WIELKIE PROBLEMY

GERIATRYCZNE

Dr n.med. Adam Hajduk

 WIELKIE PROBLEMY GERIATRYCZNE

• Bernard Isaacs (1924-1995)

• Profesor n. medycznych, geriatra, Birmingham, 1972

• Wielkie Problemy Geriatryczne

• Nietrzymanie moczu
• Unieruchomienie
• Zab. równowagi
• Powikłania jatrogenne
• Zaburzenia funkcji poznawczych
WIELKIE PROBLEMY GERIATRYCZNE

Zab.równowagi Unieruchomienie Nietrzymanie

Upadki Odleżyny moczu

Powikłania
Zaburzenia funkcji jatrogenne
poznawczych Hospitalizacja
Depresja Działania
Otępienie niepożądane
Majaczenie leków
WIELKIE PROBLEMY GERIATRYCZNE
WIELKIE PROBLEMY GERIATRYCZNE

Zab. funkcji poznawczych- > Majaczenie

- - > Depresja
- - > Otępienie
- - > Zaburzenia snu
 MAJACZENIE

• Jest to ostre, jakościowe zaburzenie świadomości

oraz funkcji poznawczych, wynikające z zachwiana
neurofizjologicznej homeostazy organizmu

• 15-30% pacjentów przy przyjęciu

• 15-60% - zapadalność na delirium podczas
hospitalizacji
• 70% OIOM
• 10% SOR
• 42% hospicja
• Do 70% przypadków jest nierozpoznawane
 FORMY MAJACZENIA

• Hiperaktywna: 15-47%
• Hipoaktywna: 19-71%
• Mieszana: 43-56%
 NASTĘPSTWA

• Upadki / urazy
• Niedożywienie
• Odleżyny
• Zakażenia
• Pogorszenie funkcji poznawczych
• Dłuższy pobyt w szpitalu (śr. o 8 dni)
 NASTĘPSTWA

• Większe narażenie na uzależnienie od osób trzecich

• Większe ryzyko instytucjonalizacji (16% vs 3%)
• Większe koszty leczenia
• Zwiększona śmiertelność
• Śmiertelność wewnątrzszpitalna - hospitalizacje z powodu
nagłego stanu (8% vs 1% delirium vs non-delirium)
 PATOGENEZA

• Hipoteza neurozapalna
• Hipoteza neuronalnego starzenia się
• Hipoteza stresu oksydacyjnego
• Hipoteza neurotransmiteralna
• Hipoteza neuroendokrynna
• Hipoteza dysregulacji rytmu dobowego
• Hipoteza dysregulacji sieciowej

Maldolado 2013
 PATOGENEZA

• Hipoteza neurozapalna
 PATOGENEZA

• Hipoteza neuronalnego starzenia się

wzrost ryzyka delirium o 2% na każdy rok >65rż

Maldolado 2013
 PATOGENEZA

• Hipoteza neurotransmiteralna
PATOGENEZA
 CZYNNIKI RYZYKA

• Predysponujące (przed hospitalizacją):

• Upośledzenie widzenia 3,5x
• Ciężka choroba somatyczna 3,5x
• Upośledzenie funkcji poznawczych 2,8x
• Odwodnienie 2,0x
• Wyzwalające (podczas hospitalizacji)
• Unieruchomienie prewencyjne 4,4x
• Niedożywienie 4,0x
• Włączenie ≥ 3 nowych leków 2,9x
• Cewnik dopęcherzowy 2,4x
• Każda komplikacja jatrogenna 1,9x
 ROZPOZNANIE

CAM – Confusion Assessment Method

1. Ostry początek i przebieg fluktuacyjny
2. Zaburzenia uwagi
3. Zaburzenia myślenia
4. Zmieniony poziom świadomości

Rozpoznanie: spełnienie 1 + 2 oraz 3 lub 4

Czułość 94-100%, swoistość 90-95%
SKALA DOS (DELIRIUM OBSERVATION SCALE)

