Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών

Τομέας Τεχνολογίας των Κατεργασιών

Ασκήσεις μαθήματος “Καταστροφικές Καταπονήσεις”

Γκιάτα Κριστιάν

mc19627 / 02119627

Επιβλέπων: Μανωλάκος Δημήτριος, Καθηγητής ΕΜΠ

Αθήνα, Αύγουστος 2023

1
Περιεχόμενα
ΟΡΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΡΑΜΜΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ...................................................................................................................... 3
Θέμα 1ο ......................................................................................................................................................................... 4
Θέμα 2ο ....................................................................................................................................................................... 26
Θέμα 3ο ....................................................................................................................................................................... 37
Θέμα 4ο ....................................................................................................................................................................... 39
ΟΡΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΛΑΣΜΑΤΩΝ .................................................................................................................................... 44
Θέμα 1ο ....................................................................................................................................................................... 45
Θέμα 2ο ....................................................................................................................................................................... 52
Θέμα 3ο ....................................................................................................................................................................... 54
ΘΡΑΥΣΤΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ .................................................................................................................................................... 58
Θέμα 1ο ....................................................................................................................................................................... 59
Θέμα 2ο ....................................................................................................................................................................... 62
Θέμα 3ο ....................................................................................................................................................................... 65

2
ΟΡΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΡΑΜΜΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ

3
 Θέμα 1ο
Μας δίνεται ορθογωνικό πλαίσιο όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. Επιπροσθέτως, έχουμε σαν δεδομένα ότι
𝛢𝛣 = 𝐿, 𝛣𝛤 = 𝐿/2, 𝛭𝛥 = 𝐿, 𝛣𝛥 = 2𝐿 και ΔΕ = 𝐿/2. Επιπλέον, γνωρίζουμε πως στο σημείο 𝛢 έχουμε πάκτωση
ενώ στο σημείο 𝛦 έχουμε απλή έδραση.

Εικόνα 1. Διάγραμμα Ελευθέρου Σώματος Ορθογωνικού Πλαισίου.

Άνω Κρίσιμο Οριακό Φορτίο

Θα αρχίσουμε την επίλυση της άσκησης με τον υπολογισμό του άνω κρίσιμου οριακού φορτίου. Αρχικά, βρίσκουμε
τον αριθμό των ανεξάρτητων (απλών) μηχανικών κατάρρευσης από την σχέση 𝒏 = 𝑵 − 𝑿, όπου 𝑁 ο αριθμός των
δυνατών πλαστικών αρθρώσεων και 𝑋 ο αριθμός των υπερστατικών μεγεθών.

Για την εύρεση του 𝑵:

Γνωρίζουμε ότι ο σχηματισμός των δυνατών πλαστικών αρθρώσεων εντοπίζεται στις πακτώσεις, στα σημεία
εφαρμογής συγκεντρωμένων φορτίων, στις θέσεις μηδενικής τέμνουσας δύναμης (ή ισοδύναμα μέγιστης καμπτικής
ροπής), και στα σημεία συνάντησης μελών πλαισίου (γωνίες και ενδιάμεσα σημεία). Ονομάζουμε ένα σημείο K,
μεταξύ του τμήματος 𝛭𝛥, για διευκόλυνση.
Άρα έχουμε 𝑵 = 𝟔 (Σημεία: 𝜜, 𝜨, 𝜝, 𝜞, 𝜥, 𝜟)

Για την εύρεση του 𝑿:

Για τον αριθμό των υπερστατικών μεγεθών, γνωρίζουμε
ότι προκύπτει από την διαφορά του αριθμού των
αντιδράσεων στις στηρίξεις του φορέα και του αριθμού
των εξισώσεων ισορροπίας του φορέα. Έχουμε 3
αντιδράσεις στήριξης στο σημείο Α (πάκτωση), 1
αντίδραση στήριξης στο Ε (απλή έδραση) και 3 εξισώσεις
ισορροπίας στον φορέα. Άρα λαμβάνουμε:
𝑋 = (3 + 1) − 3 ⟹
𝑿=𝟏
Άρα, τελικά:
𝑛 =𝑁−𝑋 ⟹𝑛 =6−1⟹ Εικόνα 2: Σχηματισμός Δυνατών Πλαστικών Αρθρώσεων

𝒏=𝟓

4
Ανεξάρτητοι (Απλοί) Μηχανισμοί Κατάρρευσης
Οι ανεξάρτητοι (απλοί) μηχανισμοί φαίνονται στα παρακάτω σχήματα.

1ος Απλός Μηχανισμός (3 Πλαστικοί Κόμβοι: Α, Ν, Β) 2ος Απλός Μηχανισμός (3 Πλαστικοί Κόμβοι: Β, Γ, Δ)

3ος Απλός Μηχανισμός (3 Πλαστικοί Κόμβοι: Β, Κ, Δ) 4ος Απλός Μηχανισμός (2 Πλαστικοί Κόμβοι: Α, Β)

5ος Απλός Μηχανισμός (3 Πλαστικοί Κόμβοι: Α, Β, Δ)

Σύνθετοι Μηχανισμοί Κατάρρευσης

Στην συνέχεια, θα συνθέσουμε όλους τους σύνθετους μηχανισμούς κατάρρευσης, συνδυάζοντας όλους τους
απλούς μηχανισμούς κατάρρευσης ανά δύο (εφόσον αυτό είναι δυνατό), με τον αναγκαίο αριθμό πλαστικών
κόμβων. Θα πρέπει ο αριθμός των πλαστικών κόμβων των σύνθετων μηχανισμών να είναι μικρότερος ή ίσος με το
μέγιστο αριθμό πλαστικών κόμβων, που εμφανίζονται στους απλούς μηχανισμούς που τον συνθέτουν. Δηλαδή, εάν
συμβολίσουμε έναν απλό μηχανισμό 𝑖, και έναν άλλο απλό μηχανισμό ως 𝑗 και τον σύνθετο μηχανισμό που
δημιουργούν οι δύο αυτοί απλοί συνδυασμοί ως 𝑖𝑗, τότε πρέπει να ισχύει:

𝜫𝝀𝜶𝝈𝝉𝜾𝜿𝝄ί 𝜥ό𝝁𝜷𝝄𝜾𝒊𝒋 ≤ 𝒎𝒂𝒙{𝜫𝝀𝜶𝝈𝝉𝜾𝜿𝝄ί 𝜥ό𝝁𝜷𝝄𝜾𝒊 , 𝜫𝝀𝜶𝝈𝝉𝜾𝜿𝝄ί 𝜥ό𝝁𝜷𝝄𝜾𝒋 } (𝟏)

5
Οι σύνθετοι μηχανισμοί παρουσιάζονται στα παρακάτω σχήματα.

1ος και 4ος 1ος και 5ος

2 Πλαστικοί Κόμβοι ≤ ( 3 = Π.Κ. 1ου απλού μηχανισμού) 3 Πλαστικοί Κόμβοι ≤ ( 3 = Π.Κ. 1ου απλού μηχανισμού)

2ος και 4ος 2ος και 5ος

3 Πλαστικοί Κόμβοι ≤ ( 3 = Π.Κ. 2ου απλού μηχανισμού) 3 Πλαστικοί Κόμβοι ≤ ( 3 = Π.Κ. 2ου και 5ου απλού μηχανισμού)

3ος και 4ος 3ος και 5ος

3 Πλαστικοί Κόμβοι ≤ ( 3 = Π.Κ. 3ου απλού μηχανισμού) 3 Πλαστικοί Κόμβοι ≤ ( 3 = Π.Κ. 3ου και 5ου απλού μηχανισμού)

4ος και 5ος

2 Πλαστικοί Κόμβοι ≤ ( 3 = Π.Κ. 5ου απλού μηχανισμού)

6
Αξίζει να σημειώσουμε τις ορθές γωνίες που έχουν σχηματισθεί, με αποτέλεσμα να ικανοποιείται η συνθήκη (1)
και άρα να έχουμε 7 σύνθετους μηχανισμούς. Οι σύνθετοι μηχανισμοί που δεν ικανοποιούν την συνθήκη (1) και
επομένως δεν είναι δυνατοί είναι οι εξής: 1ος - 2ος , 1ος - 3ος και 2ος - 3ος.

Στο σημείο αυτό, εφόσον έχουμε εντοπίσει όλους τους απλούς και τους σύνθετους μηχανισμούς, για έναν από
αυτούς τους μηχανισμούς θα υπολογίσουμε το έργο των εξωτερικών φορτίων και το εσωτερικό έργο. Έπειτα, θα
εφαρμόσουμε την αρχή των δυνατών έργων και θα επιλύσουμε ως προς το φορτίο. Έτσι, θα προκύψει το άνω
οριακό φορτίο για κάθε μηχανισμό.

1ος Απλός Μηχανισμός Κατάρρευσης

Εικόνα 3. Επίλυση 1ου Απλού Μηχανισμού Κατάρρευσης.

Γεωμετρία μηχανισμού:
𝐿
𝛿=𝜃∙
2
Εξωτερικό Έργο:
1 𝑃 1 𝐿
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑞 ∙ ∙ 𝐿 ∙ 𝛿 ⟹ 𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙ ∙ 𝐿 ∙ 𝜃 ∙
2 𝐿 2 2
1
⟹ 𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙𝑃∙𝐿∙𝜃
4
Εσωτερικό Έργο:

𝑊𝑖𝑛 = 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 𝑀𝑝 ∙ (𝜃 + 𝜃) + 𝑀𝑝 ∙ 𝜃

⟹ 𝑊𝑖𝑛 = 4 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃

Αρχή Δυνατών Έργων:

1
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑊𝑖𝑛 ⟹ ∙ 𝑃 ∙ 𝐿 ∙ 𝜃 = 4 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ⟹
4
𝑴𝒑
𝑷𝟏 + = 𝟏𝟔 ∙
𝑳
7
2ος Απλός Μηχανισμός Κατάρρευσης

Εικόνα 4. Επίλυση 2ου Απλού Μηχανισμού Κατάρρευσης.

Γεωμετρία μηχανισμού:
𝐿 3𝐿
𝛿 =𝜃∙2 , 𝛿=𝜑∙ 2
, 𝛿1 = 𝜑 ∙ 𝐿

Άρα, έχουμε:
𝐿 3𝐿
𝛿=𝜃∙ =𝜑∙ ⟹𝜃 =3∙𝜑 ⟹
2 2
𝜑 = 𝜃⁄3

Εξωτερικό Έργο:
𝑃 1
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 2 ∙ 𝑃 ∙ 𝛿 + ∙ ∙ 𝐿 ∙ 𝛿1 ⟹
𝐿 2
𝐿 𝑃 1
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 2 ∙ 𝑃 ∙ 𝜃 ∙ + ∙ ∙ 𝐿 ∙ 𝜑 ∙ 𝐿 ⟹
2 𝐿 2
7
𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙ 𝑃∙𝜃∙𝐿
6
Εσωτερικό Έργο:

𝑊𝑖𝑛 = 2 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 2 ∙ 𝑀𝑝 ∙ (𝜃 + 𝜑) + 2 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜑 ⟹ 𝑊𝑖𝑛 = 4 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ⟹
16
𝑊𝑖𝑛 = ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃
3
Αρχή Δυνατών Έργων:
7 16
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑊𝑖𝑛 ⟹ ∙ 𝑃∙𝜃∙𝐿 = ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ⟹
6 3
𝟑𝟐 𝑴𝒑 𝑴𝒑
𝑷𝟐 + = ∙ ≃ 𝟒. 𝟓𝟕 ∙
𝟕 𝑳 𝑳

8
3ος Απλός Μηχανισμός Κατάρρευσης

Εικόνα 5. Επίλυση 3ου Απλού Μηχανισμού Κατάρρευσης.

Γεωμετρία μηχανισμού:
𝐿 𝑥
𝛿 = 𝜃 ∙ 𝑥, 𝛿 = (2𝐿 − 𝑥) ∙ 𝜑, 𝛿1 = 𝜃 ∙ 𝐿, 𝛿2 = 𝜃 ∙ , 𝜑= ∙𝜃
2 2𝐿 − 𝑥

Εξωτερικό Έργο:
𝑃 1 𝛿1 + 𝛿
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 2 ∙ 𝑃 ∙ 𝛿2 + ∙ [ ∙ 𝛿 ∙ (2𝐿 − 𝑥) + ∙ (𝑥 − 𝐿)] ⟹
𝐿 2 2
𝑃∙𝜃
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑃 ∙ 𝜃 ∙ 𝐿 + [(2 ∙ 𝐿 ∙ 𝑥 − 𝑥 2 ) + (𝑥 2 − 𝐿)] ⟹
2∙𝐿
𝐿
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑃 ∙ 𝜃 ∙ (𝑥 + )
2
Εσωτερικό Έργο:

𝑊𝑖𝑛 = 2 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 2 ∙ 𝑀𝑝 ∙ (𝜃 + 𝜑) + 2 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜑 ⟹
𝑥
𝑊𝑖𝑛 = 4 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ∙ (1 + )
2𝐿 − 𝑥
Αρχή Δυνατών Έργων:
𝐿 𝑥
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑊𝑖𝑛 ⟹ 𝑃 ∙ 𝜃 ∙ (𝑥 − ) = 4 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ∙ (1 + )⟹
2 2𝐿 − 𝑥
𝑥
4 ∙ 𝑀𝑝 ∙ (1 + 2𝐿 − 𝑥 )
𝑃=
𝐿
(𝑥 + 2)

9
Ελαχιστοποίηση του P:
𝑑𝑃 2𝐿 𝐿 𝑥
= 0 ⟹ 4 ∙ 𝑀𝑝 ∙ ∙ (𝑥 + ) − 4 ∙ 𝑀𝑝 ∙ (1 + )=0⟹
𝑑𝑥 (2𝐿 − 𝑥)2 2 2𝐿 − 𝑥

3𝐿
4 ∙ 𝐿 ∙ 𝑥 − 3𝐿2 = 0 ⟹ 𝑥 = ⟹
4
𝒙 = 𝟎. 𝟕𝟓𝑳
Συνεπώς:
3𝐿
4 ∙ 𝑀𝑝 ∙ (1 + 4
3𝐿 ) 8
2𝐿 − 4 ∙ 𝑀𝑝 ∙
+
𝑃3 = 4 +
⟹ 𝑃3 = 5⟹
3𝐿 𝐿 5𝐿
( 4 + 2)
4
𝟏𝟐𝟖 𝑴𝒑 𝑴𝒑
𝑷𝟑 + = ∙ = 𝟓. 𝟏𝟐 ∙
𝟐𝟓 𝑳 𝑳

4ος Απλός Μηχανισμός Κατάρρευσης

Εικόνα 6. Επίλυση 4ου Απλού Μηχανισμού Κατάρρευσης.

Γεωμετρία μηχανισμού:

𝛿 =𝜃∙𝐿
Εξωτερικό Έργο:
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑞 ∙ 1⁄2 ∙ 𝐿 ∙ 𝛿 = 1⁄2 ∙ 𝑃 ∙ 𝜃 ∙ 𝐿

Εσωτερικό Έργο:

𝑊𝑖𝑛 = 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 = 2 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃

Αρχή Δυνατών Έργων:

1
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑊𝑖𝑛 ⟹ ∙ 𝑃 ∙ 𝜃 ∙ 𝐿 = 2 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ⟹
2
𝑴𝒑
𝑷𝟒 + = 𝟒 ∙
𝑳
10
5ος Απλός Μηχανισμός Κατάρρευσης

Εικόνα 7. Επίλυση 5ου Απλού Μηχανισμού Κατάρρευσης.

Γεωμετρία μηχανισμού:
𝐿
𝛿 =𝜃∙𝐿 =𝜑∙ ⟹
2
𝜑 =2∙𝜃
Εξωτερικό Έργο:
1 1 𝑃
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑞 ∙ ∙ 𝐿 ∙ 𝛿 = ∙ ∙ 𝐿 ∙ 𝜃 ∙ 𝐿 ⟹
2 2 𝐿
1
𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙𝑃∙𝜃∙𝐿
2
Εσωτερικό Έργο:

𝑊𝑖𝑛 = 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 3 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜑 ⟹

𝑊𝑖𝑛 = 8 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃

Αρχή Δυνατών Έργων:

1
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑊𝑖𝑛 ⟹ ∙ 𝑃 ∙ 𝜃 ∙ 𝐿 = 8 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ⟹
2
𝑴𝒑
𝑷𝟓 + = 𝟏𝟔 ∙
𝑳

Στη συνέχεια, θα προχωρήσουμε στους σύνθετους μηχανισμούς κατάρρευσης.

11
1ος και 4ος Σύνθετος Μηχανισμός Κατάρρευσης

Εικόνα 8. Επίλυση 1ου & 4ου Σύνθετου Μηχανισμού Κατάρρευσης.

Όπως βλέπουμε και από την παραπάνω εικόνα, έχουμε ορθή γωνία στο 𝛣.

Γεωμετρία μηχανισμού:
𝐿
𝛿=𝜃∙
2
Εξωτερικό Έργο:
1 𝐿 1
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑞 ∙ ∙ ∙𝛿+𝑞∙ ∙𝐿∙𝛿 ⟹
2 2 2
𝑃 1 𝐿 𝐿
𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙ ∙ ( + 𝐿) ∙ 𝜃 ∙ ⟹
𝐿 2 2 2
3
𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙𝑃∙𝜃∙𝐿
8
Εσωτερικό Έργο:

𝑊𝑖𝑛 = 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ⟹

𝑊𝑖𝑛 = 2 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃

Αρχή Δυνατών Έργων:

3
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑊𝑖𝑛 ⟹ ∙ 𝑃 ∙ 𝜃 ∙ 𝐿 = 2 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ⟹
8
𝟏𝟔 𝑴𝒑 𝑴𝒑
𝑷𝟏,𝟒+ = ∙ ≃ 𝟓. 𝟑𝟑 ∙
𝟑 𝑳 𝑳

12
1ος και 5ος Σύνθετος Μηχανισμός Κατάρρευσης

Εικόνα 9. Επίλυση 1ου & 5ου Σύνθετου Μηχανισμού Κατάρρευσης

Όπως βλέπουμε και από την παραπάνω εικόνα, έχουμε ορθή γωνία στο 𝛣.

Γεωμετρία μηχανισμού:

𝛿 = 𝜃 ∙ 𝐿⁄2 , 𝛿1 = 𝜑 ∙ 𝐿⁄2

Συνεπώς,
𝐿 𝐿
𝛿 = 𝛿1 ⟹ 𝜃 ∙ =𝜑∙ ⟹
2 2
𝜃=𝜑
Εξωτερικό Έργο:
1 𝐿 1
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑞 ∙ ∙ ∙𝛿+𝑞∙ ∙𝐿∙𝛿 ⟹
2 2 2
𝑃 1 𝐿 𝐿
𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙ ∙ ( + 𝐿) ∙ 𝜃 ∙ ⟹
𝐿 2 2 2
3
𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙𝑃∙𝜃∙𝐿
8
Εσωτερικό Έργο:

𝑊𝑖𝑛 = 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 3 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ⟹

𝑊𝑖𝑛 = 5 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃

Αρχή Δυνατών Έργων:

3
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑊𝑖𝑛 ⟹ ∙ 𝑃 ∙ 𝜃 ∙ 𝐿 = 5 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ⟹
8
𝟒𝟎 𝑴𝒑 𝑴𝒑
𝑷𝟏,𝟓+ = ∙ ≃ 𝟏𝟑. 𝟑𝟑 ∙
𝟑 𝑳 𝑳

13
2ος και 4ος Σύνθετος Μηχανισμός Κατάρρευσης

Εικόνα 10. Επίλυση 2ου & 4ου Σύνθετου Μηχανισμού Κατάρρευσης

Όπως βλέπουμε και από την παραπάνω εικόνα, έχουμε ορθή γωνία στο 𝛣.

