COVID-19-ის გავლენა

კორპორაციულ
პასუხისმგებლობაზე
საქართველოში
2020
კვლევა ჩატარდა კომპანია „ინოვას“ მიერ გლობალური შეთანხმების საქართველოს ქსელის დაკვეთით შვედეთის მთავრობისა
და ამერიკის შეერთებული შტატების საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) ფინანსური მხარდაჭერით
აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის (EWMI) ACCESS-ის პროექტის ფარგლებში.

კვლევის შინაარსზე პასუხისმგებელია ავტორი. ის შესაძლოა არ გამოხატავდეს EWMI-ს, USAID-ის, ამერიკის შეერთებული
შტატების მთავრობისა და შვედეთის მთავრობის შეხედულებებს.
COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ
პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
რაოდენობრივი კვლევა

სარჩევი

2 კვლევის მიმოხილვა

9 კვლევის მიზანი და მეთოდოლოგია

11 რაოდენობრივი კვლევის ანალიზი

13 ნაწილი 1 - ორგანიზაციული სტრუქტურა

და კორპორაციული პასუხისმგებლობა

19 ნაწილი 2 - კორპორაციულ პასუხისმგებლობასთან

დაკავშირებული საქმიანობის/აქტივობების დაგეგმვის,
აღსრულებისა და მონიტორინგის პროცესი

33 ნაწილი 3 - კორპორაციულ პასუხისმგებლობასთან

დაკავშირებული რეპორტინგი და საქმიანობის/
აქტივობების გაშუქება

45 ნაწილი 4 - ადამიანის უფლებები და შრომითი უფლებები

60 ნაწილი 5 - გარემოს დაცვა, ნარჩენების მართვა და

კორუფციასთან ბრძოლა

67 ნაწილი 6 - ქველმოქმედება, სხვადასხვა სფეროს

განვითარების მხარდაჭერა

71 ნაწილი 7 - პარტნიორობა არასამთავრობო სექტორთან

75 ნაწილი 8 - საქართველოში მოქმედი კომპანიების

სამუშაო პროცესზე პანდემიის გავლენის შეფასება

80 შემაჯამებელი დასკვნა
 კვლე­ვის მი­მო­ხილ­ვა

2019
2
2020
 დო­კუ­მენ­ტი წარ­მო­ად­გენს სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­
გებ­ლო­ბა­ზე COVID-19-ის გავ­ლე­ნის შე­ფა­სე­ბის რა­ო­დე­ნობ­რი­ვი კვლე­
ვის ან­გა­რიშს, რო­მე­ლიც მომ­ზა­დე­ბუ­ლია არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­
ცია “სიდა”-სთვის კომ­პა­ნია “ინოვას” მი­ერ.
აღ­ნიშ­ნუ­ლი კვლე­ვის ძი­რი­თა­დი მი­ზა­ნია და­ვად­გი­ნოთ, თუ რა გავ­ლე­
ნა მო­ახ­დი­ნა პან­დე­მი­ით გა­მოწ­ვე­ულ­მა ეკო­ნო­მი­კურ­მა თუ სო­ცი­ა­ლურ­მა
კრი­ზის­მა კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბა­ზე სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში. კვლე­
ვა გვაჩ­ვე­ნებს, თუ რო­გორ აღიქ­ვა­მენ კომ­პა­ნი­ე­ბი კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­
ხის­მ­გებ­ლო­ბას პან­დე­მი­ით გა­მოწ­ვე­უ­ლი კრი­ზი­სის ფონ­ზე, რო­გორ შე­
იც­ვა­ლა მა­თი პრი­ო­რი­ტე­ტუ­ლი მი­მარ­თუ­ლე­ბე­ბი და და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა
გა­რე­მოს, სა­ზო­გა­დო­ე­ბის, და­საქ­მე­ბუ­ლე­ბი­სა და სხვა და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლი
მხა­რე­ე­ბის მი­მართ.
კვლე­ვა წა­რი­მარ­თა 2019 წელს „ინოვას“ მი­ერ „სიდას“ დაკ­ვე­თით
სა­ქარ­თ­ვე­ლოს მას­შ­ტა­ბით ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი „კორპორაციული პა­სუ­ხის­მ­გებ­
ლო­ბის რა­ო­დე­ნობ­რი­ვი“ კვლე­ვის მსგავ­სი დი­ზა­ი­ნით, რა­მაც სა­შუ­ა­ლე­ბა
მოგ­ვ­ცა 2 წლის მო­ნა­ცე­მე­ბი ერ­თ­მა­ნე­თის­თ­ვის შეგ­ვე­და­რე­ბი­ნა და სი­ტუ­
ა­ცია დი­ნა­მი­კა­ში დაგ­ვე­ნა­ხა.
აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია ის ფაქ­ტი, რომ მი­უ­ხე­და­ვად პან­დე­მი­ის თან­მ­ხ­ლე­ბი გა­
მოწ­ვე­ვე­ბი­სა და ბიზ­ნე­სის გან­ვი­თა­რე­ბის­თ­ვის არ­სე­ბუ­ლი არა­სა­ხარ­ბი­ე­
ლო გა­რე­მო­სი, კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის კუთხით სი­ტუ­ა­ცია
მნიშ­ვ­ნე­ლოვ­ნად არ გა­უ­ა­რე­სე­ბუ­ლა და მა­ინც შე­ი­ნიშ­ნე­ბა მცი­რე პროგ­
რე­სი ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით. გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბუ­ლი მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბი ძი­რი­თა­დად
გვხვდე­ბა მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, თუმ­
ცა გარ­კ­ვე­უ­ლი წინ­ს­ვ­ლა მცი­რე ზო­მის ბიზ­ნე­სე­ბის სეგ­მენ­ტ­შიც ჩანს.
ხაზ­
გა­
სას­
მე­ლია ის ფაქ­ ტი, რომ რო­ გორც 2019, ასე­ ვე 2020 წლის
კვლე­ვის შე­დე­გე­ბი ეყ­რ­დ­ნო­ბა უშუ­ა­ლოდ კომ­პა­ნი­ე­ბის მი­ერ მო­ცე­მულ
ინ­ფორ­მა­ცი­ას. და­მა­ტე­ბი­თი კვლე­ვა მა­თი პა­სუ­ხე­ბის სი­ზუს­ტის გა­და­სა­
მოწ­მებ­ლად არ ჩა­ტა­რე­ბუ­ლა.
ან­გა­რიშ­ში მო­ცე­მუ­ლია შე­დე­გე­ბი შემ­დე­გი ძი­რი­თა­დი თე­მა­ტუ­რი მი­ 3
მარ­თუ­ლე­ბე­ბით: ორ­გა­ნი­ზა­ცი­უ­ლი სტრუქ­ტუ­რა და კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი
პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბა; კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­
ბუ­ლი საქ­მი­ა­ნო­ბის­/აქ­ტი­ვო­ბე­ბის და­გეგ­მ­ვის, აღ­ს­რუ­ლე­ბი­სა და მო­ნი­ტო­

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
რინ­გის პრო­ცე­სი; კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­
ბუ­ლი რე­პორ­ტინ­გი და საქ­მი­ა­ნო­ბის­/აქ­ტი­ვო­ბე­ბის გა­შუ­ქე­ბა; ადა­მი­ა­ნის
უფ­ლე­ბე­ბი და შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბი; გა­რე­მოს დაც­ვა, ნარ­ჩე­ნე­ბის მარ­თ­
ვა და კო­რუფ­ცი­ას­თან ბრძო­ლა; ქველ­მოქ­მე­დე­ბა, სხვა­დას­ხ­ვა სფე­როს
გან­ვი­თა­რე­ბის მხარ­და­ჭე­რა; პარ­ტ­ნი­ო­რო­ბა არა­სამ­თავ­რო­ბო სექ­ტორ­
თან; სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მე­დი კომ­პა­ნი­ე­ბის სა­მუ­შაო პრო­ცეს­ზე პან­დე­
მი­ის გავ­ლე­ნის შე­ფა­სე­ბა.
 ორ­გა­ნი­ზა­ცი­უ­ლი სტრუქ­ტუ­რა და
კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბა
2019 წელ­თან შე­და­რე­ბით, მსხვილ და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში ცალ­სა­ხად გაზ­რ­დი­ლია კორ­
პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი სა­კითხე­ბის ფორ­მა­ლი­ზე­ბის ხა­რის­ხი. მა­გა­ლი­
თად, თით­ქ­მის 60%-ით გაზ­რ­დი­ლია იმ მსხვი­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა, რომ­ლე­ბიც აცხა­დე­ბენ,
რომ გა­აჩ­ნი­ათ კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის კუთხით გა­წე­რი­ლი რა­ი­მე დო­კუ­მენ­ტი. ამას­თან,
თუ 2019 წელს მსხვი­ლი ბიზ­ნე­სე­ბის 5% აცხა­დებ­და, რომ ჰქონ­დათ გა­წე­რი­ლი კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­
ხის­მ­გებ­ლო­ბის გრძელ­ვა­დი­ა­ნი სტრა­ტე­გი­ა, 2020 წლის კვლე­ვის მი­ხედ­ვით, ეს მო­ნა­ცე­მი 16%-მდეა
გაზ­რ­დი­ლი. შე­და­რე­ბით უფ­რო მცი­რე მას­შ­ტა­ბის, მაგ­რამ მა­ინც და­დე­ბი­თი დი­ნა­მი­კა აღი­ნიშ­ნე­ბა სა­შუ­
ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­შიც.
სა­ინ­ტე­რე­სო ცვლი­ლე­ბე­ბი ჩანს ორ­გა­ნი­ზა­ცი­უ­ლი სტრუქ­ტუ­რის მი­მარ­თუ­ლე­ბი­თაც: 2019 წელს გა­
მოვ­ლინ­და, რომ მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის თით­ქ­მის 70%-ს კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის მი­
მარ­თუ­ლე­ბა­ზე პა­სუ­ხის­მ­გე­ბე­ლი ერ­თე­უ­ლი/­მე­ნე­ჯე­რი არ ჰყავ­და, ხო­ლო 2020 წელს შე­ი­ნიშ­ნე­ბა აღ­
ნიშ­ნუ­ლი პა­რა­მეტ­რის და­დე­ბი­თი ცვლი­ლე­ბა სა­მი­ვე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში, მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში ეს
მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი შემ­ცირ­და 53%-მდე, სა­შუ­ა­ლო კომ­პა­ნი­ებ­ში 46%-დან 40%-მდე, ხო­ლო მსხვი­ლი ზო­მის
კომ­პა­ნი­ებ­ში 27%-დან 22%-ამდე.

ორ­გა­ნი­ზა­ცი­უ­ლი სტრუქ­ტუ­რა და
კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბა

კვლე­ვის პრო­ცეს­ში კომ­პა­ნი­ე­ბის მი­ერ მო­წო­დე­ბულ მო­ნა­ცე­მებ­ზე დაყ­რ­დ­ნო­ბით შე­იძ­ლე­ბა და­ვას­კ­ვ­

ნათ, რომ 2020 წელს გა­ი­ზარ­და იმ მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო კომ­პა­ნი­ე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა, რომ­ლე­ბიც ახორ­
ცი­ე­ლე­ბენ კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბულ აქ­ტი­ვო­ბებს. (15%-20% ზრდა).
მცი­რე კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში პროგ­რე­სი, ამ კუთხით, ნაკ­ლე­ბად მას­შ­ტა­ბუ­რი­ა.
2020 წელს ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი თვი­სებ­რი­ვი კვლე­ვის დროს გა­მოჩ­ნ­და, რომ პან­დე­მი­ამ კომ­პა­ნი­ე­ბი უფ­
4 რო სენ­სი­ტი­უ­რე­ბი გა­ხა­და გა­რე­დან შე­მო­სუ­ლი პრო­ექ­ტე­ბის მი­მართ. ეს დაკ­ვირ­ვე­ბა რა­ო­დე­ნობ­რი­ვი
კვლე­ვის დრო­საც და­დას­ტურ­და: 2019 წლის კვლე­ვის ფარ­გ­ლებ­ში გა­მოვ­ლინ­და, რომ მცი­რე ზო­მის
კომ­პა­ნი­ე­ბის 67%-ის შემ­თხ­ვე­ვა­ში სა­ერ­თოდ არ ხდე­ბო­და რე­ა­გი­რე­ბა გა­რე­დან შე­მო­სუ­ლი პრო­ექ­ტე­
ბის თა­ო­ბა­ზე, ხო­ლო 2020 წელს ეს რიცხ­ვი 52%-მდე შემ­ცირ­და. აღ­ნიშ­ნუ­ლი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი სა­შუ­ა­ლო
ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში 35%-დან 21%-მდე შემ­ცირ­და, მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში კი 19%-დან 8%-მდე
2019 წლის შე­დე­გე­ბით გა­მოვ­ლინ­და, რომ გა­ნურ­ჩევ­ლად ზო­მი­სა, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მე­დი კომ­პა­
ნი­ე­ბის უმე­ტე­სო­ბას არ ჰქონ­და წი­ნას­წარ, კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ფარ­გ­ლებ­ში გა­მო­ყო­
ფი­ლი ბი­უ­ჯე­ტი. ამ მხრივ მცი­რე­დი (დადებითი) ცვლი­ლე­ბე­ბი შე­ი­ნიშ­ნე­ბა 2020 წლის კვლე­ვის შე­დე­
გებ­ში.
2019 წელს კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბის მო­ნი­ტო­რინგს არ ახორ­ცი­ე­ლებ­
და მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის მე­სა­მე­დი, სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში კი ეს
მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი შე­სა­ბა­მი­სად 52% და 78% იყო. ახა­ლი კვლე­ვის ფარ­გ­ლებ­ში, ეს რიცხ­ვი მსხვი­ლი ზო­მის
კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში 16%-მდე, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში 42%-მდე, ხო­ლო მცი­
რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში 62%-მდე შემ­ცირ­და.
 კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი
რე­პორ­ტინ­გი და საქ­მი­ა­ნო­ბის­/აქ­ტი­ვო­ბე­ბის გა­შუ­ქე­ბა
2019 წელს ჩა­ტა­რე­ბულ­მა კვლე­ვამ აჩ­ვე­ნა, რომ კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ეფექ­ტი­ა­ნო­ბის
შე­ფა­სე­ბა პრობ­ლე­მურ სა­კითხს წარ­მო­ად­გენ­და სა­ქარ­თ­ვე­ლოს ბიზ­ნეს სექ­ტორ­ში, ვი­ნა­ი­დან კომ­პა­ნი­
ე­ბის უმე­ტე­სო­ბა არ ატა­რებ­და ასეთ შე­ფა­სე­ბას­/ა­ნა­ლიზს და არც შე­სა­ბა­მი­სი ინ­ს­ტ­რუ­მენ­ტე­ბი გა­აჩ­ნ­და.
2020 წლის კვლე­ვა­ში, კომ­პა­ნი­ე­ბის მი­ერ მო­წო­დე­ბუ­ლი მო­ნა­ცე­მე­ბის მი­ხედ­ვით, ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით
და­დე­ბი­თი დი­ნა­მი­კა­ა: მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში 81%-დან 57%-მდეა შემ­ცი­რე­ბუ­ლი, მსხვი­ლი ზო­მის
კომ­პა­ნი­ებ­ში 35%-დან 23%-მდე, ხო­ლო სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში მხო­ლოდ მცი­რე­დი ცვლი­ლე­ბე­
ბია (52%-დან 50%-მდეა შემ­ცი­რე­ბუ­ლი) ისე­თი კომ­პა­ნი­ე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა, რომ­ლე­ბიც აცხა­დე­ბენ, რომ
სა­ერ­თოდ არ აფა­სე­ბენ კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ეფექ­ტი­ა­ნო­ბას.
ისე­ვე რო­გორც 2019 წელს, მიმ­დი­ნა­რე კვლე­ვა­მაც გა­მო­ავ­ლი­ნა, რომ გა­მო­კითხუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის
უმე­ტე­სო­ბა­ში სა­ერ­თოდ არ კეთ­დე­ბა ცალ­კე კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ან­გა­რი­ში. ასე­ვე, გა­
მო­კითხუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბა­ში კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის საქ­მი­ა­ნო­ბის ფი­ნან­
სუ­რი და ში­ნა­არ­სობ­რი­ვი ან­გა­რიშ­გე­ბე­ბი არ არის გამ­ჭ­ვირ­ვა­ლე და, ძი­რი­თად შემ­თხ­ვე­ვა­ში, არ ქვეყ­ნ­
დე­ბა და­/ან არ ეგ­ზავ­ნე­ბა და­ინ­ტე­რე­სე­ბულ მხა­რე­ებს.
კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის გა­შუ­ქე­ბის კუთხით ლი­დე­რი პო­ზი­ცია კვლავ მსხვილ კომ­პა­ნი­
ებს უჭი­რავს - მა­თი 47% აშუ­ქებს კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბულ აქ­ტი­ვო­ბებს.
სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში მხო­ლოდ გარ­კ­ვე­უ­ლი ნა­წი­ლი - 18%, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის
კომ­პა­ნი­ე­ბის 5% აღ­ნიშ­ნავს, რომ ისი­ნი აშუ­ქე­ბენ კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის აქ­ტი­ვო­ბებს. ეს
მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბი, 2019 წელ­თან შე­და­რე­ბით, მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, მკვეთ­რად გაზ­
რ­დი­ლია (18%-ით), სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში კი ცვლი­ლე­ბა თით­ქ­მის არ
ფიქ­სირ­დე­ბა.
ყვე­ლა­ზე პო­პუ­ლა­რუ­ლი სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო არ­ხი კვლავ არის სო­ცი­ა­ლუ­რი ქსე­ლე­ბი და ინ­ტერ­ნეტ რე­
სურ­სე­ბი.

ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბი და
შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბი 5

ადა­მი­ა­ნის და შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბის სტან­დარ­ტე­ბის გა­წე­რის, ასე­ვე ამ უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის კუთხით

მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი ცვლი­ლე­ბე­ბი არ ფიქ­სირ­დე­ბა 2019 წელ­თან შე­და­რე­ბით.

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
ძი­რი­თა­დი დო­კუ­მენ­ტი, რო­მელ­შიც ადა­მი­ა­ნის და შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბის სტან­დარ­ტე­ბია გა­წე­რი­ლი,
ყვე­ლა ზო­მის კომ­პა­ნი­ის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, არის წეს­დე­ბა. მსხვი­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის ყვე­ლა­ზე დი­დი ნა­წი­ლი -
36% აცხა­დებს, რომ ისი­ნი პარ­ტ­ნი­ო­რებ­საც ავალ­დე­ბუ­ლე­ბენ ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის აღი­ა­რე­ბა­სა და
პა­ტი­ვის­ცე­მას; სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის ყვე­ლა­ზე დი­დი ნა­წი­ლი - 31% აცხა­დებს, რომ რე­კო­მენ­
და­ცი­ას უწევს და ეხ­მა­რე­ბა კონ­ტ­რაქ­ტო­რებ­სა და პარ­ტ­ნი­ო­რებს, რომ აღი­ა­რონ და პა­ტი­ვი სცენ სა­ყო­
ველ­თა­ოდ აღი­ა­რე­ბულ ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის სტან­დარ­ტებს. მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში,
მა­თი უმე­ტე­სო­ბა - 37% თვლის, რომ ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის აღი­ა­რე­ბის სა­კითხი სა­ერ­თოდ არ ახ­დენს
გავ­ლე­ნას პარ­ტ­ნი­ო­რულ ურ­თი­ერ­თო­ბებ­ზე.
გა­მო­კითხუ­ლი მსხვი­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის 43% აღ­ნიშ­ნავს, რომ შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბის მო­ნი­ტო­რინ­გი­სა
 და დაც­ვის მე­ქა­ნიზ­მებს ში­და მო­ნი­ტო­რინ­გის სამ­სა­ხუ­რი ახორ­ცი­ე­ლებს, 37%-ის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, ადა­
მი­ა­ნუ­რი რე­სურ­სე­ბის მარ­თ­ვის სამ­სა­ხუ­რი ახ­დენს პე­რი­ო­დულ დაკ­ვირ­ვე­ბას, ხო­ლო 26% აღ­ნიშ­ნავს,
რომ კომ­პა­ნი­ე­ბის შიგ­ნით მოქ­მე­დებს ში­და სა­ჩივ­რის მე­ქა­ნიზ­მი. რაც შე­ე­ხე­ბა სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­
ნი­ებს, 41%-ის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, აქაც, შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბის მო­ნი­ტო­რინ­გი­სა და დაც­ვის მე­ქა­ნიზ­მებს ში­და
მო­ნი­ტო­რინ­გის სამ­სა­ხუ­რი ახორ­ცი­ე­ლებს, ხო­ლო 19%-ის თქმით, ადა­მი­ა­ნუ­რი რე­სურ­სე­ბის მარ­თ­ვის
სამ­სა­ხუ­რი, 18% შემ­თხ­ვე­ვა­ში კი აღი­ნიშ­ნა, რომ არ არ­სე­ბობს არა­ნა­ი­რი მე­ქა­ნიზ­მი. მცი­რე ზო­მის კომ­
პა­ნი­ე­ბის 53%-ში გა­მოვ­ლინ­და, რომ არ არ­სე­ბობს შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბის მო­ნი­ტო­რინ­გის და დაც­ვის
არა­ნა­ი­რი მე­ქა­ნიზ­მი. ეს მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი გაზ­რ­დი­ლია 2019 წელ­თან შე­და­რე­ბით, რომ­ლის მი­ხედ­ვი­თაც
მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 44%-ს არ ჰქონ­და არა­ნა­ი­რი მე­ქა­ნიზ­მი შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბის და­სა­ცა­ვად­/­
მო­ნი­ტო­რინ­გის­თ­ვის. მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, წი­ნა კვლე­ვას­თან შე­და­რე­ბით, მკვეთ­
რად გა­ი­ზარ­და ადა­მი­ა­ნუ­რი რე­სურ­სე­ბის მარ­თ­ვის სამ­სა­ხუ­რის ჩარ­თუ­ლო­ბა შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბის
დაც­ვის კუთხით (22%-დან 37%-მდე), ხო­ლო სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში გა­ი­ზარ­და ში­და მო­ნი­ტო­
რინ­გის სამ­სა­ხუ­რის ჩარ­თუ­ლო­ბა (24%-დან 45%მდე).
ქა­ლი თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბის პრო­პორ­ცი­უ­ლი გა­ნა­წი­ლე­ბის მი­ხედ­ვით გა­მო­იკ­ვე­თა შემ­დე­გი მიგ­ნე­ბე­ბი -
მსხვი­ლი ზო­მის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის 39%-ში ქა­ლი თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა 50%-ს აჭარ­ბებს, იგი­ვე
მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 25%-ში, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 23%-ში და­ფიქ­
სირ­და. ამ სა­კითხ­თან და­კავ­ში­რე­ბით, არ ვლინ­დე­ბა სხვა­ო­ბა წი­ნა წლის კვლე­ვის შე­დე­გებ­თან მი­მარ­
თე­ბა­ში.

გა­რე­მოს დაც­ვა, ნარ­ჩე­ნე­ბის მარ­თ­ვა

და კო­რუფ­ცი­ას­თან ბრძო­ლა

მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი პროგ­რე­სი გა­რე­მოს დაც­ვის და ნარ­ჩე­ნე­ბის მარ­თ­ვის კუთხით, 2019 წელ­თან შე­
და­რე­ბით, არ ფიქ­სირ­დე­ბა. გა­რე­მოს დაც­ვას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი სა­კითხე­ბი ნაკ­ლე­ბა­დაა გა­წე­რი­ლი
ფორ­მა­ლურ დო­კუ­მენ­ტებ­ში. სა­ერ­თო გა­ნა­წი­ლე­ბის მი­ხედ­ვით გა­მოვ­ლინ­და, რომ გა­მო­კითხუ­ლი კომ­
პა­ნი­ე­ბის 36%-ში არ არ­სე­ბობს დო­კუ­მენ­ტი გა­რე­მოს დაც­ვას­თან და­კავ­ში­რე­ბულ სა­კითხებ­ზე. რაც შე­ე­
ხე­ბა ნარ­ჩე­ნე­ბის მარ­თ­ვის პრინ­ცი­პებს, გა­მო­კითხუ­ლი მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის მხო­ლოდ 12%-ში
გვხვდე­ბა ნარ­ჩე­ნე­ბის მარ­თ­ვის ინ­ს­ტ­რუქ­ცი­ა, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში ყვე­ლა­ზე ხში­რად 9%-ში
გვხვდე­ბა ნარ­ჩე­ნე­ბის მარ­თ­ვის სა­მოქ­მე­დო გეგ­მა, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში მხო­ლოდ 3%-ში
6 გვხვდე­ბა ნარ­ჩე­ნე­ბის მარ­თ­ვის ინ­ს­ტ­რუქ­ცი­ა. მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 20%-ში, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის
კომ­პა­ნი­ე­ბის 34%-ში, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 51%-ში სა­ერ­თოდ არ არ­სე­ბობს მსგავ­სი დო­
კუ­მენ­ტი.
რაც შე­ე­ხე­ბა კო­რუფ­ცი­ას­თან ბრძო­ლის პრინ­ცი­პებს, ძი­რი­თა­დი დო­კუ­მენ­ტი, სა­დაც ეს სა­კითხია გა­
წე­რი­ლი, არის წეს­დე­ბა. უნ­და აღი­ნიშ­ნოს, რომ კვლე­ვის შე­დე­გე­ბის მი­ხედ­ვით, კომ­პა­ნი­ე­ბის ზო­მის
ზრდას­თან ერ­თად, უფ­რო ხში­რად ვხვდე­ბით კომ­პა­ნი­ის ში­და დო­კუ­მენ­ტა­ცი­ა­ში გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბულ
ან­ტი­კო­რუფ­ცი­ულ სტან­დარ­ტებს. ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბი­თაც, წი­ნა კვლე­ვას­თან შე­და­რე­ბით, არ გვხვდე­ბა
გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლი მიგ­ნე­ბე­ბი. ან­ტი­კო­რუფ­ცი­უ­ლი სტან­დარ­ტე­ბის შეს­რუ­ლე­ბის მო­ნი­ტო­რინ­გის და პრე­
ვენ­ცი­ის მე­ქა­ნიზ­მე­ბად, გა­მო­კითხუ­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის უმე­ტე­სო­ბა (განურჩევლად კომ­პა­ნი­ის ზო­მი­სა)
ასა­ხე­ლებს ში­და მო­ნი­ტო­რინ­გის სამ­სა­ხუ­რის პე­რი­ო­დულ დაკ­ვირ­ვე­ბას, ში­და სა­ჩივ­რის მე­ქა­ნიზ­მებს და
ადა­მი­ა­ნუ­რი რე­სურ­სე­ბის მარ­თ­ვის სამ­სა­ხუ­რის მი­ერ გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბულ დაკ­ვირ­ვე­ბებს. მცი­რე ზო­მის
კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, გა­მო­კითხუ­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის 6% აღ­ნიშ­ნავს, რომ არ აქვთ შე­სა­ბა­მი­სი
მე­ქა­ნიზ­მი და­ნერ­გი­ლი ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით. წი­ნა წლის კვლე­ვას­თან შე­და­რე­ბით, აღ­ნიშ­ნულ სა­კითხ­
თან და­კავ­ში­რე­ბით ძი­რი­თა­დი ტრენ­დე­ბი არ შეც­ვ­ლი­ლა.
 ქველ­მოქ­მე­დე­ბა, სხვა­დას­ხ­ვა სფე­როს
გან­ვი­თა­რე­ბის მხარ­და­ჭე­რა

2019 წელ­თან შე­და­რე­ბით, გარ­კ­ვე­უ­ლი და­დე­ბი­თი დი­ნა­მი­კა შე­ი­ნიშ­ნე­ბა ქველ­მოქ­მე­დე­ბის პრო­ცე­

სის ორ­გა­ნი­ზე­ბის წე­სის დად­გე­ნის კუთხით, თუმ­ცა ძი­რი­თა­დი სუ­რა­თი იგი­ვე­ა: მცი­რე კომ­პა­ნი­ე­ბის უმე­
ტე­სო­ბა­ში ეს პრო­ცე­სი გა­წე­რი­ლი/­ფორ­მა­ლი­ზე­ბუ­ლი არა­ა. რაც შე­ე­ხე­ბა მსხვილ და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის
კომ­პა­ნი­ებს, უმე­ტეს შემ­თხ­ვე­ვა­ში, ქველ­მოქ­მე­დე­ბის პრო­ცე­სის ორ­გა­ნი­ზე­ბა/­კო­ორ­დი­ნა­ცი­ა/­გან­ხორ­ცი­
ე­ლე­ბა ხდე­ბა თა­ვად ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის წარ­მო­მად­გე­ნელ­თა მი­ერ.
ყვე­ლა­ზე პო­პუ­ლა­რუ­ლი თე­მე­ბი, რომ­ლებ­საც 2019 წლის მდგო­მა­რე­ო­ბით, უკავ­შირ­დე­ბო­და სა­ქარ­
თ­ვე­ლო­ში მოქ­მე­დი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის აქ­ტი­ვო­ბე­ბი იყო სი­ღა­რი­ბის
დაძ­ლე­ვა, შიმ­ში­ლის აღ­მოფხ­ვ­რა და ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბის წე­სის პო­პუ­ლა­რი­ზა­ცი­ა. 2020 წლის კვლე­ვის
მი­ხედ­ვით, წამ­ყ­ვა­ნი თე­მე­ბი მნიშ­ვ­ნე­ლოვ­ნად არ შეც­ვ­ლი­ლა: სი­ღა­რი­ბის ყვე­ლა ფორ­მის აღ­მოფხ­ვ­რა
(33%), შიმ­ში­ლის აღ­მოფხ­ვ­რა, სა­სურ­სა­თო უსაფ­რ­თხო­ე­ბი­სა და გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბუ­ლი კვე­ბის მიღ­წე­ვა და
მდგრა­დი სოფ­ლის მე­ურ­ნე­ო­ბის ხელ­შეწყო­ბა (30%), ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბი­სა და კე­თილ­დღე­ო­ბის უზ­
რუნ­ველ­ყო­ფა ყვე­ლა ასა­კის ადა­მი­ა­ნის­თ­ვის (17%), გენ­დე­რუ­ლი თა­ნას­წო­რო­ბის მიღ­წე­ვა (10%), პარ­
ტ­ნი­ო­რო­ბა მდგრა­დი გან­ვი­თა­რე­ბის მიზ­ნე­ბის მი­საღ­წე­ვად (10%).

პარ­ტ­ნი­ო­რო­ბა
არა­სამ­თავ­რო­ბო სექ­ტორ­თან

არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­თან პარ­ტ­ნი­ო­რულ პრო­ექ­ტებ­ში ჩარ­თ­ვის სურ­ვილს მსხვი­ლი ზო­

მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 56%, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 42%, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის მხო­ლოდ
30% გა­მოთ­ქ­ვამს. 2019 წელ­თან შე­და­რე­ბით, აღ­ნიშ­ნუ­ლი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი, რო­გორც მსხვი­ლი, ასე­ვე სა­
შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, მკვეთ­რად გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბუ­ლია (2019 წლის კვლე­ვის
მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბით არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­თან პარ­ტ­ნი­ო­რო­ბის სურ­ვილს მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­
ნი­ე­ბის 26%, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 27%, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 21% გა­მოთ­ქ­ვამ­და).
2019 წელს არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­თან პარ­ტ­ნი­ო­რულ პრო­ექ­ტებ­ში ჩარ­თ­ვის სურ­ვილს ძი­
რი­თა­დად იმ შემ­თხ­ვე­ვა­ში გა­მოთ­ქ­ვამ­დ­ნენ, თუ ასე­თი პრო­ექ­ტე­ბი ბიზ­ნე­სის გან­ვი­თა­რე­ბის ახალ შე­საძ­
ლებ­ლო­ბას მის­ცემ­დათ. აღ­ნიშ­ნუ­ლი ტრენ­დი შე­ნარ­ჩუნ­და 2020 წლის ფარ­გ­ლებ­შიც და გა­მო­კითხუ­ლი 7
კომ­პა­ნი­ე­ბი კვლავ იმა­ვე მი­ზეზს ასა­ხე­ლე­ბენ არა­სამ­თავ­რო­ბო­ებ­თან პარ­ტ­ნი­ო­რულ პრო­ექ­ტებ­ში ჩარ­
თ­ვის მო­ტი­ვად.

