Professional Documents
Culture Documents
Manual (Turkish)
Manual (Turkish)
FLIR Cx serisi
Kullanım kılavuzu
FLIR Cx serisi
1 Açıklamalar ......................................................................................1
1.1 Yasal açıklama ......................................................................... 1
1.2 Kullanım istatistikleri .................................................................. 1
1.3 Kayıt defteri değişiklikleri ............................................................ 1
1.4 ABD Resmi Yönetmelikleri .......................................................... 1
1.5 Telif Hakkı ............................................................................... 1
1.6 Kalite güvence ......................................................................... 1
1.7 Patentler ................................................................................. 1
1.8 EULA Terms ............................................................................ 1
1.9 EULA Terms ............................................................................ 1
2 Güvenlik bilgisi .................................................................................2
3 Kullanıcının dikkatine.........................................................................5
3.1 Karşılıklı kullanıcı forumları .......................................................... 5
3.2 Kalibrasyon ............................................................................. 5
3.3 Hassasiyet .............................................................................. 5
3.4 Elektronik atıkların atılması .......................................................... 5
3.5 Eğitim..................................................................................... 5
3.6 Dokümantasyon güncellemeleri ................................................... 5
3.7 Kılavuz hakkında önemli açıklama ................................................ 5
3.8 Yetkili sürümler ile ilgili not........................................................... 5
4 Müşteri yardımı .................................................................................6
4.1 Genel ..................................................................................... 6
4.2 Soru sormak ............................................................................ 6
4.3 Yüklemeler .............................................................................. 7
5 Hızlı Başlangıç Kılavuzu .....................................................................8
5.1 Prosedür................................................................................. 8
6 Açıklama ..........................................................................................9
6.1 Önden görünüm ....................................................................... 9
6.2 Arkadan görünüm ..................................................................... 9
6.3 Konektör ............................................................................... 10
6.4 Ekran öğeleri ......................................................................... 10
6.5 Otomatik yönlendirme .............................................................. 10
6.6 Menü sisteminde dolaşma ........................................................ 11
7 Kullanım ......................................................................................... 12
7.1 Pilin şarj edilmesi .................................................................... 12
7.2 Kameranın açılması ve kapatılması ............................................. 12
7.3 Resim kaydetme ..................................................................... 12
7.3.1 Genel ........................................................................ 12
7.3.2 Resim kapasitesi.......................................................... 12
7.3.3 Adlandırma düzeni........................................................ 12
7.3.4 Prosedür .................................................................... 12
7.4 Bir görüntüyü çağırmak ............................................................ 12
7.4.1 Genel ........................................................................ 12
7.4.2 Prosedür .................................................................... 12
7.5 Bir resmin silinmesi ................................................................. 13
7.5.1 Genel ........................................................................ 13
7.5.2 Prosedür .................................................................... 13
7.6 Tüm resimlerin silinmesi ........................................................... 13
7.6.1 Genel ........................................................................ 13
7.6.2 Prosedür .................................................................... 13
7.7 Spotmetre kullanarak sıcaklık ölçülmesi ....................................... 14
7.7.1 Genel ........................................................................ 14
7.8 Ölçüm araçlarının saklanması .................................................... 14
7.8.1 Prosedür .................................................................... 14
12.2.2 Şekil.......................................................................... 27
12.3 Oksitlenmiş priz ...................................................................... 28
12.3.1 Genel ........................................................................ 28
12.3.2 Şekil.......................................................................... 28
12.4 Yalıtım sorunları ...................................................................... 29
12.4.1 Genel ........................................................................ 29
12.4.2 Şekil.......................................................................... 29
12.5 Cereyan................................................................................ 29
12.5.1 Genel ........................................................................ 29
12.5.2 Şekil.......................................................................... 30
13 FLIR Systems Hakkında ................................................................... 31
13.1 Bir enfrarujlu kameradan daha fazlası .......................................... 32
13.2 Bilgimizin paylaşılması ............................................................. 32
13.3 Müşterilerimizin desteklenmesi .................................................. 32
13.4 Tesislerimizden alınmış birkaç resim............................................ 33
14 Sözlük............................................................................................ 34
15 Termografik ölçüm teknikleri............................................................. 37
15.1 Giriş .................................................................................... 37
15.2 Emisyon................................................................................ 37
15.2.1 Bir numunenin emisyonunun bulunması ............................ 37
15.3 Yansıtılan görünür sıcaklık ......................................................... 40
15.4 Mesafe ................................................................................. 40
15.5 Bağıl nem.............................................................................. 40
15.6 Diğer parametreler .................................................................. 40
16 Enfraruj teknolojisinin tarihi.............................................................. 41
17 Termografi teorisi ............................................................................ 44
17.1 Giriş..................................................................................... 44
17.2 Elektromanyetik spektrum......................................................... 44
17.3 Kara cisim radyasyonu ............................................................. 44
17.3.1 Planck kanunu ............................................................. 45
17.3.2 Wien deplasman kanunu ............................................... 46
17.3.3 Stefan-Boltzmann kanunu .............................................. 47
17.3.4 Kara cisim olmayan yayıcılar ........................................... 48
17.4 Enfrarujlu yarı saydam maddeler ................................................ 50
18 Ölçüm formülü ................................................................................ 51
19 Emisyon tabloları ............................................................................ 55
19.1 Referanslar............................................................................ 55
19.2 Tablolar ................................................................................ 55
UYARI
UYARI
UYARI
UYARI
UYARI
Sıvıları kullanmadan önce tüm ilgili MSDS (Malzeme Güvenlik Bilgi Formu) belgelerini ve kapların üze-
rindeki tüm uyarı etiketlerini okuduğunuzdan emin olun. Sıvılar tehlikeli olabilir. Bu durum, insanların ya-
ralanmasına neden olabilir.
DİKKAT
Enfrarujlu kamerayı lazer ışını yayan cihazlar gibi güçlü enerji kaynaklarına (mercek kapağı ile birlikte ya
da mercek kapağı olmadan) ya da güneşe tutmayın. Bu durum, kameranın hassasiyetini etkileyebilir. Ay-
rıca, kameradaki detektör de zarar görebilir.
DİKKAT
Kamerayı kullanıcı belgelerinde veya teknik verilerde aksi belirtilmedikçe +50°C’nin (+122°F) üzerindeki
sıcaklıklarda kullanmayın. Yüksek sıcaklıklar kameraya zarar verebilir.
DİKKAT
DİKKAT
DİKKAT
DİKKAT
DİKKAT
DİKKAT
DİKKAT
DİKKAT
DİKKAT
DİKKAT
DİKKAT
DİKKAT
DİKKAT
DİKKAT
DİKKAT
DİKKAT
DİKKAT
Kameraya, kablolara veya diğer ürünlere çözücü veya eşdeğer sıvı uygulamayın. Bu durum, pilin zarar
görmesine ve insanların yaralanmasına neden olabilir.
DİKKAT
Enfraruj merceğini temizlerken dikkatli olun. Mercekte kolayca zarar gören yansıma önleyici bir kaplama
vardır. Bu durum, enfraruj merceğinin zarar görmesine neden olabilir.
DİKKAT
Enfraruj merceğini temizlemek için aşırı kuvvet uygulamayın. Bu durum, yansıma önleyici kaplamanın
zarar görmesine neden olabilir.
NOT
Blendaj değeri yalnızca kamera üzerindeki tüm açık alanların belirtilen kapak, bölme veya başlıklarla izo-
le edilmesi durumunda geçerlidir. Bunlar arasında veri saklama bölmeleri, piller ve konektörler yer
almaktadır.
3.2 Kalibrasyon
Kamerayı yılda bir kez kalibrasyon için göndermenizi öneririz. Kameranın nereye gönderi-
leceği konusunda talimatlar için yerel bayi ile iletişim kurun.
3.3 Hassasiyet
Çok hassas sonuçlar elde etmek için kamerayı çalıştırdıktan sonra ölçüm yapmadan ön-
ce 5 dakika beklemenizi öneririz.
Birçok elektronik ürün gibi bu ekipman da çevre dostu bir yöntemle ve elektronik atıklarla
ilgili yürürlükteki düzenlemelere uygun bir şekilde atılmalıdır.
Daha ayrıntılı bilgi almak için lütfen FLIR Systems temsilcisi ile iletişim kurun.
3.5 Eğitim
Enfraruj eğitimi ile ilgili bilgi almak için:
• http://www.infraredtraining.com
• http://www.irtraining.com
• http://www.irtraining.eu
4.1 Genel
Müşteri yardımı için:
http://support.flir.com
4.3 Yüklemeler
Müşteri yardım sitesinden aynı zamanda aşağıdakileri de indirebilirsiniz:
• Enfrarujlu kameranız için bellenim güncellemeleri.
• PC/Mac yazılımınız için program güncellemeleri.
• PC/Mac yazılımınızın ücretsiz ve değerlendirme sürümleri.
• Geçerli, artık üretilmeyen ve geçmiş ürünlerin kullanıcı belgeleri.
• Mekanik çizimler (*.dxf ve *.pdf formatında).
• Cad veri modelleri (*.stp formatında).
• Uygulama hikayeleri.
• Teknik veri tabloları.
• Ürün katalogları.