Γεωμετρία μηχανισμού:
𝐿 3𝐿
𝛿 = 𝜃 ∙ 𝐿, 𝛿1 = 𝜃 ∙ =𝜑∙ ⟹
2 2
𝜃
𝜑=
3
𝐿
𝛿2 = 𝐿 ∙ 𝜑 = ∙𝜃
3
Εξωτερικό Έργο:
1 7
𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙𝑃∙𝜃∙𝐿+ ∙ 𝑃∙𝜃∙𝐿 ⟹
2 6
5
𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙ 𝑃∙𝜃∙𝐿
3
Εσωτερικό Έργο:

𝑊𝑖𝑛 = 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 2 ∙ 𝑀𝑝 ∙ (𝜃 + 𝜑) + 2 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜑 ⟹
13
𝑊𝑖𝑛 = ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃
3
Αρχή Δυνατών Έργων:
5 13
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑊𝑖𝑛 ⟹ ∙ 𝑃∙𝜃∙𝐿 = ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ⟹
3 3
𝟏𝟑 𝑴𝒑 𝑴𝒑
𝑷𝟐,𝟒+ = ∙ = 𝟐. 𝟔 ∙
𝟓 𝑳 𝑳

14
2ος και 5ος Σύνθετος Μηχανισμός Κατάρρευσης

Εικόνα 11. Επίλυση 2ου & 5ου Σύνθετου Μηχανισμού Κατάρρευσης

Όπως βλέπουμε και από την παραπάνω εικόνα, έχουμε ορθή γωνία στο 𝛣.

Γεωμετρία μηχανισμού:

𝛿 = 𝜃 ∙ 𝐿 = 𝜔 ∙ 𝐿⁄2 ⟹ 𝜔 = 2𝜃

𝐿 3𝐿 𝜃
𝛿1 = 𝜃 ∙ =𝜑∙ ⟹𝜑=
2 2 3
𝐿
𝛿2 = 𝐿 ∙ 𝜑 = ∙𝜃
3
Εξωτερικό Έργο:
1 7
𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙𝑃∙𝜃∙𝐿+ ∙ 𝑃∙𝜃∙𝐿 ⟹
2 6
5
𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙ 𝑃∙𝜃∙𝐿
3
Εσωτερικό Έργο:
13
𝑊𝑖𝑛 = ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 3 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜔 ⟹
3
31
𝑊𝑖𝑛 = ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃
3
Αρχή Δυνατών Έργων:
5 31
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑊𝑖𝑛 ⟹ ∙ 𝑃∙𝜃∙𝐿 = ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ⟹
3 3
𝟑𝟏 𝑴𝒑 𝑴𝒑
𝑷𝟐,𝟓+ = ∙ = 𝟔. 𝟐 ∙
𝟓 𝑳 𝑳

15
3ος και 4ος Σύνθετος Μηχανισμός Κατάρρευσης

Εικόνα 12. Επίλυση 3ου & 4ου Σύνθετου Μηχανισμού Κατάρρευσης

Όπως βλέπουμε και από την παραπάνω εικόνα, έχουμε ορθή γωνία στο 𝛣.

Γεωμετρία μηχανισμού:

𝛿1 = 𝜃 ∙ 𝐿 𝛿2 = 𝜃 ∙ 𝐿⁄2 𝛿3 = 𝜃 ∙ 𝐿
𝑥
𝛿 = 𝑥 ∙ 𝜃 = (2𝐿 − 𝑥) ∙ 𝜑 ⟹ 𝜑 = ∙𝜃
(2𝐿 − 𝑥)
Εξωτερικό Έργο:
1 𝐿
𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙ 𝑃 ∙ 𝜃 ∙ 𝐿 + 𝑃 ∙ 𝜃 ∙ (𝑥 + )
2 2
⟹ 𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑃 ∙ 𝜃 ∙ (𝑥 + 𝐿)
Εσωτερικό Έργο:
4𝑥
𝑊𝑖𝑛 = 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 2 ∙ 𝑀𝑝 ∙ (𝜃 + 𝜑) + 2 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜑 = 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ∙ (3 + )
(2𝐿 − 𝑥)
Αρχή Δυνατών Έργων:
4𝑥
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑊𝑖𝑛 ⟹ 𝑃 ∙ 𝜃 ∙ (𝑥 + 𝐿) = 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ∙ (3 + )⟹
(2𝐿 − 𝑥)
4∙𝑥
𝑀𝑝 ∙ (3 + 2𝐿 − 𝑥 )
𝑃=
(𝑥 + 𝐿)
Ελαχιστοποίηση του P:
𝑑𝑃 8 ∙ 𝐿 ∙ (𝑥 + 𝐿) 4∙𝑥
=0⟹ − 3 − =0⟹
𝑑𝑥 (2𝐿 − 𝑥)2 2𝐿 − 𝑥
𝒙 = 𝟎. 𝟑𝟐𝟓 ∙ 𝑳

16
Συνεπώς:
4 ∙ 0.325 ∙ 𝐿
𝑀𝑝 ∙ (3 + )
𝑃3,4 + = 2𝐿 − 0.325 ∙ 𝐿 ⟹ 𝑃 + = 3.78 ∙ 𝑀𝑝 ⟹
3,4
(0.325 ∙ 𝐿 + 𝐿) 1.325 ∙ 𝐿
𝑴𝒑
𝑷𝟑,𝟒+ = 𝟐. 𝟖𝟓 ∙
𝑳

3ος και 5ος Σύνθετος Μηχανισμός Κατάρρευσης

Εικόνα 13. Επίλυση 3ου & 5ου Σύνθετου Μηχανισμού Κατάρρευσης

Όπως βλέπουμε και από την παραπάνω εικόνα, έχουμε ορθή γωνία στο 𝛣.

Γεωμετρία μηχανισμού:

𝛿3 = 𝜃 ∙ 𝐿 = 𝐿⁄2 ∙ 𝜔 ⇒ 𝜔 = 2 ∙ 𝜃
𝑥
𝛿 = 𝑥 ∙ 𝜃 = (2𝐿 − 𝑥) ∙ 𝜑 ⟹ 𝜑 = (2𝐿−𝑥) ∙ 𝜃

𝛿1 = 𝜃 ∙ 𝐿 , 𝛿2 = 𝜃 ∙ 𝐿⁄2

Εξωτερικό Έργο:

𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑃 ∙ 𝜃 ∙ (𝑥 + 𝐿) (𝛦𝜉𝜔𝜏𝜀𝜌𝜄𝜅ό Έ𝜌𝛾𝜊 ό𝜇𝜊𝜄𝜊 𝜇𝜀 𝜋𝜌𝜄𝜈)

Εσωτερικό Έργο:
4𝑥
𝑊𝑖𝑛 = 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ∙ (3 + ) + 3 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜔 ⟹
(2𝐿 − 𝑥)
4𝑥
𝑊𝑖𝑛 = 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ∙ (9 + )
(2𝐿 − 𝑥)
Αρχή Δυνατών Έργων:
4𝑥
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑊𝑖𝑛 ⟹ 𝑃 ∙ 𝜃 ∙ (𝑥 + 𝐿) = 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ∙ (9 + )⟹
(2𝐿 − 𝑥)

17
 4∙𝑥
𝑀𝑝 ∙ (9 + 2𝐿 − 𝑥 )
𝑃=
(𝑥 + 𝐿)
Ελαχιστοποίηση του P:
𝑑𝑃 8 ∙ 𝐿 ∙ (𝑥 + 𝐿) 4∙𝑥
=0⟹ 2
−9− =0⟹
𝑑𝑥 (2𝐿 − 𝑥) 2𝐿 − 𝑥
𝒙 = 𝟎. 𝟖𝟖𝟕 ∙ 𝑳
Συνεπώς:
4 ∙ 0.887 ∙ 𝐿
𝑀𝑝 ∙ (3 + 2𝐿 − 0.887 ∙ 𝐿) 12.19 ∙ 𝑀𝑝
+
𝑃3,5 = ⟹ 𝑃3,5 + = ⟹
(0.887 ∙ 𝐿 + 𝐿) 1.887 ∙ 𝐿
𝑴𝒑
𝑷𝟑,𝟓+ = 𝟔. 𝟒𝟔 ∙
𝑳

4ος και 5ος Σύνθετος Μηχανισμός Κατάρρευσης

Εικόνα 14. Επίλυση 4ου & 5ου Σύνθετου Μηχανισμού Κατάρρευσης

Όπως βλέπουμε και από την παραπάνω εικόνα, έχουμε ορθή γωνία στο 𝛣.

Γεωμετρία μηχανισμού:

𝛿 = 𝜃 ∙ 𝐿 = 𝜑 ∙ 𝐿⁄2 ⟹

𝜑 = 2𝜃
Εξωτερικό Έργο:
1
𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙𝑃∙𝜃∙𝐿
2
Εσωτερικό Έργο:

𝑊𝑖𝑛 = 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 3 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜑 = 7 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃

18
Αρχή Δυνατών Έργων:

𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑊𝑖𝑛 ⟹ 1⁄2 ∙ 𝑃 ∙ 𝜃 ∙ 𝐿 = 7 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ⟹

𝑴𝒑
𝑷𝟒,𝟓+ = 𝟏𝟒 ∙
𝑳

Επομένως τώρα που έχουμε βρει όλα τα άνω οριακά φορτία, μπορούμε να φτιάξουμε έναν πίνακα με όλα τα
συγκεντρωτικά αποτελέσματα προκειμένου να μας διευκολύνει στην διευκόλυνση της επιλογής της ελάχιστης
τιμής. Παρακάτω έχουμε:

Μηχανισμός Φορτίο
1ος Απλός 16 ∙ (𝑀𝑝 ⁄𝐿)
2ος Απλός 4.57 ∙ (𝑀𝑝 ⁄𝐿)
3ος Απλός 5.12 ∙ (𝑀𝑝 ⁄𝐿)
4ος Απλός 4 ∙ (𝑀𝑝 ⁄𝐿)
5ος Απλός 16 ∙ (𝑀𝑝 ⁄𝐿)
(1ος και 4ος) Σύνθετος 5.33 ∙ (𝑀𝑝 ⁄𝐿)
(1ος και 5ος) Σύνθετος 13.33 ∙ (𝑀𝑝 ⁄𝐿)
(2ος και 4ος) Σύνθετος 𝟐. 𝟔 ∙ (𝑴𝒑 ⁄𝑳)
(2ος και 5ος) Σύνθετος 6.2 ∙ (𝑀𝑝 ⁄𝐿)
(3ος και 4ος) Σύνθετος 2.85 ∙ (𝑀𝑝 ⁄𝐿)
(3ος και 5ος) Σύνθετος 6.46 ∙ (𝑀𝑝 ⁄𝐿)
(4ος και 5ος) Σύνθετος 14 ∙ (𝑀𝑝 ⁄𝐿)
Πίνακας 1. Συγκεντρωτικά Αποτελέσματα Εύρεσης Άνω Οριακού Φορτίου και Επιλογή Ελάχιστου Άνω Οριακού Φορτίου (πράσινη γραμμή).

Για να επιλέξουμε το Άνω Κρίσιμο Οριακό Φορτίο, διαλέγουμε την ελάχιστη τιμή για το φορτίο που προέκυψε από
την μεθοδολογία που εφαρμόσαμε. Άρα, συμπεραίνουμε ότι η ελάχιστη τιμή είναι το 𝟐. 𝟔 ∙ (𝑴𝒑 ⁄𝑳) και αντιστοιχεί
στον σύνθετο μηχανισμό, που προκύπτει από τον συνδυασμό του 2𝜊𝜐 και του 4𝜊𝜐 σύνθετου μηχανισμού. Συνεπώς,
λαμβάνουμε:
𝑴𝒑
𝑷𝒎𝒊𝒏 + = 𝑷𝟐,𝟒+ = 𝟐. 𝟔 ∙ ( )
𝑳

19
Κάτω Κρίσιμο Οριακό Φορτίο
Για την εύρεση του κάτω οριακού φορτίου, αναζητούμε ένα διάγραμμα ισορροπίας των ροπών, στο οποίο να
εφαρμόζεται ο πλαστικός περιορισμός 𝑀 ≤ 𝑀𝑝 και ταυτόχρονα να προκύπτει ένας μηχανισμός κατάρρευσης.

Το ορθογωνικό πλαίσιο της άσκησης στηρίζεται με μια πάκτωση και με μια απλή έδραση. Η πάκτωση έχει 3
αντιδράσεις στήριξης και η απλή έδραση 1. Συνεπώς, οι αντιδράσεις είναι συνολικά 4. Επίσης, το ορθογωνικό
πλαίσιο έχει 3 βαθμούς ελευθερίας. Άρα, ορίζουμε και υπολογίζουμε τον βαθμό υπερστατικότητας.

𝜝𝜶𝜽𝝁ό𝝇 𝜰𝝅𝜺𝝆𝝈𝝉𝜶𝝉𝜾𝜿ό𝝉𝜼𝝉𝜶𝝇 = (𝜜𝝂𝝉. 𝜮𝝉ή𝝆𝜾𝝃𝜼𝝇) − (𝜝𝜶𝜽𝝁𝝄ί 𝜠𝝀𝜺𝝊𝜽𝜺𝝆ί𝜶𝝇) = 𝟒 − 𝟑 = 𝟏

Άρα, ο φορέας είναι 1 φορά υπερστατικός. Συνεπώς, θα επιλέξουμε 1 υπερστατικό μέγεθος για να απομακρυνθεί,
ώστε ο φορέας να γίνει στατικά ορισμένος. Θα επιλέξουμε να απομακρύνουμε την ροπή 𝑴𝜶 στην πάκτωση, ώστε η
πάκτωση να μετατραπεί σε άρθρωση. Θα λύσουμε τον ισοστατικό φορέα με όλα τα εξωτερικά φορτία και μόνο του
το υπερστατικό μέγεθος χωρίς εξωτερικά φορτία.

Στην συνέχεια, θα υπολογίσουμε τα διαγράμματα κατανομής των ροπών κάμψης για τον στατικά ορισμένο φορέα,
υπό την επενέργεια των εξωτερικών φορτίων. Κατόπιν, θα βρούμε τα διαγράμματα κατανομής των ροπών κάμψης
για τον φορέα, υπό την επενέργεια μόνο των υπερστατικών φορτίων (δηλαδή χωρίς τα εξωτερικά φορτία). Στην
συνέχεια, θα κάνουμε υπέρθεση των διαγραμμάτων κατανομής των ροπών κάμψης.

Εικόνα 15. Υπέρθεση Ισοστατικού φορέα με όλα τα εξωτερικά φορτία (αριστερά) και Υπερστατικού φορέα χωρίς εξωτερικά φορτία (δεξιά).

Αντιδράσεις Στήριξης για τον Ισοστατικό Φορέα

𝑃
𝛴𝐹𝑥 = 0 ⇒ 𝐻𝐴 − ∙ 𝐿 = 0 ⇒ 𝐻𝐴 = 𝑃 (𝟏)
𝐿
𝛴𝐹𝑦 = 0 ⇒ 𝑉𝐴 + 𝑉𝐸 = 3𝑃 (𝟐)
𝑃 𝐿 𝐿 𝑃 3𝐿 3𝑃
𝛴𝑀𝐴 = 0 ⇒ − ∙𝐿∙ −2∙𝑃∙ − ∙𝐿∙ + 𝑉𝐸 ∙ 2𝐿 = 0 ⇒ 𝑉𝐸 = (𝟑)
𝐿 2 2 𝐿 2 2
Για την ισορροπία των ροπών λαμβάνουμε ως θετική την αντιωρολογιακή φορά. Από την σχέση (2) και (3)
λαμβάνουμε:
3𝑃 3𝑃
𝑉𝐴 = 3𝑃 − 𝑉𝐸 = 3𝑃 − ⇒ 𝑉𝐴 = 𝑉𝐸 =
2 2

20
 Στην συνέχεια, και εφόσον έχουμε βρει τις αντιδράσεις στήριξης του φορέα, θα πραγματοποιήσουμε τομές στον
φορέα. Οι τομές θα γίνουν στα σημεία αλλαγής κατεύθυνσης και αλλαγής φορτίου. Έτσι, θα υπολογίσουμε τις
εσωτερικές ροπές του φορέα.

Επίλυση Ισοστατικού Φορέα

Εικόνα 16: 1η Τομή Ισοστατικού Φορέα Εικόνα 17: 2η Τομή Ισοστατικού Φορέα Εικόνα 18: 3η Τομή Ισοστατικού Φορέα

Εικόνα 19: 4η Τομή Ισοστατικού Φορέα Εικόνα 20: 5η Τομή Ισοστατικού

Φορέα

Παρακάτω ακολουθεί η ανάλυση του κάθε φορέα που βλέπουμε στις παραπάνω εικόνες.

21
1η Τομή Ισοστατικού Φορέα

Για 0 ≤ 𝑦 ≤ 𝐿 λαμβάνουμε:

𝑃 𝑦 𝑃 𝑦2 0 , 𝑦=0
−𝑃 ∙ 𝑦 + ∙𝑦∙ +𝑀 =0⇒𝑀 =𝑃∙𝑦− ∙ ⇒𝑀={ 𝐿
𝐿 2 𝐿 2 𝑃∙ , 𝑦=𝐿
2
Παρατηρούμε ότι η ροπή λόγω του κατανεμημένου φορτίου, προκύπτει ως μια δευτεροβάθμια συνάρτηση ως προς
την θέση 𝑦. Επειδή αναζητούμε την μέγιστη τιμή της, θα μηδενίσουμε την πρώτη παράγωγο της ροπής ως προς 𝑦.

𝑑𝑀 𝑳
= 0 ⇒ 𝑦 = 𝐿 ⇒ 𝑴𝒎𝒂𝒙 = 𝑷 ∙
𝑑𝑦 𝟐

2η Τομή Ισοστατικού Φορέα

Για 0 ≤ 𝑥 ≤ 𝐿⁄2 λαμβάνουμε:

𝐿
𝐿 3∙𝑃 𝐿 3∙𝑃 𝑃∙ , 𝑥=0
∙𝑃−𝑃∙𝐿+𝑀− ∙𝑥 =0⇒𝑀 = ∙𝑃+ ∙𝑥 ⇒ 𝑀 ={ 2
2 2 2 2 5 𝐿
∙𝑃∙𝐿 , 𝑥=
4 2

3η Τομή Ισοστατικού Φορέα

Για 𝐿⁄2 ≤ 𝑥 ≤ 𝐿 λαμβάνουμε:

𝐿 3∙𝑃 𝐿 3∙𝐿 𝑃 5 𝐿
∙𝑃−𝑃∙𝐿+𝑀− ∙ 𝑥 + 2 ∙ 𝑃 ∙ (𝑥 − ) = 0 ⇒ 𝑀 = ∙𝑃− ∙𝑥 ⇒𝑀 ={ 4∙𝑃∙𝐿, 𝑥=
2
2 2 2 2 2
𝑃∙𝐿 , 𝑥=𝐿

4η Τομή Ισοστατικού Φορέα

Για 0 ≤ 𝑥 ≤ 𝐿 λαμβάνουμε:
3∙𝑃 𝑃 𝑥 𝑃 3∙𝑃 0 , 𝑥=0
−𝑀 + ∙𝑥− ∙𝑥∙ =0⇒𝑀 =− ∙ 𝑥2 + ∙𝑥 ⇒ 𝑀 ={
2 𝐿 2 2∙𝐿 2 𝑃∙𝐿 , 𝑥=𝐿
Παρατηρούμε και πάλι ότι η ροπή λόγω του κατανεμημένου φορτίου, προκύπτει ως μια δευτεροβάθμια συνάρτηση
ως προς την θέση 𝑦. Επειδή αναζητούμε την μέγιστη τιμή της, θα μηδενίσουμε την πρώτη παράγωγο της ροπής ως
προς 𝑦.

