekleştiren bölümlerden oluştuğunu düşündüğümüzde, ilgili bölüme yakın
yere yerleştirilecek olan elektrotlar, o bölgeye ilişkin bir bilgi edinmemizi sağlarlar.

 Beyin, doğal işlevi sonucu düşük şiddetli ve sürekli bir

biyoelektrik potansiyel üretir. Oluşan bu biyoelektrik
potansiyeli inceleyen siteme Elektroensefalogram, elde
edilen sonuçların büyütülerek yazılması veya
kaydedilmesi yöntemine de Elektroensefalografi denir.
 EEG tamamen ağrısız ve zararsız bir inceleme
yöntemidir.
 Elektroensefalogram (EEG) işaretleri, beyin yüzeyinden
veya saç derisi üzerinden elektrotlarla ölçülen düşük
genlikli (tepeden tepeye 1-400 μV) biyoelektrik
işaretlerdir.
 EEG, beynin elektriksel etkinliğinin değerlendirilmesi
olarak tanımlanabilir.

5
EEG Ölçüm Yöntemleri

Beynin, farklı işlemleri gerçekleştiren bölümlerden oluştuğunu düşündüğümüzde,

ilgili bölüme yakın yere yerleştirilecek olan elektrotlar, o bölgeye ilişkin bir bilgi
edinmemizi sağlarlar. İnsanın beyin etkinliği, istilacı (invasive) ya da istilacı
olmayan (non-invasive) yaklaşımlarla ölçülebilir.

1.) İstilacı (invasive)

yaklaşımlarda, beyindeki gri
maddenin içine, ya da beynin
dışına ancak kafatasının içine
algılayıcı cihazlar
yerleştirilir. İstilacı olmayan
yaklaşıma göre çok çok daha
iyi sonuçlar elde edilir.
Ancak bu süreç tıbbi bir
müdahale gerektirdiğinden
çok zordur ve tercih edilmez.

6
EEG Ölçüm Yöntemleri

2.) İstilacı olmayan (non-invasive) yaklaşımlarda ise ölçümler kafanın dışındaki

algılayıcılarla yapılır. kafatası üzerine yerleştirilen elektrotlar sayesinde, kafa
yüzeyinden yapılan ölçümlerde EEG işaretleri elde edilir.
İstilacı olamayan yaklaşımlar, literatürde çok daha fazla çalışılmış ve daha kolay
olan bir yaklaşımdır.

7
EEG Elektrot ve Jelleri

EEG ölçüm sistemindeki elektrot sayısı, diğer ölçüm biçimlerine göre

daha fazladır.
Deri ile temas eden metalik bir yüzeyleri bulunur. Gerçekte saçlı deri ile
mekaniksel yada elektriksel bir temas sağlamazlar. Temas, bir elektrolit
pasta aracılığı ile olur.
Metal plaka düz veya uygulanacak yüzeyin şeklini alacak şekilde bir
silindir yüzey parçası biçimindedir. Genellikle nikel-gümüş, nikel-altın
alaşımından yapılır. Genelde bu sınıfa giren elektrotların yüzeyleri büyük
olduğundan empedansları küçüktür (2-10 KΩ).
Kulak elektrotları genellikler yaylı tip elektrotlardır ve kulak memesine
yerleştirilirler. Ölçümlerin daha kararlı olmasında yardımcıdır. Referans
veya topraklama sağlamak için de kullanılırlar.
Bu elektrotların bir diziliş sırası vardır.

8
EEG Sinyal Aralığı

Delta (δ) Dalgaları: Frekansları 0.5-4 Hz, genlikleri 20-400 μV

arasında değişir. Derin uyku, genel anstezi gibi beynin çok
düşük aktivite gösterdiği durumlarda karşılaşılmaktadır.

Teta (θ) Dalgaları: Frekansları 4-8 Hz, genlikleri 5-100 μV

arasında değişir. Normal bireylerde; rüyalı uyku, orta
derinlikte anestezi, stres gibi beynin düşük aktivite gösterdiği
durumlarda karşılaşılmaktadır.

