ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 24/4/2020
ΠΟΙΗΜΑ:ΣΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ

(ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ)

Το ποίημα εντάσσεται στην ποιητική συλλογή O στόχος, η

οποία πρωτοεμφανίστηκε το 1970 στη συλλογική
έκδοση Δεκαοχτώ κείμενα, μια σημαντική αντιδικτατορική
κατάθεση κορυφαίων πνευματικών ανθρώπων. O ποιητής
υποστηρίζει τη συγκεκριμένη και κυριολεκτική αναφορά στην
πραγματικότητα αντί της ωραιοποιημένης εκδοχής που
παρουσιάζουν τα «παραμύθια».

Στο παιδί μου δεν άρεσαν ποτέ τα παραμύθια

Και του μιλούσανε για Δράκους και για το πιστό σκυλί

Για τα ταξίδια της Πεντάμορφης και για τον άγριο λύκο

Μα στο παιδί μου δεν άρεσαν ποτέ τα παραμύθια

Τώρα, τα βράδια, κάθομαι και του μιλώ

Λέω το σκύλο σκύλο, το λύκο λύκο, το σκοτάδι σκοτάδι,
Του δείχνω με το χέρι τους κακούς, του μαθαίνω
Oνόματα σαν προσευχές, του τραγουδώ τους νεκρούς
μας.

Α, φτάνει πια! Πρέπει να λέμε την αλήθεια στα παιδιά.

Μ. Αναγνωστάκης, Τα ποιήματα, Πλειάς

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αναγνωστάκης Μανόλης (1925-2005)

Γεννήθηκε το 1925 στη Θεσσαλονίκη και σπούδασε Ιατρική. Είναι

από τους πιο αντιπροσωπευτικούς ποιητές της πρώτης μεταπολεμικής
γενιάς. Η ποίησή του απηχεί κοινωνικές και πολιτικές συγκρούσεις
που ακολούθησαν μετά την κατοχή. Το πρόβλημα της ηθικής στάσης
σε μια εποχή ταραγμένη από τα πάθη και την ιδεολογική σύγχυση
είναι βασικό στοιχείο της ποίησής του· επίσης ένα αίσθημα
απαισιοδοξίας ως αποτέλεσμα πικρής εμπειρίας. Ασχολήθηκε με την
κριτική της λογοτεχνίας, και έβγαζε το περιοδικό Κριτική (1959-1961).
Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές: Εποχές 1,2,3 (1945-1954), Η
Συνέχεια, 1,2,3 (1954-1962), Ο Στόχος (1970). Βραβεύτηκε με το
Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1986).

Πηγή: Σχολικό βιβλίο γ' λυκείου

ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Ο Μανόλης Αναγνωστάκης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε
Ιατρική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και μετεκπαιδεύτηκε στην
Ακτινολογία στη Βιέννη. Εργάστηκε ως γιατρός στη Θεσσαλονίκη και
από τα τέλη του 1978 ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Πολιτικά
στρατευμένος από νεαρή ηλικία στο χώρο της ανανεωτικής αριστεράς,
υπήρξε αρχισυντάκτης του φοιτητικού περιοδικού Ξεκίνημα (1944),
πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου
καταδικάστηκε από το στρατοδικείο σε θάνατο για την παράνομη
πολιτική του δράση (1949). Το 1945 πραγματοποίησε την πρώτη
επίσημη εμφάνισή του στο χώρο των γραμμάτων με την ποιητική
συλλογή Εποχές. Ακολούθησαν οι Εποχές 2 (εκδόθηκαν το 1948, κατά
τη διάρκεια προφυλάκισης του ποιητή), οι Εποχές 3 (1951),
η Συνέχεια, η συγκεντρωτική έκδοση Τα ποιήματα 1941-1956 (1956),
η Συνέχεια 2 και η Συνέχεια 3 (1962 - συμπεριλαμβάνονται στην
έκδοση του 1956). Στη συνέχεια ο Αναγνωστάκης σιώπησε ποιητικά ως
το 1970, οπότε δημοσίευσε ποιήματά του με τον γενικό τίτλο Ο
στόχος στο συλλογικό τόμο 18 Κείμενα. Από το 1959 ως το 1961
υπήρξε διευθυντής του περιοδικού Κριτική, μέσα από τις στήλες του
οποίου πρόβαλε τα σύγχρονά του ευρωπαϊκά λογοτεχνικά ρεύματα.
Συνεργάστηκε με την εφημερίδα Αυγή και τα περιοδικά Ελεύθερα
Γράμματα, Φιλολογικά Χρονικά, Νέα Ελληνικά, Διάλογος, Επιθεώρηση
Τέχνης, Εποχές, Ο Αιώνας μας, Θούριος, όπου έγραψε δοκίμια,
μελέτες και κριτικές βιβλίων.

