EUROPEAN PREBAC 2023: ΒΙΟΛΟΓΙΑ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ 3

EUROPEAN SCHOOL
BRUSSELS 3
2022-2023
PRÉ-BACCALAURÉAT
ΒΙΟΛΟΓΙΑ PreBAC

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 1 Φεβρουαρίου 2023

ΕΠΩΝΥΜΟ και όνομα: ………………………………………………………..

Τάξη: ………………………….

Βαθμός : ………………/100 → ………….……./10

ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ:

3 ώρες (180 λεπτά)

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

▪ Απαντήστε σε όλες τις ερωτήσεις (5 μέρη, σύνολο βαθμών 100)

▪ Ξεκινήστε κάθε μέρος της εξέτασης σε νέα σελίδα
▪ Διαχωρίστε την κάθε απάντηση σας με ξεκάθαρο τρόπο
▪ Αφήστε χρόνο ώστε να ξαναδιαβάσετε τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις
σας
▪ Γράψτε με ευανάγνωστο τρόπο και φροντίστε τα διαγράμματά σας
▪ Επιστρέψτε το φύλλο των ερωτήσεων μαζί με το φύλλο των απαντήσεων

Καθηγητής: ΕLENI TOULIOPOULOU

GR σελίδα 1/9
 EUROPEAN PREBAC 2023: ΒΙΟΛΟΓΙΑ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ 3

PreBac 2023 Ενέργεια και κύτταρο Ελληνικά Βαθμοί

Μια ομάδα ερευνητών εξετάζει κατά πόσον το επίπεδο της θυρεοειδικής

1) ορμόνης επηρεάζει την κατανάλωση οξυγόνου στα κύτταρα.
Έχει διαπιστωθεί ότι ορισμένα ζώα, συμπεριλαμβανομένων των θηλαστικών
και των πτηνών, διατηρούν μια σχετικά σταθερή θερμοκρασία σώματος,
υψηλότερη από εκείνη του περιβάλλοντός τους, χρησιμοποιώντας τη
θερμότητα που παράγεται από τον μεταβολισμό τους. Όταν η θερμοκρασία
του σώματος αυτών των ζώων πέφτει κάτω από την εσωτερική τιμή αναφοράς
(για παράδειγμα 36,6ο C στον άνθρωπο), τα κύτταρά τους αρχίζουν να
μειώνουν την αποτελεσματικότητα της παραγωγής ΑΤΡ από την αλυσίδα
μεταφοράς ηλεκτρονίων στα μιτοχόνδρια. Λόγω αυτής της μείωσης της
απόδοσης, ο οργανισμός πρέπει να χρησιμοποιήσει περισσότερα μόρια ώς
καύσιμα για να παράγει τον ίδιο αριθμό μορίων ΑΤΡ, γεγονός που παράγει
περισσότερη θερμότητα.

Η υπόθεση των ερευνητών: Οι ορμόνες του θυρεοειδούς αδένα

(θυρεοειδικές ορμόνες) θα μπορούσαν να προκαλέσουν αυτόν τον
μηχανισμό.

Μέθοδος: Οι ερευνητές απομόνωσαν ηπατικά κύτταρα από 3 διαφορετικούς

τύπους αρουραίου που είχαν διαφορετικά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών:
χαμηλά, φυσιολογικά και υψηλά. Για κάθε τύπο αρουραίου, μέτρησαν τον
ρυθμό κατανάλωσης οξυγόνου λόγω της δραστηριότητας της αλυσίδας
μεταφοράς ηλεκτρονίων. Τα αποτελέσματα των πειραμάτων τους
παρουσιάζονται στον Πίνακα 1 παρακάτω:
Επίπεδo θυρεοειδικών Ρυθμός κατανάλωσης οξυγόνου
ορμονών (nmol O2/min.mg ηπατικών
κυττάρων)
Χαμηλό 4,3
Μεσαίο 4,8
Υψηλό 8,7

α. Δημιουργήστε ένα υπόμνημα για το παρακάτω διάγραμμα του

μιτοχονδρίου (εικόνα 2). Ονομάστε τις ενδείξεις 1 έως 5 και αναφέρατε 4
σε ποιο σημείο του μιτοχονδρίου βρίσκεται η αλυσίδα μεταφοράς
ηλεκτρονίων.

