Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 8

‘gk] fnL qmflGtsf] ;kmntfsf] lglDt cGt/fl{ i6o« ?

kd} kxn lng'k5{’


sf7df8f}F . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf k|sf08 ;Ln] g]kfnL qmflGtsf] ;kmntfsf]
k|jQmf tyf cGt/f{li6«o ljefu O{Grfh{ lglDt ljZje/Lsf sDo'lgi6 cfGbf]ng
k|sf08 ;Ln] g]kfnL qmflGtsf] ;kmntfsf] / ljZj /fhgLltdf kxn lng'kg]{ / To;sf]
lglDt cGt/f{li6«o?kd} kxn lng' kg]{ lglDt cg'sn' jftfa/0f agfpg' kg]{

atfPsf 5g\ . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf] a:t'ut cfjZostf /x]sf] atfP . pgn]
s]Gb|Lo sfof{no a'4gu/df lalxaf/ ljZje/Lsf sDo'lgi6x?;Fu PsLs[t
a;]sf] cGt/f{li6«o ljefusf] t];|f] hgqmflGt / o;sf] ;+Zn]lift ljrf/af/]
a}7snfO{ ;Daf]wg ub}{ pgn] ;f] s'/f cGt/f{li6«o?kd} ax; ;+rfng ub}{
atfPsf x'g\ . ;fd|fHojfbla?4 ;xsfo{ / ;+3if{sf]
jif{ !&, c+s !#, @)*) ;fn df3 !$ ut] cfOtaf/ (Jan. 28, 2024) d"No ?= !).– pQm a}7snfO{ ;Daf]wg ub}{ g]skfsf jftfj/0f agfpg' kg]{ atfP . pgn]
k|jQmf tyf cGt/f{li6«o ljefu O{Grfh{ -af“ s L clGtd k] h df_

jt{dfg ;+s6sf] lgsf; g]kfnL ljz]iftfsf] ;dfhjfb


sf7df8f} F . g] k fn sDo' l gi6
kf6L{sf k|jQmf k|sf08 ;Ln] g]kfnsf]
bnfn k'FhLkltju{sf] ePsf] 7f]s'jf
ub}{ o;s} sf/0f b]z / hgtfsf
eof] eGb}df b'Zdg x'bF g} . o;sf] lglDt
ax;, 5nkmn ub}{ hfg'k5{ . ljrf/
b]z / hgtfsf] d'Vo b'Zdg x'G5
eGb} oL ljifodf sDo'lgi6x? k|i6
k|jQmf k|sf08 ;Ln] b]zdfly k}bf
ePsf] ;d:ofsf] ;dfwfgsf] lgDt
/x]sf] eGb} b]zdf j}1flgs ;dfhjfbL
Joj:yf :yfkgf ug{ Psh'6 eP/
jt{dfg ;+s6sf] lgsf; g]kfnL Ph]G8f cf]em]ndf k/]sf] atfP . pgn] / /fhgLlt ldn]df kf6L{ Pstf ug]{ . x'g'kg]{ atfP . sDo'lgi6sf] sfFwdf w]/} 7"nf] lhDd]jf/L nfUg'sf] ljsNk gePsf] atfP .

a}s+ tyf ljQLo ;+:yfsf] zfi] f0faf6 d'Qm ul/lbg dfu ub}{ g]skfsf dxf;lrj ljKnj ;LnfO{ 1fkgkq k]z
sf7df8f}F . a}Í tyf ljQLo ;+:yf kLl8t ;dGjo ;ldlt o:t} 1fkgkqdf bf]xf]/f] cÍsf] rsf]{ Jofhb/sf sf/0f C0f
?kGb]xLn] a}Í tyf ljQLo ;+:yfsf] zf]if0faf6 d'Qm ul/lbg k|jfx x'g g;ls cfly{s ultljlw 7Kk k|foM e} cy{tGq xb};\ Dd
cfu|x ub}{ g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf dxf;lrj ljKnj ;LnfO{ lzlyn ePsf] x'bF f shf{sf] Jofhb/ t'¿Gt Psn c+sdf emfg{' kg]{
1fkg kq a'emfPsf 5g\ . a}Í tyf ljQLo ;+:yf kLl8t ;dGjo elgPsf] 5 .
;ldlt ?kGb]xLsf kbflwsf/Lx?n] Joj;fox? lgs} df/df k/]sf] Joj;fox?n] shf{sf] ;fjf tyf Jofh e'QmfgL l9nfO{
eGb} ;d:of ;dfwfgsf nflu kxn ul/lbg eGb} z'qmaf/ ePsf] gfddf a}+sx¿n] cfk"m v';L nufpFb} cfPsf] KogfN6L
g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf] s]Gb|Lo sfo{no slknj:t' lzju9L tyf xhf{gf t'¿Gt vf/]h ug{' kg]{ atfPsf 5g\ . Joj;fox?n]
k'u]/ g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf dxf;lrj ljKnjnfO{ ( a'Fb] a}Í tyf ljQLo ;+:yfx¿n] C0fLaf6 tf]lsPsf] ;dodf ;fFjf
1fkgkq a'emfPsf x'g . Jofh e'QmfgL gePsf] cj:yfdf C0fLx¿nfO{ af/Daf/ kq

ljz]iftfsf] ;dfhjfb ePsf] 7f]s'jf b]zsf] jt{dfg ;+s6sf] ;dfwfgsf] ljrf/, /fhgLlt ldn]g, /0fgLlt ldNof]
u/]sf 5g\ . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ nflu g]kfnL hgtfsf] /fHoJoj:yf eg] ;+oQ ' m df]rf{ agfpg] / Tof] klg
sf7df8f}F ! gDa/ lhNnfåf/f zlgaf/ rflxg] / Tof] eg]sf] g]kfnL ljz]iftfsf] ldn]g / d'2f ldNof] eg] ;xsfo{ ug]{
cfof]lht …jt{dfg /fli6«o ;+s6 / ;dfhjfb g} ePsf] 7f]sj' f u/] . pgn] gLlt cjnDag ug'k{ g]{ atfP .
;dfwfgÚ ljifos cGt/lqmof o;sf] lgDt qmflGtsf/L sDo'lgi6 o;}u/L, k|jQmf k|sf08 ;Ln]
sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg ub}{ pgn] ;f] kf6L{ / qmflGtsf/L sDo'lgi6x?n] sDo'lgi6x? ;fd|fHojfb / bnfn
7f]s'jf u/]sf x'g\ . g]tT[ j lng'kg]{ atfP . k'FhLjfbsf lj?4 nfUb} hgd'lQmsf
pQm sfo{qmddf g]skfsL g]t[ o;}u/L, k|jQmf k|sf08 ;Ln] lglDt Ps x'g'k5{ / ;xsfo{df a}Í tyf ljQLo ;+:yf kLl8t ;dGjo ;ldlt ¿kGb]xLsf k7fpg], af/Daf/ kmf]g u/L tgfj lbg], sd{rf/L :jodn] / u'08f
e[s6' L ;Ln] k|:t't u/]sf] sfo{kqdfly sDo'lgi6x?nfO{ b'Zdg b]Vg] k|jl[ Q cfpg' k 5{ eGb} of] Oltxf;sf] cWoIf b'uf{ kf]v/]nn] x:tfIf/ u/]sf] pQm 1fkgkqdf Ps} a}Í nufO{ wDsfpg] ysf{pg], kl/jf/sf dlxnf tyf gfjfnsx¿nfO{
af]Nb} k|jQmf k|sf08 ;Ln] sfo{kq dfS;{jfblj/f]wL k|jl[ Q / b[li6sf]0f ePsf] cfjZostf ePsf] atfP . pgn] tyf ljQLo ;+:yfaf6 k|jfx x'g] Pp6} k|s[ltsf] shf{sf] ;d]t dgf]j}1flgs bafa lbg] sfd ePsf] atfPsf 5g\ .
qmflGtsf/L, j:t'ut / zfgbf/ ePsf] eGb} o;nfO{ ;Rofpg'sf] ljsNk gePsf] bnfn k' F h Lklt / nf] s tflGqs Jofhb/df e}/x]sf] e]befj t'¿Gt aGb u/L ;a} C0fLnfO{ Pp6} pgLx?n] xtf/df kqklqsfdf ;"rgf hf/L ug]{, hUuf
atfpFb} sfo{kq k|:t'tstf{ g]t[ e's6' L / g]skfn] xfn} ;DkGg kf6L{sf] ljz]if k'h
F Lkltx? Pp6} xf]Ogg\ . nf]stflGqs Jofhb/ sfod ug{ dfu ul/Psf] 5 . 1fkgkqdf shf{ nufgLsf bnfnx¿;Fu ldlndtf] u/L C0fLsf] ;DklQ xtf/–xtf/df sf}8Lsf]
;LnfO{ wGojfb lbP . a}7saf6 pQm ljifo ;RofPsf] atfP . k'hF Lklt b]z / hgtfsf] kIfdf x'G5g\, avt C0fL;Fu ePsf] ;Def}tfsf] kfngf gu/L cfwfb/ a9\bf efpdf lnnfd u/L ldlnh'nL x8Kg] h:tf lgGblgo czf]elgo
pQm sfo{qmddf k|jQmf k|sf08 k|jQmf k|sf08 ;Ln] sDo'lgi6 :jfwLgtfsf] kIfdf x'G5g\, k|ultsf] ljgf ;'rgf Jofhb/ j[l4 ug]{ / cfwfb/ 36\jf Jofhb/ tyf ck/flws sfo{x¿ ePsf] eGb} t'¿Gt aGb u/L elj:odf
;Ln] b]zsf] jt{dfg ;+s6 @)^@÷^# eg]sf] ldq x'g\ eGb} ltgdf ljrf/df kIfdf x'G5g\ / ljsf;sf] kIfdf g36fpg] sfo{ t'¿Gt aGb u/L C0f ;Demf}tfsf avt sfod o:tf sfo{x¿ ck/flws ultljlw;/x x'g] Joj:yf ug{ dfu u/]sf
sf] k|ltqmflGtsf] pkh ePsf] atfP . leGgtf x'g ;S5 . /fhgLlt nfOg, x'G5g\ . bnfn k'hF Lklt ;fd|fHojfbsf] Jofhb/ s'g} klg ca:yfdf a9fpg gkfOg] Joj:yf nfu" ug{ 5g\ . 1fkgkqdf a}Í tyf ljQLo ;+:yfx¿n] C0fLjf6 shf{ k|jfxsf
pgn] jt{dfg ;Qf, Joj:yf / g]tT[ j ;+u7gfTds dfGotf, gLltdf leGgtf Ph]G6 x'G5 / Tof] k|ltlqmofjfbL x'G5 . Joj;fon] dfu u/]sf 5g\ . -af“ s L clGtd k] h df_