Ο Μανόλης Αναγνωστάκης τοποθετείται στην πρώτη μεταπολεμική

γενιά της νεοελληνικής ποίησης, γενιά που σημαδεύτηκε από τον
χαρακτηρισμό ποίηση της ήττας, καθώς πολλοί δημιουργοί της
διέγραψαν την πορεία από την αισιόδοξη πίστη στο κομμουνιστικό
όραμα στην απαισιοδοξία που προέκυψε από τη διάψευση των
προσδοκιών τους. Ένας από τους κορυφαίους ποιητές της πρώτης
μεταπολεμικής γενιάς. Ποιητής με πολιτική συνείδηση, φυλακίστηκε
και καταδικάσθηκε σε θάνατο για τις ιδέες του και χαρακτηρίστηκε
ως ο «ποιητής της ήττας», καθώς με τους στίχους του εξέφρασε
τη διάψευση των οραμάτων της Αριστεράς. Το ποιητικό του έργο
καθόρισε την ομάδα των στρατευμένων ποιητών της μεταπολεμικής
ποίησης. Ειδικότερα η γραφή του Αναγνωστάκη χαρακτηρίζεται από
τη σταδιακή αναδίπλωση του ποιητή σ΄ έναν προσωπικό του κόσμο -
στα πλαίσια του οποίου επιχειρείται η διαφύλαξη των ανθρωπιστικών
συναισθημάτων και αξιών που χάνονται στο σύγχρονο κόσμο -
αναδίπλωση η οποία εκφράζεται κυρίως μέσω της κατ’ επίφασιν
συναισθηματικής απόστασης του δημιουργού από τα θέματα που τον
απασχολούν και της συχνά επιγραμματικής διατύπωσης. Συχνή είναι
επίσης στο έργο του η παρουσία της μνήμης, των αναφορών στην
παιδική ηλικία και τους φίλους, της ταύτισης ποίησης και ζωής. Έργα
του Μανόλη Αναγνωστάκη μελοποιήθηκαν από τον Μίκη Θεοδωράκη
και άλλους Έλληνες συνθέτες και μεταφράστηκαν σε ξένες γλώσσες.
Έφυγε από τη ζωή τα ξημερώματα της 23ης Ιουνίου 2005,
καταβεβλημένος από χρόνια αναπνευστικά και καρδιαγγειακά
προβλήματα.
Πηγή: Ε.ΚΕ.ΒΙ, ΠΟ.Θ.Ε.Γ.

ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Η μεταπολεμική λογοτεχνία εμφανίζεται από τα πρώτα χρόνια της
κατοχής και είναι έντονα επηρεασμένη από
τα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα της εποχής. Η γερμανική κατοχή, η
αντίσταση στον κατακτητή, ο εμφύλιος που ακολούθησε, οι κοινωνικές
και πολιτικές αντιθέσεις, τα σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά
προβλήματα αφήνουν το στίγμα τους και στο χώρο των Γραμμάτων.
Μεγάλο μέρος της μεταπολεμικής λογοτεχνίας είναι έντονα
πολιτικοποιημένο και οι συγγραφείς είναι κυρίως αριστερής ιδεολογίας.
Παράλληλα, εμφανίζονται άλλα ρεύματα, όπως
το νεοϋπερρεαλιστικό και το υπαρξιακό, που εκφράζουν νέες τάσεις και
ανάγκες της εποχής.