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
 სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მე­დი კომ­პა­ნი­ე­ბის
სა­მუ­შაო პრო­ცეს­ზე პან­დე­მი­ის გავ­ლე­ნის შე­ფა­სე­ბა
კვლე­ვის შე­დე­გე­ბის მი­ხედ­ვით გა­მოვ­ლინ­და, რომ პან­დე­მი­ამ ბიზ­ნესს გარ­კ­ვე­უ­ლი სირ­თუ­ლე­ე­ბი შე­
უქ­მ­ნა, თუმ­ცა სხვა­დას­ხ­ვა ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­მა გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლად მო­ა­ხერ­ხეს და­ეძ­ლი­ათ კო­ვიდ გა­მოწ­
ვე­ვე­ბი. გა­მოვ­ლინ­და, რომ ამ პე­რი­ოდ­ში მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბი მე­ტად და­ზა­რალ­დ­ნენ; კრი­ზის­თან
გა­სამ­კ­ლა­ვებ­ლად მათ ნაკ­ლე­ბი რე­სურ­სე­ბი აღ­მო­აჩ­ნ­დათ, შე­სა­ბა­მი­სად, მე­ტად გა­უ­ჭირ­დათ თა­ნამ­შ­
რომ­ლე­ბის ხელ­ფა­სე­ბი­სა და სა­მუ­შაო ად­გი­ლე­ბის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა.
რაც შე­ე­ხე­ბა მსხვილ და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებს, შე­და­რე­ბით მარ­ტი­ვად მოხ­და ახალ რე­ა­ლო­
ბას­თან მა­თი ადაპ­ტი­რე­ბა. გა­მოვ­ლინ­და, რომ გა­მო­კითხუ­ლი მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­
ბის უმე­ტეს­მა ნა­წილ­მა გარ­კ­ვე­ულ­წი­ლად შეძ­ლო დრო­ე­ბით მა­ინც გა­და­ეწყო პრო­ცე­სე­ბი დის­ტან­ცი­ურ
რე­ჟიმ­ზე და და­ე­ნერ­გა ინო­ვა­ცი­უ­რი მიდ­გო­მე­ბი.
სა­ერ­თო გა­ნა­წი­ლე­ბის მი­ხედ­ვით, გა­მო­კითხულ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ა­თა 76%-მა და­ა­ფიქ­სი­რა, რომ პან­დე­
მი­ის გავ­ლე­ნით, მათ არ შე­უ­მუ­შა­ვე­ბი­ათ ახა­ლი კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის სტრა­ტე­გი­ა. პან­
დე­მი­ის პე­რი­ოდ­ში შე­მუ­შა­ვე­ბუ­ლი ახა­ლი კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის სტრა­ტე­გია მცი­რე ზო­
მის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­ში თით­ქ­მის არ გვხვდე­ბა (8%), სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში - შე­და­რე­ბით უფ­რო
ხში­რად (19%), ხო­ლო მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში, წი­ნა ორ შემ­თხ­ვე­ვას­თან შე­და­რე­ბით, თით­ქ­მის
ორ­ჯერ მეტ შემ­თხ­ვე­ვა­ში (41%) ვხვდე­ბით.
სა­ერ­თო გა­ნა­წი­ლე­ბის მი­ხედ­ვით, კვლე­ვის ფარ­გ­ლებ­ში გა­მო­კითხუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის 65% ამ­ბობს,
რომ მათ შემ­თხ­ვე­ვა­ში არ მომ­ხ­და­რა თა­ნამ­შ­რო­მელ­თა გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბა პან­დე­მი­ის მი­ზე­ზით. ამა­ვე გა­
ნა­წი­ლე­ბის მი­ხედ­ვით, კომ­პა­ნი­ე­ბის 14%-ს მო­უ­წი­ათ თა­ნამ­შ­რო­მელ­თა გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბა, ხო­ლო 21%-ს
- მა­თი დრო­ე­ბით, უხელ­ფა­სო შვე­ბუ­ლე­ბა­ში გაშ­ვე­ბა. აღ­სა­ნიშ­ნა­ვი­ა, რომ მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის
კომ­პა­ნი­ებ­თან შე­და­რე­ბით, მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში უფ­რო მე­ტი შემ­თხ­ვე­ვა იყო, რო­დე­საც პან­დე­მი­
ის გა­მო თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბი ამ კუთხით და­ზა­რალ­დ­ნენ.
კვლე­ვამ გა­მო­ავ­ლი­ნა, რომ პან­დე­მი­ის პე­რი­ოდ­ში, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მედ მსხვილ და სა­შუ­ა­ლო
ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში საკ­მა­ოდ ხში­რი იყო შემ­თხ­ვე­ვე­ბი, რო­დე­საც ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბი დის­ტან­ცი­ურ ან ნა­წი­
ლობ­რივ დის­ტან­ცი­ურ სა­მუ­შაო რე­ჟიმ­ზე გა­და­ვიდ­ნენ; ჯა­მუ­რად მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის - 72%,
სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის - 63%, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში 41%. ასე­ვე გა­
8 მოვ­ლინ­და, რომ გა­მო­კითხუ­ლი მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 58% პან­დე­მი­ის პე­რი­ოდ­ში დის­ტან­ცი­ურ
სა­მუ­შაო რე­ჟიმ­ზე არ გა­და­სუ­ლან.
 კვლევის მიზანი
და მეთოდოლოგია

COVID-19 გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
 კვლე­ვის მი­ზა­ნია COVID-19-ის გავ­ლე­ნის გა­მოკ­ვ­ლე­ვა კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბა­ზე სა­ქარ­
თ­ვე­ლო­ში. კვლე­ვა სა­შუ­ა­ლე­ბას აძ­ლევს ყვე­ლა და­ინ­ტე­რე­სე­ბულ მხა­რეს და­ი­ნა­ხოს და გან­საზღ­ვ­როს
თუ რა მდგო­მა­რე­ო­ბაა ამ­ჟა­მად სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მედ მსხვილ, სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­
პა­ნი­ებ­ში კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის კუთხით. ასე­ვე, რა­ო­დე­ნობ­რი­ვი კვლე­ვის ფარ­გ­ლებ­ში
შე­საძ­ლე­ბე­ლია აღ­ნიშ­ნუ­ლი კვლე­ვის შე­დე­გე­ბი შე­ვა­და­როთ 2019 წელს მსგავ­სი თე­მა­ტი­კის კვლე­ვის
ფარ­გ­ლებ­ში მო­პო­ვე­ბულ მო­ნა­ცე­მებს.

საქართველოში ბიზნესის კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე COVID 19-ის გავლენის
შეფასების რაოდენობრივი კვლევის მეთოდოლოგია

რა­ო­დე­ნობ­რი­ვი კვლე­ვის­თ­ვის სა­მიზ­ნე პო­პუ­ლა­ცი­ას წარ­მო­ად­გენ­და სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში რე­გის­ტ­რი­

რე­ბუ­ლი და მოქ­მე­დი სხვა­დას­ხ­ვა ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბი. შერ­ჩე­ვის მე­თო­დი არის სტრა­ტი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი
შემ­თხ­ვე­ვი­თი შერ­ჩე­ვა. სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში არ­სე­ბუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბი ზო­მე­ბის მი­ხედ­ვით და­ი­ყო სამ ჯგუ­ფად
(სტრატა). წლი­უ­რი ბრუნ­ვი­სა და თა­ნამ­შ­რო­მელ­თა რა­ო­დე­ნო­ბის მი­ხედ­ვით, სა­ქარ­თ­ვე­ლოს სტა­ტის­ტი­
კის ეროვ­ნუ­ლი სამ­სა­ხუ­რი ახ­დენს სა­წარ­მო­თა კლა­სი­ფი­კა­ცი­ას მსხვილ (250-ზე მე­ტი და­საქ­მე­ბუ­ლი ან
60 მლნ. ლარ­ზე მე­ტი წლი­უ­რი ბრუნ­ვა), სა­შუ­ა­ლო (50-249 და­საქ­მე­ბუ­ლი ან 12-60 მლნ ლა­რი ბრუნ­ვა
და მცი­რე ზო­მის (49 ან ნაკ­ლე­ბი და­საქ­მე­ბუ­ლი და 12 მლნ. ლა­რამ­დე წლი­უ­რი ბრუნ­ვა) სა­წარ­მო­ე­ბად.
მოქ­მე­დი სა­წარ­მო­ე­ბის მო­ნა­ცემ­თა ბა­ზა მოგ­ვა­წო­და სტა­ტის­ტი­კის ეროვ­ნულ­მა სამ­სა­ხურ­მა. შემ­თხ­ვე­ვი­
თი შერ­ჩე­ვის პრინ­ცი­პით შე­ირ­ჩა 1053 ბიზ­ნე­სი, რო­მელ­თა­გან იყო მსხვი­ლი ზო­მის 171, სა­შუ­ა­ლო - 489
და მცი­რე ზო­მის 393 კომ­პა­ნი­ა. შერ­ჩე­ვის მე­თო­დო­ლო­გი­ამ უზ­რუნ­ველ­ყო სა­შუ­ა­ლოდ 5%-ზე ნაკ­ლე­ბი
ცდო­მი­ლე­ბის ზღვა­რი 95%-იანი სან­დო­ო­ბით.
რა­ო­დე­ნობ­რი­ვი კვლე­ვის კითხ­ვა­რი შე­მუ­შავ­და დამ­კ­ვე­თი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის მი­ერ. კვლე­ვის გან­მა­ხორ­
ცი­ე­ლე­ბე­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის მი­ერ მოხ­და კითხ­ვა­რის მცი­რე­დი მო­დი­ფი­ცი­რე­ბა და დახ­ვე­წა, ასე­ვე სა­
მუ­შაო პრო­ცეს­ზე პან­დე­მი­ის გავ­ლე­ნის შე­ფა­სე­ბის მიზ­ნით, კითხ­ვარს და­ე­მა­ტა და­მა­ტე­ბი­თი კითხ­ვე­ბი.
სტრუქ­ტუ­რი­რე­ბუ­ლი ინ­ტერ­ვი­უს კითხ­ვა­რი მო­ი­ცავ­და 55 და­ხუ­რულ და ნა­ხევ­რად და­ხუ­რულ კითხ­ვას.
კვლე­ვა ჩა­ტარ­და სა­ტე­ლე­ფო­ნო კვლე­ვის მე­თო­დით.
10
 რაოდენობრივი
კვლევის ანალიზი

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

11

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
 როგორც აღინიშნა, რაოდენობრივი კვლევის ფარგლებში გამოიკითხა 1053 კომპანია, აქედან
მსხვილი ზომის 171კომპანია, საშუალო ზომის - 489 და მცირე ზომის 393 კომპანია. ქვემოთ მოცემულია
რაოდენობრივი კვლევის შედეგად მიღებული ინფორმაციის ანალიზი და ძირითადი მიგნებები. ასევე,
მონაცემები შედარებულია 2019 წლის იგივე თემატიკის კვლევის შედეგებს. ხაზგასასმელია ის ფაქტი,
რომ კვლევა სრულად ეფუძნება კომპანიების მხრიდან მოწოდებულ ინფორმაციას ინტერვიუების
ფარგლებში. მკვლევრების მხრიდან არ მომხდარა გამოკითხული კომპანიებისგან დამატებითი
დოკუმენტაციის გამოთხოვა და გაანალიზება ან მოწოდებული ინფორმაციის სისწორის მესამე
მხარესთან გადამოწმება.

რაოდენობრივი კვლევის ანალიზში მოცულია

შემდეგი ძირითად თემატური მიმართულებები:

ნაწილი 1 ორგანიზაციული სტრუქტურა და კორპორაციული პასუხისმგებლობა;

კორპორაციულ პასუხისმგებლობასთან დაკავშირებული საქმიანობის/

ნაწილი 2
აქტივობების დაგეგმვის, აღსრულებისა და მონიტორინგის პროცესი;
კორპორაციულ პასუხისმგებლობასთან დაკავშირებული რეპორტინგი და
ნაწილი 3
საქმიანობის/აქტივობების გაშუქება;
ნაწილი 4 ადამიანის უფლებები და შრომითი უფლებები;

ნაწილი 5 გარემოს დაცვა, ნარჩენების მართვა და კორუფციასთან ბრძოლა;

ნაწილი 6 ქველმოქმედება, სხვადასხვა სფეროს განვითარების მხარდაჭერა;

ნაწილი 7 პარტნიორობა არასამთავრობო სექტორთან;

საქართველოში მოქმედი ბიზნეს კომპანიების სამუშაო პროცესზე პანდემიის

ნაწილი 8
გავლენის შეფასება.

12 თი­თო­ე­უ­ლი ნა­წი­ლის შე­დე­გე­ბი და ანა­ლი­ზი მო­ცე­მუ­ლია კვლე­ვის ან­გა­რიშ­ში.

გრა­ფი­კუ­ლად შე­დე­გე­ბი მოყ­ვა­ნი­ლია 4 სექ­ცი­ად:
1. სა­ერ­თო გა­ნა­წი­ლე­ბა - სა­დაც მო­ცე­მუ­ლია ყვე­ლა გა­მო­კითხუ­ლი კომ­პა­ნი­ის პა­სუ­ხე­ბის ჯა­მუ­რი
გა­ნა­წი­ლე­ბა.
2. მსხვი­ლი - მო­ცე­მუ­ლია მხო­ლოდ მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის პა­სუ­ხე­ბის პრო­ცენ­ტუ­ლი გა­ნა­წი­
ლე­ბა (პასუხების რა­ო­დე­ნო­ბა შე­ფარ­დე­ბუ­ლი გა­მო­კითხულ 171 მსხვილ კომ­პა­ნი­ას­თან).
3. სა­შუ­ა­ლო - მო­ცე­მუ­ლია მხო­ლოდ სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის პა­სუ­ხე­ბის პრო­ცენ­ტუ­ლი გა­ნა­
წი­ლე­ბა (პასუხების რა­ო­დე­ნო­ბა შე­ფარ­დე­ბუ­ლი გა­მო­კითხულ 489 სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ას­
თან).
4. მცი­რე - მო­ცე­მუ­ლია მხო­ლოდ მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის პა­სუ­ხე­ბის პრო­ცენ­ტუ­ლი გა­ნა­წი­ლე­ბა
(პასუხების რა­ო­დე­ნო­ბა შე­ფარ­დე­ბუ­ლი გა­მო­კითხულ 393 მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ას­თან). თვალ­
სა­ჩი­ნო­ე­ბის­თ­ვის და შე­და­რე­ბი­თი ანა­ლი­ზის­თ­ვის, გრა­ფი­კუ­ლი შე­დე­გე­ბი მო­ცე­მუ­ლი­ა, რო­გორც
2020, ასე­ვე 2019 წლის მდგო­მა­რე­ო­ბით.
 ნაწილი 1 ორ­გა­ნი­ზა­ცი­უ­ლი სტრუქ­ტუ­რა და
კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბა

კითხ­ვა­რის აღ­ნიშ­ნუ­ლი ნა­წი­ლი მიზ­ნად ისა­ხავს გა­მო­ავ­ლი­ნოს, ხდე­ბა თუ არა კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­
სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი სა­კითხე­ბის ფორ­მა­ლურ დო­ნე­ზე გან­საზღ­ვ­რა სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში
მოქ­მედ სხვა­დას­ხ­ვა ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში; არ­სე­ბობს თუ არა შე­სა­ბა­მი­სი გა­წე­რი­ლი დო­კუ­მენ­ტა­ცი­ა; ძი­
რი­თა­დად რო­მელ დო­კუ­მენ­ტ­შია გა­წე­რი­ლი კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის სტრა­ტე­გი­ის კომ­
პო­ნენ­ტე­ბი; ძი­რი­თა­დად ვის მი­ერ იმარ­თე­ბა სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მედ კომ­პა­ნი­ებ­ში კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი
პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბა; რამ­დე­ნად მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი ად­გი­ლი უჭი­რავს კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბას
ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის საქ­მი­ა­ნო­ბა­სა და სტრუქ­ტუ­რა­ში.
კვლე­ვის შე­დე­გე­ბი­დან ჩანს, რომ კომ­პა­ნი­ის ზო­მის ზრდას­თან ერ­თად, კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­
გებ­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი სა­კითხე­ბის ფორ­მა­ლი­ზე­ბის ხა­რის­ხი სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მედ კომ­პა­
ნი­ებ­ში იზ­რ­დე­ბა (როგორც 2019 წლის კვლე­ვის ფარ­გ­ლებ­ში, ასე­ვე 2020 წლის კვლე­ვის შე­დე­გე­ბის
მი­ხედ­ვით. იხ. გრა­ფი­კი 1). მა­გა­ლი­თად, თუ 2019 წელს მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 26% აცხა­დებ­და,
რომ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ას აქვს კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის კუთხით გა­წე­რი­ლი დო­კუ­მენ­ტი, 2020
წელს ეს მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი 42%-მდე გა­ი­ზარ­და. მა­შინ რო­ცა 2019 წელს ეს რიცხ­ვი სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­
ნი­ებ­ში 18% იყო, 2020 წელს სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 25%-ს აქვს კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­
ლო­ბის გა­წე­რი­ლი დო­კუ­მენ­ტი, ფიქ­სირ­დე­ბა 7%-იანი ზრდა. მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში კი 2019 წელს
ეს მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი 2% იყო, ხო­ლო ამ­ჟა­მად 8%-ს აქვს კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის დო­კუ­მენ­ტი.
აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია ისიც, რომ 2019 წელს მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის მხო­ლოდ 5%-ს ჰქონ­და კორ­პო­რა­
ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის გრძელ­ვა­დი­ა­ნი სტრა­ტე­გი­ა, ხო­ლო ახ­ლა მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 16
%-ს აქვს გა­წე­რი­ლი ეს მი­მარ­თუ­ლე­ბა გრძელ­ვა­დი­ან სტრა­ტე­გი­ა­ში (იხ. გრა­ფი­კი 2).

გრაფიკი 1. 2020 წლის მონაცემები

არსებობს თუ არა ორგანიზაციაში გაწერილი დოკუმენტი
კორპორაციული პასუხისმგებლობის კუთხით?
13
ა) დიახ გ) არ გვაქვს დოკუმენტი,
თუმცა ამ მიმართულებით ვმუშაობთ
ბ) არა
დ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში

8% 81% 6% 5%
21% 57% 16% 5% 42% 29% 23% 6% 25% 48% 22% 5%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 1. 2019 წლის მონაცემები
არსებობს თუ არა ორგანიზაციაში გაწერილი დოკუმენტი
კორპორაციული პასუხისმგებლობის კუთხით?
ა) დიახ გ) არ გვაქვს დოკუმენტი,
თუმცა ამ მიმართულებით ვმუშაობთ
ბ) არა
დ) არ ვიცი/უარიპასუხზე

14% 69% 8% 9%
26% 49% 12% 14% 18% 66% 9% 8% 2% 86% 4% 8%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 2. 2020 წლის მონაცემები

რომელ დოკუმენტშია გაწერილი კორპორაციული
პასუხისმგებლობის სტრატეგიის კომპონენტები?
14 ა) კორპორაციული პასუხისმგებლობის ე) საკომუნიკაციო სტრატეგია
გრძელვადიანი სტრატეგია
ვ) მარკეტინგის სტრატეგია
ბ) კორპორაციული პასუხისმგებლობის პლატფორმა
ზ) ბრენდის სტრატეგია/ პლატფორმა
გ) კორპორაციული პასუხისმგებლობის კონცეფცია
თ) ადამიანური რესურსების მართვის სტრატეგია
დ) კორპორაციული პასუხისმგებლობის
ი) არ ვიცი/ უარი პასუხზე
სტანდარტები
22% სხვა პასუხი 22%
18%
16%

8% 8% 9% 9% 9% 10% 2%
5% 5% 10%
4% 3% 4% 5% 3% 2% 5% 5% 5%
3% 1% 0% 4%
1% 1% 1% 1% 2% 0% 1% 2% 0% 0%
1%
0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 2. 2019 წლის მონაცემები
რომელ დოკუმენტშია გაწერილი კორპორაციული
პასუხისმგებლობის სტრატეგიის კომპონენტები?

ა) კორპორაციული პასუხისმგებლობის ე) საკომუნიკაციო სტრატეგია

გრძელვადიანი სტრატეგია
ვ) მარკეტინგის სტრატეგია
ბ) კორპორაციული პასუხისმგებლობის პლატფორმა
ზ) ბრენდის სტრატეგია/ პლატფორმა
გ) კორპორაციული პასუხისმგებლობის კონცეფცია
თ) ადამიანური რესურსების მართვის სტრატეგია
დ) კორპორაციული პასუხისმგებლობის
ი) არ ვიცი / უარი პასუხზე
სტანდარტები
სხვა პასუხი

7% 6% 5% 2%
5% 1%
1% 1%
2% 3%
5% 4% 2% 1% 3% 2% 3% 3% 1% 2% 1% 2%
0% 0% 0% 0% 1%
2% 1% 1% 1% 0% 2% 1%
0% 0% 0% 0% 0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

რაც შე­ე­ხე­ბა კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის სტრუქ­ტუ­რულ ერ­თე­ულს, 2019 წელს გა­მოვ­ლინ­

და, რომ მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის თით­ქ­მის 70%-ს ასე­თი ერ­თე­უ­ლი/­მე­ნე­ჯე­რი არ ჰყავ­და, ხო­ლო
2020 წელს შე­ი­ნიშ­ნე­ბა აღ­ნიშ­ნუ­ლი პა­რა­მეტ­რის და­დე­ბი­თი ცვლი­ლე­ბა სა­მი­ვე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში.
მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში ეს მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი შემ­ცირ­და 53%-მდე, სა­შუ­ა­ლო კომ­პა­ნი­ებ­ში - 46%-დან
40%-მდე, ხო­ლო მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში - 27%-დან 22%-მდე.
2019 წელ­თან შე­და­რე­ბით გა­მოვ­ლინ­და, რომ მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­
სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის პრო­ცე­სის მარ­თ­ვა­ზე მო­მუ­შა­ვე სტრუქ­ტუ­რუ­ლი ერ­თე­უ­ლის არ­სე­ბო­ბის მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი
გა­ი­ზარ­და 4%-დან 11%-მდე.
რაც შე­ე­ხე­ბა მსხვილ და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებს, 2019 წელს ეს ფუნ­ქ­ცია უმე­ტეს შემ­თხ­ვე­ვა­ში,
და­მა­ტე­ბით რო­მე­ლი­მე ისეთ დე­პარ­ტა­მენტს ან გან­ყო­ფი­ლე­ბას ჰქონ­და შე­თავ­სე­ბუ­ლი, რომ­ლის ძი­ 15
რი­თად საქ­მი­ა­ნო­ბას სხვა ფუნ­ქ­ცი­ე­ბის შეს­რუ­ლე­ბა წარ­მო­ად­გენს (მაგ. მარ­კე­ტინ­გი, სა­ზო­გა­დო­ე­ბას­თან
ურ­თი­ერ­თო­ბა, ადა­მი­ა­ნუ­რი რე­სურ­სე­ბის მარ­თ­ვა). ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით ცვლი­ლე­ბე­ბი არც 2020 წლის
კვლე­ვის ფარ­გ­ლებ­ში შე­ი­ნიშ­ნე­ბა. მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, უმე­ტე­სად, ეს ფუნ­ქ­ცია

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
გა­და­ნა­წი­ლე­ბუ­ლია მარ­კე­ტინ­გის დე­პარ­ტა­მენ­ტ­ზე (16%), ადა­მი­ა­ნუ­რი რე­სურ­სე­ბის მარ­თ­ვის დე­პარ­
ტა­მენ­ტ­სა (12%) და სა­ზო­გა­დო­ე­ბას­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის მარ­თ­ვის დე­პარ­ტა­მენ­ტ­ზე (12%); ხო­ლო სა­
შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში ამ ფუნ­ქ­ცი­ას ითავ­სე­ბენ იმა­ვე მი­მარ­თუ­ლე­ბის მე­ნე­ჯე­რე­ბი და არა დე­პარ­
ტა­მენ­ტე­ბი, მაგ: მარ­კე­ტინ­გის მე­ნე­ჯე­რი (7%), ადა­მი­ა­ნუ­რი რე­სურ­სე­ბის მარ­თ­ვის მე­ნე­ჯე­რი (7%). რაც
შე­ე­ხე­ბა მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებს, აღ­ნიშ­ნულ კითხ­ვა­ზე პა­სუ­ხად „მარკეტინგის მე­ნე­ჯე­რის პო­ზი­ცი­ა“
გა­მო­იკ­ვე­თა მხო­ლოდ კომ­პა­ნი­ე­ბის 3%-ის შემ­თხ­ვე­ვა­ში (იხ. გრა­ფი­კი 3).
 გრაფიკი 3. 2020 წლის მონაცემები
ძირითადად ვის მიერ იმართება კორპორაციული პასუხისმგებლობის
პროცესი თქვენს ორგანიზაციაში?

ა) კორპორაციული გ) საზოგადოებასთან თ) ადამიანური რესურსების

პასუხისმგებლობის ურთიერთობის დეპარტამენტი / მართვის მენეჯერი
დეპარტამენტი / სამსახური / სამსახური / განყოფილება
ი) არ არსებობს პასუხისმგებელი
განყოფილება
დ) საზოგადოებასთან ერთეული ან მენეჯერი
ბ) კორპორაციული ურთიერთობის მენეჯერი
კ) არ ვიცი / უარი პასუხზე 53%
პასუხისმგებლობის მენეჯერი
ე) მარკეტინგის დეპარტამენტი
სხვა პასუხი
42% ვ) მარკეტინგის მენეჯერი
40%
ზ) ადამიანური რესურსების
მართვის დეპარტამენტი 33%

24%
22% 21%

11% 12% 16%

12% 12%
5% 7% 6%
6% 9%
5% 7% 8% 8% 8% 6% 7% 7% 7% 0% 0% 2% 1% 6%
3% 5% 2%
4% 5% 5% 5% 2%
3% 2% 1% 3% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 3. 2019 წლის მონაცემები

ძირითადად ვის მიერ იმართება კორპორაციული პასუხისმგებლობის
პროცესი თქვენს ორგანიზაციაში?
ა) კორპორაციული გ) საზოგადოებასთან თ) ადამიანური რესურსების
პასუხისმგებლობის ურთიერთობის დეპარტამენტი / მართვის მენეჯერი
დეპარტამენტი / სამსახური / სამსახური / განყოფილება
ი) არ არსებობს პასუხისმგებელი
განყოფილება
დ) საზოგადოებასთან ერთეული ან მენეჯერი 69%
16 ბ) კორპორაციული ურთიერთობის მენეჯერი
კ) არ ვიცი / უარი პასუხზე
პასუხისმგებლობის მენეჯერი
ე) მარკეტინგის დეპარტამენტი
სხვა პასუხი
ვ) მარკეტინგის მენეჯერი
49%
ზ) ადამიანური რესურსების 46%
მართვის დეპარტამენტი

27%

19% 20%
19% 18%
15%
15%
13%
4% 3% 8% 11% 11%
3% 1% 3% 2%
3% 1% 3% 4% 1% 3% 5% 1% 0% 0% 0%
5%
3% 1% 2% 2% 4% 1% 2% 0%
2% 1% 0% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 2019 წელს გა­მო­კითხუ­ლი მცი­რე და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის აბ­სო­ლუ­ტუ­რი უმ­რავ­ლე­სო­ბა აცხა­
დებ­და, რომ კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბა არ იყო ინ­ტეგ­რი­რე­ბუ­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის სტრუქ­ტუ­რა­სა
და საქ­მი­ა­ნო­ბა­ში. მხო­ლოდ მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 26% თვლი­და, რომ კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­
მ­გებ­ლო­ბა კომ­პა­ნი­ის ზო­გა­დი გან­ვი­თა­რე­ბის სტრა­ტე­გი­ის ნა­წი­ლი­ა. 2020 წლის კვლე­ვის ფარ­გ­ლებ­ში კი
36%-მდე გა­ი­ზარ­და იმ მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის რიცხ­ვი, რო­მელ­თა გან­ცხა­დე­ბით, კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი
პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბა ინ­ტეგ­რი­რე­ბუ­ლია ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის სტრუქ­ტუ­რა­სა და საქ­მი­ა­ნო­ბა­ში და მა­თი ზო­გა­დი გან­
ვი­თა­რე­ბის სტრა­ტე­გი­ის ნა­წი­ლი­ა.
თუკი 2019 წელს მსხვილი ზომის კომპანიების 35%, საშუალო ზომის კომპანიების 55%, ხოლო მცირე
ზომის კომპანიების 71% თვლიდა, რომ მათ საქმიანობაში კორპორაციული პასუხისმგებლობა საერთოდ
არ იყო ინტეგრირებული, ახლა, 2020 წელს ეს მაჩვენებლები შეიცვალა და მსხვილი ზომის კომპანიების
მხოლოდ 22%, საშუალო ზომის კომპანიების 41%, ხოლო მცირე ზომის კომპანიების 58% აცხადებს, რომ
მათ საქმიანობაში არ არის ინტეგრირებული კორპორაციული პასუხისმგებლობა. შეინიშნება ტრენდის
დადებითობისკენ ცვლილება (იხ. გრაფიკი 4).

გრაფიკი 4. 2020 წლის მონაცემები

რამდენად არის კორპორაციული პასუხისმგებლობა ინტეგრირებული ორგანიზაციის
სტრუქტურასა და საქმიანობაში? (შესაძლებელია რამდენიმე პასუხი)

ა) კორპორაციული პასუხისმგებლობის სტრატეგია/ დ) კორპორაციული პასუხისმგებლობის სტრატეგია /

სტანდარტები ორგანიზაციის ზოგადი განვითარების სტანდარტები ორგანიზაციის ადამიანური
სტრატეგიის ნაწილია რესურსების მართვის ერთ-ერთი საფუძველია

ბ) კორპორაციული პასუხისმგებლობის სტრატეგია/ ე) არ არის ინტეგრირებული

სტანდარტები ორგანიზაციის შინაგანაწესის ნაწილია
ვ) არ ვიცი / უარი პასუხზე
გ) კორპორაციული პასუხისმგებლობის სტრატეგია/
სტანდარტები ორგანიზაციის საქმიანობის სხვა პასუხი 17
ცალკეული მიმართულებაა
58%

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
44%
41%
36%
30%

22% 23%
22%
19%
14% 16%
14% 14% 16%
12%
5% 8% 8%
7%
4% 3%
1% 2% 3% 1% 2% 1%
0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 4. 2019 წლის მონაცემები
რამდენად არის კორპორაციული პასუხისმგებლობა ინტეგრირებული ორგანიზაციის
სტრუქტურასა და საქმიანობაში? (შესაძლებელია რამდენიმე პასუხი)

ა) კორპორაციული პასუხისმგებლობის სტრატეგია/ დ) კორპორაციული პასუხისმგებლობის სტრატეგია /

სტანდარტები ორგანიზაციის ზოგადი განვითარების სტანდარტები ორგანიზაციის ადამიანური
სტრატეგიის ნაწილია რესურსების მართვის ერთ-ერთი საფუძველია

ბ) კორპორაციული პასუხისმგებლობის სტრატეგია/ ე) არ არის ინტეგრირებული

სტანდარტები ორგანიზაციის შინაგანაწესის ნაწილია
ვ) არ ვიცი / უარი პასუხზე
71%
გ) კორპორაციული პასუხისმგებლობის სტრატეგია/
სტანდარტები ორგანიზაციის საქმიანობის სხვა პასუხი
ცალკეული მიმართულებაა

55% 55%

35%

26%

21%
20% 20% 19%

12% 11% 10% 11%

7% 7%
3% 2% 3% 3% 3% 3% 4%
2% 2% 2% 1% 2% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

18
 კორპორაციულ პასუხისმგებლობასთან
დაკავშირებული საქმიანობის /
ნაწილი 2 აქტივობების დაგეგმვის, აღსრულებისა
და მონიტორინგის პროცესი
ინ­ტერ­ვი­უს ამ ნა­წი­ლის მი­ზანს წარ­მო­ად­გენ­და შემ­დე­გი სა­კითხე­ბის კვლე­ვა: ბო­ლო 3 წლის გან­მავ­ლო­
ბა­ში გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბუ­ლა თუ არა კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის პრო­ექ­ტე­ბი და აქ­ტი­ვო­ბე­ბი; რო­გორ
ხდე­ბა გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბის მი­ღე­ბა ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის გა­რე­დან შე­მო­სულ კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის
პრო­ექ­ტებ­ზე; ძი­რი­თა­დად რა სა­ხის პრო­ექ­ტე­ბი შე­მო­დის გა­რე­დან, მათ შო­რის რო­მე­ლია წამ­ყ­ვა­ნი; რა
არის კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ფარ­გ­ლებ­ში გა­მო­ყო­ფი­ლი წლი­უ­რი ბი­უ­ჯე­ტის სა­შუ­ა­ლო მაჩ­ვე­
ნე­ბე­ლი, რო­გო­რია მი­სი შედ­გე­ნის პრო­ცე­დუ­რა, რა წი­ლი აქვს კომ­პა­ნი­ე­ბის წლი­ურ ბი­უ­ჯეტ­ში გა­რე­დან
შე­მო­სუ­ლი პრო­ექ­ტე­ბის და­ფი­ნან­სე­ბას და რამ­დე­ნად ხდე­ბა კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის სა­ჭი­რო­
ე­ბის შე­ფა­სე­ბა კონ­კ­რე­ტუ­ლი ღო­ნის­ძი­ე­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბამ­დე; ასე­ვე, რო­გო­რია კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­
ხის­მ­გებ­ლო­ბის მო­ნი­ტო­რინ­გის პრო­ცე­სი და ვინ და რა მე­ქა­ნიზ­მე­ბით ახორ­ცი­ე­ლებს მას.