𝑑𝑀 3𝐿 𝟗
= 0 ⇒ 𝑥 = ⇒ 𝑴𝒎𝒂𝒙 = 𝑷 ∙ 𝑳
𝑑𝑦 2 𝟖

5η Τομή Ισοστατικού Φορέα

Για 0 ≤ 𝑦 ≤ 𝐿⁄2 λαμβάνουμε:

𝑴=𝟎

22
Έτσι, προκύπτει το διάγραμμα των ροπών κάμψης για τον Ισοστατικό φορέα.

Εικόνα 21. Διάγραμμα Ροπών Κάμψης για τον Ισοστατικό Φορέα.

Επίλυση Υπερστατικού Φορέα

Εικόνα 24: 3η Τομή Υπερστατικού Φορέα

Εικόνα 22: 1η Τομή Εικόνα 23: 2η Τομή Υπερστατικού Φορέα

Υπερστατικού Φορέα

1η Τομή Υπερστατικού Φορέα

Για 0 ≤ 𝑦 ≤ 𝐿 λαμβάνουμε:

𝑀 + 𝑀𝐴 − 𝑃 ∙ 𝑦 = 0 ⇒ 𝑀 = −𝑀𝐴 + 𝑃 ∙ 𝑦 ⇒
−𝑀𝐴 , 𝑦=0
𝑀={
−𝑀𝐴 + 𝑃 ∙ 𝐿 , 𝑦=𝐿

23
2η Τομή Υπερστατικού Φορέα

Για 0 ≤ 𝑥 ≤ 2 ∙ 𝐿 λαμβάνουμε:
−𝑀𝐴 + 𝑃 ∙ 𝐿 , 𝑥=0
7 𝐿
3∙𝑃 3∙𝑃 −𝑀𝐴 + ∙ 𝑃 ∙ 𝐿 , 𝑥=
𝑀 + 𝑀𝐴 − 𝑃 ∙ 𝐿 − ∙ 𝑥 = 0 ⇒ 𝑀 = −𝑀𝐴 + 𝑃 ∙ 𝐿 + ∙𝑥 ⇒ 𝑀 = 4 2
2 2 5
−𝑀𝐴 + ∙ 𝑃 ∙ 𝐿 , 𝑥=𝐿
2
{ −𝑀𝐴 + 4 ∙ 𝑃 ∙ 𝐿 , 𝑥 =2∙𝐿

3η Τομή Υπερστατικού Φορέα

Για 0 ≤ 𝑦 ≤ 𝐿⁄2 λαμβάνουμε:

3∙𝑃
𝑀 + 𝑀𝐴 − 𝑃 ∙ (𝐿 − 𝑦) − ∙ 2 ∙ 𝐿 = 0 ⇒ 𝑀 = −𝑀𝐴 + 4 ∙ 𝑃 ∙ 𝐿 + 𝑃 ∙ 𝑦 ⇒
2
−𝑀𝐴 + 4 ∙ 𝑃 ∙ 𝐿 , 𝑦=0
𝑀={ 9 𝐿
−𝑀𝐴 + ∙ 𝑃 ∙ 𝐿 , 𝑦=
2 2

Έτσι, προκύπτει το διάγραμμα των ροπών κάμψης για τον Υπερστατικό φορέα.

Εικόνα 25. Διάγραμμα Ροπών Κάμψης για τον Υπερστατικό Φορέα..

24
Συγκεντρωτικά, πραγματοποιούμε υπέρθεση των διαγραμμάτων των ροπών κάμψης για τον ισοστατικό και τον
υπερστατικό φορέα.

Εικόνα 26. Υπέρθεση Διαγραμμάτων Ροπών Κάμψης (για Ισοστατικό και Υπερστατικό Φορέα).

Σημείο Α:

𝑴𝑨 = 𝑴 𝒑

Στο σύνορο Β θεωρούμε ότι έχουμε 2 ∙ 𝑀𝐴 και άρα λαμβάνουμε:

1
∙ 𝑃 ∙ 𝐿 − 𝑀𝐴 + 𝑃 ∙ 𝐿 = 2 ∙ 𝑀𝑝 ⇒
2
𝑴𝒑
𝑷=𝟐∙
𝑳
Σημείο Γ:
5 7
∙ 𝑃 ∙ 𝐿 − 𝑀𝐴 + ∙ 𝑃 ∙ 𝐿 = 2 ∙ 𝑀𝑝 ⇒
4 4
𝑴𝒑
𝑷=
𝑳
Σημείο Μ:
5 6 𝑀𝑝
𝑃 ∙ 𝐿 − 𝑀𝐴 + ∙ 𝑃 ∙ 𝐿 = 2 ∙ 𝑀𝑝 ⇒ 𝑃 = ∙ ⇒
2 7 𝐿
𝑴𝒑
𝑷 = 𝟎. 𝟖𝟔 ∙
𝑳
Για το κάτω κρίσιμο οριακό φορτίο λαμβάνουμε, την ελάχιστη τιμή και συνεπώς:
𝑴𝒑
𝑷− = 𝟎. 𝟖𝟓𝟕 ∙
𝑳

25
 Θέμα 2ο
Διαθέτουμε την παρακάτω συνεχή δοκό για τη οποίο θα πρέπει να υπολογίσουμε τα άνω και κάτω οριακά φορτία
(𝑃+ , 𝑃− ) στην περίπτωση ροπής πλήρους πλαστικοποίησης 𝑀𝑝 . Δίνονται επιπλέον ότι 𝛢𝛣 = 2𝐿, 𝛢𝛮 = 𝐿⁄3, 𝛢𝛭 =
𝐿/2, 𝛣𝛤 = 𝐿, 𝛣𝛲 = 𝐿⁄2, 𝛢: πάκτωση, 𝛣, 𝛤: απλές εδράσεις.

Εικόνα 27. Συνεχής Δοκός Άσκησης.

Άνω Κρίσιμο Οριακό Φορτίο

Αρχικά, βρίσκουμε τον αριθμό των ανεξάρτητων (απλών) μηχανικών κατάρρευσης από την σχέση 𝒏 = 𝑵 − 𝑿, όπου
𝑁 ο αριθμός των δυνατών πλαστικών αρμών και 𝑋 ο αριθμός των υπερστατικών μεγεθών.

Για την εύρεση του 𝑵:

𝑵 = 𝟓 (𝜮𝜼𝝁𝜺ί𝜶 𝜜, 𝜨, 𝜧, 𝜝, 𝜥), όπου το σημείο Κ είναι ένα τυχαίο σημείο στο τμήμα 𝛣𝛤 της δοκού.

Για την εύρεση του 𝑿:

Έχουμε πάκτωση στο Α, άρα 2 αντιδράσεις στήριξης, στην έδραση Β μία αντίδραση στήριξης και επίσης στην έδραση
Γ μία αντίδραση στήριξης. Ακόμα, έχουμε 2 εξισώσεις ισορροπίας (Ισορροπία κατά τον κατακόρυφο άξονα και
ισορροπίας ροπών).

𝑋 =4−2⟹
𝑿=𝟐
Άρα, τελικά:
𝑛 = 𝑁−𝑋 ⟹ 𝑛 =5−2 ⟹
𝒏=𝟑
Συνεπώς, έχουμε 3 απλούς μηχανισμούς κατάρρευσης και ο φορέας μας είναι 2 φορές υπερστατικός.

26
Ανεξάρτητοι (Απλοί) Μηχανισμοί Κατάρρευσης
1ος Απλός Μηχανισμός Κατάρρευσης

Εικόνα 28. Επίλυση 1ου Απλού Μηχανισμού Κατάρρευσης.

Στον πρώτο απλό μηχανισμό κατάρρευσης, έχουμε 3 πλαστικούς κόμβους, στα σημεία Α, Ν και Β. Από την
γεωμετρία του μηχανισμού λαμβάνουμε:
𝐿 5𝐿 𝜃
𝛿=𝜃∙ =𝜑∙ ⟹𝜑=
3 3 5
3𝐿 3𝐿
𝛿1 = 𝜑 ∙ =𝜃∙
2 10
Εξωτερικό Έργο:
3 3 𝐿 3𝐿
𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙ 𝑃 ∙ 𝛿 + 𝑃 ∙ 𝛿1 = ∙ 𝑃 ∙ 𝜃 ∙ + 𝑃 ∙ 𝜃 ∙ ⟹
2 2 3 10
4
𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙𝑃∙𝐿∙𝜃
5
Εσωτερικό Έργο:

𝑊𝑖𝑛 = 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 𝑀𝑝 ∙ (𝜃 + 𝜑) + 𝑀𝑝 ∙ 𝜑 ⟹
12
𝑊𝑖𝑛 = ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃
5
Αρχή Δυνατών Έργων:
4 12
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑊𝑖𝑛 ⟹ ∙𝑃∙𝐿∙𝜃 = ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ⟹
5 5
𝑴𝒑
𝑷𝟏+ = 𝟑 ∙
𝑳

27
2ος Απλός Μηχανισμός Κατάρρευσης

Εικόνα 29. Επίλυση 2ου Απλού Μηχανισμού Κατάρρευσης.

Στον δεύτερο απλό μηχανισμό κατάρρευσης, έχουμε 3 πλαστικούς κόμβους, στα σημεία Α, Μ και Β. Από την
γεωμετρία του μηχανισμού λαμβάνουμε:
3𝐿 𝐿
𝛿 =𝜃∙ = 𝜑 ∙ ⟹ 𝜑 = 3𝜃
2 2
𝐿
𝛿1 = 𝜑 ∙ =𝐿∙𝜃
3
Εξωτερικό Έργο:
3 3
𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙ 𝑃 ∙ 𝛿1 + 𝑃 ∙ 𝛿 = ∙ 𝑃 ∙ 𝐿 ∙ 𝜃 + 𝑃 ∙ 𝐿 ∙ 𝜃 ⟹
2 2
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 3 ∙ 𝑃 ∙ 𝐿 ∙ 𝜃
Εσωτερικό Έργο:

𝑊𝑖𝑛 = 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 𝑀𝑝 ∙ (𝜃 + 𝜑) + 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ⟹

𝑊𝑖𝑛 = 8 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃

Αρχή Δυνατών Έργων:

8 𝑀𝑝
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑊𝑖𝑛 ⟹ 3 ∙ 𝑃 ∙ 𝐿 ∙ 𝜃 = 8 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ⟹ 𝑃2 + = ∙ ⟹
3 𝐿
𝑴𝒑
𝑷𝟐+ = 𝟐. 𝟔𝟕 ∙
𝑳

28
3ος Απλός Μηχανισμός Κατάρρευσης

Εικόνα 30. Επίλυση 3ου Απλού Μηχανισμού Κατάρρευσης.

Στον τρίτο απλό μηχανισμό κατάρρευσης, έχουμε 2 πλαστικούς κόμβους, στα σημεία Β και Κ. Από την γεωμετρία
του μηχανισμού λαμβάνουμε:

(𝐿 − 𝑥)
𝛿 = 𝑥 ∙ 𝜃 = (𝐿 − 𝑥) ∙ 𝜃 ⟹ 𝜃 = ∙𝜑
𝑥
𝐿
𝛿1 = 𝜑 ∙
2
Εξωτερικό Έργο:
𝑃 1 𝑃 1 𝐿
𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙ ∙ 𝑥 ∙ 𝛿 + ∙ ∙ ( − 𝑥) ∙ (𝛿 + 𝛿1 ) ⟹
𝐿 2 𝐿 2 2
1 3𝐿
𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙ 𝑃 ∙ 𝜑 ∙ ( − 𝑥)
2 4
Εσωτερικό Έργο:

𝑊𝑖𝑛 = 𝑀𝑝 ∙ 𝜑 + 𝑀𝑝 ∙ (𝜃 + 𝜑) ⟹
𝐿−𝑥
𝑊𝑖𝑛 = 𝑀𝑝 ∙ 𝜑 ∙ (2 + )
𝑥
Αρχή δυνατών έργων:
1 3𝐿 𝐿−𝑥
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑊𝑖𝑛 ⟹ ∙ 𝑃 ∙ 𝜑 ∙ ( − 𝑥) = 𝑀𝑝 ∙ 𝜑 ∙ (2 + )⟹
2 4 𝑥
𝑳−𝒙
𝟐 ∙ 𝑴𝒑 ∙ (𝟐 + 𝒙 )
𝑷=
𝟑𝑳
( 𝟒 − 𝒙)

29
Όπως και σε προηγούμενες περιπτώσεις, το φορτίο έχει προκύψει ως συνάρτηση της απόστασης 𝑥. Θα πρέπει να
βρούμε το 𝑥, ώστε το φορτίο να γίνει ελάχιστο. Άρα, για την ελαχιστοποίηση του φορτίου, θα βρούμε την πρώτη
παράγωγο του 𝑃 ως προς το 𝑥 και θα την μηδενίσουμε.
𝑑𝑃
= 0 ⟹ 4 ∙ 𝑥 2 + 8 ∙ 𝐿 ∙ 𝑥 − 3 ∙ 𝐿2 = 0 ⟹
𝑑𝑥
𝒙 = 𝟎. 𝟑𝟐𝟑 ∙ 𝑳
Συνεπώς:
𝐿 − 0.323 ∙ 𝐿
2 ∙ 𝑀𝑝 ∙ (2 + 0.323 ∙ 𝐿 ) ⟹
𝑃3 + =
3𝐿
( 4 − 0.323 ∙ 𝐿)

𝑴𝒑
𝑷𝟑+ = 𝟏𝟗. 𝟏𝟖 ∙
𝑳
Για να επιλέξουμε το Άνω Κρίσιμο Οριακό Φορτίο, διαλέγουμε την ελάχιστη τιμή για το φορτίο που προέκυψε από
την μεθοδολογία που εφαρμόσαμε. Άρα, συμπεραίνουμε ότι η ελάχιστη τιμή είναι το 2.67 ∙ (𝑀𝑝 ⁄𝐿) και αντιστοιχεί
στον 2ο απλό μηχανισμό.
𝟖 𝑴𝒑 𝑴𝒑
𝑷𝒎𝒊𝒏 + = 𝑷𝟐 +
= ∙ = 𝟐. 𝟔𝟕 ∙ ( )
𝟑 𝑳 𝑳

Κάτω Κρίσιμο Οριακό Φορτίο

Θα πρέπει να απομακρύνουμε υπερστατικά μεγέθη, ώστε ο φορέας να γίνει στατικά ορισμένος. Βρήκαμε
προηγουμένως ότι η συνεχής δοκός έχει βαθμό υπερστατικότητας ίσο με 2, που σημαίνει ότι η δοκός είναι δύο
φορές υπερστατική. Γνωρίζουμε ότι για να καταρρεύσει η συνεχής δοκός πρέπει να πλαστικοποιηθεί η στήριξη Β.
Ανοίγουμε τη δοκό στη στήριξη Β, οπότε προκύπτουν δύο επιμέρους δοκοί 𝛢𝛣 και 𝛣𝛤 αμφιέρειστες, στο άκρο Β
των οποίων ενεργεί η ροπή 𝛭. Θα εργαστούμε ξεχωριστά για κάθε επιμέρους δοκό, δηλαδή θα την αναλύσουμε σε
έναν ισοστατικό φορέα με όλα τα εξωτερικά φορτία και σε έναν υπερστατικό φορέα χωρίς καθόλου εξωτερικά
φορτία.

Όπως, και πριν θα αφαιρέσουμε την ροπή 𝑴𝜶 από την πάκτωση, ώστε η πάκτωση να μετατραπεί σε άρθρωση.

30
Για το τμήμα 𝜜𝜝 της δοκού

• Ισοστατικός Φορέας

Εικόνα 31. Ισοστατικός φορέας με τα εξωτερικά φορτία στο τμήμα ΑΒ της δοκού.

Εφαρμόζουμε ισορροπία δυνάμεων κατά τον κατακόρυφο άξονα και ισορροπία ροπών, θεωρώντας θετική φορά
την αντιωρολογιακή.
𝑃
𝛴𝐹𝑦 = 0 ⟹ 𝑉𝛢 + 𝑉𝛣 = 5 ∙
2
3∙𝑃 𝐿 𝐿 𝑃
𝛴𝑀𝐴 = 0 ⟹ − ∙ − 𝑃 ∙ +𝑉𝐵 ∙ 2 ∙ 𝐿 = 0 ⟹ 𝑉𝐵 = 𝜅𝛼𝜄 𝑉𝛢 = 2 ∙ 𝑃
2 3 2 2
Πρώτη Τομή Ισοστατικού Φορέα (𝑨 → 𝑵)

Για 0 ≤ 𝑥 ≤ 𝐿⁄3 λαμβάνουμε:

𝑀 =2∙𝑃∙𝑥
Δεύτερη Τομή Ισοστατικού Φορέα (𝜨 → 𝜧)

Για 𝐿⁄3 ≤ 𝑥 ≤ 𝐿⁄2 λαμβάνουμε:

3∙𝑃 𝐿
𝑀 =2∙𝑃∙𝑥− ∙ (𝑥 − )
2 3
Τρίτη Τομή Ισοστατικού Φορέα (𝜝 → 𝜧)

Για 0 ≤ 𝑥 ≤ 3𝐿⁄2 λαμβάνουμε:

𝑃
𝑀= ∙𝑥
2

31
Επομένως, το διάγραμμα ροπών κάμψης για τον ισοστατικό φορέα του τμήματος 𝛢𝛣 της αρχικής συνεχούς δοκού
είναι το παρακάτω.

Εικόνα 32. Διάγραμμα Ροπών Κάμψης για τον ισοστατικό φορέα του τμήματος ΑΒ.

Υπερστατικός Φορέας

Εικόνα 33. Υπερστατικός φορέας χωρίς τα εξωτερικά φορτία στο τμήμα ΑΒ της δοκού.

Σχετικά με τον υπερστατικό φορέα να αναφέρουμε ότι αναμένουμε πλαστικούς κόμβους στα σημεία Α και Β. Λόγω
της συμμετρίας, λαμβάνουμε 𝑀𝐴 = 𝑀𝛣 = 𝛭. Οριακά, η ροπή 𝛭 τείνει στην ροπή πλήρους πλαστικοποίησης 𝑀𝑝 .
Αφού 𝑀𝐴 = 𝑀𝛣 = 𝛭, δεν υπάρχουν αντιδράσεις στις στηρίξεις και το διάγραμμα καμπτικών ροπών για τον
υπερστατικό φορέα του τμήματος 𝛢𝛣 δίνεται ακολούθως.

Εικόνα 34. Διάγραμμα Ροπών Κάμψης για τον υπερστατικό φορέα του τμήματος ΑΒ.

32
Για το τμήμα 𝜝𝜞 της δοκού

Ισοστατικός Φορέας

Εικόνα 35. Ισοστατικός φορέας με τα εξωτερικά φορτία στο τμήμα ΒΓ της δοκού.