5.1 Prosedür
Aşağıdaki prosedürü uygulayın:
1. FLIR güç kaynağını kullanarak pili 1,5 saatte bir değiştirin.
2. Kamerayı açmak için Açma/kapama düğmesine basın.
3. Kamerayı, ilgilendiğiniz hedefe doğru yönlendirin.
4. Bir resmi kaydetmek için Kaydet düğmesine basın.
(İsteğe bağlı adımlar)
5. Bilgisayarınıza FLIR Tools uygulamasını yükleyin.
6. FLIR Tools uygulamasını başlatın.
7. Kamerayı USB kablosunu kullanarak bilgisayarınıza bağlayın.
8. Resimleri FLIR Tools uygulamasında içe aktarın.
9. FLIR Tools uygulamasında PDF raporu oluşturun.
1. Kamera lambası.
2. Dijital kamera merceği.
3. Enfraruj merceği.
4. Bağlantı noktası.
1. Açma/kapama düğmesi.
2. Kaydet düğmesi.
3. Kamera ekranı.
6.3 Konektör
NOT
NOT
Otomatik yönlendirme özelliği, bir ayar tarafından etkinleştirilir. Ayarlar > Cihaz ayarları > Otomatik yön-
lendirme > Açık öğesini seçin.
Kamera, dokunmatik bir ekrana sahiptir. İşaret parmağınız veya kapasitif dokunmatik kul-
lanım için özel olarak tasarlanmış bir kalem ile menü sisteminde gezinebilirsiniz.
Menü sistemini görüntülemek için kameranın ekranına dokunun.
7.3.1 Genel
Dahili kamera belleğine resim kaydedebilirsiniz.
Kamera aynı anda hem termal, hem de görsel resim kaydeder.
7.3.4 Prosedür
Aşağıdaki prosedürü uygulayın:
1. Resmi kaydetmek için Kaydet düğmesine basın.
7.4.1 Genel
Bir resmi kaydettiğinizde dahili kamera belleğinde saklanır. Resmi tekrar görüntülemek
için dahili kamera belleğinden geri çağırabilirsiniz.
7.4.2 Prosedür
Aşağıdaki prosedürü uygulayın:
1. Kamera ekranına dokunun. Ana menü araç çubuğunu görüntülenir.
• Tam ekran veya normal görüntü arasında geçiş yapmak için Tam ekran veya
• Küçük resim görünümlerini göstermek için Küçük resim öğesini seçin. Küçük
resimler arasında geçiş yapmak için yukarı/aşağı doğru kaydırın. Bir resim görüntü-
lemek için küçük resmine dokunun.
7.5.1 Genel
Dahili kamera belleğindeki bir resmi silebilirsiniz.
7.5.2 Prosedür
Aşağıdaki prosedürü uygulayın:
1. Kamera ekranına dokunun. Ana menü araç çubuğunu görüntülenir.
7. Canlı moda dönmek için kamera ekranına dokunun ve Kamera öğesini seçin .
7.6.1 Genel
Dahili kamera belleğindeki tüm resimleri silebilirsiniz.
7.6.2 Prosedür
Aşağıdaki prosedürü uygulayın:
1. Kamera ekranına dokunun. Ana menü araç çubuğunu görüntülenir.
7. Canlı moda dönmek için sol üstteki oka arka arkaya basın. Bu işlemi, Kaydet tu-
şuna bir kez basarak da gerçekleştirebilirsiniz.
7.7.1 Genel
Bir spotmetre kullanarak sıcaklığı ölçebilirsiniz. Böylece ekranda spotmetre konumundaki
sıcaklık görüntülenecektir.
7.7.1.1 Prosedür
Aşağıdaki prosedürü uygulayın:
1. Kamera ekranına dokunun. Ana menü araç çubuğunu görüntülenir.
7.8.1 Prosedür
Aşağıdaki prosedürü uygulayın:
1. Kamera ekranına dokunun. Ana menü araç çubuğunu görüntülenir.
2. Ölçüm öğesine dokunun. Bir alt menü araç çubuğu görüntülenir.
7.9.1 Genel
Kameranın farklı sıcaklıkları görüntülemek için kullandığı renk paletini değiştirebilirsiniz.
Faklı bir palet resmin daha kolay analiz edilebilmesini sağlayabilir.
7.9.2 Prosedür
Aşağıdaki prosedürü uygulayın:
1. Kamera ekranına dokunun. Ana menü araç çubuğunu görüntülenir.
7.10.1 Genel
Kamera hem termal hem de görsel resimleri aynı anda çeker. Resim modu seçiminize
göre ekranda görüntülenecek resim türünü seçersiniz.
Kamera, aşağıdaki resim modlarını destekler:
• Termal MSX (Multi Spektral Dinamik Görüntüleme): Kamerada nesnelerin kenarlarının
görsel resim ayrıntılarıyla geliştirildiği enfrarujlu bir resim görüntülenir.
• Dijital kamera: Kamera, yalnızca dijital kamera tarafından çekilen görsel resmi
görüntüler.
İyi bir birleştirme resmi görüntülemek için (Termal MSX modu), dijital kamera lensi ile en-
fraruj lensi arasındaki ufak konum farkını kapatmak için bazı ayarlamalar yapmalıdır. Res-
mi doğru olarak ayarlamak için kameranın hizalama mesafesine (yani cisme olan
mesafe) ihtiyacı vardır.
7.10.2 Prosedür
Aşağıdaki prosedürü uygulayın:
1. Kamera ekranına dokunun. Ana menü araç çubuğunu görüntülenir.
2. Resim modu öğesine dokunun. Bir alt menü araç çubuğu görüntülenir.
3. Alt menü araç çubuğunda aşağıdaki seçimlerden birini yapın:
• Termal MSX .
• Termal .
• Dijital kamera .
• Alt menü araç çubuğundan Hizalama mesafesi öğesini seçin. Bir iletişim kutu-
su görüntülenir.
• İletişim kutusunda cisme olan mesafeyi seçin.
7.11.1 Genel
Kamera iki farklı sıcaklık skalası modunda çalışabilir:
• Otomatik mod: Bu modda kamera, en iyi resim parlaklığı ve kontrastı için sürekli şekil-
de otomatik olarak ayarlanır.
• Kilit modu: Bu modda kamera, sıcaklık skalasını ve sıcaklık düzeyini kilitler.
7.11.3 Prosedür
Otomatik mod ve Kilit modu arasında geçiş yapmak için sıcaklık ölçeğindeki üst veya alt
sıcaklık seviyesine dokunun.
Gri asma kilit, Kilit modunun etkin olduğu anlamına gelir.
7.12.1 Genel
Sıcaklıkları doğru şekilde ölçmek için kamera ölçüm yaptığınız yüzey türünün farkında ol-
malıdır. Şu yüzey özellikleri arasından seçim yapabilirsiniz:
• Mat.
• Yarı mat.
• Yarı parlak.
Alternatif olarak özel bir emisyon değeri de ayarlayabilirsiniz.
Emisyon hakkında daha fazla bilgi için 15 Termografik ölçüm teknikleri, sayfa37 bölümü-
ne bakın.
7.12.2 Prosedür
Aşağıdaki prosedürü uygulayın:
1. Kamera ekranına dokunun. Ana menü araç çubuğunu görüntülenir.
6. Canlı moda dönmek için sol üstteki oka arka arkaya basın. Bu işlemi, Kaydet tu-
şuna bir kez basarak da gerçekleştirebilirsiniz.
7.13.1 Genel
Bu parametre, nesnenin yansıttığı ışımayı telafi etmek için kullanılır. Emisyon düşük ve
nesne sıcaklığı yansıtılan sıcaklıktan önemli ölçüde farklıysa yansıyan görünen sıcaklığı
düzgün şekilde ayarlamak ve telafi etmek önemli olacaktır.
Yansıyan görünür sıcaklıkla ilgili daha fazla bilgi için 15 Termografik ölçüm teknikleri, say-
fa37 bölümüne bakın.
7.13.2 Prosedür
Aşağıdaki prosedürü uygulayın:
1. Kamera ekranına dokunun. Ana menü araç çubuğunu görüntülenir.
5. Canlı moda dönmek için sol üstteki oka arka arkaya basın. Bu işlemi, Kaydet tu-
şuna bir kez basarak da gerçekleştirebilirsiniz.
7.14.1 Genel
Mesafe, nesne ile kameranın ön objektifi arasındaki mesafedir. Bu parametre aşağıdaki
iki durumu kompanse etmek için kullanılır:
• Hedeften yayılan radyasyon, nesne ile kamera arasındaki atmosfer tarafından
emilmektedir.
• Atmosferde bulunan radyasyon da kamera tarafından algılanmaktadır.
Daha fazla bilgi için, 15 Termografik ölçüm teknikleri, sayfa37 bölümüne bakın.
7.14.2 Prosedür
Aşağıdaki prosedürü uygulayın:
1. Kamera ekranına dokunun. Ana menü araç çubuğunu görüntülenir.
7.15.3 Prosedür
7.16.1 Genel
Kamera lambasını bir fener olarak veya bir fotoğraf çekerken flaş olarak kullanabilirsiniz.