‘;fd|fHojfblj?4 ;a} If]qaf6 n8\gk' 5{’ ‘;dfhjfb lgdf{0fsf] cleofgdf o'jfx?sf] e"ldsf cu|df]rf{df /xg' k5{’
sf7df8f} F . g] k fn sDo' l gi6 ;Sg] atfOg\ .
kf6L{sf :yfoL ;ldlt ;b:o tyf pQm a}7sdf Ao'/f] OGrfh{x? /fhg,
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf cfOtaf/ ePsf] ;fj{ h lgs/0f ;a}nfO{ ;fd|fHojfbn] ;Sg] r]tfjgL /fhgLlts, ;fdflhs, ;f+:s[lts, hj; ˆ|ofS;g OGrfh{ pdf ;L …lzn'Ún] ljls/0f, lhNnf OGrfh{x? lbkf /
:yfoL ;ldlt ;b:o clgn lj/xL ;Ln] sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg ub}{ pgn] ;f] lbP . pgn] eg] – …;fd| f Hojfb cfly{ s , wfld{ s nufotsf ;a} ;dfhjfb lgdf{ 0 fsf] cleofgdf sfhLn] k|lzIf0fd"ns dGtJo /fv]sf
;fd| f Hojfblj?4 /fhgLlts, s'/f atfPsf x'g\ . /fhgLlts, ;fdflhs, ;f+:s[lts, If] q af6 n8\ g ' k 5{ , of] PsLs[ t o'jfx?sf] e"ldsf cu|df]rf{df /xg'kg]{ lyP . sdfG8df sfo{/t ;Ë7gsf
;fdflhs, ;f+ : s[ l ts, cfly{ s , g] t f clgn lj/xL ;Ln] cfly{s, wfld{snufotsf ;a} If]qaf6 hgqmflGt xf] .Ú atfPsL l5g\ . o'jf ;Ë7g g]kfn @ s]Gb|Lo ;b:o, lhNnf cWoIf /
wfld{snufotsf ;a} If]qaf6 n8\g' ;fd|fHojfb g]kfnsf ;a} sDo'lgi6x? g]kfn / g]kfnsf sDo'lgi6x? lj?4 g] t f clgn lj/xL ;Ln] gDa/ sdfG8sf] k|yd a}7snfO{ ;+of]hsx?n] cf–cfˆgf] sfo{If]qsf]
kg]{ atfPsf 5g\ . hgjfbL snfsf/, lj?4 cfPsf] atfpF b } ;a} nl8/x]sf] 5 . o;sf lj?4 klg ;fd|fHojfbn] g]kfnsf sDo'l' gi6 eGg]
ufos tyf ;+uLtsf/ dfOnf nfdfsf] sDo' l gi6x? b] z eQm, jfdkGyL sDo'lgi6x?n] ;a} df]rf{af6 n8\gk' 5{ . cf]nLb]lv k|r08, ljKnj, j}B s;}nfO{
…;dfhjfbÚ gfds >Job[Zo uLtsf] zlQmx? Ps eP/ gn8g] xf] eg] sDo'lgi6x?n] klg ;fd|fHojfb lj?4 klg g5f]8g] atfpFb} eg]– …cd]l/sf
Pd;L;Ldfkm{t\ g]kfndf cfpg] eg]sf]
sDo' l gi6 s;} n fO{ 5f] 8 \ b } g .
sDo'lgi6x?sf] ljp g} gi6 ug]{
bfpdf cd]l/sf 5 . cf]nL, k|r08
ljKnj sf] x LnfO{ klg 5f] 8 \ b } g ,
cd]l/sfn] /lj, l;s] / uugh:tfnfO{
;se/ Pp6} kf6L{ agfpg vf]lh/x]sf]
5 . p;n] cfˆgf bnfnx?dfkm{t\
g]kfn sAhf ug{ rfxG5 .Ú
g]tf clgn lj/xL ;Ln] dfOnf
nfdfsf] ;dfhjfb uLtsf] >Job[Zo
lel8of] uLt eg]sf] ;fd|fHojfb lj?4
;f+:s[lts If]qaf6 n8]sf] gofF df]rf{ d+unaf/ ;Daf]wg ub}{ pgn] ;f] s'/f l/kf]6{ /fv]sf lyP eg] a}7sn] lhNnf
ePsf] atfP . pgn] dfO{ n fn] atfPsL x'g\ . pgn] kf6L{n] g]kfnL ;Dd]ng, cfly{s tof/Lnufotsf
hgo' 4 sfnb] l v ;flxTo snfsf] ljz]iftfsf] ;dfhjfb :yfkgf ug{sf ljifox?df lg0f{o u/]sf] atfOPsf] 5 .
df]rf{nfO{ ;dfNb} cfPsf] / kl5Nnf] nflu a[xt\ df]rf{sf] cfjZostf kg]{ :d/0fLo 5, oxL r}q @$, @% /
-af“ s L clGtd k] h df_ / ;+3if{sf ;a} ?kx?sf] k|of]u x'g -af“ s L clGtd k] h df_
2 @)*) ;fn df3 !$ ut] cfOtaf/