Εφαρμόζουμε ισορροπία δυνάμεων κατά τον κατακόρυφο άξονα και ισορροπία ροπών, θεωρώντας θετική φορά
την αντιωρολογιακή.
𝐿 𝑃
𝛴𝐹𝑦 = 0 ⟹ 𝑉𝛤 + 𝑉𝛣 = ∙
2 𝐿
𝑃 𝐿 3∙𝐿 3∙𝑃 𝑃
𝛴𝑀𝛣 = 0 ⟹ − ∙ ∙ +𝑉𝛤 ∙ 𝐿 = 0 ⟹ 𝑉𝛤 = 𝜅𝛼𝜄 𝑉𝛣 =
𝐿 2 4 8 8

Πρώτη Τομή Ισοστατικού Φορέα (𝜝 → 𝜬)

Για 0 ≤ 𝑥 ≤ 𝐿⁄2 λαμβάνουμε:

𝑃
𝑀= ∙𝑥
8
Δεύτερη Τομή Ισοστατικού Φορέα (𝜞 → 𝜬)

Για 0 ≤ 𝑥 ≤ 𝐿⁄2 λαμβάνουμε:

3∙𝑃 𝑃
𝑀= ∙𝑥 − ∙ 𝑥2
8 2∙𝐿
Όπως και σε προηγούμενες περιπτώσεις, το φορτίο έχει προκύψει ως συνάρτηση της απόστασης 𝑥. Θα πρέπει να
βρούμε το 𝑥, ώστε το φορτίο να γίνει ελάχιστο. Άρα, για την ελαχιστοποίηση του φορτίου, θα βρούμε την πρώτη
παράγωγο του 𝑃 ως προς το 𝑥 και θα την μηδενίσουμε.

33
 𝑑𝑃 3∙𝐿
=0⟹𝑥= ⇒
𝑑𝑥 8
𝟗
𝑴𝒎𝒂𝒙 = ∙𝑷∙𝑳
𝟏𝟐𝟖

Επομένως, το διάγραμμα ροπών κάμψης για τον ισοστατικό φορέα του τμήματος 𝛣𝛤 της αρχικής συνεχούς δοκού
είναι το παρακάτω.

Εικόνα 36. Διάγραμμα Ροπών Κάμψης για τον Ισοστατικό φορέα του τμήματος ΒΓ.

Υπερστατικός Φορέας

Εικόνα 37. Υπερστατικός φορέας χωρίς τα εξωτερικά φορτία στο τμήμα ΒΓ της δοκού.

Από ισορροπία ροπών ως προς το άκρο Γ, λαμβάνουμε:

𝛴𝑀𝛤 = 0 ⟹ 𝑀𝛣 − 𝑉𝛣 ∙ 𝐿 = 0 ⟹
𝑀𝛣 𝑀𝛣
𝑉𝛣 = 𝜅𝛼𝜄 𝑉𝛤 =
𝐿 𝐿
34
Άρα, με βάση την τομή λαμβάνουμε:
𝑀𝛣 𝑴𝜝
𝑀 − 𝑉𝛤 ∙ 𝑥 = 0 ⟹ 𝑀 − ∙𝑥 =0⟹𝑴= ∙𝒙
𝐿 𝑳
Το σημείο Β είναι εκεί που αναμένουμε τον πλαστικό κόμβο στο τμήμα αυτό. Το διάγραμμα καμπτικών ροπών για
τον υπερστατικό φορέα του τμήματος 𝛣𝛤 της αρχικής συνεχούς δοκού δίνεται παρακάτω.

Εικόνα 38. Διάγραμμα Ροπών Κάμψης για τον Υπερστατικό φορέα του τμήματος ΒΓ.

Υπέρθεση για το τμήμα 𝜜𝜝 της δοκού

Εικόνα 39. Υπέρθεση των καμπτικών ροπών για το τμήμα ΑΒ της δοκού.

𝑀𝛣 = 𝑀𝑝
2 𝑀
∙ 𝑃 ∙ 𝐿 − 𝑀𝛣 = 𝑀𝑝 ⇒ 𝑃− = 3 ∙ 𝑝⁄𝐿
3
3 8 𝑀𝑝
∙ 𝑃 ∙ 𝐿 − 𝑀𝛣 = 𝑀𝑝 ⇒ 𝑃− = ∙
4 3 𝐿
35
Υπέρθεση για το τμήμα 𝜝𝜞 της δοκού

Εικόνα 40. Υπέρθεση των καμπτικών ροπών για το τμήμα ΒΓ της δοκού.

𝑀𝛣 = 𝑀𝑝
1 1 𝑀𝑝
∙ 𝑃 ∙ 𝐿 − ∙ 𝑀𝛣 = 𝑀𝑝 ⇒ 𝑃− = 24 ∙
16 2 𝐿
9 3 𝑀𝑝
∙ 𝑃 ∙ 𝐿 − ∙ 𝑀𝛣 = 𝑀𝑝 ⇒ 𝑃− = 19.55 ∙
28 8 𝐿
Για το κάτω κρίσιμο οριακό φορτίο λαμβάνουμε, την ελάχιστη τιμή και συνεπώς:
𝟖 𝑴𝒑
𝑷− = ∙
𝟑 𝑳
Στο σημείο αυτό, αξίζει να παρατηρήσουμε ότι η τιμή του άνω και του κάτω κρίσιμου οριακού φορτίου,
ταυτίζονται. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε την ακριβή τιμή του κρίσιμου οριακού φορτίου.

𝟖 𝑴𝒑
𝑷− = 𝑷+ = ∙
𝟑 𝑳

36
 Θέμα 3ο
Μας δίνεται το παρακάτω πλαίσιο για το οποίο θα
πρέπει να βρούμε το άνω οριακό φορτίο
κατάρρευσης με τη μέθοδο του στιγμιαίου πόλου
περιστροφής. Οι στηρίξεις, γνωρίζουμε ότι
αντιστοιχούν σε πακτώσεις.

Πριν προχωρήσουμε στην επίλυση της άσκησης,

κρίνεται αναγκαία η δημιουργία της ανάλυσης του
πλαισίου για διευκόλυνση, όπως φαίνεται στην
Εικόνα … . Επιπλέον, στη συγκεκριμένη περίπτωση,
έχουμε έναν ιδιόμορφο μηχανισμό πλαισίου, όπου
από την θεωρία, γνωρίζουμε πως σε τέτοιες
περιπτώσεις (με τεθλασμένα ζυγώματα ή λοξά
υποστυλώματα) γίνεται χρήση του στιγμιαίου πόλου
περιστροφής.

Ο μηχανισμός κατάρρευσης του πλαισίου Εικόνα 41. Πλαίσιο Άσκησης όπως απεικονίζεται στην εκφώνηση.
περιλαμβάνει τρία διαδοχικά μέλη, το 2 − 3, το 3 −
4 και το 4 − 5 (όπως φαίνεται και στην ανάλυση). Ο αρχικός στιγμιαίος πόλος περιστροφής βρίσκεται στην τομή των
προεκτάσεων των διευθύνσεων των μελών 2 − 3 και 4 − 5 (στην 𝛦𝜄𝜅ό𝜈𝛼 42 της ανάλυσης του πλαισίου είναι το
σημείο 𝛰).

Εικόνα 42. Πλαίσιο Άσκησης έπειτα από ανάλυση.

37
 • Γεωμετρία Πλαισίου

Από την γεωμετρία του μηχανισμού λαμβάνουμε ότι (𝜪𝟐) = (𝜪𝟓) και επίσης ισχύει (𝟐𝟑) = (𝟒𝟓) = 𝑳 .

Ακόμα, τα τρίγωνα 2𝛰̂5 και 2𝛰̂5 είναι όμοια, έχουμε επίσης ότι (𝛰3) = (𝛰4). Συνεπώς, μπορούμε να γράψουμε
ότι:

𝐿 √2
𝑐𝑜𝑠 45° = ⇒ (𝑂3) = (𝑂4) = ∙𝐿 ⇒
2 ∙ (𝑂3) 2
(𝑶𝟑) = (𝑶𝟒) = 𝟎. 𝟕𝟎𝟕 ∙ 𝑳

√2
(𝛰2) = (𝛰5) = 𝐿 + ∙𝐿 ⇒
2
(𝜪𝟐) = (𝜪𝟓) = 𝟏. 𝟕𝟎𝟕 ∙ 𝑳

• Σχέσεις μεταξύ γωνιών 𝜽, 𝜽′και 𝜽′′

(33′ ) = (23) ∙ 𝜃 = (𝑂3) ∙ 𝜃 ′ ⇒ 𝜃 = 0.707 ∙ 𝜃 ′ ⇒

𝜽′ = 𝟏. 𝟒𝟏𝟒 ∙ 𝜽

Θεωρούμε 𝜃 ≅ 𝜃 ′′ ((33′) = (44′))

• Μετατοπίσεις του κόμβου 4

𝑉 = (44′ ) ∙ 𝑐𝑜𝑠 𝛼 = (23) ∙ 𝜃 ∙ 𝑐𝑜𝑠 𝛼 ⇒ 𝑉 = 𝐿 ∙ 𝜃 (𝑐𝑜𝑠 𝛼 = 1 𝛾𝜄𝛼 𝛼 ≪)

• Εξωτερικό Έργο:

𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑃 ∙ 𝑉 = 𝑃 ∙ 𝐿 ∙ 𝜃

• Εσωτερικό Έργο:

𝑊𝑖𝑛 = 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 𝑀𝑝 ∙ (𝜃 + 𝜃 ′ ) + 𝑀𝑝 ∙ (𝜃 ′ + 𝜃 ′′ ) + 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ′′ ⇒

𝑊𝑖𝑛 = 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 2,42 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 2,42 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 + 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ⇒

𝑾𝒊𝒏 = 𝟔. 𝟖𝟒 ∙ 𝑴𝒑 ∙ 𝜽

• Αρχή Δυνατών Έργων:

6.84 ∙ 𝑀𝑝
𝑊𝑒𝑥𝑡 = 𝑊𝑖𝑛 ⇒ 𝑃 ∙ 𝐿 ∙ 𝜃 = 6.84 ∙ 𝑀𝑝 ∙ 𝜃 ⇒ 𝑃+ =
𝐿
Άρα, εφαρμόζοντας την μέθοδο του στιγμιαίου πόλου περιστροφής καταλήγουμε ότι το άνω οριακό φορτίο
προκύπτει ίσο με

𝟔. 𝟖𝟒 ∙ 𝑴𝒑
𝑷+ =
𝑳

38
 Θέμα 4ο
Στην παρούσα άσκηση μας δίνονται τα παρακάτω σχήματα, για τα οποία θα πρέπει να υπολογιστεί ο συντελεστής
σχήματος 𝛼 των διατομών.

Εικόνα 43. Ισοσκελής Τριγωνική Διατομή (Άνω) και Διατομή Κυκλικού Δακτυλίου (Κάτω).

Από την θεωρία, γνωρίζουμε ότι ο συντελεστής σχήματος 𝛼 (shape factor), ορίζεται από την σχέση:
𝑀𝑝 𝑍𝑝
𝛼= =
𝑀𝑦 𝑍𝐸

Ο όρος 𝑀𝑝 είναι η ροπή πλήρους πλαστικοποίησης ενώ ο όρος 𝑀𝑦 αναφέρεται στη ροπή διαρροής και αντιστοιχεί
στην τιμή της καμπτικής ροπής στην πρώτη διαρροή της διατομής του φορέα (δηλαδή στην ακρότατη ίνα της
διατομής). Ο όρος 𝑍𝑝 είναι η πλαστική ροπή αντίστασης της διατομής ενώ ο όρος 𝑍𝐸 είναι η ελαστική ροπή
αντίστασης της διατομής. Αν ορίσουμε 𝑦1 και 𝑦2 τις αποστάσεις των κέντρων βάρους των δύο τμημάτων της
επιφάνειας εκατέρωθεν του πλαστικού ουδέτερου άξονα, τότε η ροπή πλήρους πλαστικοποίησης της διατομής του
φορέα θα είναι ίση με:
1
𝑀𝑝 = 𝜎𝑦 ∙ 𝑍𝑝 = 𝜎𝑦 ∙ ∙ 𝐴 ∙ (𝑦1 + 𝑦2 )
2

39
Η ροπή διαρροής 𝑀𝑦 ισούται κατά αναλογία με 𝑀𝑦 = 𝜎𝑦 ∙ 𝑍𝛦 όπου 𝛧𝛦 = 𝛪/𝑦𝑚𝑎𝑥 , όπου 𝛪 η ροπή αδράνειας της
διατομής και 𝑦𝑚𝑎𝑥 η απόσταση του πιο απομακρυσμένου άκρου από το ελαστικό (κεντροβαρικό) ουδέτερο άξονα
της διατομής.

Ισοσκελής Τριγωνική Διατομή

Θα ξεκινήσουμε αρχικώς από το πρώτο σχήμα που αποτελεί την ισοσκελή
κυκλική διατομή. Όπως βλέπουμε και από την Εικόνα … ο πλαστικός
ουδέτερος άξονας χωρίζει την διατομή σε δύο επιφάνειες, την κάτω που
αποτελεί ένα τραπέζιο και την άνω που αποτελεί ένα τρίγωνο.

Εμείς θα ξεκινήσουμε την ανάλυση με το άνω τρίγωνο, το οποίο έχει βάση

𝑏 ∗ και ύψος 𝑑⁄√2. Η βάση του τριγώνου αυτού είναι ο πλαστικός
ουδέτερος άξονας. Η απόσταση του κέντρου βάρους του τριγώνου από την
βάση του είναι το μέγεθος 𝑦1 . Άρα λαμβάνουμε:

Ύ𝜓𝜊𝜍 𝑑 √2 √𝟐 Εικόνα 44 : Άνω τρίγωνο – Κέντρο Βάρους

𝑦1 = = = ∙ 𝑑 ⟹ 𝒚𝟏 = ∙𝒅
3 3 ∙ √2 6 𝟔
Στην συνέχεια, θα επικεντρωθούμε στο τραπέζιο προκειμένου να προσδιορίσουμε την ποσότητα 𝑏 ∗. Αυτό έχει άνω
𝑑
βάση 𝑏 ∗ και κάτω βάση 𝑏. Επιπλέον έχει ύψος ίσο με (𝑑 − ). Επομένως, το εμβαδόν του, προκύπτει:
√2

𝑏∗ + 𝑏 𝑏∗ + 𝑏 𝑑 𝑏∗ + 𝑏 1 𝑏 ∗ + 𝑏 √2 − 1
𝛢2 = ∙ℎ = ∙ (𝑑 − ) = ∙ (1 − ) ∙ 𝑑 = ∙( )∙𝑑
2 2 √2 2 √2 2 √2
Ενώ το εμβαδόν του συνολικού (εξωτερικού) τριγώνου είναι ίσο με:
𝑏∙𝑑
𝛢=
2
Όμως, γνωρίζουμε πως ο πλαστικός ουδέτερος άξονας χωρίζει τη διατομή του φορέα σε δύο ίσα μέρη. Συνεπώς:

𝛢 𝑏 ∗ + 𝑏 √2 − 1 𝑏∙𝑑
𝛢2 = ⟹ ∙( )∙𝑑 = ⟹
2 2 √2 4

𝑏 ∗ + 𝑏 √2 − 1 𝑏 √2 − 1 𝑏 √2 1
∙( ) = ⟹ (𝑏 ∗ + 𝑏) ∙ ( ) = ⟹ 𝑏∗ = ( ∙ − 1) ∙ 𝑏 ⟹
2 √2 4 √2 2 2 √2 − 1

√𝟐
𝒃∗ = ∙𝒃
𝟐
Και για την απόσταση 𝑦2 , που είναι η απόσταση του κέντρου βάρους της επιφάνειας του τραπεζίου από τον
πλαστικό ουδέτερο άξονα λαμβάνουμε:

𝑑 √2 𝑑 √2 √2 − 1
∗ 𝑑− ∙ 𝑏 + 2 ∙ 𝑏 𝑑− + 2 ( )∙𝑑
𝑏 +2∙𝑏 √2 = 2 √2 2 √2
𝑦2 = ∙ ∙ = ∙ ⟹
𝑏∗ + 𝑏 3 √2 3 √2 3
∙𝑏+𝑏 +1
2 2
𝒚𝟐 = 𝟎. 𝟏𝟓𝟓 ∙ 𝒅
Η ροπή αδράνειας της διατομής δίνεται ίση με:

𝑏 ∙ 𝑑3
𝐼=
3∙𝐺

40
Επομένως, μπορούμε να βρούμε την ελαστική ροπή αντίστασης της άνω διατομής του τριγώνου:
3
𝐼 𝑏∙𝑑 ⁄ 2
𝛧𝛼 = = 3∙𝐺 =𝑏∙𝑑
𝑦𝛼 2𝑑⁄ 24
3
καθώς και την ελαστική ροπή αντίστασης της κάτω διατομής του τραπεζίου:
3
𝐼 𝑏∙𝑑 ⁄ 𝑏 ∙ 𝑑2
𝛧𝜅 = = 3 ∙ 𝐺 =
𝑦𝜅 𝑑⁄ 12
3
Προφανώς, από τις παραπάνω σχέσεις, διαπιστώνουμε ότι ισχύει πως:

𝜡𝜶 < 𝜡𝜿
Έτσι, έχουμε:

𝑏 ∙ 𝑑2
𝑀𝑦 = 𝜎𝑦 ∙ 𝛧𝛼 ⟹ 𝑀𝑦 = 𝜎𝑦 ∙
24
Για την πλαστική ροπή αντίστασης της διατομής, έχουμε:

1 1 𝑏 ∙ 𝑑 √2
𝛧𝑝 = ∙ 𝐴 ∙ (𝑦1 + 𝑦2 ) = ∙ ∙ ( ∙ 𝑑 + 0.155 ∙ 𝑑) ⟹
2 2 2 6

𝛧𝑝 = 0.098 ∙ 𝑏 ∙ 𝑑2

Οπότε, υπολογίζουμε:

𝑀𝑝 = 𝜎𝑦 ∙ 𝛧𝑝 = 𝜎𝑦 ∙ 0.098 ∙ 𝑏 ∙ 𝑑2 ⟹

𝑀𝑝 = 𝜎𝑦 ∙ 0.098 ∙ 𝑏 ∙ 𝑑2

Συνεπώς, ο συντελεστής σχήματος α είναι ίσος με:

𝑀𝑝 𝜎𝑦 ∙ 0.098 ∙ 𝑏 ∙ 𝑑2
𝛼= = = 2.352 ⟹
𝑀𝑦 𝑏 ∙ 𝑑2
𝜎𝑦 ∙ 24

𝜶 = 𝟐. 𝟑𝟓𝟐

Διατομή Κυκλικού Δακτυλίου

Στο δεύτερο σχήμα που έχουμε από την εκφώνηση, βλέπουμε πως υφίσταται
διπλή συμμετρία και συνεπώς το κέντρο βάρους είναι το ίδιο. Η ροπή αδράνειας
της διατομής υπολογίζεται ως εξής:

𝜋 ∙ (𝐷14 − 𝐷24 )
𝐼= , 𝜇𝜀 𝐷1 = 2𝑅1 𝜅𝛼𝜄 𝐷2 = 2𝑅2
64
Στην συνέχεια, υπολογίζουμε την απόσταση του πιο απομακρυσμένου άκρου από
το ελαστικό (κεντροβαρικό) ουδέτερο άξονα της διατομής:
𝐷1 Εικόνα 45 : Διατομή Κυκλικού
𝑦𝑚𝑎𝑥 = 𝑦𝛼 = 𝑦𝐾 = Δακτυλίου
2

41
Έπειτα, όπως και στην προηγούμενη διατομή βρίσκουμε:

𝛪 𝜋 ∙ (𝐷14 − 𝐷24 )
𝛧𝛼 = 𝛧𝐾 = =
𝑦𝑚𝛼𝑥 32 ∙ 𝐷1
Και άρα, έχουμε:

𝑀𝑦 = 𝜎𝑦 ∙ 𝛧𝛼 ⟹

𝜋 ∙ (𝐷14 − 𝐷24 )
𝑀𝑦 = 𝜎𝑦 ∙
32 ∙ 𝐷1
Λόγω της συμμετρίας λαμβάνουμε τα εμβαδά επιφανειών:

𝜋 ∙ 𝐷12 1 𝜋 ∙ 𝐷12 𝜋 ∙ 𝐷22 1 𝜋 ∙ 𝐷22

𝛢1 = ∙ = , 𝛢2 = ∙ =
4 2 8 4 2 8
Και συνεπώς έχουμε:
2 ∙ 𝐷1 2 ∙ 𝐷2
𝑦1 = , 𝑦2 =
3∙𝜋 3∙𝜋
𝛼1 ∙ 𝑦1 − 𝛼2 ∙ 𝑦2 2 (𝐷13 − 𝐷23 )
𝑦1 =
̅̅̅ ⟹ ̅̅̅
𝑦1 = ̅̅̅
𝑦2 = ∙
𝛼1 − 𝛼2 3 ∙ 𝜋 (𝐷12 − 𝐷22 )

Άρα:

1 (𝐷13 − 𝐷23 )
𝑍𝑝 = ∙ 𝐴 ∙ (𝑦
̅̅̅1 + ̅̅̅)
𝑦2 = ⟹
2 6
(𝐷13 − 𝐷23 )
𝑀𝑝 = 𝜎𝑦 ∙ 𝛧𝑝 = 𝜎𝑦 ∙
6
Συνεπώς, ο συντελεστής σχήματος α είναι ίσος με:

(𝐷 3 − 𝐷 3 ) (𝐷13 − 𝐷23 )⁄
𝑀𝑝 𝜎𝑦 ∙ 1 6 2
𝛼= = = 6 ⟹
𝑀𝑦 𝜋 ∙ (𝐷14 − 𝐷24 ) 𝜋 ∙ (𝐷14 − 𝐷24 )⁄
𝜎𝑦 ∙ 32 ∙ 𝐷 32 ∙ 𝐷
1 1

𝑫𝟐𝟑
(𝟏 − )
𝟏𝟔 𝑫𝟏𝟑
𝜶= ∙𝑫 ∙
𝟑𝝅 𝟏 𝑫𝟐𝟒
(𝟏 − )
𝑫𝟏𝟒

Από την παραπάνω σχέση, διαπιστώνουμε πως ο συντελεστής σχήματος 𝛼, εξαρτάται από τον λόγο των διαμέτρων
του κυκλικού δακτυλίου. Στην περίπτωσή μας, όπου έχουμε λεπτότοιχη διατομή (δηλαδή 𝑡 = 0), η σχέση της ροπής
αδράνειας απλοποιείται αφού αμελούνται οι όροι ανώτερης τάξης. Συνεπώς έχουμε:

𝜋 ∙ 𝐷3 ∙ 𝑡 𝐷
𝐼= , 𝑦𝑚𝑎𝑥 = , 𝐷 = 2𝑅
8 2
𝜋 ∙ 𝐷13 ∙ 𝑡
8 𝜋 ∙ 𝐷12 ∙ 𝑡
𝛧𝛦 = 𝐼⁄𝑦𝑚𝑎𝑥 = =
𝐷1 ⁄2 4

42
Επίσης,

1 (𝐷13 − 𝐷23 ) 1 1
(𝑦
𝑍𝑝 = ∙ 𝐴 ∙ ̅̅̅1 + ̅̅̅)
𝑦2 = = ∙ (𝐷13 − 𝐷23 ) = ∙ (𝐷1 − 𝐷2 ) ∙ (𝐷12 + 𝐷1 ∙ 𝐷2 + 𝐷22 ) ⟹
2 6 6 6
1 1
𝑍𝑝 = ∙ 2𝑡 ∙ (𝐷12 + 𝐷1 ∙ (𝐷1 − 2𝑡) + (𝐷1 − 2𝑡)2 ) = ∙ 2𝑡 ∙ (𝐷12 + 𝐷12 − 𝐷1 ∙ 𝑡 + 𝐷12 − 4𝐷1 ∙ 𝑡 + 4𝑡 2 ) ⟹
6 6
1 𝑡≃0
𝑍𝑝 = ∙ 2𝑡 ∙ (3𝐷12 − 5𝐷1 ∙ 𝑡) ⇒
6
𝑍𝑝 = 𝑡 ∙ 𝐷12

Συνεπώς, μπορούμε να βρούμε τώρα τον συντελεστή σχήματος 𝛼, ο οποίος προκύπτει ίσος με:

𝑀𝑝 𝛧𝑝 𝑡 ∙ 𝐷12
𝛼= = = ⟹
𝑀𝑦 𝛧𝛦 𝜋 ∙ 𝐷 2 ∙ 𝑡
4
𝟒
𝜶=
𝝅

43
ΟΡΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΛΑΣΜΑΤΩΝ

44
 Θέμα 1ο
Στην παρούσα άσκηση έχουμε ορθογωνικό έλασμα ΑΒCD το οποίο φορτίζεται σε όλη του την επιφάνεια με
ομοιόμορφα κατανεμημένο φορτίο πυκνότητας 𝑝. Στις πλευρές του ενεργούν συντελεστές πάκτωσης 𝑘, 𝑚, 𝑟, 𝑛 που
κυμαίνονται μεταξύ −1 (τέλεια πάκτωση) και 0 (απλή έδραση). Θα υπολογίσουμε το άνω και κάτω οριακό φορτίο 𝑃,
ενώ επιπλέον ισχύει το τετραγωνικό κριτήριο διαρροής.

Για τους συντελεστές πάκτωσης, λάβαμε από τον πίνακα της εκφώνησης τις παρακάτω τιμές, με βάση το
ονοματεπώνυμό μας (Γκιάτα Κριστιάν). Επομένως, έχουμε:
𝟏 𝟑
𝒌 = −𝟏, 𝒎 = − , 𝒓 = 𝟎, 𝒏 = −
𝟐 𝟒

Εικόνα 16. Ορθογωνικό Έλασμα ABCD εκφώνησης.

ΚΑΤΩ ΟΡΙΑΚΟ ΦΟΡΤΙΟ

Θα ξεκινήσουμε υπολογίζοντας αρχικώς το κάτω οριακό
φορτίο του ομοιόμορφα φορτιζόμενου ορθογωνικού
ελάσματος της παρούσας άσκησης. Από τα δεδομένα της
εκφώνησης, γνωρίζουμε ότι στους συντελεστές πάκτωσης
το −1 αντιστοιχεί σε τέλεια πάκτωση και το 0 σε απλή
έδραση. Επίσης, μας δίνεται η πληροφορία ότι πρέπει να
εφαρμοστεί το τετραγωνικό κριτήριο διαρροής 𝐺𝑎𝑙𝑖𝑙𝑒𝑖, το
οποίο δίνεται από την σχέση:

𝑓 = 𝑚𝑎𝑥(|𝑚𝐼 |, |𝑚𝐼𝐼 |) = 1
Εικόνα 17. Ανάλυση Ορθογωνικού Ελάσματος ABCD.

45
Κατανομή Ροπών 𝐦𝐱𝐱 , 𝐦𝐲𝐲 , 𝐦𝐱𝐲

𝑚𝑥𝑥 = 1 + 𝐴 ∙ 𝑥 + 𝐵 ∙ 𝑥 2
{𝑚𝑦𝑦 = 1 + 𝛤 ∙ 𝑦 + 𝛥 ∙ 𝑦 2 } (𝚨𝟏)
𝑚𝑥𝑦 = 𝐸·𝑥·𝑦

Οριακές Συνθήκες

𝑎 𝐴 ∙ 𝑎 𝐵 ∙ 𝑎2
mxx,AB = −1 ⟹ 𝑚 (𝑥 = ) = 1 + + = −1 (𝟏)
2 2 4
𝑎 𝐴 ∙ 𝑎 𝐵 ∙ 𝑎2 1
𝑚𝑥𝑥,𝐶𝐷 = 0 ⟹ 𝑚 (𝑥 = − ) = 1 − + = − (𝟐)
2 2 4 2
3 𝑏 𝛤 ∙ 𝑏 𝛥 ∙ 𝑏2 5
myy,DA = − ⟹ 𝑚 (𝑦 = ) = 1 + + = − (𝟑)
4 2 2 4 9
1 𝑏 𝛤 ∙ 𝑏 𝛥 ∙ 𝑏2
myy,B𝐶 = − ⟹ 𝑚 (𝑦 = − ) = 1 − + = 0 (𝟒)
2 2 2 4
Για να προσδιορίσουμε τους συντελεστές 𝛢, 𝛣 θα λύσουμε ως σύστημα εξισώσεων τις σχέσεις (1) και (2).

𝐴 ∙ 𝑎 𝐵 ∙ 𝑎2 𝐴 ∙ 𝑎 𝐵 ∙ 𝑎2 1 𝐵 ∙ 𝑎2 1
(1 + + ) + (1 − + ) = −1 − ⟹ 2 + 2 ∙ = −1 − ⟹
2 4 2 4 2 4 2
𝟕
𝑩=−
𝒂𝟐
Αντικαθιστώντας στην σχέση (2), προκύπτει:
𝟏
𝑨=−
𝟐𝒂
Στην συνέχεια, για να προσδιορίσουμε τους συντελεστές 𝛤, 𝛥 θα λύσουμε ως σύστημα εξισώσεων τις σχέσεις (3)
και (4).

𝛤 ∙ 𝑏 𝛥 ∙ 𝑏2 𝛤 ∙ 𝑏 𝛥 ∙ 𝑏2 5
(1 + + ) + (1 − + )=− ⟹
2 4 2 4 9
𝟓
𝜟=−
𝟗𝒃𝟐
Αντικαθιστώντας στην σχέση (4), προκύπτει:
𝟒𝟔
𝜞=−
𝟗𝒃

Επομένως η (𝐴1) γίνεται:

1 7 1 𝑥 𝑥2
𝑚𝑥𝑥 = 1 − ∙ 𝑥 − 2 ∙ 𝑥2 𝑚𝑥𝑥 = 1 − ∙ − 7 ∙ 2
2𝑎 𝑎 2 𝑎 𝑎
(𝐴1) ⟹ 5 46 ⟹ 5 𝑦 46 𝑦2
𝑚𝑦𝑦 =1+ ∙ 𝑦 − 2 ∙ 𝑦2 𝑚𝑦𝑦 = 1 + ∙ − ∙ 2
9𝑏 9𝑏 9 𝑏 9 𝑏
{ 𝑚𝑥𝑦 = 𝐸 ∙ 𝑥 ∙ 𝑦 } { 𝑚𝑥𝑦 = 𝐸 ∙ 𝑥 ∙ 𝑦 }

46
• Κορυφή Α (𝒙, 𝒚) = (𝒂⁄𝟐 , 𝒃⁄𝟐)
5 𝑎∙𝑏
𝑚𝑥𝑥 = −1, 𝑚𝑦𝑦 = − , 𝑚𝑥𝑦 = 𝐸 ∙
9 4
2
𝑚𝑥𝑥 + 𝑚𝑦𝑦 √(𝑚𝑥𝑥 − 𝑚𝑦𝑦 ) 2
𝑚𝐼,𝐼𝐼 = ± + (𝑚𝑥𝑦 ) ⟹
2 4

7 4 𝑎∙𝑏 2
𝑚𝐼,𝐼𝐼 =− ± √ + (𝐸 ∙ )
9 81 4

Εφαρμόζουμε το τετραγωνικό κριτήριο διαρροής:

7 4 𝑎∙𝑏 2 𝑎∙𝑏
𝑚𝑎𝑥(|𝑚𝐼 |, |𝑚𝐼𝐼 |) |= − − √ + (𝐸 ∙ ) | ≤ 1 ⟹ |𝐸 ∙ |≤0⟹
9 81 4 4

|𝑬| = 𝟎

• Κορυφή Β (𝒙, 𝒚) = (𝒂⁄𝟐 , − 𝒃⁄𝟐)

𝑎∙𝑏
𝑚𝑥𝑥 = −1, 𝑚𝑦𝑦 = 0, 𝑚𝑥𝑦 = −𝐸 ∙
4
2
𝑚𝑥𝑥 + 𝑚𝑦𝑦 √(𝑚𝑥𝑥 − 𝑚𝑦𝑦 ) 2
𝑚𝐼,𝐼𝐼 = ± + (𝑚𝑥𝑦 ) ⟹
2 4

1 1 𝑎∙𝑏 2
𝑚𝐼,𝐼𝐼 = − ± √ + (−𝐸 ∙ )
2 4 4

Εφαρμόζουμε το τετραγωνικό κριτήριο διαρροής:

1 1 𝑎∙𝑏 2 𝑎∙𝑏 2 𝑎∙𝑏

𝑚𝑎𝑥(|𝑚𝐼 |, |𝑚𝐼𝐼 |) = |− ± √ + (−𝐸 ∙ ) | ≤ 1 ⟹ (𝐸 ∙ ) ≤ 0 ⟹ |𝐸 ∙ |≤0⟹
2 4 4 4 4

|𝑬| = 𝟎

• Κορυφή C (𝒙, 𝒚) = (− 𝒂⁄𝟐 , − 𝒃⁄𝟐)

1 5 𝑎∙𝑏
𝑚𝑥𝑥 = − , 𝑚𝑦𝑦 = − , 𝑚𝑥𝑦 = −𝐸 ∙
2 9 4
Ομοίως:

19 1 𝑎∙𝑏 2
𝑚𝐼,𝐼𝐼 =− ± √ + (𝐸 ∙ )
36 1236 4

Εφαρμόζουμε το τετραγωνικό κριτήριο διαρροής:

19 1 𝑎∙𝑏 2
𝑚𝑎𝑥(|𝑚𝐼 |, |𝑚𝐼𝐼 |) = |− ± √ + (𝐸 ∙ ) |≤1⟹
36 1236 4

𝟏. 𝟖𝟖
𝟎 ≤ |𝑬| ≤
𝒂𝒃
47
• Κορυφή D (𝒙, 𝒚) = (− 𝒂⁄𝟐 , 𝒃⁄𝟐)
1 𝑎∙𝑏
𝑚𝑥𝑥 = − , 𝑚𝑦𝑦 = 0, 𝑚𝑥𝑦 = 𝐸 ∙
2 4
2
𝑚𝑥𝑥 + 𝑚𝑦𝑦 √(𝑚𝑥𝑥 − 𝑚𝑦𝑦 ) 2
𝑚𝐼,𝐼𝐼 = ± + (𝑚𝑥𝑦 ) ⟹
2 4

1 1 𝑎∙𝑏 2
𝑚𝐼,𝐼𝐼 =− ± √ + (𝐸 ∙ )
4 16 4

Εφαρμόζουμε το τετραγωνικό κριτήριο διαρροής:

1 1 𝑎∙𝑏 2
𝑚𝑎𝑥(|𝑚𝐼 |, |𝑚𝐼𝐼 |) = |− ± √ + (𝐸 ∙ ) |≤1⟹
4 16 4

𝟐. 𝟖𝟑
𝟎 ≤ |𝑬| ≤
𝒂𝒃
Συνεπώς λαμβάνουμε:
2
0 ≤ |𝐸| ≤ ⟹ 𝐸𝑚𝑖𝑛 = 0 για 𝑃− 𝜇𝜄𝜅𝜌ό𝜏𝜀𝜌𝜊
𝑎∙𝑏
Εξισώσεις Ισορροπίας

𝜕 2 𝑚𝑥𝑥 𝜕 2 𝑚𝑥𝑦 𝜕 2 𝑚𝑦𝑦 𝑃

2
+ 2 ∙ + 2
=− (𝑨𝟐)
𝜕𝑥 𝜕𝑥𝜕𝑦 𝜕𝑦 𝑀𝑜
Αντικαθιστώντας από τις εξισώσεις κατανομής ροπών (𝐴1) στην εξίσωση ισορροπίας (𝐴2), προκύπτει άμεσα το
κάτω οριακό φορτίο.
𝜕2 𝑚𝑥𝑦 1.88 𝜕𝑚𝑥𝑦 𝜕2 𝑚𝑥𝑦
Ο όρος 𝜕𝑥𝜕𝑦
για 𝛦 = 𝑎𝑏
προκύπτει ίσος με 𝜕𝑥𝜕𝑦 = 𝐸𝑦 και 𝜕𝑥𝜕𝑦
= 𝛦. Συνεπώς για αυτήν την τιμή του 𝛦, η κάτρω
οριακή τιμή του 𝛲 θα μικρύνει αλλά εμείς θέλουμε την μέγιστη τιμή του 𝑃. Συνεπώς 𝐸 = 0. Ομοίως και για την
2.83
περίπτωση όπου έχουμε 𝛦 = 𝑎𝑏
.

Επομένως, για την μεγιστοποίηση του φορτίου P, θα πρέπει:

𝐸 = 𝐸𝑚𝑖𝑛 = 0 ⟹

𝟏𝟒 𝟗𝟐
𝑷− = 𝑷𝒎𝒂𝒙 = 𝑴𝒐 ∙ ( + )
𝒂𝟐 𝟗𝒃𝟐

48
Άνω Οριακό Φορτίο
Στην εκφώνηση της άσκησης μας δίνεται το δίκτυο των γραμμών διαρροής. Με βάση αυτό, θα σχηματίσουμε τον
οδογράφο ταχυτήτων.