7.16.2 Prosedür
Aşağıdaki prosedürü uygulayın:
1. Kamera ekranına dokunun. Ana menü araç çubuğunu görüntülenir.
7.17.1 Genel
Kameranın çeşitli ayarlarını değiştirebilirsiniz.
Ayarlar menüsü aşağıdakileri içerir:
• Ölçüm parametreleri.
• Kaydetme seçenekleri.
• Cihaz ayarları.
1. DIN 54190-3'ün olması yakın uluslararası kabulündeki tanım (Tahribatsız test – Termografik test – Bölüm 3:
Terimler ve tanımlar).
7.17.2 Prosedür
Aşağıdaki prosedürü uygulayın:
1. Kamera ekranına dokunun. Ana menü araç çubuğunu görüntülenir.
4. Canlı moda dönmek için sol üstteki oka arka arkaya basın. Bu işlemi, Kaydet tu-
şuna bir kez basarak da gerçekleştirebilirsiniz.
7.18.1 Genel
En son kamera bellenimimizi kullanabilmek için kameranızı güncellemeniz çok önemlidir.
Kameranızı FLIR Tools kullanarak güncelleyebilirsiniz.
7.18.2 Prosedür
Aşağıdaki prosedürü uygulayın:
1. FLIR Tools uygulamasını başlatın.
2. Kamerayı çalıştırın.
3. Kamerayı USB kablosunu kullanarak bilgisayara bağlayın.
4. FLIR Tools kamera tanındığında bir karşılama ekranı görüntüler. Karşılama ekranında
Güncellemeleri kontrol et öğesine tıklayın.
Güncellemeleri kontrol et öğesine aynı zamanda FLIR Tools konumundaki Yardım
menüsünde de tıklayabilirsiniz.
5. Ekrandaki talimatları uygulayın.
8.4 FLIR C2
P/N: T505816
Rev.: 23380
Görüntüleme ve optik veriler
NETD 100 mK
Görüş alanı 41° × 31°
F değeri 1,1
Görüntü frekansı 9 Hz
Odak Serbest odak
Dedektör verileri
Odak Düzlemi Sırası Soğutulmamış mikrobolometre
Dedektör aralığı 17 µm
IR sensör boyutu 80 × 60
Görüntü sunumu
Ekran (renkli)
• 3,0 inç
• 320 × 240 piksel
Ekran, görüntü oranı 4:3
MSX Evet
Galeri Evet
Ölçüm
Ölçüm analizi
Kurulum
Renk paletleri
• Demir
• Gökkuşağı
• Gökkuşağı HC
• Gri
Kurulum komutları Birimlerin, dilin, tarih ve saat formatlarının yerel
uyarlaması
Diller Arapça, Çekçe, Danca, Felemenkçe, İngilizce,
Fince, Fransızca, Almanca, Yunanca, Macarca,
İtalyanca, Japonca, Korece, Norveççe, Polonya-
ca, Portekizce, Rusça, Basit Çince, İspanyolca, İs-
veççe, Geleneksel Çince, Türkçe.
Lamba
Çıkış gücü 0,85 W
Servis işlevleri
Görüntülerin saklanması
Depolama ortamı Dahili bellek en az 500 görüntü setini depolar
Video akışı
Dijital kamera
Güç sistemi
Çevresel veriler
Nem (çalışma ve saklama) IEC 60068-2-30/24 saat %95 bağıl nem +25°C ila
+40°C (+77°F ila +104°F) / 2 döngü
Çevresel veriler
Bağıl nem %95 bağıl nem +25°C ila +40°C (+77°F ila +104°
F) yoğuşmasız
EMC
• WEEE 2012/19/EC
• RoHs 2011/65/EC
• C-Tick
• EN 61000-6-3
• EN 61000-6-2
• FCC 47 CFR Bölüm 15 Sınıf B
Manyetik alanlar EN 61000-4-8
Fiziksel veriler
Ağırlık (Pille birlikte) 0,13 kg (0,29 lb.)
Muhafaza malzemesi
• PC ve ABS, kısmen TPE ile kaplı
• Alüminyum
Sevkiyat bilgileri
EAN-13 4743254001961
UPC-12 845188010614
Menşei Estonya
H
E
F
D
G
1
1
2
2
3
3
Camera with build-in IR lens f=1,54mm
1,31
33,4 mm
1,78 0,43
45,3 mm 11 mm
4
4
IR Optical axis
Visual Optical axis
0,91
23,1 mm
5
5
0,58
14,8 mm
6
6
7
7
4,9
124,5mm
8
-
Optical axis
Modified
1,02
Denomination
25,9 mm
2014-12-18
Check
MABR
3,1
78,7 mm
9
Drawn by
Scale
1:1
A2
Drawing No.
10
T128439
Size
Sheet
B
1(1)
D
F
B
A
E
C
G
11 Kameranın temizlenmesi
11.1.1 Sıvılar
Aşağıdaki sıvılardan birini kullanın:
• Ilık su
• Zayıf deterjan solüsyonu
11.1.2 Ekipman
Yumuşak bir bez
11.1.3 Prosedür
Aşağıdaki prosedürü uygulayın:
1. Bezi sıvıyla ıslatın.
2. Fazla sıvıyı gidermek için bezi sıkın.
3. Parçayı bezle temizleyin.
DİKKAT
Kamera, kablolar ve diğer parçalar üzerinde solvent veya benzeri sıvıları kullanmayın. Aksi takdirde ci-
haz zarar görebilir.
11.2.1 Sıvılar
Aşağıdaki sıvılardan birini kullanın:
• %30'un üzerinde izopropil alkol oranına sahip bir mercek temizleme sıvısı.
• %96 etil alkol (C2H5OH).
11.2.2 Ekipman
Ham pamuk
11.2.3 Prosedür
Aşağıdaki prosedürü uygulayın:
1. Ham pamuğu sıvıyla ıslatın.
2. Fazla sıvıyı gidermek için ham pamuk bezi sıkın.
3. Merceği sadece bir kez temizleyin ve bezi atın.
UYARI
Gerekli tüm MSDS (Malzeme Güvenliği Veri Kılavuzu) belgelerini ve muhafazaların üzerindeki tüm uyarı
etiketlerini okuyun. Sıvılar tehlikeli olabilir.
DİKKAT
• Enfraruj merceğini temizlerken dikkatli olun. Mercekte, hassas bir yansıma önleyici kaplama
bulunmaktadır.
• Enfraruj merceğini sert şekilde temizlemeyin. Aksi takdirde yansıma önleyici kaplama zarar görebilir.
12.1.1 Genel
Bir evde nem ve suya dayalı zarar, genellikle enfrarujlu kamera kullanılarak belirlenebilir.
Bunun nedeni kısmen hasar görmüş alanın ısı iletimi özelliğinin farklı olmasıdır; söz konu-
su alanın ısı saklama termik kapasitesi etrafındaki malzemeden farklıdır.
NOT
Nem ve su kaynaklı zararların enfrarujlu resimde nasıl görüneceği konusunda birçok etken söz
konusudur.
Örneğin bu kısımlar, malzemeye ve günün hangi saati olduğuna bağlı olarak farklı hızlarda ısınır ve so-
ğur. Bu nedenle, nem ve suya dayalı zararlar kontrol edilirken diğer yöntemlerin de kullanılması
önemidir.
12.1.2 Şekil
Aşağıdaki resimde, hatalı takılmış pencere pervazı nedeniyle suyun dış yüzeyden içeriye
girdiği ve dış duvarda sudan kaynaklanan önemli bir zararın oluştuğu görülmektedir.
12.2.1 Genel
Prizin bağlantı türüne bağlı olarak, kablonun hatalı biçimde bağlanması lokal sıcaklık ar-
tışlarıyla sonuçlanabilir. Bu sıcaklık artışının nedeni, gelen kablonun bağlantı noktası ile
prizin temas alanının azalmasıdır ve bu durum yangına neden olabilir.
NOT
Prizlerin yapısı, üreticiden üreticiye önemli ölçüde farklılık gösterebilir. Bu nedenle, prizde söz konusu
olan farklı hatalar enfrarujlu resimlerde benzer görünüşler oluşturabilir.
Lokal sıcaklık artışı aynı zamanda kablo ile priz arasında hatalı temastan ya da yük farklılıklarından
kaynaklanabilir.
12.2.2 Şekil
Aşağıdaki resimde, bağlantıda hatalı temasın lokal sıcaklık artışına neden olduğu bir kab-
lo - priz bağlantısı görülmektedir.
12.3.1 Genel
Priz tipine ve prizin takılmış olduğu ortama bağlı olarak, prizin temas yüzeylerinde oksit-
lenme görülebilir. Bu oksitlenmeler priz yüklendiğinde lokal direnç artışlarıyla sonuçlana-
bilir; bu artışlar enfrarujlu resimlerde lokal sıcaklık artışı olarak görülür.
NOT
Prizlerin yapısı, üreticiden üreticiye önemli ölçüde farklılık gösterebilir. Bu nedenle, prizde söz konusu
olan farklı hatalar enfrarujlu resimlerde benzer görünüşler oluşturabilir.
Lokal sıcaklık artışı aynı zamanda kablo ile priz arasında hatalı temastan ya da yük farklılıklarından
kaynaklanabilir.