Αν και τα χρονικά όρια είναι εντελώς εξωτερικά και η διαίρεση των

λογοτεχνών σε κατηγορίες εξυπηρετεί περισσότερο μεθοδολογικούς
σκοπούς, θα μπορούσαμε χονδρικά να κατατάξουμε τους
μεταπολεμικούς ποιητές σε δύο γενιές. Στην πρώτη υπάγονται αυτοί
που εξέδωσαν την πρώτη ποιητική συλλογή τους μετά το 1940 και
στη δεύτερη όσοι εξέδωσαν στη δεκαετία 1955-1965. Στη σύγχρονη
λογοτεχνία εντάσσονται ποιητές που γράφουν μετά το 1965.

Η μεταπολεμική ποίηση στο σύνολό της, παρ’ όλες τις επιμέρους

διαφοροποιήσεις, παρουσιάζει κάποια κοινά χαρακτηριστικά. Κατ’
αρχάς ο όγκος της ποιητικής παραγωγής έχει αυξηθεί και δύσκολα
μπορεί κάποιος να διακρίνει ηγετικές φυσιογνωμίες. Υπάρχει μια ενιαία
ποιητική φωνή και ενότητα θεμάτων, λόγω κυρίως της έντονης
πολιτικοποίησης των μεταπολεμικών ποιητών. Την χαρακτηρίζει
επίσης μια τραγική σοβαρότητα και ένα κλίμα
κατάθλιψης και απαισιοδοξίας, χωρίς να λείπει από ορισμένους ποιητές
μια ρομαντική τρυφερότητα.
Στην ποίηση της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς μπορούμε σε γενικές
γραμμές να ξεχωρίσουμε τις εξής τάσεις:
α) την αντιστασιακή ή κοινωνική, όπου κυριαρχεί το όραμα για έναν
κόσμο πολιτικά και κοινωνικά δικαιότερο (βλ. Άρης
Αλεξάνδρου, Μανόλης Αναγνωστάκης, Μιχάλης Κατσαρός, Τάκης
Σινόπουλος, Θανάσης Κωσταβάρας, Τάσος Λειβαδίτης, Τίτος Πατρίκιος,
κ.ά),
β) την νεοϋπερρεαλιστική, όπου οι ποιητές ανανεώνουν και προωθούν
σημαντικά την υπερρεαλιστική ποίηση του μεσοπολέμου (Ελένη
Βακαλό, Νάνος Βαλαωρίτης, Έκτωρ Κακναβάτος, Μίλτος
Σαχτούρης κ.ά).
γ) την υπαρξιακή ή μεταφυσική, στην οποία οι ποιητές καταπιάνονται
με υπαρξιακά ζητήματα και καταγράφουν την μεταφυσική αγωνία του
ανθρώπου μπροστά στο θάνατο (βλ. Νίκος Καρούζος, Όλγα Βότση,
Γιώργης Κότσιρας).

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ

Ο τίτλος του ποιήματος: αλληγορία

Ο ποιητής – πατέρας: πολιτικός, ηθικός και πνευματικός

καθοδηγητής, που γαλουχεί υπεύθυνα και συνειδητά το κοινό του, το
προστατεύει από το ψέμα, φωτίζει με την τέχνη του την
«πλαστογραφημένη ζωή» ( «Μόνο μιαν άκρη της αλήθειας να
σηκώσω να ρίξω λίγο φως στην πλαστογραφημένη μας ζωή. Όσο
μπορώ, κι όσο κρατήσω» Τίτος Πατρίκιος)
Παιδί : οι νέοι, αναγνωστικό κοινό, ώριμοι, κατά την εκτίμηση του
ποιητή, αποδέκτες της ποίησής του ( Στο παιδί μου δεν άρεσαν ποτέ
τα παραμύθια)

Πώς αξιοποιεί ο ποιητής τη διπλή σημασία της λέξης

«παραμύθι»

Ο ποιητής αξιοποιεί τα παρακάτω παραμυθικά μοτίβα:

 Δράκους, υπερφυσικά στοιχεία εκφραστές του κακού, της
σκληρότητας, της απανθρωπιάς
 Το πιστό σκυλί, ο Άργος, του Ομηρικού Οδυσσέα, σύμβολο
εμπιστοσύνης
 Την Πεντάμορφη, προσωποποίηση της ψυχικής ευγένειας και
καλοσύνης σε αντιπαράθεση με την ασχήμια (το Τέρας)
 Τον άγριο λύκο στο παραμύθι της Κοκκινοσκουφίτσας,
σύμβολο της δολιότητας και της εξαπάτησης, που τιμωρείται στο
τέλος

Όλα αυτά συμβολίζουν την απόκρυψη και παραποίηση της αλήθειας,

την ωραιοποίηση της πραγματικότητας, την παραχάραξη της
ιστορίας από τις κάθε λογής εξουσίες, που επιχειρούν με την
κατάλληλη κάθε φορά προπαγάνδα να χειραγωγήσουν τους λαούς,
άλλοτε εφησυχάζοντάς τους, και άλλοτε επισείοντας ανύπαρκτους
κινδύνους για να εμφανιστούν ως σωτήρες.

Η λειτουργία των προσώπων

 γ΄ πληθυντικό (του μιλούσανε): Οι κάθε λογής εξουσίες, το

δικτατορικό καθεστώς, η αριστερή κομματική διανόηση που αυστηρά
πειθαρχημένη στην επίσημη γραμμή, υποκύπτει σε σκοπιμότητες,
αποσιωπά, παραχαράσσει, πλαστογραφεί την ιστορία.
 α΄ ενικό(κάθομαι, του μιλώ, λέω, του δείχνω, του μαθαίνω,
του τραγουδώ): Τα έξι πρωτοπρόσωπα ρήματα, όλα σε χρόνο
ενεστώτα που τονίζει τη διάρκεια, υπογραμμίζουν το ρόλο και την
ευθύνη του ποιητή απέναντι στο κοινό του. Ο ποιητής, ο καλλιτέχνης,
ο πνευματικός άνθρωπος οφείλει να αποκαταστήσει αλήθειες, να
καταγγείλει ενόχους, να τιμήσει τη μνήμη νεκρών και ηρώων.
 α΄ πληθυντικό(να λέμε): Η μετάβαση από το α΄ ενικό στο α΄
πληθυντικό πρόσωπο σηματοδοτεί τη μετάβαση από την ατομική στη
συλλογική - καθολική ευθύνη. Οι ποιητές και γενικότερα οι πολιτικοί
και πνευματικοί άνθρωποι ενός τόπου έχουν χρέος να πουν την
αλήθεια συμβάλλοντας στη σωστή διαπαιδαγώγηση των νέων.
 ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

IV. Ηλίας Βενέζης, «Γαλήνη» (απόσπασμα)

Το μυθιστόρημα του Ηλία Βενέζη Γαλήνη (1939) έχει ως θέμα του την
εγκατάσταση μιας ομάδας προσφύγων στην Ανάβυσσο της Αττικής,
μετά τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922. Στον αγώνα για επιβίωση
σε έναν άγνωστο και άγονο τόπο η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο
συνυπάρχει με τη νοσταλγία για τις χαμένες πατρίδες και την αγωνία
για την τύχη εκείνων που έμειναν κρατούμενοι στα καταναγκαστικά
τάγματα εργασίας της Ανατολής. Στο απόσπασμα που ακολουθεί, ο
Αντρέας, που γύρισε σώος ύστερα από δεκατέσσερις μήνες ομηρίας,
κρύβει την πικρή αλήθεια από τη μάνα του Άγγελου, του φίλου του
που πέθανε πριν να χαρεί τη μέρα της επιστροφής.

[….] Όλα, λοιπόν, είναι μια απλή υπόθεση βαθμού, ως πού θα

πέσεις. Έτσι συνηθίζεις κι αυτό, να κάθεσαι να λες κάθε μέρα
ιστορίες σε μια μητέρα για ένα παιδί που δεν είναι πια να
γυρίσει.

«Η μητέρα του να μη μάθει τίποτα», του είχε ξαναπεί ικετευτικά ο

γερο-Βένης. «Μπορεί να περιμένει όλα τα χρόνια που της μένουν
ακόμα και να μη λυγίσει. Αλλά να μην έχει να περιμένει - αυτό
δεν το μπορεί».