k|To]s g]kfnLsf] 6fpsf]df *@ xhf/ C0f


ltdL ltd|f] tl/sfn] n8, xfdL xfd|f] tl/sfn] n8\5f}
– s= dfcf]T;] t'ª
✍ ;DkfbsLo sf7df8f}F . rfn' cfly{s jif{sf] k'; cfly{s jif{df hL8LkL %# va{ *! vr{sf] s]xL c+z /xG5 . xfdLsxfF o;cg';f/ cfly{s jif{ )&#÷&$ df
;+;bLo Joj:yf c;kmn ;fljt d;fGt;Dd g]kfn ;/sf/n] ltg{ afFsL
s'n ;fj{hlgs C0f @# va{ *$ ca{
ca{ ?k}ofF k'Ug] k|If]k0f u/]sf] lyof] .
rfn' cfly{s jif{sf] klxnf] ^
;fdflhs ;'/Iffsf] bfloTj cToGt
w]/} 5 . o;df Ho]i7 gful/s eQfb]lv
;fj{hlgs C0f ^ va{ (& ca{ ^*
s/f]8 a/fa/ lyof] eg] )&$÷&%
!) jif]{ hgo'4 / !( lbg] hgcfGbf]ngsf] andf @)^% ;fn h]7 !% ut] $* s/f]8 ?k}ofF k'u]sf] 5 . k'; dlxgfdf ;/sf/n] cfGtl/s C0fsf] ;fdflhs ;'/Iff;Fu hf]l8Psf ljleGg df ( va{ !& ca{ k'Uof] . ;fj{hlgs
g]kfndf /fhtGqsf] cGTo ub}{ ;+3Lo nf]stflGqs u0ftGqsf] 3f]if0ff ul/Psf] d;fGt;Dd g]kfn ;/sf/sf] gfddf ! ;fFjf / Aofh u/L (# ca{ %^ s/f]8 cg' b fg / ;xof] u sfo{ q md C0f kl5Nnf cfjdf qmdzM !) va{
lyof] . @)^@–)^# sf] cfGbf]ngkl5 ul7t ;+ljwfg;efsf] klxnf] a}7sn] va{ ^# ca{ ;fj{hlgs C0f ylkPkl5 / afXo C0fsf] @# ca{ ! s/f]8 ;~rfngdf 5g\,Ú cy{dGqL dxtn] $* ca{, !$ va{ ## ca{, !& va{
@)^% h]7 !% df g]kfnnfO{ ;+3Lo nf]stflGqs u0ftGq 3f]if0ff u/] otfsf] !% g]kfnsf] s'n ;fj{hlgs C0f @# va{ e'QmfgL u/]sf] 5 . pQm cjlwdf eg], …of] vr{nfO{ tTsfn 36fpg #& ca{ , @) va{ !# ca{ x' F b }
jif{df d'n'sdf @)&@ ;fndf gofF ;+ljwfg, @)&$ ;fndf tLg tx ;+3, k|b]z *$ ca{ $* s/f]8 ?k}ofF k'us ] f] xf] . ;/sf/n] s'n ! va{ ^@ ca{ %* cK7\of/f] 5 . jflif{s ah]6sf] w]/} 7"nf] )&(÷*) df @@ va{ (% ca{ ?k}ofF
/ :yfgLo :t/sf] lgjf{rg ;DkGg ul/Psf 5g\ t/ o;n] b]z / hgftfnfO{ d'lQm ut c;f/;Dd ;fj{hlgs C0f @@ va{ s/f]8 ?k}ofF yk C0f k|fKt u/]sf] c+z To;df hfG5 . cfGtl/s / afXo a/fa/ k'u]sf] xf] . x/]s jif{ C0f
lbg'eGbf emg\ ;+s6u|:t agfpFb} nfu]sf] 3fd hlts} 5n{+u 5 . l;4fGtdf @! ca{ ^& s/f]8 ?k}ofF /x]sf]df k'; 5 . o;cg';f/ ! va{ @* ca{ #! C0fsf] bfloTj klg a9\b} 5 .Ú a9];uF } ltg{k' g]{ ;fFjf / Aofh klg
l;+xb/af/df ;Lldt /fHo ;Qfsf] ljs]Gb|Ls/0f ul/Psf] 5 . s]Gb|b]lv :yfgLo d;fGt;Dd yk ! va{ ^# ca{ k'uk] l5 s/f]8 cfGtl/s C0f / #$ ca{ @& vf;u/L )&@ ;fnsf] e"sDkkl5 a9\b} uPsf] ;/sf/L tYof+s 5 .
tx;Dd hgtfsf k|ltlglwx?n] zf;g u/]sf 5g\ . PsfTds /fHo Joj:yfsf] C0fsf] ef/ ylkPsf] ;fj{hlgs C0f s/f]8 ?k}ofF afXo C0f k|fKt u/]sf] g]kfnn] 7"nf] C0f lnPsf] / s]xL ;/sf/n] x/]s jif{ 3f6fdf ah]6
:yfgdf ;+3Lo / /fhtGqsf] :yfgdf hgtfsf k|ltlglw d"nL x'g] u0ftGq :yflkt Joj:yfkg sfof{nosf] dfl;s k|ltj]bgn] ;/sf/L tYof+s 5 . ;fj{hlgs C0f cg'Tkfbs If]qdf klg Nofpg] k|jl[ Q a9\b} uPsfn] d'ns' nfO{
b]vfPsf] 5 . of];uF } k|To]s g]kfnLsf] rfn' cfly{s jif{sf nflu ;/sf/n] pkof]u ePsf] dxtn] hgfP . …tna– ;fj{hlgs C0fsf] ef/ a9\b} uPsf]
ul/Psf] 5 . t/, hgtfn] h'g cfsf+Iff / ck]Iff ub}{ /fhtGqsf] cGTo / u0ftGqsf]
6fpsf]df sl/a *@ xhf/ ?k}ofF a/fa/ s'n !& va{ %! ca{ #! s/f]8sf] eQfsf] bfloTj t 5Fb} 5 . To;afx]s 5 . ;/sf/n] rfn' cfly{s jif{sf]
:yfkgfsf nflu cfˆgf] hLjg pT;u{ u/]sf lyP, Jojxf/df To:tf] b]lvPsf]
C0f ylkPsf] 5 . ut k';;Dd ;/sf/n] ah]6 ;fj{hlgs u/]sf] 5 . s'n :yfgLo tx / k| b ] z nfO{ ah] 6 ah]6df ;|f]t ck'u x'g] $ va{ %@
5}g . zf;g Joj:yfdf bnLo / To;df klg u'6 ljz]ifsf] xflnd'xfnL rnfpg]
ltg{ afFsL s'n C0fdWo] afXoeGbf ljlgof]hgdWo] !! va{ $! ca{ &* ljlgof]hg ug{k' g]{ ePsfn] ;+3;Fu ca{ &% s/f]8 ?k}ofF C0fdfkm{t\ k"lt{
ljs[lt b]lvPsf] 5 . /fHo Joj:yfdf Odfg / cf:yf af]ss ] fx?sf] eGbf ljrf}lnof cfGtl/s C0f sl/a !! ca{ ^) s/f]8 s/f]8 -@) k|ltzt_ rfn' vr{, # k'FhLut vr{sf] cfsf/ 36\b} uPsf] ug]{ nIo lnPsf] 5 . o;cg';f/
ju{sf] kx'Fr a9\bf hgtf k|tfl8t ePsf 5g\ . /fhgLlts ljs[lt 3fF6L 3fF6L;Dd ?k}ofFn] a9L 5 . va{ @ ca{ & s/f] 8 -!&=@% xf],Ú pgn] yk], …t/ ;fdflhs ;'/Iff, j}b]lzs C0faf6 @ va{ !@ ca{ &%
cfpg] u/L a9]sf] 5 . /fhgLlts bn ;Qfsf nflu s]lGb|t ultljlw eO/x]sf ut d+l;/;Dd !! va{ (* ca{ k|ltzt_ k'h F Lut / ljQLo Joj:yfsf C0fsf] ;fFjf–Aofh e'QmfgLnufot s/f]8 / cfGtl/s C0faf6 @ va{
5g\ . ;+;bLo Joj:yfdf hlt k6s, h'g txsf] r'gfj u/fP klg cfpg] kfq / $ s/f]8 cfGtl/s C0f / !! va{ nflu # va{ & ca{ $% s/f]8 - bfloTj ;+3n] dfq a]xf]g{'k5{ .Ú $) ca{ ;|f]t h'6fOg] ;/sf/L nIo
k|j[lQ log} x'g\ . h;sf] kl5Nnf] pbfx/0fsf] ?kdf /fli6«o ;efsf] lgjf{rgnfO{ &^ ca{ $$ s/f]8 afXo C0f ltg{ !&=%% k|ltzt_ 5'6\ofOPsf] 5 . kl5Nnf jif{df ;fj{hlgs C0f 5 . To;}n] rfn' cfly{s jif{df sl/a
lng ;lsG5 . afFsL 5 . ut k';;Dd ;/sf/n] ltg{ ljQLo Joj:yfkgsf nflu ljlgof]hg pRr b/n] al9/x]sf] 5 . ;f]xL qmddf ;f9] $ va{ ?k}ofF ;fj{hlgs C0f
of] ;a}sf] sf/s eg]s} ;+;bLo Joj:yf g} xf] . of] Joj:yf /x'~h]n ;+;b\df afFsL ;fj{hlgs C0f x]bf{ clxn] x/]s u/]sf] ah]6 k'FhLut vr{eGbf a9L kl5Nnf] kfFr jif{df dfq !# va{ & ylkg] lglZrt b]lvPsf] xf] . x/]s
ax'dtsf] v]n rln/xG5, h;sf sf/0f b]z / hgtf ;+;b\jfbL bn / ltgsf g]kfnLsf] efudf sl/a *@ xhf/ xf] . o;n] kl5Nnf jif{df /fHonfO{ ca{ ?k}ofF ;fj{hlgs C0f ylkPsf] jif{ ah]6sf] cfsf/ a9\b} uPsfn]
g]tfx?sf] lzsf/ eO/xG5g\ . To;sf/0f b]znfO{ cu|udgtkm{ n}hfg / hgtfnfO{ ?k}ofF a/fa/ C0f 5 . /fli6«o tYof+s C0fsf] ef/ a9\b} uPsfn] ;/sf/n] ;/sf/L k|ltj]bgn] b]vfPsf] 5 . o;n] ;fj{hlgs C0fsf] cfsf/;d]t a9\b}
;d[4 agfpg ;+;bLo Joj:yfsf] ljsNk vf]Hg}kg]{ ePsf] 5 . o;sf nflu sfof{non] ;fj{hlgs u/]sf] /fli6«o ljsf; lgdf{0fdf eGbf C0fsf] ;fFjf pQm cjlwdf x/]s jif{ cf};tdf ;f9] uPsf] 5 . o;f] x'Fbf ;fj{hlgs
g]kfn sDo'lg:6 kf6L{n] eg]sf] h:tf] b]zdf s:tf] zf;g Joj:yf sfod ug]{ / hgu0fgf )&* cg';f/ g]kfnsf] s'n e'QmfgLnfO{ a9L k|fyldstf lbPsf] @ va{eGbf a9Ln] ;fj{hlgs C0f C0fsf] ;fFjf e'QmfgL jflif{s j[l4b/
s:tf] zf;g k|0ffnL nfu" ug]{ eGg] ljifodf hgdt ;+ux| ug{s ' f] ljsNk 5}g . hg;+Vof @ s/f]8 (! nfv ^$ xhf/ k'li6 x'G5 . ut j}zfvb]lv cfGtl/s al9/x] s f] b] v fpF 5 . x/] s jif{ a9\b} uPsf] 5 . ;fgf] cfsf/sf] s'n
hgtfn] /f]h]sf] / vf]h]sf] zf;g Joj:yf / k|0ffnLn] dfq b]z / hgtfsf] d'lQm % ;o &* 5 . C0fn] afXo C0fnfO{ pl5g]sf] xf] . ;fj{hlgs C0f pRr b/n] al9/xFbf ufx{:Yo pTkfbg, Go"g c+zsf] s'n
;Dej 5 . cem} klg ;+;bLo kmf]xf]/L v]ndf clNem/x] b]z / hgtfsf] cl:tTjdfly of] hg;+Vofn] ut k';;Ddsf] ltg{ kl5Nnf s]xL jif{otf ;fj{hlgs klg ;/sf/n] To;sf] ;xL k|of]uaf/] ufx{:Yo art, cfoftdf cfwfl/t
;+s6 cfOkg]{ lglZrt 5 . afFsL ;fj{hlgs C0fnfO{ efu ubf{ C0fsf] ;fFjf–Aofh e'QmfgL bfloTj Wofg lbg g;Sbf /fi6˜«nfO{ C0fsf] /fh:j ;+/rgf / Go"g /fh:j ;+sng,
t;y{, b]z / hgtfnfO{ jt{dfg ;+s6af6 kf/ nufpg ;+;bLo Joj:yfaf6 pQm tYof+ s lgsflnPsf] xf] . lg/Gt/ ¿kdf a9\b} uPsf] / o; ef/ lbgfg'lbg a9\b} uPsf] cy{ljb\ j}b]lzs ;xfotfsf] sdhf]/ k|zf]rg
;Dej 5}g . ;fFRr} b]z / hgtfnfO{ jt{dfg ;+s6af6 d'Qm kf/L ;d[4 g]kfn / k';;Ddsf] ;fj{hlgs C0f g]kfnsf] jif{bl] v k'hF Lut vr{eGbf w]/} ljQ atfpF5g\ . Ifdtf Pjd\ k'FhLut vr{sf] Go"g
;'vL g]kfnL agfpg] eP tTsfn k|ultzLn /fli6«o ;/sf/ u7g u/L s:tf] zf;g s'n ufx{:Yo pTkfbg -hL8LkL_ sf] Joj:yfgdf w]/} ah]6 ljlgof]hg x/]s kl5Nnf jif{df cl3Nnf]df k| l tkmn h:tf sf/0fn] C0fsf]
Joj:yf / s:tf] zf;g k|0ffnL nfu" ug]{ eGg] ljifodf hgdt ;+ux| 3f]if0ff ug{k' 5{ cg'kftdf sl/a $$=#) k|ltzt ug{k' /]sf] cy{dGqL k|sfzz/0f dxtn] eGbf ;fj{hlgs C0fsf] j[l4b/ pRr lbuf]kgfdf c;/ kg]{ ;fj{hlgs C0f