აღ­სა­ნიშ­ნა­ვი­ა, რომ ისე­ვე რო­გორც 2019 წელს, 2020 წლის კვლე­ვის ფარ­გ­ლებ­შიც მსხვი­ლი ზო­მის კომ­
პა­ნი­ე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბას ბო­ლო 3 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში გა­ნუ­ხორ­ცი­ე­ლე­ბია კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­გებ­
ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი თუნ­დაც 1 პრო­ექ­ტი. თუ 2019 წელს მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 61% ახორ­
ცი­ე­ლებ­და კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის აქ­ტი­ვო­ბებს, 2020 წელს ეს რიცხ­ვი 70%-მდე გა­ი­ზარ­და,
ხო­ლო სა­შუ­ა­ლო კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში 44%-იანი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი 56%-მდე გა­ი­ზარ­და. სი­ტუ­ა­ცია რა­დი­კა­
ლუ­რად გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლია მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში, თუ 2019 წელს მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 84% აცხა­
დებ­და, რომ არ გა­ნუ­ხორ­ცი­ე­ლე­ბი­ათ ასე­თი აქ­ტი­ვო­ბე­ბი, 2020 წელს ეს რიცხ­ვი კვლავ საკ­მა­ოდ მა­ღა­ლია
და 80%-ს შე­ად­გენს (იხ. გრა­ფი­კი 5).

გრაფიკი 5. 2020 წლის მონაცემები

ბოლო 3 წლის განმავლობაში თუ განგიხორციელებიათ კორპორაციული
პასუხისმგებლობის პროექტები და აქტივობები?

ა) დიახ ბ) არა გ) არ ვიცი / უარი პასუხზე 19

მცირე 14% 80% 3%

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

საშუალო 56% 37% 7% პასუხისმგებლობაზე საქართველოში

მსხვილი 70% 22% 8%

საერთო
განაწილება 43% 51% 7%

65%
 გრაფიკი 5. 2019 წლის მონაცემები
ბოლო 3 წლის განმავლობაში თუ განგიხორციელებიათ კორპორაციული
პასუხისმგებლობის პროექტები და აქტივობები?
ა) დიახ ბ) არა გ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

მცირე 13% 84% 3%

საშუალო 44% 49% 7%

მსხვილი 61% 27% 11%

საერთო
განაწილება 38% 56% 7%

2019 წლის კვლე­ვის ფარ­გ­ლებ­ში გა­მოვ­ლინ­და, რომ მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 67%-ის შემ­თხ­ვე­ვა­ში სა­
ერ­თოდ არ ხდე­ბო­და რე­ა­გი­რე­ბა გა­რე­დან შე­მო­სუ­ლი პრო­ექ­ტე­ბის თა­ო­ბა­ზე, ხო­ლო 2020 წელს ეს რიცხ­ვი
52%-მდე შემ­ცირ­და. აღ­ნიშ­ნუ­ლი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში 35%-დან 21%-მდე შემ­ცირ­და,
მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში კი 19%-დან 8%-მდე (იხ. გრა­ფი­კი 6).

გრაფიკი 6. 2020 წლის მონაცემები

როგორ ხდება გადაწყვეტილების მიღება ორგანიზაციის გარედან შემოსული
კორპორაციული პასუხისმგებლობის პროექტებზე რეაგირების თაობაზე?
ა) გადაწყვეტილებას იღებს დ) გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბას იღებს ვ) გადაწყვეტილებას იღებს
სპეციალური კომისია კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ ადამიანური რესურსების მართვის
20
ლო­ბის მი­მარ­თუ­ლე­ბა­ზე პა­სუ­ დეპარტამენტი
ბ) გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბას იღებს კორ­ ხის­მ­გე­ბე­ლი მე­ნე­ჯე­რი
პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ზ) საერთოდ არ განიხილება
მი­მარ­თუ­ლე­ბა­ზე პა­სუ­ხის­მ­გე­ბე­ლი ე) გადაწყვეტილებას იღებს
ერ­თე­უ­ლი ფინანსური დეპარტამენტი თ) არ ვიცი / უარი პასუხზე
52%
გ) გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბას იღებს სა­ სხვა პასუხი
მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო/ დი­რექ­ტორ­თა
საბ­ჭო 39%
36%

29% 30%

23%
21%
16% 15%
12% 14%
12%
8% 10% 7%
5% 3% 6% 7% 5%
6% 7%
5% 5% 4% 4% 4% 5%
3% 2% 2% 1% 0%
1% 0% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 6. 2019 წლის მონაცემები
როგორ ხდება გადაწყვეტილების მიღება ორგანიზაციის გარედან შემოსული
კორპორაციული პასუხისმგებლობის პროექტებზე რეაგირების თაობაზე?
ა) გადაწყვეტილებას იღებს გ) გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბას იღებს ვ) გადაწყვეტილებას იღებს
სპეციალური კომისია სა­მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო/ დი­რექ­ტორ­ ადამიანური რესურსების
თა საბ­ჭო მართვის დეპარტამენტი 67%
ბ) გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბას იღებს კორ­
პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის დ) გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბას იღებს ზ) საერთოდ არ
მი­მარ­თუ­ლე­ბა­ზე პა­სუ­ხის­მ­გე­ბე­ლი კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ განიხილება
ერ­თე­უ­ლი ლო­ბის მი­მარ­თუ­ლე­ბა­ზე პა­სუ­
ხის­მ­გე­ბე­ლი მე­ნე­ჯე­რი თ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

43% ე) გადაწყვეტილებას იღებს სხვა პასუხი

ფინანსური დეპარტამენტი
35%

27%

22% 19%
21%
18% 19%
18%
15% 16%

9% 10% 9%
4% 8%
6% 1% 2% 2% 6% 2% 6%
4% 0%
2% 2% 2% 2% 1%
1% 1% 1% 0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გა­მო­კითხუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის პა­სუ­ხებ­ზე დაყ­რ­დ­ნო­ბით გა­მოვ­ლინ­და, რომ გა­რე­დან შე­მო­სუ­ლი პრო­ექ­ტე­

ბის დი­დი ნა­წი­ლი საქ­ველ­მოქ­მე­დო ხა­სი­ა­თი­სა­ა. თუმ­ცა, უნ­და აღი­ნიშ­ნოს, რომ მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­
ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში 2020 წელს, 2019 წელ­თან შე­და­რე­ბით, გა­რე­დან შე­მო­სუ­ლი საქ­ველ­მოქ­მე­დო ხა­სი­ა­თის
პრო­ექ­ტე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა 43%-დან 34%-მდეა შემ­ცი­რე­ბუ­ლი, მა­შინ რო­ცა სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში ეს
რიცხ­ვი 28%-დან 33%-მდე გა­ი­ზარ­და, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში უმ­ნიშ­ვ­ნე­ლო ცვლი­ლე­ბე­ბი და­ფიქ­
სირ­და და აღ­ნიშ­ნუ­ლი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი მხო­ლოდ 10%-დან 9%-მდე შემ­ცირ­და (იხ.გრაფიკი 7).
2020 წლის კვლე­ვის ფარ­გ­ლებ­ში გა­მოვ­ლინ­და, რომ გა­მო­კითხუ­ლი მსხვი­ლი, სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­
მის კომ­პა­ნი­ე­ბის­თ­ვის, რომ­ლე­ბიც ახორ­ცი­ე­ლე­ბენ გა­რე­დან შე­მო­სულ კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის
21
პრო­ექ­ტებს, წამ­ყ­ვა­ნი მი­მარ­თუ­ლე­ბა საქ­ველ­მოქ­მე­დო საქ­მი­ა­ნო­ბა­ა­ (ი­სე­ვე, რო­გორც 2019 წლის შე­დე­გე­ბის
მი­ხედ­ვით) (იხ. გრა­ფი­კი 8).
2019 წლის შე­დე­გე­ბით გა­მოვ­ლინ­და, რომ გა­ნურ­ჩევ­ლად ზო­მი­სა, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მედ კომ­პა­ნი­ე­ბის

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
უმე­ტე­სო­ბას არ ჰქონ­და წი­ნას­წარ, კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ფარ­გ­ლებ­ში გა­მო­ყო­ფი­ლი ბი­უ­ჯე­
ტი. ამ მხრივ მცი­რე­დი ცვლი­ლე­ბე­ბი შე­ი­ნიშ­ნე­ბა 2020 წლის კვლე­ვის შე­დე­გებ­ში. კერ­ძოდ, თუ 2019 წელს
გა­მო­ყო­ფი­ლი კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ბი­უ­ჯე­ტი მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­
თხ­ვე­ვა­ში 6-7%-ს არ აღე­მა­ტე­ბო­და, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის სა­წარ­მო­ე­ბის 1%-ზე ნაკ­ლებს ჰქონ­და. 2020 წლის
ფარ­გ­ლებ­ში გა­მოვ­ლინ­და, რომ მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 18%-ს, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 9%-ს,
ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 3%-ს აქვთ კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ფარ­გ­ლებ­ში ბი­უ­ჯეტ­ში
გარ­კ­ვე­უ­ლი თან­ხე­ბი გა­მო­ყო­ფი­ლი (იხ. გრა­ფი­კი 9).
ასე­ვე, აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია რომ მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 32%-ს, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 43%-ს და
მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 12%-ს არ აქვს კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ბი­უ­ჯე­ტი გა­მო­ყო­ფი­ლი,
 თუმ­ცა მა­ინც ხარ­ჯა­ვენ ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით თან­ხებს (იხ. გრა­ფი­კი 9). 2019 წელ­თან შე­და­რე­ბით, აღ­ნიშ­ნუ­
ლი მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბი გარ­კ­ვე­ულ­წი­ლად შემ­ცი­რე­ბუ­ლია - მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში 40%-დან 32%-მდე,
რაც სა­ვა­რა­უ­დო­ა, რომ გან­პი­რო­ბე­ბუ­ლია კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის მი­მარ­თუ­ლე­ბით შე­სა­ბა­მი­სი
ბი­უ­ჯე­ტე­ბის გან­საზღ­ვ­რით და თან­ხე­ბის ბი­უ­ჯე­ტის ფარ­გ­ლებ­ში გა­მო­ყო­ფით.

გრაფიკი 7. 2020 წლის მონაცემები

რა სახის პროექტები შემოდის გარედან?
ა) ძირითადად საქველმოქმედო დ) ყველა სახის
60%
ბ) ძირითადად სასპონსორო ე) საერთოდ არ შემოდის

გ) რომელიმე კონკრეტული სფეროს განვითარების ვ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

პროექტები
სხვა პასუხი
39%
34% 33%
30% 30%
25%
21%
19%
15% 15% 15%
10% 11%
9%
3% 3% 6% 5%
5%
1% 1% 3% 4% 1% 3%
2% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 7. 2019 წლის მონაცემები

რა სახის პროექტები შემოდის გარედან?

ა) ძირითადად საქველმოქმედო დ) ყველა სახის 75%

ბ) ძირითადად სასპონსორო ე) საერთოდ არ შემოდის

22 გ) რომელიმე კონკრეტული სფეროს ვ) არ ვიცი / უარი პასუხზე
განვითარების პროექტები
სხვა პასუხი
51%

43% 44%

28% 28%
26%

20%
16% 17%
15%
13%
10% 11%
9% 9% 9%
5% 4% 3% 4% 4% 4%
3% 1% 1% 0% 2%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 8. 2020 წლის მონაცემები * კითხვა დაესვა მხოლოდ იმ კომპანიებს, რომლებიც ახორციელებენ
გარედან შემოსულ კორპორაციული პასუხისმგებლობის პროექტებს
(647 რესპონდენტი).

მათ შორის რომელია წამყვანი/ძირითადი?

ა) საქველმოქმედო გ) რომელიმე კონკრეტული სფეროს

განვითარების პროექტები
ბ) სასპონსორო
დ) მიჭირს პასუხის გაცემა/არ ვიცი

29% 6% 6% 21%
37% 11% 12% 26% 10% 2% 1% 19% 49% 7% 9% 21%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

* კითხვა დაესვა მხოლოდ იმ კომპანიებს, რომლებიც ახორციელებენ

გრაფიკი 8. 2019 წლის მონაცემები გარედან შემოსულ კორპორაციული პასუხისმგებლობის პროექტებს
(647 რესპონდენტი).

მათ შორის რომელია წამყვანი/ძირითადი?

23
ა) საქველმოქმედო გ) რომელიმე კონკრეტული სფეროს
განვითარების პროექტები
ბ) სასპონსორო
დ) მიჭირს პასუხის გაცემა/არ ვიცი

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში

21% 4% 4% 5% 24% 5% 4% 6%
9% 0% 1% 3%
34% 7% 9% 6%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 9. 2020 წლის მონაცემები
როგორია თქვენი ორგანიზაციის კორპორაციული პასუხისმგებლობის წლიური
ბიუჯეტი (ბოლო სამი წლის ბიუჯეტის საშუალო მაჩვენებელი)?

ა) 5 ათას ლარამდე ი) 750-დან 1 მილიონ ლარამდე

ბ) 5-დან 10 ათას ლარამდე კ) 1-დან 2.5 მილიონ ლარამდე
გ) 10-დან 25 ათას ლარამდე ლ) 2.5-დან 5 მილიონ ლარამდე
დ) 25-დან 50 ათას ლარამდე მ) არ არის გამოყოფილი ბიუჯეტი და არც ვხარჯავთ
ე) 50-დან 100 ათას ლარამდე ნ) ბიუჯეტი არ არის გამოყოფილი, მაგრამ ვხარჯავთ
ვ) 100-დან 250 ათას ლარამდე ო) არ ვიცი / უარი პასუხზე
ზ) 250-დან 500 ათას ლარამდე სხვა პასუხი
თ) 500-დან 750 ათას ლარამდე
37%
32% 29% 32%
29%

12%

4% 0%
1% 0% 0% 0% 0% 3% 1% 3% 1% 1% 2% 2% 1% 1% 2% 2%
1% 0% 0% 0% 0% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი

54%
24

43%

30%
26%
22%

12%

0% 0% 0% 0% 0% 0%
4% 2% 1% 0% 0% 0% 3%
2% 1% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0%

საშუალო მცირე
 გრაფიკი 9. 2019 წლის მონაცემები
როგორია თქვენი ორგანიზაციის კორპორაციული პასუხისმგებლობის წლიური
ბიუჯეტი (ბოლო სამი წლის ბიუჯეტის საშუალო მაჩვენებელი)?

ა) 5 ათას ლარამდე ი) 750-დან 1 მილიონ ლარამდე

ბ) 5-დან 10 ათას ლარამდე
გ) 10-დან 25 ათას ლარამდე
დ) 25-დან 50 ათას ლარამდე
ე) 50-დან 100 ათას ლარამდე
ვ) 100-დან 250 ათას ლარამდე
ზ) 250-დან 500 ათას ლარამდე
თ) 500-დან 750 ათას ლარამდე
კ) 1-დან 2.5 მილიონ ლარამდე
ლ) 2.5-დან 5 მილიონ ლარამდე
მ) არ არის გამოყოფილი ბიუჯეტი და არც ვხარჯავთ
ნ) ბიუჯეტი არ არის გამოყოფილი, მაგრამ ვხარჯავთ
ო) არ ვიცი / უარი პასუხზე
სხვა პასუხი
42%
40%

30%
26%
23%
20%

1% 1% 0% 0% 0% 5%
1% 0% 1% 0% 0% 0% 0% 2% 1% 2% 0% 1% 0% 0% 0% 0% 3%
0%

საერთო განაწილება მსხვილი

66%

25

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
33%
31%

24%

16%
12%

5% 1% 0% 0% 0% 0% 5%
0% 1% 0% 0% 0%
2% 1% 1% 0% 1% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0%

საშუალო მცირე
 ბი­უ­ჯე­ტის შედგენის მიმართულებით პრო­ცე­დუ­რის შე­სა­ხებ გა­მოვ­ლინ­და, რომ გა­მო­კითხუ­ლი მსხვი­ლი
ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის უმე­ტე­სო­ბა­ში (­1­2­%­-­ში) ბი­უ­ჯე­ტი გა­ნი­საზღ­ვ­რე­ბა მარ­კე­ტინ­გის ბი­უ­ჯე­ტის ფარ­გ­ლებ­ში, პა­
სუ­ხის­მ­გე­ბე­ლი ერ­თე­უ­ლის­/­მე­ნე­ჯე­რის წარ­დ­გი­ნე­ბით და ხელ­მ­ძღ­ვა­ნე­ლის დამ­ტ­კი­ცე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე, რაც
2019 წელ­თან შე­და­რე­ბით მკვეთ­რად გაზ­რ­დი­ლი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი­ა. სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში გა­მოვ­ლინ­
და, რომ გა­მო­კითხულ­თა მხო­ლოდ 4%-ის შემ­თხ­ვე­ვა­ში გა­ნი­საზღ­ვ­რე­ბა ბი­უ­ჯე­ტი ცალ­კე, პა­სუ­ხის­მ­გე­ბე­ლი
ერ­თე­უ­ლის­/­მე­ნე­ჯე­რის წარ­დ­გი­ნე­ბით და ხელ­მ­ძღ­ვა­ნე­ლო­ბის დამ­ტ­კი­ცე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე; გა­მო­კითხუ­ლი სა­
შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 15%-ში და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 13%-ში კი სა­ერ­თოდ არ არ­სე­ბობს ბი­უ­ჯე­
ტის შედ­გე­ნის დად­გე­ნი­ლი პრო­ცე­დუ­რა (იხ. გრა­ფი­კი 10).
ის თუ რა წი­ლი აქვს კომ­პა­ნი­ე­ბის კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ბი­უ­ჯეტ­ში გა­რე­დან შე­მო­სუ­ლი
პრო­ექ­ტე­ბის და­ფი­ნან­სე­ბას, რო­გორც 2019, ასე­ვე 2020 წლის კვლე­ვის ფარ­გ­ლებ­ში გა­მოვ­ლინ­და, რომ
გა­მო­კითხუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის თით­ქ­მის აბ­სო­ლუ­ტურ უმ­რავ­ლე­სო­ბას არ სურს ამ სა­კითხ­თან და­კავ­ში­რე­ბით
კონ­კ­რე­ტუ­ლი პა­სუ­ხის და­ფიქ­სი­რე­ბა (იხ. გრა­ფი­კი 11).

გრაფიკი 10. 2020 წლის მონაცემები

როგორია თქვენს ორგანიზაციაში კორპორაციული * კითხვა დაესვა მხოლოდ იმ კომპანიებს,
რომლებიც ახორციელებენ გარედან შემოსულ
პასუხისმგებლობის ბიუჯეტის შედგენის პროცედურა? კორპორაციული პასუხისმგებლობის პროექტებს
(647 რესპონდენტი).

ა) ბიუჯეტი განისაზღვრება ცალკე, პასუხისმგებელი გ) ბიუჯეტი განისაზღვრება PR ბიუჯეტის ფარგლებში,

ერთეულის/მენეჯერის წარდგინებით და პასუხისმგებელი ერთეულის/მენეჯერის წარდგინებით
ხელმძღვანელობის დამტკიცების საფუძველზე და ხელმძღვანელობის დამტკიცების საფუძველზე

ბ) ბიუჯეტი განისაზღვრება მარკეტინგული ბიუჯეტის დ) არ არსებობს დადგენილი პროცედურა

ფარგლებში, პასუხისმგებელი ერთეულის/მენეჯერის
წარდგინებით და ხელმძღვანელობის დამტკიცების ე) არ ვიცი / უარი პასუხზე
საფუძველზე სხვა პასუხი
42%

32%
28%
26 22%
20% 19%
17%
16% 16%
14% 11%
8% 7% 7%
5% 4%
2% 2% 1% 2% 1% 2% 1% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 10. 2019 წლის მონაცემები
როგორია თქვენს ორგანიზაციაში კორპორაციული
პასუხისმგებლობის ბიუჯეტის შედგენის პროცედურა?

ა) ბიუჯეტი განისაზღვრება ცალკე, პასუხისმგებელი გ) ბიუჯეტი განისაზღვრება PR ბიუჯეტის ფარგლებში,

ერთეულის/მენეჯერის წარდგინებით და პასუხისმგებელი ერთეულის/მენეჯერის წარდგინებით
ხელმძღვანელობის დამტკიცების საფუძველზე და ხელმძღვანელობის დამტკიცების საფუძველზე

ბ) ბიუჯეტი განისაზღვრება მარკეტინგული ბიუჯეტის დ) არ არსებობს დადგენილი პროცედურა

ფარგლებში, პასუხისმგებელი ერთეულის/მენეჯერის
წარდგინებით და ხელმძღვანელობის დამტკიცების ე) არ ვიცი / უარი პასუხზე
საფუძველზე სხვა პასუხი

16%

11% 12%
10%
6% 8% 7%
4% 5% 5% 4%
2% 1% 3% 3% 3% 3% 2% 2% 2%
1% 0% 0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 11. 2020 წლის მონაცემები

რა წილი აქვს კორპორაციული პასუხისმგებლობის წლიურ ბიუჯეტში გარედან შემოსული
პროექტების დაფინანსებას? ( ჩაწერეთ შესაბამისი პროცენტი გრაფაში-სხვა პასუხი)
* კითხვა დაესვა მხოლოდ იმ კომპანიებს,
სხვა პასუხი არ ვიცი / უარი პასუხზე რომლებსაც კორპორაციული პასუხისმგებლობის
მიმართულებით აქვთ გამოყოფილი ან ხარჯავენ
გარკვეულ თანხებს (713 რესპონდენტი)
1%
მცირე
27
45%

2%

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
საშუალო
76%

6%
მსხვილი
82%

2%
საერთო
განაწილება 66%
 გრაფიკი 11. 2019 წლის მონაცემები
რა წილი აქვს კორპორაციული პასუხისმგებლობის წლიურ ბიუჯეტში გარედან შემოსული
პროექტების დაფინანსებას? ( ჩაწერეთ შესაბამისი პროცენტი გრაფაში-სხვა პასუხი)

სხვა პასუხი არ ვიცი / უარი პასუხზე

5%
მცირე
21%

4%
საშუალო
52%

3%
მსხვილი
65%

4%
საერთო განაწილება
44%

2019 წლის კვლევის ფარგლებში, მსხვილი და საშუალო ზომის კომპანიების გარკვეული ნაწილი
კონკრეტული აქტივობების დაგეგმვამდე გარე ან შიდა რესურსების გამოყენებით ახდენდა საჭიროებების
ანალიზს, ხოლო მცირე ზომის კომპანიების აბსოლუტური უმრავლესობა არ ახდენდა ასეთ შეფასებას.
2020 წლის კვლევის შედეგების მიხედვით კი გამოვლინდა, რომ გაზრდილია ზოგადად იმ კომპანიების
28 რაოდენობა, რომლებიც ახდენენ კორპორაციული პასუხისმგებლობის შეფასებას კონკრეტული
ღონისძიების განხორციელებამდე. საერთო განაწილების მიხედვით, თუ 2019 წელს საჭიროების შეფასებას
არ ახდენდა კომპანიების 50%, ახლა ეს რიცხვი 38%-მდეა შემცირებული. 2019 წელს საჭიროებების
ანალიზს გარე ან შიდა რესურსების გამოყენებით კონკრეტული აქტივობების დაგეგმვამდე ახდენდა
გამოკითხული კომპანიების 33%, ხოლო 2020 წლის კვლევის შედეგად ეს რიცხვი 51%-მდე გაიზარდა
(დაჯამებულია საერთო განაწილების მონაცემები) (იხ.გრაფიკი 12).
 გრაფიკი 12. 2020 წლის მონაცემები

ახდენთ თუ არა კორპორაციული პასუხისმგებლობის საჭიროების შეფასებას

კონკრეტული ღონისძიების განხორციელებამდე? (შესაძლებელია რამდენიმე პასუხი)

ა) ვახდენთ სიტუაციის ანალიზს ორგანიზაციის გ) ზეპირად განვიხილავთ სიტუაციას

შიგნით არსებული ინფორმაციის გამოყენებით ორგანიზაციის შიგნით

ბ) ვახდენთ სიტუაციის ანალიზს გარე წყაროების დ) ვატარებთ კვლევას

გამოყენებით
52% ე) არ ვახდენთ შეფასებას 52%

ვ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

38% სხვა პასუხი

34% 34%

25% 24%
22% 22% 21%
19% 20%
16% 16%
12% 13%
9% 10%
5% 4% 6% 7%
5% 3%
2% 1% 2% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 12. 2019 წლის მონაცემები

ახდენთ თუ არა კორპორაციული პასუხისმგებლობის საჭიროების შეფასებას

კონკრეტული ღონისძიების განხორციელებამდე? (შესაძლებელია რამდენიმე პასუხი)

ა) ვახდენთ სიტუაციის ანალიზს გ) ზეპირად განვიხილავთ სიტუაციას

ორგანიზაციის შიგნით არსებული ორგანიზაციის შიგნით
70%
ინფორმაციის გამოყენებით
დ) ვატარებთ კვლევას
ბ) ვახდენთ სიტუაციის ანალიზს გარე
29
ე) არ ვახდენთ შეფასებას
წყაროების გამოყენებით
ვ) არ ვიცი / უარი პასუხზე
50%
სხვა პასუხი

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
45%

32%
30%
27%
23% 23%
18% 18%
14% 13% 13%

8% 8% 9% 9%
4% 5% 4% 5%
3% 2% 3% 3% 2% 1% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 2019 წელს კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბის მო­ნი­ტო­რინგს არ ახორ­ცი­ე­ლებ­და
მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის მე­სა­მე­დი, სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში კი ეს მაჩ­ვე­ნე­
ბე­ლი შე­სა­ბა­მი­სად 52% და 78% იყო. ახა­ლი კვლე­ვის ფარ­გ­ლებ­ში, ეს რიცხ­ვი მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის
შემ­თხ­ვე­ვა­ში 16%-მდე, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში 42%-მდე, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­
ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში 62%-მდე შემ­ცირ­და (იხ. გრა­ფი­კი 13). გა­მოვ­ლინ­და, რომ კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­
მ­გებ­ლო­ბის ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბის პე­რი­ო­დულ მო­ნი­ტო­რინგს მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის, შე­სა­ბა­
მი­სად 25% და 9% შემ­თხ­ვე­ვებ­ში, უმე­ტეს­წი­ლად კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა­ზე
პა­სუ­ხის­მ­გე­ბე­ლი სტრუქ­ტუ­რუ­ლი ერ­თე­უ­ლი ახ­დენს, ასე­ვე 21% და 9% შემ­თხ­ვე­ვა­ში - ში­და მო­ნი­ტო­რინ­გის
სამ­სა­ხუ­რი, ხო­ლო 20% და 7% შემ­თხ­ვე­ვა­ში - კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა­ზე პა­
სუ­ხის­მ­გე­ბე­ლი მე­ნე­ჯე­რი. მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 3%-ში მო­ნი­ტო­რინგს ახორ­ცი­ე­ლებს კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი
პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის მე­ნე­ჯე­რი (იხ. გრა­ფი­კი 13).

გრაფიკი 13. 2020 წლის მონაცემები

ვინ ახდენს კორპორაციული პასუხისმგებლობის ღონისძიებების

პერიოდულ მონიტორინგს? (შესაძლებელია რამდენიმე პასუხი)

ა) კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ე) ში­და მო­ნი­ტო­რინ­გის სამ­სა­ხუ­რი

გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა­ზე პა­სუ­ხის­მ­გე­ბე­ლი
სტრუქ­ტუ­რუ­ლი ერ­თე­უ­ლი ვ) ში­და აუდი­ტის სამ­სა­ხუ­რი

ბ) კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ ზ) ფი­ნან­სუ­რი დე­პარ­ტა­მენ­ტი

ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა­ზე პა­სუ­ხის­მ­გე­ბე­ლი თ) არა­ვინ ახ­დენს
მე­ნე­ჯე­რი
ი) არ ვიცი / უარი პა­სუხ­ზე
გ) და­ქი­რა­ვე­ბუ­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცია
სხვა პა­სუ­ხი
დ) და­ქი­რა­ვე­ბუ­ლი კონ­სულ­ტან­ტი 62%

45%
30 42%

25% 26%
23%
21% 22%
20% 16%
16%

9% 8% 8% 4% 6% 9% 9%
1% 5% 2% 6% 7% 6%
7% 1% 4% 6% 1% 2% 1% 4%
2% 3% 4% 1% 3%
2% 0% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 13. 2019 წლის მონაცემები

ვინ ახდენს კორპორაციული პასუხისმგებლობის ღონისძიებების

პერიოდულ მონიტორინგს? (შესაძლებელია რამდენიმე პასუხი)

ა) კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ე) ში­და მო­ნი­ტო­რინ­გის სამ­სა­ხუ­რი

გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა­ზე პა­სუ­ხის­მ­გე­ბე­ლი
სტრუქ­ტუ­რუ­ლი ერ­თე­უ­ლი ვ) ში­და აუდი­ტის სამ­სა­ხუ­რი

ბ) კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ ზ) ფი­ნან­სუ­რი დე­პარ­ტა­მენ­ტი

ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბა­ზე პა­სუ­ხის­მ­გე­ბე­ლი თ) არა­ვინ ახ­დენს 78%
მე­ნე­ჯე­რი
ი) არ ვიცი / უარი პა­სუხ­ზე
გ) და­ქი­რა­ვე­ბუ­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცია
სხვა პა­სუ­ხი
დ) და­ქი­რა­ვე­ბუ­ლი კონ­სულ­ტან­ტი

56%
52%

33%
28%
24%
20%
17%

10% 7% 11%
3% 8% 3% 7% 7% 4% 3% 1% 4% 7%
0% 5% 0% 1% 1% 8%
4% 3% 1% 1%
1% 2% 1% 0% 2% 3% 1%
0% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

31

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
 კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის მო­ნი­ტო­რინგს გა­მო­კითხუ­ლი მსხვი­ლი, სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის
კომ­პა­ნი­ე­ბის უმე­ტე­სო­ბა ში­და კვლე­ვე­ბის მე­თო­დით ახორ­ცი­ე­ლებს( შე­სა­ბა­მი­სად 25%, 11%, 4%). მსხვი­ლი
ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბი კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის მო­ნი­ტო­რინ­გის მე­თო­დე­ბად ასე­ვე იყე­ნე­ბენ ინ­ტერ­
ნე­ტის ანა­ლიზს (17%) და რა­ო­დე­ნობ­რივ კვლე­ვებს (16%), ხო­ლო სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბი
- თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბის სა­ჩივ­რე­ბის ანა­ლიზს (შესაბამისად 7% და 2%) (იხ. გრა­ფი­კი 14). 2019 წელ­თან შე­და­
რე­ბით, ამ კუთხით მკვეთ­რი ცვლი­ლე­ბე­ბი არ შე­ი­ნიშ­ნე­ბა.