Εικόνα 48: Δίκτυο Γραμμών Διαρροής Εικόνα 49: Οδογράφος Ταχυτήτων

Μέτρα Γωνιακών Ταχυτήτων

𝑢
𝑢 =𝜔∙𝑟 ⟹𝜔 =
𝑟

𝑢 𝑢 𝑢 𝑢
𝜔1 = , 𝜔2 = , 𝜔3 = , 𝜔4 =
𝑥2 𝑏1 𝑥1 𝑏2

𝑢 2 𝑢 2 𝑏1 2 + 𝑥2 2 𝑢
2
𝜔12 = √𝜔1 + 𝜔2 2 √
= ( ) +( ) =𝑢∙ √ = ∙ √𝑏1 2 + 𝑥2 2
𝑥2 𝑏1 (𝑏1 ∙ 𝑥2 )2 𝑏1 ∙ 𝑥2

𝑢 2 𝑢 2 𝑏1 2 + 𝑥1 2 𝑢
𝜔23 = √𝜔 2 2 √
2 + 𝜔3 = ( ) + ( ) = 𝑢 ∙ √ = ∙ √𝑏1 2 + 𝑥1 2
𝑏1 𝑥1 (𝑏1 ∙ 𝑥1 )2 𝑏1 ∙ 𝑥1

𝑢 2 𝑢 2 𝑏2 2 + 𝑥1 2 𝑢
2
𝜔34 = √𝜔3 + 𝜔4 2 = √( ) + ( ) = 𝑢 ∙ √
2
= ∙ √𝑏2 2 + 𝑥1 2
𝑥1 𝑏2 (𝑏2 ∙ 𝑥1 ) 𝑏2 ∙ 𝑥1

𝑢 2 𝑢 2 𝑏2 2 + 𝑥2 2 𝑢
2
𝜔41 = √𝜔1 + 𝜔4 2 = √( ) + ( ) = 𝑢 ∙ √
2
= ∙ √𝑏2 2 + 𝑥2 2
𝑥2 𝑏2 (𝑏2 ∙ 𝑥2 ) 𝑏2 ∙ 𝑥2

1 1
𝜔24 = 𝜔2 + 𝜔4 = 𝑢 ∙ ( + )
𝑏1 𝑏2
49
Υπολογισμός του ρυθμού εσωτερικού έργου παραμόρφωσης
Εσωτερικές γραμμές διαρροής: (𝐾𝐷), (𝐾𝐶), (𝐾𝑀), (𝑀𝐵), (𝑀𝐴)

Εξωτερικές γραμμές διαρροής: (𝐷𝐴), (𝐷𝐶), (𝐴𝐵)

Γενικά, γνωρίζουμε ότι σε μια γραμμή διαρροής ο ρυθμός του έργου παραμόρφωσης ισούται με το γινόμενο:

𝑴𝒐 ∙ (𝝁ή𝜿𝝄𝝇 𝜸𝝆𝜶𝝁𝝁ή𝝇 𝜹𝜾𝜶𝝆𝝆𝝄ή𝝇) ∙ (𝝈𝝌𝜺𝝉𝜾𝜿ή 𝝎 𝜸ύ𝝆𝝎 𝜶𝝅ό 𝜸𝝆𝜶𝝁𝝁ή 𝜹𝜾𝜶𝝆𝝆𝝄ή𝝇)

Με βάση την παραπάνω σχέση λαμβάνουμε:

Για την εσωτερική γραμμή διαρροής (𝑲𝑫):

𝑢 (𝑏2 2 + 𝑥1 2 )
𝑀𝑜 ∙ (𝐾𝐷) ∙ 𝜔34 = 𝑀𝑜 ∙ √𝑏2 2 + 𝑥1 2 ∙ ∙ √𝑏2 2 + 𝑥1 2 = 𝑀𝑜 ∙ 𝑢 ∙
𝑏2 ∙ 𝑥1 𝑏2 ∙ 𝑥1

Για την εσωτερική γραμμή διαρροής (𝑲𝑪):

𝑢 (𝑏1 2 + 𝑥1 2 )
𝑀𝑜 ∙ (𝐾𝐶) ∙ 𝜔23 = 𝑀𝑜 ∙ √𝑏1 2 + 𝑥1 2 ∙ ∙ √𝑏1 2 + 𝑥1 2 = 𝑀𝑜 ∙ 𝑢 ∙
𝑏1 ∙ 𝑥1 𝑏1 ∙ 𝑥1

Για την εσωτερική γραμμή διαρροής (𝑴𝑩):

(𝑏1 2 + 𝑥2 2 )
𝑀𝑜 ∙ (𝑀𝐵) ∙ 𝜔12 = 𝑀𝑜 ∙ 𝑢 ∙
𝑏1 ∙ 𝑥2

Για την εσωτερική γραμμή διαρροής (𝑴𝑨):

(𝑏2 2 + 𝑥2 2 )
𝑀𝑜 ∙ (𝑀𝐴) ∙ 𝜔14 = 𝑀𝑜 ∙ 𝑢 ∙
𝑏2 ∙ 𝑥2

Για την εσωτερική γραμμή διαρροής (𝑲𝑴):

(𝑏1 2 + 𝑏2 2 )
𝑀𝑜 ∙ (𝐾𝐶) ∙ 𝜔24 = 𝑀𝑜 ∙ [𝛼 − (𝑥1 + 𝑥2 )]𝑢 ∙
𝑏1 ∙ 𝑏2

Για την εξωτερική γραμμή διαρροής (𝑫𝑪):

𝑢 𝑢 𝑢
𝑀𝑜 ∙ (𝐷𝐶) ∙ 𝜔3 ∙ |𝑟| = 𝑀𝑜 ∙ (𝑏1 + 𝑏2 ) ∙ ∙ |𝑟| = 𝑀𝑜 ∙ (𝑏1 + 𝑏2 ) ∙ ∙ |−1| = 𝑀𝑜 ∙ (𝑏1 + 𝑏2 ) ∙
𝑥1 𝑥1 𝑥1

Για την εξωτερική γραμμή διαρροής (𝑨𝑩):

𝑢 1 𝑢
𝑀𝑜 ∙ (𝐴𝐵) ∙ 𝜔1 ∙ |𝑘| = 𝑀𝑜 ∙ (𝑏1 + 𝑏2 ) ∙ ∙ |−1⁄2| = ∙ 𝑀𝑜 ∙ (𝑏1 + 𝑏2 ) ∙
𝑥2 2 𝑥2

Για την εξωτερική γραμμή διαρροής (𝑨𝑫):

50
 𝑢 1 𝑢
𝑀𝑜 ∙ (𝐴𝐷) ∙ 𝜔4 ∙ |𝑛| = 𝑀𝑜 ∙ 𝑎 ∙ ∙ |−7⁄14| = ∙ 𝑀𝑜 ∙ 𝑎 ∙
𝑏2 2 𝑏2

Συνολικός ρυθμός έργου παραμόρφωσης

(𝑏2 2 + 𝑥1 2 ) (𝑏1 2 + 𝑥1 2 ) (𝑏1 2 + 𝑥2 2 ) (𝑏1 2 + 𝑥2 2 ) [𝛼 − (𝑥1 + 𝑥2 )] ∙ (𝑏1 2 + 𝑏2 2 )

+ + + + +
𝑏2 ∙ 𝑥1 𝑏1 ∙ 𝑥1 𝑏1 ∙ 𝑥2 𝑏1 ∙ 𝑥2 𝑏1 ∙ 𝑏2
𝑊̇𝑖𝑛𝑡 = 𝑀𝑜 ∙ 𝑢 ∙
(𝑏1 + 𝑏2 ) 1 (𝑏1 + 𝑏2 ) 1 𝑎
+ ∙ + ∙
[ 𝑥1 2 𝑥2 2 𝑏2 ]

Συνολικός ρυθμός εξωτερικού έργου

1 1
𝑊̇𝑒𝑥𝑡 = 𝑝 ∙ (𝑏1 + 𝑏2 ) ∙ 𝑢 ∙ [ ∙ (𝑥1 + 𝑥2 ) + ∙ [𝛼 − (𝑥1 + 𝑥2 )]]
3 2

Υπολογισμός του άνω οριακού φορτίου

Εφαρμόζουμε την αρχή των δυνατών έργων και λύνουμε ως προς p.

𝑾̇𝒊𝒏𝒕 = 𝑾̇𝒆𝒙𝒕 ⟹ 𝜠ύ𝝆𝜺𝝈𝜼 𝑷+

51
 Θέμα 2ο
Στην παρούσα άσκηση διαθέτουμε ένα έλασμα σχήματος ισόπλευρου
τριγώνου το οποίο είναι μερικώς πακτωμένο στις τρεις του πλευρές με
συντελεστή πάκτωσης 𝜇. Το συγκεκριμένο έλασμα υπόκειται σε
συγκεντρωμένο φορτίο 𝛲 που ενεργεί στο κέντρο βάρος του. Μας ζητείται
να υπολογίσουμε το άνω οριακό φορτίο 𝑃 για την περίπτωση την οποία το
έλασμα καταρρέει ακολουθώντας το μοτίβο γραμμών διαρροής του
σχήματος …, που περιλαμβάνει τρία τριγωνικά τμήματα και τρεις κυκλικούς
τομείς. Επιπλέον μας δίνεται σαν υπόδειξη να εργαστούμε στο 1/6 του
σχήματος και να θεωρήσουμε σαν παράμετρο του προβλήματος την γωνία
𝜑.

Εικόνα 50. Έλασμα Ορθογωνίου Τριγώνου - Τομέας

Αρχικά, στη συγκεκριμένη περίπτωση, Ορθογωνίου Τριγώνου και Κυκλικός Τομέας.
προκειμένου να προσδιορίσουμε το άνω
οριακό φορτίο που ζητείται, θα χρησιμοποιήσουμε τη θεωρία των Γραμμών
Διαρροής και ειδικότερα την μέθοδο του οδογράφου ταχυτήτων. Επιπλέον, από
την εκφώνηση μας δίνεται ως υπόδειξη να αξιοποιήσουμε για την επίλυση το
1/6 του σχήματος που μας δίνεται, το οποίο όπως φαίνεται και από την Εικόνα …,
αποτελείται από ένα ορθογώνιο τρίγωνο και έναν κυκλικό τομέα, για τα οποία θα
εργαστούμε ξεχωριστά, όπως θα δείξουμε παρακάτω.
Εικόνα 51. Οδογράφος Ταχυτήτων.

Τμήμα Κυκλικού Τομέα

Από τις παραπάνω εικόνες …, έχουμε:

𝜋 𝜋
𝜅+ +𝜋−𝜑 =𝜋 ⟹𝜅 =𝜑−
6 6
Ο κυκλικός τομέας που μελετάμε, αποτελεί κομμάτι ενός κυκλικού δίσκου, συνεπώς ο ρυθμός εσωτερικού έργου
στην εσωτερική γραμμή διαρροής, είναι ίσος με τον ρυθμό εσωτερικού έργου στην εξωτερική γραμμή διαρροής
(προφανώς εφόσον δεν υπάρχει οπή). Έτσι έχουμε:
𝜐
𝑊𝑖𝑛𝑡,1 = 𝑊𝑖𝑛𝑡,2 = ∑ 𝑀𝑜 ∙ 𝜔 ∙ 𝑑𝜃 ∙ 𝑎 𝜇𝜀 𝜔 =
𝛼
όπου 𝜔 η γωνιακή ταχύτητα περιστροφής του κυκλικού τομέα περί του πακτωμένου σύνορό του ως στερεό σώμα,
𝑑𝜃 η γωνία περιστροφής και 𝛼 η ακτίνα του κυκλικού τομέα.

Επομένως, ο ρυθμός εσωτερικού έργου, προκύπτει ίσος με:

𝜋
W𝑡 = 𝑊𝑖𝑛𝑡,1 + 𝑊𝑖𝑛𝑡,2 = 2 ∙ 𝜇 ∙ 𝛭𝜊 ∙ 𝑢 ∙ (𝜑 − )
6

52
Τμήμα Ορθογώνιου Τριγώνου

Στο τμήμα αυτό υπάρχουν μόνον εξωτερικές γραμμές διαρροής. Έτσι θα κατασκευάσουμε τον οδογράφο
ταχυτήτων. Όπως φαίνεται και από το διπλανό σχήμα, έχουμε:
1 1 𝑏∙𝑐
∙𝑏∙𝑐 = ∙𝑎∙𝑑 ⟹𝑑 =
2 2 𝑎
Για τις ταχύτητες διαρροής, έχουμε:
𝑢∙𝛼 𝑢
𝜔2 = 𝜅𝛼𝜄 𝜔3 =
𝑏∙𝑐 𝑐
Τέλος, το εσωτερικό έργο παραμόρφωσης, λαμβάνεται από την σχέση:

𝑊 = 𝜇 ∙ 𝛭𝜊 ∙ 𝜔3 ∙ 𝑏 + 𝜇 ∙ 𝛭𝜊 ∙ 𝜔2 ∙ 𝑎
𝟏/𝟔 Σχήματος

Μπορούμε τώρα επομένως, να υπολογίσουμε το συνολικό έργο παραμόρφωσης, δηλαδή αυτό του 1/6 του
σχήματος (αφού βρήκαμε τόσο αυτό του κυκλικού τομέα όσο και αυτό του ορθογωνίου τριγώνου). Αυτό, θα είναι
προφανώς το άθροισμα των δύο προηγούμενων:

W𝑡𝑜𝑡𝑎𝑙 = 𝑊𝑐 + 𝑊𝑡
Το οποίο έπειτα από πράξεις προκύπτει ίσο με:

𝑐𝑜𝑠𝜑 1 𝜋
W𝑡𝑜𝑡𝑎𝑙 = 𝜇 ∙ 𝛭𝜊 ∙ 𝑢 ∙ ( + + 2 ∙ (𝜑 − ))
𝑠𝑖𝑛𝜑 𝑐𝑜𝑠𝜑 ∙ 𝑠𝑖𝑛𝜑 6

Επιπλέον, γνωρίζουμε ότι το συγκεντρωμένο φορτίο 𝛲, ασκείται στο κέντρο βάρους του σχήματος, συνεπώς:
𝑃
𝑊𝑒𝑥𝑡 = ∙𝑢
6
Επομένως, μπορούμε να βρούμε το εξωτερικό έργο παραμόρφωσης στο 1/6 του σχήματος, εφαρμόζοντας την αρχή
των δυνατών έργων:

𝑊𝑖𝑛𝑡 = 𝑊𝑒𝑥𝑡 ⟹

𝑃 𝑐𝑜𝑠𝜑 1 𝜋
∙ 𝑢 = 𝜇 ∙ 𝛭𝜊 ∙ 𝑢 ∙ ( + + 2 ∙ (𝜑 − )) ⟹
6 𝑠𝑖𝑛𝜑 𝑐𝑜𝑠𝜑 ∙ 𝑠𝑖𝑛𝜑 6

𝑐𝑜𝑠𝜑 1 𝜋
𝑃 = 6 ∙ 𝜇 ∙ 𝛭𝜊 ∙ ( + + 2 ∙ (𝜑 − ))
𝑠𝑖𝑛𝜑 𝑐𝑜𝑠𝜑 ∙ 𝑠𝑖𝑛𝜑 6

Όπως μπορούμε να δούμε, το άνω οριακό φορτίο προκύπτει συναρτήσει της γωνίας 𝜑, η οποία όμως στη
συγκεκριμένη περίπτωση, δεν αποτελεί γνωστό δεδομένο της άσκησης. Επομένως, έχουμε ένα παραμετρικό
πρόβλημα και θα πρέπει να προσδιορίσουμε την γωνία 𝜑 έτσι ώστε το φορτίο να ελαχιστοποιείται. Έχουμε:
𝜕𝑃
=0⟹
𝜕𝜑

𝜕𝑃 𝑐𝑜𝑠𝜑 1 𝜋
= 6 ∙ 𝜇 ∙ 𝛭𝜊 ∙ ( + + 2 ∙ (𝜑 − )) ⟹
𝜕𝜑 𝑠𝑖𝑛𝜑 𝑐𝑜𝑠𝜑 ∙ 𝑠𝑖𝑛𝜑 6

(𝑐𝑜𝑠𝜑 − 𝑠𝑖𝑛𝜑) ∙ (𝑐𝑜𝑠𝜑 + 𝑠𝑖𝑛𝜑) = 0

53
Την οποία σχέση μπορούμε να επιλύσουμε και να λάβουμε την επιθυμητή γωνία για ελαχιστοποίηση του φορτίου,
η οποία γωνία προκύπτει ίση με:
𝜋
𝜑=
4
Έτσι, αντικαθιστούμε τώρα την συγκεκριμένη γωνία στη σχέση του φορτίου που έχουμε βρει και έτσι μπορούμε να
λάβουμε την τιμή του άνω οριακού φορτίου που ψάχνουμε:
𝜋
𝑐𝑜𝑠𝜑 1 𝜋 𝜑 =
4
𝑃 = 6 ∙ 𝜇 ∙ 𝛭𝜊 ∙ ( + + 2 ∙ (𝜑 − )) ⇒
𝑠𝑖𝑛𝜑 𝑐𝑜𝑠𝜑 ∙ 𝑠𝑖𝑛𝜑 6

𝝅
𝑷+ = 𝟔 ∙ 𝝁 ∙ 𝜧𝝄 ∙ (𝟑 + )
𝟔

Θέμα 3ο
Διαθέτουμε το παρακάτω έλασμα όπως φαίνεται στην 𝛦𝜄𝜅ό𝜈𝛼 52, το οποίο
υπόκειται σε ομοιόμορφη κάθετη φόρτιση πυκνότητας ίση με 𝑝 σε όλη του
την επιφάνεια. Επιπλέον μας δίνονται ως δεδομένα ότι 𝑐𝑑 = 𝐿, 𝑎𝑏 = 2𝐿 και
(𝑎𝑏𝑐𝑑): 𝜄𝜎𝜊𝜎𝜅𝜀𝜆έ𝜍 𝜏𝜌𝛼𝜋έ𝜁𝜄𝜊 𝜇𝜀 ύ𝜓𝜊𝜍 √3 ∙ 𝐿/2.

Θα πρέπει να υπολογίσουμε το άνω οριακό φορτίο 𝑝+ .

Αρχικώς, για διευκόλυνση της επίλυσης της άσκησης, οφείλουμε να

αναπαραστήσουμε την γεωμετρία του ελάσματος, όπως φαίνεται στην
𝛦𝜄𝜅ό𝜈𝛼 53 ενώ απαραίτητη κρίνεται προφανώς και η χρήση του
οδογράφου ταχυτήτων, όπως φαίνεται στην 𝛦𝜄𝜅ό𝜈𝛼 54 .

Εικόνα 52. Αναπαράσταση Ελάσματος.

Εικόνα 53. Γεωμετρική απεικόνιση του ελάσματος. Εικόνα 54. Οδογράφος Ταχυτήτων.

Συνεπώς, μπορούμε πλέον να ξεκινήσουμε την επίλυση του προβλήματος. Από την γεωμετρία του τριγωνικού μας
ελάσματος, έχουμε:
54
 𝐿
√3 ∙ 2
tan 𝑏̂ = = √3 ⟹ 𝑏̂ = 𝑎̂ = 60°
𝐿
2

𝐿 2 𝐿 2
𝑏𝑐 = 𝑎𝑑 = √(√3 ⋅ ) + ( ) = 𝐿
2 2

ℎ𝑘
𝑡𝑎𝑛(60°) = ⟹ ℎ𝑘 = √3 ⋅ 𝐿
𝐿

Έχουμε ότι το τρίγωνο 𝑎𝑏̂𝑘 είναι ισόπλευρο με πλευρά ίση με 2𝐿. Επομένως, μπορούμε εύκολα από ομοιότητα
τριγώνων να λάβουμε την παρακάτω σχέση:

𝑦 √3 ∙ 𝐿 − 𝑥
= ⟹
2𝐿 √3 ∙ 𝐿
𝒙
𝒚 = 𝟐𝑳 − 𝟐 (𝟏)
√𝟑
Τέλος, έχουμε:
𝑟 1
𝑠𝑖𝑛30° = = ⟹
√3 ∙ 𝐿 − 𝑥 2

√𝟑 ∙ 𝑳 𝒙
𝒓= − (𝟐)
𝟐 𝟐

Άνω Οριακό Φορτίο

Ταχύτητες
Θα βρούμε αρχικώς τις ταχύτητες, οι οποίες είναι:
𝑢 𝑢 𝑢
𝜔1 = , 𝜔2 = , 𝜔3 =
𝑟 𝑥 𝑟
𝑢 𝑢 2⋅𝑢
𝜔1 = 𝜔3 = = ⟹ 𝑤1 = 𝑤3 =
𝑟 √3 ⋅ 𝐿 − 𝑥 √3 ⋅ 𝐿 − 𝑥
2 2
Συνεχίζοντας με τις σχετικές γωνιακές ταχύτητες, θα εφαρμόσουμε τον νόμο των συνημίτονων:

4 ⋅ 𝑢2 𝑢2 4⋅𝑢 𝑢 1
𝜔12 = √𝜔12 − 𝜔22 − 2 ⋅ 𝜔1 ∙ 𝜔2 ∙ 𝑐𝑜𝑠120° = √ 2 + 2
+ ⋅ ⋅ ⟹
(√3 ⋅ 𝐿 − 𝑥) 𝑥 √3 ⋅ 𝐿 − 𝑥 𝑥 2

2
4 ⋅ 𝑢2 ∙ 𝑥 2 + 𝑢2 ∙ (√3 ⋅ 𝐿 − 𝑥) + 2 ⋅ 𝑢2 ∙ 𝑥 ∙ (√3 ⋅ 𝐿 − 𝑥)
𝜔12 = √ 2 ⟹
𝑥 2 ∙ (√3 ⋅ 𝐿 − 𝑥)

𝑢
𝜔12 = ∙ √4 ∙ 𝑥 2 + 3 ⋅ L2 − 2 ∙ √3 ⋅ L ⋅ x + x 2 + 2 ⋅ x ∙ √3 ⋅ L − 2 ⋅ x 2 ⟹
𝑥 ∙ (√3 ⋅ 𝐿 − 𝑥)

𝑢
𝜔12 = ∙ √3 ⋅ L2 + 3 ∙ x 2 ⟹
𝑥 ∙ (√3 ⋅ 𝐿 − 𝑥)
55
 √𝟑 ⋅ 𝒖
𝝎𝟏𝟐 = 𝝎𝟐𝟑 = ∙ √𝒙𝟐 + 𝑳𝟐
𝒙 ∙ (√𝟑 ⋅ 𝑳 − 𝒙)
και:

4 ⋅ 𝑢2 4 ⋅ 𝑢2 4 ⋅ 𝑢2
𝜔13 = √𝜔12 − 𝜔32 − 2 ⋅ 𝑤1 ∙ 𝑤3 ∙ 𝑐𝑜𝑠120° = √ 2 + 2 + 2 ⟹
(√3 ⋅ 𝐿 − 𝑥) (√3 ⋅ 𝐿 − 𝑥) (√3 ⋅ 𝐿 − 𝑥)

𝟐 ∙ √𝟑 ⋅ 𝒖
𝝎𝟏𝟑 =
(√𝟑 ⋅ 𝑳 − 𝒙)

Υπολογισμός του ρυθμού εσωτερικού έργου παραμόρφωσης

Γνωρίζουμε ότι οι εσωτερικές γραμμές διαρροής είναι οι (𝑎𝑒), (𝑏𝑒), (𝑒𝑓) ενώ οι εξωτερικές γραμμές διαρροής είναι
αντίστοιχα οι (𝑎𝑏), (𝑏𝑐), (𝑎𝑑). Παρακάτω θα υπολογίσουμε για κάθε γραμμή διαρροής τον ρυθμό εσωτερικού έργου
παραμόρφωσης.