/ hgdtn] /f]h]sf] zf;g Joj:yf / k|0ffnL nfu" u/] dfq jt{dfg tdfd ;d:ofsf] xf] . /fli6«o tYof+s sfof{non] ut atfP . …;fwf/0f vr{df klg k'h F Lut /x] s f] tYof+ s df b] V g ;lsG5 . Joj:yfkg sfof{non] hgfPsf] 5 .
;dfwfg x'G5 . b]znfO{ åGådf gw]s]nL hgtfsf] zflGtk"0f{ cfjfhsf] ;'g'jfO{
ub}{ zf;g Joj:yf / zf;g k|0ffnL kl/jt{g ug{ hgdt ;+ux| eGbf csf]{ s'g}
pQd / nf]stflGqs ljsNk 5}g . To;}n] ;/sf/n] tTsfn hgdt ;+ux| sf]
3f]if0ff u/L To;nfO{ sfof{GjGog ug{ k|ultzLn ;+oQ' m ;/sf/ u7g ug{' k5{ /
clvn -qmflGtsf/L_ /fd]5fksf] cWoIfdf ljj]s ;L
sf7df8f}F . clvn -qmflGtsf/L_ ( ut] ; Dd x' g ] @# cf} + /fli6« o qmflGtsf/L /fd]5fkn] ca k|To]s agfpg ljBfyL{x?nfO{ >d, cWog,
/fd]5fksf] !% cf}+ lhNnf ;Dd]ngn] ;Dd] n g eAo?kn] ;kmn kfg{ ljBfyL{x?sf] dg lhTg ;Sg] ul/ sfd cg';Gwfg, ;+3if{ / pTkfbg hf]8 lbg
hgdt ;+ux| dfkm{t\ hgtfn] /f]h]sf] zf;g Joj:yf / zf;g k|0ffnL nfu" ug{k' 5{ . ljj]s ;L sf]cWoIftfdf #! ;b:oLo /fd]5fk lhNnfsf] dxTjf]k"0f{ e"ldsf ug{k' g]{ atfP . cfu|x u/] .
cfhsf] cfjZostf, ;dosf] dfu / hgrfxgf klg oxL 5, r]tgf eof . lhNnf ;ldlt lgjf{lrt u/]sf] 5 .
h;sf] pkfWoIfdf ;ljtf ;L, ;ljgf
>lds ;d'bfosf] d'lQm ;L, ;rLjdf ;':df ;L, ;x;lrjdf
;f/bf ;L, /ldtf ;L, k|lbk ;L,
;dfhjfbaf6 dfq ;Dej k|lhgf ;L / sf]iffWoIfdf dlgtf
;Lnufot /x]sf 5g\ .
sf7df8f}F . >lds ;d'bfo df]rf{ bnfnju{sf] ;]jf u/]sf] 5, h;n] ubf{ pQm ;Dd]ngdf dGtJo /fVb}
g]kfnsf s]Gb|Lo ljefuLo k|d'v >lds ;d'bfodfly 7"nf] pTkL8g 5, k|d'v cltly g/]Gb| ;Ln] clxn]sf]
;Gtf];L ;Ln] >lds ;d'bfosf] d'lQm o;nfO{ /f]Sg ;dfhjfbL Joj:yf bnfn k'FhLjfbL lzIffn] >dhLlj
g]kfnL ljz]iftfsf] ;dfhjfbaf6 dfq clgjf{o rflxG5 .Ú hgtfsf] lxtdf x'g g;s]sfn] o;sf
;Dej x'g] atfPsL 5g\ . g]kfn pgn] ;dfhjfb k| f lKtsf] la?4 n8\g ;a} ljBfyL{x? tof/ x'g
sDo'lgi6 kf6L{ hfh/sf]6n] ljlxjf/ cfGbf]ngdf ;a} ;d'bfox?n] gnfu];Dd cfu|x u/]sf lyP . pgn] cfufdL /xg] ePsfn] ;a}hgf Jofks nfUg o;}u/L, pQm ;Dd]ngdf af]Nb} k"jL{ pQm ;Dd]ngdf D1 ;]qm]6/L ab|L
;do;Dd oxL lzIff g]kfndf /lx/x] cfu|x u/] . tfD;flnª Ao'/f] OGrfh{ bof/fd ;Ln] ;L, D2 ;]qm]6/L z+s/ ;L, ljBfyL{
g] k fn cfly{ s ?kn] 6f6 klN6g] , o;}u/L, pQm sfo{qmddf ljz]if clvn -qmflGtsf/L_ c? h:tf] k'h
F LjfbL s]lGb|o ;b:o ;'efif ;L / clvn
;fdflhs?kn] lavG8glt/ hfg] / cltlysf ?kdf af] N b} g] s kf ;+:sf/ / e|i6 k|j[lQdf /dfpg] g]kfn lzIfs ;+u7g /fd]5fk lhNnf
la1fg k|ljlwsf] ljsf; ug]{eGbf /fd] 5 fksf OGrfh{ OGb| ;Ln] ljBfyL{ n fO{ e| d df kfg] { ;+ u 7g cWoIf k|nfb ;Ln] ;d]t cfˆgf] wf/0ff
k'/ftg k|j[lQlt/ kmls{g] atfpFb} ;Dd]ngaf6 lgjf{lrt x'g] lhNnf gePsfn] cfk"mnfO{ lgtfGt km/s /fv]sf lyP .
Psh'6 eP/ n8\g cfu|x u/] . ;ldtLsf] sfFwdf b]z lgdf{0f ug{ 7"nf]
g]tf g/]Gb| ;Ln] kmfu'g ^ b]lv e"ldsf /xg] atfP . pgn] clvn clvn -qmflGtsf/L_ wflbªsf] cWoIfdf pb]z ;L
cGt/f{li6«o Plu|6s] k|bz{gL df3 !@ b]lv sf7df8f}F . clvn -qmflGtsf/L_
wflbªsf] @$ cf}+ lhNnf ;Dd]ngn]
;Ln] cfˆgf] ;+u7gn] cGo ;+u7gsf]
t'ngfdf ljBfyL{sf d'2f alnof] ?kdf
vn+ufdf …kl/jlt{t ;Gbe{df >lds >lds ;d'bfo dfq xf]Og >dhLlj ju{ sf7df8f}F . 5}7f}+ g]kfn Plu|6]sÚ ls;fgnfO{ k|bz{gL e|d0f u/fpg pb]z ;Lsf] cWoIftfdf @( ;b:oLo p7fPsf] bfaL ub}{ s]Gb|Lo ;ldltsf]
;d'bfosf] cj:yf / bfloTjÚ ljifo s;}sf] klg d'lQm gx'g] 7f]sj' f ul/g\ . df3 !@ b]lv !$ ut];Dd sf7df8f}s F f] ;xh x' g ] ePsfn] sf7df8f} F + d f lhNnf ;ldlt lgjf{lrt u/]sf] 5 . ult cg';f/ g} lhNnf ;ldltnfO{ klg
cfof] h gf u/] s f] cGt/lqmof o;}u/L, >lds ;d'bfo df]rf{ e[s'6Ld08kdf cfof]hgf x'g] ePsf] cfof]hgf ul/Psf] atfP . pQm gjlgjf{lrt ;ldltnfO{ jwfO{ cl3 a9\g lgb]z { g lbP .
sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg ub}{ pgn] o:tf] g]kfn blIf0f s0ff{nL Ao"/f]n] hftLo 5 . ldl8of :k] ; ;f] n ' ; G; / pgn] …5} 6 f} + g] k fn Plu| 6 ] s Ú lbb} g]skfsf kf]ln6Jo"/f] ;b:o ;Dd] n gdf g] s kfsf s] G b| L o
s'/f jtfPsL x'g . kf6L{sf] ;Nnfxsf/ lje]b ug]l{ j?4 s8f ;+3 + if{ ug]{ lg0f{o PlShla;g P08 6« ] 8 ;le{ ; ] ; k|bz{gLsf] cfof]hgf ug{' eg]sf] b]zsf cfhfb ;Ln] b]z lgdf0f{ ug]{ k|d'v k|ltlglw;d]t /x]sf wflbª lhNnf
;ldlt ;b:o ;d]t /x]sL ;Gtf];Ln] u/]sf] 5 . alb{ofsf] jf;u9Ldf Ol08ofn] ;+o'Qm ¿kdf …5}7f}+ g]kfn ljleGg If]qaf6 cfpg] ls;fg gjLg bfloTj g]skfsf] sfFwdf cfPsf] ;]qm]6/L, kf6L{sf] klZrd tfD;flnª
;dfhdf clxn] klg hftLo lje]bdf ljlxjf/ ;DkGg df]rf{sf] blIf0f s0ff{nL Plu|6]sÚ k|bz{gL ug{ nfu]sf] ldl8of k|ljlwsf] af/]df hfgsf/L lbg' /x]sf] atfP . pgn] Tof] lhDd] j f/L Jo"/f]sf cfly{s ljefu k|d'v l;h{g
sdL gePsf] / /fHon] lje]bnfO{ Jo"/f]sf] a}7sn] hftLo 5'jf5't / :k]; ;f]n;' g k|f=ln=sf k|aGw lgb]z{ s atfP . pgn] k|bz{gLdf s'v/' fkfng, cu| d f] r f{ d f /x] / k' / f ug{ gofF ;L, -clvn qmflGtsf/L_sf s]Gb|Lo
lgoGq0f ug]{ k|of; gu/]sf] atfOg\ . lje]b ug]l{ j?4 s8f ;+3if{ ug]{ lg0f{o l;h{n e§/fO{n] atfP . pgn] 5}7f}+ df5fkfng, afv|fkfng, ufO{e}F;L sfo{;ldltnfO{ z'esfdgf lbP . ;b:o Pjd klZrd tfD;flnª Jo"/f]
pgn] ;f]tL 36gfb]lv b]zsf ljleGg u/]sf] xf] . a}7sn] k|To]s lhNnf g]kfn Plu|6s ] k|bz{gLdf :jb]zL tyf kfng, 8]/Lnufot s[lifsf gjLgtd
7fpFdf clxn] klg >lds ;d'bfo :t/sf e]nf, ;Dd]ng ;DkGg ug]{ / ljb]zL sDkgLsf ;oeGbf a9L :6n cf}hf/, pks/0f, s]/fv]tL, yf]kf
dfly s'?/ dfgatf lj/f]wL ck/fwx? Jo" / f] :t/df kbflwsf/Lx?sf] /xg] atfP . pgn] ljz] i f u/L l;+rfO, ljiffbL/lxt s[lif cflbsf af/]df
ePsf] atfOg . pgn] cGt/ hftLo pkl:yltdf k|lzIf0f ug]{ lg0f{o u/]sf] s[ l if;DaGwL ef/t / rLgsf hfgsf/L k|fKt ug{ ;lsg] atfP .
ljjfx u/]s} sf/0f w]/} o'jfo'jtLx? 5 . a}7snfO{ g]skfsf s]Gb|Lo ;b:o sDkgLx¿sf] :6n /x]sf] pNn]v u/] . d]nfdf b]ze/af6 a9LeGbf a9L
ufpFaf6 lj:tflkt x'g]b]lv csfndf tyf alb{of lhNnf OGrfh{ lxdlzv/n] pgn] k|bz{gLsf] pb\3f6g s[lif pBdL cg';Gwfgstf{, ljBfyL{, ;+3
kl/jf/sf ;b:ox?sf] tgfjn] ;Daf]wg ub}{ ;dfhdf hftLo lje]bsf] tyf kz'kI+ fL ljsf;dGqL 8f=j]b/' fd ;+:yfsf k|ltlglwnufot cfd s[ifsx¿n]
cfTdxTof ug{' kg]{ cj:yfsf] ;[hgf cGTo ug{ ;+ljwfgdf ePsf] df}hb' f e';fnn] ug]{ sfo{qmd /x]sf] atfP . k|bz{gLdf cfw'lgs k|ljlwsf af/]df o;} u /L, gjlgjf{ l rt lhNnf OGrfh{ d]u]Gb| ;L, ;+u7gsf s]Gb|Lo
x'g] u/]sf] atfOg . pgn] o:tf tdfd sfg'gL Joj:yfnfO{ klg ;dfhdf pgn] of]eGbf cufl8sf k|bz{gL hfgsf/L lbg] cfof]hsn] hgfPsf] 5 . sfo{;ldltnfO{ ;+u7gsf s]Gb|Lo ;b:o /f]hL ;L, ;ljg ;L kf6L{sf
;d:ofx?sf] lgoGq0f /fHo alnof] k'¥ofpg' kg]{ / hgr]tgfsf] ljsf; e/tk'/ lrtjgdf u/] klg o; jif{ k|bz{gLdf sl/a @% xhf/eGbf sfof{no ;b:o;d]t /x]sf afudtL wflbª lhNnf ;ldlt ;b:o
ePkl5 dfq x'g] bfaL ul/Og . pgn] u/fpg' kg]{ atfP . df]rf{sf blIf0f s[lif If]qdf sfd ug]{ ;/sf/nufot a9Ln] cjnf]sg ug]{ ck]Iff /x]sf] / sdf08 OGrfh{ dbg ;Ln] kb tyf wgaxfb'/ ;L / klZrd tfD;fln+ª
elgg\ …/fHo bnfn 5, of] g]kfnL s0ff{nL Ao"/f]sf ;+of]hs andfg ;Lsf] ;/f]sf/jfnfx¿sf] Wofgfsif{0f u/fpg lgMz'Ns k|j]zsf] Joj:yf u/]sf] uf]klgotfsf] ;ky u|x0f u/fPsf lyP . Jo"/f] ;b:o ;'lgtf ;Lnufotn]
hgtfsf] lxtdf 5} g , o;n] cWoIftfdf a}7s a;]sf] lyof] . rfx] s f] atfP . pgn] b] z e/sf cfof]hsn] atfPsf] 5 . afudtL sdf08 OGrfh{ dbg z'esfdgf dGtJo /fv]sf lyP .
@)*) ;fn df3 !$ ut] cfOtaf/ 3