გრაფიკი 14. 2020 წლის მონაცემები

რა მექანიზმებით ახდენთ კორპორაციული პასუხისმგებლობის

მონიტორინგს? (შესაძლებელია რამდენიმე პასუხი)

ა) მედია მონიტორინგი ვ) შიდა კვლევები

ბ) ინტერნეტის ანალიზი ზ) თანამშრომლების საჩივრების ანალიზი

გ) რაოდენობრივი კვლევები თ) არ ვიყენებთ არც ერთ მექანიზმს

დ) თვისებრივი კვლევები ი) არ ვიცი/ უარი პასუხზე

ე) სამაგიდო კვლევა სხვა პასუხი

25%
21% 22%
16% 20% 20%
17% 16%
13% 11% 12%
11% 11%
3% 9% 8%
11% 7% 3%
5% 6% 4% 5% 6% 5% 7% 0% 1% 2%
3%
3% 4% 3% 4% 1% 4%
2% 2% 1% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 14. 2019 წლის მონაცემები

32 რა მექანიზმებით ახდენთ კორპორაციული პასუხისმგებლობის

მონიტორინგს? (შესაძლებელია რამდენიმე პასუხი)

ა) მედია მონიტორინგი ვ) შიდა კვლევები

ბ) ინტერნეტის ანალიზი ზ) თანამშრომლების საჩივრების ანალიზი

გ) რაოდენობრივი კვლევები თ) არ ვიყენებთ არც ერთ მექანიზმს

დ) თვისებრივი კვლევები ი) არ ვიცი/ უარი პასუხზე

ე) სამაგიდო კვლევა სხვა პასუხი

13%
8% 6% 3% 5% 7% 5%
7% 6%
2% 3% 3% 6% 5% 1% 4% 2% 1% 0% 1% 5%
3% 1% 4% 4% 3% 4% 4% 0% 3% 1%
2% 2% 1% 3% 1% 2% 0% 1%
0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 კორპორაციულ პასუხისმგებლობასთან
ნაწილი 3 დაკავშირებული რეპორტინგი და
საქმიანობის/აქტივობების გაშუქება
კვლე­ვის ამ ნა­წი­ლის მი­ზანს წარ­მო­ად­გენ­და იმის დად­გე­ნა, თუ რა სა­ხით ხდე­ბა სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მედ
კომ­პა­ნი­ებ­ში კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ეფექ­ტი­ა­ნო­ბის შე­ფა­სე­ბა; ასე­ვე, კეთ­დე­ბა თუ არა ორ­
გა­ნი­ზა­ცი­ებ­ში კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ან­გა­რი­ში; რამ­დე­ნად გამ­ჭ­ვირ­ვა­ლეა კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი
პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ფი­ნან­სუ­რი და ში­ნა­არ­სობ­რი­ვი ან­გა­რიშ­გე­ბის სა­კითხი; ხდე­ბა თუ არა კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი
პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის გა­შუ­ქე­ბა, რა ტი­პის აუდი­ტო­რი­ის­თ­ვის ხდე­ბა ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­წო­დე­ბა, რა სა­კო­მუ­ნი­კა­
ციო არ­ხებს იყე­ნე­ბენ უფ­რო ხში­რად, რა ფი­ნან­სუ­რი რე­სურ­სი იხარ­ჯე­ბა გა­შუ­ქე­ბი­სათ­ვის, ასე­ვე, რა სიხ­ში­
რით ხდე­ბა კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი აქ­ტი­ვო­ბე­ბის გა­შუ­ქე­ბა და რო­გო­რია მე­დი­ის ჩარ­თუ­ლო­ბა კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი
პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის გა­შუ­ქე­ბის სა­კითხ­ში.
გა­მო­კითხუ­ლი სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 50%-ზე მეტ­ში სა­ერ­თოდ არ ხდე­ბა კორ­პო­რა­
ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ეფექ­ტი­ა­ნო­ბის შე­ფა­სე­ბა. თუმ­ცა, აღ­სა­ნიშ­ნა­ვი­ა, რომ ეს მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი, 2019
წელ­თან შე­და­რე­ბით, მკვეთ­რად გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბუ­ლი­ა, კერ­ძოდ, მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში 81%-დან 57%-
მდეა შემ­ცი­რე­ბუ­ლი, მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში 35%-დან 23%-მდე, ხო­ლო სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში
მხო­ლოდ მცი­რე­დი ცვლი­ლე­ბე­ბია (52%-დან 50%-მდეა შემ­ცი­რე­ბუ­ლი). გა­მო­კითხუ­ლი მსხვი­ლი და სა­შუ­
ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის ნა­წი­ლი, რო­მე­ლიც ახ­დენს კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ეფექ­ტი­ა­ნო­ბის
შე­ფა­სე­ბას, ძი­რი­თა­დად იყე­ნებს ში­და აუდი­ტის მე­ქა­ნიზმს; შე­სა­ბა­მი­სად მსხვი­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის - 22%, ხო­ლო
სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის - 10% (იხ. გრა­ფი­კი 15).
ისე­ვე რო­გორც 2019 წელს, მიმ­დი­ნა­რე კვლე­ვა­მაც გა­მო­ავ­ლი­ნა, რომ გა­მო­კითხუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის უმე­
ტე­სო­ბა­ში სა­ერ­თოდ არ კეთ­დე­ბა ცალ­კე კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ან­გა­რი­ში (მსხვილი ზო­მის
კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში - 48%, სა­შუ­ა­ლო - 74%, მცი­რე - 86%). ცალ­კე ან­გა­რიშს უმე­ტე­სად მსხვი­ლი ზო­
მის კომ­პა­ნი­ებ­ში ვხვდე­ბით - წი­ნა წელ­თან შე­და­რე­ბით გვაქვს და­დე­ბი­თი დი­ნა­მი­კა და 20%-დან 27%-მდე
ზრდა ფიქ­სირ­დე­ბა, ხო­ლო სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში - 9%-დან 12%-მდე (იხ. გრა­ფი­კი 16).

გრაფიკი 15. 2020 წლის მონაცემები

რა სახით ხდება თქვენი ორგანიზაციის კორპორაციული პასუხისმგებლობის

ეფექტიანობის შეფასება? (შესაძლებელია რამდენიმე პასუხი) 33
ა) გავლენის შეფასების მექანიზმის ე) საერთოდ არ ხდება
გამოყენებით ვ) არ ვიცი / უარი პასუხზე
ბ) მედია მონიტორინგის გამოყენებით სხვა პასუხი

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
57%
50%
48% გ) ბენეფიციარების კვლევის
გამოყენებით
დ) შიდა აუდიტის გამოყენებით 32%
30%
27% 28%
23%
22%
17%

12% 11%
10% 10%
8% 9%
1% 2%
3% 4% 2%
4% 3% 4% 1% 2%
1% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 15. 2019 წლის მონაცემები
რა სახით ხდება თქვენი ორგანიზაციის კორპორაციული პასუხისმგებლობის
ეფექტიანობის შეფასება? (შესაძლებელია რამდენიმე პასუხი)
81%
ა) გავლენის შეფასების მექანიზმის გამოყენებით დ) შიდა აუდიტის გამოყენებით

ბ) მედია მონიტორინგის გამოყენებით ე) საერთოდ არ ხდება

გ) ბენეფიციარების კვლევის გამოყენებით ვ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

58% სხვა პასუხი

52%

35%
33%
23%
27%

15%
12% 12%
9% 9% 9%
6% 6% 5% 1% 6%
3% 3% 1% 0%
3% 3% 3% 1%
0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 16. 2020 წლის მონაცემები

კეთდება თუ არა ცალკე კორპორაციული პასუხისმგებლობის

ანგარიში თქვენს ორგანიზაციაში?
ა) კი გ) არ ვიცი / უარი პასუხზე
34 ბ) არა სხვა პასუხი

11% 74% 13% 27% 48% 21% 4% 12% 74% 12% 86% 11%
1% 1% 2% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 16. 2020 წლის მონაცემები
კეთდება თუ არა ცალკე კორპორაციული პასუხისმგებლობის
ანგარიში თქვენს ორგანიზაციაში?

ა) კი გ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

ბ) არა სხვა პასუხი

8%
9% 72% 17% 2% 20% 50% 28% 1% 9% 72% 18% 1% 88% 4%
2%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

კვლე­ვამ გა­მო­ავ­ლი­ნა, რომ გა­მო­კითხუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბა­ში კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­

ლო­ბის საქ­მი­ა­ნო­ბის ფი­ნან­სუ­რი და ში­ნა­არ­სობ­რი­ვი ან­გა­რიშ­გე­ბე­ბი არ არის გამ­ჭ­ვირ­ვა­ლე და ძი­რი­თად
შემ­თხ­ვე­ვა­ში არ ქვეყ­ნ­დე­ბა და­/ან არ ეგ­ზავ­ნე­ბა და­ინ­ტე­რე­სე­ბულ მხა­რე­ებს (მსხვილი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის
შემ­თხ­ვე­ვა­ში - 30%, სა­შუ­ა­ლო - 49%, მცი­რე - 50%). 2019 წლის მო­ნა­ცე­მებს რომ შე­ვა­და­როთ, მცი­რე ზო­მის
კომ­პა­ნი­ებ­ში ეს მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი 65%-დან 50%-მდე არის შემ­ცი­რე­ბუ­ლი, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში - 53%-
დან 49%-მდე, ხო­ლო მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში - 43%-დან 30%-მდე. ან­გა­რიშ­გე­ბის გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბის და
პრო­ცე­სე­ბის გამ­ჭ­ვირ­ვა­ლო­ბის კუთხით, შე­და­რე­ბით აქ­ტი­უ­რე­ბი მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბი არი­ან. რო­გორც 35
დად­გინ­და, მა­თი 33% ან­გა­რიშ­გე­ბებს კომ­პა­ნი­ის ვებ­გ­ვერ­დ­ზე აქ­ვეყ­ნებს, 19% - სო­ცი­ა­ლურ მე­დი­ა­ში, ხო­ლო
16% - პრო­ექ­ტე­ბის ვებ­გ­ვერ­დ­ზე (შედარებისთვის იგი­ვე მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბი 2019 წელს შე­სა­ბა­მი­სად 15%, 8%,
4% იყო) (იხ. გრა­ფი­კი 17).

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
რაც შე­ე­ხე­ბა აუდი­ტო­რი­ას, რო­მელ­საც გა­მო­კითხუ­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბი კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­
ბის აქ­ტი­ვო­ბე­ბის და შე­დე­გე­ბის თა­ო­ბა­ზე ინ­ფორ­მა­ცი­ას აც­ნო­ბენ, სა­ერ­თო გა­და­ნა­წი­ლე­ბის შე­დე­გებ­მა გა­მო­
ავ­ლი­ნა, რომ ძი­რი­თად შემ­თხ­ვე­ვა­ში არი­ან თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბი (36%), აქ­ცი­ო­ნე­რე­ბი (13%), ინ­ტერ­ნეტ აუდი­
ტო­რია (10%) და ინ­ვეს­ტო­რე­ბი (9%) (იხ.გრაფიკი 18).
 გრაფიკი 17. 2020 წლის მონაცემები
რამდენად გამჭვირვალეა თქვენი კორპორაციული პასუხისმგებლობის საქმიანობის
ფინანსური და შინაარსობრივი ანგარიშგების საკითხი? (შესაძლებელია რამდენიმე პასუხი)

ა) ანგარიშები ქვეყნდება გ) ანგარიშები ქვეყნდება ვ) ეწყობა სპეციალური

კომპანიის ვებგვერდზე სოციალურ მედიაში საანგარიშო შეხვედრები
დაინტერესებულ მხარეებთან
ბ) ანგარიშები ქვეყნდება დ) ანგარიშები ეგზავნება
პროექტების ვებგვერდებზე მასობრივი მედიის საშუალებებს ზ) არ არის გამჭვირვალე

ე) მზადდება და ვრცელდება თ) არ ვიცი/ უარი პასუხზე

წლიური (ან სხვა პერიოდის) 50%
46% ანგარიშები სხვა პასუხი
41%

33%
31% 30%

49%
19% 18%
16%
12% 13% 27%
11%
6% 4%
6% 6%
5% 4% 3% 5% 4% 4% 5% 4% 2% 1% 1%
3% 3%
2% 1% 1% 1% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 17. 2019 წლის მონაცემები

რამდენად გამჭვირვალეა თქვენი კორპორაციული პასუხისმგებლობის საქმიანობის
ფინანსური და შინაარსობრივი ანგარიშგების საკითხი? (შესაძლებელია რამდენიმე პასუხი)
ა) ანგარიშები ქვეყნდება დ) ანგარიშები ეგზავნება მასობრივი ზ) არ არის გამჭვირვალე
კომპანიის ვებგვერდზე მედიის საშუალებებს
თ) არ ვიცი/ უარი პასუხზე
ბ) ანგარიშები ქვეყნდება ე) მზადდება და ვრცელდება
პროექტების ვებგვერდებზე წლიური (ან სხვა პერიოდის) სხვა პასუხი
ანგარიშები
36 გ) ანგარიშები ქვეყნდება 65%
სოციალურ მედიაში ვ) ეწყობა სპეციალური საანგარიშო
შეხვედრები დაინტერესებულ
55%
მხარეებთან 53%

43%

31%
28% 28%
25%

15%
10% 7%
7% 4% 3% 8% 8%
2% 4%
2% 4% 1% 4% 2% 4% 5% 1% 1%
1% 1% 2% 0% 10%
1% 0% 0% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 18. 2020 წლის მონაცემები

რა ტიპის აუდიტორიას აცნობთ ინფორმაციას თქვენი ორგანიზაციის კორპორაციული

პასუხისმგებლობის აქტივობებისა და შედეგების თაობაზე? (შესაძლებელია რამდენიმე პასუხი)

ა) თანამშრომლებს ე) ინტერნეტ აუდიტორიას თ) აკადემიურ წრეებს

ბ) აქციონერებს ვ) არასამთავრობო ი) არავის

ორგანიზაციებს
გ) ინვესტორებს კ) არ ვიცი / უარი პასუხზე
58% ზ) საგანმანათლებლო
დ) მასობრივ მედიას ინსტიტუტებს სხვა პასუხი

47%
43%

36%
33% 32%
16% 29% 29%
25% 26%
22%
20%
18%
15%
13% 13% 14%
9% 10% 11%
3%
5% 2% 6% 5% 5% 2% 3% 0%
1% 4% 0% 1%
10% 2% 2% 1% 3% 1% 3%
1% 1% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 18. 2019 წლის მონაცემები

რა ტიპის აუდიტორიას აცნობთ ინფორმაციას თქვენი ორგანიზაციის კორპორაციული

პასუხისმგებლობის აქტივობებისა და შედეგების თაობაზე? (შესაძლებელია რამდენიმე პასუხი)

ა) თანამშრომლებს ე) ინტერნეტ აუდიტორიას თ) აკადემიურ წრეებს

69%
ბ) აქციონერებს ვ) არასამთავრობო ი) არავის

გ) ინვესტორებს
ორგანიზაციებს
კ) არ ვიცი / უარი პასუხზე
37
ზ) საგანმანათლებლო
დ) მასობრივ მედიას ინსტიტუტებს სხვა პასუხი
49%

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
44%
41%
36%

29% 30%

21%
20%
17%
16% 15% 15%
14%
8% 12%
9% 7% 9% 8% 7%
6% 7% 1% 6% 1% 1% 1% 1% 6%
0% 4% 4% 4% 0%
1% 1% 1% 1% 1% 3% 1% 0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 რაც შე­ე­ხე­ბა კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის გა­შუ­ქე­ბას, გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი აქ­ტი­უ­რო­ბით გა­მო­ირ­
ჩე­ვი­ან მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბი; მა­თი 47% აშუ­ქებს კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­
ბულ აქ­ტი­ვო­ბებს. სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, მხო­ლოდ გარ­კ­ვე­უ­ლი ნა­წი­ლი - 18%, ხო­ლო
მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 5% აღ­ნიშ­ნავს, რომ ისი­ნი აშუ­ქე­ბენ კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის აქ­ტი­
ვო­ბებს (იხ.გრაფიკი 19). ეს მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბი, 2019 წელ­თან შე­და­რე­ბით, მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­
თხ­ვე­ვა­ში მკვეთ­რად გა­მოს­წო­რე­ბუ­ლია და გაზ­რ­დი­ლია 18%-ით, სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის
შემ­თხ­ვე­ვა­ში კი მხო­ლოდ 1%-იანი ზრდა ფიქ­სირ­დე­ბა (2019 წლის კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის
გა­შუ­ქე­ბის მო­ნა­ცე­მე­ბი: მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბი - 29%, სა­შუ­ა­ლო-17%, მცი­რე-4%).

გრაფიკი 19. 2020 წლის მონაცემები

შუქდება თუ არა თქვენი ორგანიზაციის მიერ განხორციელებული
კორპორაციული პასუხისმგებლობის აქტივობები და შედეგები?

ა) დიახ ბ) არა გ) არ ვიცი /

უარი პასუხზე

18% 64% 18% 47% 27% 26% 18% 61% 20% 5% 83% 12%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 19. 2019 წლის მონაცემები

შუქ­დე­ბა თუ არა თქვე­ნი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის მი­ერ
ა) დიახ
გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბუ­ლი კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი
38 პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის აქ­ტი­ვო­ბე­ბი ბ) არა
და შე­დე­გე­ბი? გ) არ ვიცი /
უარი პასუხზე

15% 77% 7% 29% 58% 13% 17% 77% 6% 4% 92% 4%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 იმ კომ­პა­ნი­ე­ბის შე­დე­გე­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, რომ­ლე­ბიც აშუ­ქე­ბენ კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის
აქ­ტი­ვო­ბებს (სულ 380 რეს­პონ­დენ­ტი), გა­მო­იკ­ვე­თა, რომ ისე­ვე, რო­გორც 2019 წელს, ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის დი­
დი ნა­წი­ლი სა­ერ­თოდ არ ხარ­ჯავს თან­ხებს გა­შუ­ქე­ბის­თ­ვის; მხო­ლოდ მსხვი­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის გარ­კ­ვე­ულ­მა
ნა­წილ­მა - 4%-მა აღ­ნიშ­ნა, რომ ამ მიზ­ნით ხარ­ჯავს ან 5 ათას ლა­რამ­დე თან­ხას, ან 25 ათა­სი ლა­რი­დან 50
ათას ლა­რამ­დე (იხ. გრა­ფი­კი 20).

გრაფიკი 20. 2020 წლის მონაცემები

დაახლოებით რა ზომის ფინანსური რესურსი * კითხვა დაესვა მხოლოდ იმ კომპანიებს,
რომლებიც აშუქებენ კორპორაციული
გეხარჯებათ წლიურად კორპორაციული პასუხისმგებლობის აქტივობებს (380
პასუხისმგებლობის აქტივობების გაშუქებისთვის? რესპონდენტი).

ა) 5 ათას ლარამდე ზ) 250-დან 500 ათას ლარამდე

ბ) 5-დან 10 ათას ლარამდე თ) 500 ათასი ლარის ზემოთ

გ) 10-დან 25 ათას ლარამდე ი) საერთოდ არ იხარჯება გაშუქებაზე თანხა

დ) 25-დან 50 ათას ლარამდე კ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

ე) 50-დან 100 ათას ლარამდე სხვა პასუხი

ვ) 100-დან 250 ათას ლარამდე 35%

23% 22%
17%
14%
13%
10%
1% 4% 1% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 6%
1% 1% 0% 0% 4%
2% 2% 2% 2% 1% 1% 0% 0% 1% 1% 0%
0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 20. 2019 წლის მონაცემები

დაახლოებით რა ზომის ფინანსური რესურსი * კითხვა დაესვა მხოლოდ იმ კომპანიებს,
რომლებიც აშუქებენ კორპორაციული
გეხარჯებათ წლიურად კორპორაციული პასუხისმგებლობის აქტივობებს (380
პასუხისმგებლობის აქტივობების გაშუქებისთვის? რესპონდენტი). 39

ა) 5 ათას ლარამდე ვ) 50-დან 100 ათას ლარამდე

ბ) 5-დან 10 ათას ლარამდე ზ) 250-დან 500 ათას ლარამდე

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
გ) 10-დან 25 ათას ლარამდე თ) საერთოდ არ იხარჯება გაშუქებაზე თანხა

დ) 25-დან 50 ათას ლარამდე ი) არ ვიცი / უარი პასუხზე

ე) 500 ათასი ლარის ზემოთ სხვა პასუხი

16%
11%
9%
0% 0% 0% 3% 1% 0% 1% 5% 3% 0% 0% 0% 3% 0% 0% 0% 2%
1% 1% 0% 0% 1% 1%
0% 0% 0% 1%
0% 0% 0% 0% 2% 0%
0% 0% 0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 ყვე­ლა­ზე პო­პუ­ლა­რუ­ლი სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო არ­ხი, რო­გორც მსხვილ, ასე­ვე სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­
პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვებ­ში, არის სო­ცი­ა­ლუ­რი ქსე­ლე­ბი და ინ­ტერ­ნეტ რე­სურ­სე­ბი. ასე­ვე, 2019 წელ­თან შე­
და­რე­ბით, გა­ი­ზარ­და ტე­ლე­ვი­ზი­ის, რო­გორც სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო პლატ­ფორ­მის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა; მსხვი­ლი ზო­მის
კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში 16%-დან 26%-მდე, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში - 5%-დან 8%-მდე,
ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში მხო­ლოდ 1%-იანი ზრდა ფიქ­სირ­დე­ბა (იხ. გრა­ფი­კი 21).

გრაფიკი 21. 2020 წლის მონაცემები

რომელი საკომუნიკაციო არხების გამოყენებით * კითხვა დაესვა მხოლოდ იმ კომპანიებს,
რომლებიც აშუქებენ კორპორაციული
უზრუნველყოფთ თქვენი ორგანიზაციის კორპორაციული პასუხისმგებლობის აქტივობებს
პასუხისმგებლობის აქტივობების გაშუქებას? (380 რესპონდენტი).

ა) ინტერნეტ რესურსები 53% ვ) ბეჭდური საინფორმაციო მასალები

ბ) სოციალური ქსელები 47% ზ) ელექტრონული საინფორმაციო მასალები

გ) ტელევიზია თ) სხვა

დ) რადიო ი) არც ერთი

ე) პრესა კ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

26%
21% 22%
21% 21%

8% 8% 8% 8% 7% 7%
6% 6%
1% 2% 2%
5% 5% 1% 0% 4% 5% 4%
1% 3% 2% 1% 1% 1% 2% 0% 0% 3%
0% 0% 0% 0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 21. 2019 წლის მონაცემები

რომელი საკომუნიკაციო არხების გამოყენებით * კითხვა დაესვა მხოლოდ იმ კომპანიებს,

40 უზრუნველყოფთ თქვენი ორგანიზაციის კორპორაციული
რომლებიც აშუქებენ კორპორაციული
პასუხისმგებლობის აქტივობებს
პასუხისმგებლობის აქტივობების გაშუქებას? (380 რესპონდენტი).

ა) ინტერნეტ რესურსები ვ) ბეჭდური საინფორმაციო მასალები

ბ) სოციალური ქსელები ზ) ელექტრონული საინფორმაციო მასალები

გ) ტელევიზია თ) სხვა

დ) რადიო ი) არც ერთი

ე) პრესა 19% კ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

19%
16%
10%
10% 9% 10%
8% 6%
7% 4% 3% 3%
1% 1% 2% 1%
2% 4% 1% 0% 3% 3% 1% 3% 1% 0% 0%
1% 1% 0% 1% 2% 1% 1% 0%
0% 0% 0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 2020 წლის კვლე­ვა­ში კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის მე­დია გა­შუ­ქე­ბის ინ­ტენ­სი­ვო­ბას­თან და­კავ­
ში­რე­ბით, ისე­ვე რო­გორც 2019 წელს, გა­მო­იკ­ვე­თა, რომ ძი­რი­თა­დად კომ­პა­ნი­ე­ბი სა­ერ­თოდ არ აშუ­ქე­ბენ
კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბას. მხო­ლოდ გარ­კ­ვე­უ­ლი ნა­წი­ლი, ყვე­ლა­ზე ხში­რად, კვარ­ტალ­ში ერ­
თხელ თუ აშუ­ქებს მსგავს აქ­ტი­ვო­ბებს (იხ. გრა­ფი­კი 22).

გრაფიკი 22. 2020 წლის მონაცემები

საშუალოდ რა ინტენსივობით ახდენთ თქვენი *კითხვა დაესვა მხოლოდ იმ კომპანიებს,
რომლებიც აშუქებენ კორპორაციული
კორპორაციული პასუხისმგებლობის აქტივობების მედია პასუხისმგებლობის აქტივობებს (380
გაშუქებას? რესპონდენტი) (2020 წლის მონაცემები)

ა) კვირაში რამდენჯერმე ვ) წელიწადში ერთხელ

ბ) კვირაში ერთხელ ზ) წელიწადში ორჯერ

გ) 2 კვირაში ერთხელ თ) საერთოდ არ ვაშუქებთ

დ) თვეში ერთხელ ი) არ ვიცი / უარი პასუხზე

ე) კვარტალში ერთხელ სხვა პასუხი

23%

9%
11% 11% 11% 11%
8% 5% 8%
4% 4% 5% 6% 6%
3% 3% 2% 4% 5% 1% 4% 3% 1% 1% 1%
1% 1%2% 2% 1% 1% 2% 2% 1% 1% 1% 1%
0% 0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 22. 2019 წლის მონაცემები

საშუალოდ რა ინტენსივობით ახდენთ თქვენი *კითხვა დაესვა მხოლოდ იმ კომპანიებს,
რომლებიც აშუქებენ კორპორაციული
კორპორაციული პასუხისმგებლობის აქტივობების მედია პასუხისმგებლობის აქტივობებს (380
გაშუქებას? რესპონდენტი) (2020 წლის მონაცემები) 41

ა) კვირაში რამდენჯერმე ვ) წელიწადში ერთხელ

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
ბ) კვირაში ერთხელ ზ) წელიწადში ორჯერ

გ) 2 კვირაში ერთხელ თ) საერთოდ არ ვაშუქებთ

დ) თვეში ერთხელ ი) არ ვიცი / უარი პასუხზე

ე) კვარტალში ერთხელ სხვა პასუხი

8%
2% 1% 3% 6%
0% 4% 5% 1% 4% 1%
0% 1%3% 1% 1% 3% 1% 2% 1% 3% 2% 1% 0% 0% 0% 1% 0%
1% 1%
0% 1% 0% 1% 1% 1% 0% 0%
0% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გა­მოვ­ლინ­და, რომ მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის­თ­ვის შე­და­რე­ბით მარ­ტი­ვია მე­დი­ის და­
თან­ხ­მე­ბა კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის გა­შუ­ქე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით. გა­მო­კითხუ­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­
ე­ბის ნა­წი­ლი (მსხვილი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის - 11%, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის - 3%, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის
კომ­პა­ნი­ე­ბის - 2%) თან­ხ­მ­დე­ბა, რომ მე­დი­ის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი ად­ვი­ლად თან­ხ­მ­დე­ბი­ან მა­თი აქ­ტი­ვო­ბე­ბის
გა­შუ­ქე­ბა­ზე, ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­წო­დე­ბი­სა და გაფ­რ­თხი­ლე­ბის შე­დე­გად (იხ. გრა­ფი­კი 23).

გრაფიკი 23. 2020 წლის მონაცემები

ძირითადად რამდენად ადვილად თანხმდებიან *კითხვა დაესვა მხოლოდ იმ კომპანიებს,

რომლებიც აშუქებენ კორპორაციული
მედია საშუალებები კორპორაციული პასუხისმგებლობის აქტივობებს (380
პასუხისმგებლობის აქტივობების გაშუქებაზე? რესპონდენტი) (2020 წლის მონაცემები)

ა) ადვილად, ინფორმაციის მიწოდების შედეგად დ) რთულად, ინფორმაციის

მიწოდებისა და რამდენიმეეტაპიანი
ბ) შედარებით ადვილად, ინფორმაციის მიწოდებისა მოლაპარაკების შედეგად
და გაფრთხილების შედეგად
ე) საერთოდ არ თანხმდებიან
გ) შედარებით რთულად, ინფორმაციის მიწოდებისა
და მოლაპარაკების შედეგად ვ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

სხვა პასუხი
26% 25%

18%
16%
11% 11%
9% 10%

4% 4% 2% 3% 4% 3% 2% 2% 2% 2%
1% 1% 2% 1% 2% 2% 2%
0% 0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 23. 2019 წლის მონაცემები

ძირითადად რამდენად ადვილად თანხმდებიან *კითხვა დაესვა მხოლოდ იმ კომპანიებს,

42 რომლებიც აშუქებენ კორპორაციული
მედია საშუალებები კორპორაციული პასუხისმგებლობის აქტივობებს (380
პასუხისმგებლობის აქტივობების გაშუქებაზე? რესპონდენტი) (2020 წლის მონაცემები)

ა) ადვილად, ინფორმაციის მიწოდების შედეგად დ) რთულად, ინფორმაციის

მიწოდებისა და რამდენიმეეტაპიანი
ბ) შედარებით ადვილად, ინფორმაციის მიწოდებისა მოლაპარაკების შედეგად
და გაფრთხილების შედეგად
ე) საერთოდ არ თანხმდებიან
გ) შედარებით რთულად, ინფორმაციის მიწოდებისა
და მოლაპარაკების შედეგად ვ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

სხვა პასუხი

10% 4%

5% 6%
2% 1% 1% 1% 3% 2% 3% 1% 1% 4% 4% 4%
1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1%
0% 0% 0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გა­მო­იკ­ვე­თა, რომ მე­დი­ის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი უფ­რო ხში­რად მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბით ინ­ტე­რეს­დე­
ბი­ან და მათ მი­მარ­თა­ვენ კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის გა­შუ­ქე­ბის მიზ­ნით. სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­
მის კომ­პა­ნი­ე­ბით მე­დია და ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბი ნაკ­ლე­ბად არი­ან და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლე­ბი. 2019 წლის კვლე­ვას­თან
შე­და­რე­ბით, გა­მოვ­ლე­ნი­ლია მე­დი­ის და­ინ­ტე­რე­სე­ბის ზრდა, მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში 7%-
დან 13%-მდე, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში 2%-დან 4%-მდე, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში ეს მაჩ­ვე­
ნე­ბე­ლი მე­ორ­დე­ბა და კვლავ 1%-ია (იხ. გრა­ფი­კი 24).