12.3.2 Şekil
Aşağıdaki resimde, bir tanesinin sigorta tutucusu temas yüzeylerinde sıcaklığın artmış ol-
duğu bir dizi sigorta görülmektedir. Sigorta tutucunun metal yüzeyleri nedeniyle, sıcaklık
artışı söz konusu bölgede değil sigortanın seramik malzemelerinde görülmektedir.
12.4.1 Genel
Yalıtım sorunları, zaman içinde yalıtım malzemesinin hacmen azalması ve duvarlardaki
boşlukları tam olarak dolduramamasından kaynaklanabilir.
Bu bölgelerin uygun olarak yalıtılmış bölgelerden farklı bir ısı iletim özelliğine sahip olması
ve/veya binaya giren havanın görülebilmesi nedeniyle, söz konusu yalıtım bozuklukları
enfrarujlu kamera aracılığıyla belirlenebilir.
NOT
Bir bina incelenirken, binanın içi ile dışı arasındaki sıcaklık farkı en az 10°C olmalıdır. Dikmeler, su boru-
ları, beton kolonlar ve benzer parçalar, enfrarujlu resimlerde yalıtım bozukluklarıyla benzerlik gösterebilir.
Doğal olarak küçük farklılıklar söz konusu olabilir.
12.4.2 Şekil
Aşağıdaki resimde, çatı iskeletindeki yalıtımın eksik olduğu görülmektedir. Yalıtım eksikli-
ğine bağlı olarak, hava çatıdan içeriye girmiş, bu da enfrarujlu resim üzerinde farklı görün-
tüler oluşturmaktadır.
12.5 Cereyan
12.5.1 Genel
Cereyan süpürgeliklerin altında, kapı ve pencerelerin çevresinde ve tavanda söz konusu
olabilir. Bu tür cereyan, daha soğuk bir hava akımı etrafındaki yüzeyi soğuttuğundan, ge-
nellikle enfrarujlu kamerayla görülebilir.
NOT
Bir evde cereyan olup olmadığını incelerken, evdeki basınç atmosfer basıncının altında olmalıdır. Tüm
kapıları, pencereleri ve havalandırma kanallarını açın ve enfrarujlu resimleri çekmeden önce mutfak fan-
larını bir süre çalıştırın.
Cereyanın enfrarujlu resminde tipik bir akış modeli söz konusudur. Bu akış modelini aşağıdaki resimde
açıkça görebilirsiniz.
Ayrıca cereyanın zeminden ısıtma devrelerinin yarattığı ısı tarafından gizlenebileceğini unutmayın.
12.5.2 Şekil
Aşağıdaki resimde hatalı kurulum nedeniyle güçlü bir cereyanın söz konusu olduğu bir ta-
van kapağı görülmektedir.
FLIR Systems 1978 yılında, yüksek performanslı enfrarujlu görüntüleme sistemlerinin ge-
liştirilmesi alanında öncülük etmek amacıyla kurulmuştur ve geniş bir yelpazedeki ticari,
endüstriyel ve hükümet uygulamaları için termik görüntüleme sistemleri tasarımı, üretimi
ve pazarlanmasında dünya lideridir. Bugün, FLIR Systems, 1958 yılından bu yana enfra-
ruj teknolojisinde önemli gelişmeler kaydetmiş beş önemli şirketi kapsamaktadır. Bu şir-
ketler; İsveçli AGEMA Infrared Systems (önceki AGA Infrared Systems), üç Amerikan
şirketi olan Indigo Systems, FSI ile Inframetrics ve Fransız Cedip şirketidir. FLIR Systems
2007 yılından bu yana, FLIR Systems, sensör teknolojilerinde sahip olduğu dünya lideri
uzmanlıkla birkaç şirketi bünyesine katmıştır:
• Extech Instruments (2007)
• Ifara Tecnologías (2008)
• Salvador Imaging (2009)
• OmniTech Partners (2009)
• Directed Perception (2009)
• Raymarine (2010)
• ICx Technologies (2010)
• TackTick Marine Digital Instruments (2011)
• Aerius Photonics (2011)
• Lorex Technology (2012)
• Traficon (2012)
• MARSS (2013)
• DigitalOptics mikro optik işletmesi (2013)
Şirket, önleyici bakım, AR-GE, tahribatsız test, süreç kontrolü ve otomasyonu, bilgisayar-
la görüş ve daha birçok farklı uygulamada kullanılmak amacıyla dünya çapında 350,000
adetin üzerinde enfrarujlu kamera satmıştır.
FLIR Systems, ABD'de üç (Portland, OR; Boston, MA; Santa Barbara, CA) ve İsveç'te bir
(Stokholm) üretim tesisine sahiptir. 2007 yılından beri, Talin Estonya'da da bir üretim tesi-
si bulunmaktadır. Belçika, Brezilya, Çin, Fransa, Almanya, İngiltere, Hong Kong, İtalya,
Japonya, Kore, İsveç ve ABD'deki— doğrudan satış ofislerimizin yanı sıra dünya çapın-
daki temsilcilik ve distribütörlük ağımız— uluslararası müşterilerimize hizmet vermektedir.
Şekil 13.2 SOL: 1969 yılından Thermovision Model 661. Yaklaşık ağırlıklar kamera için 25 kg, osiloskop
için 20 kg, tripod için ise 15 kg'dı. Operatör, ayrıca bir adet 220 VAC jeneratör seti ve sıvı nitrojen içeren 10
L hacimli bir kavanoza ihtiyaç duymaktaydı. Osiloskopun sol tarafında, Polaroid bağlantısı (6 kg) görülebilir.
SAĞ: Ocak 2014'te satışa sunulan FLIR One, iPhone'lara termal görüntüleme özellikleri sağlayan kaydır-
malı bir aksesuardır. Ağırlık: 90 g.
FLIR Systems, kamera sistemlerinin tüm önemli mekanik ve elektronik parçalarını kendisi
üretmektedir. Dedektör tasarımı, mercek ve sistem elektronik devrelerinin üretiminden,
nihai test ve kalibrasyona kadar tüm üretim aşamaları kendi mühendislerimiz tarafından
gerçekleştirilmekte ve yönetilmektedir. Bu enfraruj uzmanlarının sahip olduğu uzmanlık,
enfrarujlu kameranızda bulunan tüm önemli parçaların hassaslığının ve güvenilirliğinin
garantisidir.
Şekil 13.3 SOL: Sistem elektroniğinin geliştirilmesi; SAĞ: Bir FPA dedektörünün test edilmesi
aralık Bir IR kamera için geçerli toplam sıcaklık ölçüm limiti. Kameralarda
birden fazla sıcaklık aralığı olabilir. Geçerli kalibrasyonu sınırlayan iki
kara cisim sıcaklığı olarak ifade edilir.
atmosfer Ölçülen nesne ile kamera arasındaki gazlar, normalde hava.
aydınlık Bir nesneden, zaman, alan ve açı birimi başına yayılan enerji miktarı
(W/m2/sr).
bağıl nem Bağıl nem, havadaki mevcut su buharı kütlesi ile doyma koşullarında
içerebileceği maksimum arasındaki oranı temsil eder.
boşluk Şişenin boğazından izlenebilen emilim yapan, şişe biçimli bir
radyatörü radyatör.
doymuş renk Mevcut seviye/skala ayarları dışında sıcaklıklar içeren alanlar doy-
muş renkleri ile boyanmıştır. Doymuş renkleri ’aşırı’ akım rengi ve
‘düşük akım’ rengi içerir. Ayrıca, sıcaklık aralığının değiştirilmesi ge-
rekebileceğini göstermek üzere dedektör tarafından doymuş herşeyi
gösteren üçüncü bir kırmızı doymuş renk bulunur.
emilim (emilim Bir nesne tarafından emilen radyasyonun, alınan radyasyona göre
faktörü) miktarı. 0 ve 1 arası bir sayı.
emisyon Bir nesneden gelen radyasyonun, kara cisimden gelen radyasyona
(emisyon göre miktarı. 0 ve 1 arası bir sayı.
faktörü)
enfraruj Yaklaşık 2–13 μm. dalgaboyuna sahip, görünmeyen radyasyon.
filtre Enfraruj dalgaboylarının sadece bazılarına karşı saydam olan bir
malzeme.
FOV Görüş Alanı: Bir IR mercekten görülebilen yatay açı.
FPA Odak düzlem dizisi: Bir tür IR dedektörü.
gri cisim Her bir dalgaboyu için bir kara cismin enerjisinin sabit bir miktarını
yayan nesne.
görsel Bir IR kameranın, normal, termografik modunun karşıtı olan görüntü
modu. Bir kamera video modundayken normal video görüntülerini
alır, ancak termografik resimler, kamera IR modundayken alınır.
gürültü Enfraruj resimlerde istenmeyen küçük bozukluk.
harici optik Kamera ile ölçülen nesne arasına yerleştirilebilen ilave mercekler, fil-
treler, ısı kalkanları, vb. ekipmanlar.
hesaplanan at- Sıcaklık, havadaki bağıl nem ve nesneye olan uzaklıkla hesaplanan
mosferik bir iletim değeri.
aktarım
IFOV Anlık görüş alanı: Bir IR kameranın geometrik çözünürlüğünün
ölçümü.
ikili izoterm Bir yerine iki renkli bant bulunan izoterm.
iletim faktörü Gazlar veya maddeler az çok saydam olabilir. İletim, bunların içinden
geçen IR radyasyon miktarıdır. 0 ve 1 arası bir sayı.
iletkenlik Isının madde üzerine dağılmasını sağlayan süreç.