1. Podsypia podczas rozmowy lub aktywności;

2. Łatwo się rozprasza przez bodźce zewnętrzne;
3. Nie utrzymuje uwagi w konwersacji lub działaniu;
4. Nie kończy pytania lub odpowiedzi;
5. Podaje odpowiedzi nie pasujące do pytania;
6. Wolno reaguje na instrukcje;
7. Myśli, że jest gdzie indziej;
8. Nie wie jaka pora dnia jest obecnie;
9. Nie pamięta ostatnich zdarzeń;
10.Jest niespokojny / wzburzony / skubiący;
11.Usuwa wenflony, sondy, cewniki, etc.;
12.Łatwo lub gwałtownie zmienia się emocjonalnie (strach / złość / rozdrażnienie);
13.Widzi, słyszy rzeczy, których nie ma.

Interpretacja: ≥ 3 objawów wskazuje na delirium

 ZAPOBIEGANIE

• Zab. widzenia/słuchu – używanie aparatu słuchowego

i okularów
• Zab. funkcji poznawczych – przywrócenie orientacji
(tablice z nazwiskami lekarzy, duży zegar, rozkład sal)
• Odwodnienie – dostępne płyny p.o (lub i.v.)
• Zab. snu – zmniejszenie natężenia hałasu
 LECZENIE

• Leczenie choroby podstawowej

• Majaczenie może stanowić jedyny objaw
współistniejącej
ciężkiej choroby
• Korekcja zaburzeń metabolicznych
• Zapobieganie kolejnym czynnikom ryzyka
• Niefarmakologiczne
• Farmakologiczne
 LECZENIE NIEFARMAKOLOGICZNE

Interwencje środowiskowe
• Zapewnienie wsparcia i orientacji
• Prosta i częsta komunikacja
• Przedmioty umożliwiające orientacje w czasie
(zegar, kalendarz)
• Dostarczenie przedmiotów znanych pacjentowi z
domu
• Zaangażowanie rodziny i opiekunów
 LECZENIE NIEFARMAKOLOGICZNE

Interwencje środowiskowe
• Uporządkowanie otoczenia
• Usunięcie niepotrzebnych przedmiotów
• Rozważenie sali jednoosobowej
• Właściwe oświetlenie
• Kontrola nasilenia hałasu
 LECZENIE NIEFARMAKOLOGICZNE

Interwencje środowiskowe
• Podtrzymywanie sprawności
• Wykrycie/korekcja zaburzeń słuchu/widzenia
• Zachęcanie chorego do samoobsługi
• Umożliwienie nieprzerwanego snu
• Podtrzymywanie aktywności i samodzielnego
chodzenia
 LECZENIE FARMAKOLOGICZNE

• Istotą leczenia NIE JEST stosowanie farmakoterapii ale

usuwanie/łagodzenie przyczyn zaburzeń świadomości
• Często postępowanie polega raczej na odejmowaniu już
stosowanych leków
• Farmakoterapię stosujemy jeżeli:
• usunięcie przyczyny nie przynosi efektu
• usunięcie przyczyny jest niemożliwe
(np. zab. świadomości w przebiegu ciężkiego otępienia)
• Nasilenie majaczenia jest znaczne lub zagraża pacjentowi lub
innym
 PODSUMOWANIE

• W grupach ryzyka – profilaktyka:

• leczyć czynniki predysponujące (otępienie, depresję, HA, DM, CAD,
niedożywienie, zab. słuchu, wzroku, protezy zębowe …)

• U chorych z majaczeniem – usuwać czynniki wyzwalające:

• leczyć infekcje, ból, hipoperfuzję, wyrównywać zaburzenia wodno-
elektrolitowe

• Dodatkowo działania niefarmakologiczne:

• zapewnienie stałego otoczenia i personelu, obecności bliskich osób,
• dostęp do kalendarza, zegara,
• odpowiednie oświetlenie,
• redukcja hałasu.
WIELKIE PROBLEMY GERIATRYCZNE

Unieruchomienie- - > Odleżyny

- - > Zaparcia
- - > Depresja
- - > Hipotonia ortostatyczna
- -> Niechęć do wstania z łóżka
 ODLEŻYNA

• jest to uszkodzenie skóry i tkanek leżących głębiej,

które powstało pod wpływem ucisku i/lub
bocznych sił ścinających zamykających lub
niszczących naczynia włosowate.