n]lggjfbL ;+u7gfTds l;4fGt / g]kfnsf sDo'lgi6x?


g]kfndf kl5Nnf lbgdf d'Vot
sDo' l gi6 /fhgLltdf ljleGg
ug{ ;lsg] cj:yf 5}g . p s] eG5
xf]Og, s] u5{ Tof] dxTjk"0f{ ljifo
k|efjsf/L x'G5 . n]lggn] Tolta]nfg}
;+u7gfTds l;4fGtsf?kdf sDo'lgi6
x'G5 . To;}u/L kf6L{ ;+u7g / g]tf
tyf sfo{stf{x?sf] sdhf]/Lsf af/]df
‘hgcfwfl/t kf6L{ lgdf{0f g}
;dfhjfbsf] klxnf] cfwf/’
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf kf]ln6 Jo"/f] ;b:o tyf klZrd n'lDagL
lsl;dsf ptf/–r9fjx? b]lvPsf xf] . ljZj ;a{xf/f ju{sf dxfg\ g]tf kf6L{sf] ;b:otfsf nflu lglZrt ;DalGwt ;ldlt cyjf dflyNnf] Jo"/f] OGrfh{ ;l~hj ;Ln] hgcfwfl/t kf6L{ lgdf{0f g} ;dfhjfbsf] klxnf] cfwf/
5g\ . d'Vot )$^ ;fnsf] /fhgLlts Enflbld/ n]lggn] sDo'lgi6 kf6L{ zt{x?;d]t tf]Sg'ePsf] kfOG5 . lgsfoaf6 cfnf]rgf x'G5 . Tof] ePsf] atfPsf 5g\ . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ klZrd n'lDagL Jo"/f]cGtu{tsf
kl/jt{gaf6 g]kfndf ax'bnLo ;+;bLo ;~rfngsf gLlt tyf l;4fGtsf] sDo'lgi6 kf6L{ s8f tyf kmnfd] cfnf]rgfnfO{ la/f]w geP/ ;'wf/sf lhNnf ;]qm]6/L, hgjuL{o ;+u7g / ljleGg df]rf{sf Jo"/f] ;+of]hsx?sf] ljz]if
Aoj:yfsf] k'g:yf{kgf ePkl5 z'? cfheGbf !)) jif{ cl3g} k|ltkfbg cg'zf;gdf /xg] ;+u7g ePsfn] nflu xf] eGg] 7fGg'k5{ . cfnf]rgf a}7snfO{ cfO{tjf/ ;Daf]wg ub}{ pgn] ;f] s'/f atfPsf x'g\ .
ePsf] sDo' l gi6 kf6L{ x ?sf] ug'{ePsf] lyof] . pxfFn] To;sf] n]lggsf] kf6L{nfO{ af]N;]les kf6L{;d]t vf;df tYodf cfwfl/t / ;'wf/fTds
e| i 6Ls/0fsf] cj:yf )^# sf] cEof; klg ug'e { of] / ;kmntf klg elgGYof] . pxfFn] cufl8 ;f/]sf Pa+ ;'emfjfTds x'g klg Tolts}
/fhgLlts kl/jt{gkl5 tLa| ePsf] k|fKt ug'{eof] . xfn;Dd klg ;f]xL sDo'lgi6 ;b:ox?sf nflu Go"gtd cfjZos /x] s f] 5 . To;} u /L
5 . d'Vot )%@ df z'? ePsf] l;4fGtsf cfwf/df sDo'lgi6 kf6L{x? zt{x?df kf6L{sf] gLlt tyf sfo{qmd sDo'lgi6 kf6L{df c;n g]tf r'Gg]
lalw klg cfkm\g} lsl;dsf] /x]sf]
8f= s]zj b]jsf]6f x'G5 . To;}n] n]lggn] kf6L{ ;+u7gdf
g]tT[ j rog ubf{ OdfGbfl/tf, ;lqmotf
jf lg/Gt/tf, ;dlk{t efjgf /
;+oQ' m hgcfGbf]ngsf] gLlt, ;+oQ' m df]rf{ / /rgfTds Ifdtf jf sfo{ bIftfdf
Wofg lbg' k 5{ eGg' e Psf] 5 . g]tf ;l~hj ;Ln] hgcfwfl/t kf6L{ lgdf{0fsf] nflu hgtfd} hfg] /
jfdkGyL Pstfsf] ;jfn, /fli6«otfsf]] k|Zg, n]lggjfbL ;+u7gfTds l;4fGtdf ;+u7g lgdf{0f g} d'Vo /x]sf]n] alnof] kf6L{ lgdf{0f ug{ hgtfdf hfg ;ft
hgjfbL s] G b| L otf, cfnf] r gf /
hgtGqsf ;DjGwdf, hghLljsfsf] ;jfn, cfTdfnf]rgf, g]tT[ j rogsf] ljlwsf]
lhNnfsf ;]qm]6/L, hgjlu{o ;+u7g / ljleGg df]rf{sf Jo"/f] ;+of]hsx?nfO{
lgb]z{ g lbP .
hflt, efiff / ;f+:s[lts ;d:ofsf] ;jfn, ;Gt'ngsf/L e"ldsf /x]sf] x'G5 .
g]kfndf sDo'lgi6 kf6L{sf] :yfkgf
pgn] g]kfnL hgtf k/lge{/tfaf6 u|l;teO{ rf}tkmL{ lg/f;f / s'07fsf]
uf]nrSs/df km;]sf] atfpFb} k/lge{/tf, lg/f;f / lxgtfjf]wsf kvf{nx?
;dsfnLg ljZj kl/l:yltnfO{ x]g{] ;jfn, ubf{ klg pk/f]St s'/fx?nfO{ Wofg
eTsfpFb} æqmflGtnfO{ ks8 / pTkfbgnfO{ a9fpFÆ sf] gLlt ckgfpFb}
lbOPsf] kfOG5 . cfGbf] n gsf]
;a{xf/f cGt/f{i6«jfbL lgi7fsf] ;jfn ljsf;sf nflu k[i7e"ld lgdf{0f ug]{ cfTdlge{/tfdf hf]l8g klg cfu|x u/] .
g]tf ;l~hj ;Ln] Pd;L;L h:tf /fi6«3ftL ;Demf}tf ub}{ cd]l/sL
/ sDo'lgi6 cfGbf]ngsf] cf/De,
cfhsf] g]kfnsf] sDo'lgi6 /fhgLltsf ljsf; / la:tf/ ug]{ sfo{df g]kfn ;fd|fHojfbsf] ;}Go cv8f lgdf{0f ub}{ g]kfnnfO{ o'qm]gsf] cj:yfdf k'¥ofpg
sDo'lgi6 kf6L{sf ;+:yfks dxf;lrj g]kfnsf bnfnx? Gjf/fgb]lvsf] an nufO{ nfluk/]sf]n] km]l/ Ps k6s
nflu w]/} dxTjk"0f{ dflgG5g\ . g]kfnsf sDo'lgi6x?n] Tof] Oltxf; / sd/]8 k'iknfnsf ljrf/x? klg cfTd;dk{0fjfbL bnfnx?sf lj?4 l;+uf] kf6L{ b'O{wf/] t/jf/ aGg' kg]{
atfP .
P]ltxfl;s b:tfa]hnfO{ cfh km]l/ kN6fP/ x]g{] / lrGtg dgg ug]{ xf] Tolts} ;fGble{s /x]sf lyP / 5g\
klg . jf:tjdf pxfFsf cjwf/0ffx? a}7sn] ækf6L{ ;+u7gnfO{ ;[b9[ / lj:tf/ u/f},+ /fHo if8\oGqsf] e08fkmf]/
eg] kf6L{nfO{ km]l/ ;zQm 9+un] cufl8 a9fpg ;lsg] cj:yf /x]sf] g]kfnL ;dfhnfO{ cfd"n / cu|ufdL u/f}+Æ eGg] d"ngf/fsf ;fy ;Grflnt *) lbg] cleofgnfO{ a:tL :t/;Dd}
Jofks agfpg], /fi6«3ftL Pd;L;L ;Demf}tf, n3'ljQsf] HofbtL, ld6/
;fdflhs kl/jt{ g sf] lbzfaf] w
5 . k'iknfnn] cl3 ;fg{' ePsf] sDo'lgi6 kf6L{ / o;sf] sfo{k4lt, u/fpg] ljZjsf] qmflGtsf/L bz{g, Aofh]x?sf] cj}w wGbf, j}+ssf] rsf]{ Aofhb/sf lj?4 lg/Gt/ ;+3if{ ug]{
ljrf/, l;4fGt cyf{t dfn]dfjfbdf lg0f{o u/]sf] 5 .
g]kfnL hgcfGbf]ng M Ps ;dLIff / g]kfnL k|ultzLn a'l4hLljx?n] cfwfl/t g]kfnsf] lalzi7 ef}lts klZrd n'lDagL Jo"/f]df & lhNnfx? /x]sf 5g\ . g]skfsf s]lGb|o k|ltlglw
kl/l:ylt cg'?ksf cjwf/0ffx? x'g\ ;ldltsf ;b:o tyf ;ft lhNnfsf ;]qm]6/L, hgjlu{o ;+u7g / ljleGg
;fdflhs kl/jt{gdf v]Ng'kg]{ e"ldsfh:tf b:tfj]hx? cfh klg plQs} / g]kfnsf] sDo'lgi6 cfGbf]ngsf] df]rf{sf Jo"/f] ;+of]hsx?sf] pkl:ylt /x]sf] lyof] . a}7ssf] ;Grfng g]skfsf
dxTjk"0f{ /x]sf 5g\ . pxfFn] Tolta]nfg} g]tf xf]Og, gLlt k|wfg x'G5 ljsf; / ;d[l4 tyf cfd"n cu|ufdL
kl/jt{gsf lgldQ tL ckl/xfo{ klg
s]lGb|o ;b:o tyf k"jL{ slknj:t' lhNnf OGrfh{ ;'lgn ;Ln] u/]sf lyP .
– /fh]Gb| /fjt If]qL
eGg] dfGotf ljsl;t ug{' ePsf] lyof] . cfh g]tf k|wfg aGb} uPsf /x]sf 5g\ .
‘jt{dfg /fhgLlts ;+s6sf] lgsf;
g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ lalwjt
g]kfnsf sDo'lgi6 kf6L{x?n] pk/f]St s'/fsf] klg :d/0f ug'{ h?/L :yfkgf ug]{ tof/L ;Fu;Fu} g]kfnL
g] k fnL ljz] i ftfsf] ;dfhjfb’
qmflGtsf] d" n af6f] / o;sf]
5 . g]kfnsf sDo'lgi6 kf6L{x? ljrf/af6 sdhf]/ x'bF } uPsfn] rl/qsfaf/]df k'iknfnn] ljrf/ sf7df8f}F . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf kf]ln6 Ao"/f] cfwf/ ;Ln] clxn]sf]
lgdf{0f ug{ yfNg'ePsf] b]lvG5 . pxfFn] ;+s6k"0f{ /fhgLlts ;+s6sf] lgsf; g]kfnL ljz]iftfsf] ;dfhjfb ePsf]
;+u7gfTds ?kdf klg sdhf]/ ePsf x'g\ . ;a} sDo'lgi6 kf6L{, ltGsf g]kfnL hgcfGbf]ngsf] lbzfsfaf/]df atfPsf 5g\ . g]skf pQ/ afFs]n] ;f]daf/ sf]xnk'/df cfof]hgf u/]sf]
hg ;+u7g / x/]s ;b:ox?n] cf–cfkm\gfaf/]df lrGtg\ dgg\ u?g\ . cufl8 ;fg'{ePsf k|:tfjgfx? w]/}
dxTjk"0f{ /x]sf 5g\ . pxfFn] ju{
…at{dfg /fhgLlts ;+s6sf] lgsf; g]kfnL laz]iftfsf] ;dfhjfbÚ ljifos
cGt/lqmof sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg ub}{ g]tf cfwf/n] ;+s6sf] lgsf; g]kfnL
To;}af6 x/]s ;d:of ;dfwfgsf pkfox? kQf nfUg] 5g\ . laeflht s'g} klg ;dfhdf ;dfh ljz]iftfsf] ;dfhjfb ePsf] atfPsf x'g . pgn] g]kfndfly lbgfg' lbg
ljsf;sf] qmdnfO{ cufl8 a9fpg] / a9\b} uPsf] ;fd|fHojfbL x:tIf]kaf6 b]znfO{ d'Qm ug{ g]kfnL laz]iftfsf]
hgo'4, h;n] lbPsf gf/f / )^# ;~rflnt, kl/rflnt x'g] u/]sf 5g\ dfGg], kf6L{sf] lglZrt ;+u7gdf a;]/ To;nfO{ qmflGtsf/L ?kfGt/0f ug]{ ;dfhjfb Psdfq ljsNk ePsf] bfaL u/] .