Εικόνα 2

GR σελίδα 2/9
 EUROPEAN PREBAC 2023: ΒΙΟΛΟΓΙΑ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ 3

Βαθμοί
PreBac 2023 Ενέργεια και κύτταρο Ελληνικά

β. Στηριζόμενοι στην εικόνα 3 που ακολουθεί καθώς και στις γνώσεις

σας, εξηγήστε πώς το επίπεδο του οξυγόνου επηρεάζει την παραγωγή
του ATP;

Εικόνα 3

γ. Παρουσιάστε σε μορφή διαγράμματος καμπύλης τα αποτελέσματα

των ερευνητών που φαίνονται στον πίνακα 1. Βάλτε τίτλο στο 3
διάγραμμα καθώς και στους άξονες χ και ψ.
δ. Σε ποιο στάδιο της κυτταρικής αναπνοής αναμένουμε να παρατηρείται
το υψηλότερο επίπεδο κατανάλωσης οξυγόνου και σε ποιο το
6
χαμηλότερο επίπεδο κατανάλωσης οξυγόνου; Να αναπτύξετε την
απάντησή σας εξηγώντας πώς το επίπεδο του οξυγόνου επηρεάζει
την παραγωγή του ΑΤΡ κατά το στάδιο που εμπλέκει την αλυσίδα
μεταφοράς ηλεκτρονίων.
ε. Τα αποτελέσματα του πίνακα 1, επιβεβαιώνουν την υπόθεση των 2
ερευνητών; Δικαιολογήστε σύντομα την απάντησή σας.
στ. Προσδιορίστε σε ποιους τύπους αρουραίου του πειράματος η 2
θερμοκρασία του σώματος είναι χαμηλότερη, και σε ποιους η
θερμοκρασία του σώματος είναι υψηλότερη.
ζ. Δώστε τη συνολική χημική εξίσωση για την κυτταρική αναπνοή. 1

GR σελίδα 3/9
 EUROPEAN PREBAC 2023: ΒΙΟΛΟΓΙΑ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ 3

Βαθμοί
PreBac 2023 Ανοσολογία Ελληνικά

2) Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα δίκτυο βιολογικών διεργασιών που

προστατεύει έναν οργανισμό από ασθένειες. Ανιχνεύει και ανταποκρίνεται σε
μια μεγάλη ποικιλία παθογόνων μικροοργανισμών, από ιούς έως παρασιτικά
σκουλήκια, καθώς και σε καρκινικά κύτταρα και αντικείμενα όπως θραύσματα
ξύλου, διακρίνοντάς τα από τον υγιή ιστό του οργανισμού. Πολλά είδη
οργανισμών διαθέτουν δύο είδη άμυνας.
Η μή ειδική άμυνα παρέχει μια προκαθορισμένη αντίδραση σε οποιαδήποτε
εισβολή ξένου σώματος. Η ειδική άμυνα παρέχει μια προσαρμοσμένη
απάντηση σε κάθε είδους ερέθισμα μαθαίνοντας να αναγνωρίζει μόρια που
έχει συναντήσει στο παρελθόν. Και στα δύο είδη άμυνας, χρησιμοποιούνται
ειδικά κύτταρα ή/και κυτταρικά προϊόντα που θα επιτελέσουν τις λειτουργίες
του ανοσοποιητικού συστήματος.
2
α. Αναφέρετε δύο μηχανισμούς που ανήκουν στη μη ειδική άμυνα.

β. Σε έναν από τους μηχανισμούς που ανήκουν στη μη ειδική άμυνα,

παρατηρείται συνήθως τοπικό οίδημα και ερύθημα. Περιγράψτε αυτόν 4
τον μηχανισμό με όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες.

γ. Στην ειδική άμυνα, μεταξύ άλλων, παράγονται ειδικά κυτταρικά

προϊόντα που ονομάζονται αντισώματα. Χρησιμοποιώντας ένα δικό 2
σας σχήμα, περιγράψτε τη γενική δομή ενός αντισώματος

δ. Πώς λειτουργούν τα αντισώματα για την καταπολέμηση ενός 2

παθογόνου μικροοργανισμού;

ε. Στο σχήμα 4 που ακολουθεί, απεικονίζεται ένα γράφημα που δείχνει

τη μεταβολή της συγκέντρωσης αντισωμάτων σε συνάρτηση με τον
χρόνο, στο αίμα τριών ατόμων (Α, Β και Γ) που μολύνθηκαν 6
ταυτόχρονα από ένα βακτήριο Χ.
Συγκέντρωση αντισώματων

ΑΤΟΜΟ Γ ΑΤΟΜΟ Α

ΑΤΟΜΟ Β

Χρόνος σε αυθαίρετες μονάδες

Στιγμή της μόλυνσης
Σχήμα 4

GR σελίδα 4/9
 EUROPEAN PREBAC 2023: ΒΙΟΛΟΓΙΑ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ 3