• jest efektem niedokrwienia, niedotlenienia i

śmierci komórek.
 ODLEŻYNY – DANE OGÓLNE

• Epidemiologia:
• 70% odleżyn powstaje u osób > 70rż
• Pensjonariusze domów opieki: 17-35% (Anglia)
• Pacjenci hospitalizowani: ok 18,6% (Anglia), 4-12% (USA)
• Pacjenci hospicyjni: 14% (Anglia), 21% (Polska)

• Skutki
• Koszty !!! Roczny kosz leczenia >7mld $ (USA);
• 2x większa śmiertelność
• Powikłania (anemia, zap. kości, stawów, posocznica, rak…)
ODLEŻYNY – UCISK A PRZEPŁYW KAPILARNY

• U zdrowych osób ciśnienie w kapilarach = 32mmHg zapewnia

prawidłowy przepływ
• U osób odwodnionych, z hipotonią systemową ciśnienie spada do
25mmHg
• Zatrzymanie przepływu kapilarnego następuje przy zewnętrznym
oddziaływaniu ciśnienia >25mmHg, szczególnie przy:
• twardym podłożu
• niedożywieniu
• braku tkanki podskórnej (wyniosłości kostne)
• dużej wadze chorego
• Typowy materac wywiera nacisk ok 55mmHg, piankowy materac
>43mmHg, materac p/odleżynowy <25mmHg
MIEJSCA WYSTĘPOWANIA ODLEŻYN

• okolice guzów kulszowych,

• krętarze,
• kostki,
• pięty,
• potylica
• uszy,
• łopatki,
• okolica wyrostka łokciowego
• okolice kręgosłupa.
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POWSTANIE ODLEŻYN
Zewnętrzne (otoczenie):
❑Ciśnienie działające na
skórę
❑Tarcie
❑Boczne siły ścinające
❑Stan skóry i jej narażenie
na czynniki drażniące
❑Unieruchomienie
(monitorowanie, cewniki, pasy)
Wewnętrzne:
❑Stan ogólny i odżywienie
❑Typ budowy ciała (otyłość,
kacheksja)
❑Ograniczenie ruchomości,
niedowłady
❑Czynniki neurologiczne
(brak czucia bólu, ucisku)
❑Nietrzymanie moczu / stolca
❑Czynniki naczyniowe
(cukrzyca, miażdżyca, POCHP,
CHF)
 Odleżyny
Tarcie i boczne siły ścinające
ODLEŻYNY
Patofizjologia
 ODLEŻYNY
Spodziewany obszar niedokrwienia
 ODLEŻYNY
KLASYFIKACJA
 ODLEŻYNY
KLASYFIKACJA
I. Nieblednące zaczerwienienie
II. Utrata części skóry – pęcherze/Otwarta rana
III. Utrata całej skóry – Owrzodzenie
IV. Utrata skóry i tkanek – Uszkodzenie mięśni, kości…
 PODZIAŁ ODLEŻYN
BRYTYJSKI SYSTEM KOLOROWY:

• Rany różowe – faza naskórkowania.

• Rany czerwone – faza ziarninowania; ziarnina jest bardzo
delikatna, nawet przy mikrourazach krwawi
• Rany żółte – kolor od martwiczych mas głównie z tkanki
tłuszczowej; często są to rany zainfekowane IIIst
• Rany czarne – sucha lub miękka czarna martwica
wypełniająca dno odleżyny IV lub Vst.