kl5sf] sltko ;d"xx?sf] kl5 eGg] ul/G5 . t/ sltko To;cg';f/ sfd ug]{ / kf6L{nfO{ lgoldt?kdf k|Zgdf ;xL dfS;{jfbL–n]lggjfbLx?sf] g]tf cfwf/n] clxn]sf] ;+s6 bnfn k'FhLjfbLsf sf/0f cfPsf] atfpFb}
x6fOsf sf/0f sDo'lgi6 kf6L{x?nfO{ kl/rflnt gePsf] cj:yf klg 5 . n]aL ltg]{ eGg] /x]sf] 5 . n]lggn] l;4fGt / Aojxf/ k|i6?kdf ju{ bnfn k'hF Ljfbsf] cGTo ljgf ;fd|fHojfbL x:tIf]k aGb gx'g] atfP . pgn]
ljleGg wf/fdf laeflht u/]sf] 5 / To;}n] cfhsf ;Gbe{df d'Vot k| l tkfbg u/] s f ;+ u 7gfTds ;+3if{df cfwfl/t x'gk' 5{ eGg] s'/fdf b]znfO{ cu|udglt/ lng b]zsf jfdkGyL sDo'lgi6, nf]stflGqs u0ftGqjfbL
cGof]nx? tLa|?kn] a9]/ uPsf 5g\ . g]kfnsf qmflGtsf/L wf/sf sDo'lgi6 l;4fGtsf tLgj6f cfwf/x? klg laz]if hf]8lbPsf] kfOG5 . To;}u/L
d'Vot sDo'lgi6 /fhgLlt cfkm}Fdf kf6L{x?n] n]lggjfbL ;+u7gfTds /x]sf 5g\ . h;df kf6L{df hgjfbL ;+o'Qm hgcfGbf]ngsf] gLlt, ;+o'Qm
ljrf/sf] /fhgLlt xf] . h;sf] x/]s l;4fGt ckgfpg' klg h?/L 5 eg] s]Gb|Lotfsf] /fd|f] cEof; ePsf] df]rf{ / jfdkGyL Pstfsf] ;jfn,
s'/fnfO{ x]g]{, a'em\g] / kl/rfng To; cfwf/df cfkm\gf] kf6L{ ;+u7gsf] x'gk' 5{ eGg] /x]sf] 5 . h;df hgjfb /fli6« o tfsf] ] k| Z g, hgtGqsf
ug]÷ { u/fpg] cfkm\g} ljZjJofkL d"No, hfFr k8\tfn ug'{ klg Tolts} h?/L / s]Gb|Lotfsf] tfnd]n s;/L ug]{ ;DjGwdf, hghLljsfsf] ;jfn, hflt,
dfGotf / cfbz{x? /x]sf 5g\ . 5 . vf;df n]lggjfbL ;+u7gfTds eGg] s'/fx? klg /x]sf 5g\ . pSt efiff / ;f+:s[lts ;d:ofsf] ;jfn,
To;cg';f/ kf6L{df kl/dfh{g ug{ l;4fGt hgkIfLo /fhgLlt ug{ rfxg] l;4fGtn] hgjfbljgf s]Gb|Lotf ;dsfnLg ljZj kl/l:yltnfO{ x]g{]
k|of; ug]{ xf] eg] km]l/ g]kfnsf] ;a} /fhgLlts bnx?n] ckgfpg' lg/+s'z x'g] / s]Gb|Lotflagf hgjfb ;jfn, ;a{xf/f cGt/f{i6«jfbL lgi7fsf]
sDo'lgi6 cfGbf]ng h'?Ss p7\g] 5 . pko' S t x' G 5 . cfheGbf !)) c/fhstfjfbdf hfg] ljifodf ;jfn cfhsf] g]kfnsf] sDo'lgi6
sDo'lgi6x?n] ckgfpg] eg]sf] dfn]df jif{eGbf cl3 n]lggn] cufl8 ;f/]sf] hf] 8 lbOPsf] 5 . s] G b| L otflagf /fhgLltsf nflu w] / } dxTjk" 0 f{
bz{gsf ;fy} n]lggjfbL ;+u7gfTds ;+u7gfTds l;4fGtsf] cfh;Dd klg kf6L{sf ljleGg ;ldlt÷;+u7gx? dflgG5g\ . g]kfnsf sDo'lgi6x?n] Tof]
k4ltg} xf] . ljrf/jfg kf6L{x?n] unt Tolts} dxTj /x]sf] 5 . h'g l;4fGtn] 7Ls 9+un] kl/rflnt x'bF g} g\ . lsgls Oltxf; / P]ltxfl;s b:tfa]hnfO{
ljrf/nfO{ lg/Gt/ ;RofpFb} cufl8 sDo'lgi6 kf6L{ n8fs', /rgfTds / s]Gb|Lotf eg]sf] sDo'lgi6 kf6L{sf] cfh km]l/ kN6fP/ x]g{] / lrGtg dgg / b]zeQm zlQmx? Pstfj4 eP/ g]kfnL ljz]iftfsf] ;dfhjfb k|fKt ug]{
a9\ g ' kb{ 5 . sd/] 8 dfcf] n ] qmflGtsf/L x'g'kg]{ dfGotfdf hf]8 cg' z f;gsf] s' / f klg xf] . ug]{ xf] eg] kf6L{nfO{ km]l/ ;zQm 9+un] af6f]df nfUg'kg]{ wf/0ff /fv] .
eGg'ePsf] klg 5 …hxfF s'rf] k'Ub}g, lbPsf] 5 . n]lggjfbL ;+u7gfTds :jtGqtfsf] vf]hL ubf{ cg'zf;gsf] cufl8 a9fpg ;lsg] cj:yf /x]sf] cGt/lqmof sfo{qmddf g]skfsf s]Gb|Lo ;b:o tyf blIf0f s0ff{nL Ao'/f]
ToxfF sl;+u/ afFsL /xG5 .Ú h;/L l;4fGtn] hgjfb / s]Gb|Lotfsf kfngf ePg eg] To;n] cg'zf;gnfO{ 5 . k'iknfnn] cl3 ;fg{' ePsf] OGrfh{ ;+ud ;Ln] g]kfnL ljz]iftfsf] ;dfhjfb g} b]zsf] ;+s6sf] lgsf;
xfdL xfd|f] 3/ cfFug / s/];f jl/k/L ljifox?sf] JofVof;lxt s8\ofOsf sdhf] / agfpg] sfd ub{ 5 . sDo'lgi6 kf6L{ / o;sf] sfo{k4lt, ePsf] atfP . pgn] g]skfsf] kxndf dfq ;dfhjfbL df]rf{ ag]sf] lhls/
x/]s lbg laxfg s'rf] nufpFb5f}+ . ;fy To;sf] sfof{Gjogdf hf]8;d]t s]Gb|Lotfsf] k|Zgdf hgjfbsf] k|of]u g]kfnL hgcfGbf]ng M Ps ;dLIff / ub}{ ;dfhjfb ;a} sDo'lgi6x?n] d'Vo nIo agfpg' kg]{ atfP .
To;}u/L xfd|f] …;+u7gfTds 3/Ú lbPsf] 5 . o;nfO{ s8f klg h?/L x'G5 . To;}n] sDo'lgi6 g] k fnL k| u ltzLn a' l 4hLljx?n] sfo{qmddf g]skf -PsLs[t ;dfhjfbL_ afFs] lhNnf OGrfh{ czf]s
kf6L{df klg s'rf] nufpg] k|aGw cg'zf;gsf?kdf ;d]t x]gu{] l/Psf] kf6L{df s'gk} lg ;b:o ;w}+ ;+u7gsf] ;fdflhs kl/jt{ g df v] N g' k g] { sf]O/fnf, g]skf -dfcf]jfbL s]Gb|_ sf gu/ OGrfh{ ca/fh v8\sf, Pdfn]
ug'k{ b{5 . Tof] eg]sf] kf6L{ dfn]dfjfbL 5 . n] l ggjfbL ;+ u 7gfTds dftxtdf /xG5 eGg] dfGotf /x]sf] e"ldsfh:tf b:tfj]hx? cfh klg g]tf nId0f ad, 1fgHof]lt SofDk;sf k|d'v dl0fk|;fb u}/]n] cf–cfˆgf]
ljrf/cg' ; f/ rn] s f] 5÷5} g / l;4fGtcg' ; f/ JolQm ;+ u 7gsf] x'G5 . To;}u/L ax'dtsf] lg0f{o plQs} dxTjk"0f{ /x]sf 5g\ . pxfFn] wf/0ff /fVb} ;dfhjfb g} d'Vo ePsf] atfPsf lyP . pgLx?n] g]skfsf]
n]lggjfbL ;+u7gfTds k4ltcg';f/ clwg:y x'G5, cNkdt ax'dtsf] ljgfzt{ cNkdtn] dfGg} kb{5 . Tolta]nfg} g]tf xf]Og, gLlt k|wfg kxndf g]kfnL ljz]iftfsf] ;dfhjfb af/]df jx; ;+rfng ul/g' ;s/fTds
rn]sf] 5÷5}g eGg] lg/Gt/ hfFr clwg:y x'G5, tNnf] ;ldlt dflyNnf] sDo'lgi6 kf6L{x?df cfTdfnf]rgf x'G5 eGg] dfGotf ljsl;t ug{' ePsf] ePsf] l6Kk0fL ub}{ o;nfO{ ufpF–ufpF;Dd lng'kg]{ ;'emfj lbPsf lyP .
k8\tfn ug]{ k|aGw ug'{ xf] . kf6L{ ;ldltsf] clwg:y x'G5, kf6L{sf / cfnf]rgfsf] l;4fGtnfO{ klg lyof] . cfh g]tf k|wfg aGb} uPsf pgLx?n] sfo{qmdsf] cfof]hgf u/]sf]df g]skfnfO{ wGojfb ;d]t lbP .
;+u7gsf qmddf 3d08, lzlyntf ;Dk"0f{ ;ldltx? s]Gb|Lo ;ldltsf] bx|f;] uF klqmg' cyf{t ckgfpg' h?/L g]kfnsf sDo'lgi6 kf6L{x?n] pk/f]St g]skf pQ/ afFs] lhNnf OGrfh{ /0flbk ;Lsf] cWoIftf, lhNnf ;]qm]6/L
/ s'g} df}sf kfpgf;fy /fhgLltdf clwg:y x' G 5g\ , s] G b| L o ;ldlt x'G5 . sDo'lgi6 kf6L{df ;b:ox?n] s'/fsf] klg :d/0f ug'{ h?/L 5 . sNkgf ;Lsf] :jfut dGtJodf ;DkGg sfo{qmdsf] ;+rfng ;]v/ ;Ln]
clgR5f a9\g ;S5 . oz, cf/fdsf] dxflwj] z gsf] clwg:y x' G 5 / cfkm\gf sdhf]/L / ;d:ofx?sf] g]kfnsf sDo'lgi6 kf6L{x? ljrf/af6 u/]sf lyP . sfo{qmddf ljleGg uLt ;+uLt ;d]t k|:t't ul/Psf] lyof] .
rfxgf / cga/t sl7g hLjgk|lt dxflwj]zg ;Dk"0f{ kf6L{ ;b:ox?sf] cfkm}Fn] ;dLIff u/]/ a}7sdf atfpFg] sdhf]/ x'bF } uPsfn] ;+u7gfTds ?kdf
c?rL klg a9\g ;Sb5 . kl5Nnf]
;dodf t g]kfndf d'vn] qmflGtsf/L
clwg:y x'G5eGg] /x]sf] 5 . o;/L
n] l ggjfbL ;+ u 7gfTds l;4fGt
lalwnfO{ cfTdfnf]rgfsf] l;4fGt
elgG5 . s'g} klg s'/fsf] cfTdfnf]rgf
klg sdhf]/ ePsf x'g\ . ;a} sDo'lgi6
kf6L{, ltGsf hg ;+u7g / x/]s af6f] sf6\bf h]af| qml;ªaf6
/ Jojxf/n] k|ltqmflGtsf/L x'gx] ?sf] sDo'lgi6 kf6L{n] dfq geP/ cGo ul/;s]kl5 p;n] To;nfO{ km]l/ ;b:ox?n] cf–cfkm\gfaf/]df lrGtg\
;+Vof klg pNn]Vo 5 . To;}n] s;}n]
d'vn] eg]s} cfwf/df p;sf] d"Nof+sg
/fhgLlts bnx?n] klg ckgfpg
;s]sf] v08df kf6L{ lbuf], bl/nf] /
gbf]xf]¥ofO{ cufl8 a9\5 / c;n
sDo'lgi6 aG5 eGg] dfGotf /x]sf]
dgg\ u?g\ . To;}af6 x/]s ;d:of
;dfwfgsf pkfox? kQf nfUg] 5g\ . dfq af6f] sf6f}+ .
4 @)*) ;fn df3 !$ ut] cfOtaf/