გრაფიკი 24. 2020 წლის მონაცემები

რამდენად არიან მედიის წარმომადგენლები და ჟურნალისტები პროაქტიულები და

დაინტერესებულები კორპორაციული პასუხისმგებლობის აქტივობების გაშუქებით და
რამდენად ხშირად მოგმართავენ თქვენ?
*კითხვა და­ეს­ვა მხო­ლოდ იმ კომ­პა­ნი­ებს, რომ­ლე­ბიც აშუ­ქე­ბენ კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის
აქ­ტი­ვო­ბებს (380 რეს­პონ­დენ­ტი)

ა) მე­დი­ის ძი­რი­თა­დი ნა­წი­ლი დ) მე­დი­ის მხო­ლოდ გარ­კ­ვე­უ­ლი ზ) სა­ერ­თოდ არ არი­ან და­ინ­ტე­რე­სე­

ხში­რად მოგ­ვ­მარ­თავს ნა­წი­ლი იშ­ვი­ა­თად მოგ­ვ­მარ­თავს ბუ­ლე­ბი და პრო­აქ­ტი­უ­ლე­ბი
ბ) მე­დი­ის მხო­ლოდ გარ­კ­ვე­ ე) მე­დი­ის ძი­რი­თა­დი ნა­წი­ლი თ) არ ვიცი / უარი პა­სუხ­ზე
უ­ლი ნა­წი­ლი მოგ­ვ­მარ­თავს ელო­დე­ბა ჩვენს მი­ერ მი­წო­დე­ბულ
ხში­რად ინ­ფორ­მა­ცი­ას სხვა პა­სუ­ხი

გ) მე­დი­ის ძი­რი­თა­დი ნა­წი­ლი ვ) მე­დი­ის მხო­ლოდ გარ­კ­ვე­უ­ლი 67%

იშ­ვი­ა­თად ნა­წი­ლი ელო­დე­ბა ჩვენს მი­ერ მი­
60%
58% წო­დე­ბულ ინ­ფორ­მა­ცი­ას

33%
43
28%

23% 22%

16%

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
13%
10%
7% 6%
2% 2% 5% 5% 5% 3% 4% 3%
3% 3% 3% 3% 2% 2% 3% 2% 1% 0% 1% 3%
2% 1%
0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 24. 2019 წლის მონაცემები

რამდენად არიან მედიის წარმომადგენლები და ჟურნალისტები პროაქტიულები და

დაინტერესებულები კორპორაციული პასუხისმგებლობის აქტივობების გაშუქებით და
რამდენად ხშირად მოგმართავენ თქვენ?
*კითხვა და­ეს­ვა მხო­ლოდ იმ კომ­პა­ნი­ებს, რომ­ლე­ბიც აშუ­ქე­ბენ კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის
აქ­ტი­ვო­ბებს (380 რეს­პონ­დენ­ტი)

ა) მე­დი­ის ძი­რი­თა­დი ნა­წი­ლი დ) მე­დი­ის მხო­ლოდ გარ­კ­ვე­უ­ლი ზ) სა­ერ­თოდ არ არი­ან და­ინ­ტე­რე­სე­

ხში­რად მოგ­ვ­მარ­თავს ნა­წი­ლი იშ­ვი­ა­თად მოგ­ვ­მარ­თავს ბუ­ლე­ბი და პრო­აქ­ტი­უ­ლე­ბი
ბ) მე­დი­ის მხო­ლოდ გარ­კ­ვე­ ე) მე­დი­ის ძი­რი­თა­დი ნა­წი­ლი თ) არ ვიცი / უარი პა­სუხ­ზე
უ­ლი ნა­წი­ლი მოგ­ვ­მარ­თავს ელო­დე­ბა ჩვენს მი­ერ მი­წო­დე­ბულ
ხში­რად ინ­ფორ­მა­ცი­ას სხვა პა­სუ­ხი
68%
გ) მე­დი­ის ძი­რი­თა­დი ნა­წი­ლი ვ) მე­დი­ის მხო­ლოდ გარ­კ­ვე­უ­ლი
იშ­ვი­ა­თად ნა­წი­ლი ელო­დე­ბა ჩვენს მი­ერ მი­
57%
წო­დე­ბულ ინ­ფორ­მა­ცი­ას
56%

43%

24% 25% 24%

23%

8%
2% 2% 5% 7% 6% 6%
4% 2% 4%
3% 2% 1% 3% 2% 4% 4% 1% 2% 2% 2% 4%
1% 1% 0% 2%
0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

44
 ნაწილი 4 ადამიანის უფლებები
და შრომითი უფლებები

კითხ­ვა­რის ამ ნა­წი­ლის მი­ზანს წარ­მო­ად­გენ­და შემ­დე­გი სა­კითხე­ბის კვლე­ვა: არის თუ არა ადა­მი­ა­ნის
უფ­ლე­ბე­ბის დარ­ღ­ვე­ვის პრე­ვენ­ცი­ის მე­ქა­ნიზ­მე­ბი და­ნერ­გი­ლი პო­ლი­ტი­კის დო­ნე­ზე ქარ­თულ კომ­პა­ნი­ებ­ში;
რო­გო­რია პარ­ტ­ნი­ო­რებ­თან­/­კონ­ტ­რაქ­ტო­რებ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის სა­კითხი ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის პა­ტი­ვის­
ცე­მას­თან და აღი­ა­რე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით; რო­გორ ხდე­ბა პრობ­ლე­მუ­რი სი­ტუ­ა­ცი­ე­ბის მარ­თ­ვა ადა­მი­ა­ნის
უფ­ლე­ბე­ბის დარ­ღ­ვე­ვას­თან და­კავ­ში­რე­ბით; და­ზა­რა­ლე­ბუ­ლის უკუ­კავ­ში­რის რა მე­ქა­ნიზ­მე­ბი არ­სე­ბობს; რო­
გორ ხდე­ბა თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბის გა­ნათ­ლე­ბა ძი­რი­თა­დი ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის, შრო­მის უფ­ლე­ბე­ბის, მომ­ხ­
მა­რე­ბელ­თა უფ­ლე­ბე­ბის და სხვა­თა თა­ო­ბა­ზე; რა სა­ხით არის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბუ­ლი კომ­პა­ნი­ის ში­და დო­კუ­
მენ­ტა­ცი­ა­ში ადა­მი­ა­ნის შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბი; რო­გორ ხდე­ბა შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვა და მო­ნი­ტო­რინ­გი;
რა სა­ხის ან­ტი­დის­კ­რი­მი­ნა­ცი­უ­ლი მე­ქა­ნიზ­მე­ბი მოქ­მე­დებს ქარ­თულ კომ­პა­ნი­ებ­ში და რო­გო­რია ან­ტი­დის­კ­
რი­მი­ნა­ცი­უ­ლი ფო­ნი; რო­გო­რია ქა­ლი თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბის და ქა­ლი მე­ნე­ჯე­რე­ბის პრო­ცენ­ტუ­ლი რა­ო­დე­ნო­ბა
კომ­პა­ნი­ებ­ში და აქვთ თუ არა და­ნერ­გი­ლი შრო­მი­თი სტან­დარ­ტე­ბი.
ძი­რი­თა­დი დო­კუ­მენ­ტი, რო­მელ­შიც ადა­მი­ა­ნის და შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბის სტან­დარ­ტე­ბია გა­წე­რი­ლი, ყვე­
ლა ზო­მის კომ­პა­ნი­ის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, არის წეს­დე­ბა (იხ.გრაფიკი 25). მსხვი­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის ყვე­ლა­ზე დი­დი
ნა­წი­ლი - 36% აცხა­დებს, რომ ისი­ნი პარ­ტ­ნი­ო­რებ­საც ავალ­დე­ბუ­ლე­ბენ ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის აღი­ა­რე­ბა­სა
და პა­ტი­ვის­ცე­მას. სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის ყვე­ლა­ზე დი­დი ნა­წი­ლი - 31% აცხა­დებს, რომ რე­კო­მენ­და­
ცი­ას უწევს და ეხ­მა­რე­ბა კონ­ტ­რაქ­ტო­რებ­სა და პარ­ტ­ნი­ო­რებს, რომ აღი­ა­რონ და პა­ტი­ვი სცენ სა­ყო­ველ­თა­
ოდ აღი­ა­რე­ბულ ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის სტან­დარ­ტებს. მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, მა­თი უმე­
ტე­სო­ბა - 37% თვლის, რომ ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის აღი­ა­რე­ბის სა­კითხი სა­ერ­თოდ არ ახ­დენს გავ­ლე­ნას
პარ­ტ­ნი­ო­რულ ურ­თი­ერ­თო­ბებ­ზე (იხ. გრა­ფი­კი 26). შე­დე­გე­ბი მსხვი­ლი და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­
თხ­ვე­ვა­ში 2019 წლის კვლე­ვა­შიც ანა­ლო­გი­უ­რი იყო, ხო­ლო ამა­ვე კვლე­ვა­ში, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის
შემ­თხ­ვე­ვა­ში, მა­თი ყვე­ლა­ზე დი­დი ნა­წი­ლი აღ­ნიშ­ნავ­და, რომ ავალ­დე­ბუ­ლებ­და კონ­ტ­რაქ­ტო­რებს ეღი­ა­რე­
ბი­ნათ ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბი (2019 წელს სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის ყვე­ლა­ზე დი­დი ნა­წი­ლი აღ­ნიშ­ნავს,
რომ რე­კო­მენ­და­ცი­ას უწევს პარ­ტ­ნი­ო­რებს ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის აღი­ა­რე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით).
რაც შე­ე­ხე­ბა უფ­ლე­ბე­ბის დარ­ღ­ვე­ვას­თან და­კავ­ში­რე­ბულ პრობ­ლე­მურ სი­ტუ­ა­ცი­ებს, გა­მო­კითხუ­ლი კომ­
პა­ნი­ე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბა აცხა­დებს, რომ უფ­ლე­ბე­ბის დარ­ღ­ვე­ვის შემ­თხ­ვე­ვა­ში ანაზღა­უ­რებს მი­ყე­ნე­ბულ ზი­
ანს ან ამოქ­მე­დებს პრე­ვენ­ცი­ულ მე­ქა­ნიზ­მებს (იხ.გრაფიკი 27). და­ზა­რა­ლე­ბუ­ლის უკუ­კავ­ში­რის მე­ქა­ნიზ­მ­თან 45
და­კავ­ში­რე­ბით, ყვე­ლა ზო­მის კომ­პა­ნი­ის შემ­თხ­ვე­ვა­ში გა­მოვ­ლინ­და, რომ ყვე­ლა­ზე აქ­ტი­უ­რად ში­და სა­ჩივ­
რის მე­ქა­ნიზმს მი­მარ­თა­ვენ (მსხვილი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 68%, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 60%, მცი­რე
ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 32%), შემ­დეგ მო­დის ცხე­ლი ხა­ზის მე­ქა­ნიზ­მი (მსხვილი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 34%, სა­შუ­ა­

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 24%, მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 5%) და ში­და მო­ნი­ტო­რინ­გის მი­მარ­თ­ვის მე­ქა­ნიზ­მი
(მსხვილი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 35%, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 23%, მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 7%) (იხ.
გრა­ფი­კი 28).
თა­ნამ­შ­რო­მელ­თა გა­ნათ­ლე­ბა ძი­რი­თა­დი ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის, შრო­მის უფ­ლე­ბე­ბის, მომ­ხ­მა­რე­ბელ­თა
უფ­ლე­ბე­ბის თა­ო­ბა­ზე მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 50%-ზე მეტ შემ­თხ­ვე­ვა­ში ხდე­ბა სა­სარ­გებ­
ლო ინ­ფორ­მა­ცი­ის პე­რი­ო­დუ­ლი მი­წო­დე­ბით. მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 43% შემ­თხ­ვე­ვებ­ში, სა­ერ­თოდ არ
ხდე­ბა თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბის ამ კუთხით გა­ნათ­ლე­ბა, ხო­ლო თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბის­თ­ვის სა­სარ­გებ­ლო ინ­ფორ­მა­
ცი­ის პე­რი­ო­დულ მი­წო­დე­ბას მხო­ლოდ მა­თი 28% ახორ­ცი­ე­ლებს (იხ. გრა­ფი­კი 29). ხაზ­გა­სას­მე­ლი­ა, რომ
აღ­ნიშ­ნუ­ლი მიგ­ნე­ბე­ბი 2019 წლის კვლე­ვის შე­სა­ბა­მი­სია და ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბე­ბით მკვეთ­რი ცვლი­ლე­ბე­ბი არ
გა­მოვ­ლე­ნი­ლა.
 გრაფიკი 25. 2020 წლის მონაცემები
უზრუნველყოფთ თუ არა ადამიანის უფლებების დარღვევის პრევენციას პოლიტიკის
დონეზე თქვენს კომპანიაში?

ა) დი­ახ. ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის სტან­დარ­ტე­ბი წეს­დე­ გ) დი­ახ. სტრა­ტე­გი­ულ დო­კუ­მენ­ტ­შია ჩა­ნა­წე­რი,

ბა­შია გა­წე­რი­ლი, ვა­ღი­ა­რებთ და პა­ტივს ვცემთ სა­
ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნონ­მ­დებ­ლო­ბი­თა და სა­ერ­თა­შო­რი­სო
ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბე­ბით გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბულ და სა­ყო­
ველ­თა­ოდ აღი­ა­რე­ბულ ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის სტან­
დარ­ტებს
ბ) დი­ახ. ეთი­კის კო­დექ­ს­ში და­ფიქ­სი­რე­ბუ­ლი­ა, რომ
ვა­ღი­ა­რებთ და პა­ტივს ვცემთ სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნონ­მ­
დებ­ლო­ბი­თა და სა­ერ­თა­შო­რი­სო ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბე­ბით
გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბულ და სა­ყო­ველ­თა­ოდ აღი­ა­რე­ბულ
ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის სტან­დარ­ტებს
63%
60%
53%
რომ ვა­ღი­ა­რებთ და პა­ტივს ვცემთ სა­ქარ­თ­ვე­
ლოს კა­ნონ­მ­დებ­ლო­ბი­თა და სა­ერ­თა­შო­რი­სო
ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბე­ბით გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბულ და
სა­ყო­ველ­თა­ოდ აღი­ა­რე­ბულ ადა­მი­ა­ნის უფ­
ლე­ბე­ბის სტან­დარ­ტებს
დ) დი­ახ. კომ­პა­ნი­ას შე­მუ­შა­ვე­ბუ­ლი აქვს ცალ­
კე ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის პო­ლი­ტი­კის
დო­კუ­მენ­ტი
ე) არ არის სა­ერ­თოდ გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბუ­ლი
ვ) არ ვიცი / უარი პა­სუხ­ზე
სხვა პა­სუ­ხი

38%

28%

15%
12% 12% 11%
11% 11%
9% 8% 8% 8%
7% 6% 7% 6%
3% 4% 4% 4%
2% 3% 2% 2% 3%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

71%
46 2019 წლის მონაცემები

56%
53%

36%

25%

18%
16% 16% 14%
13% 13%
9% 8% 9% 9%
6% 7%
2% 3% 4% 3%
1% 2% 2% 2% 2%
0% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 26. 2020 წლის მონაცემები
როგორია კონტრაქტორებთან/პარტნიორებთან ურთიერთობის საკითხი ადამიანის
უფლებების აღიარების და პატივისცემასთან დაკავშირებით?

ა) ჩვენ ვა­ვალ­დე­ბუ­ლებთ ჩვენს კონ­ტ­რაქ­ტო­რებ­ს­/­ დ) ჩვენ ვარ­ჩევთ კონ­ტ­რაქ­ტო­რებ­ს­/­პარ­ტ­ნი­ო­

პარ­ტ­ნი­ო­რებს, რომ ასე­ვე აღი­ა­რონ და პა­ტი­ვი სცენ
სა­ყო­ველ­თა­ოდ აღი­ა­რე­ბულ ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის
სტან­დარ­ტებს
ბ) ჩვენ რე­კო­მენ­და­ცი­ას ვუ­წევთ და ვეხ­მა­რე­ბით ჩვენს
კონ­ტ­რაქ­ტო­რებ­ს­/­პარ­ტ­ნი­ო­რებს, რომ ასე­ვე აღი­ა­რონ
და პა­ტი­ვი სცენ სა­ყო­ველ­თა­ოდ აღი­ა­რე­ბულ ადა­მი­ა­
ნის უფ­ლე­ბე­ბის სტან­დარ­ტებს
გ) ჩვენ ვარ­ჩევთ კონ­ტ­რაქ­ტო­რებ­ს­/­პარ­ტ­ნი­ო­რებს იმის
მი­ხედ­ვით თუ რამ­დე­ნად აღი­ა­რე­ბენ და პა­ტივს სცე­
მენ, ან მზად არი­ან აღი­ა­რონ და პა­ტი­ვი სცენ სა­ყო­
ველ­თა­ოდ აღი­ა­რე­ბულ ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის სტან­
დარ­ტებს და ეს გა­წე­რი­ლია ში­და პრო­ცე­დუ­რებ­ში
რებს იმის მი­ხედ­ვით, თუ რამ­დე­ნად აღი­ა­რე­
ბენ და პა­ტივს სცე­მენ, ან მზად არი­ან აღი­ა­რონ
და პა­ტი­ვი სცენ სა­ყო­ველ­თა­ოდ აღი­ა­რე­ბულ
ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის სტან­დარ­ტებს, თუმ­ცა
ეს არაა გა­წე­რი­ლი ში­და პრო­ცე­დუ­რებ­ში.
ე) ეს მი­მარ­თუ­ლე­ბა არ ახ­დენს არა­ნა­ირ გავ­
ლე­ნას ურ­თი­ერ­თო­ბებ­ზე
ვ) არ ვიცი / უარი პა­სუხ­ზე
სხვა პა­სუ­ხი

36% 37%
33% 34%
31%

25% 25% 26%

20% 20% 20%

15%
11% 11% 12%
8%
6% 5% 3% 5% 5% 2% 3%
2% 1% 1%
1% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

47
2019 წლის მონაცემები

51%

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

35% პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
29% 28%
26% 25%
24%
22%
20%
16% 17% 17%

10% 10%
7% 8% 8%
4% 6% 6% 5% 6% 6%
3% 4% 2% 2%
1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 27. 2020 წლის მონაცემები

როგორ ხდება უფლებების დარღვევასთან დაკავშირებული

პრობლემური სიტუაციების მართვა?

ა) პრობ­ლე­მის გა­მოვ­ლე­ნის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, ვა­ გ) პრობ­ლე­მის გა­მოვ­ლე­ნის შემ­თხ­ვე­ვა­

ნაზღა­უ­რებთ ზი­ანს ში, არ ვმოქ­მე­დებთ, სა­მარ­თ­ლებ­რი­ვი
ვალ­დე­ბუ­ლე­ბის დად­გო­მამ­დე
ბ) პრობ­ლე­მის გა­მოვ­ლე­ნის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, ვა­
მოქ­მე­დებთ პრე­ვენ­ცი­ულ მე­ქა­ნიზ­მებს დ) სა­ერ­თოდ არ ხდე­ბა მარ­თ­ვა

ე) არ ვიცი / უარი პა­სუხ­ზე

61%
57% 54%
სხვა პა­სუ­ხი

50%
49%

40%

33%

24% 26%

20%
15%

10%
9% 8% 9%
7% 6% 7%
4% 4% 4% 4%
3% 3%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

2019 წლის მონაცემები

48 61%

51% 52%
49%

43%

34%
31%

23%
18%
17% 15% 16% 17%
15% 13% 13% 13%
11%
6% 8%
7% 6%
5%
3%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 28. 2020 წლის მონაცემები
დაზარალებულის უკუკავშირის რა მექანიზმი არსებობს თქვენს ორგანიზაციაში?

ა) შიდა საჩივრის მექანიზმი გ) მიმართვა შიდა მონიტორინგის სამსახურს

ბ) ცხელი ხაზი დ) ონლაინ უკუკავშირის ფორმა
ე) არ არსებობს რაიმე მექანიზმი
ვ) არ ვიცი / უარი პასუხზე
68%
სხვა პასუხი
60%

51%

34% 35%
33%
32%

24% 23% 23%

18% 19% 19% 19%
15%
12%
10%
8% 8% 8% 7%
1%
3% 4% 4% 5% 4%
2%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

2019 წლის მონაცემები

65% 49

55%
50%

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
35% 34%
31%

25%

19% 19%
18% 16% 17% 17%
15% 15% 15%
12% 13%
10%
6% 6% 8%
4% 3% 4% 4%
1% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 29. 2020 წლის მონაცემები
როგორ ხდება თანამშრომლების განათლება ძირითადი ადამიანის უფლებების, შრომის
უფლებების, მომხმარებელთა უფლებების და სხვათა თაობაზე?

ა) პერიოდულად ვაწვდით სასარგებლო გ) პერიოდულად ვუტარებთ ლექციებს და

ინფორმაციას ტრენინგებს

ბ) პერიოდულად ვუტარებთ საინფორმაციო დ) საერთოდ არ ხდება

შეხვედრებს
ე) არ ვიცი / უარი პასუხზე

46% 25% 19% 25% 15% 58% 43% 43% 9% 8% 56% 30% 21% 17% 9% 28% 9% 6% 43% 25%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 29. 2019 წლის მონაცემები

როგორ ხდება თანამშრომლების განათლება ძირითადი ადამიანის უფლებების, შრომის
უფლებების, მომხმარებელთა უფლებების და სხვათა თაობაზე?

ა) პერიოდულად ვაწვდით სასარგებლო გ) პერიოდულად ვუტარებთ ლექციებს და

ინფორმაციას ტრენინგებს
50 ბ) პერიოდულად ვუტარებთ საინფორმაციო დ) საერთოდ არ ხდება
შეხვედრებს
ე) არ ვიცი / უარი პასუხზე

სხვა პასუხი
48%
43%
41%
37%

26%
23% 22% 22%
19% 19% 19% 18% 16%
17%
14%
12%
10% 10%
8% 8%
6% 6%
2%
3%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 ისე­ვე, რო­გორც ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბი, შრო­მის უფ­ლე­ბე­ბიც გა­მო­კითხუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბა­ში
გა­წე­რი­ლია ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის წეს­დე­ბა­ში; თუმ­ცა უნ­და აღი­ნიშ­ნოს, რომ მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის ორ­გა­
ნი­ზა­ცი­ებ­ში, 65%-ზე მეტ შემ­თხ­ვე­ვა­ში, ვხვდე­ბით წეს­დე­ბა­ში გა­წე­რილ შრო­მით უფ­ლე­ბებს, ხო­ლო მცი­რე
ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში ეს რიცხ­ვი მხო­ლოდ 33%-ია. ასე­ვე, მცი­რე ზო­მის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის 30%-ში გა­მო­იკ­ვე­თა,
რომ შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბი სა­ერ­თოდ არ არის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბუ­ლი დო­კუ­მენ­ტა­ცი­ის სა­ხით (იხ.გრაფიკი 30).
აღ­სა­ნიშ­ნა­ვი­ა, რომ ამ მხრივ, 2019 წელ­თან შე­და­რე­ბით მკვეთ­რი ცვლი­ლე­ბე­ბი არ და­ფიქ­სი­რე­ბუ­ლა.

გრაფიკი 30. 2020 წლის მონაცემები

რა სახით არის გათვალისწინებული კომპანიის შიდა დოკუმენტაციაში შრომის უფლებები?

ა) წეს­დე­ბა­ში გა­წე­რი­ლი­ა, რომ აღი­ა­რებთ და პა­ტივს ბ) ეთი­კის კო­დექ­ს­ში და­ფიქ­სი­რე­ბუ­ლი­ა, რომ აღი­
სცემთ სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნონ­მ­დებ­ლო­ბი­თა და სა­ერ­თა­ ა­რებთ და პა­ტივს სცემთ სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნონ­მ­
შო­რი­სო ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბე­ბით გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბულ შრო­მის დებ­ლო­ბი­თა და სა­ერ­თა­შო­რი­სო ხელ­შეკ­რუ­ლე­
უფ­ლე­ბებს ბე­ბით გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბულ შრო­მით უფ­ლე­ბებს
68%
65% გ) სტრა­ტე­გი­ულ დო­კუ­მენ­ტ­შია ჩა­ნა­წე­რი, რომ
აღი­ა­რებთ და პა­ტივს სცემთ სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­
54% ნონ­მ­დებ­ლო­ბი­თა და სა­ერ­თა­შო­რი­სო ხელ­შეკ­რუ­
ლე­ბე­ბით გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბულ შრო­მით უფ­ლე­ბებს
დ) არ არის სა­ერ­თოდ გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბუ­ლი
ე) არ ვიცი / უარი პა­სუხ­ზე
სხვა პა­სუ­ხი 33%
30%

20%
19%
16%
14% 14% 12%
11% 9% 10% 10%
9% 7% 8%
5% 5%
3% 4% 4% 3%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

2019 წლის მონაცემები 74%

51

58%
54%

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

34% პასუხისმგებლობაზე საქართველოში

26%
22%
18%
10% 14% 16% 15%
13%
11% 11%
8% 9% 9%
6% 6%
4% 4%
3% 3%
0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გა­მო­კითხუ­ლი მსხვი­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის 43% აღ­ნიშ­ნავს, რომ შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბის მო­ნი­ტო­რინ­გი­სა და
დაც­ვის მე­ქა­ნიზ­მებს ში­და მო­ნი­ტო­რინ­გის სამ­სა­ხუ­რი ახორ­ცი­ე­ლებს, 37%-ის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, ადა­მი­ა­ნუ­რი რე­
სურ­სე­ბის მარ­თ­ვის სამ­სა­ხუ­რი ახ­დენს პე­რი­ო­დულ დაკ­ვირ­ვე­ბას, ხო­ლო 26% აღ­ნიშ­ნავს, რომ კომ­პა­ნი­ე­ბის
შიგ­ნით მოქ­მე­დებს ში­და სა­ჩივ­რის მე­ქა­ნიზ­მი. რაც შე­ე­ხე­ბა სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებს, 41%-ის შემ­თხ­ვე­
ვა­ში, აქაც, შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბის მო­ნი­ტო­რინ­გი­სა და დაც­ვის მე­ქა­ნიზ­მებს ში­და მო­ნი­ტო­რინ­გის სამ­სა­ხუ­რი
ახორ­ცი­ე­ლებს, ხო­ლო 19%-ის თქმით, ადა­მი­ა­ნუ­რი რე­სურ­სე­ბის მარ­თ­ვის სამ­სა­ხუ­რი,18% შემ­თხ­ვე­ვა­ში კი
აღი­ნიშ­ნა, რომ არ არ­სე­ბობს არა­ნა­ი­რი მე­ქა­ნიზ­მი. მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 53%-ში გა­მოვ­ლინ­და, რომ
არ არ­სე­ბობს შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბის მო­ნი­ტო­რინ­გის და დაც­ვის არა­ნა­ი­რი მე­ქა­ნიზ­მი, 9% შემ­თხ­ვე­ვა­ში ხდე­
ბა ში­და მო­ნი­ტო­რინ­გის სამ­სა­ხუ­რის ჩარ­თ­ვა, ხო­ლო ში­და სა­ჩივ­რის მე­ქა­ნიზ­მი გა­მო­კითხუ­ლი მცი­რე ზო­მის
კომ­პა­ნი­ე­ბის მხო­ლოდ 8%-ში მოქ­მე­დებს (იხ. გრა­ფი­კი 31). აღ­სა­ნიშ­ნა­ვი­ა, რომ 2019 წელ­თან შე­და­რე­ბით,
რომ­ლის მი­ხედ­ვი­თაც მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 44%-ს არ ჰქონ­და არა­ნა­ი­რი მე­ქა­ნიზ­მი შრო­მი­თი უფ­ლე­
ბე­ბის და­სა­ცა­ვად­/­მო­ნი­ტო­რინ­გის­თ­ვის, ახ­ლა ეს რიცხ­ვი გაზ­რ­დი­ლია 53%-მდე. მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის
შემ­თხ­ვე­ვა­ში, წი­ნა კვლე­ვას­თან შე­და­რე­ბით, მკვეთ­რად გა­ი­ზარ­და ადა­მი­ა­ნუ­რი რე­სურ­სე­ბის მარ­თ­ვის სამ­
სა­ხუ­რის ჩარ­თუ­ლო­ბა შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის კუთხით (22%-დან 37%-მდე), ხო­ლო სა­შუ­ა­ლო ზო­მის
კომ­პა­ნი­ებ­ში გა­ი­ზარ­და ში­და მო­ნი­ტო­რინ­გის სამ­სა­ხუ­რის ჩარ­თუ­ლო­ბა(­2­4­%­-­დან 45%მდე).

გრაფიკი 31. 2020 წლის მონაცემები

როგორია შრომითი უფლებების მონიტორინგისა და დაცვის მექანიზმები თქვენს

ორგანიზაციაში?

ა) შიდა მონიტორინგის სამსახური ახორციელებს ე) ორგანიზაცია ქირაობს გარე ორგანიზაციას

პერიოდულ დაკვირვებას მონიტორინგის წარმოებისთვის

ბ) ადამიანური რესურსების მართვის სამსახური ვ) არ არსებობს არანაირი მექანიზმი

ახორციელებს პერიოდულ დაკვირვებას
ზ) არ ვიცი / უარი პასუხზე
გ) მოქმედებს შიდა საჩივრის მექანიზმი
სხვა პასუხი
დ) სპეციალური კომისია სწავლობს არსებულ
მდგომარეობას გარკვეული პერიოდულობით 53%

52 43%
41%
37%

29% 29%
26% 26%

20% 19% 18%

18%
16%
13% 14%
11%
9%
6% 8%
5%
2% 3%
1% 0% 0% 0% 1% 1% 2% 2% 1% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 31. 2019 წლის მონაცემები

როგორია შრომითი უფლებების მონიტორინგისა და დაცვის მექანიზმები თქვენს

ორგანიზაციაში?

ა) ში­და მო­ნი­ტო­რინ­გის სამ­სა­ხუ­რი ახორ­ცი­ე­ლებს პე­ დ) სპე­ცი­ა­ლუ­რი კო­მი­სია სწავ­ლობს არ­სე­ბულ მდგო­
რი­ო­დულ დაკ­ვირ­ვე­ბას მა­რე­ო­ბას გარ­კ­ვე­უ­ლი პე­რი­ო­დუ­ლო­ბით

ბ) ადა­მი­ა­ნუ­რი რე­სურ­სე­ბის მარ­თ­ვის სამ­სა­ხუ­რი ე) ორ­გა­ნი­ზა­ცია ქი­რა­ობს გა­რე ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ას მო­ნი­

ახორ­ცი­ე­ლებს პე­რი­ო­დულ დაკ­ვირ­ვე­ბას ტო­რინ­გის წარ­მო­ე­ბის­თ­ვის

გ) მოქ­მე­დებს ში­და სა­ჩივ­რის მე­ქა­ნიზ­მი ვ) არ არ­სე­ბობს არა­ნა­ი­რი მე­ქა­ნიზ­მი

ზ) არ ვიცი / უარი პა­სუხ­ზე

სხვა პა­სუ­ხი
44%
41%

30%
26% 26% 27% 25%
24% 25% 24%
22% 22%
20% 19%
17%

10% 10% 10%

7% 8%
5% 5%
2% 2% 1% 2% 2% 1%
0% 1% 0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

კვლე­ვამ გა­მო­ავ­ლი­ნა, რომ გა­მო­კითხუ­ლი მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის ნა­ხე­ვარ­ზე მეტ­ში
მოქ­მე­დებს ან­ტი­დის­კ­რი­მი­ნა­ცი­უ­ლი სტან­დარ­ტე­ბი თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბის აყ­ვა­ნი­სა და სამ­სა­ხუ­რი­დან დათხოვ­
ნის პრაქ­ტი­კა­ზე, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 40%-ში სა­ერ­თოდ არ მოქ­მე­დებს მე­ქა­ნიზ­მე­ბი ამ მი­მარ­
თუ­ლე­ბით (იხ. გრა­ფი­კი 32). წი­ნა წელ­თან შე­და­რე­ბით, აღ­სა­ნიშ­ნა­ვი­ა, რომ სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 53
შემ­თხ­ვე­ვა­ში მკვეთ­რად გა­ი­ზარ­და ან­ტი­დის­კ­რი­მი­ნა­ცი­უ­ლი მე­ქა­ნიზ­მე­ბის მოქ­მე­დე­ბა თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბის აყ­
ვა­ნა/­დათხოვ­ნის სა­კითხ­თან და­კავ­ში­რე­ბით, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის რიცხ­ვი, რო­მელ­თაც არ
აქვთ ან­ტი­დის­კ­რი­მი­ნა­ცი­უ­ლი მე­ქა­ნიზ­მე­ბი შემ­ცირ­და 45%-დან 40%-მდე. ასე­ვე გა­მო­იკ­ვე­თა, რომ მსხვი­ლი

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში, უმ­ცი­რე­სო­ბე­ბის და­საქ­მე­ბა­სა და წა­ხა­ლი­სე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ან­ტი­დის­კ­რი­მი­ნა­ცი­
უ­ლი მე­ქა­ნიზ­მე­ბის მოქ­მე­დე­ბის შემ­თხ­ვე­ვე­ბი შე­სამ­ჩ­ნე­ვად არის გაზ­რ­დი­ლი (25%-დან 38%-მდე).
 გრაფიკი 32. 2020 წლის მონაცემები
ა) ან­ტი­დის­კ­რი­მი­ნა­ცი­უ­ლი სტან­დარ­ტე­ბი მოქ­მე­
რა სახის ანტიდისკრიმინაციული მექანიზმები დებს თა­ნამ­შ­რომ­ლის აყ­ვა­ნი­სა და სამ­სა­ხუ­რი­დან
დათხოვ­ნის პრაქ­ტი­კა­ზე
მოქმედებს თქვენს ორგანიზაციაში და როგორია
ბ) გაგ­ვაჩ­ნია უმ­ცი­რე­სო­ბე­ბის და­საქ­მე­ბის წა­ხა­ლი­
ანტიდისკრიმინაციული ფონი? სე­ბის პო­ლი­ტი­კა. გვყავს თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბი, რომ­
ლე­ბიც ეთ­ნი­კურ ან რე­ლი­გი­ურ უმ­ცი­რე­სო­ბებს
57%
წარ­მო­ად­გე­ნენ
52% გ) გაგ­ვაჩ­ნია უმ­ცი­რე­სო­ბე­ბის და­საქ­მე­ბის წა­ხა­ლი­
სე­ბის პო­ლი­ტი­კა. გვყავს შეზღუ­დუ­ლი შე­საძ­ლებ­
ლო­ბე­ბის მქო­ნე პი­რი თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბი
40% დ) გაგ­ვაჩ­ნია ქალ­თა მე­ნე­ჯე­რულ 40%
38%
პო­ზი­ცი­ა­ზე წა­ხა­ლი­სე­ბის პო­ლი­ტი­კა
33%
ე) სა­ერ­თოდ არ მოქ­მე­დებს 30%
26% ვ) არ ვიცი / უარი პა­სუხ­ზე
19% 19% 20% 19%
17% 17% 17% 17%
13%
9% 10%
7%
6% 6%
13% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 32. 2019 წლის მონაცემები

