Observatie en gesprek

We hebben een bezoek gebracht aan het woonzorgcentrum De veldekens in Berchem waar we een
gesprek hebben gehad met de referentiepersoon en de zorgkundige. Tijdens ons verblijf hebben we
ook een observatie van 40 minuten bijgewoond, waarbij de bewoners een manicure kregen.
Opvallend was dat er een onderscheid was tussen actieve en minder actieve bewoners. Ondanks de
minder actieve bewoners niet deelnamen aan de activiteit, werd er ook aandacht aan heb besteed
en zaten ze in dezelfde ruimte. Dit sluit aan bij de persoonsgerichte zorg van Kitwoord, waarbij de
minder actieve bewoners het gevoel kregen dat ze deel uitmaakten van de groep. Tijdens de
rondleiding zagen we ook aspecten van normalisatie terug, zoals de persoonlijke inrichting van de
kamers. Ook waren er bewoners die hielpen met het vouwen van de keukenhanddoeken, een
wandelingen maakte in de gang of een rustmomentje hielden. Er was dus een gewone dagindeling
aanwezig. (Oumaima)

Visie

We hebben geen geschreven visie van de Veldekens aangetroffen, maar tijdens ons gesprek werd
duidelijk dat de persoon met dementie centraal staat in hun benadering. Ze bieden een zorg op maat
door middel van een vroegtijdige zorgplanning. Ze communiceren met de persoon met dementie en
niet over de persoon met dementie. Ze luisteren naar de wensen. Dit benadrukt het fundament van
afgestemde zorg. (Oumaima)

Een veilige klimaat is prioriteit, wat wordt ondersteund door elementen van de omgevingszorg,
waarbij er bewakingsspiegels voor onoverzichtelijke gangen word gebruik en ronde deurklinken in de
kamers die de privacy van de bewoners waarborgen. Er wordt ook ingezet op de realiteitsoriëntatie
door de dagstructuur visueel af te beelden met pictogrammen. Hierdoor weten de bewoners wat ze
kunnen verwachten en vermindert de angst en verwarring, wat tegelijkertijd een veilig klimaat
creëert. (Fadoua)

Empathie en begrip spelen een centrale rol, waarbij elk persoon met dementie als individu met eigen
waarden en leefwereld wordt gezien. Dit sluit aan bij de persoonsgerichte zorg van Kitwood, waar de
identiteit in stand word gehouden. Respect is van groot belang, niet alleen in de handelingen maar
ook in het begrijpen en erkennen van de eigen leefwereld. Tijdens onze observatie zagen we hoe de
zorgkundige actief inspeelde op de belevingswereld van de bewoner die vertelde dat ze zich ging
omkleden omdat er een feestje zou plaatsvinden. Haar beleving werd gevalideerd, er werd niet
ontkent of er omheen gepraat. (Fadoua)

Het doel is om leven toe te voegen aan dagen, in plaats van dagen aan het leven. De kwaliteit van
leven staat voorop en dit stimuleren ze door bestaande relaties te behouden en vrijwilligers in te
zetten voor individuele momenten en activiteiten. Dit komt overheen met het aspect bezig zijn in de
persoonsgerichte zorg van Kitwood. (Fadoua)
Omgang met persoon met dementie

In omgang met de persoon met dementie benaderen ze eerst de persoon en dan de diagnose. Dit
kunnen we linken aan de counterframe ‘mensen blijven mensen’. De persoon met dementie wordt
gezien als een volwaardige individu, wat blijkt uit de inspraak die ze behouden. Tijdens het vieruurtje
werd er aan een bewoner gevraagd of ze straks een lange bad of een korte douche wilde nemen. Ze
houden dus rekening met de wensen van de persoon met dementie en niet met hetgeen waarvan ze
denken dat de persoon zou willen. Dit hoorde we ook tijdens de uitleg van de visie terugkomen,
waarbij de nadruk wordt gelegd op de afgestemde zorg. (Oumaima)