Βαθμοί
PreBac 2023 Ανοσολογία / Επιδημιολογία Ελληνικά

Αφού μελετήσετε τις τρεις καμπύλες που παρουσιάζονται στο Σχήμα 4,

γράψτε ποια από αυτές τις καμπύλες αντιστοιχεί σε καθεμία από τις
ακόλουθες περιπτώσεις (σε κάθε περίπτωση, αιτιολογήστε την απάντησή
σας):
i. το άτομο ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με το βακτήριο Χ

ii. το άτομο παρουσιάζει δευτερογενή ανοσολογική απόκριση

iii. το άτομο έλαβε ορό αμέσως μετά τη μόλυνση με το βακτήριο Χ

στ) Κατά τη γνώμη σας, ποιο από τα τρία άτομα της ερώτησης 2ε θα εμφανίσει 3
τα συμπτώματα της νόσου; Αιτιολογήστε την απάντησή σας

ζ) Κατά τη γνώμη σας, ποιο από τα τρία άτομα της ερώτησης 2ε θα μπορούσε
να έχει εμβολιαστεί κατά του βακτηρίου Χ; Να αιτιολογήσετε την απάντησή
σας. 3

3) Ένα μαθηματικό μοντέλο είναι ένα μοντέλο που χρησιμοποιεί μαθηματικούς

τύπους για να αναπαραστήσει τη σχέση μεταξύ διαφόρων μεταβλητών,
παραμέτρων και περιορισμών. Είναι μια απλοποιημένη αναπαράσταση,
μέσω μαθηματικών εξισώσεων, συναρτήσεων ή τύπων, ενός φαινομένου ή
της σχέσης μεταξύ δύο ή περισσότερων μεταβλητών.
Ένα τέτοιο μαθηματικό μοντέλο είναι το SIR. Πρόκειται για ένα μαθηματικό
μοντέλο που μας βοηθά να μελετήσουμε την εξάπλωση μολυσματικών
ασθενειών όπως η γρίπη, η ευλογιά, ο κορονοϊός κλπ. Το μοντέλο αυτό
προτάθηκε από τους Kermack και McKendrick το 1927 και εφαρμόζεται σε
περιπτώσεις ασθενειών που παρουσιάζουν μόνιμη ανοσία. Μπορεί να
γενικευτεί, λαμβάνοντας υπόψη τα χωρικά χαρακτηριστικά και το κοινωνικό
δίκτυο.
Σύμφωνα με το μοντέλο αυτό, ο πληθυσμός χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες:
S, I και R.

Κατά τη μελέτη του φαινομένου, ο βασικός αριθμός αναπαραγωγής του

μικροβίου, ή αριθμός R, είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικός.

Σε μια πόλη με μεγάλο πληθυσμό κατοίκων, εμφανίζονται κρούσματα μιας

μεταδοτικής ασθένειας που προκαλείται από έναν ιό. Οι τοπικές αρχές
συλλέγουν αμέσως τα απαραίτητα στοιχεία τα οποία διαβιβάζουν στις
αρμόδιες υπηρεσίες.

GR σελίδα 5/9
 EUROPEAN PREBAC 2023: ΒΙΟΛΟΓΙΑ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ 3

Βαθμοί
PreBac 2023 Επιδημιολογία Ελληνικά Ελληνικά
α) Αν ήσασταν ο υπεύθυνος υγείας της πόλης αυτής, ποιες θα ήταν οι άμεσες
ενέργειές σας για τη συλλογή των απαραίτητων δεδομένων και πού θα τις 3
απευθύνατε;

Μετά τις ενέργειές σας, οι αρμόδιες υπηρεσίες συλλέγουν τα δεδομένα και

εφαρμόζουν το μοντέλο SIR. Κατέληξαν στο ακόλουθο γράφημα 5:

Γράφημα 5

β) Εξηγήστε τι σηµαίνει καθένα από τα γράµµατα S, I και R και ποια είναι 3

η σχέση των παραµέτρων αυτών µεταξύ τους.

γ) Κατά τη γνώμη σας, η μετάδοση του παραπάνω ιού θα οδηγήσει σε 5

επιδημία; Εξηγήστε την απάντησή σας.

δ) Μαζί με το μοντέλο SIR, ο επιδημιολόγος υπολογίζει τον ρυθμό

αναπαραγωγής R. Εξηγήστε τι είναι ο ρυθμός αναπαραγωγής R και γιατί
2
είναι σημαντικό να παρακολουθείται.

ε) Μελετήστε προσεκτικά το διάγραμμα και συμπεράνετε την τιμή του R

(μικρότερη, μεγαλύτερη ή ίση με 1) για την παραπάνω κατάσταση που
περιγράφεται στο γράφημα 5, για τις περιόδους σε 0 έως 5 ημέρες, 5 έως 3
20 ημέρες, και μετά την 60ή ημέρα. Σε κάθε περίπτωση, εξηγήστε την
απάντησή σας.

GR σελίδα 6/9
 EUROPEAN PREBAC 2023: ΒΙΟΛΟΓΙΑ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ 3

Βαθμοί
PreBac 2023 Γενετική Ελληνικά
στ) Με βάση το μαθηματικό μοντέλο SIR, εξηγήστε πώς ο μαζικός
εμβολιασμός βοηθά τις τοπικές αρχές να τροποποιήσουν τη μετάδοση μιας 3
ασθένειας, ώστε να μην καταλήξουμε σε επιδημικά φαινόμενα.

