IDD - zorgplicht (advies)

de dienstverleners moeten de verzekeringsovereenkomsten die ze aanbieden afstemmen op de verlangens en behoeften van hun cliënten

hoe verloopt het proces van de zorgplicht ?

1e fase : inzameling van informatie over de cliënt
belangrijk !
de omvang van die informatie verschilt naargelang het soort verzekeringsovereenkomst en naargelang de verleende dienst
de regels hiervoor zijn CUMULATIEF opgebouwd
dus, een onderscheid :
1 m.b.t. alle verzekeringsovereenkomsten zonder advies : identificatie van verlangens en behoeften + afgifte IPID
2 m.b.t. alle verzekeringsovereenkomsten met advies : identificatie van verlangens en behoeften + afgifte IPID
3 m.b.t. spaar- en beleggingsverzekeringen zonder advies : identificatie van kennis en ervaring ("en plus") + afgifte KID
4 m.b.t. spaar- en beleggingsverzekeringen met advies : identificatie van financiële situatie en beleggingsdoelstellingen ("en plus") + afgifte KID
2e fase : aftoetsing van de verzekeringsovereenkomst
belangrijk !
de aftoetsing verschilt naargelang het soort verzekeringsovereenkomst en naargelang de verleende dienst
dus, een onderscheid :
1 m.b.t. alle verzekeringsovereenkomsten zonder advies : aftoetsing van de verlangens en behoeften
2 m.b.t. alle verzekeringsovereenkomsten met advies : aftoetsing van de verlangens en behoeften + gepers. aanbeveling + mogelijks analyse
3 m.b.t. spaar- en beleggingsverzekeringen zonder advies : aftoetsing van de passendheid (de zgn. "APPROPRIATENESS TEST")
4 m.b.t. spaar- en beleggingsverzekeringen met advies : aftoetsing van de geschiktheid (de zgn. "SUITABILITY TEST")

samenvattend :
1e FASE : inzameling cliënteninformatie 2e FASE : aftoetsing verzekering

alle verzekeringsovereenkomsten
1 IPID * identificatie verlangens en behoeften aftoetsing aan de verlangens en behoeften
ZONDER ADVIES

aftoetsing aan de verlangens en

alle verzekeringsovereenkomsten
2 IPID * identificatie verlangens en behoeften behoeften
MET ADVIES
gepers. aanbeveling + mogelijks analyse
 spaar- en beleggingsverzekeringen * identificatie verlangens en behoeften aftoetsing van de passendheid
3 KID APPROPRIATENESS TEST
ZONDER ADVIES * identificatie kennis en ervaring

* identificatie verlangens en behoeften

spaar- en beleggingsverzekeringen aftoetsing van de geschiktheid
4 KID * identificatie kennis en ervaring
SUITABILITY TEST
MET ADVIES
* identificatie financ. sit. en beleg.doelstellingen

de notie "ADVIES" is hierbij van doorslaggevende aard :

immers :
de verplichtingen van de verzekeringsdistributeur zijn zwaarder als er advies wordt verstrekt

dus :
wat is advies ?
het verstrekken van gepersonaliseerde aanbevelingen aan een cliënt hetzij op diens verzoek, hetzij op initiatief van de verzekeringsdistributeur m.b.t.
één of meerdere verzekeringsovereenkomsten
waarbij een GEPERSONALISEERDE AANBEVELING een aanbeveling is die wordt voorgesteld als een aanbeveling die ofwel geschikt is voor de persoon in
kwestie ofwel berust is op een afweging van diens persoonlijke omstandigheden
de vraag of er al dan niet sprake is van advies is een feitenkwestie
!!! volgens de FSMA zijn het aantal gevallen dat er geen advies gegeven wordt inzake spaar- en beleggingsverzekeringen eerder beperkt in praktijk !

een AANBEVELING AAN HET PUBLIEK beantwoordt niet aan deze definitie !

onderscheid :
1 zorgplicht aangaande alle verzekeringsovereenkomsten
2 zorgplicht aangaande spaar- en beleggingsverzekeringen

zorgplicht aangaande alle verzekeringsproducten

onderscheid :
1 verkoop zonder advies art 284 §1
verplichtingen van de verzekeringsdistributeur voor het sluiten van de verzekeringsovereenkomsten, ook als hij geen advies verstrekt :
1 de verlangens en behoeften van de klant vaststellen, op basis van de door hem verstrekte informatie
2 aan de klant objectieve informatie verstrekken over het product
 in een begrijpelijke vorm, om hem in staat te stellen met kennis van zaken een beslissing te treffen
IPID !
3 een verzekeringsovereenkomst voorstellen in overeenstemming met de verlangens en behoeften
de zorgplicht kan worden aangepast naargelang de ingewikkeldheidsgraad van het aangeboden product en het soort klant (al dan niet professioneel)
2 verkoop met advies
dus : gepersonaliseerde aanbeveling ! art 284 §1
hierin wordt uitgelegd waarom een bepaald product het best aansluit bij de verlangens en behoeften van de klant
de verzekeringstussenpersoon moet zijn advies baseren op een analyse van een toereikend aantal op de markt verkrijgbare verzekeringsproducten
(= minimum 3) wanneer hij de klant meedeelt
ofwel dat hij adviseert op grond van een onpartijdige en persoonlijke analyse
ofwel dat het advies op onafhankelijke basis wordt verstrekt
in dit laatste geval moeten de geanalyseerde verzekeringsproducten
* voldoende gediversifieerd zijn wat soort en productaanbieders betreft
* niet beperkt blijven tot verzekeringsproducten die worden uitgegeven of verstrekt door entiteiten die met hem nauwe banden hebben

nieuw !!!
zorgplicht aangaande spaar- en beleggingsverzekeringen : art 296
aanvullende vereisten voor de spaar- en beleggingsverzekeringen (IBIP's - verzekeringsproducten met een beleggingscomponent)
de bijkomende vereisten houden verband met :
1 de beoordeling van de passendheid (verkoop zonder advies) en de geschiktheid (verkoop met advies) van het product met afgifte KID
zie hoger (schema)
2 de bewaringsplicht
zie tabblad "gegevensbewaring"

wie is verantwoordelijk voor de zorgplicht ?