რა სახის ანტიდისკრიმინაციული მექანიზმები მოქმედებს თქვენს ორგანიზაციაში და
როგორია ანტიდისკრიმინაციული ფონი?
ა) ან­­­ტი­­დის­­­კ­­­რი­­მი­­ნა­­ცი­­უ­­ლი სტან­­­დარ­­­ტე­­ბი მოქ­­­მე­­დებს
თა­­ნამ­­­შ­­­რომ­­­ლის აყ­­­ვა­­ნი­­სა და სამ­­­სა­­ხუ­­რი­­დან დათხოვ­­­
ნის პრაქ­­­ტი­­კა­­ზე
გ) გაგ­­­ვაჩ­­­ნია უმ­­­ცი­­რე­­სო­­ბე­­ბის და­­საქ­­­მე­­ბის წა­­ხა­­
ლი­­სე­­ბის პო­­ლი­­ტი­­კა. გვყავს შეზღუ­­დუ­­ლი შე­­საძ­­­
ლებ­­­ლო­­ბე­­ბის მქო­­ნე პი­­რი თა­­ნამ­­­შ­­­რომ­­­ლე­­ბი

ბ) გაგ­­­ვაჩ­­­ნია უმ­­­ცი­­რე­­სო­­ბე­­ბის და­­საქ­­­მე­­ბის წა­­ხა­­ლი­­სე­­ბის დ) გაგ­­­ვაჩ­­­ნია ქალ­­­თა მე­­ნე­­ჯე­­რულ პო­­ზი­­ცი­­ა­­ზე წა­­

პო­­ლი­­ტი­­კა. გვყავს თა­­ნამ­­­შ­­­რომ­­­ლე­­ბი, რომ­­­ლე­­ბიც ეთ­­­ ხა­­ლი­­სე­­ბის პო­­ლი­­ტი­­კა

54 ნი­­კურ ან რე­­ლი­­გი­­ურ უმ­­­ცი­­რე­­სო­­ბებს წარ­­­მო­­ად­­­გე­­ნენ ე) სა­­ერ­­­თოდ არ მოქ­­­მე­­დებს

58%
ვ) არ ვიცი / უარი პა­­სუხ­­­ზე
სხვა პა­­სუ­­ხი

45%

36% 36%

28% 26%
25%
23%
22% 22% 21% 19% 21%
16%
13% 14% 14%
12%
7%
5% 5% 6% 5% 6%
4% 4%
2% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 ქა­ლი თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბის პრო­პორ­ცი­უ­ლი გა­ნა­წი­ლე­ბის მი­ხედ­ვით გა­მო­იკ­ვე­თა შემ­დე­გი მიგ­ნე­ბე­ბი: მსხვი­
ლი ზო­მის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის 39%-ში ქა­ლი თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა 50%-ს აჭარ­ბებს, იგი­ვე მაჩ­ვე­ნე­
ბე­ლი სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 25%-ში, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 23%-ში და­ფიქ­სირ­და. ამ
სა­კითხ­თან და­კავ­ში­რე­ბით, არ ვლინ­დე­ბა სხვა­ო­ბა წი­ნა წლის კვლე­ვის შე­დე­გებ­თან მი­მარ­თე­ბა­ში. ქა­ლი
თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბი არ ჰყავს მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 1%-ს, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 5%-ს და მცი­
რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 22%-ს (იხ. გრა­ფი­კი 33). შე­და­რე­ბის­თ­ვის, ეს მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბი 2019 წლის კვლე­ვა­ში
იყო შემ­დე­გი: „არ გვყავს ქა­ლი თა­ნამ­შ­რო­მე­ლი” პა­სუ­ხად არც ერთ მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ა­ში და­ფიქ­სი­
რე­ბუ­ლა, მა­შინ რო­დე­საც სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში იყო 2%, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში - 19%.
რაც შე­ე­ხე­ბა ქალ მე­ნე­ჯე­რებს, მსხვი­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის 30%-მა, ხო­ლო სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 23%-
მა, აღ­ნიშ­ნა, რომ მა­თი მე­ნე­ჯე­რე­ბის 50%-ზე მეტს წარ­მო­ად­გე­ნენ ქა­ლე­ბი. მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 38%-
ის თქმით კი მათ სა­ერ­თოდ არ ჰყავთ ქა­ლი მე­ნე­ჯე­რე­ბი, ხო­ლო ყვე­ლა­ზე ხში­რად, მცი­რე ზო­მის კომ­პა­
ნი­ე­ბის 18% შემ­თხ­ვე­ვა­ში გვხვდე­ბა სი­ტუ­ა­ცი­ა, რო­დე­საც ქა­ლი მე­ნე­ჯე­რე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა 5%-ზე ნაკ­ლე­ბია
(იხ. გრა­ფი­კი 34). ამ შემ­თხ­ვე­ვა­შიც, შე­დე­გე­ბი წი­ნა წლის კვლე­ვის შე­სა­ბა­მი­სია და, ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბე­ბით,
მკვეთ­რი ცვლი­ლე­ბე­ბი არ გა­მოვ­ლე­ნი­ლა. მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში ქა­ლი მე­ნე­ჯე­რე­ბის პრო­ცენ­ტუ­ლი
გა­ნა­წი­ლე­ბა შე­იც­ვა­ლა: 2019 წლის კვლე­ვა­ში მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 18% აღ­ნიშ­ნავ­და, რომ მათ ორ­გა­
ნი­ზა­ცი­ა­ში ქა­ლი მე­ნე­ჯე­რე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა აღე­მა­ტე­ბა 75%-ს, ხო­ლო 2020 წლის კვლე­ვა­ში ეს მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი
8%-მდეა შემ­ცი­რე­ბუ­ლი. სა­ბო­ლოო ჯამ­ში, შე­იძ­ლე­ბა ით­ქ­ვას, რომ ქა­ლი თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბის და მე­ნე­ჯე­რე­
ბის პრო­პორ­ცი­უ­ლი წი­ლი უფ­რო მე­ტია მსხვილ და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­ში, ვიდ­რე მცი­რე ზო­მის
კომ­პა­ნი­ებ­ში.

გრაფიკი 33. 2020 წლის მონაცემები

როგორია ქალების პროცენტული რაოდენობა თანამშრომლებს შორის თქვენს კომპანიაში?

ა) ქალების რაოდენობა 5%-ზე ნაკლებია ე) ქალების პროცენტული რაოდენობა

75%-ს აჭარბებს 55
ბ) ქალების რაოდენობა 5%-25%-მდეა
ვ) არ გვყავს ქალები კომპანიაში
გ) ქალების პროცენტული რაოდენობა 25%-ს აჭარბებს
ზ) არ ვიცი / უარი პასუხზე
დ) ქალების პროცენტული რაოდენობა 50%-ს აჭარბებს

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
39%

27% 26% 25%

23%
21% 22%
19% 19%
17% 18% 19%
16%
15% 13%
9% 11% 11% 11% 11%
9%
4% 5% 5%
3% 1% 2%
2%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 33. 2019 წლის მონაცემები
როგორია ქალების პროცენტული რაოდენობა თანამშრომლებს შორის თქვენს კომპანიაში?

ა) ქალების რაოდენობა 5%-ზე ნაკლებია ე) ქალების პროცენტული რაოდენობა

75%-ს აჭარბებს
ბ) ქალების რაოდენობა 5%-25%-მდეა
ვ) არ გვყავს ქალები კომპანიაში
გ) ქალების პროცენტული რაოდენობა 25%-ს აჭარბებს
ზ) არ ვიცი / უარი პასუხზე
დ) ქალების პროცენტული რაოდენობა 50%-ს აჭარბებს

33%
29%
27%

19% 19% 19% 20% 19% 19%

19% 18% 18%
15% 16%
13% 13% 14%
9% 11% 11% 11%
8%
6% 5%
2% 3% 2%
0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 34. 2020 წლის მონაცემები

როგორია ქალი მენეჯერების პროცენტული რაოდენობა თქვენს კომპანიაში?

56
ა) მენეჯერი ქალების რაოდენობა 5%-ზე ნაკლებია დ) მენეჯერი ქალების პროცენტული რაოდენობა
50%-ს აჭარბებს
ბ) მენეჯერი ქალების რაოდენობა 5%-25%-მდეა
ე) მენეჯერი ქალების პროცენტული რაოდენობა
გ) მენეჯერი ქალების პროცენტული რაოდენობა 25%-ს
75%-ს აჭარბებს
აჭარბებს
ვ) არ გვყავს მენეჯერი ქალები კომპანიაში
38%
ზ) არ ვიცი / უარი პასუხზე
30%
27%
23%
20% 20% 18%
17% 18% 18% 17%
15% 16% 14%
10% 10% 11% 12%
10% 10% 8%
8% 9%
4% 6% 5%
2% 3%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 34. 2019 წლის მონაცემები

როგორია ქალი მენეჯერების პროცენტული რაოდენობა თქვენს კომპანიაში?

ა) მენეჯერი ქალების რაოდენობა 5%-ზე ნაკლებია დ) მენეჯერი ქალების პროცენტული რაოდენობა

50%-ს აჭარბებს
ბ) მენეჯერი ქალების რაოდენობა 5%-25%-მდეა
ე) მენეჯერი ქალების პროცენტული რაოდენობა
გ) მენეჯერი ქალების პროცენტული რაოდენობა 25%-ს
75%-ს აჭარბებს
აჭარბებს
ვ) არ გვყავს მენეჯერი ქალები კომპანიაში
38%
ზ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

29%
25% 24%
22% 21%
18% 18% 18% 18%
17% 16%
14% 14%
11% 12% 11% 12%
8% 10% 9% 10%
7% 8%
3% 4% 3%
2%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 35. 2020 წლის მონაცემები მუშაობენ თუ არა თქვენთან 16 წლამდე

პირები თქვენს ორგანიზაციაში?

ა) კი ბ) არა გ) არ ვიცი /
უარი პასუხზე

57

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში

0% 99% 0% 1% 98% 1% 1% 99% 0% 0% 99% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 35. 2019 წლის მონაცემები
მუშაობენ თუ არა 16 წლამდე პირები
თქვენს ორგანიზაციაში?

ა) კი

ბ) არა

გ) არ ვიცი /
უარი პასუხზე

1% 95% 4% 2% 86% 11% 1% 97% 2% 0% 99% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გამოვლინდა, რომ ჯანდაცვის და შრომის უსაფრთხოების, სამუშაო ადგილზე დისკრიმინაციის აკრძალვის

და თანაბარი ღირებულების შრომის თანაბარი ანაზღაურების შრომითი სტანდარტები გამოკითხული
მსხვილი და საშუალო ზომის კომპანიების უმეტესობაში დანერგილია; გამონაკლისია მცირე ზომის
კომპანიების 28%, სადაც არცერთი ზემოთ აღნიშნული სტანდარტი არ არის დანერგილი (იხ. გრაფიკი
36). 2019 წლის კვლევაში, გამოკითხული კომპანიების 19% აღნიშნავდა, რომ მათ ესა თუ ის შრომითი
58
სტანდარტი არ ჰქონდათ დანერგილი; 2020 წლის კვლევის ფარგლებში კი აღნიშნული მაჩვენებელი 15%-
მდეა შემცირებული (საერთო განაწილება) (იხ. გრაფიკი 36).
 გრაფიკი 36. 2020 წლის მონაცემები
აქვს თუ არა კომპანიას დანერგილი შემდეგი შრომითი სტანდარტები

87% ა) ჯანდაცვა და შრომის ბ) დისკრიმინაციის აკრძალვა

უსაფრთხოების სტანდარტები სამუშაო ადგილზე
79% გ) თანაბარი ღირებულების
შრომის თანაბარი ანაზღაურება
68% 68% დ) არ გვაქვს ზემოთ აღნიშნული
67%
სტანდარტები

56% ე) არ ვიცი / უარი პასუხზე

48%
47%
45%
43%

30%
28% 28%

20%
15%
12%
10%
7%
6%
2%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 36. 2019 წლის მონაცემები ა) ჯანდაცვა და შრომის

უსაფრთხოების სტანდარტები
აქვს თუ არა კომპანიას დანერგილი შემდეგი
ბ) დისკრიმინაციის აკრძალვა
შრომითი სტანდარტები
სამუშაო ადგილზე
72% გ) თანაბარი ღირებულების შრომის
68% თანაბარი ანაზღაურება 59
62% დ) არ გვაქვს ზემოთ აღნიშნული
59%
56% სტანდარტები

50% ე) არ ვიცი / უარი პასუხზე

48%

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
44% 44%
სხვა პასუხი
39%

32% 33%
31%

19% 17% 18% 19%

16%
13%

6%
2% 3%
1% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 ნაწილი 5 გარემოს დაცვა, ნარჩენების მართვა
და კორუფციასთან ბრძოლა

კითხ­ვა­რის ამ ნა­წი­ლის მი­ზანს წარ­მო­ად­გენ­და იმის დად­გე­ნა, თუ რა სა­ხის დო­კუ­მენ­ტებ­ში აქვთ გა­წე­
რი­ლი სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მედ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებს გა­რე­მოს დაც­ვის და ნარ­ჩე­ნე­ბის მარ­თ­ვის პრინ­ცი­პე­ბი;
რამ­დე­ნად ხდე­ბა გა­რე­მოს დაც­ვის სა­კითხე­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბა და აქვთ თუ არა ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით შე­
მუ­შა­ვე­ბუ­ლი მე­ქა­ნიზ­მე­ბი; რო­გორ არის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის ში­და დო­კუ­მენ­ტა­ცი­ა­ში ან­ტი­კო­
რუფ­ცი­უ­ლი სტან­დარ­ტე­ბი და რო­გო­რია ამ სტან­დარ­ტე­ბის მო­ნი­ტო­რინ­გი­სა და პრე­ვენ­ცი­ის მე­ქა­ნიზ­მე­ბი.
ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის და შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბის სა­კითხე­ბის­გან გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბით, გა­რე­მოს დაც­ვას­თან და­
კავ­ში­რე­ბუ­ლი სა­კითხე­ბი ნაკ­ლე­ბა­დაა გა­წე­რი­ლი ფორ­მა­ლურ დო­კუ­მენ­ტებ­ში. სა­ერ­თო გა­ნა­წი­ლე­ბის მი­
ხედ­ვით გა­მოვ­ლინ­და, რომ გა­მო­კითხუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის 36%-ში არ არ­სე­ბობს დო­კუ­მენ­ტი გა­რე­მოს დაც­
ვას­თან და­კავ­ში­რე­ბულ სა­კითხებ­ზე. მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის გა­მო­კითხ­ვის შე­დე­გად,
ყვე­ლა­ზე ხში­რად აღი­ნიშ­ნა, რომ გა­რე­მოს დაც­ვის სა­კითხე­ბი გა­წე­რი­ლია გა­რე­მოს დაც­ვის სტან­დარ­ტებ­ში
(შესაბამისად 12% და 7%) და გა­რე­მოს დაც­ვის სტრა­ტე­გი­ა­ში (შესაბამისად 11% და 7%). ასე­ვე, გა­მო­კითხუ­
ლი მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 19%-მა, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 22%-მა, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­
პა­ნი­ე­ბის 13%-მა აღ­ნიშ­ნა, რომ გა­რე­მოს დაც­ვის სა­კითხე­ბი სხვა­დას­ხ­ვა დო­კუ­მენ­ტებ­ში აქვთ გა­წე­რი­ლი (იხ.
გრა­ფი­კი 37). 2019 წლის შე­დე­გე­ბის მი­ხედ­ვით, მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში უფ­რო ხში­რად
გვხვდე­ბო­და გა­რე­მოს დაც­ვის პო­ლი­ტი­კა­ში გა­წე­რი­ლი სტან­დარ­ტე­ბი.
რაც შე­ე­ხე­ბა ნარ­ჩე­ნე­ბის მარ­თ­ვის პრინ­ცი­პებს, გა­მო­კითხუ­ლი მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის მხო­ლოდ
12%-ში გვხვდე­ბა ნარ­ჩე­ნე­ბის მარ­თ­ვის ინ­ს­ტ­რუქ­ცი­ა, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში ყვე­ლა­ზე ხში­რად 9%-
ში გვხვდე­ბა ნარ­ჩე­ნე­ბის მარ­თ­ვის სა­მოქ­მე­დო გეგ­მა, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში მხო­ლოდ 3%-ში
გვხვდე­ბა ნარ­ჩე­ნე­ბის მარ­თ­ვის ინ­ს­ტ­რუქ­ცი­ა. მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 20%-ში, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­
ნი­ე­ბის 34%-ში, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 51%-ში სა­ერ­თოდ არ არ­სე­ბობს მსგავ­სი დო­კუ­მენ­ტი (იხ.
გრა­ფი­კი 38). 2019 წელს თუ შე­ვა­და­რებთ, ყვე­ლა ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში ყვე­ლა­ზე ხში­რად და­სა­ხე­ლე­ბუ­ლი
დო­კუ­მენ­ტი ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით იყო ნარ­ჩე­ნე­ბის მარ­თ­ვის სტრა­ტე­გია (მსხვილი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 21%-ში,
სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 14%-ში და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 6%-ში).

60
 გრაფიკი 37. 2020 წლის მონაცემები

რა სახის დოკუმენტში გაქვთ გაწერილი გარემოს დაცვის პრინციპები თქვენს

ორგანიზაციაში?

ა) გარემოს დაცვის სტრატეგია დ) გარემოს დაცვის სტანდარტები ზ) არ არსებობს მსგავსი დოკუმენტი

ბ) გარემოს დაცვის პოლიტიკა ე) გარემოს დაცვის ინსტრუქცია თ) სხვა დოკუმენტის ნაწილია
გ) გარემოს დაცვის კონცეფცია ვ) გარემოს დაცვის სამოქმედო ი) არ ვიცი / უარი პასუხზე
გეგმა
47%

36% 34%
32% 32%
28%
24%
22%
18% 18%
13%
11% 12%
19%
6% 6% 5% 6% 7% 7% 6%
6%
3% 2% 3% 2% 4% 1% 1% 4%
1% 2% 1% 1% 1% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 37. 2019 წლის მონაცემები

რა სახის დოკუმენტში გაქვთ გაწერილი გარემოს დაცვის

პრინციპები თქვენს ორგანიზაციაში?

ა) გარემოს დაცვის სტრატეგია ვ) გარემოს დაცვის სამოქმედო გეგმა

61
ბ) გარემოს დაცვის პოლიტიკა ზ) არ არსებობს მსგავსი დოკუმენტი

გ) გარემოს დაცვის კონცეფცია თ) სხვა დოკუმენტის ნაწილია 56%

დ) გარემოს დაცვის სტანდარტები ი) არ ვიცი / უარი პასუხზე

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
ე) გარემოს დაცვის ინსტრუქცია სხვა პასუხი
38%
35%

29% 29%
27%
23%
17%
17% 18%
12% 12%
10% 11% 10%
6% 9%
2% 8% 3%
3% 6% 6% 5% 5% 6%
5% 4% 4% 3% 4% 1% 5%
2% 3% 2% 0%
1% 1%
0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 38. 2020 წლის მონაცემები

რა სახის დოკუმენტში გაქვთ გაწერილი ნარჩენების მართვის პრინციპები თქვენს

ორგანიზაციაში?

ა) ნარჩენების მართვის სტრატეგია ვ) ნარჩენების მართვის სამოქმედო გეგმა

ბ) ნარჩენების მართვის პოლიტიკა ზ) არ არსებობს მსგავსი დოკუმენტი

გ) ნარჩენების მართვის კონცეფცია თ) სხვა დოკუმენტის ნაწილია

დ) ნარჩენების მართვის სტანდარტები ი) არ ვიცი / უარი პასუხზე

51%
ე) ნარჩენების მართვის ინსტრუქცია

38%
34% 34%
31%
28%
24%
20%
18%
15% 16%
11%
12%
9% 9%
7% 6% 7% 7% 8%
4% 4% 5% 6% 5%
2% 1% 2% 2% 2% 2% 3% 2%
0% 1% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 38. 2019 წლის მონაცემები

რა სახის დოკუმენტში გაქვთ გაწერილი ნარჩენების მართვის

პრინციპები თქვენს ორგანიზაციაში?

ა) ნარჩენების მართვის სტრატეგია ვ) ნარჩენების მართვის სამოქმედო გეგმა

62
ბ) ნარჩენების მართვის პოლიტიკა ზ) არ არსებობს მსგავსი დოკუმენტი

გ) ნარჩენების მართვის კონცეფცია თ) სხვა დოკუმენტის ნაწილია

53%
დ) ნარჩენების მართვის სტანდარტები ი) არ ვიცი / უარი პასუხზე

ე) ნარჩენების მართვის ინსტრუქცია სხვა პასუხი

34%
29% 29%
27% 27% 27%

21%
14%
15% 14%
13% 12% 10% 12%
11% 11%
5% 8% 8%
6% 6% 6% 7% 6% 6%
2% 6% 5% 2%
2% 2% 2% 4% 3% 1%
2%
4%
1% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 აღმოჩნდა, რომ გარემოს დაცვისა და მასზე მავნე ზემოქმედების პრევენციის კუთხით, როგორც
2019 ასევე 2020 წლის კვლევის ფარგლებში გამოკითხული კომპანიების უმეტესი ნაწილი მიმართავს
დასუფთავებას (2020 წლის მონაცემებით - 27%), მწვანე ნარგავების გაშენებას (16%), ასევე აქტუალურია
მწვანე აქციებში მონაწილეობა და კომპანიის მიერ განხორციელებული ოპერაციების ზეგავლენის შეფასება
გარემოზე (11%-11%). თუმცა აღსანიშნავია, რომ გამოკითხული კომპანიების დიდი ნაწილი - მსხვილი ზომის
კომპანიების 16%, საშუალო ზომის კომპანიების 35%, ხოლო მცირე ზომის კომპანიების 54%, არანაირ
მექანიზმს არ იყენებს (იხ. გრაფიკი 39). აქედან გამომდინარე, შეიძლება ითქვას, რომ საქართველოში
მოქმედ კომპანიებში, გარემოს დაცვისა და მასზე მავნე ზემოქმედების პრევენციის კუთხით, მექანიზმები
ნაკლებად არის დანერგილი.

გრაფიკი 39. 2020 წლის მონაცემები

რა სახის ღონისძიებებს მიმართავთ გარემოს დაცვისა და მასზე მავნე ზემოქმედების

პრევენციის კუთხით?

ა) კომ­პა­ნი­ის მი­ერ გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბუ­ლი ოპე­რა­ცი­ე­ბის ე) ენერ­გო­ე­ფექ­ტუ­რი ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა

ზე­გავ­ლე­ნის შე­ფა­სე­ბა გა­რე­მო­ზე. უარ­ყო­ფი­თი ზე­მოქ­
მე­დე­ბის შემ­ცი­რე­ბა და პე­რი­ო­დუ­ლი მო­ნი­ტო­რინ­გი ვ) მე­ო­რა­დი ქა­ღალ­დის გა­მო­ყე­ნე­ბა

ბ) და­სუფ­თა­ვე­ბა ზ) კონ­კ­რე­ტულ ღო­ნის­ძი­ე­ბებს არ ვა­ხორ­ცი­ე­ლებთ

გ) მწვა­ნე ნარ­გა­ვე­ბის გა­შე­ნე­ბა თ) არ ვი­ცი/ უარი პა­სუხ­ზე

დ) მწვა­ნე აქ­ცი­ებ­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა

54%

42%
39%
35%
32% 31%
27% 27%
24%
22%
21%
19% 19%
16% 16% 17%
15%
13% 13% 13% 14% 63
11% 11%
5% 6% 6% 7% 6%
3% 3% 3%
1%

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე
 გრაფიკი 39. 2019 წლის მონაცემები

რა სახის ღონისძიებებს მიმართავთ გარემოს დაცვისა და მასზე მავნე ზემოქმედების

პრევენციის კუთხით?

ა) კომ­პა­ნი­ის მი­ერ გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბუ­ლი ოპე­რა­ცი­ე­ბის ზე­ ე) ენერ­გო­ე­ფექ­ტუ­რი ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა

გავ­ლე­ნის შე­ფა­სე­ბა გა­რე­მო­ზე. უარ­ყო­ფი­თი ზე­მოქ­მე­დე­
ბის შემ­ცი­რე­ბა და პე­რი­ო­დუ­ლი მო­ნი­ტო­რინ­გი ვ) მე­ო­რა­დი ქა­ღალ­დის გა­მო­ყე­ნე­ბა

ბ) და­სუფ­თა­ვე­ბა ზ) კონ­კ­რე­ტულ ღო­ნის­ძი­ე­ბებს არ ვა­ხორ­ცი­ე­ლებთ

გ) მწვა­ნე ნარ­გა­ვე­ბის გა­შე­ნე­ბა თ) არ ვი­ცი/ უარი პა­სუხ­ზე

დ) მწვა­ნე აქ­ცი­ებ­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა სხვა პა­სუ­ხი

55%

39% 38%
36%
32% 32%
29%
27%
25%
22%
22% 21%
20%
16% 18% 16% 16%
13% 14%
11% 12%
11% 8%
6% 10% 9%
7% 8%
4% 4% 5%
3% 3% 3% 4%
2%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

რაც შე­ე­ხე­ბა კო­რუფ­ცი­ას­თან ბრძო­ლის პრინ­ცი­პებს, ძი­რი­თა­დი დო­კუ­მენ­ტი, სა­დაც ეს სა­კითხია გა­წე­რი­
64 ლი, არის წეს­დე­ბა. უნ­და აღი­ნიშ­ნოს რომ, კვლე­ვის შე­დე­გე­ბის მი­ხედ­ვით, კომ­პა­ნი­ე­ბის ზო­მის ზრდას­თან
ერ­თად, უფ­რო ხში­რად ვხვდე­ბით კომ­პა­ნი­ის ში­და დო­კუ­მენ­ტა­ცი­ა­ში გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბულ ან­ტი­კო­რუფ­ცი­ულ
სტან­დარ­ტებს (იხ. გრა­ფი­კი 40). აღ­ნიშ­ნულ სა­კითხ­თან და­კავ­ში­რე­ბით, წი­ნა კვლე­ვას­თან შე­და­რე­ბით, არ
გვხვდე­ბა გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლი მიგ­ნე­ბე­ბი.
ან­ტი­კო­რუფ­ცი­უ­ლი სტან­დარ­ტე­ბის შეს­რუ­ლე­ბის მო­ნი­ტო­რინ­გის და პრე­ვენ­ცი­ის მე­ქა­ნიზ­მე­ბად, გა­მო­
კითხუ­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის უმე­ტე­სო­ბა (განურჩევლად კომ­პა­ნი­ის ზო­მი­სა) ასა­ხე­ლებს ში­და მო­ნი­ტო­რინ­გის
სამ­სა­ხუ­რის პე­რი­ო­დულ დაკ­ვირ­ვე­ბას, ში­და სა­ჩივ­რის მე­ქა­ნიზ­მებს და ადა­მი­ა­ნუ­რი რე­სურ­სე­ბის მარ­თ­ვის
სამ­სა­ხუ­რის მი­ერ გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბულ დაკ­ვირ­ვე­ბებს. მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, გა­მო­კითხუ­
ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის 6% აღ­ნიშ­ნავს, რომ არ აქვთ შე­სა­ბა­მი­სი მე­ქა­ნიზ­მი და­ნერ­გი­ლი ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით
(იხ. გრა­ფი­კი 41). წი­ნა წლის კვლე­ვას­თან შე­და­რე­ბით, აღ­ნიშ­ნუ­ლი სა­კითხ­თან და­კავ­ში­რე­ბით ძი­რი­თა­დი
ტრენ­დე­ბი არ შეც­ვ­ლი­ლა.
 გრაფიკი 40. 2020 წლის მონაცემები
როგორ არის გათვალისწინებული კომპანიის შიდა
დოკუმენტაციაში ანტიკორუფციული სტანდარტები?

ა) კორუფციასთან ბრძოლის პრინციპები გ) კორუფციასთან ბრძოლის პრინციპები

წესდებაშია გაწერილი სტრატეგიულ დოკუმენტშია ჩაწერილი
ბ) კორუფციასთან ბრძოლის პრინციპები დ) არ არის საერთოდ გათვალისწინებული
ეთიკის კოდექსშია დაფიქსირებული ე) არ ვიცი/ უარი პასუხზე
49%
სხვა პასუხი

39%
35%
33% 34% 32%
34%
30%
26% 27%

15%
14%
8% 10%
7% 11%
3% 4% 3%
1% 3% 1% 1% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 40. 2019 წლის მონაცემები

როგორ არის გათვალისწინებული კომპანიის შიდა
დოკუმენტაციაში ანტიკორუფციული სტანდარტები?

ა) კორუფციასთან ბრძოლის პრინციპები გ) კორუფციასთან ბრძოლის პრინციპები

წესდებაშია გაწერილი სტრატეგიულ დოკუმენტშია ჩაწერილი
ბ) კორუფციასთან ბრძოლის პრინციპები დ) არ არის საერთოდ გათვალისწინებული
65
ეთიკის კოდექსშია დაფიქსირებული ე) არ ვიცი/ უარი პასუხზე
სხვა პასუხი

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
41%
37% 39%
36%
35%
32%
29% 29%
25% 26%

16%
15%

9% 10%
5% 6% 6% 5%
2% 3% 1% 2% 2% 2%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 41. 2020 წლის მონაცემები

როგორია ანტიკორუფციული სტანდარტების შესრულების მონიტორინგისა და პრევენციის

მექანიზმები თქვენს ორგანიზაციაში?

ა) შიდა მონიტორინგის სამსახური ახორციელებს ე) ორგანიზაცია ქირაობს გარე ორგანიზაციას

პერიოდულ დაკვირვებას მონიტორინგის წარმოებისთვის
ბ) ადამიანური რესურსების მართვის სამსახური ვ) არ არსებობს არანაირი მექანიზმი
ახორციელებს პერიოდულ დაკვირვებას
ზ) არ ვიცი / უარი პასუხზე
გ) მოქმედებს შიდა საჩივრის მექანიზმი
* კითხვა დაესვა მხოლოდ იმ კომპანიებს,
დ) სპეციალური კომისია სწავლობს არსებულ რომლებმაც ანტიკორუფციული სტანდარტების
მდგომარეობას გარკვეული პერიოდულობით დოკუმენტაციაში ასახვის შესახებ დააფიქსირეს
დადებითი პასუხი (352 რესპონდენტი).
31%

22%

16% 16%
11%
8% 8% 8% 9%
6% 5% 5% 6%
4% 4% 4% 5% 3% 1% 3%
1% 1% 1% 3%
1% 0% 0% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 41. 2019 წლის მონაცემები

როგორია ანტიკორუფციული სტანდარტების შესრულების მონიტორინგისა და პრევენციის

მექანიზმები თქვენს ორგანიზაციაში?

ა) ში­და მო­ნი­ტო­რინ­გის სამ­სა­ხუ­რი ახორ­ცი­ე­ლებს პე­ ე) ორ­გა­ნი­ზა­ცია ქი­რა­ობს გა­რე ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ას

66 რი­ო­დულ დაკ­ვირ­ვე­ბას მო­ნი­ტო­რინ­გის წარ­მო­ე­ბის­თ­ვის

ბ) ადა­მი­ა­ნუ­რი რე­სურ­სე­ბის მარ­თ­ვის სამ­სა­ხუ­რი ვ) არ არ­სე­ბობს არა­ნა­ი­რი მე­ქა­ნიზ­მი

ახორ­ცი­ე­ლებს პე­რი­ო­დულ დაკ­ვირ­ვე­ბას
ზ) არ ვიცი / უარი პა­სუხ­ზე
გ) მოქ­მე­დებს ში­და სა­ჩივ­რის მე­ქა­ნიზ­მი
სხვა პა­სუ­ხი
დ) სპე­ცი­ა­ლუ­რი კო­მი­სია სწავ­ლობს არ­სე­ბულ მდგო­
მა­რე­ო­ბას გარ­კ­ვე­უ­ლი პე­რი­ო­დუ­ლო­ბით

26%

13% 14%
13% 13%
10% 11%
6% 7% 7% 7%
5% 4% 6%
3% 4% 3% 2% 2% 3% 0% 3%
1% 1% 3% 1% 1% 0%
0% 0% 0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 ნაწილი 6 ქველმოქმედება, სხვადასხვა
სფეროს განვითარების მხარდაჭერა

ინტერვიუს ამ ნაწილის მიზანს წარმოადგენდა იმის გამოკვლევა, თუ როგორ ხდება ქველმოქმედების

პროცესის ორგანიზება კომპანიებში და რომელ მიმართულებებს უკავშირდება საქართველოში მოქმედი
ორგანიზაციების კორპორაციული პასუხისმგებლობა.
ქველმოქმედების კრიტერიუმები და პროცესი ფორმალურად გამოკითხული მცირე ბიზნეს კომპანიების
უმეტესობას არ აქვს გაწერილი (62%), რაც შეეხება მსხვილ და საშუალო ზომის კომპანიებს, უმეტეს
შემთხვევაში, ქველმოქმედების პროცესის ორგანიზება/კოორდინაცია/განხორციელება ხდება თავად
ორგანიზაციის წარმომადგენელთა მიერ (მსხვილი ზომის კომპანიების 43% შემთხვევაში, ხოლო საშუალო
ზომის კომპანიების 44% შემთხვევაში) (იხ. გრაფიკი 42). თუ შევადარებთ 2019 წლის მონაცემებს,
აღინიშნება დადებითი დინამიკა ქველმოქმედების პროცესის ორგანიზების წესის დადგენის კუთხით,
ვინაიდან წინა კვლევის ფარგლებში, ყველაზე ხშირად დაფიქსირებული პასუხი (ყველა ზომის კომპანიების
შემთხვევაში) „არ არის დადგენილი წესი” იყო (იხ. გრაფიკი 42).