Informacja o fazie procesu gojenia

 ZASADY POSTĘPOWANIA Z
ODLEŻYNAMI
1. Ocena zagrożenia
2. Profilaktyka w grupach ryzyka
3. Leczenie powstałej odleżyny
 ZASADY POSTĘPOWANIA Z
ODLEŻYNAMI
1. Ocena zagrożenia
• Skale: Norton, Douglas, Waterlow, Braden

<14p ryzyko powstania odleżyn

 ZASADY POSTĘPOWANIA Z
ODLEŻYNAMI
1. Ocena zagrożenia
• Skale: Norton, Douglas, Waterlow, Braden
 ZASADY POSTĘPOWANIA Z
ODLEŻYNAMI

2. Profilaktyka w grupach ryzyka

• Edukacja rodziny i chorego (uświadomienie konieczności zmiany
pozycji)

• Wpływ na aktywność chorego (też ćwiczenia bierne)

• Regularna zmiana pozycji
• Stabilizacja pozycji chorego (podpórki, wałki)
• Obserwacja stanu skóry
• Unikanie urazów (techniki zmiany pozycji)
• Odpowiednia bielizna pościelowa (bez szwów, zgrubień)
 ZASADY POSTĘPOWANIA Z
ODLEŻYNAMI

2. Profilaktyka w grupach ryzyka

• Ochrona przed nietrzymaniem moczu (podpaski, cewniki zewn.)
• Dbałość o stan odżywienia (dieta bogatobiałkowa, Mg, Zn, wit. C, B12)
• Odpowiednia podaż płynów
• Dobra kontrola bólu
 ZASADY POSTĘPOWANIA Z
ODLEŻYNAMI

2. Profilaktyka w grupach ryzyka

• Pielęgnacja skóry
• mydło o pH 5,5
• Natłuszczanie oliwką dziecięcą lub płynem PC 30V
• Profilaktyczne stosowanie cienkich opatrunków,
np. błony poliuretanowe lub hydrokoloidy super cienkie

• Materace przeciwodleżynowe
• Dynamiczne zmiennociśnieniowe
• Gąbkowe typu jeż
 ZASADY POSTĘPOWANIA Z
ODLEŻYNAMI

3. Leczenie powstałej odleżyny

współpraca pielęgniarki, lekarza, rodziny chorego
i ewentualnie samego chorego

PIĘĆ ZASAD LECZENIA ODLEŻYN

1. Odciążenie odleżyny (redukcja ciśnienia)
2. oczyszczanie z martwicy
3. Płukanie rany roztworem Ringera / wilgotne opatrunki
4. Eliminacja czynników ryzyka
5. Leczenie lokalnego zakażenia ogólną celowaną
antybiotykoterapią
 LECZENIE ODLEŻYN: STRATEGIA TIME

• „T” – tissue (tkanki)

Ocena dna i tkanek wypełniających owrzodzenie
• „ I” – inflammation (zapalenie), infection (zakażenie)
Kontrola zapalenia i ocena mikrobiologiczna rany
• „M” – moisture (wilgotność)
Ocena wysięku i poziomu wilgotności powierzchni rany
• „E” jak edge/epidermis (naskórek, brzegi rany).
Ocena brzegów owrzodzenia i zaburzenia naskórkowania
 LECZENIE ODLEŻYN: STRATEGIA TIME

• „T” – tissue (tkanki)

Kolorowy system oceny rany

• Rany czarne – czarna martwica dna odleżyny IV lub V.
• Rany żółte – martwicze masy tk.tłuszczowej (często
zainfekowane)
• Rany czerwone – ziarnina
• Rany różowe – naskórkowanie
 LECZENIE ODLEŻYN: STRATEGIA TIME

• „ I” – inflammation (zapalenie), infection (zakażenie)

Objawy kliniczne zakażenia odleżyny:

• rozszerzający się rumień wokół rany,
• zwiększone miejscowe ucieplenie skóry,
• zmiana charakteru lub nasilenie bólu w obrębie owrzodzenia,
• wzrost lepkości i intensywności wysięku
• zapalenie tkanki podskórnej, zapalenie naczyń chłonnych (obrzęk)
• nagłe pojawienie się nieprzyjemnego zapachu z rany lub jego
intensyfikacja,
 LECZENIE ODLEŻYN: STRATEGIA TIME