Και για να μη μάθει κείνη η μητέρα τίποτα, ο Αντρέας κάθισε και της
είπε μια ιστορία. Ήταν ένα παραμύθι όλο χρώμα και συγκίνηση,
γεμάτο από καλοσύνη για δυο παιδιά που βρεθήκανε μες στο
μπουρίνι του πολέμου, γεμάτο από ιερή ευγνωμοσύνη κι από θερμά
δάκρυα.

— Ο Άγγελος θα 'ρθει με την άλλη αποστολή, ή με την άλλη,

την άλλη. Θα 'ρθει - ήταν ο πρώτος λόγος που είπε στη μητέρα του
φίλου του.

Κι ύστερα σαν ξεμοναχιαστήκανε, το ίδιο βράδυ, στο δωμάτιό της, η

θεία Μαρία τον έβαλε και της είπε απ' την αρχή όλα, ένα ένα, πώς
πέρασαν στην αιχμαλωσία, όλες οι μέρες τους, δεκατέσσερις μήνες.

Ήταν κι η δική του η μητέρα πλάι του, η θεία Σοφία. Ν' ακούσει και
κείνη το παραμύθι και τίποτα άλλο να μη μάθει ποτέ.
Αυτοσχεδίαζε τα γεγονότα, οι σκληρές γραμμές σβήνανε μες
στο παραμύθι, έτσι όπως γίνεται στα παραμύθια με τους
δράκους και με τα θεριά που τα λες μια νύχτα σ' ένα παιδί, να το
αποκοιμίσεις. Η νύχτα είναι ήσυχη, πλάι εκεί κάθεται ένας μικρός
άγγελος και χύνει το φως του προσώπου του απάνω στα μάτια του
παιδιού, περιμένοντας νά 'ρθει η ώρα και να τα σφαλίσει. Όλα είναι
ήμερα, οι δράκοι και τα θεριά σιγά σιγά σβήνουν μες σε τούτο το
θερμό φως, μπερδεύονται, παίρνουν σχήματα απροσδιόριστα,
το παιδάκι χαμογελά και τα μάτια αργά αργά βασιλεύουνε. Το
παιδάκι αποκοιμήθηκε. Η ειρήνη να είναι μαζί του. Μια μητέρα
πρέπει ν' αποκοιμηθεί. Ο Θεός να είναι μαζί της.

Πώς λειτουργεί το παραμύθι στο κείμενο του Ηλία Βενέζη; Τι

συνέπειες πιστεύετε ότι θα είχε στην περίπτωση αυτή η
αλήθεια, την οποία προκρίνει ο Μανόλης Αναγνωστάκης; Πόσο
αντέχει ο άνθρωπος την απόλυτη αλήθεια; Στον προβληματισμό
σας θα σας φανεί χρήσιμη και η ιστορία που ακολουθεί.

Edvard Munch - Consolation (1907 ) Oslo, Norway

Πόση αλήθεια όμως αντέχουμε;

"Ο άνθρωπος περπατούσε σ' εκείνα τα σοκάκια της επαρχιακής
πόλης. Είχε χρόνο και γι' αυτό κοντοστεκόταν για λίγο μπροστά σε
κάθε βιτρίνα, σε κάθε κατάστημα, σε κάθε πλατεία.

Στρίβοντας σε μια γωνία βρέθηκε άξαφνα μπροστά σε ένα ταπεινό

κατάστημα που η ταμπέλα του ήταν λευκή. Περίεργος, πλησίασε στη
βιτρίνα και κόλλησε το πρόσωπο του στο κρύσταλλο για να
καταφέρει να δεί μέσα στο σκοτάδι... Το μόνο που φαινόταν ήταν ένα
αναλόγιο μ' ένα χειρόγραφο καρτελάκι που έγραφε: Το μαγαζί της
αλήθειας
Ο άνθρωπος έμεινε έκπληκτος. Σκέφτηκε, ότι αν και διέθετε
ανεπτυγμένη φαντασία, του ήταν αδύνατον να φανταστεί τί μπορεί να
πουλούσαν.