• Εξωτερική γραμμή διαρροής (𝑎𝑏):

2 ⋅ 𝑀𝑜 ⋅ 𝐿 ⋅ 𝑢
𝑊̇𝜀𝜎 = 2 ⋅ 𝑀𝑜 ⋅ 𝐿 ⋅ 𝜔2 =
𝑥

• Εξωτερική γραμμή διαρροής (𝑏𝑐):

2 ⋅ 𝑀𝑜 ⋅ 𝑢 ⋅ 𝐿
𝑊̇𝜀𝜎 = 𝑀𝜊 ⋅ 𝐿 ⋅ 𝜔3 =
√3 ⋅ 𝐿 − 𝑥
• Εξωτερική γραμμή διαρροής (𝑎𝑑):

2 ⋅ 𝑀𝑜 ⋅ 𝑢 ⋅ 𝐿
𝑊̇𝜀𝜎 = 𝑀𝛰 ⋅ 𝐿 ⋅ 𝜔1 =
√3 ⋅ 𝐿 − 𝑥

• Εσωτερική γραμμή διαρροής (𝑎𝑒):

√3 ⋅ 𝑀𝑜 ⋅ 𝑢 ⋅ (𝑥 2 + 𝐿2 )
𝑊̇𝜀𝜎 = 𝑀𝑜 ⋅ √𝑥 2 + 𝐿2 ⋅ 𝜔12 =
𝑥 ∙ (√3 ⋅ 𝐿 − 𝑥)

• Εσωτερική γραμμή διαρροής (𝑏𝑒):

√3 ⋅ 𝑀𝑜 ⋅ 𝑢 ⋅ (𝑥 2 + 𝐿2 )
𝑊̇𝜀𝜎 = 𝑀𝑜 ⋅ √𝑥 2 + 𝐿2 ⋅ 𝜔23 =
𝑥 ∙ (√3 ⋅ 𝐿 − 𝑥)

• Εσωτερική γραμμή διαρροής (𝑒𝑓):

𝐿 𝑀𝑜 ⋅ (3 ∙ 𝐿 − 2 ∙ √3 ∙ 𝑥) ∙ 𝑢
𝑊̇𝜀𝜎 = 𝑀𝑜 ⋅ (√3 ⋅ − 𝑥) ⋅ 𝜔13 =
2 (√3 ⋅ 𝐿 − 𝑥)

Επομένως, μπορούμε να υπολογίσουμε τον συνολικό ρυθμό εσωτερικού έργου παραμόρφωσης:

𝑴𝒐 ⋅ (𝟓 ∙ 𝑳 ∙ 𝒙 − 𝟒 ∙ √𝟑 ∙ 𝑳𝟐 ) ∙ 𝒖
𝑾̇𝜺𝝈 =
𝒙 ∙ (√𝟑 ⋅ 𝑳 − 𝒙)
56
Υπολογισμός του ρυθμού εξωτερικού έργου παραμόρφωσης
Γνωρίζουμε πως έχουμε ομοιόμορφα κατανεμημένο φορτίο σε όλη την επιφάνεια του ελάσματος. Συνεπώς θα
πρέπει αρχικώς να υπολογίσουμε τον όγκο μεταξύ παραμορφωμένου και αρχικού ελάσματος. Ο ρυθμός όγκου
στερεού, μπορεί να δοθεί από την παρακάτω σχέση:
1 x 1 1 x 1 L
𝑉̇ = ⋅ (2 ⋅ L + 2 ⋅ L − 2 ⋅ ) − ⋅ x ⋅ u + ⋅ (√3 ⋅ L − x) ⋅ (2 ⋅ L − 2 ⋅ ) ⋅ u − ⋅ L ⋅ √3 ⋅ ⋅ u ⟹
3 √3 2 3 √3 3 2

𝑢 𝑥 2 3 ∙ √3 2
𝑉̇ = ∙( + ∙ 𝐿 − 2 ⋅ L ∙ x)
3 √3 2

Επομένως ο ρυθμός εξωτερικού έργου παραμόρφωσης είναι:

𝒖 𝒙𝟐 𝟑 ∙ √𝟑 𝟐
𝑾̇𝜺𝝃 = 𝑷 ∙ ∙( + ∙ 𝑳 − 𝟐 ⋅ 𝐋 ∙ 𝐱)
𝟑 √𝟑 𝟐

Θα εφαρμόσουμε τώρα την αρχή των δυνατών έργων:

𝑊̇𝜀𝜎 = 𝑊̇𝜀𝜉 ⟹

𝑀𝑜 ⋅ (5 ∙ 𝐿 ∙ 𝑥 − 4 ∙ √3 ∙ 𝐿2 ) ∙ 𝑢 𝑢 𝑥 2 3 ∙ √3 2
=𝑃∙ ∙( + ∙ 𝐿 − 2 ⋅ L ∙ x) ⟹
𝑥 ∙ (√3 ⋅ 𝐿 − 𝑥) 3 √3 2

3 ∙ 𝑀𝑜 ⋅ (5 ∙ 𝐿 ∙ 𝑥 − 4 ∙ √3 ∙ 𝐿2 )
𝑃(𝑥) = (𝟏)
𝑥4 7 ∙ √3 9
− + 3 ∙ 𝐿 ∙ 𝑥 3 − 2 ∙ 𝐿2 ∙ 𝑥 2 + 2 ∙ 𝐿4 ∙ 𝑥
√3
Από ελαχιστοποίηση του φορτίου, έχουμε:
𝑑𝑝
=0⟹
𝑑𝑥
15 ∙ 𝐿 37 ∙ √3 5 2 36 ∙ √3 5
∙ 𝑥 4 − 14 ∙ 𝐿2 ∙ 𝑥 3 − ∙ 𝐿 ∙ 𝑎 + 84 ∙ 𝐿5 ∙ 𝑎 − ∙ 𝐿 = 0 (𝟐)
√3 2 2
Θα υποθέσουμε ότι ισχύει πως 𝑥 = 𝑎 ∙ 𝐿 και αντικαθιστώντας στην προηγούμενη σχέση (2), έχουμε:

15 37 ∙ √3 5 2 36 ∙ √3 5
∙ 𝐿5 ∙ 𝑎4 − 14 ∙ 𝐿5 ∙ 𝑎3 − ∙ 𝐿 ∙ 𝑎 + 84 ∙ 𝐿5 ∙ 𝑎 − ∙𝐿 =0⟹
√3 2 2

15 37 ∙ √3 2
∙ 𝑎4 − 14 ∙ 𝑎3 − ∙ 𝑎 + 84 ∙ 𝑎 − 18 ∙ √3 = 0 (𝟑)
√3 2

Συνεπώς τώρα μπορούμε να κάνουμε αριθμητική επίλυση της τελευταίας εξίσωσης (3), λύνοντας ως προς τον
άγνωστο 𝛼. Έχουμε:

𝛼 ≅ 0.466 𝛿𝜂𝜆𝛼𝛿ή 𝑥 ≅ 0.466 ∙ 𝐿

Τελειώνοντας, θα χρησιμοποιήσουμε την σχέση (1), μέσω της οποίας (αλλά και των προηγούμενων που
βρήκαμε) καταλήγουμε:

𝑴𝒐
𝑷+ = 𝟐𝟔. 𝟐𝟖
𝑳𝟐

57
ΘΡΑΥΣΤΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ

58
 Θέμα 1ο
Διαθέτουμε ένα κρίσιμο κατασκευαστικό στοιχείο σε μία σύνθετη μηχανολογική κατασκευή χημικής βιομηχανίας, το
οποίο έχει την μορφή ελάσματος μεγάλου μήκους με διαστάσεις 300 [𝑚𝑚] πλάτος και 12.7 [𝑚𝑚] πάχος. Το έλασμα
είναι κατασκευασμένο από ανοξείδωτο χάλυβα και έχει σχεδιαστεί για κυκλική φόρτιση μεταξύ των τιμών
𝜎𝑚𝑖𝑛 = 100 [𝑀𝑃𝑎] και 𝜎𝑚𝑎𝑥 = 200 [𝑀𝑃𝑎]. Πριν την έναρξη λειτουργίας, το έλασμα υπέστη δοκιμαστική φόρτιση
(proof test) στο 60% του ορίου διαρροής του χάλυβα. Ο κατασκευαστής έχει προδιαγράψει διάρκεια λειτουργίας
500.000 κύκλους, στο πέρας της οποίας πρέπει να πραγματοποιηθεί μη καταστρεπτικός έλεγχος ή αντικατάσταση
του ελάσματος. Δυστυχώς, το έλασμα υπέστη θραύση πριν την ολοκλήρωση του παραπάνω διαστήματος. Η
βιομηχανία ζητά μεγάλη αποζημίωση από τον κατασκευαστή, ο
οποίος υποπτεύεται ότι το έλασμα υπέστη υπερφόρτιση κατά
την λειτουργία και θα πρέπει να διερευνήσουμε την αστοχία.
Επιπροσθέτως, έπειτα από σχετική έρευνα που
πραγματοποιήθηκε, καταφέραμε να συγκεντρώσουμε τις
παρακάτω πληροφορίες:

1. η πραγματική φόρτιση του ελάσματος κυμαινόταν

μεταξύ της μέγιστης 𝜎𝑚𝑎𝑥 = 200 [𝑀𝑃𝑎] και μιας
ελάχιστης άγνωστης τιμής,
2. η ρωγμή που προκάλεσε την θραύση προήλθε από μια
εγκοπή στην ακμή του ελάσματος από φλογοκοπή και
αναπτύχθηκε με κόπωση μέχρι την τελική θραύση,
3. μικροφωτογραφία της επιφάνειας θραύσης σε
απόσταση 6 [𝑚𝑚] από την εγκοπή φλογοκοπής με Εικόνα 55. Αναπαράσταση επιφάνειας θραύσης από
τυπικές αυλακώσεις κόπωσης. φωτογραφία με χρήση μεγέθυνσης.

Α) Θα πρέπει αρχικώς να εξεταστεί εάν η προδιαγραφείσα διάρκεια λειτουργίας του ελάσματος ήταν λογική.
Προκειμένου να γίνει αυτή η ανάλυση, οφείλουμε να πραγματοποιήσουμε την κατάλληλη μελέτη για την εύρεση των
πραγματικών κύκλων φόρτισης που αντέχει το συγκεκριμένο είδος ελάσματος, με βάση την δοκιμαστική φόρτιση,
δηλαδή με βάση το πείραμα που πραγματοποιείται για την μελέτη της συμπεριφοράς σε κόπωση του ελάσματος σε
αρχική κατάσταση – πριν επέλθει η ρωγμάτωση.

H ταχύτητα διάδοσης της ρωγμής (𝑑𝛼/𝑑𝑁) συνδέεται με τον συντελεστή έντασης τάσης (Κ), σύμφωνα με την σχέση
του 𝑃𝑎𝑟𝑖𝑠:
𝑑𝛼
= 𝐶 ∙ (𝛥𝛫)𝑛 (1)
𝑑𝑁
όπου (𝛥𝐾) η μεταβολή του συντελεστή έντασης 𝐾, η οποία δίνεται από την σχέση:

𝛥𝛫 = 𝑌 ∙ 𝛥𝜎 ∙ √𝜋 ∙ 𝛼 (2)

Θα υπολογίσουμε αρχικώς το κρίσιμο μήκος ρωγμής της τάσης 𝑎∗ , το οποίο είναι εκείνο το μήκος πέραν του οποίου
η ρωγμή διαδίδεται αυθόρμητα, με αποτέλεσμα την θραύση του υλικού. Ο κρίσιμος συντελεστής έντασης τάσης 𝛫,
ορίζεται σύμωνα με την θεωρία 𝐺𝑟𝑖𝑓𝑓𝑖𝑡ℎ από την παρακάτω σχέση:

𝐾𝑐 = √𝐸 ∙ 𝐺𝑐 = 𝑌 ∙ 𝜎𝑓 ∙ √𝜋 ∙ 𝑎∗ (3)

όπου 𝑌 είναι ο συντελεστής γεωμετρίας του δοκιμίου και 𝜎𝑓 είναι η τάση θραύσης του υλικού.

Στην περίπτωσή μας, διαθέτουμε έλασμα μεγάλου μήκους και συνεπώς 𝑌 = 1.12, 𝜎𝑓 = 𝜎𝑚𝑎𝑥 = 200 𝑀𝑃𝑎 και
επιπλέον 𝛫𝐼𝐶 = 44 𝑀𝑃𝑎 𝑚1/2 .
59
Επομένως μπορούμε να βρούμε το κρίσιμο μήκος της ρωγμής:

2
𝐾𝐼𝐶 1
𝛼𝑓 = ( ) ∙ ⟹ 𝛼𝑓 = 0.0123 [𝑚]
𝑌 ∙ 𝜎𝑚𝑎𝑥 𝜋

Συνεπώς τώρα, για την δοκιμαστική φόρτιση έχουμε:

2
𝐾𝐼𝐶 1
𝐾𝐼 = 𝑌 ∙ 𝜎𝑦 ∙ √𝜋 ∙ 𝛼𝑖 ⟹ 𝐾𝐼 = 𝑌 ∙ 0.6 ∙ 𝜎𝑦 ∙ 𝜋 ∙ 𝛼𝑖 ≤ 𝐾𝐼𝐶 ⟹ 𝛼𝑖 = ( ) ∙ ⟹
𝑌 ∙ 0.6 ∙ 𝜎𝑦 𝜋
𝜶𝒊 = 𝟎. 𝟎𝟎𝟎𝟗𝟗𝟕 𝒎 < 𝜶𝒇

Το δοκίμιό μας, μετά την δοκιμαστική λειτουργία έχει προ – ρηγμάτωση μήκους ίσου με 𝑎𝑖 . Συνεπώς για να βρούμε
την διάρκεια ζωής του, θα πρέπει να ολοκληρώσουμε την αρχική σχέση (1) που χρησιμοποιήσαμε παραπάνω, από
την προ – ρηγμάτωση 𝑎𝑖 έως και το κρίσιμο μήκος της ρωγμής 𝑎𝑓 . Συνεπώς, έχουμε:

𝑎𝑓 𝑁𝑓
3.9 3.9
𝑑𝛼 𝑌 ∙ 𝛥𝜎 ∙ √𝜋 ∙ 𝛼 𝑌 ∙ 𝛥𝜎 ∙ √𝜋 ∙ 𝛼
= 2.3 ∙ 10−9 ∙ ( ) ⟹ ∫𝑎 −1.95
𝑑𝑎 = ∫ 2.3 ∙ 10 −9
∙( ) 𝑑𝑁 ⟹
𝑑𝑁 10 10
𝑎𝑖 𝑁𝑖
3.9
1 𝑌 ∙ 𝛥𝜎 ∙ √𝜋 ∙ 𝛼
𝑁𝑓 = ∙ (𝑎𝑖−0.95 − 𝑎𝑓−0.95 ) ∙ 2.3 ∙ 10−9 ∙ ( ) ⟹
0.95 10

𝑵𝒇 ≅ 𝟐. 𝟓𝟔𝟏. 𝟔𝟖𝟓 𝜿ύ𝜿𝝀𝝄𝜾 𝝀𝜺𝜾𝝉𝝄𝝊𝝆𝜸ί𝜶𝝇

Συνεπώς, οι κύκλοι λειτουργίας όχι μόνο ξεπερνάνε τους προδιαγεγραφόντες κύκλους που αναφέρονται, αλλά είναι
και σε συνολικό αριθμό κατά πολύ μεγαλύτεροι ( 𝑵𝒇 ≫ 𝟓𝟎𝟎. 𝟎𝟎𝟎 ).
Επομένως, η προδιαγραφή είναι αρκετά συντηρητική και συνεπώς λογική!

Β) Στο συγκεκριμένο ερώτημα θα πρέπει να εξετάσουμε εάν μια ρωγμή που υφίσταται φόρτιση σύμφωνα με τον
σχεδιασμό, είναι πολύ μικρότερη από την κρίσιμη ρωγμή καθ’ όλη την διάρκεια της προδιαγραφείσας διάρκειας
λειτουργίας.

Το ερώτημα αυτό μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε με χρήση υπολογισμού του αναπτυσσόμενου μήκους ρωγμής
που έχει αναπτυχθεί στο έλασμα, έως και τους ονομαστικούς κύκλους διάρκειας ζωής, δηλαδή τον αριθμό των
500.000. Όπως και προηγουμένως, μπορούμε να ολοκληρώσουμε την σχέση (1), με όρια από την φερόμενη ρωγμή
𝑎𝑖 (αυτή δηλαδή που προέκυψε από την δοκιμαστική ρωγμή), έως και την ρωγμή σχεδιασμού 𝑎𝜎 . Επομένως, έχουμε:

3.9 𝑎𝜎 𝑁𝜎 3.9
𝑑𝛼 𝑌 ∙ 𝛥𝜎 ∙ √𝜋 ∙ 𝛼 𝑌 ∙ 𝛥𝜎 ∙ √𝜋 ∙ 𝛼
= 2.3 ∙ 10−9 ∙ ( ) ⟹ ∫ 𝑎−1.95 𝑑𝑎 = ∫ 2.3 ∙ 10−9 ∙ ( ) 𝑑𝑁 ⟹
𝑑𝑁 10 10
𝑎𝑖 𝑁𝑖
3.9
1 𝑌 ∙ 𝛥𝜎 ∙ √𝜋 ∙ 𝛼
∙ (𝑎𝑖−0.95 − 𝑎𝑓−0.95 ) = 𝛮 ∙ 2.3 ∙ 10−9 ∙ ( ) ⟹
0.95 10

3.9
𝑌 ∙ 𝛥𝜎 ∙ √𝜋
𝛼𝜎 = (𝑎𝑖−0.95 − 2.3 ∙ 10 −9
∙( ) ∙ 𝛮 ∙ 0.95) ⟹
10

𝜶𝝈 = 𝟎. 𝟎𝟎𝟏𝟐 [𝒎]

60
Συνεπώς, προκύπτει 𝜶𝝈 < 𝜶𝒇, το οποίο σημαίνει πως η ρωγμή που υφίσταται το έλασμα μετά την δοκιμαστική
λειτουργία έως το σημείο σχεδιασμού είναι μικρότερη από την κρίσιμη ρωγμή.