• „M” – moisture (wilgotność/wysięk)

• dopuszczalna ilość wysięku to taka, która nie powoduje maceracji
otaczających tkanek
• dynamika wysięku – zmniejszenie jego ilości towarzyszące gojeniu
rany i ograniczaniu się procesu zapalnego świadczy o właściwym
wyborze terapii
• zmiana zabarwienia, np. towarzysząca zakażeniu rany, wiąże się
zwykle z nasileniem, zwiększeniem ilości wysięku i intensyfikacją
zapachu
 LECZENIE ODLEŻYN: STRATEGIA TIME

• „E” jak edge/epidermis (naskórek, brzegi rany)

Co budzi wątpliwości odnośnie gojenia

• zahamowanie epitelizacji
• podminowane, pogrubiałe brzegi owrzodzenia
• twarde i zwłókniałe
• hiperkeratoza na brzegach owrzodzenia
 ODLEŻYNY
Leczenie

• Opatrunki
• hydrożelowe
• Hydrokoloidowe
• Alginianowe
• Poliuretanowe
• Impregnowane srebrem
 ZASADY POSTĘPOWANIA Z
ODLEŻYNAMI

3. Leczenie powstałej odleżyny

Martwica czarna
Problem: rozpuścić tkankę martwiczą i oczyścić
Wysięk: brak lub skąpy
Cel: utrzymanie wilgotnego środowiska
Leczenie: oczyszczanie chirurgiczne/ enzymatyczne
Opatrunki: pasta hydrokoloidowa, hydrożele
 ZASADY POSTĘPOWANIA Z
ODLEŻYNAMI

3. Leczenie powstałej odleżyny

Martwica żółta
Problem: oczyszczanie
Wysięk: obfity
Cel: pochłanianie wysięku, utrzymanie
wilgotności
Opatrunki: alginiany, hydrokoloidy, hydrożele,
dekstranomery
 ZASADY POSTĘPOWANIA Z
ODLEŻYNAMI

3. Leczenie powstałej odleżyny

Rana czerwona
Problem: pobudzenie i utrzymanie ziarninowania
Wysięk: obfity, średni lub mały
Cel: pochłanianie wysięku, utrzymanie
wilgotnego środowiska
Opatrunki: alginiany, hydrokoloidy, hydrożele,
opatrunki poliuretanowe
 ZASADY POSTĘPOWANIA Z
ODLEŻYNAMI

3. Leczenie powstałej odleżyny

Rana różowa
Problem: pobudzenie i utrzymanie naskórkowania
Wysięk: mały
Cel: stymulacja wzrostu naskórka i ochrona
już powstałych komórek
Opatrunki: błony półprzepuszczalne, hydrożele,
hydrokoloid super cienki
 ZASADY POSTĘPOWANIA Z
ODLEŻYNAMI

3. Leczenie powstałej odleżyny

Rana zakażona
Problem: infekcja
Wysięk: obfity
Cel: zahamowanie wzrostu bakterii, pochłanianie
wysięku, utrzymanie wilgotnego środowiska
Leczenie:antybiotyki ogólnie, opatrunki ze srebrem
WIELKIE PROBLEMY GERIATRYCZNE

Powikłania jatrogenne - - >

Działania niepożądane leków
 DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE LEKÓW

• Jedna z najczęstszych powikłań jatrogennych

• wydłużenie hospitalizacji
• Wyższe koszty leczenia
• Zwiększenie ryzyka zgonu

• Ryzyko powikłań zależy od ilości stosowanych leków

• Wysokie ryzyko przy stosowaniu >5 leków
 PRESCRIBING GUIDELINES

• Know medications that patient is taking

• Individualize therapy
• Reevaluate daily
• Minimize dose and number of drugs
• Start low, go slow, but go
• Treat adequately; do not withhold therapy

• Recognize new symptoms as potential drug effect

 LEKI, KTÓRYCH LEPIEJ UNIKAĆ
W WIEKU PODESZŁYM

• P/histamnowe (H1-blokery, H2-blokery)