algemene regel :
in principe : die partij die in contact staat met het publiek, dus afhankelijk van het distributiemodel
!!! goede afspraken tussen de verschillende verzekeringsdistributeurs is hier ten zeerste aan te raden !
belangrijke overwegingen hierbij :
1 de verzekeringsdistributeur heeft steeds de verplichting om de wettelijk voorziene informatie in te winnen (quid qua input van de cliënt ?)
2 de verzekeringsdistributeur mag nooit de indruk aan de cliënt geven dat deze zelf zijn passendheid of geschiktheid moet inschatten
3 de verzekeringsdistributeur mag de cliënt nooit aanzetten tot het niet verlenen van informatie
4 deverzekeringsdistributeur moet er steeds bij de cliënt op aandringen dat hij de informatie nodig heeft in het belang van de cliënt
 een logische vraag hierbij is dan ook :
wat indien de cliënt geen of onvoldoende informatie geeft aan de verzekeringsdistributeur ?
onderscheid :
1 er wordt geen advies verstrekt : waarschuwing dat de cliënt geen of onvoldoende info geeft om de passendheid te kunnen vaststellen
2 er wordt advies verstrekt : mededeling dat een geschiktheidsverklaring niet kan omwille van geen of onvoldoende info door de cliënt

het inwinnen van de informatie kan gefaseerd verlopen; wel moet de informatie-inzameling volledig zijn vooraleer een concreet productvoorstel
gedaan wordt ! (passendheidstoetsing of geschiktheidstoetsing kan maar op basis van volldige informatie)
wanneer de verzekeringsdistributeur een doorlopende relatie met de cliënt heeft moet hij regelmatig de cliënteninformatie updaten :
een coherent beleid qua actualisatie van de gegevens is hier noodzakelijk (terug : quid qua input van de cliënt ?)
de actualisatie is ook enkel van toepassing op de toetsing van toekomstige transacties

wat houdt de aftoetsing van de verzekeringsovereenkomst concreet in ?

onderscheid :
1 AFTOETSING AAN DE VERLANGENS EN BEHOEFTEN (alle verzekeringsovereenkomsten)
concrete bezorgdheden, dus te vermijden :
1 geen dekking
2 verkeerde dekking
3 meervoudige dekking
4 onderverzekering
5 oververzekering
precisering van de elementen waarop de keuze van de verzekeringsovereenkomst is gebaseerd
advies op basis van een onpartijdige analyse moet steeds gebaseerd zijn op een voldoende aantal op de markt verkrijgbare overeenkomsten
2 AFTOETSING VAN DE PASSENDHEID (spaar- en beleggingsverzekeringen zonder advies)
indien het oordeel van de distributeur negatief is (dus de verzekering is niet passend voor de cliënt) moet hij dit duidelijk aan de cliënt communiceren
indien de cliënt desondanks toch de desbetreffende verzekering wil, dan is dit puur zijn verantwoordelijkheid (en niet meer deze van de distributeur !)
3 AFTOETSING VAN DE GESCHIKTHEID (spaar- en beleggingsverzekeringen met advies)
indien het advies van de distributeur negatief is (dus de verzekering is niet geschikt voor de cliënt) moet hij dit duidelijk aan de cliënt communiceren
indien de cliënt desondanks toch de desbetreffende verzekering wil, dan kan dit maar buiten het kader van de adviesverlening !
concreet :
de distributeur moet dan een passenheidstoetsing doen
indien het oordeel van de distributeur negatief is (dus de verzekering is niet passend voor de cliënt) moet hij dit duidelijk aan de cliënt communiceren
 indien de cliënt desondanks toch de desbetreffende verzekering wil (wat uiteindelijk zijn oorspronkelijke bedoeling was), dan is dit puur zijn
verantwoordelijkheid (en niet meer deze van de distributeur !)

gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten en profielen (spaar- en beleggingsverzekeringen MET advies)

1 lijsten met standaardvragen zijn niet verboden op voorwaarde dat de distributeur er kritisch mee omgaat en tegenstrijdigheden verder onderzoekt
2 gestandaardiseerde beleggersprofielen zijn evenmin verboden en bieden dikwijls praktische voordelen
zij leiden echter ook onherroepelijk tot informatieverlies : standaardisering maakt immers abstractie van individuele cliëntengegevens !
(kennis - ervaring - financiële situatie - beleggingsdoelstellingen van de individuele cliënt zijn evenzeer belangrijk !)
dus : gestandaardiseerde profielen ? Ja, indien in combinatie met individuele cliëntengegevens !
opgelet !!!
de verzekeraar linkt zelf door hem uitgebrachte producten aan gestandaardiseerde beleggersprofielen :
in dit geval moet de tussenpersoon kritisch zijn : hij moet zelf ook analyseren of dit product geschikt is voor zijn cliënt !
dit betekent tegelijkertijd dat de tussenpersoon zelf heel goed het product moet begrijpen !
dus : verkoop van zelf niet gekende of begrepen producten door de distributeur ? Neen, niet toegelaten !

zorgplicht inzake grote risico's

de verplichtingen op het vlak van zorgplicht zijn niet van toepassing m.b.t. distributieactiviteiten aangaande grote risico's