IR enfraruj
izoterm Bir resmin, bir veya daha fazla sıcaklık aralığının üzerine, altına veya
arasına düşen kısımlarını belirginleştirme işlevi.
izotermik Şişenin boğazından izlenebilen tek tip bir sıcaklığa sahip, şişe biçimli
boşluk bir radyatör.
kara cisim Tam olarak yansıtıcı olmayan nesne. Radyasyonun nedeni kendi
sıcaklığıdır.
kara cisim IR kameraları kalibre etmek için kullanılan, kara cisim özellikli, IR ışın
radyatör yayan bir ekipman.
konveksiyon Konveksiyon, yer çekimi veya başka bir kuvvet tarafından bir sıvının
harekete geçirildiği ısı transferidir, böylece ısı bir yerden başka bir
yere aktarılır.
Laser LocatIR Kamera üzerinde bulunan ve nesnenin kamera önündeki belirli kı-
sımlarını işaret etmek için kullanılan ince ve konsantre bir lazer rad-
yasyon ışını yayan, elektrikli bir ışık kaynağı.
lazer imleç Kamera üzerinde bulunan ve nesnenin kamera önündeki belirli kı-
sımlarını işaret etmek için kullanılan ince ve konsantre bir lazer rad-
yasyon ışını yayan, elektrikli bir ışık kaynağı.
manuel ayar Resmi ayarlamak için, belirli parametreleri manuel olarak değiştiril-
mesi yolu.
nesne Bir nesne üzerinde ölçümler yapılan koşulları ve nesnenin kendisini
parametreleri açıklayan bir dizi değer (emisyon, yansıtılan serbest sıcaklık, uzaklık
vb. gibi)
nesne sinyali Kameranın nesneden aldığı radyasyon miktarı ile ilgili, kalibre edil-
memiş bir değer.
NETD Gürültüye denk sıcaklık farkı. Bir IR kameranın resim gürültü seviye-
sinin ölçümü.
otomatik ayar Kameranın dahili resim düzeltme işlemini gerçekleştirmesini sağla-
yan bir işlev.
otomatik palet IR görüntüsü, renkler dengesiz dağılmış halde gösterilir ve soğuk
nesneler ile sıcak nesneler aynı anda görülür.
palet Bir IR görüntüsü göstermek için kullanılan renk dizisi.
piksel Picture element (Resim noktası) ifadesinin kısaltmasıdır. Bir resim-
deki tek bir noktadır.
radyant gücü Bir nesneden belirli bir zaman birimi başına yayılan enerji miktarı (W).
radyasyon Bir nesne veya bir gazdan elektromanyetik enerji yayılma prosesi.
radyatör IR ışın yayan ekipmanlarının bir parçası.
referans Ölçülen olağan değerlerin karşılaştırılabildiği bir sıcaklık.
sıcaklığı
renk sıcaklığı Bir kara cisim renginin belirli bir renge karşılık geldiği sıcaklık.
resim düzelt- Canlı resimlerin çeşitli parçalarının hassasiyetini kompanse etme ve
me (dahili veya ayrıca kamerayı sabitleme yolu.
harici)
saydam Resmin belirginleştirilmiş kısımlarını kapatmak yerine, renklerin doğ-
izoterm rusal olarak yayılımını gösteren bir izoterm.
seviye Sıcaklık ölçeğinin, genellikle bir sinyal değeri olarak ifade edilen orta
değeri.
span Sıcaklık ölçeğinin, genellikle bir sinyal değeri olarak ifade edilen
aralığı.
spektral (rad- Bir nesneden, zaman, alan ve dalgaboyu birimi başına yayılan enerji
yant) yayma miktarı (W/m2/μm).
gücü
sürekli ayar Resmi ayarlamak için kullanılan bir işlev. Bu işlev, resim içeriğine gö-
re parlaklık ve kontrastı sürekli olarak ayarlamak için her zaman çalı-
şır durumdadır.
sıcaklık aralığı Bir IR kamera için geçerli toplam sıcaklık ölçüm limiti. Kameralarda
birden fazla sıcaklık aralığı olabilir. Geçerli kalibrasyonu sınırlayan iki
kara cisim sıcaklığı olarak ifade edilir.
sıcaklık farkı İki sıcaklık değeri ile yapılan çıkartma işleminin sonucunda bulunan
veya sıcaklığın değer.
farkı.
sıcaklık ölçeği Bir IR görüntüsünün halihazırda gösterildiği yol. Renkleri sınırlayan
iki sıcaklık değeri olarak ifade edilir.
tahmini atmos- Hesaplanan bir değerin yerine kullanıcı tarafından sağlanan bir iletim
ferik aktarım değeri
termogram Enfraruj resmi.
yansıma Bir nesne tarafından yansıtılan radyasyonun, alınan radyasyona göre
miktarı. 0 ve 1 arası bir sayı.
yayma gücü Bir nesneden, zaman ve alan birimi başına yayılan enerji miktarı (W/
m2)
çevre Ölçüm yapılan nesneye radyasyon yayan nesne ve gazlar.
15.1 Giriş
Bir enfrarujlu kamera, bir nesneden yayılan enfrarujlu radyasyonu ölçer ve görüntüler.
Gerçekte, radyasyon nesnenin yüzey sıcaklığının bir işlevidir ve kameranın bu sıcaklığı
hesaplamasını ve göstermesini sağlar.
Ancak, kameranın ölçtüğü radyasyon sadece nesnenin sıcaklığına bağlı değildir, aynı za-
manda emisyonun bir işlevidir. Radyasyon ayrıca çevreden de yayılabilir ve nesneden
yansıtılabilir. Nesneden yayılan radyasyon ve yansıtılan radyasyon ayrıca atmosferdeki
emilimden de etkilenir.
Bu nedenle, sıcaklığı tam olarak ölçmek için, bir dizi farklı radyasyon kaynağının etkileri-
nin kompanse edilmesi gerekir. Bu işlem, kamera tarafından on-line olarak yapılmaktadır.
Ancak, kameraya nesne ile ilgili aşağıdaki parametreler sağlanmalıdır:
• Nesnenin emisyonu
• Yansıyan görünür sıcaklık
• Nesne ve kamera arasındaki mesafe
• Bağıl nem
• Atmosfer sıcaklığı
15.2 Emisyon
Nesneyle ilgili en önemli parametre emisyonun doğru biçimde ayarlanmasıdır, ki bu kısa-
ca, aynı sıcaklıkta tam bir kara nesneyle karşılaştırıldığında, nesneden ne kadar radyas-
yon yayıldığının ölçülmesidir.
Normalde, nesne materyalleri ve yüzey işlemeleri, yaklaşık 0.1 ila 0.95 arası bir emisyon
gösterir. Son derece cilalı bir yüzey (bir ayna), 0,1 değerinden düşüktür, ancak oksitli ve-
ya boyalı bir yüzey daha fazla emisyona sahiptir. Görünür spektrumdaki rengi ne olursa
olsun, yağ bazlı boyalar, enfrarujda 0,9 değerinden daha yüksek emisyon gösterir. İnsan
cildinin emisyonu 0,97 - 0,98 arasındadır.
Oksitli olmayan materyaller, tam bir opaklık ve yüksek yansıtma gibi aşırı durumlar göste-
rir, ki bunlar dalga boyuyla çok fazla değişkenlik göstermez. Son olarak, metallerin emis-
yonu düşüktür – sadece sıcaklıkla artar. Metal olmayan maddelerde emisyon yüksek
olma eğilimi gösterir ve sıcaklıkla azalır.
2. Yansıma kaynağı bir nokta kaynaksa, bir parça karton kullanarak kaynağı engelleyip
değiştirin.
NOT
Bir termokupl kullanarak yansıyan görünür sıcaklığın ölçülmesi, iki önemli nedenden ötürü
önerilmemektedir:
• Bir termokupl radyasyon yoğunluğunu ölçmez
• Bir termokupl, genellikle sensörü bir termik yalıtkan ile kaplayarak, yüzeye çok iyi bir termik temas
sağlar.
NOT
15.4 Mesafe
Mesafe, nesne ile kameranın ön objektifi arasındaki mesafedir. Bu parametre aşağıdaki
iki durumu kompanse etmek için kullanılır:
• Hedeften yayılan radyasyon, nesne ile kamera arasındaki atmosfer tarafından
emilmektedir.
• Atmosferde bulunan radyasyon da kamera tarafından algılanmaktadır.
1800 yılından önce, elektromanyetik spektruma ait enfrarujun varlığından şüphe dahi
edilmiyordu. Enfraruj spektrumunun ya da sık kullanılan adıyla ‘enfraruj’ un ısı radyasyon
biçimi olarak esas önemi, günümüzde, Herschel tarafından keşfedildiği 1800 yılına oranla
belki de daha azdır.
