ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Γ΄ ΓΕΛ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΙΙ 2023-2024

ΘΕΜΑ Α
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση.
A1. Ένα άωρο γεννητικό κύτταρο ενός άντρα φορέα για δυο αυτοσωμικές υπολειπόμενες ασθένειες που
τα αλληλόμορφα υπεύθυνα για αυτές εδράζονται σε διαφορετικά ζεύγη χρωμοσωμάτων, υφίσταται
μείωση και δεν λαμβάνει χώρα επιχιασμός. Από τους γαμέτες που προκύπτουν, ο ένας περιέχει 2
υπολειπόμενα αλληλόμορφα αβ για τη συγκεκριμένη ασθένεια, οι υπόλοιποι 3 θα περιέχουν:
α. ΑΒ, Αβ, αΒ
β. αβ, ΑΒ, ΑΒ
γ. α, β, Α, Β
δ. αΒ, Αβ, Αβ
Μονάδες 5
Α2. Σε ένα mRNA βρίσκονται δύο ριβοσώματα τα οποία απέχουν μεταξύ τους πέντε κωδικώνια. Τη στιγμή
κατά την οποία, στο ριβόσωμα που προσδέθηκε πρώτο στο mRNA σχηματίζεται ο δέκατος πεπτιδικός
δεσμός της πολυπεπτιδικής αλυσίδας, ποιος πεπτιδικός δεσμός σχηματίζεται στο ριβόσωμα που
προσδέθηκε δεύτερο στο mRNA;
α. ο δεύτερος
β. ο τρίτος
γ. ο πέμπτος
δ. ο τέταρτος
Μονάδες 5
Α3. Στο παρακάτω τμήμα DNA επιδρούμε με την περιοριστική ενδονουκλεάση PstI η οποία αναγνωρίζει
την αλληλουχία 5’ CTGCAG 3’ και τη συμπληρωματική της και κόβει μεταξύ A και G με κατεύθυνση 5->3.
Κάθε ένα από τα θραύσματα που προκύπτουν προστίθεται σε in vitro σύστημα αντιγραφής. Σε ποιο από
τα θραύσματα θα δράσει η DNA πολυμεράση;
5’____CTGCAG_____CTGCAG____3’
① ② ③
3’____GACGTC_____GACGTC____5’
α. στο 1
β. στο 2
γ. στο 3
δ. σε κανένα από τα παραπάνω
Μονάδες 5
Α4. Στον καρυότυπο ενός οργανισμού υπάρχουν 24 γραμμικά μόρια DNA. Το DNA για την κατασκευή
αυτού του καρυότυπου μπορεί να απομονώθηκε από:
α. βακτήρια
β. ώριμα ερυθρά κύτταρα
γ. κύτταρα που έχουν δυο κεντροσωμάτια
δ. ότι αναφέρει το β και γ
Μονάδες 5
Α5. Κοινό γνώρισμα του πυρήνα, ενός χλωροπλάστη και ενός ριβοσώματος είναι ότι:
α. είναι σημεία σύνθεσης πρωτεϊνών
β. έχουν τον ίδιο αριθμό στοιχειωδών μεμβρανών που τα περιβάλουν
γ. εντοπίζονται σε όλα τα φυτικά κύτταρα
δ. εντοπίζονται νουκλεϊκά οξέα
Μονάδες 5
ΘΕΜΑ Β
Β1. Να αντιστοιχίσετε τους όρους με κριτήριο αν οι ανιχνευτές 1,2,3,4,5 της στήλης Ι θα υβριδοποιήσουν
κάποιο βακτηριακό κλώνο από τις βιβλιοθήκες της στήλης ΙΙ. Δίνεται ότι κάθε όρος της στήλης Ι μπορεί να
αντιστοιχεί σε παραπάνω από μια επιλογές της στήλης ΙΙ.
Στήλη Ι Στήλη ΙΙ
Ανιχνευτές που υβριδοποιούν : Βιβλιοθήκες από Β-λεμφοκύτταρα
ανθρώπου:
1. Υποκινητή του γονιδίου μιας πολυπεπτιδικής αλυσίδας
αντισώματος
2. Εξώνιο γονιδίου ιστόνης Α. Γονιδιωματική
3. Εσώνιο γονιδίου μιας πολυπεπτιδικής αλυσίδας
αντισώματος
4. Μεταγραφόμενη αλυσίδα γονιδίου tRNA Β. cDNA
5. 5’ αμεράφραστη περιοχή κωδικής γονιδίου RNA
πολυμεράσης
Μονάδες 7