Alfa (α) Dalgaları: Frekansları 8-14 Hz, genlikleri 2-10 μV

arasında değişir. Uyanık durumdaki bireylerin; fiziksel ve
zihinsel olarak tam dinlenmede bulunduğu, dış uyarılarının
olmadığı, gözlerin kapalı olduğu durumlarda görülürler.

Beta (β) Dalgaları: Frekansları 14-30 Hz, genlikleri 1-5 μV

arasında değişir. Gözlerimiz açıkken, dinlerken, düşünürken,
analitik bir problem çözerken, karar verme veya yargıya
varma durumunda, etrafımızda olan biten bilgiyi işleme
sırasında aktiftir.
Gama (ɣ) Dalgaları: Frekansları 30-140 Hz, genlikleri 1-5 μV
arasında değişir. Gama ritimleri, büyük ölçekli beyin ağı
aktivitesi ve çalışma belleği, dikkat ve algısal gruplama gibi
bilişsel fenomenler ile ilişkilidir.
9
EEG Ölçüm Sitemi (10/20 Sistemi)

10
Elektrot Bağlantı Şekilleri

Unipolar Ölçüm: Seçilen bir elektrot bölgesinin, uzak bir referans noktasına
göre, potansiyel değişimleri kaydedilir.

Bipolar Ölçüm: Yakın iki yöre arasındaki potansiyel farkı gözlenir.

11
EEG Kepleri

Kafatasını tamamen sararak üzerinde yer alan bölmelerine metal disk elektrotları yerleştirilir.
Genellikle silikon ya da kumaş türü malzemelerden yapılırlar. İnsanın cinsiyetine ve yaşına göre
değişen kafatası büyüklükleri için Şekil 4.6’da görüldüğü gibi farklı boyutlarda EEG kepleri mevcuttur.
Boyutları genel olarak 58-34 cm aralığındaki standartlara göre değişmektedir. Ölçüm sisteminin
hassasiyetine ya da inceleme yöntemlerine göre EEG keplerinde çeşitli sayıda elektrot yuvaları
mevcuttur. Genel olarak bu sayı 8-128 arasında standartlaştırılmış EEG kepleri mevcuttur.

12
EEG Kepleri (Kuru Tip, Kablosuz)

13
Çeşitli Durumlarda EEG Ritimleri

Heyecanlı

Rahat

Uykulu

Uyku

Derin Uyku

Koma

14
EEG’yi Etkileyen Faktörler

 Yaş
 Cinsiyet
 Bilinç düzeyi
 Beynin uyanıklık durumu
 Duysal uyaranlar

15
EEG Dezavanyajları

 Sinyaller Sürekli değişim gösterir,

 Çok düşük genliklidir,

 Kişiden kişiye algılanan işaretler değişir.,

 İşaretler kişinin ruhi durumundan ve fiziksel hareketlerinden etkilenir,

 Artifaktlar çoktur (sinyal karışması, yanlış teknik, uygulama hataları vb.),

 Analiz için doğru elektrot seçimi.

16
EEG’yi Etkileyen Faktörler (Yaş)

17
EEG Bozucu Etkiler (Artifaktlar)

Göz açıp-kapama

EKG Etkileri

18
 EEG Bozucu Etkiler (Artifaktlar)

Kas hareketinin Etkisi

Vücut hareketinin Etkisi

19
EEG Bozucu Etkiler (Artifaktlar)

Elektrotların Etkisi

Şebeke ve manyetik
alan etkileri

20
 Tıbbi Teşhis İçin EEG

 Epilepsi
 Parkinson,
 Alzaymır
 Şizofreni,
 Tümör,
 Uyku bozukluğu,
 Beyin ölüm tespiti vb.

21
Tıbbi Teşhis İçin EEG

Epileptik EEG

22
Tıbbi Teşhis İçin EEG

Parkinson EEG

23
Tıbbi Teşhis İçin EEG

Alzaymır EEG

24
Mühendislik Açısından EEG

25
EEG Çalışmaları

26
EEG Çalışmaları

27
EEG Çalışmaları

28
EEG Çalışmaları

https://www.youtube.com/watch?v=UUcubnQML9s

https://www.youtube.com/watch?v=KCW57QDNDos

https://www.youtube.com/watch?v=QRt8QCx3BCo

29