SORU

(a) - eğrisini çiziniz.

(b) Boyun vermeye kadar eğri çizimi istenseydi, grafik nasıl çizilmeliydi, açıklayınız.
(c) Elastiklik modülünü hesaplayınız.
(d) Birim şekil değişiminin 0,002 değeri için akma dayanımını, yani %0,2 akma
dayanımı (0,2) belirleyiniz.
(e) Alaşımın çekme dayanımını belirleyiniz.
(f) Yüzde uzama cinsinden yaklaşık olarak sünekliği hesaplayınız.
(g) Rezilyans (modülü) değerini hesaplayınız.
(h) Emniyet katsayısının 1,5 seçilmesi halinde emniyet gerilmesini belirleyiniz.
(a) Uzama miktarlarını bulmak için, numune boyundan, başlangıç ölçü boyu L0= 50.8
mm çıkartılarak, ∆l değerleri hesaplanır ve sonrasında kuvvet-uzama eğrisi çizdirilir.
Birim şekil değişimi ( = ∆l/l0 ) için; uzama miktarları, başlangıç ölçü boyuna
oranlanarak hesaplanır. (Excel PROGRAMI kullanılabilir).
Gerilmeler ( = F/ A0) için, kuvvet değerleri A0 ‘a oranlandı. (çapı 12 .8 mm → A0=
128.68 mm2 ). - Verilerden eğri çizildiğinde Şekil 1b elde edilir.

(a) (b)
Şekil 1 Gerilme-birim şekil değişimi eğrisinin elde edilmesi

(b) Gerilmenin en büyük değerini aldığı şekil değişimine kadar parçada üniform şekil değişimi
söz konusudur (Şekil 2).

(c) Şekil 3’de eğrinin başlangıç kısmında doğrusal elastik davranışa dikkat ediniz. Doğru
üzerinden okunacak her bir - çifti aynı eğimi verecektir.
Şekil 3 “E” değerinin hesaplanmasında kullanılmak üzere, doğrusal elastik kısım üzerinden
verilerin okunması.

=100 MPa için = 1.6x10-3 , Hooke kanunu ifadesinden

= E. → E= 100/1.6x10-3, E= 62.5 GPa.

(d) Şekil 4’den eğrinin başlangıç kısmı dikkate alınarak, = 0.002 değerinden doğrusal elastik
kısma paralel çizilerek, eğriye kestiği noktanın gerilme eksenindeki değeri 0,2 akma değerini
verecektir. Eğriden %0,2 akma dayanımının 284 MPa olduğu anlaşılmaktadır.

Şekil 4 Eğri üzerinde çizimle, %0,2 akma dayanımının belirlenmesi.

(e) Şekil 5’den, ç = 370 MPa olarak belirlenmiştir. Kopma 287.3 MPa’da meydana gelmiştir.
 Şekil 5 Kopma öncesi ve sonrası birim şekil değişimi. %UZ’nın belirlenmesi.

(f) Parça kopma öncesinde 8,382 mm uzamış ve oluşan şekil değişimi = 0,165. Kopma
sonrası elastik bileşen
-3
els= /E= 287,3 / 62 500 = 5x10

kadar elastik şekil değişminde azalma meydana gelecektir. Yani parça boyundan bu
nedenden dolayı bir miktar kısalma oluşacaktır.

 = 0,165- 5x10-3 = 0,16

Dolayısıyla %UZ = 16 olacaktır.

𝑁 𝑚
(g) UR = ak2 /2E = 2842/(2x62500), UR=0,645  0,65MPa(N/mm2)  65x10-4(𝑚2 . 𝑚) =
𝐽
65𝑥104 (𝑚3 ) Birim hacim için malzemenin elastik olarak depoladığı enerji

(h) Emniyet katsayısının 1,5 seçilmesi halinde emniyet gerilmesi:

em = ak/S = 284/1,5  em =189,3 MPa.

Yorum: Bir makine parçasının tasarımında görev alan mühendis bu değeri referans
alarak kesitleri belirlemesi durumunda, parçanın kritik noktasında en fazla 189,3
MPa’lık bir gerilmeye izin verileceği anlaşılmalıdır.

Soru: Yukarıda özellikleri verilen malzemeden imal edilmiş 10 cm boyunda ve 100 mm2
kesitindeki bir çubuk eksenel doğrultudaki F=28400 N’luk kuvvet altında boyu ne
olmuştur.