4) Ένας γενετιστής απομονώνει και ταυτοποιεί την αλληλουχία ενός τμήματος

του γονιδίου που κωδικοποιεί την ορμόνη ωξυτοκίνη:

3´ TTT AAA ATG TGC CCC 5´ Kωδική αλυσίδα

5´ AAA TTT TAC ACG GGG 3´ Μη κωδική αλυσίδα
(μεταγραφόμενη)

2
α) Εξηγήστε τι εννοείται με τον όρο "κωδική αλυσίδα" του DNA

β) Δώστε την αλληλουχία νουκλεοτιδίων της αλυσίδας mRNA που 2

μεταγράφεται από την αλληλουχία αυτή του DNA

γ) Γνωρίζουμε ότι το τμήμα RNA που βρήκατε στο παραπάνω ερώτημα 4β

βρίσκεται σε περιοχή του πρόδρομου mRNA το οποίο δε θα υποστεί καμία 2
τροποποίηση ώστε να προκύψει η αλληλουχία του ώριμου mRNA.
Χρησιμοποιήστε τον γενετικό κώδικα που παρέχεται στη σελίδα 16 του
βοηθητικού φυλλαδίου (booklet) και δώστε την αλληλουχία αμινοξέων του
πολυπεπτιδίου που αντιστοιχεί σε αυτό το τμήμα mRNA που βρήκατε στο
παραπάνω ερώτημα 4β.
2
δ) Αναφέρετε τους τέσσερις τύπους RNA που εμπλέκονται στη σύνθεση
πρωτεϊνών και αναφέρετε τη λειτουργία του καθενός.

ε) Χρησιμοποιήστε τον πίνακα του σχήματος στη σελίδα 16 του βοηθητικού 2

φυλλαδίου (booklet) για να εξηγήσετε τον όρο "εκφυλισμένος γενετικός
κώδικας".
2
στ) Ο γενετικός κώδικας περιγράφεται ως "παγκόσμιος ή καθολικός".
Εξηγήστε γιατί, και δώστε ένα παράδειγμα μιας εφαρμογής/εργαστηριακής
διαδικασίας που καθίσταται δυνατή χάρη σε αυτό το χαρακτηριστικό του

GR σελίδα 7/9
 EUROPEAN PREBAC 2023: ΒΙΟΛΟΓΙΑ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ 3

Βαθμοί
PreBac 2023 Γενετική/Δοκίμιο Ελληνικά

5) Η εικόνα 6 δείχνει ένα τμήμα του πρόδρομου RNA (pre-mRNA), αμέσως μετά
τη μεταγραφή. Η γενετική εντοπίζει δύο μεταλλάξεις που μπορούν να
επηρεάσουν αυτό το pre-mRNA, όπως φαίνεται στην Εικόνα 6.

Εικόνα 6

Α) Αναφέρετε και εξηγήστε εν συντομία τη διαδικασία με την οποία οι 4

αλληλουχίες βάσεων αφαιρούνται από το pre-mRNA ώστε να προκύψει το
ώριμο mRNA.

Β) Ποια μετάλλαξη(-εις) (μετάλλαξη 1 ή/και μετάλλαξη 2) μπορεί να οδηγήσει

σε αλλαγή της λειτουργικότητας της πρωτεΐνης; Εξηγήστε την απάντησή σας. 2

6) Κοιτάξτε το σχήμα στη σελίδα 15 του βοηθητικού φυλλαδίου (booklet).

a. Εξηγήστε το φαινόμενο που παρουσιάζεται στη μεγέθυνση "7" και 2
γιατί είναι απαραίτητο κατά τη σύνθεση των πρωτεϊνών.

b. Πού μπορεί να πάει το μόριο που παράγεται αφού εγκαταλείψει την

τοποθεσία "7"; Δώστε 2 παραδείγματα προορισμών. 2

7) Δοκίμιο (Έκθεση)

"Τα νουκλεοτίδια παίζουν σημαντικό ρόλο σε όλους τους ζωντανούς

οργανισμούς". 10

Το δοκίμιό σας πρέπει να παρουσιάζει τις συσχετίσεις μεταξύ τουλάχιστον

δύο από τις ακόλουθες πτυχές: ενέργεια και κύτταρο, γενετική, επιδημιολογία,
ανοσολογία.

Τέλος εξέτασης

GR σελίδα 8/9
EUROPEAN PREBAC 2023: ΒΙΟΛΟΓΙΑ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ 3

GR σελίδα 9/9
EUROPEAN PREBAC 2023: ΒΙΟΛΟΓΙΑ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ 3

GR σελίδα 10/9