Γ) Στο ερώτημα αυτό, μας ζητείται να δείξουμε ότι το πραγματικό εύρος τάσεων είναι μεγαλύτερο από αυτό του
εύρους τάσεων σχεδιασμού (υπερφόρτιση).

Προκειμένου να προχωρήσουμε, θα πρέπει να μελετήσουμε

την μικροφωτογραφία της επιφάνειας θραύσης (που μας έχει
δοθεί στην εκφώνηση) σε απόσταση 6 [𝑚𝑚] από την εγκοπή
φλογοκοπής με τυπικές αυλακώσεις κόπωσης (το οποίο
σημαίνει πως 𝛼 = 0.006 [𝑚]), όπως φαίνεται στην Εικόνα … .
Από την εικόνα, μπορούμε να παρατηρήσουμε το εύρος των
τάσεων ενώ γνωρίζουμε από την θεωρία πως κάθε εφαρμογή
τάσης δημιουργεί μία προώθηση, η οποία ονομάζεται
“αυλάκωση” (πάνω στην τελική θραύση του μετάλλου).
Δηλαδή, κάθε αυλάκωση αντιστοιχεί και σε έναν κύκλο
λειτουργίας και στην περίπτωσή μας, η μικροφωτογραφία
όπως μπορούμε να δούμε, παρουσιάζει μήκος 1 [𝜇𝑚].

Εικόνα 56. Μικροφωτογραφία της επιφάνειας θραύσης - Κύκλοι

Φόρτισης ανά 1 [μm]

Επομένως εμείς μπορούμε να υπολογίσουμε την ταχύτητα διάδοσης της ρωγμής για την φόρτιση που υπέστη το
έλασμα μας, η οποία είναι ίση με:
𝑑𝛼 𝑚
= 0.2 ∙ 10−6
𝑑𝑁 𝑐𝑖𝑟𝑐𝑙𝑒
Από την σχέση μεταβολής του συντελεστή έντασης τάσης 𝛫, έχουμε ότι:
1
9 3.9
𝑑𝛼 10
𝛥𝛫 = ( ∙ ) ∙ 10
𝑑𝑁 2.3

𝛥𝛫 ≅ 31.42
Επιπλέον, έχουμε:

𝛥𝛫
𝛥𝛫 = 𝑌 ∙ 𝛥𝜎 ∙ √𝜋 ∙ 𝛼 ⟹ 𝛥𝜎 = ⟹
𝛶 ∙ √𝜋 ∙ 𝛼

𝜟𝝈 ≅ 𝟐𝟎𝟒. 𝟑𝟑 𝑴𝑷𝒂 > 𝜟𝝈𝝈𝝌𝜺𝜹 . = 𝟏𝟎𝟎 𝑴𝑷𝒂

Παρατηρούμε πως το πραγματικό εύρος τάσεων είναι μεγαλύτερο, και μάλιστα διπλάσιο περίπου, από του εύρος
τάσεων σχεδιασμού. Συνεπώς, μπορούμε εύκολα να συμπεράνουμε πως το έλασμα υπέστει υπερφόρτιση.

Αυτό προφανώς και σημαίνει πως η τιμή της ελάχιστης επιτρεπόμενης τάσης φόρτισης ξεπεράστηκε. Επομένως, θα
πρέπει να βρούμε τώρα τους πραγματικούς κύκλους φόρτισης που θα μπορούσε να υποστεί το έλασμά μας, στην
περίπτωση της υπερφόρτισης την οποία υπέστει.

Από την σχέση του 𝐵𝑎𝑠𝑞𝑢𝑖𝑛, έχουμε:

61
 𝛮𝑓,𝑟𝑒𝑎𝑙 𝛥𝜎𝑑 3.9
( ) = ( ) ⟹
𝛮𝑓,𝑑𝑒𝑠𝑖𝑔𝑛 𝑐𝑖𝑟𝑐𝑙𝑒𝑠 𝛥𝜎𝑟

𝜨𝒇,𝒓𝒆𝒂𝒍 ≅ 𝟑𝟎, 𝟖𝟎𝟖 𝜿ύ𝜿𝝀𝝄𝜾 𝝋ό𝝆𝝉𝜾𝝈𝜼𝝇

Διαπιστώνουμε συνεπώς πως οι πραγματικοί κύκλοι φόρτισης που μπορεί να ανεχτεί το έλασμα μετά την
καταπόνηση που έχει δεχτεί, είναι κατά πολύ λιγότεροι από τον αριθμό των 500.000.

Προφανώς και για αυτόν τον λόγο το έλασμά μας υπέστει στην τελική περίπτωση θραύση πριν την επιτέλεση του
αναγκαίου διαστήματος.

Θέμα 2ο
Α) Αφού έχουμε ανοξείδωτο χάλυβα σε σταθερή κατάσταση ερπυσμού, θα χρησιμοποιήσουμε την παρακάτω σχέση:
̇ 𝑄
𝑒̇𝑠 = 𝐾 ∙ 𝜎 𝑛 ∙ 𝑒 −𝑅∙𝑇
Τα δεδομένα που έχομε λάβει από την πειραματική διαδικασία για επίπεδο τάσης 140𝑀𝑃𝑎, παρουσιάζονται στον
παρακάτω πίνακα:

Ενώ είναι γνωστός ο εκθέτης των τάσεων, ο οποίος είναι ίσος με 8.5. Συνεπώς, έχουμε το παρακάτω σύστημα:
𝑄
− 𝐽
8.314 ∙1090𝐾
6.6 ∙ 10−4 ℎ−1 = 𝐾 ∙ 1408.5 ∙ 𝑒 𝑚𝑜𝑙∙𝐾

𝑄
− 𝐽
8.314 ∙1200𝐾
8.8 ∙ 10−2 ℎ−1 = 𝐾 ∙ 1408.5 ∙ 𝑒 𝑚𝑜𝑙∙𝐾

Από το παραπάνω σύστημα, θα βρούμε την ενέργεια ενεργοποίησης:

𝐽
𝑄 = 483,712
𝑚𝑜𝑙
Επομένως, προκύπτει ότι:

𝛫 ≅ 0.5736 ∙ 102 ∙ ℎ−1

Έτσι, μπορούμε πλέον να βρούμε τον ρυθμό ερπυσμού που μας ζητείται:
𝐽
483,712
− 𝑚𝑜𝑙
𝐽
8.314 ∙1300𝐾
𝑒̇𝑠 = 0.5735 ∙ 102 ∙ 838.5 ∙ 𝑒 𝑚𝑜𝑙∙𝐾 ⟹

𝒆̇ 𝒔 ≅ 𝟎. 𝟎𝟒𝟑 ∙ 𝒉−𝟏

62
Β) Αφού το κράμα νικελίου που διαθέτουμε παρουσιάζει συμπεριφορά σταθερής κατάστασης ερπυσμού, έχουμε
την παρακάτω σχέση:
̇ 𝑄
𝑒̇𝑠 = 𝐾 ∙ 𝜎 𝑛 ∙ 𝑒 −𝑅∙𝑇
Όμως, ο εκθέτης τάσεων 𝑛 είναι ανεξάρτητος από την θερμοκρασία, για αυτό και η παραπάνω σχέση μπορεί να
μετασχηματισθεί στην ακόλουθη:
̇ 𝑄
𝑒̇𝑠 = 𝐾′ ∙ 𝑒 −𝑅∙𝑇
Μας δίνεται το παρακάτω διάγραμμα από το οποίο θα πάρουμε τα ζητούμενα δεδομένα και συγκεκριμένα αυτά για
επίπεδο τάσης ίσο με 55𝑀𝑃𝑎 και θερμοκρασίες 427℃ και 538℃. Τα δεδομένα πάρθηκαν από το διάγραμμα
τραβώντας την πράσινη ευθεία και βρίσκοντας τα σημεία τομής αυτή με τις καμπύλες των παραπάνω θερμοκρασιών.
Επομένως, έχουμε:
𝑄
− 𝐽
8.314 ∙ (273+427)𝐾
10−7 ℎ−1 = 𝐾′ ∙ 𝑒 𝑚𝑜𝑙∙𝐾

𝑄
− 𝐽
−6 −1 8.314 ∙ (273+538)𝐾
8 ∙ 10 ℎ = 𝐾′ ∙ 𝑒 𝑚𝑜𝑙∙𝐾

Λύνοντας το παραπάνω σύστημα εξισώσεων, καταλήγουμε στο ότι η ενέργεια ενεργοποίησης του κράματος νικελίου,
είναι περίπου ίση με:
𝑱
𝑸 = 𝟏𝟖𝟔, 𝟑𝟐𝟗
𝒎𝒐𝒍

Εικόνα 57. Διάγραμμα Τάσεων συναρτήσει της Ταχύτητας Ερπυσμού (και εύρεση αποτελεσμάτων άσκησης – πορτοκαλί τομές).

63
Γ) Προκειμένου να βρούμε τον ρυθμό ερπυσμού σε διαφορετικές θερμοκρασίες, θα πρέπει πρωτίστως να βρούμε
τον συντελεστή 𝐾′. Έχουμε:

𝑒̇𝑠 10−7 ℎ−1

𝛫′ = 𝑄 = 𝐽
𝑒 −𝑅∙𝑇 −
186,329
𝐽
𝑚𝑜𝑙
8.314 ∙ (273+427)𝐾
𝑒 𝑚𝑜𝑙∙𝐾

Και έτσι προκύπτει ότι:

𝐾 ′ ≅ 0.80268 ∙ 107 ∙ ℎ−1

Επομένως τώρα μπορούμε να βρούμε και για την τελευταία ζητούμενη θερμοκρασία τον ρυθμό ερπυσμού, αφού:
𝐽
186,329
− 𝑚𝑜𝑙
𝐽
8.314 ∙ (273+649)𝐾
𝑒̇𝑠 = 0.80268 ∙ 107 ∙ ℎ−1 ∙ 𝑒 𝑚𝑜𝑙∙𝐾

Και προκύπτει ότι:

𝒆̇ 𝒔 ≅ 𝟐. 𝟕𝟕𝟔 ∙ 𝟏𝟎−𝟒 ∙ 𝒉−𝟏

Μπορούμε να συμπεράνουμε επομένως πως κατά την μελέτη του κράματος Νικελίου διατηρώντας σταθερό επίπεδο
τάσης και σταθερή κατάσταση ερπυσμού, η ταχύτητα ερπυσμού αυξάνεται.

64
 Θέμα 3ο
Παρακάτω μας δίνονται διάφορα σχήματα από μικρογραφήματα θραύσεων. Θα αναλύσουμε το κάθε σχήμα με βάση
την εικόνα που μας έχει δοθεί από την λήψη.

Εικόνα Β.3.1. Αρχική φάση ρηγμάτωσης σε κόπωση κράματος 𝐴𝑙.

Όπως γνωρίζουμε, η θραύση από κόπωση έχει
χαρακτηριστικό ότι είναι θραύση υπό καθεστώς
κυκλικά μεταβαλλόμενης τάσης. Επομένως, στην
πρώτη – αριστερά εικόνα όπου παρατηρούμε ότι
υπάρχουν θέσεις ενάρξεως θραύσης σε πολλαπλά
σημεία, καταλαβαίνουμε πως πρόκειται για μία
ρωγμή κόπωσης από εσοχή και εξώθηση.
Αντίστοιχα στην δεύτερη – δεξιά εικόνα,
παρατηρούμε ότι έχει γίνει δημιουργία πολλών
μικρών μικροκενών. Από την έναρξη και μετά, αυτά
έχουν ενωθεί με αποτέλεσμα να έχει σχηματιστεί
όπως βλέπουμε μία ολόκληρη ρωγμή. Συνεπώς, σε
αυτήν την περίπτωση, έχουμε μία ρωγμή που
σχηματίζεται λόγω διάτμησης.

Εικόνα Β.3.2. Θραύση λόγω κόπωσης (Fatigue Fracture).

Στην συγκεκριμένη περίπτωση, παρατηρούμε ότι έχει επέλθει θραύση
λόγω κόπωσης. Στην χαρακτηριστική περιοχή όπου υποδεικνύεται από τα
βελάκια, παρατηρούμε ότι η περιοχή χαρακτηρίζεται από ασυνέχεια, ενώ
γύρω από την περιοχή αυτή βλέπουμε πως υπάρχει ομοκεντρότητα και
κατευθυνόμενες ρωγματώσεις (χαρακτηριστικά κυκλικά μοτίβα – περιοχή
έναρξης θραύσεως).

Γενικά, το φαινόμενο θραύσης λόγω κόπωσης, παρατηρείται σε περίπτωση

που έχουμε περιοχές με συγκέντρωση τάσεων, δηλαδή σε σημεία του
υλικού όπου αυτό παρουσιάζει συνήθως ασυνέχειες ή κακή ποιότητα.

Εικόνα Β.3.3. Θραύση κόπωσης στον κορμό εμβόλου αερόσφυρας διαμέτρου 200𝑚𝑚, που
χρησιμοποιήθηκε σε κατεργασία σφυρηλάτησης.

Πρόκειται για μια αξονική υπερφόρτωση, η οποία οδήγησε σε ρωγμή εσωτερικά

του τεμαχίου. Η εσωτερική αυτή αναπτύχθηκε συμμετρικά προς το εξωτερικό.
Γνωρίζουμε ότι η επαναλαμβανόμενη υπερφόρτωση της επιφάνειας μπορεί να
προκαλέσει αστοχία, σε περίπτωση που δεν πραγματοποιηθεί υπό κατάλληλες
συνθήκες.

65
Εικόνα Β.3.4. Επιφάνεια θραύσης χάλυβα 𝜜𝟓𝟎𝟖.
Πρόκειται για θραύση αποχωρισμού (cleavage rupture),
που προωθείται κατά μήκος κρυσταλλογραφικών
επιπέδων χαμηλών δεικτών [επίπεδα αποχωρισμού].
Δύο βασικά χαρακτηριστικά, τα οποία συναντώνται στην
παρούσα θραύση είναι τα ίχνη ποταμών (river patterns)
και οι μορφές φτερών (feather marks). Τα ίχνη των
ποταμών είναι παράλληλα μεταξύ των επιπέδων
διάσπασης και αποτελούν μία ενωτική βαθμίδα μεταξύ
τμημάτων ρωγμών αποχωρισμού. Από την άλλη, οι
μορφές φτερών είναι φτεροειδή σημάδια στο επίπεδο
ρωγμής, που μοιάζουν με τα ίχνη γαλονιών των
επιφανειών κόπωσης. Στην εικόνα, εάν ακολουθήσουμε
την διεύθυνση πύκνωσης των φτερών θα καταλήξουμε
στην θέση εκκίνησης της ρωγμής, η οποία ωστόσο εδώ δεν απεικονίζεται.

Εικόνα Β.3.5. Σχηματισμός μπλοκ φόρτισης.

Με βάση την υπόδειξη από το βελάκι, μπορούμε

να δούμε ότι έχουμε τρία διαδοχικά μπλοκ
φόρτισης, τα οποία έχουμε αναπαραστήσει εντός
τον κυκλικών σχημάτων μπλε χρώματος.
Συγκεκριμένα, είναι:

≃ 3.33𝜇𝑚/𝜅ύ𝜅𝜆𝜊
το οποίο προκύπτει με βάση την μεγέθυνση που
μας δίνεται.

Εικόνα Β.3.6. Θραύση με μερικό χωρισμό (quasi-cleavage) σε υπερκράμα Νικελίου.

Στην συγκεκριμένη περίπτωση, παρατηρούμε τον μηχανισμό θραύση

με μερικό χωρισμό (μηχανισμός που περιλαμβάνει από κοινού
χαρακτηριστικά θραύσης αποχωρισμού και θραύσης με μικροκενών
στα οποία όπως δεν παρατηρείται σαφές όριο μεταξύ των δύο
επιφανειών).

Η έναρξη της θραύσης γίνεται σε εσωτερικό σημείο των επιφανειών

αποχωρισμού και τα βήματα αποχωρισμού συνήθως αναμιγνύονται
με τις γέφυρες σχισμού (tear ridges) των γειτονικών περιοχών
συνένωσης μικρό-κενών.

66
Εικόνα Β.3.7. Ενδοκρυσταλλική θραύση κατά θύλακες (dimple rupture) σε κράμα Αλουμινίου.

Στην συγκεκριμένη εικόνα, μπορούμε να δούμε πως έχουμε την περίπτωση

ενδοκρυσταλλικής θραύσης κατά θύλακες.

Οι θύλακες είναι εσοχές με σχήμα το οποίο μοιάζει αρκετά όπως αυτό ενός
κυπέλλου και εμφανίζονται σε συζυγείς επιφάνειες, ως το αποτέλεσμα
συνένωσης μικροκενών. Το μέγεθος των θυλάκων στην επιφάνεια θραύσης
εξαρτάται από τον αριθμό και την κατανομή των μικροκενών, τα οποία έχουν
αρχικά πυρηνωθεί.

Εικόνα Β.3.8. Ενδοκρυσταλλική θραύση κατά θύλακες (dimple rupture) σε κράμα Χαλκού.
Πρόκειται για ενδοκρυσταλλική θραύση κατά θύλακες (dimple rupture),
όπου η υπερφόρτιση είναι η κύρια αιτία θραύσης, και άρα τα
περισσότερα κοινά κράματα αστοχούν ακολουθώντας το μηχανισμό με
συνένωση μικροκενών (microvoids coalescence). Τα προϋπάρχοντα
μικροκενά στο εσωτερικό του υλικού πυρηνώνονται σε θέσεις τοπικής
ασυνέχειας της παραμόρφωσης. Παρατηρείται διαχωρισμός της
συνέχειας του υλικού στη θέση αρχικής δημιουργίας μικροκενού.

Όσο η παραμόρφωση μεγαλώνει, τα μικροκενά μεγαλώνουν, ενώ

παράλληλα δημιουργούνται νέα και συνενώνονται. Επιπλέον, οι
διαχωριστικές μεταξύ τους μεμβράνες προοδευτικά καταρρέουν και
σχηματίζουν σε κάποια στιγμή μία συνεχή επιφάνεια ασυνέχειας
(ρωγμή). Έτσι, δημιουργούνται οι θύλακες.

Τέλος, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι κατά τη θραύση απορροφήθηκε

μεγάλο ποσοστό ενέργειας, λόγω της τραχιάς επιφάνειας.

Εικόνα Β.3.9. Ενδοκρυσταλλική θραύση κατά θύλακες (dimple rupture) σε Ανθρακούχο Φερριτικό Χάλυβα.

Όπως παρατηρούμε από την διπλανή εικόνα, πρόκειται και πάλι για
ενδοκρυσταλλική θραύση κατά θύλακες (dimple rupture), με συνένωση
μικροκενών (microvoids coalescence). Ωστόσο, στην συγκεκριμένη
περίπτωση, υπάρχει μεγαλύτερη απορρόφηση ενέργειας, λόγω
χειρότερης ποιότητας επιφάνειας.

67
Εικόνα B.3.10. Ενδοκρυσταλλική θραύση κατά θύλακες (dimple rupture) σε κράμα 𝐴𝑙 − 𝑀𝑔 − 𝑆𝑖.

Πρόκειται για ενδοκρυσταλλική θραύση κατά θύλακες (dimple rupture),

με συνένωση μικροκενών (microvoids coalescence). Υπάρχει τραχιά
επιφάνειας θραύσης και συμπεραίνουμε ότι έχει πραγματοποιηθεί
μεγάλη απορρόφηση ενέργειας.

68