Bu keşif, yeni bir optik malzemenin araştırılması sırasında tesadüfen ortaya çıkmıştır. Sir
William Herschel - İngiltere Kralı III. George'un Kraliyet Astronomudur ve Uranüs gezege-
nini keşfeden kişi olarak ünlenmiştir - güneşle ilgili gözlemleri sırasında teleskoplardaki
güneş görüntüsünün parlaklığını azaltmak için yeni bir optik filtre materyali üzerinde araş-
tırma yapmaktaydı. Parlaklıkta benzer şekilde azalma sağlayan farklı renkli cam numune-
leri üzerinde testler yaparken, bazı numunelerin güneş ısısını çok az geçirdiğini ve
diğerlerinin sadece birkaç saniye içinde gözlere zarar verebilecek bir ısı geçirdiğini
farketmiştir.
Herschel daha sonra, parlaklıkta istediği sonucu verirken, aynı zamanda ısıyı maksimum
derecede düşürecek tek bir madde bulma amacıyla, sistematik bir deney yapılmasının
gerekli olduğu kanısına varmıştır. Newton'un prizma deneyini tam olarak tekrarlayarak an-
cak spektrum içinde yoğunluğun görsel dağılımı yerine ısınma etkisini arayarak, deneyle-
rine başlamıştır. Önce, camlı termometresinin hassas cıva dolu ampulünü mürekkeple
karartmış ve bunu radyasyon dedektörü olarak kullanmış, güneş ışığını bir cam prizma-
dan geçirerek, bir masanın üzerinde oluşan spektrumdaki değişik renklerin ısınma etkisi-
ni test etmeye başlamıştır. Güneş ışınlarının dışında bulunan diğer termometreler kontrol
olarak kullanılmıştır.
Karartılmış termometre, spektrumun renkleri arasında yavaşça ilerlerken, elde edilen sı-
caklık değerleri, mor uçtan kırmızı uca tutarlı bir artış olduğunu göstermiştir. Bu tamamen
beklenmedik bir olay değildi, İtalyan araştırmacı Landriani, 1777 yılında gerçekleştirdiği
benzer bir deneyde bu etkinin hemen hemen aynısını gözlemlemişti. Ancak, ısınma etki-
sinin maksimum bir değere ulaştığı bir nokta olması gerektiğini ilk anlayan Herschel ol-
muş, ancak spektrumun görülen kısmındaki ölçümler bu noktanın yerini tespit
edememiştir.
Radyasyon algılayıcıları olan termometreler 1829 yılına kadar rakipsiz kalmıştır, bu yılda
Nobili termokuplu keşfetmiştir. (Herschel'in kendi termometresi 0,2 °C değerine kadar
okunabilmekteydi ve daha sonraki modeller 0,05 °C değerine kadar okunabilmekteydi)
Daha sonra çok önemli bir gelişme yaşandı ve Melloni, birkaç termokuplu bağlayarak ilk
termik pili keşfetti. Bu yeni cihaz, ısı radyasyonunu algılamada, o güne kadarki en iyi ter-
mometrenin en az 40 katı daha hassastı – üç metre uzakta duran bir insandan yayılan ısı-
yı algılayabiliyordu.
İlk "ısıl resim" 1840 yılında, enfrarujun kaşifinin ve en ünlü astronomlardan birinin oğlu
olan Sir John Herschel'in çalışmasının ürünü olarak ortaya çıkmıştır. İnce bir yağ film ta-
bakasının kendi üzerine odaklanan bir ısı modeline maruz kalması sonucu ortayla çıkardı-
ğı farklı buharlaşmaya dayalı olarak, termik resim yansıyan ışıktan görülebilmekteydi,
burada yağ film tabakasının bozucu etkileri resmin gözle görülür olmasını sağlamaktadır.
Sir John ayrıca , termik resmin kağıt üzerinde ilkel bir kaydını almayı da başarmış ve "ter-
mograf" adını vermiştir.
17.1 Giriş
Enfraruj radyasyon ve ilgili termografi teknolojisi, günümüzde enfraruj kamera kullanacak
bir çok kişinin bilmediği konulardır. Bu bölümde, termografinin arkasındaki teori
açıklanmıştır.
Termografi, enfrarujlu spektrum bandını kullanır. Kısa dalgaboyu ucunda, sınırlar görsel
anlayışın limitlerinde, koyu kırmızıda yatar. Uzun dalgaboyu tarafında, mikrodalga radyo
dalgaboylarıyla, milimetre aralığında birleşir.
Enfraruj bandı, sınırları bilerek çizilen dört küçük banda ayrılmıştır. Bunlar: en uzun enfra-
ruj(0.75–3 μm), orta enfraruj (3–6 μm), en kısa enfraruj (6–15 μm) ve aşırı enfrarujdur
(15–100 μm). Dalgaboyları μm (mikrometre) cinsi verilmesine rağmen, bu spektral bölge-
de dalgaboylarını ölçmek için diğer birimler de halen kullanılmaktadır örneğin, nanometre
(nm) ve Ångström (Å).
Farklı dalgaboyu ölçümleri arasındaki ilişkiler şöyle açıklanabilir:
Bir kara cisim kaynağının yapısı, esas olarak çok basittir. Opak bir emici maddeden yapıl-
mış bir izoterm boşluğundaki bir deliğin radyasyon karakteristikleri, hemen hemen bir ka-
ra cismin özellikleriyle aynıdır. Mükemmel radyasyon emici bir yapının pratik uygulama
ilkesi, kenarlarındaki bir delik dışında hafif ve sıkı bir kutudan oluşur. Daha sonra bu deli-
ğe giren her türlü radyasyon tekrarlı yansımalarla dağılır ve emilir ve bu sayede, sadece
bölünemeyecek kadar küçük bir parçası kaçabilir. Delikte elde edilen karalık, hemen he-
men bir kara cisme eşittir ve tüm dalgaboyları için mükemmele yakındır.
Uygun bir ısıtıcıyla bu tip bir izotermal boşluk sağlayarak, boşluk radyatörü adı verilen
olay elde edilir. Tek tip bir sıcaklığa ısıtılan izotermik boşluk, kara cisim radyasyonu üretir
ve bunun karakteristikleri sadece boşluğun sıcaklığıyla belirlenir. Bu tip boşluk radyatörle-
ri genel olarak, laboratuvarda, örneğin bir FLIR Systems kamerası gibi termografik cihaz-
ların kalibrasyonu sırasında, sıcaklık referans standartlarında radyasyon kaynağı olarak
kullanılırlar.
Kara cisim radyasyon sıcaklığının, 525 °C'den fazla artması durumunda, kaynak siyahlığı-
nı yitirerek, gözle görünür olmaya başlar. Bu, radyatörün başlangıçtaki kızıl sıcaklığıdır ve
sıcaklık arttıkça turuncu veya sarıya döner. Gerçekte, bir nesnenin renkli sıcaklık tanımı,
bir kara cismin aynı görünümü almak üzere ısıtılması gereken sıcaklıktır.
Burada, bir kara cisimden yayılan radyasyonu tanımlayan üç ifadenin dikkate alınması
gerekir.
Max Planck (1858–1947), bir kara cisimden yayılan radyasyonun spektral dağılımını şu
formülle açıklayabilmiştir:
burada:
λ Dalgaboyu (μm).
NOT
Faktör 10-6 kullanılmasının nedeni, eğrilerdeki spektral yayılımın Watt/m2, μm cinsi ifade edilmesidir.
Planck formülü, çeşitli sıcaklıklar için grafik olarak ifade edildiğinde, bir eğri ailesi ortaya
çıkarmaktadır. Herhangi bir Planck eğrisi izlendiğinde, spektral yayma gücü λ = 0, sıfır
olur, ardından bir dalgaboyunda λmaxve bunu geçtikten sonra, çok uzun dalgaboylarında
tekrar sıfıra yaklaşır. Sıcaklık arttıkça, dalgaboyu kısalır ve burada maksimum değer
oluşur.
Şekil 17.4 Planck kanununa göre kara cisim spektral radyasyon yayma gücü, çeşitli mutlak sıcaklıklar için
grafiğe dökülmüştür. 1: Spektral radyasyon yayma gücü (W/cm2 × 103(μm)); 2: Dalgaboyu (μm)
Bu Wien formülüdür (Wilhelm Wien, 1864-1928), termik radyatör sıcaklığı arttıkça, renk-
lerin kırmızıdan turuncu veya sarıya dönmesiyle ilgili ortak gözlemleri matematiksel olarak
açıklamaktadır. Rengin dalgaboyu, λmaxiçin hesaplanan dalgaboyuyla aynıdır. Belirli bir
kara cisim için λmax değerine ilişkin iyi bir tahmin, başparmak kuralı uygulanarak elde edi-
lir 3 000/Tμm. Böylece, beyaza yakın ışık yayan Sirius gibi çok sıcak bir yıldız (11.000 K),
0,27 μm dalgaboyunda, gözle görünmeyen ultraviyole spektrumu dahilinde, en yüksek
seviyede spektral radyasyon yayma gücüne sahiptir.
Güneş (yaklaşık 6000 K), sarı bir ışık yayar, gözle görülür ışık spektrumunnun ortasında
yaklaşık 0,5μm tepe değerine ulaşır.