• Narkotyczne leki przeciwbólowe
• Benzodiazepiny
• Trójpierścieniowe Leki Przeciwdepresyjne
• ACE Inhibotory + NLPZ
 ISTOTNE INTERAKCJE

• Warfaryna … + infekcja (antybiotyki)

• Digoksyna ... + nwd nerek, zaburzenia elektrolitowe

• Insulina … + infekcja (Pneumonia, ZUM)

• Statyny … + nwd nerek, upadki

WIELKIE PROBLEMY GERIATRYCZNE

Zaburzenia równowagi
- - > upadki
 UPADKI

Wiek – niezależny czynnik ryzyka upadków

▪ ≥65 r.ż. co najmniej 1 upadek zdarzający się w domu u ok. 30%

osób

▪ po 80 r. życia upadki zdarzają się u co drugiej osoby

▪ częściej upadki występują w opiece instytucjonalnej (2/3

pensjonariuszy)

▪ około 30-50% upadków wynika z braku dostosowania warunków

środowiskowych do potrzeb starszej osoby (tzw. przyczyny
zewnętrzne)
 UPADKI

Za zachowanie równowagi odpowiada układ kontroli postawy i

równowagi – wymaga skoordynowanego działania:

▪ narządów zmysłu (wzroku, propriocepcji, narządu

przedsionkowego i słuchu)
▪ obwodowego układu nerwowego (sprawne przewodnictwo
nerwowe)
▪ CUN (integracja i koordynacja bodźców)
▪ układ ruchu - ukł. kostno-szkieletowy (adekwatna odpowiedź
motoryczna) oraz mięśnie
 NAJWAŻNIEJSZE CZYNNIKI RYZYKA
UPADKÓW

1. osłabienie mięśni 4,4x

2. upadki w wywiadzie 3x
3. zaburzenia chodu 3x
4. zaburzenia równowagi 3x
5. mała aktywność fizyczna 3x
6. zaburzenia widzenia
7. upośledzenie ADL
8. depresja
9. pogorszenie funkcji poznawczych
10.majaczenie
11.nietrzymanie moczu
12.wiek >80rż
JAGS 2001;49:664
 UPADKI
PRZYCZYNY ZEWNĘTRZNE

▪ podłogi (wypastowane, śliskie, przesuwające się chodniki, zawinięte

brzegi dywanów)oświetlenie (niedostateczne, zbyt skupione, rażące,
niedostępne włączniki)
▪ schody (brak poręczy, strome, zniszczone, śliskie stopnie)
▪ łazienka (wanna, brodziki – śliskie dno, śliska posadzka, sedes – zbyt
niski)
▪ urządzenie przestrzenne i meble (zastawione przejście, wysoko szafki,
zbyt wysokie łóżka i krzesła, fotele – niskie, niestabilne, brak poręczy)
▪ leżące na podłodze przewody, kable – nieprzymocowane
▪ otoczenie poza domem (nierówne chodniki, krawężniki, niedostosowane
środki transportu)
 POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNE

▪ wywiad (okoliczności, objawy związane z upadkiem, czy była

utrata świadomości, relacje świadków, choroby przewlekłe,
stosowane leki, upadki w przeszłości)

▪ badanie przedmiotowe: zaburzenia rytmu, obecność szmerów nad

tętnicami szyjnymi i zastawkami, test na hipotonię ortostatyczną,
ocena ukł. oddechowego, kostno-stawowego, nieprawidłowości
stóp, stanu nawodnienia, wykładników sarkopenii

▪ badania dodatkowe (do rozważenia): ekg, Holter ekg/ RR, test

pionizacyjny, echo serca, rtg kręgosłupa szyjnego, Doppler
tt.szyjnych
Schemat testu „Wstań i idź”
„Time up and go”
Test Tinetti
(POMA = Performance Oriented Mobility Assessment)