Het personeel stimuleert de autonomie door hulp te bieden waar nodig, maar niet meer dan nodig.
Tijdens de manicure mochten ze hun eigen nagels lakken, ondanks dit niet perfect lukte. Hier zagen
we dat het personeel de waardigheid van de bewoners respecteerde, wat ze ook benoemde in de
visie. De bewoners werden niet bekritiseert of gecommandeerd op hetgeen wat ze verkeerd deden.
Dit komt tot uiting in de zorgbenadering validation. (Oumaima)

Opvallend waren de fysieke aanrakingen tussen het personeel en de bewoners, zoals het vasthouden
van de handen, aaien en schouderklopjes geven. Volgens Touch for care vermindert het de spanning
en verbetert het de stemming, wat overeenkomt met het aspect comfort van de persoonsgerichte
zorg van Kitwood. Die dan dan ook de visie rond het veilig klimaat bevestigd. (Fadoua)

Omgang met mantelzorgers

Bij de opname van een persoon met dementie, is er ruimte voor mantelzorgers om de eerste nacht
te overnachten. Ongeveer twee weken na de opname vindt een vroegtijdige zorgplanning plaats,
waarin het zorgteam en de mantelzorgers hun wederzijdse verwachtingen en zorgbehoeften van de
bewoner bespreken. Er wordt aandacht besteed aan het delen van de levensgeschiedenis, soms met
behulp van een vragenlijst. Bovendien is er een familieraad waar mantelzorgers hun inbreng kunnen
geven over de zorg en aanpak. Dit maakt deel uit van het onderdeel ‘samenwerken’ van het SOFA-
model. (Fadoua)

Gedurende de eerste 6 maanden bezoekt de referentiepersoon de mantelzorgers 1x in de twee

weken. Tijdens deze bezoeken is er gelegenheid voor de mantelzorgers om hun gedachten en zorgen
te uiten. (Fadoua)

In de visie van het woonzorgcentrum ligt de nadruk op de kwaliteit van leven, met een sterke focus
op het behouden van bestaande relaties. Mantelzorgers worden aangemoedigd om activiteiten voort
te zetten die ze voorheen ook deden. Dit hebben we terug zien komen in een planning van een
bewoner die elke vrijdag met haar kleinkind naar het park ging en dit ook nog steeds doet. Dit
koppelen we aan het onderdeel ‘faciliteren’ van het SOFA-model. (Oumaima)

Zorgmedewerkers overleggen met de mantelzorgers voordat ze een beslissing nemen. Hier gaf de
referentiepersoon als voorbeeld het knippen van het haar bij de kapper. Dit benadrukt het belang
van afstemmen van het SOFA-model. (Oumaima)
Kritische blik

In De Veldekens wordt er gebruik gemaakt van de term gesloten afdeling. Toch verkiezen wij de term
beschermende afdeling. Beschermende afdeling heeft meer een positieve en zorgzame connotatie.
Dit benadrukt veiligheid die wordt aangeboden. Bovendien kan de benaming helpen bij het tegen
aangaan van stigmatisering, aangezien personen met dementie vaak geconfronteerd worden met
vooroordelen. De term beschermende afdeling kan een genuanceerde beeldvorming creëren.
(Fadoua)

Verbeterpunten

Als verbeterpunt beginnen we bij de omgevingszorg waarbij we de zit-en eetruimte zouden scheiden
om de functie van de ruimte minder verwarrend te maken en de prikkels te verminderen. Ook
zouden we de gangen aankleden zoals op de foto die afgebeeld is om een betere realiteitsoriëntatie
te bieden. Daarnaast is er nood aan het toevoegen van sfeer en elementen in de ruimtes die de
persoon met dementie uitnodigen om zich te vertroeven. Dit zouden wij doen door meer decoratie
en hoekjes te voorzien. (Oumaima)

Andere verbeterpunten die wij zien is het voorzien van opleidingen voor vrijwilligers over wat
dementie juist inhoud. Dit wordt namelijk niet als vereiste gevraagd. Wij kijken hier met een kritische
blik naar en vinden het van belang dat men weet hoe er omgegaan moet worden met personen met
dementie. Als laatst een uitbreiding van het animatieteam om bewoners te voorziet van
verschillende activiteiten op basis van hun interesses. (Fadoua)