Oda sıcaklığında (300 K), tepe radyasyon yayma gücü, en kısa enfrarujda, 9,7μm civarın-
da iken, sıvı nitrojen sıcaklığında (77 K), hemen hemen önemsiz bir radyasyon yayma gü-
cünün maksimum değeri, aşırı enfrarujlu dalgaboylarında 38 μm civarında olur.
Şekil 17.6 Planck eğrileri, 100 K ila 1000 K arası yarı ölçekler üzerine çizilmiştir. Noktalı çizgi, her bir sıcak-
lıkta, Wien deplasman kanununda açıklanan şekilde maksimum radyasyon yayma gücünün yerini göster-
mektedir. 1: Spektral radyasyon yayma gücü (W/cm2 (μm)); 2: Dalgaboyu (μm).
300 K sıcaklık ve yaklaşık 2 m2 dış yüzey alanında insan vücudundan yayılan gücü he-
saplamak için Stefan-Boltzmann formülünü kullandığımızda, 1 kW değerini elde ederiz.
Vücut sıcaklığından çok fazla bir fark göstermeyen oda sıcaklıklarında – veya elbette üze-
rimizdeki giysilerden, çevre yüzeylerden yayılan radyasyonun kompanse edilmesi için
kullanılmasaydı, bu güç kaybını korumak mümkün olmayabilirdi.
Spesifik bir sıcaklıkta bir nesnenin ürettiği kara cisim radyasyon yayma gücünün fraksiyo-
nunuε açıklamak için, emisyon adı verilen bir diğer faktör gerekir. Böylece, şu tanıma
ulaşırız:
Spektral emisyonελ= aynı sıcaklık ve dalgaboyunda, bir nesneden yayılan spektral rad-
yasyon gücü ile bir kara cisim arasındaki oran.
Matematiksel olarak ifade edildiğinde, bu durum, nesnenin spektral yayma gücü ile kara
cisim arasındaki oran olarak aşağıdaki şekilde yazılabilir:
Genel bir ifadeyle, her birinin spektral yayma gücünün dalgaboyuyla değişme yoluna gö-
re birbirinden ayrılan üç radyasyon kaynağı bulunmaktadır.
• Bir siyah cisim, bunun için ελ = ε = 1
• Bir gri cisim, bunun için ελ = ε = sabit 1'den küçüktür
• Seçici radyatör, bunun için ε. dalgaboyuyla birlikte değişir
Kirchhoff kanununa göre, her türlü madde için, bir cismin spektral emisyonu ve spektral
emilimi, herhangi bir sıcaklık ve dalgaboyunda eşittir. Bunun anlamı:
Çok fazla cilalı maddeler içinελ sıfıra yaklaşır, mükemmel yansıtma özelliklerine sahip bir
madde için (örneğin mükemmel bir ayna) şunu elde ederiz:
Bir gri cisim radyatörü için, Stefan-Boltzmann formülü aşağıdaki şekilde olur:
Bu durum, bir gri cismin toplam emisyon gücünün, gri cisimden ε değerinde düşürülen
aynı sıcaklık değerinde, bir kara cisim ile aynı olduğunu gösterir.
Şekil 17.8 Üç radyatör tipinin spektral radyasyon yayma gücü. 1: Spektral radyasyon yayma gücü; 2: Dal-
gaboyu; 3: Kara cisim; 4: Seçici radyatör; 5: Gri cisim.
Şekil 17.9 Üç radyatör tipinin spektral emisyonu. 1: Spektral emisyon; 2: Dalgaboyu; 3: Kara cisim; 4: Gri
cisim; 5: Seçici radyatör
Plaka opak bir hal aldığında, bu formül, tek bir formüle indirgenir:
Doğrudan yansımayı ölçmek, emisyonu ölçmekten daha kolay olduğundan, son denklem
en kullanışlı olandır.
Daha önce belirttiğimiz gibi, bir nesneyi görüntülerken kamera sadece nesneden radyas-
yon almaz. Kamera ayrıca, nesnenin yüzeyinden yansıyan, çevreden gelen radyasyonu
da toplar. Her iki radyasyon katkısı, ölçüm yolundaki atmosfer nedeniyle belirli bir ölçüye
kadar azalır. Bu bağlamda, atmosferin kendisi, üçüncü bir radyasyon katkısı sağlar.
Ölçüm durumu hakkındaki bu açıklama, aşağıdaki resimde de gösterilmişir, gerçek koşul-
lar hakkında bu güne kadar yapılan en doğru açıklamadır. Atmosferde kırılan güneş ışık-
ları veya görüş alanı dışındaki yoğun radyasyon kaynaklarından gelen radyasyon gibi
hususlar gözardı edilmiş olabilir. Bu tip bozulmaların miktarını belirlemek zordur ancak
birçok durumda gözardı edilebilecek kadar küçüktürler. Gözardı edilememeleri durumun-
da, ölçüm konfigürasyonu, en azından eğitimli bir operatör için bozukluğun gözle görülür
olması kadar olur. Bu nedenle, görüş yönünü değiştirmek, yoğun radyasyon kaynaklarını
perdelemek gibi yollarla ölçüm durumunu modifiye ederek, bozulmayı önlemek operatö-
rün sorumluluğunda olur.
Yukarıdaki açıklama kabul edildiğinde, nesne sıcaklığını kalibre edilmiş kamera çıkışın-
dan hesaplamak için bir formül çıkarmak üzere, aşağıdaki şekli kullanabiliriz.
Şekil 18.1 Genel termografik ölçüm durumunun şemayla gösterilmesi. 1: Çevre; 2: Nesne; 3: Atmosfer; 4:
Kamera
Kısa bir mesafede, sıcaklık kaynağı W bir kara cisimden alınan radyasyon gücü Tsource,
enerji girişiyle orantılı (motorlu doğrusal kamera) bir kamera çıkış sinyali Usourceoluşturdu-
ğunu varsayalım. Bu durumda aşağıdakileri yazabiliriz (Denklem 1):
Her bir terimi, Denklem 1'den gelen C sabitiyle çarparız ve CWürünlerini, aynı denkleme
göre, karşılık gelen U ile çarparak Denklem 3'ü elde ederiz:
Bu, FLIR Systems tarafından üretilen tüm termografik cihazlarda kullanılan ölçüm formü-
lüdür. Formüldeki gerilimler:
Tablo 18.1 Gerilimler
Uobj Sıcaklığı Tobjolan bir kara cisim için hesaplanan kamera çıkış gerili-
mi; buna göre bir gerilim doğrudan, istenen gerçek nesne sıcaklığı-
na dönüştürülebilir.
Urefl Kalibrasyona göre, sıcaklığı Trefl olan bir kara cisim için teorik kame-
ra çıkış gerilimi.
Uatm Kalibrasyona göre, sıcaklığı Tatm olan bir kara cisim için teorik kame-
ra çıkış gerilimi.
Aşağıdaki şekillerde, üç farklı nesne sıcaklığı, iki yayma gücü ve iki spektral aralık için üç
radyasyon kaynağının bağıl büyüklükleri resmedilmiştir: SW ve LW. Kalan parametreler,
aşağıdaki sabit değerlere sahiptir:
• τ = 0,88
• Trefl = +20°C
• Tatm = +20°C
'Bozulmaya neden olan' radyasyon kaynakları, ilk olayda nispeten çok daha güçlü oldu-
ğundan, düşük nesne sıcaklıklarının ölçümü, yüksek sıcaklıkların ölçümünden çok daha
önemlidir. Ayrıca nesnenin yayma gücünün de düşük olması durumunda, bu durum çok
daha zor bir hal alacaktır.
Son olarak, kalibrasyon eğrisinin, ekstrapolasyon adını verdiğimiz, en yüksek kalibrasyon
noktasında kullanılmasına izin vermenin önemi hakkındaki bir soruyu yanıtlayacağız. Be-
lirli bir durum hakkında alınan ölçümün Utot = 4,5 volt olduğunu varsayalım. Kameranın en
yüksek kalibrasyon noktası, operatör tarafından bilinmeyen bir değer olan 4,1 volttur.
Böylece, nesne bir kara cisim olsa dahi, yani Uobj = Utot, 4,5 volt değerini sıcaklığa dönüş-
türürken, kalibrasyon eğrisinde ekstrapolasyon yapmış oluruz.
Nesnenin kara cisim olmadığını ve yayma gücünün 0,75 ve iletim değerinin 0,92 olduğu-
nu varsayalım. Ayrıca, Denklem 4'ten gelen iki ikincil terimin birlikte 0,5 volt olduğunu var-
sayalım. Bu durumda, Denklem 4 kullanarak yapılan Uobj hesaplaması sonucu, Uobj = 4,5
/ 0,75 / 0,92 – 0,5 = 6,0 elde edilir. Bu daha ziyade, aşırı ekstrapolasyondur ve video
amplifikatörünün çıkışı 5 volt olarak sınırladığı göz önüne alınmıştır! Aynı şekilde, kalibras-
yon eğrisi uygulamasının, elektronik veya başka türlü sınırlamaların olmadığı teorik bir
prosedür olduğu unutulmamalıdır. Kamerada hiçbir sinyal sınırlaması olmasaydı ve 5 vol-
tun üzeri için kalibre edilmiş olsaydı, sonuç olarak elde edilecek eğrinin, 4,1 volt üzerinde
ekstrapolasyon yoluyla elde ettiğimiz gerçek eğriyle çok benzer olacağına inanıyoruz, an-
cak bu durumda kalibrasyon algoritmasının, FLIR Systems algoritması gibi radyasyon fi-
ziğine dayalı olması gerekir. Elbette, bu tür ekstrapolasyonlar için bir sınır olmalıdır.