Μπήκε.
Πλησίασε την κοπέλα που στεκόταν στον πρώτο πάγκο και τη
ρώτησε:

"Συγνώμη. Αυτό είναι το μαγαζί της αλήθειας;"

"Μάλιστα κύριε. Τι λογής αλήθεια θέλετε; Αλήθεια μερική, αλήθεια
σχετική, αλήθεια στατιστική, πλήρη αλήθεια;"

Ώστε, λοιπόν, πουλούσαν αλήθεια. Ποτέ δεν είχε φανταστεί ότι ήταν
δυνατόν κάτι τέτοιο. Να πηγαίνεις σ' ένα μέρος και να παίρνεις την
αλήθεια, ήταν υπέροχο.

"Θέλω πλήρη αλήθεια" αποκρίθηκε ο άνθρωπος χωρίς

ταλάντευση.

"Είμαι τόσο απαυδησμένος από τα ψέματα και τις

πλαστογραφίες" σκέφτηκε "Δε θέλω άλλες γενικεύσεις, ούτε
δικαιολογίες, δε θέλω απάτες, ούτε κοροϊδίες."

"Απόλυτη αλήθεια" διόρθωσε

"Μάλιστα κύριε. Ακολουθήστε με."

Η κοπέλα συνόδευσε τον πελάτη σ' ένα άλλο μέρος του

καταστήματος και δείχνοντας έναν πωλητή με αυστηρό ύφος, είπε:

"Ο κύριος θα σας εξυπηρετήσει."

Ο πωλητής πλησίασε και περίμενε τον πελάτη να μιλήσει.

"Ήρθα να αγοράσω την απόλυτη αλήθεια."

"Αχα. Συγνώμη, γνωρίζετε την τιμή;"

"Όχι. Πόσο κοστίζει;" αποκρίθηκε τυπικά. Στην πραγματικότητα ήξερε

ότι θα πλήρωνε όσο όσο για να έχει όλη την αλήθεια.

"Για όλη την αλήθεια", είπε ο πωλητής "το αντίτιμο είναι ότι ποτέ
πια δε θα έχετε την ησυχία σας."

Ένα ρίγος διέτρεξε τη ράχη του ανθρώπου. Ποτέ δεν είχε φανταστεί
ότι το κόστος θα ήταν τόσο υψηλό.

"Ε..ευχαριστώ... Συγνώμη..." ψέλλισε.

Έκανε μεταβολή και βγήκε από το κατάστημα κοιτώντας το έδαφος.

Ένιωσε λίγο θλιμμένος όταν κατάλαβε ότι δεν ήταν ακόμα
προετοιμασμένος για την απόλυτη αλήθεια, ότι ακόμα
χρειαζόταν ορισμένα ψέματα για να βρίσκει ανάπαυση,
ορισμένους μύθους και εξιδανικεύσεις για να καταφεύγει, ότι
ήθελε κάποιες δικαιολογίες για να μην αντιμετωπίζει τον ίδιο
του τον εαυτό...

"Ίσως αργότερα..." σκέφτηκε.

Το μαγαζί της αλήθειας , Χόρχε Μπουκάι

ΕΡΓΑΣΙΕΣ

1.Η λέξη «παραμύθι» έχει δύο σημασίες στη γλώσσα μας: α) λαϊκή
διήγηση με φανταστικό θέμα, συνήθως προσαρμοσμένη έτσι ώστε
να απευθύνεται σε παιδιά, και β) ψέμα. Πώς αξιοποιείται η διπλή
σημασία της λέξης στο ποίημα; (η 2η του βιβλίου) ΠΡΟΦΟΡΙΚΑ

2.Στείλτε μια επιστολή στο Μανώλη Αναγνωστάκη και εκφράστε

την άποψή σας για το περιεχόμενο του ποιήματός του. Συμφωνείτε
ή διαφωνείτε; ΓΡΑΠΤΑ

3.Προσέξτε τον καταληκτικό στίχο του ποιήματος. Ποια είναι η

λειτουργία του μέσα στο ποίημα και γιατί; ΓΡΑΠΤΑ