oftfoftsf sd{rf/L / 6«flkms k|x/L laSbf ;/sf/sf] gLlt ‘wf]tL g 6f]kL’ Û


sfg'gsf] gh/df 3'; lbg] / lng] 5f]8]/ nfOg a:g hfG5g\ t < sfuhft r] s ub} { g . olb r] s 6«flkms k|x/LnfO{ @) jif{] ;jf/L ;fwg 5 . k|flndf uPklg n]aL p7fpg] sfo{ 5 .Ú pgLx?sf] egfOsf] ;f/
b' j } ck/fwL x' g \ . n] v gbf; / uf8L gn}hfg'sf] csf]{ sf/0f xf] ul/xfNof] eg] kfFr ;o ?k}ofFsf] rL6 lsg g;dft]sf] eg]/ k|Zg u¥of] eg] /f]lsPsf] 5}g\ . k|flnx?n] Pp6f a'lemxflnof] . 3'; v'jfPg\ eg] 6«flkmsn]
larf} l nofdfkm{ t \ oftfoft yf]qf / k'/fgf . uf8Lsf] l;;f km'6s ] f], sf6\5 . ls kfFr ;o 3'; lbg'k5{ .Ú clwsf+z lg0f{oaf/] hfgsf/L g} uf8Laf6 b}lgs cf7 ;ob]lv !% ;o xfdLnfO{ ;dfT5 eg]/ pgLx? d'vfd'v
Joj;foLx?n] uf8L g} gnlusg x]8nfO6 / ;fO6nfO6 sfd gnfUg], ;/sf/sf] @) jif]{ gLltaf/] k|Zg gePsf] atfpF5g\ . sltko 6«flkms ?k}ofF;Dd n]aL p7fO/x]sf 5g\ . of] eG5g\ . oftfoft Joj;foLn] k};f,
hfFrkf; / w'Fjfkf; ul//x]sf 5g\ . ;L6 efFlRrPsf], em\ofn gePsf], 6fo/ ubf{ pgsf] 7f8} eg], …6«flkmsn] k|dv' sf] lgb]z{ g gcfP;Dd cfk"mx?n] k};f sxFf vr{ u5{g\ < eGg] t :ki6 k|x/L k|zf;g / /fhgLlts bnsf]
uf8Lsf] An'a'sdf tLg xhf/ ?k}ofF lvPsf], Ol~hg lau|]sf] x'G5 . To:tf ;dfTb}g, Sof/] .Ú o;af6 s] k'li6 ;dfTg gldNg] eGb} plDsG5g\ . 5 . 6«flkms 3'; v'jfpg], /fHonfO{ cf8df hgtfsf] Hofg hf]lvddf
xfn] / oftfoft Joj;foLx?n] uf8Lsf] hfFrkf; klg x'bF g} ,\ w'jF fkf; x'G5 eg] 6«flkmsn] kfFr ;o ?k}ofF ;/sf/n] uf8Lsf] sfuhft r]s ug]{ ltg{k' g]{ /fhZj ltg]{ / uf8L / ofq'sf] xfn]sf 5g\ . lbgx'F eO/x]sf] b'36{ gfsf]
n]vgbf; / larf}lnofnfO{ lbG5g\, klg x'bF g} \ . pN6} dd{t ug{k' g]{ ePkl5 vfFb} uf8L 5f]l8/x]sf] 5 . otf, clwsf/ 6«flkmsnfO{ lbPsf] 5 . t/, aLdf ug]{ k};f oxL xf] . Pp6f k|flndf k|d'v sf/0f yf]qf uf8L x'g\ . yf]qf
ltgn] b'O{ ;o ?k}ofF /fhZj lt5{g\ . oftfoft Joj;foLn] 3';sf] af6f] 6\ofS;L rfnsx? klg ToxL eG5g\ . 6«flkms cfkm\gf] sfdk|lt clnslt klg @) j6f dfq uf8L 5 eg] lbgsf] uf8Ln] kmfn]sf] w'Fjfsf sf/0f dfgj
afFsL @* ;odWo] cfwf cfk"mnfO{ cKgfpF5g\ . yf]qf uf8L 8\oflDkª ug{, 6«flkmsn] sfuhft r]s gug]{ / r]s lhDd]jf/ 5}g\ . ls t 3fd tfk]/ cf7 ;osf] b/n] !^ xhf/ ?k}ofF :jf:Yodf uDeL/ c;/ k'lu/x]sf] 5 .
/fV5g\, cfwf oftfoftsf sd{rf/Lsf] /+u/f]ug ug{ / dd{t ug{nfO{ nfvf}+ a:5g\, ls ukm 7f]s]/ . k|i6 ?kdf p7\5 . !% ;osf] b/n] Pslbgd} #) ;/sf/ oftfoft Joj;foLsf]
efudf k5{ . oftfoftsf sd{rf/Ln] ?k}ofF vr{ x'G5 . Psflt/ nfvf}+ eGg] xf] eg] clxn]sf 6«flkmsx? lgs} xhf/ ?k}ofF x'G5 . ;fd'Gg] nfrf/ 5 . g]kfn cfon
3'; vfP/ uf8L r]shfFr g} gu/Lsg ?k}ofFsf] vr{ csf]l{ t/ uf8L agfpgsf g} nhfn' eP . pgLx?nfO{ sfuhft lbgdf t oqf] k};f x'G5 eg] lgudn] k6sk6s OGwgsf] d"No
An'a'sdf hfFrkf; ePsf] k|dfl0ft nflu dlxgflbg nfU5 . Tolta]nfsf] r]s ug]{ nfh nfU5 . dlxgfdf slt p7\5 < jif]g{ L k|flnx?n] 36fO;Sof] . vf]O t ef8f 36fPsf] <
ul/lbG5g\ . xl/of] :6Ls/sf] xsdf sdfO{ /f]lsG5 . clg s;n] agfpg] d'ns ' df e|i6frf/ a9\g' / /fhZj slt p7fpF5g\ < ;/sf/L sd{rf/LnfO{ OGwgsf] efp a9\g]lalQs} oftfoft
klg ToxL g} 5 . %) ?k}ofF /fhZj, uf8L < tLg xhf/ ?k} o fF lt/] / gp7\gs ' f] k5fl8 ;/sf/L sd{rf/Lsf] 3'; v'jfpg], /fhgLlts bnnfO{ rGbf Joj:yf ljefun] ef8f a9fOxfN5,
@( ;o %) ?k}ofF afF8Lr'F8L vfG5g\, hfFrkf; / w'jF fkf; NofpFbf uf8L xft 5 . pgLx? 3';df laSbf d'n's lbg], u'08f kfNg] oxL k};faf6 xf] . 36\bf df}gwf/0f u/]/ a:5 . ljefusf
oftfoftsf sd{rf/L / larf}lnof . js{;kdf n}hfg'k/]g\ . gfh's cj:yfdf k'us ] f] 5 eg] sfg'g oftfoftsf g]tfx?sf] csf]{ sdfOsf] l8hLb] l v lnP/ sd{ r f/L;Dd
uf8L gnlusg s;/L hfFrkf; dd{tafkt nUg] vr{ aRof], sfof{Gjog x'g ;s]sf] 5}g\ . xfd|f] ;|f]t /f]8 sAhf xf] . logLx?n] /f]8 oftfoft Joj;foLsf] kIfdf 5g\ . 3fd
/ w'Fjfkf; x'G5 < uf8Lsf] cj:yf sdfO klg /f] l sPg\ . oftfoft b]zsf] ;/sf/L sd{rf/LnfO{ s] efsf], a]lr/x]sf 5g\ . gofF uf8L xfNg] tfk]/ lbg s6fpF5g\ t/ cg'udgdf
7Ls 5, Ol~hg 7Ls 5, k|b"if0f Joj;foLx?n] cfkm\gf] kmfObfsf nflu cg';f yfkf hlt tna a9fPklg k'Ub}g\ . hlt wgL;Fu b'[O{b]lv !% nfv lng] clg lgl:sb}gg\ . JolStut :jfy{ kl/k"lt{
sltsf] u5{ < d]l;gn] r]shfFr u/]/ sfg'g g} xftdf lnPsf 5g\ . clxn] ul/xfn]klg kfFr ;o ?k}ofF lnP/ ;]jf;'ljwf lbPklg pgLx?sf] lrQ af6f] a]Rg] . hgtfn] lt/]sf] s/n] ug{tkm{ ;/sf/L sd{rf/Lx? nfUbf
dfq xl/of] :6Ls/ lbg ldN5 . t/, klg yf]qf, k'/fgf, saf8L uf8L af6f]df 5f]l8lbg] pgLx? atfpF5g\ . clxn] el/Fb}g . ;/sf/n] h]hlt u/]klg agfPsf] af6f] n fO{ oftfoftsf d'ns ' nfO{ kfOnfkfOnfdf 3f6f ePsf]
oftfoftsf sd{rf/L 3';df las]kl5 u'l8/x]sf 5g\ . To:tf uf8Ldf ofq' 8\o'6Ldf v6fOPsf 6«flkms k|x/LnfO{ pgLx?n] 3'; vfg 5f]8b\ g} g\ eGg] g]tfx?n] sdfOvfg] efF8f] agfPsf 5 . af6f]df @( jif{ s6]sf uf8L
P]gsfg'g …wf]tL g 6f]kLÚ x'g' :jfefljs} u'Gb|s
' vfFbe ] m}+ vfFb/] s'bfpF5g\ . ;jf/L @) jif]{ ;jf/L ;fwg x6fpg] ;/sf/sf] k|dfl0ft eO;s]sf] 5 . ;/sf/L 5g\ . c6f]zf]?d;Fu klg sldzg lgjf{w ?kdf x'FOls/x]sf] 5 . tL
xf] . otf, uf8L af6f]df ofq' af]s]/ ;fwgx? w'Fjfsf] d':nf] km\Fofs]/ lg0f{oaf/] hfgsf/L gePsf] rfnsx? sd{rf/Lx? 3':ofxf gx'g] xf] eg] /fhZj p7fpF5g\ . oftfoftsf g]tfx?;Fu k};f uf8Ln] !) jif{b]lv /fHonfO{ /fhZj
u'l8/x]sf] x'G5 ptf hfFrkf; / bf}l8/x]sf x'G5g\ . uf8Ln] w'jF f kmfn]sf] g} atfpF5g\ . pgLx?n] An'as
' x]l/xfn] p7\gs ' f ;fy} sfg'g sfof{Gjog x'GYof] . g} k};f 5 . dGqLb]lv lnP/ ;/sf/L lt/]sf] 5}g . pgLx?n] sdfO/fv]sf
w'jF fkf; x'G5 . oftfoft Joj;foLx? / yf]qf, saf8L b]Vbf hfFrkf; / klg btf{ ldlt gx]g{] rfnsx?sf] egfO oftfoft Joj;foLx? 6«flkmsnfO{ rL6 sd{rf/L kfNg dHhfn] k'U5 . 5g\ t/ /fHon] ;'sf] /fhZj kfPsf]
eG5g\, …uf8L lnP/ oftfoft sfof{no w'Fjfkf; gePsf]h:tf] b]lvG5 . t/, 5 . k|To]s ;fn ;/sf/L sd{rf/Lsf] sf6\g glbg] cleofgdf 5g\ . kfFr jftfj/0f ljefusf dxflgb]{zs 5}g\ . /fhZj gpl7sg ;/sf/n]
uof] eg] lbg Tot} laT5 . Tof] lbg cufl8sf] l;;fdf xl/of] :6Ls/ 6fF;s ] f] tna a9\5 . ah]6 efif0f NofpFbf ;o ?k}ofF vNtLdf xfn]/ pgLx? plDsg] lzjnfn ltjf/LnfO{ cfh;Dd s;}n] sxFfaf6 ;/sf/L sd{rf/LnfO{ tna
sdfO{ x'bF g} \ . To;}n] larf}lnofdfkm{t\ x'G5, An'a'sdf hfFrkf; k|dfl0ft ;/sf/n] tnaeQf a9fpF5g\ . ub{5g\ . af6f]df b]v]sf 5}gg\ xf]nf . g pgL v'jfpg] < 6«flkms k|x/Lsf] sfd
sfd u/fpg} 7Ls 5 .Ú x'g klg xf], ul/Psf] x'G5 . /Tgkfs{l:yt af ! t} k lg, ;/sf/L sd{ r f/LnfO{ 6«flkmsn] rL6 sf6\of] eg] t km]l/ cfk"m uf8Lsf] 58\s] r]shfFr ug{ 5n{ª\u eO;s]sf] 5 . sfg'gn] @)
Pp6f uf8Ln] lbgdf kfFr xhf/b]lv h ^#@^ gDa/sf] lgnf] dfOqmf]a;sf k'u]sf] 5}g\ . oftfoft / 6«flkmssf 6«flkms sfof{no hfg'k¥of] . Ps lgl:sG5g\ g sd{rf/L v6fpF5g\ . jif{ s6]sf uf8L af6f]df rNg gkfpg]
%) xhf/ ?k}ofF cfDbfgL u5{ . clg rfnsnfO{ ;f]4f pgn] eg], …d]/f] uf8L sd{rf/Ln] clxn] klg 3'; vfg lbgsf] sdfO …n;Ú x'g] ef] . oftfoft oftfoft Joj;foL v'n]cfd eG5g\, eg]sf] 5 . oBlk, 6«flkmsn] ;dfTg
oftfoft Joj;foL sxFf Toqf] cfDbfgL @$ jif{ k'lu;s]sf] 5 . 6«flkmsn] 5f]8]sf] 5}gg\ . af6f]df ple/x]sf] ;ldlt vf/]h u/]/ k|fln agfOPsf] …k};f gv'jfP Joj;fo rnfpg ufx|f] ;s]sf] 5}g\ .