გრაფიკი 42. 2020 წლის მონაცემები

როგორ ხდება ქველმოქმედების პროცესის ორგანიზება თქვენს ორგანიზაციაში?

ა) ჩვენი კომპანიის მიერ დაფუძნებული გ) დამოუკიდებელი ორგანიზაცია უწევს

საქველმოქმედო ორგანიზაცია მართავს პროცესს კოორდინაციას და ახორციელებს პროექტს
ბ) ჩვენი კომპანიის მიერ დაფუძნებული დ) ჩვენ თვითონ ვუწევთ ორგანიზებას და
საქველმოქმედო ორგანიზაცია უწევს კოორდინაციას, კოორდინაციას და თავად ვახორციელებთ
ხოლო დამოუკიდებელი ორგანიზაცია ახორციელებს
ე) არ არის დადგენილი წესი
პროექტს
ვ) არ ვიცი/ უარი პასუხზე
62% 67
სხვა პასუხი

48%

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
43% 44% 42%

34% 32%

20%
16%
13% 13%
9% 8%
5% 7% 5%
4% 4%
2% 3% 1% 1% 1%
0% 1% 0% 1% 2%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 42. 2019 წლის მონაცემები

როგორ ხდება ქველმოქმედების პროცესის ორგანიზება თქვენს ორგანიზაციაში?

ა) ჩვენი კომპანიის მიერ დაფუძნებული გ) დამოუკიდებელი ორგანიზაცია უწევს
საქველმოქმედო ორგანიზაცია მართავს პროცესს კოორდინაციას და ახორციელებს პროექტს
ბ) ჩვენი კომპანიის მიერ დაფუძნებული დ) ჩვენ თვითონ ვუწევთ ორგანიზებას და
საქველმოქმედო ორგანიზაცია უწევს კოორდინაციას, კოორდინაციას და თავად ვახორციელებთ
ხოლო დამოუკიდებელი ორგანიზაცია ახორციელებს
ე) არ არის დადგენილი წესი 66%
პროექტს
ვ) არ ვიცი/ უარი პასუხზე

52% სხვა პასუხი

47%

40%

27%
22% 24%
19% 19% 18%
17%

8% 9%
7% 6% 7%
3% 5% 4%
1% 1% 2% 2% 1% 1% 0% 0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

ყვე­ლა­ზე პო­პუ­ლა­რუ­ლი თე­მე­ბი, რომ­ლებ­საც 2019 წლის მდგო­მა­რე­ო­ბით, უკავ­შირ­დე­ბო­და სა­ქარ­თ­ვე­

ლო­ში მოქ­მე­დი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის აქ­ტი­ვო­ბე­ბი იყო: სი­ღა­რი­ბის დაძ­
ლე­ვა, შიმ­ში­ლის აღ­მოფხ­ვ­რა და ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბის წე­სის პო­პუ­ლა­რი­ზა­ცი­ა. პან­დე­მი­ის გავ­ლე­ნის შე­დე­
გად კი, 2020 წლის კვლე­ვის მი­ხედ­ვით, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მე­დი კომ­პა­ნი­ე­ბის საქ­მი­ა­ნო­ბა, ძი­რი­თა­დად,
კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის შემ­დეგ თე­მებს უკავ­შირ­დე­ბა: სი­ღა­რი­ბის ყვე­ლა ფორ­მის აღ­მოფხ­
ვ­რა (33%), შიმ­ში­ლის აღ­მოფხ­ვ­რა, სა­სურ­სა­თო უსაფ­რ­თხო­ე­ბი­სა და გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბუ­ლი კვე­ბის მიღ­წე­ვა
68 და მდგრა­დი სოფ­ლის მე­ურ­ნე­ო­ბის ხელ­შეწყო­ბა (30%), არც ერთ ჩა­მოთ­ვ­ლილ მი­მარ­თუ­ლე­ბას (28%),
ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბი­სა და კე­თილ­დღე­ო­ბის უზ­რუნ­ველ­ყო­ფა ყვე­ლა ასა­კის ადა­მი­ა­ნის­თ­ვის (17%); ხო­ლო
გენ­დე­რუ­ლი თა­ნას­წო­რო­ბის მიღ­წე­ვა და პარ­ტ­ნი­ო­რო­ბა მდგრა­დი გან­ვი­თა­რე­ბის მიზ­ნე­ბის მი­საღ­წე­ვად
თა­ნაბ­რად მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი აღ­მოჩ­ნ­და (10-10%). რო­გორც აღ­მოჩ­ნ­და, კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­
ბის პრი­ო­რი­ტე­ტუ­ლი მი­მარ­თუ­ლე­ბე­ბი მკვეთ­რად არ შეც­ვ­ლი­ლა, მხო­ლოდ ცალ­კე­უ­ლი მი­მარ­თუ­ლე­ბე­ბის
მხრივ გა­მო­იკ­ვე­თა ზრდა­დი დი­ნა­მი­კა და მე­ტი ჩარ­თუ­ლო­ბა ბიზ­ნე­სის მხრი­დან (იხ. ცხრი­ლი 1).
ცხრილი 1. 2020 წლის მონაცემები

ქვე­მოთ ჩა­მოთ­ვ­ლილ რო­მელ მი­

მარ­თუ­ლე­ბებს უკავ­შირ­დე­ბა თქვე­ნი
საერთო
კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ განაწილება
მსხვილი საშუალო მცირე
ბის პრო­ექ­ტე­ბი? (შესაძლებელია
რამ­დე­ნი­მე პა­სუ­ხი)

ა) სი­ღა­რი­ბის ყვე­ლა ფორ­მის აღ­მოფხ­

ვ­რა 33% 48% 41% 17%

ბ) შიმ­­­­­­­ში­­­­ლის აღ­­­­­­­მოფხ­­­­­­­ვ­­­­­­­რა, სა­­­­სურ­­­­­­­სა­­­­თო

უსაფ­­­­­­­რ­­­­­­­თხო­­­ე­­­­ბი­­­­სა და გა­­­უმ­­­­­­­ჯო­­­­ბე­­­­სე­­­­ბუ­­­­ლი
კვე­­­­ბის მიღ­­­­­­­წე­­­­ვა და მდგრა­­­­დი სოფ­­­­­­­ლის 30% 39% 40% 14%
მე­­­ურ­­­­­­­ნე­­­ო­­­­ბის ხელ­­­­­­­შეწყო­­­­ბა

გ) ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბი­სა და კე­თილ­დღე­

ო­ბის უზ­რუნ­ველ­ყო­ფა ყვე­ლა ასა­კის 17% 36% 19% 6%
ადა­მი­ა­ნის­თ­ვის

დ) ინ­კ­ლუ­ზი­უ­რი და თა­ნას­წო­რი გა­ნათ­

ლე­ბის უზ­რუნ­ველ­ყო­ფა და უწყ­ვე­ტი
სწავ­ლის შე­საძ­ლებ­ლო­ბის შექ­მ­ნა ყვე­ 7% 16% 8% 2%
ლას­თ­ვის

ე) გენ­­­დე­­რუ­­ლი თა­­ნას­­­წო­­რო­­ბის მიღ­­­წე­­ვა

და ყვე­­ლა ქა­­ლი­­სა და გო­­გო­­ნას შე­­საძ­­­ 10% 21% 11% 4%
ლებ­­­ლო­­ბის გა­­უმ­­­ჯო­­ბე­­სე­­ბა
69
ვ) წყლის მდგრა­დი მარ­თ­ვი­სა და სა­ნი­
ტა­რუ­ლი ნორ­მე­ბის დაც­ვის სა­ყო­ველ­ 3% 9% 4% 1%
თაო უზ­რუნ­ველ­ყო­ფა

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
ზ) ხელ­­­მი­­საწ­­­ვ­­­დო­­მი, სა­­ი­­მე­­დო, სტა­­ბი­­ლუ­­
რი და თა­­ნა­­მედ­­­რო­­ვე ენერ­­­გი­­ის სა­­ყო­­ 5% 11% 5% 2%
ველ­­­თაო ხელ­­­მი­­საწ­­­ვ­­­დო­­მო­­ბა

თ) სტა­ბი­ლუ­რი, ინ­კ­ლუ­ზი­უ­რი და მდგრა­

დი ეკო­ნო­მი­კუ­რი ზრდის ხელ­შეწყო­ბა,
სრუ­ლი და პრო­დუქ­ტი­უ­ლი და­საქ­მე­ბა 4% 11% 4% 0%
და ღირ­სე­უ­ლი სა­მუ­შაო ყვე­ლას­თ­ვის
 საერთო
განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

ი) მდგრა­დი ინ­ფ­რას­ტ­რუქ­ტუ­რის შექ­

მ­ნა, ინ­კ­ლუ­ზი­უ­რი და გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი
ინ­დუს­ტ­რი­ა­ლი­ზა­ცი­ი­სა და ინო­ვა­ცი­ე­ბის 4% 9% 5% 1%
ხელ­შეწყო­ბა

კ) უთა­ნას­წო­რო­ბის შემ­ცი­რე­ბა ქვეყ­ნებ­ში

და ქვეყ­ნებს შო­რის 6% 9% 6% 4%

ლ) ქა­ლა­ქე­ბი­სა და და­სახ­ლე­ბე­ბის ინ­კ­

ლუ­ზი­უ­რი, უსაფ­რ­თხო და მდგრა­დი გან­ 2% 4% 3% 1%
ვი­თა­რე­ბა

მ) მდგრადი მოხმარება და წარმოება 7% 11% 8% 3%

ნ) კლი­მა­ტის ცვლი­ლე­ბი­სა და მი­სი ზე­ 1% 4% 1% 0%
გავ­ლე­ნის წი­ნა­აღ­მ­დეგ გა­და­უ­დე­ბე­ლი
ზო­მე­ბის გა­ტა­რე­ბა

ო) ოკე­ა­ნი­სა და ზღვის რე­სურ­სე­ბის კონ­ 0% 1% 1% 0%

სერ­ვა­ცია და მუდ­მი­ვი გა­მო­ყე­ნე­ბა გან­ვი­
თა­რე­ბის­თ­ვის

პ) დე­და­მი­წის ეკო­სის­ტე­მის დაც­ვა, აღ­დ­ 5% 11% 6% 1%

გე­ნა და მდგრა­დი გა­მო­ყე­ნე­ბა, ტყე­ე­ბის
გო­ნივ­რუ­ლი მარ­თ­ვა, გა­უ­და­ბუ­რე­ბის აღ­
კ­ვე­თა, ნი­ა­და­გის დეგ­რა­და­ცი­ის შე­ჩე­რე­
ბა და აღ­დ­გე­ნა-­გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბა, ბი­ომ­რა­
ვალ­ფე­როვ­ნე­ბის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა

70 ჟ) მშვი­დო­ბი­ა­ნი და ინ­კ­ლუ­ზი­უ­რი სა­ზო­ 2% 2% 2% 1%

გა­დო­ე­ბის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბის ხელ­შეწყო­ბა
მდგრა­დი გან­ვი­თა­რე­ბის­თ­ვის, მარ­თ­ლ­მ­
სა­ჯუ­ლე­ბის ხელ­მი­საწ­ვ­დო­მო­ბა ყვე­ლას­
თ­ვის, ეფექ­ტუ­რი, ან­გა­რიშ­ვალ­დე­ბუ­ლი
და ინ­კ­ლუ­ზი­უ­რი ინ­ს­ტი­ტუ­ცი­ე­ბის მშე­ნებ­
ლო­ბა ყვე­ლა დო­ნე­ზე

რ) პარ­­­ტ­­­ნი­­ო­­რო­­ბა მდგრა­­დი გან­­­ვი­­თა­­რე­­ 10% 14% 12% 6%

ბის მიზ­­­ნე­­ბის მი­­საღ­­­წე­­ვად

ს) არცერთს 28% 13% 19% 46%

ტ) არ ვიცი / უარი პასუხზე 18% 13% 15% 24%
 ნაწილი 7 ქველმოქმედება, სხვადასხვა
სფეროს განვითარების მხარდაჭერა

ინ­ტერ­ვი­უს ამ ნა­წი­ლის მი­ზანს კერ­ძო სექ­ტო­რის არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­თან თა­ნამ­შ­რომ­ლო­ბის

მზა­ო­ბის და ამ სა­ხის ურ­თი­ერ­თო­ბის მა­მო­ტი­ვი­რე­ბე­ლი და ხე­ლის­შემ­შ­ლე­ლი ფაქ­ტო­რე­ბის კვლე­ვა წარ­მო­
ად­გენ­და.
არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­თან პარ­ტ­ნი­ო­რულ პრო­ექ­ტებ­ში ჩარ­თ­ვის სურ­ვილს მსხვი­ლი ზო­მის
კომ­პა­ნი­ე­ბის 56%, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 42%, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის მხო­ლოდ 30%
გა­მოთ­ქ­ვამს (იხ. გრა­ფი­კი 43). 2019 წელ­თან შე­და­რე­ბით, აღ­ნიშ­ნუ­ლი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი, რო­გორც მსხვი­ლი
ზო­მის, ასე­ვე სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, მკვეთ­რად გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბუ­ლია (2019
წლის კვლე­ვის მაჩ­ვე­ნებ­ლე­ბით არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­თან პარ­ტ­ნი­ო­რო­ბის სურ­ვილს მსხვი­ლი
ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 26%, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 27%, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 21% გა­
მოთ­ქ­ვამ­და).
2019 წელს არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­თან პარ­ტ­ნი­ო­რულ პრო­ექ­ტებ­ში ჩარ­თ­ვის სურ­ვილს ძი­რი­თა­
დად იმ შემ­თხ­ვე­ვა­ში გა­მოთ­ქ­ვამ­დ­ნენ, თუ ასე­თი პრო­ექ­ტე­ბი ბიზ­ნე­სის გან­ვი­თა­რე­ბის ახალ შე­საძ­ლებ­ლო­
ბას მის­ცემ­დათ, აღ­ნიშ­ნუ­ლი ტრენ­დი შე­ნარ­ჩუნ­და 2020 წლის ფარ­გ­ლებ­შიც და გა­მო­კითხუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბი
კვლავ იმა­ვე მი­ზეზს ასა­ხე­ლე­ბენ არა­სამ­თავ­რო­ბო­ებ­თან პარ­ტ­ნი­ო­რულ პრო­ექ­ტებ­ში ჩარ­თ­ვის მო­ტი­ვად (იხ.
გრა­ფი­კი 44).
გა­მო­კითხუ­ლი ბიზ­ნე­სე­ბის უმე­ტე­სო­ბა, გან­სა­კუთ­რე­ბით მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბი, აღ­ნიშ­ნავს, რომ არა­
სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­თან პარ­ტ­ნი­ო­რულ პრო­ექ­ტებ­ში ჩარ­თ­ვის სურ­ვი­ლი არ აქვთ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­ში
არ­სე­ბუ­ლი არა­საკ­მა­რი­სი რე­სურ­სე­ბი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე (იხ. გრა­ფი­კი 45). 2019 წლის კვლე­ვას­თან შე­და­
რე­ბით, აღ­ნიშ­ნუ­ლი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი მკვეთ­რად არ შეც­ვ­ლი­ლა.

გრაფიკი 43. 2020 წლის მონაცემები

თუ აქამდე არ მიგიღიათ მონაწილეობა, გექნებოდათ თუ არა სურვილი, რომ ჩაერთოთ

არასამთავრობო ორგანიზაციასთან პარტნიორობის პროექტებში?
71
ა) დიახ ბ) არა გ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში

40% 26% 34% 56% 12% 32% 42% 21% 37% 30% 39% 31%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 43. 2019 წლის მონაცემები

თუ აქამდე არ მიგიღიათ მონაწილეობა, გექნებოდათ თუ არა სურვილი, რომ ჩაერთოთ

არასამთავრობო ორგანიზაციასთან პარტნიორობის პროექტებში?

ა) დიახ ბ) არა გ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

25% 22% 53% 26% 14% 60% 27% 18% 55% 21% 32% 47%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 44. 2020 წლის მონაცემები

რა შემთხვევაში ჩაერთვებოდით არასამთავრობო ორგანიზაციასთან პარტნიორობის
პროექტებში? (შესაძლებელია რამდენიმე პასუხი)

ა) თუ პროექტი ბიზნესის განვითარების ახალ გ) თუ პროექტში ჩართული იქნება საერთაშორისო

შესაძლებლობებს მომცემს ორგანიზაცია

ბ) თუ პროექტის დაგეგმვისა და დ) თუ საქართველოში იქნება შესაბამისი

72 განხორციელების ეტაპზე პროცესები გამართული საკანონმდებლო ბაზა
გამჭვირვალედ წარიმართება
სხვა პასუხი
* კითხვა დაესვა მხოლოდ იმ კომპანიებს, რომლებმაც
არასამთავრობო ორგანიზაციებთან პარტნიორულ
პროექტებში მონაწილეობასთან დაკავშირებით გასცეს
44% დადებითი პასუხი (420 რესპონდენტი).

37%
35%

28%

19%
15%
9% 11% 11%
7% 8%
5% 4%
1% 3% 4% 1% 2% 3%
0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 44. 2019 წლის მონაცემები
რა შემთხვევაში ჩაერთვებოდით არასამთავრობო ორგანიზაციასთან პარტნიორობის
პროექტებში? (შესაძლებელია რამდენიმე პასუხი)

ა) თუ პროექტი ბიზნესის განვითარების ახალ გ) თუ პროექტში ჩართული იქნება საერთაშორისო

შესაძლებლობებს მომცემს ორგანიზაცია

ბ) თუ პროექტის დაგეგმვისა და დ) თუ საქართველოში იქნება შესაბამისი

განხორციელების ეტაპზე პროცესები გამართული საკანონმდებლო ბაზა
გამჭვირვალედ წარიმართება
სხვა პასუხი

20% 21% 21%

17%

10%
7% 6% 6% 7% 7% 7%
4% 5% 3% 4% 3%
2% 2% 2% 2%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გრაფიკი 45. 2020 წლის მონაცემები

რატომ არ გაქვთ სურვილი ჩაერთოთ არასამთავრობო

ორგანიზაციასთან პარტნიორობის პროექტებში? (შესაძლებელია რამდენიმე პასუხი)

73
ა) არ გაქვთ საჭირო რესურსები დ) საქართველოში არაა შესაბამისი გამართული
საკანონმდებლო ბაზა
ბ) პროექტის დაგეგმვისა და განხორციელების
ეტაპზე პროცესები არ მიმდინარეობს ე) არ ვიცი / უარი პასუხზე
გამჭვირვალედ

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
სხვა პასუხი
გ) ასეთ პროექტებში არაა გათვალისწინებული
ძირითადი ბენეფიციარის-საზოგადოების აზრი * კითხვა დაესვა მხოლოდ იმ კომპანიებს, რომლებმაც
და მხოლოდ არასამთავრობო ორგანიზაცია არასამთავრობო ორგანიზაციებთან პარტნიორულ
წყვეტს ყველაფერს პროექტებში მონაწილეობასთან დაკავშირებით გასცეს
უარყოფითი პასუხი (276 რესპონდენტი).
18%
17%
13%
12%
9%
5%
3% 4% 4%
1% 1% 1% 3% 1% 1% 1% 1% 3% 1% 1% 3% 1%
0% 0%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 45. 2019 წლის მონაცემები

რატომ არ გაქვთ სურვილი ჩაერთოთ არასამთავრობო

ორგანიზაციასთან პარტნიორობის პროექტებში? (შესაძლებელია რამდენიმე პასუხი)

ა) არ გაქვთ საჭირო რესურსები გ) ასეთ პროექტებში არაა გათვალისწინებული

ბ) პროექტის დაგეგმვისა და განხორციელების
ეტაპზე პროცესები არ მიმდინარეობს
გამჭვირვალედ
ძირითადი ბენეფიციარის-საზოგადოების აზრი და
მხოლოდ არასამთავრობო ორგანიზაცია წყვეტს
ყველაფერს
დ) საქართველოში არაა შესაბამისი გამართული
საკანონმდებლო ბაზა

სხვა პასუხი

17%

9% 10%
9% 8% 9%
6%
2% 2% 3% 3%
1% 1% 1% 0% 1% 1% 1% 0% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

შ დ
ემ ა
აჯ სკ

მე ი
ამ ვნ

თ
ებ ა

ო
ელ

74
დ
ო
ლ
ო
გ
ია

კრ
კვ

იტ
ლ

ერ
მი

ევ

ია
ზ
ან

ა
ი
პა
სუ
ხი
სმ
გ
ებ
ლ
ო

კვ ალ
ბა

ან
ლ ი
ევ ზი
ის
 ნაწილი 8 ქველმოქმედება, სხვადასხვა
სფეროს განვითარების მხარდაჭერა

კვლე­ვის ამ ნა­წილ­ში, რეს­პონ­დენ­ტებს და­ეს­ვათ რამ­დე­ნი­მე შე­კითხ­ვა, რა­თა უფ­რო ღრმად გაგ­ვე­ა­ნა­ლი­
ზე­ბი­ნა თუ რა გავ­ლე­ნა მო­ახ­დი­ნა პან­დე­მი­ის მი­ერ გა­მოწ­ვე­ულ­მა კრი­ზი­სულ­მა სი­ტუ­ა­ცი­ამ ქარ­თუ­ლი კომ­პა­
ნი­ე­ბის ოპე­რი­რე­ბის სპე­ცი­ფი­კა­სა და კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის მი­მარ­თუ­ლე­ბა­ზე.
სა­ერ­თო გა­ნა­წი­ლე­ბის მი­ხედ­ვით, გა­მო­კითხულ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ა­თა 76%-მა და­ა­ფიქ­სი­რა, რომ პან­დე­მი­ის
გავ­ლე­ნით მათ არ შე­უ­მუ­შა­ვე­ბი­ათ ახა­ლი კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის სტრა­ტე­გი­ა. ამ კითხ­ვა­ზე
და­დე­ბი­თი პა­სუ­ხი იმა­ვე გა­ნა­წი­ლე­ბის მი­ხედ­ვით, მხო­ლოდ 19%-მა გას­ცა. თუ­კი ამ მაჩ­ვე­ნებ­ლებს ცალ­-­
ცალ­კე, მსხვი­ლი, სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში და­ვაკ­ვირ­დე­ბით, შე­ვამ­ჩ­ნევთ, რომ
პან­დე­მი­ის პე­რი­ოდ­ში შე­მუ­შა­ვე­ბუ­ლი ახა­ლი კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის სტრა­ტე­გია მცი­რე ზო­მის
ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­ში თით­ქ­მის არ გვხვდე­ბა (8%), სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში - შე­და­რე­ბით უფ­რო ხში­რად
(19%), ხო­ლო მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში წი­ნა ორ შემ­თხ­ვე­ვას­თან შე­და­რე­ბით თით­ქ­მის ორ­ჯერ მეტ შემ­
თხ­ვე­ვა­ში (41%) ვხვდე­ბით (იხ. გრა­ფი­კი 46).

გრაფიკი 46. 2020 წლის მონაცემები

შემუშავდა თუ არა პანდემიის გავლენით ახალი კორპორაციული

პასუხისმგებლობის სტრატეგია?

ა) დიახ ბ) არა გ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

75

მცირე 19% 76% 5%

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

საშუალო 41% 51% 8% პასუხისმგებლობაზე საქართველოში

მსხვილი 19% 76% 4%

საერთო
განაწილება 9% 87% 5%
 გრაფიკი 47. 2020 წლის მონაცემები
პანდემიის გავლენით შეიცვალა თუ არა კომპანიის კორპორაციული
პასუხისმგებლობის პრიორიტეტული მიმართულებები?

ა) დიახ

ბ) არა

გ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

22% 70% 8% 44% 46% 10% 25% 69% 6% 9% 83% 8%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გა­მო­კითხუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის თით­ქ­მის ნა­ხე­ვა­რი (ყველა ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბი) ასა­ხე­ლებს, რომ პან­დე­მი­ას
კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბულ გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბის მი­ღე­ბის პრო­ცეს­ზე გავ­ლე­ნა არ
ჰქო­ნი­ა. ხო­ლო გა­მო­კითხუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის მცი­რე ნა­წილ­მა (მსხვილი კომ­პა­ნი­ე­ბის - 15%, სა­შუ­ა­ლო - 15%,
მცი­რე - 9%) გა­ნაცხა­და, რომ პან­დე­მი­ის პე­რი­ოდ­ში გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბის მი­ღე­ბის პრო­ცე­სი გარ­თუ­ლე­ბუ­ლი/­
შე­ნე­ლე­ბუ­ლი იყო (იხ.გრაფიკი 48).

გრაფიკი 48. 2020 წლის მონაცემები

შეცვალა თუ არა პანდემიამ კორპორაციულ პასუხისმგებლობასთან დაკავშირებული
გადაწყვეტილების მიღების პროცესი?
ა) გამარტივდა/დაჩქარდა ზოგადად გ) გამარტივდა/დაჩქარდა გარე ე) არ ყოფილა ცვლილება
76 გადაწყვეტილების მიღების პროცესი ინიციატივების განხილვის პროცესი
ვ) არ ვიცი / უარი პასუხზე
ბ) გართულდა/შენელდა ზოგადად დ) გართულდა/შენელდა გარე
59%
გადაწყვეტილების მიღების პროცესი ინიციატივების განხილვის პროცესი
53%
51%
48%

27%
23%
23%

17%
15% 15%
13%
8% 9% 9% 9%
7%
3% 3% 3% 4%
1% 1% 1% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 კვლე­ვის მომ­დევ­ნო ნა­წი­ლი ეხე­ბო­და თა­ნამ­შ­რო­მელ­თა უსაფ­რ­თხო­ე­ბას, ხელ­ფა­სებს და ინო­ვა­ცი­ურ
მიდ­გო­მებს პან­დე­მი­ის კრი­ზი­სულ პე­რი­ოდ­ში.
სა­ერ­თო გა­ნა­წი­ლე­ბის მი­ხედ­ვით, კვლე­ვის ფარ­გ­ლებ­ში გა­მო­კითხუ­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის 65% ამ­ბობს, რომ
მათ შემ­თხ­ვე­ვა­ში არ მომ­ხ­და­რა თა­ნამ­შ­რო­მელ­თა გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბა პან­დე­მი­ის მი­ზე­ზით. ამა­ვე გა­ნა­წი­ლე­ბის
მი­ხედ­ვით, კომ­პა­ნი­ე­ბის 14%-ს მო­უ­წი­ათ თა­ნამ­შ­რო­მელ­თა გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბა, ხო­ლო 21%-ს - მა­თი დრო­
ე­ბით, უხელ­ფა­სო შვე­ბუ­ლე­ბა­ში გაშ­ვე­ბა. აღ­სა­ნიშ­ნა­ვი­ა, რომ მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­თან
შე­და­რე­ბით, მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში უფ­რო მე­ტი შემ­თხ­ვე­ვა იყო, რო­დე­საც პან­დე­მი­ის გა­მო თა­ნამ­შ­რომ­
ლე­ბი ამ კუთხით და­ზა­რალ­დ­ნენ (იხ. გრა­ფი­კი 49).

გრაფიკი 49. 2020 წლის მონაცემები

მოხდა თუ არა პანდემიის მიზეზით თანამშრომელთა გათავისუფლება?

ა) დიახ გ) დროებით მოგვიწია თანამშრომლების უხელფასო

შვებულებაში გაშვება
ბ) არა
დ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

77

14% 65% 21% 1% 11% 70% 16% 2% 13% 66% 21% 0% 16% 60% 23% 1%

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

კვლე­ვამ გა­მო­ავ­ლი­ნა, რომ პან­დე­მი­ის პე­რი­ოდ­ში, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მედ მსხვილ და სა­შუ­ა­ლო ზო­
მის კომ­პა­ნი­ებ­ში საკ­მა­ოდ ხში­რი იყო შემ­თხ­ვე­ვე­ბი, რო­დე­საც ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბი დის­ტან­ცი­ურ ან ნა­წი­ლობ­რივ
დის­ტან­ცი­ურ სა­მუ­შაო რე­ჟიმ­ზე გა­და­ვიდ­ნენ; ჯა­მუ­რად მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის - 72%, სა­შუ­ა­ლო ზო­მის
კომ­პა­ნი­ე­ბის - 63%, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში 41%. ასე­ვე გა­მოვ­ლინ­და, რომ გა­მო­
კითხუ­ლი მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის 58% პან­დე­მი­ის პე­რი­ოდ­ში დის­ტან­ცი­ურ სა­მუ­შაო რე­ჟიმ­ზე არ გა­და­სუ­
ლან (იხ. გრა­ფი­კი 50).
 გრაფიკი 50. 2020 წლის მონაცემები
გადახვედით თუ არა დისტანციური მუშაობის რეჟიმზე პანდემიის პერიოდში?

ა) კი ბ) ნაწილობრივ გ) არა დ) არ ვიცი / უარი პასუხზე

21% 35% 43% 1% 31% 41% 27% 1% 20% 43% 36% 1% 18% 23% 58% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

გამოკითხული კომპანიების ნახევარზე მეტმა (საერთო განაწილების მიხედვით 57%-მა) აღნიშნა, რომ
მათ შემთხვევაში, თანამშრომელთა ხელფასები პანდემიის პერიოდში არ შეცვლილა. მომდევნო ყველაზე
ხშირად დასახელებულ პასუხებად, მსხვილი და საშუალო ზომის კომპანიების შემთხვევაში, „ხელფასების
მცირედით შემცირება” (12% და 15%) და „ხელფასების მკვეთრად შემცირება” (5% და 7%) დასახელდა,
ხოლო მცირე ზომის კომპანიების შემთხვევაში, რესპონდენტების 15%-მა განაცხადა, რომ მათ მოუწიათ
თანამშრომლების უხელფასო შვებულებაში გაშვება, 9%-მა კი აღნიშნა, რომ პანდემიის პერიოდში
საერთოდ ვერ იხდიდნენ ხელფასებს. ამ პასუხებზე დაყრდნობით შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ პანდემიით
გამოწვეულმა კრიზისმა უფრო მეტად მცირე ზომის კომპანიები დააზარალა(იხ. გრაფიკი 51).

გრაფიკი 51. 2020 წლის მონაცემები

როგორ შეიცვალა პანდემიის გავლენით დასაქმებული თანამშრომლების ხელფასები:
ა) მკვეთ­რად გა­ი­ზარ­და ე) მკვეთ­რად შემ­ცირ­და ზ) პან­დე­მი­ის პე­რი­ოდ­ში სა­ერ­
თოდ ვერ ვუხ­დი­დით ხელ­ფასს
ბ) მცი­რე­დით გა­ი­ზარ­და ვ) დრო­ე­ბით მოგვიწია თა­ნამ­
თა­ნამ­შ­რომ­ლებს
შ­რომ­ლე­ბის უხელ­ფა­სო შვე­
78 გ) არ შეც­ვ­ლი­ლა
ბუ­ლე­ბა­ში გაშ­ვე­ბა თ) არ ვი­ცი / უარი პა­სუხ­ზე
დ) მცი­რე­დით შემ­ცირ­და
61%
57% 58%
54%

15% 15%
13% 12%
11% 11%
9% 10% 9%
7% 7% 8%
4% 5% 6%
4% 2% 4% 4% 3%
1% 2% 1% 1% 2% 2%
0% 1%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

 გრაფიკი 52. 2020 წლის მონაცემები
გამოიყენეთ თუ არა ინოვაციური მიდგომები, კრიზისის დროს თანამშრომლებისა
და მომხმარებლების უსაფრთხოების დასაცავად, ამასთან არ შეგიწყვეტიათ ბიზნეს
საქმიანობა?