Β2. α. Να εξηγήσετέ ποιος είναι ο ρόλος των μιτοχονδρίων και από τι εξαρτάται ο αριθμός τους ανά κύτταρο.
(μονάδες 4)
β. Να αναφέρετε ένα κύτταρο με πολλά μιτοχόνδρια, ένα που έχει χάσει τα μιτοχονδριά του και ένα που
δεν είχε ποτέ. (μονάδες 3)
Μονάδες 7
Β3. Να δώσετε τους παρακάτω ορισμούς:
α. αλληλόμορφα γονίδια
β. γονότυπος
γ. φαινότυπος
Μονάδες 6
Β4. Να αναφέρετε σε ποια στάδια της ροής της γενετικής πληροφορίας μπορούν να δημιουργηθούν δεσμοί
υδρογόνου μεταξύ αδενίνης και ουρακίλης.
Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Γ
Γ1. Έχουμε στη διάθεσή μας μια αποικία βακτηρίων E.coli από την οποία απομονώνουμε δυο κύτταρα, έστω
Χ και Ζ. Αναπτύσσουμε το κύτταρο Χ σε θρεπτικό υλικό παρουσία γλυκόζης και το κύτταρο Ζ σε θρεπτικό
υλικό παρουσία μόνο λακτόζης, ενώ όλες οι άλλες συνθήκες ανάπτυξης είναι ίδιες για τις δυο καλλιέργειες.
Έπειτα, από τις αποικίες που αναπτύσσονται στα δυο τρυβλία απομονώνουμε κύτταρα και κατασκευάζουμε
δυο cDNA βιβλιοθήκες, μια από το τρυβλίο που αναπτύχθηκε το βακτήριο Χ και μια από το τρυβλίο που
αναπτύχθηκε το βακτήριο Ζ.
Εξηγείστε γιατί οι δυο βιβλιοθήκες εμφανίζουν αρκετούς κοινούς κλώνους αλλά και κάποιους
διαφορετικούς.
Μονάδες 6

Γ2. Το παρακάτω γονίδιο (Εικόνα 1) ανήκει σε ευκαρυωτικό οργανισμό και κωδικοποιεί πεπτίδιο που
περιέχει το αμινοξύ τρυπτοφάνη.

Εικόνα 1
α. Να ορίσετε τα άκρα Ι-ΙV του γονιδίου (μονάδες 2) και να γράψετε το mRNA που θα μεταφραστεί (μονάδες
4). Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες 4)
Μονάδες 10
Δίνεται γενετικός κώδικας : UGG (trp)

Έχετε στη διάθεσή σας μια cDNA βιβλιοθήκη κυττάρων που εκφράζουν το παραπάνω γονίδιο και τους
παρακάτω ανιχνευτές I-IV:
I) 5' TTTGGCC 3'
II) 5' TCGGCCAA 3'
III) 5' CCCATTT 3'
IV) 5' AAAUGGC 3'

β. Ποιος από αυτούς θεωρείτε ότι είναι κατάλληλος για να υβριδοποιηθεί πλήρως στην αλυσίδα που
συντέθηκε από την αντίστροφη μεταγραφάση; (μονάδες 2) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες
2)
Μονάδες 4
γ. Ποια διαδικασία θα πρέπει να ακολουθηθεί ώστε ο ανιχνευτής να ανιχνεύσει τον βακτηριακό κλώνο που
περιέχει το cDNA του γονιδίου της εικόνας 1.
Μονάδες 2
δ. Αν το μοριακό βάρος του κάθε αμινοξέος είναι 100 και η πρωτεΐνη που κωδικοποιείται από το παραπάνω
γονίδιο αποτελείται από δύο ίδια πεπτίδια να βρείτε το μοριακό βάρος της πρωτεΐνης.
Δίνεται ότι το μοριακό βάρος του νερού είναι 18.
Μονάδες 3

ΘΕΜΑ Δ
Δ1. Δίνεται το παρακάτω γενεαλογικό δέντρο (εικόνα 2) όπου τα άτομα του δέντρου είναι η βιολογική
οικογένεια ενός υιοθετημένου ατόμου για αυτό και δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα αλλά χρειάζεται
διερεύνηση ώστε να γνωρίζει το άτομο αν τα συμπτώματα που εμφάνισε πρόσφατα σχετίζονται με τη
μονογονιδιακή ασθένεια από την οποία πάσχει το άτομο Ι1. Έχει λοιπόν την πληροφορία, ότι ένας από τους
δυο γονείς του έπασχε από την ασθένεια αλλά δεν γνωρίζει ποιος. Τα άτομα Ι2, ΙΙ1, και ΙΙ2 είναι αγνώστου
φαινοτύπου και το άτομο ΙΙ3 είναι ο ενδιαφερόμενος.