Şekil 18.2 Değişken ölçüm koşullarında, radyasyon kaynaklarının bağıl büyüklükleri (SW kamera). 1: Nes-
ne sıcaklığı;2: Yayma gücü; Obj: Nesne radyasyonu; Refl: Yansıtılan radyason; Atm: atmosferik radyasyon.
Sabit parametreler: τ = 0.88; Trefl = 20°C Tatm = 20°C.
Şekil 18.3 Değişken ölçüm koşullarında, radyasyon kaynaklarının bağıl büyüklükleri (LW kamera). 1: Nes-
ne sıcaklığı;2: Yayma gücü; Obj: Nesne radyasyonu; Refl: Yansıtılan radyason; Atm: atmosferik radyasyon.
Sabit parametreler: τ = 0.88; Trefl = 20°C Tatm = 20°C.
19.1 Referanslar
1. Mikaél A. Bramson: Infrared Radiation, A Handbook for Applications, Plenum press,
N.Y.
2. William L. Wolfe, George J. Zissis: The Infrared Handbook, Office of Naval Research,
Department of Navy, Washington, D.C.
3. Madding, R. P.: Thermographic Instruments and systems. Madison, Wisconsin: Uni-
versity of Wisconsin – Extension, Department of Engineering and Applied Science.
4. William L. Wolfe: Handbook of Military Infrared Technology, Office of Naval Research,
Department of Navy, Washington, D.C.
5. Jones, Smith, Probert: External thermography of buildings..., Proc. of the Society of
Photo-Optical Instrumentation Engineers, cilt.110, Industrial and Civil Applications of
Infrared Technology, Haziran 1977 Londra.
6. Paljak, Pettersson: Thermography of Buildings, Swedish Building Research Institute,
Stockholm 1972.
7. Vlcek, J: Determination of emissivity with imaging radiometers and some emissivities
at λ = 5 µm. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing.
8. Kern: Evaluation of infrared emission of clouds and ground as measured by weather
satellites, Defence Documentation Center, AD 617 417.
9. Öhman, Claes: Emittansmätningar med AGEMA E-Box. Teknisk rapport, AGEMA
1999. (Emittance measurements using AGEMA E-Box. Technical report, AGEMA
1999.)
10. Matteï, S., Tang-Kwor, E: Emissivity measurements for Nextel Velvet coating 811-21
between –36°C AND 82°C.
11. Lohrengel & Todtenhaupt (1996)
12. ITC Teknik yayın 32.
13. ITC Teknik yayın 29.
NOT
Aşağıdaki tabloda bulunan emisyon değerleri kısa dalga (SW) kamera kullanılarak kaydedilmiştir. De-
ğerler yalnızca öneri olarak alınmalı ve dikkatle kullanılmalıdır.
19.2 Tablolar
Tablo 19.1 T: Toplam spektrum; SW: 2–5 µm; LW: 8–14 µm, LLW: 6,5–20 µm; 1: Malzeme; 2:
Spesifikasyon; 3:Sıcaklık (°C); 4: Spektrum; 5: Emisyon: 6:Referans
1 2 3 4 5 6
3M türü 35 Vinil elektrik bandı < 80 LW ≈ 0,96 13
(birkaç renk)
Tablo 19.1 T: Toplam spektrum; SW: 2–5 µm; LW: 8–14 µm, LLW: 6,5–20 µm; 1: Malzeme; 2:
Spesifikasyon; 3:Sıcaklık (°C); 4: Spektrum; 5: Emisyon: 6:Referans (devamı)
1 2 3 4 5 6
Ahşap kontrplak, düz, 36 GB 0,82 7
kuru
Ahşap kontrplak, 20 GB 0,83 6
işlenmemiş
Alçı 17 GB 0,86 5
Alçıtaşı 20 T 0,8-0,9 1
Tablo 19.1 T: Toplam spektrum; SW: 2–5 µm; LW: 8–14 µm, LLW: 6,5–20 µm; 1: Malzeme; 2:
Spesifikasyon; 3:Sıcaklık (°C); 4: Spektrum; 5: Emisyon: 6:Referans (devamı)
1 2 3 4 5 6
Alüminyum sac, 4 numune 70 LW 0,03-0,06 9
farklı olarak
çizilmiştir
Tablo 19.1 T: Toplam spektrum; SW: 2–5 µm; LW: 8–14 µm, LLW: 6,5–20 µm; 1: Malzeme; 2:
Spesifikasyon; 3:Sıcaklık (°C); 4: Spektrum; 5: Emisyon: 6:Referans (devamı)
1 2 3 4 5 6
Boya Alüminyum, çeşitli 50–100 T 0,27-0,67 1
yaşlarda
Tablo 19.1 T: Toplam spektrum; SW: 2–5 µm; LW: 8–14 µm, LLW: 6,5–20 µm; 1: Malzeme; 2:
Spesifikasyon; 3:Sıcaklık (°C); 4: Spektrum; 5: Emisyon: 6:Referans (devamı)
1 2 3 4 5 6
Demir ve çelik oksitli 1227 T 0,89 4
Ebonit T 0,89 1
Emaye 20 T 0,9 1
Tablo 19.1 T: Toplam spektrum; SW: 2–5 µm; LW: 8–14 µm, LLW: 6,5–20 µm; 1: Malzeme; 2:
Spesifikasyon; 3:Sıcaklık (°C); 4: Spektrum; 5: Emisyon: 6:Referans (devamı)
1 2 3 4 5 6
Emaye vernik 20 T 0,85-0,95 1
Harç 17 GB 0,87 5
Kar: Bkz. Su
Karbon grafit tozu T 0,97 1
Tablo 19.1 T: Toplam spektrum; SW: 2–5 µm; LW: 8–14 µm, LLW: 6,5–20 µm; 1: Malzeme; 2:
Spesifikasyon; 3:Sıcaklık (°C); 4: Spektrum; 5: Emisyon: 6:Referans (devamı)
1 2 3 4 5 6
Kağıt siyah, donuk T 0,94 1
Kireç T 0,3-0,4 1
Kum T 0,60 1
Kum 20 T 0,90 2
Kumtaşı cilalı 19 LLW 0,909 8
Tablo 19.1 T: Toplam spektrum; SW: 2–5 µm; LW: 8–14 µm, LLW: 6,5–20 µm; 1: Malzeme; 2:
Spesifikasyon; 3:Sıcaklık (°C); 4: Spektrum; 5: Emisyon: 6:Referans (devamı)
1 2 3 4 5 6
Nikel demir üzerine gal- 22 T 0,11 4
vanik kaplama,
cilasız
Nikel elektrolitik 22 T 0,04 4
Nikel elektrolitik 260 T 0,07 4
Nikel elektrolitik 38 T 0,06 4
Nikel elektrolitik 538 T 0,10 4
Nikel galvanik kaplama, 20 T 0,05 2
cilalı
Nikel oksitli 1227 T 0,85 4
Nikel oksitli 200 T 0,37 2
Nikel oksitli 227 T 0,37 4
Nikel parlak mat 122 T 0,041 4
Nikel tel 200-1000 T 0,1-0,2 1
Nikel ticari olarak saf, 100 T 0,045 1
cilalı
Nikel ticari olarak saf, 200-400 T 0,07-0,09 1
cilalı
Nikel oksit 1000-1250 T 0,75-0,86 1
Nikel oksit 500-650 T 0,52-0,59 1
Nikrom haddeli 700 T 0,25 1
Nikrom kum 700 T 0,70 1
püskürtülmüş
Tablo 19.1 T: Toplam spektrum; SW: 2–5 µm; LW: 8–14 µm, LLW: 6,5–20 µm; 1: Malzeme; 2:
Spesifikasyon; 3:Sıcaklık (°C); 4: Spektrum; 5: Emisyon: 6:Referans (devamı)
1 2 3 4 5 6
Pirinç mat, donuk 20-350 T 0,22 1
Su kar T 0,8 1
Su kar -10 T 0,85 2
Tablo 19.1 T: Toplam spektrum; SW: 2–5 µm; LW: 8–14 µm, LLW: 6,5–20 µm; 1: Malzeme; 2:
Spesifikasyon; 3:Sıcaklık (°C); 4: Spektrum; 5: Emisyon: 6:Referans (devamı)
1 2 3 4 5 6
Suni köpük yalıtım 37 GB 0,60 7
Tablo 19.1 T: Toplam spektrum; SW: 2–5 µm; LW: 8–14 µm, LLW: 6,5–20 µm; 1: Malzeme; 2:
Spesifikasyon; 3:Sıcaklık (°C); 4: Spektrum; 5: Emisyon: 6:Referans (devamı)
1 2 3 4 5 6
Tuğla tekrar işlenmiş, 1000 T 0,46 1
korindon
Tuğla tekrar işlenmiş, 1000-1300 T 0,38 1
magnezit