ა) გადავედით ონლაინ გაყიდვების მეთოდზე გ) არ დანერგილა ინოვაციური მეთოდები

ბ) გადავედით ონლაინ დისტანციურ სამუშაო რეჟიმზე დ) არ ვიცი/უარი პასუხზე

10%
6% 33% 55% 6% 44% 37% 9% 7% 37% 51% 23% 67%
5% 4% 5%

საერთო განაწილება მსხვილი საშუალო მცირე

79

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
 შემაჯამებელი დასკვნა

ორ­გა­ნი­ზა­ცი­უ­ლი სტრუქ­ტუ­რა
და კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბა

კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის გა­წე­რი­ლი დო­კუ­მენ­ტი უმე­ტეს­წი­ლად გვხვდე­ბა სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში

მოქ­მედ მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში და იშ­ვი­ა­თო­ბას წარ­მო­ად­გენს სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის
შემ­თხ­ვე­ვა­ში. თუმ­ცა, აღ­სა­ნიშ­ნა­ვი­ა, რომ 2019 წლის კვლე­ვას­თან შე­და­რე­ბით, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მედ
კომ­პა­ნი­ებ­ში კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის სა­კითხე­ბის ფორ­მა­ლი­ზე­ბის ხა­რის­ხი იზ­რ­დე­ბა.
სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მე­დი კომ­პა­ნი­ე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბა­ში, არ არ­სე­ბობს პა­სუ­ხის­მ­გე­ბე­ლი ერ­თე­უ­ლი ან მე­
ნე­ჯე­რი კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის მი­მარ­თუ­ლე­ბა­ზე. ხშირ შემ­თხ­ვე­ვა­ში, ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბას ითავ­
სებს მარ­კე­ტინ­გის დე­პარ­ტა­მენ­ტი/­მე­ნე­ჯე­რი.
კომ­პა­ნი­ე­ბის უმე­ტე­სო­ბა­ში, (განსაკუთრებით სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში) კორ­
პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბა არ არის ინ­ტეგ­რი­რე­ბუ­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის სტრუქ­ტუ­რა­სა და საქ­მი­ა­ნო­ბა­ში.
შე­და­რე­ბით უკე­თე­სი ვი­თა­რე­ბაა მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში, სა­დაც, რიგ შემ­თხ­ვე­ვებ­ში, კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი
პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის სტრა­ტე­გი­ა/­ს­ტან­დარ­ტე­ბი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის ზო­გა­დი გან­ვი­თა­რე­ბის სტრა­ტე­გი­ის ნა­წი­ლი­ა.
აქ­ვე უნ­და აღი­ნიშ­ნოს, რომ 2019 წლის კვლე­ვას­თან შე­და­რე­ბით, შემ­ცი­რე­ბუ­ლია იმ კომ­პა­ნი­ე­ბის რიცხ­ვი,
სა­დაც კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბა სა­ერ­თოდ არ არის ინ­ტეგ­რი­რე­ბუ­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის სტრუქ­ტუ­
რა­სა და საქ­მი­ა­ნო­ბა­ში.
პან­დე­მი­ის მი­უ­ხე­და­ვად, 2020 წელს კომ­პა­ნი­ე­ბის დიდ­მა ნა­წილ­მა შეძ­ლო გა­ნე­ხორ­ცი­ე­ლე­ბი­ნა კორ­პო­
რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის პრო­ექ­ტე­ბი და აქ­ტი­ვო­ბე­ბი (განსაკუთრებით მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის
კომ­პა­ნი­ებ­მა).
80
გა­რე­დან შე­მო­სუ­ლი კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის პრო­ექ­ტებ­ზე რე­ა­გი­რე­ბის თა­ო­ბა­ზე, მსხვი­ლი
კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბას ძი­რი­თა­დად იღებს სა­მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო/­დი­რექ­ტორ­თა საბ­ჭო,
სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში - ასე­ვე სა­მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო/­დი­რექ­ტორ­თა საბ­ჭო, თუმ­ცა ხში­რია
შემ­თხ­ვე­ვე­ბი, რო­დე­საც სა­ერ­თოდ არ გა­ნი­ხი­ლე­ბა აღ­ნიშ­ნუ­ლი სა­კითხი. მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის უმ­რავ­
ლე­სო­ბა სა­ერ­თოდ არ გა­ნი­ხი­ლავს გა­რე­დან შე­მო­სულ კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის პრო­ექ­ტებს.
პან­დე­მი­ის გავ­ლე­ნით, მსხვილ კომ­პა­ნი­ებ­ში გაზ­რ­დი­ლია გა­რე­დან შე­მო­სუ­ლი კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­
მ­გებ­ლო­ბის პრო­ექ­ტე­ბი და მას­ზე რე­ა­გი­რე­ბის სიხ­ში­რე­/ინ­ტენ­სი­ვო­ბა. გა­რე­დან შე­მო­სუ­ლი პრო­ექ­ტე­ბის უმ­
რავ­ლე­სო­ბა საქ­ველ­მოქ­მე­დო ხა­სი­ა­თი­სა­ა.
კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის მი­მარ­თუ­ლე­ბა­ზე გა­მო­ყო­ფილ ბი­უ­ჯეტს, ძი­რი­თა­დად, მსხვი­ლი და
სა­შუ­ა­ლო ზო­მის ბიზ­ნე­სებ­ში ვხვდე­ბით. კომ­პა­ნი­ე­ბის უმე­ტე­სო­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, წი­ნას­წარ არ არის გა­მო­ყო­
ფი­ლი ბი­უ­ჯე­ტი ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბა­ზე, თუმ­ცა წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში მა­ინც ხარ­ჯა­ვენ გარ­კ­ვე­ულ თან­ხებს. პან­
დე­მი­ას, ამ მხრივ, მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი გავ­ლე­ნა არ მო­უხ­დე­ნი­ა. ასე­ვე უნ­და აღი­ნიშ­ნოს, რომ კომ­პა­ნი­ე­ბის უმე­
ტე­სო­ბა­ში, კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ბი­უ­ჯე­ტის შედ­გე­ნის პრო­ცე­დუ­რა არ არის გან­საზღ­ვ­რუ­ლი.
კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის სა­ჭი­რო­ე­ბე­ბის შე­ფა­სე­ბას, კონ­კ­რე­ტუ­ლი ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბის გან­ხორ­
ცი­ე­ლე­ბამ­დე, მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის უმე­ტე­სო­ბა ახ­დენს ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის შიგ­ნით არ­სე­ბუ­ლი ინ­ფორ­
მა­ცი­ის გა­მო­ყე­ნე­ბით, სი­ტუ­ა­ცი­ის ზე­პი­რად გან­ხილ­ვის ან გა­რე წყა­რო­ე­ბის ანა­ლი­ზის სა­ფუძ­ველ­ზე, ხო­ლო
სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის საკ­მა­ოდ დი­დი ნა­წი­ლი სა­ერ­თოდ არ ახ­დენს შე­ფა­სე­ბას. თუმ­ცა
აღ­სა­ნიშ­ნა­ვი­ა, რომ 2019 წელ­თან შე­და­რე­ბით, სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში, ამ მხრივ, და­დე­ბი­
თი ტენ­დენ­ცია შე­ი­ნიშ­ნე­ბა.
სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ღო­ნის­ძი­
ე­ბე­ბის პე­რი­ო­დუ­ლი მო­ნი­ტო­რინ­გი ძი­რი­თა­დად არ ხორ­ცი­ელ­დე­ბა, ხო­ლო მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის
შემ­თხ­ვე­ვა­ში, უმე­ტე­სად, ხორ­ცი­ელ­დე­ბა კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბა­ზე პა­სუ­ხის­მ­გე­ბე­ლი სტრუქ­ტუ­
რუ­ლი ერ­თე­უ­ლის­/­მე­ნე­ჯე­რის და ში­და მო­ნი­ტო­რინ­გის სამ­სა­ხუ­რის მი­ერ. 2019 წლის მო­ნა­ცე­მებ­თან შე­და­
რე­ბით, საკ­მა­ოდ შემ­ცი­რე­ბუ­ლია იმ კომ­პა­ნი­ე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა, სა­დაც კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის
ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბის პე­რი­ო­დულ მო­ნი­ტო­რინგს არა­ვინ ახ­დენს.
კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის მო­ნი­ტო­რინ­გის­თ­ვის კომ­პა­ნი­ე­ბის ძი­რი­თა­დი ნა­წი­ლი იყე­ნებს ამა
თუ იმ მე­ქა­ნიზმს. ყვე­ლა­ზე ხში­რად გა­მო­ყე­ნე­ბულ მე­ქა­ნიზმს ში­და კვლე­ვე­ბი და ინ­ტერ­ნეტ ანა­ლი­ზი წარ­მო­
ად­გენს. პან­დე­მი­ის პე­რი­ოდ­ში უფ­რო ნაკ­ლე­ბი კომ­პა­ნია მი­მარ­თავს რა­ი­მე სა­ხის მე­ქა­ნიზმს მო­ნი­ტო­რინ­გის
გან­სა­ხორ­ცი­ე­ლებ­ლად.

კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი

საქ­მი­ა­ნო­ბის­/აქ­ტი­ვო­ბე­ბის და­გეგ­მ­ვის, აღ­ს­რუ­ლე­ბი­სა
და მო­ნი­ტო­რინ­გის პრო­ცე­სი

სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ეფექ­ტი­ა­ნო­ბის შე­ფა­სე­ბა, ხშირ შემ­თხ­ვე­ვა­ში, სა­

ერ­თოდ არ ხდე­ბა. მხო­ლოდ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის გარ­კ­ვე­უ­ლი ნა­წი­ლი იყე­ნებს გავ­ლე­ნის შე­ფა­სე­ბის მე­ქა­ნიზმს
და ში­და აუდი­ტის მე­თოდს აქ­ტი­უ­რად.
ცალ­კე კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ან­გა­რი­ში, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მე­დი ბიზ­ნეს კომ­პა­ნი­ე­ბის ძი­
რი­თად ნა­წილ­ში, არც პან­დე­მი­ამ­დე გვხვდე­ბო­და და არც ამ­ჟა­მად გვხვდე­ბა.
ასე­ვე, აღ­სა­ნიშ­ნა­ვი­ა, რომ კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის საქ­მი­ა­ნო­ბის ფი­ნან­სუ­რი და ში­ნა­არ­სობ­
რი­ვი ან­გა­რიშ­გე­ბის სა­კითხიც, უმე­ტეს შემ­თხ­ვე­ვა­ში, არც პან­დე­მი­ამ­დე იყო გამ­ჭირ­ვა­ლე და არც ახ­ლა არის.
სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მე­დი კომ­პა­ნი­ე­ბის უმე­ტე­სო­ბა, კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის აქ­ტი­ვო­ბე­ბის და 81
შე­დე­გე­ბის თა­ო­ბა­ზე ძი­რი­თა­დად თა­ნამ­შ­რომ­ლებს აც­ნობს ინ­ფორ­მა­ცი­ას.
კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის აქ­ტი­ვო­ბე­ბი და შე­დე­გე­ბი ძი­რი­თა­დად მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის
მი­ერ შუქ­დე­ბა, ხო­ლო სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბი თავს იკა­ვე­ბენ გა­შუ­ქე­ბის­გან. აღ­სა­ნიშ­ნა­ვი­ა,

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
რომ ეს მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი შეც­ვ­ლი­ლია 2019 წელ­თან მი­მარ­თე­ბა­ში; მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში,
კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის გა­შუ­ქე­ბის სიხ­ში­რე მკვეთ­რად არის გაზ­რ­დი­ლი, ხო­ლო სა­შუ­ა­ლო და
მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, მხო­ლოდ მცი­რე­დი ცვლი­ლე­ბე­ბია და­დე­ბი­თო­ბის­კენ.
მსხვი­ლი კომ­პა­ნი­ე­ბის მხო­ლოდ გარ­კ­ვე­უ­ლი ნა­წი­ლი ხარ­ჯავს კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის აქ­ტი­
ვო­ბე­ბის გა­შუ­ქე­ბის­თ­ვის თან­ხას, ხო­ლო სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, ამ მი­მარ­თუ­
ლე­ბით თან­ხა არ იხარ­ჯე­ბა. ამ კუთხით პან­დე­მი­ას მკვეთ­რი ცვლი­ლე­ბე­ბი არ მო­უხ­დე­ნი­ა.
სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში, კომ­პა­ნი­ე­ბი აქ­ტი­ვო­ბე­ბის გა­შუ­ქე­ბის­თ­ვის ძი­რი­თა­დად ინ­ტერ­ნეტ რე­სურ­სებს და სო­ცი­ა­
ლურ ქსე­ლებს იყე­ნე­ბენ. ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბა­ზე პან­დე­მი­ამ მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი გავ­ლე­ნა იქო­ნი­ა, გა­ი­ზარ­და აღ­ნიშ­
ნუ­ლი სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო არ­ხე­ბის მოხ­მა­რე­ბა.
 ყვე­ლა­ზე ხში­რად, კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის აქ­ტი­ვო­ბე­ბის მე­დია გა­შუ­ქე­ბა კვარ­ტალ­ში ერ­
თხელ ხდე­ბა, რაც გან­ს­ხ­ვავ­დე­ბა 2019 წლის კვლე­ვის შე­დე­გე­ბის­გან (ყველაზე ხში­რად თვე­ში ერ­თხელ
ხდე­ბო­და აქ­ტი­ვო­ბე­ბის გა­შუ­ქე­ბა).
გა­მოვ­ლინ­და, რომ მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის­თ­ვის შე­და­რე­ბით მარ­ტი­ვია მე­დი­ის და­თან­
ხ­მე­ბა კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის გა­შუ­ქე­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით, აღ­ნიშ­ნუ­ლი მიგ­ნე­ბა გა­მოვ­ლინ­
და 2019 წლის კვლე­ვის ფარ­გ­ლებ­შიც.
ასე­ვე, გა­მო­იკ­ვე­თა რომ მე­დი­ის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი, ხში­რად, მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბით უფ­რო ინ­ტე­
რეს­დე­ბი­ან და მათ მი­მარ­თა­ვენ კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის გა­შუ­ქე­ბის მიზ­ნით, ხო­ლო სა­შუ­ა­ლო
და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, მე­დია და ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბი ნაკ­ლე­ბად არი­ან და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლე­ბი
და პრო­აქ­ტი­უ­ლე­ბი.

კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი

რე­პორ­ტინ­გი და საქ­მი­ა­ნო­ბის­/აქ­ტი­ვო­ბე­ბის გა­შუ­ქე­ბა

სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მე­დი კომ­პა­ნი­ე­ბის დი­დი ნა­წი­ლი სა­ერ­თოდ არ ახ­დენს კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­

გებ­ლო­ბის ეფექ­ტი­ა­ნო­ბის შე­ფა­სე­ბას. სი­ტუ­ა­ცი­ის მცი­რე­დი გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბა შე­ი­ნიშ­ნე­ბა მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­
ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში, სა­დაც რიგ შემ­თხ­ვე­ვებ­ში და­ი­ნერ­გა და შე­და­რე­ბით აქ­ტი­უ­რად ხდე­ბა ში­და აუდი­ტის და
გავ­ლე­ნის შე­ფა­სე­ბის მე­ქა­ნიზ­მის გა­მო­ყე­ნე­ბა.
ცალ­კე კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის ან­გა­რი­ში, კომ­პა­ნი­ე­ბის უმე­ტე­სო­ბა­ში, არ მზად­დე­ბა. თუმ­ცა,
ამ კუთხი­თაც შე­ი­ნიშ­ნე­ბა მცი­რე­დი გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბა მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში. გა­მო­კითხუ­ლი
ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის უდი­დე­სი ნა­წი­ლი, გა­ნურ­ჩევ­ლად ზო­მი­სა, აღ­ნიშ­ნავს რომ კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­გებ­
ლო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ფი­ნან­სუ­რი და ში­ნა­არ­სობ­რი­ვი ან­გა­რიშ­გე­ბის სა­კითხი არაა გამ­ჭ­ვირ­ვა­ლე.
ძი­რი­თა­დად შემ­თხ­ვე­ვებ­ში, კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის აქ­ტი­ვო­ბე­ბი­სა და შე­დე­გე­ბის თა­ო­ბა­ზე ინ­
ფორ­მა­ცია ეც­ნო­ბე­ბა თა­ნამ­შ­რომ­ლებს, აქ­ცი­ო­ნე­რებს, ინ­ვეს­ტო­რებს და ინ­ტერ­ნეტ აუდი­ტო­რი­ას.
რაც შე­ე­ხე­ბა კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის აქ­ტი­ვო­ბე­ბის გა­შუ­ქე­ბას, მხო­ლოდ მსხვი­ლი და სა­შუ­
ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის ნა­წი­ლი აღ­ნიშ­ნავს, რომ შუქ­დე­ბა მა­თი კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბა. მცი­
რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის აბ­სო­ლუ­ტუ­რი უმ­რავ­ლე­სო­ბა არ აშუ­ქებს ამ საქ­მი­ა­ნო­ბას. ყვე­ლა­ზე პო­პუ­ლა­რუ­ლი
82 სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო არ­ხი არის ინ­ტერ­ნე­ტი და სო­ცი­ა­ლუ­რი ქსე­ლე­ბი. მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის ნა­წილ­ში,
ასე­ვე სა­კო­მუ­ნი­კა­ციო არ­ხად ტე­ლე­ვი­ზი­ა­საც იყე­ნე­ბენ. აღ­მოჩ­ნ­და, რომ სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მე­დი კომ­პა­ნი­ე­
ბის უმე­ტე­სო­ბა კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის გა­შუ­ქე­ბა­ზე თან­ხას არ ხარ­ჯავს. კვლე­ვამ გა­მო­ავ­ლი­ნა,
რომ პან­დე­მი­ის პე­რი­ოდ­ში კი­დევ უფ­რო ნაკ­ლე­ბი კომ­პა­ნია ხარ­ჯავს გა­შუ­ქე­ბა­ზე თან­ხებს.

ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბი და შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბი

ძი­რი­თა­დი დო­კუ­მენ­ტი, რო­მელ­შიც ადა­მი­ა­ნის და შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბის სტან­დარ­ტე­ბია გა­წე­რი­ლი,

არის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის წეს­დე­ბა. 2019 და 2020 წლის კვლე­ვის შე­დე­გე­ბი, ამ სა­კითხ­თან მი­მარ­თე­ბა­ში, ერ­თ­
მა­ნეთს ემ­თხ­ვე­ვა (გამონაკლისი შემ­თხ­ვე­ვაა ეთი­კის კო­დექ­სის დო­ნე­ზე ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის პრე­ვენ­ცია
კომ­პა­ნი­ებ­ში, ეს მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი გაზ­რ­დი­ლია 2020 წელს). კონ­ტ­რაქ­ტო­რებ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის სა­კითხი, ადა­
მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის აღი­ა­რე­ბას­თან და პა­ტი­ვის­ცე­მას­თან და­კავ­ში­რე­ბით გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლია მსხვი­ლი, სა­შუ­ა­
ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში. მა­შინ, რო­დე­საც მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის
უმე­ტე­სო­ბა ან ავალ­დე­ბუ­ლებ­ს­/­რე­კო­მენ­და­ცი­ას უწევს კონ­ტ­რაქ­ტო­რებ­ს­/­პარ­ტ­ნი­ო­რებს, რომ აღი­ა­რონ და
პა­ტი­ვი სცენ სა­ყო­ველ­თა­ოდ აღი­ა­რე­ბულ ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბებს, მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის თქმით, მათ­ზე
ეს მი­მარ­თუ­ლე­ბა არა­ნა­ირ გავ­ლე­ნას არ ახ­დენს.
ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის დარ­ღ­ვე­ვას­თან და­კავ­ში­რე­ბულ სი­ტუ­ა­ცი­ებ­ში, კომ­პა­ნი­ე­ბის უმე­ტე­სო­ბა ანაზღა­უ­
რებს ზი­ანს ან ამოქ­მე­დებს პრე­ვენ­ცი­ულ მე­ქა­ნიზ­მებს. შემ­ცი­რე­ბუ­ლია იმ კომ­პა­ნი­ე­ბის რიცხ­ვი, სა­დაც სა­ერ­
თოდ არ ხდე­ბა ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბებ­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მუ­რი სი­ტუ­ა­ცი­ე­ბის მარ­თ­ვა. და­ზა­რა­ლე­ბუ­
ლის უკუ­კავ­ში­რის მე­ქა­ნიზ­მებს, კომ­პა­ნი­ე­ბის უმე­ტე­სო­ბა­ში, ში­და სა­ჩივ­რის მე­ქა­ნიზ­მი, ში­და მო­ნი­ტო­რინ­გ­თან
მი­მარ­თ­ვა და ცხე­ლი ხა­ზი წარ­მო­ად­გენს.
ძი­რი­თა­დად, ან­ტი­დის­კ­რი­მი­ნა­ცი­უ­ლი მე­ქა­ნიზ­მე­ბი და­ნერ­გი­ლია მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­
ებ­ში, სა­დაც ან­ტი­დის­კ­რი­მი­ნა­ცი­უ­ლი სტან­დარ­ტე­ბი მოქ­მე­დებს თა­ნამ­შ­რომ­ლის სამ­სა­ხურ­ში აყ­ვა­ნი­სა და
დათხოვ­ნის პრაქ­ტი­კა­ზე. რიგ შემ­თხ­ვე­ვებ­ში გვხვდე­ბა, უმ­ცი­რე­სო­ბის და­საქ­მე­ბის და ქალ­თა მე­ნე­ჯე­რულ
პო­ზი­ცი­ა­ზე წა­ხა­ლი­სე­ბის პო­ლი­ტი­კა. მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში კი იშ­ვი­ა­თად გვხვდე­ბა აღ­ნიშ­ნუ­ლი სტან­
დარ­ტე­ბი, მათ შემ­თხ­ვე­ვა­ში, ძი­რი­თა­დად, სა­ერ­თოდ არ მოქ­მე­დებს ან­ტი­დის­კ­რი­მი­ნა­ცი­უ­ლი მე­ქა­ნიზ­მე­ბი.
სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში, ამ სა­კითხ­თან მი­მარ­თე­ბა­ში, მდგო­მა­რე­ო­ბა გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბუ­ლი­ა.
ქა­ლი თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბის და მე­ნე­ჯე­რე­ბის პრო­პორ­ცი­უ­ლი წი­ლი უფ­რო მე­ტია მსხვილ და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის
კომ­პა­ნი­ებ­ში ვიდ­რე მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში.
მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის უმე­ტეს ნა­წილ­ში შრო­მი­თი სტან­დარ­ტე­ბი ამა თუ იმ სა­ხით არის
და­ნერ­გი­ლი, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­ში შრო­მი­თი უფ­ლე­ბე­ბის სტან­დარ­ტე­ბის და­ნერ­გ­ვის სა­ერ­თო
მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი შე­და­რე­ბით ნაკ­ლე­ბი­ა.

გა­რე­მოს დაც­ვა, ნარ­ჩე­ნე­ბის მარ­თ­ვა

და კო­რუფ­ცი­ას­თან ბრძო­ლა

კვლე­ვის ფარ­გ­ლებ­ში გა­მოვ­ლინ­და, რომ სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მედ ბიზ­ნეს კომ­პა­ნი­ებ­ში გა­რე­მოს დაც­ვი­
სა და ნარ­ჩე­ნე­ბის მარ­თ­ვის სა­კითხე­ბი ნაკ­ლე­ბა­დაა გა­წე­რი­ლი ფორ­მა­ლურ დო­კუ­მენ­ტებ­ში. ძი­რი­თა­დად
გვხვდე­ბა გა­რე­მოს დაც­ვის სტრა­ტე­გი­ის, გა­რე­მოს დაც­ვის სტან­დარ­ტე­ბის, ნარ­ჩე­ნე­ბის მარ­თ­ვის ინ­ს­ტ­რუქ­ცი­
ის ან ნარ­ჩე­ნე­ბის მარ­თ­ვის სა­მოქ­მე­დო გეგ­მის დო­კუ­მენ­ტი.
ან­ტი­კო­რუფ­ცი­უ­ლი მე­ქა­ნიზ­მე­ბი, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მედ კომ­პა­ნი­ებ­ში იშ­ვი­ა­თად გვხვდე­ბა
(განსაკუთრებით, სა­შუ­ა­ლო და მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში). ამ კუთხით, 2019 წლის მო­ნა­ცე­ 83
მებ­თან შე­და­რე­ბით ცვლი­ლე­ბე­ბი არ გა­მოვ­ლე­ნი­ლა. ან­ტი­კო­რუფ­ცი­უ­ლი სტან­დარ­ტე­ბის მო­ნი­ტო­რინ­გის და
პრე­ვენ­ცი­ის კუთხით, ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­ში, ძი­რი­თა­დად ში­და მო­ნი­ტო­რინ­გის სამ­სა­ხუ­რი და ადა­მი­ა­ნუ­რი რე­
სურ­სე­ბის მარ­თ­ვის სამ­სა­ხუ­რი მუ­შა­ობს და ახორ­ცი­ე­ლებს პე­რი­ო­დულ დაკ­ვირ­ვე­ბას. ასე­ვე, გვხვდე­ბა შემ­

COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ

პასუხისმგებლობაზე საქართველოში
თხ­ვე­ვე­ბი, რო­დე­საც მოქ­მე­დებს ში­და სა­ჩივ­რის მე­ქა­ნიზ­მე­ბიც.

ქველ­მოქ­მე­დე­ბა, სხვა­დას­ხ­ვა სფე­როს

გან­ვი­თა­რე­ბის მხარ­და­ჭე­რა

2020 წლის კვლე­ვის ფარ­გ­ლებ­ში აღი­ნიშ­ნე­ბა და­დე­ბი­თი დი­ნა­მი­კა ქველ­მოქ­მე­დე­ბის პრო­ცე­სის ორ­გა­ნი­
ზე­ბის წე­სის დად­გე­ნის კუთხით. რო­გორც 2019 წლის, ასე­ვე 2020 წლის კვლე­ვის შე­დე­გად დად­გინ­და, რომ
ქველ­მოქ­მე­დე­ბის პრო­ცესს მსხვი­ლი და სა­შუ­ა­ლო ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბი დად­გე­ნი­ლი წე­სის მი­ხედ­ვით უწე­ვენ
ორ­გა­ნი­ზე­ბა/­კო­ორ­დი­ნა­ცი­ას, ხო­ლო მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის უმე­ტე­სო­ბას არ აქვს დად­გე­ნი­ლი წე­სი ამ
მი­მარ­თუ­ლე­ბით.
 კომ­პა­ნი­ე­ბის მი­ერ გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბუ­ლი კორ­პო­რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის პრო­ექ­ტე­ბი 2019 წლის
კვლე­ვის შე­დე­გე­ბის მსგავ­სად, წელ­საც სი­ღა­რი­ბის ყვე­ლა ფორ­მის აღ­მოფხ­ვ­რის, შიმ­ში­ლის აღ­მოფხ­ვ­რი­სა
და ჯან­სა­ღი ცხოვ­რე­ბის წე­სის პო­პუ­ლა­რი­ზა­ცი­ის მი­მარ­თუ­ლე­ბებს ეხ­მი­ა­ნე­ბა.

პარ­ტ­ნი­ო­რო­ბა არა­სამ­თავ­რო­ბო სექ­ტორ­თან

2020 წლის კვლე­ვის შე­დე­გე­ბის მი­ხედ­ვით, 2019 წელ­თან შე­და­რე­ბით, უფ­რო მე­ტი კომ­პა­ნია გა­მოთ­ქ­
ვამს არა­სამ­თავ­რო­ბო სექ­ტორ­თან პარ­ტ­ნი­ო­რო­ბის სურ­ვილს. არა­სამ­თავ­რო­ბო სექ­ტორ­თან პარ­ტ­ნი­ო­რო­
ბის ძი­რი­თად მა­მო­ტი­ვი­რე­ბელ ფაქ­ტო­რად ბიზ­ნე­სის გან­ვი­თა­რე­ბის­თ­ვის ახა­ლი შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბის მი­ღე­ბა
სა­ხელ­დე­ბა; ხო­ლო, ძი­რი­თა­დი მი­ზე­ზი, თუ რა­ტომ არ ურ­თი­ერ­თობს კერ­ძო სექ­ტო­რი არა­სამ­თავ­რო­ბო
ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­თან, კომ­პა­ნი­ებ­ში არა­საკ­მა­რი­სი რე­სურ­სე­ბის არ­სე­ბო­ბა­ა.

სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მე­დი ბიზ­ნეს კომ­პა­ნი­ე­ბის

სა­მუ­შაო პრო­ცეს­ზე პან­დე­მი­ის გავ­ლე­ნის შე­ფა­სე­ბა

მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ებ­მა შეძ­ლეს უკეთ ადაპ­ტი­რე­ბა არ­სე­ბულ კრი­ზი­სულ ვი­თა­რე­ბას­თან და კორ­პო­
რა­ცი­უ­ლი პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის პრი­ო­რი­ტე­ტუ­ლი მი­მარ­თუ­ლე­ბე­ბი მო­არ­გეს პან­დე­მი­ურ რე­ა­ლო­ბას. შე­იძ­ლე­
ბა ით­ქ­ვას, რომ მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბი უფ­რო მოქ­ნი­ლე­ბი აღ­მოჩ­ნ­დ­ნენ ახალ რე­ა­ლო­ბა­ში.
სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მე­დი კომ­პა­ნი­ე­ბის უმე­ტეს ნა­წილ­ში, კორ­პო­რა­ცი­ულ პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბას­თან და­კავ­
ში­რე­ბულ გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბის მი­ღე­ბის პრო­ცეს­ზე, პან­დე­მი­ით გა­მოწ­ვე­ულ კრი­ზისს გავ­ლე­ნა არ მო­უხ­დე­ნი­ა.
რო­გორც აღ­მოჩ­ნ­და, პან­დე­მი­ით გა­მოწ­ვე­ულ­მა კრი­ზის­მა ყვე­ლა­ზე მე­ტად მცი­რე ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბის თა­
ნამ­შ­რომ­ლე­ბი და­ა­ზა­რა­ლა. ამ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი ნა­წი­ლი, მკაც­რი შეზღუდ­ვე­ბის პე­რი­ოდ­ში,
თა­ნამ­შ­რომ­ლებს ხელ­ფასს ვერ უხ­დი­და, ან ისი­ნი უხელ­ფა­სო შვე­ბუ­ლე­ბა­ში ჰყავ­და გაშ­ვე­ბუ­ლი. რიგ შემ­
თხ­ვე­ვებ­ში, რო­დე­საც მო­ა­ხერ­ხეს თა­ნამ­შ­რომ­ლე­ბის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა, მა­ინც მო­უ­წი­ათ მათ­თ­ვის ხელ­ფა­სე­ბის
შემ­ცი­რე­ბა.
კრი­ზი­სის დროს ინო­ვა­ცი­უ­რი მიდ­გო­მე­ბით, ყვე­ლა­ზე მე­ტად, მსხვი­ლი ზო­მის კომ­პა­ნი­ე­ბი გა­მო­ირ­ჩე­ოდ­
ნენ, რა­შიც, ხშირ შემ­თხ­ვე­ვა­ში, დის­ტან­ცი­ურ სა­მუ­შაო რე­ჟიმ­ზე გა­დას­ვ­ლა იგუ­ლის­ხ­მე­ბა.
84
ასე­ვე, რა­ო­დე­ნობ­რი­ვი კვლე­ვის შე­დე­გებ­ზე დაყ­რ­დ­ნო­ბით, შეგ­ვიძ­ლია ვი­ვა­რა­უ­დოთ, რომ სა­ქარ­თ­ვე­
ლო­ში მოქ­მე­დი კომ­პა­ნი­ე­ბის დიდ­მა ნა­წილ­მა ონ­ლა­ინ გა­ყიდ­ვე­ბის მე­თო­დე­ბის და­ნერ­გ­ვის­გან ან თა­ვი შე­ი­
კა­ვა ან სა­ერ­თოდ ვერ შეძ­ლო ონ­ლა­ინ კო­მერ­ცი­ა­ზე გა­დას­ვ­ლა.
COVID-19-ის გავლენა კორპორაციულ
პასუხისმგებლობაზე საქართველოში