Składa się z dwóch części

1. Równowaga – 16 pkt
2. Chód – 12 pkt

< 19 punktów - osoba z wysokim ryzykiem upadku (76% ryzyko

wielokrotnych upadków)
19 - 24 punktów - podwyższone ryzyko upadków
> 26 punktów – niskie ryzyko
Część pierwsza –
równowaga

Badanie rozpoczyna
się od przyjęcia
pozycji siedzącej na
krześle
Część pierwsza –
równowaga c.d.
Część druga – chód

Badany stoi obok

badającego; idzie wzdłuż
korytarza lub przez pokój –
najpierw zwykłym krokiem,
a z powrotem krokiem
szybkim, ale w sposób
bezpieczny
Test Tinetti – chód
c.d.
 UPADKI
NASTĘPSTWA

▪ urazowe: rany, rozległe stłuczenia, oparzenia, krwiaki

śródczaszkowe, skręcenia stawów, złamania (5%)

▪ związane z unieruchomieniem: infekcje, odleżyny, hipotermia,

odwodnienie, zaniki i przykurcze mięsni, powikłania zatorowo-
zakrzepowe, izolacja, depresja, uzależnienie od osób drugich

▪ psychiczne; tzw. zespół poupadkowy (post fall syndrome)

▪ spośród osób w podeszłym wieku, które zostają hospitalizowane z

powodu upadku, tylko 50% przeżywa jeden rok.

▪ upadki są powodem 40% przyjęć do domów opieki.

 ZAPOBIEGANIE UPADKOM

▪ Regularne ćwiczenia
1. ćwiczenia siłowe (oporowe: 8-10 ćwiczeń po 8-12 powtórzeń; 2x
w tyg po 20min)
2. ćwiczenia sensomotoryczne (wpływ na równowagę)
• ćwiczenia równoważne, koordynacyjne i rozciągliwe, codziennie przez 10min
• ćwiczenia wytrzymałościowe 2x w tyg po 20min)

• Przegląd leków (nadciśnieniowe, psychiatryczne)

• Ocena wzroku (co 1-2 lata)
• Ocena środowiska (dom)
• Prewencja majaczenia
 ZAPOBIEGANIE UPADKOM
Ocena środowiska (dom)

Analiza warunków mieszkaniowych – i przystosowanie do potrzeb osoby

ze zwiększonym ryzykiem upadków
▪ usunięcie lub dobre przymocowanie do podłogi wszelkich
dywanów/wykładzin/chodników; schowanie leżących na podłodze
przewodów/kabli; likwidacja progów
▪ odpowiednie oświetlenie (centralne -> punktowe, rozproszone –
zwłaszcza w nocy, które powinno być włączone przez całą noc)
▪ łazienka: wanna -> prysznic ze specjalnym siedziskiem i uchwytami w
ścianie; maty antypoślizgowe; wysoki sedes z uchwytami na ścianie
▪ meble – zbyt niskie/wysokie łóżka, krzesła, fotele
WIELKIE PROBLEMY GERIATRYCZNE

Nietrzymanie moczu
 NIETRZYMANIE MOCZU

• 35% hospitalizowanych osób w wieku starszym

• 5% nabyte podczas hospitalizacji

• Nie jest wskazaniem do cewnikowania pęcherza

• Uwaga na upadki podczas częstego wstawania

do łazienki
 PRZEJŚCIOWE PRZYCZYNY: DIAPPERS

• D- Delirium
• I - Infection
• A - Atrophic urethritis
• P - Pharmacologic
• P - Psychological problems
• E - Excessive urine output
• R - Restricted mobility
• S - Stool impaction
WIELKIE PROBLEMY GERIATRYCZNE

Niedożywienie
 STAN ODŻYWIENIA

• Niezależny czynnik śmiertelności

• Należy ocenić przy przyjęciu do szpitala

• Konsekwencje niedożywienia:
• Owrzodzenia odleżynowe
• Upośledzenie odporności
• Wydłużenie pobytu w szpitalu
• Powikłania pooperacyjne
• niedożywieni vs. dobrze odżywieni (75% vs 5%)
STAN ODŻYWIENIA
Sarkopenia