Εικόνα 2

Ιδιωτικός ερευνητής που του ανατέθηκε η υπόθεση κατάφερε ναι βρει την οικογένεια και εκείνοι δέχτηκαν
να υποβληθούν σε εξετάσεις ώστε να πάρει απαντήσεις ο ΙΙ3 επιθυμώντας να διατηρήσουν την ανωνυμία
τους. Έδωσαν λοιπόν δείγμα γενετικού υλικού, ωστόσο κατά την δειγματοληψία μπερδεύτηκαν τα δείγματα
των ατόμων Ι1 και Ι2 οπότε έπρεπε να γίνουν και επιπλέον αναλύσεις για τη διαλεύκανση της υπόθεσης και
την ταυτοποίηση των γονέων. Έτσι, το δείγμα DNA των ατόμων αναμείχθηκε με δυο ανιχνευτές, τον
ανιχνευτή 1 που υβριδοποιεί ένα τμήμα του χρωμοσώματος Υ και τον ανιχνευτή 2 που υβριδοποιεί το
γονίδιο υπεύθυνο για την ασθένεια που υποψιάζεται ο γιατρός, ενώ ο ντεντέκτιβ τον ενημέρωσε ότι τα
αδέρφια του ΙΙ3 ήταν κορίτσια. Τα αποτελέσματα φαίνονται στον παρακάτω πίνακα.

Εξεταζόμενα άτομα Ι1 Ι2 ΙΙ1 ΙΙ2 ΙΙ3

Αριθμός μορίων DNA που υβριδοποιεί ο 1 0 0 0
ανιχνευτής 1
Αριθμός μορίων DNA που υβριδοποιεί ο 2 0 1 1 1
ανιχνευτής 2

α. Με δεδομένο ότι ο γιατρός κατέληξε ότι τα συμπτώματα που εμφάνισε ο ΙΙ3 δεν σχετίζονται με την
ασθένεια που εμφανίζεται στην βιολογική του οικογένεια, να διερευνήσετε τον τρόπο κληρονόμησης της
ασθένειας που απεικονίζεται στο γενεαλογικό δέντρο και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Δίνεται ότι κανένα άτομο της οικογένειας δεν έχει υποστεί μετάλλαξη.
Μονάδες 5
β. Να κατασκευάσετε εκ νέου το γενεαλογικό δέντρο αξιοποιώντας τα δεδομένα του πίνακα, ώστε να
απεικονίζεται ο φαινότυπος όλων των ατόμων.
Μονάδες 3
γ. Να γράψετε τους γονότυπους των μελών της οικογένειας για την ασθένεια που εμφανίζει το άτομο Ι1.
Μονάδες 5
δ. Ο ΙΙ3 είναι παντρεμένος με υγιή γυναίκα και περιμένουν το πρώτο τους παιδί. Ποια η πιθανότητα να είναι
αγόρι που πάσχει από την ασθένεια που απεικονίζεται στο γενεαλογικό δέντρο που κατασκευάσατε;
Μονάδες 2
ε. Αν το παιδί του ΙΙ3 είναι τελικά υγιές ποια η πιθανότητα να είναι ομόζυγο;
Μονάδες 1
Δ2.Διασταυρώθηκαν ένα σκαθάρι με χρυσό χρώμα σώματος και μεγάλες κεραίες με σκαθάρι με χρυσό
χρώμα σώματος και κοντές κεραίες και προέκυψαν οι εξής απόγονοι :
100 σκαθάρια με καφέ χρώμα σώματος και μεγάλες κεραίες
49 σκαθάρια με καφέ χρώμα σώματος και κοντές κεραίες
198 σκαθάρια με χρυσό χρώμα σώματος και μεγάλες κεραίες
95 σκαθάρια με χρυσό χρώμα σώματος και κοντές κεραίες
101 σκαθάρια με χρυσό χρώμα σώματος και ενδιάμεσου μήκους κεραίες
50 σκαθάρια με καφέ χρώμα σώματος και ενδιάμεσου μήκους κεραίες
98 σκαθάρια με μαύρο χρώμα σώματος και μεγάλες κεραίες
48 σκαθάρια με μαύρο χρώμα σώματος και ενδιάμεσου μήκους κεραίες
50 σκαθάρια με μαύρο χρώμα σώματος και κοντές κεραίες.
α. Να εξηγήσετε με ποιον τρόπο κληρονομούνται οι χαρακτήρες ‘χρώμα σώματος’ (μονάδες 2) και ‘μέγεθος
κεραιών’ (μονάδες 3)
β. Να γράψετε τον γονότυπο των γονέων για τους δυο χαρακτήρες. (μονάδες 2)
Δίνεται ότι τα 2 γονίδια για το χρώμα σώματος και το μήκος των κεραιών βρίσκονται σε διαφορετικά ζεύγη
αυτοσωμικών χρωμοσωμάτων.
Δεν απαιτείται η διατύπωση των νόμων του Mendel.
Μονάδες 7

Ευχόμαστε επιτυχία!!