>lds df]rf{åf/f afh'/f cbfntsf] cfb]zk|lt uDeL/ Wofgfsif{0f :yfgLoaf;Lx?df xflb{s cg'/f]w
sf7df8f}F . >lds ;d"bfo df]rf{ g]kfn 3/df hj{h:tL anfTsf/sf] k|of; u/]sf] anfTsf/sf] cf/f]k nfu]sf h+ul;+x
;]tL Ao"/f]n] jfh'/fsL ue{jtL dlxnf / 36gf pgsf >Ldfg ?krGb ;'gf/n] a'9fnfO{ klg kqmfp u/]sf] 5 .
;'zLnf ;'gf/dfly anfTsf/sf] k|of; ug]{ b]vk] l5 a'9fdfly ;fdfGo s'6lk6 ePsf] lj1lKtdf elgPsf] 5– …kLl8t kIf § hGd, d[To', ljjfx, a;fO;/fO, ;DaGw ljR5]bh:tf
hul;+x a'9fn] bfo/ u/]sf] d'2fdf kLl8t lj1lKtdf pNn]v u/]sf] 5 . / k|ToIfbzL{sf cg';f/ lgh anfTsf/
dlxnfsf >Ldfg ;lxt $ hgf pN6} df]rf{n] anfTsf/ d'2faf6 hf]lug cf/f]kL h+ul;+x a'9fnfO{ cfˆgf] 3/df JolQmut 36gfx? #% lbgleq ;DalGwt j8f sfof{nodf
k'kI{ fsf nflu h]n rnfg ug]{ cbfntsf] cln af7f] ag]/ h+ul;+x a'9fn] ;fdfGo >LdtL;Fu km]nf kf/]kl5 >Ldfg\n] cfqmd0f
km};nfk|lt uDeL/ Wofgsif{0f ePsf] s'6lk6 ePsf] ljifonfO{ Hofg dfg]{ u/]sf lyP . cfk"mnfO{ anfTsf/ d'2f nfUg] btf{ u/f}F .
hgfPsf] 5 . >lds ;d'bfo df]rf{ g]kfn pBf]usf] d'2f agfP/ pN6} kLl8t yfxf kfPkl5 lgh h+ul;+x a'9f tTsfn
;]lt Ao'/f]sf ;+of]hs lag' ;Ln] z'qmjf/ dlxnfsf >Ldfg ?krGb ;'gf/, b]j/ ;b/d'sfd uP/ klxnf g} dlxnfsf] § h]i7 gfu/snfO{ plrt :ofxf/;';f/;lxt ;Ddfg u/f}F .
k|z
] lj1lKtf hf/L u/L cbfntsf] cd/ ;'gf/, gfafnsx? b]j/fh ;'gf/ >Ldfg\nufotsf $ hgf lj?4 Hofg
km};nfn] pN6} kLl8t dfly cGofo ePsf]
eGb} ;+u7gsf] uDeL/ Wofgfsif{0f ePsf]
/ ljgf]b ;'gf/ lj?4 btf{ u/fPsf] pNn]v
u/]sf] 5 . df]rf{n] Hofg dfg]{ pBf]usf]
dfg]{ pBf]u d'2f btf{ u/fPsf lyP .Ú
df]rf{n] lj1lKtdfkm{t\ 36gfsf]
§ gS;f kf; u/]/ dfq e"sDk k|lt/f]wfTds 3/ lgdf{0f u/f}F .
7x/ u/]sf x'g .
df]rf{n] ut k'; !) ut] lhNnfsf]
d'2fsf af/] ;'qmjf/ ;'gj' fO{ ub}{ rf/}}
hgfnfO{ afh'/f lhNnf cbfntn] k'kI{ fsf
;TotYo 5fglag ul/ bf]ifLnfO{ ;hfo /
kLl8tnfO{ Gofo k|bfg ug{ g]kfn ;/sf/,
§ kflnsfaf6 cg'dlt lnP/ dfq Joj;fo ;~rfng u/f}F /
lxdfnL ufpFkflnsf # o'gf ufpFdf ue{jtL
dlxnf ;'gf/dfly h+ul;+x a'9fn] pgs}
nflu y'gfdf k7fPsf] eGb} cfklQ
hgfPsf] 5 . w]/} bjfj kl5 k|x/Ln]
:yfgLo k|zf;g / GofofnonfO{ xflb{s
clkn u/]sf] 5 .
jflif{s gjLs/0f u/f}F .
8f]Nkfdf k"j;{ O{ ;lxt Ps bh{g o'jf g]skfdf k|jz]
sf7df8f}F . 8f]Nkfsf k"j{ k|x/L o'jfx? g]skfdf k|jz
] u/]sf] g]skf 8f]Nkfn] kIfb]lv b]zsf] jt{dfg /fhgLlts
§ ;fj{hlgs?kdf kmf]xf]/ gkmfnf},F kflnsfnfO{ ;kmf /fvf}F .
§ n}lËs lx+;f cGTosf nflu cf–cfˆgf] 7fpFaf6 /rgfTds
;O{;lxt Ps bh{g o'jfx? g]kfn hgfPsf] 5 . kf6L{ k|jz
] ug]x{ ?df /fli6«o ;+s6sf] lgsf;sf] nflu g]skfn] ljz]if
sDo'l' gi6 kf6L{df k|jz] u/]sf 5g\ . cg';Gwfg k|x/Lsf Pshgf k"a{ ;O{ rqm kxn ul//x]sfn] cjsf] ljsNk g]skf sfo{ u/f}F .
z'qmjf/ g]skf 8f]Nkf lhNnfsf] 5}6f}+ rGb;lxt Ps bh{g o'jf /x]sf 5g\ . afx]s csf]{ x'g g;Sg] b]v/] g]skfdf
k"0f{ a}7s a:g] tof/L;Fu} Ps bh{g pgLx?n] g]kfndf /fli6«o :jfwLgtfsf] k|jz
] u/]sf] atfPsf 5g\ .
g] s kfdf k| j ] z u/] s f
gjk|az ] Lx?nfO{ kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o
tyf blIf0f s0ff{nL Ao"/f] OGrfh{ ;+ud
;L / hfh/sf]6 lhNnf OGrfh{ la/fhg
uL/]Gb|axfb'/ /fO{ /]vaxfb'/ yfkf
;Ln] clj/ cfj/0f ;lxt awfO{ lbP/ cWoIf k|dv
' k|zf;sLo clws[t

P];+ n
] v
' s{ ufp“kflnsf, vf]6fª
:jfut u/]sf lyP . blIf0f s0ff{nL
Jo"/f] OGrfh{ ;+udn] g]kfn sDo'lgi6
kf6L{ jf:tljs >dhLjL ju{sf] kf6L{
ePsf] atfPsf lyP .
@)*) ;fn df3 !$ ut] cfOtaf/ 5

dfcf]jfb s] xf] <


o; n]vdf ljZj ;j{xf/f ju{sf]
d'lQmsf] kyk|bz{s l;4fGt dfS;{jfbL
– n] l ggjfbL – dfcf] j fbL
@_ n]lggjfbsf] ljsf;sf] r/0f
dfS;{jfbsf] u'0ffTds ljsf;sf]
bf];|f] r/0f n]lggjfb xf] . ha
cGtlj{/f]wx?sf] ;dfwfg ug{'kg]{ /
cfw'lgs ;+zf]wgjfbsf lj?4sf] n8fOF
n8\g' kg]{ P]ltxfl;s cfjZostfsf]
;';u+ t k|0ffnL xf] . ;fdflhs hLjg
/ qmflGtsf] ljsf; k| l qmofdf
ljrf/wf/fsf] ljsf; x'bF } hfG5 . cfh
‘:s'lnªn] j}rfl/s xltof/ tof/ u5{’
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf :yfoL ;ldlt ;b:o tyf :s'lnª
ljefu OGrfh{ e/t ;Ln] /fli6«o :jfwLgtf / ;dfhjfbL cfGbf]ngsf] 3]/faGbL
tf]8\g :s[lnªn] j}rfl/s xltof/ tof/ ug]{ atfPsf 5g\ . g]kfn sDo'lg:6
kf6L{ k"jL{ tfD;flnª Ao'/f]sf] sfe|s
] f] w'lnv]ndf sDo'lg:6 :s'lnªsf] pb\3f6g
ub}{ pgn]] ;f] s'/f atfPsf x'g\ . g]tf e/tn] PsLs[t hgqmflGtsf] gofF
sDo'lg:6 :s'lnªn] k'h F Ljfbn] k}bf u/]sf] ;d:ofsf] j}1flgs ;dfwfg lbg]
ljrf/wf/fsfaf/]df ;j{;fwf/0f kf7s k'hF Ljfbn] ;fd|fHojfbdf k|jz ] ug{ k[i7e"lddf dfcf]åf/f dfS;{jfb– k'hF LjfbL ljrf/wf/fn] ;fd|fHojfbL
tyf o; ljifosf cWootfx?n] a'‰g k' U of] , pTkfbs zlQm, ;j{ x f/f n]lggjfbsf] yk kl/dfh{g tyf ljrf/wf/fdf km8\sf] df/]sf] 5 eg]
;Sg] u/L ;/n efiffdf n]Vg] k|oTg cfGbf]ng tyf 1fg – lj1fgsf ljljw ljsf; u/L To;nfO{ dfS;{jfb – ;j{xf/fjfbL ljrf/wf/fn] dfS;{jfb –
ul/Psf] 5 . ljZj ;j{xf/f ju{sf] If]qdf yk ljsf; x'bF } uof] / To; n]lggjfb – dfcf]jfbsf] t];f| ,] gofF / n]lggjfb– dfcf]jfbsf ?kdf ljsf;
cfˆgf] ljrf/wf/f 5, Tof] xf] ;j{xf/fjfbL k| s f/sf] gofF kl/l:ylt cg' ? k u'0ffTds prfOdf k'¥ofpg] sfd eof] . ul/;s]sf] 5 .
ljrf0f0f/wf/f . ;j{xf/fjfbL ljrf/wf/f dfS;{jfbnfO{ gofF pFrfdf ljsl;t n]lggåf/f dfS;{jfbnfO{ To;sf] dxfg\ n]lggn] JofVof ug{e' Psf]
eg]sf] dfS;{jfbL – n]lggjfbL – ug{'kg]{ P]ltxfl;s cfjZostfsf cfhsf] o'u ;fd|fHojfb / ;j{xf/f
dfcf]jfbL ljrf/wf/f g} xf] . o;}u/L aLraf6 n]lggjfbsf] hGd ePsf] xf] . qmflGtsf] o'u xf] . jt{dfg o'udf
dfS;{jfbL – n]lggjfbL – dfcf]jfbL o;nfO{ n]lgg -;g !*&) – !*@$ k'h
F LjfbL ljrf/wf/f / ;j{xf/fjfbL
ljrf/wf/f eg]sf] klg ;j{xf/fjfbL _ n] ljsl;t ug{'ePsf] xf] . To;}n] ljrf/wf/fsf aLrdf eLif0f j}rfl/s bfaL ub}{ eg]– …of] gofF sDo'lg:6 :s'n o;nfO{ PsLs[t hgqmflGtsf] :s'n
ljrf/wf/f g} xf] . :ki6 ?kdf eGg'kbf{ o;nfO{ n]lggjfb elgof] . dfS;{jfbsf] ;+3if{ rln/x]sf] 5 . k'h
F LjfbL ljrf/wf/f eGg] a'‰g' kb{5 . k'/fgf 1fg l;4fGtsf] cfnf]sdf ;dfhjfbL qmflGt ;kmn
dfS;{jfbL – n]lggjfbL – dfcf]jfbL k| l tkfbg -!*$*_ kZrft\ k'FhLkltju{ ;lxt ;d:t zf]ifs, ug{ ;lsG5 . o; :s'lnª sfo{qmdn] PsLs[t dflg; tof/ ub{5 . ljrf/df
ljrf/wf/f eg]sf] jt{dfg o'usf] k|sl[ tlj1fgdf 7"nf 7"nf k|ult x'bF } pTkL8s ju{x?sf] lxt / dhb'/ ljBfyL{, /fhgLltdf k|Zg ug{ ;Sg], pQ/ lbg ;Sg] / cu|df]rf{df nfUg
;a}eGbf j}1flgs tyf qmflGtsf/L uP . gofF gofF j}1flgs vf]hx? x'Fb} ju{;lxt cfd hg;d'bfosf] zf]if0f, ;+3if{df alnbfgL efjsf ;fy lg/Gt/ nflu/xg] l;kfxL agfpg]5 .Ú
ljrf/wf/f xf] . o;nfO{ cem} o;/L uP / j}1flgsx?n] k|sl[ t lj1fgsf pTkL8g / bdgdf cfwfl/t /x]sf] 5 . To:t} sfo{qmddf kf6L{sf kf]ln6Ao'/f] ;b:o tyf :s'lnª ljefu k|dv '
:ki6 kfg{ ;lsG5 ls of] ;j{xf/fjfbL If]qdf 7"nf 7"nf cfljisf/x? ub}{ k'FhLklt ju{sf] ljrf/wf/f To; e]if/fh ;Ln] :s'lnª sfo{qmdsf] ;do tflnsf / kfngf ug{'kg]{ lgodx?sf]
bz{g, /fhgLlts cy{zf:q / j}1flgs uP . To;/L k|s[lt lj1fgdf yk ju{sf] lxtdf cfwfl/t eP klg Tof] hfgsf/L u/fpFb} ultzLn ;dfhdf gofF–gofF cGt/lj/f]wx?nfO{ k'/fgf] ljlwåf/f
;dfhjfbsf] ;+Zn]if0fdf cfwfl/t /x]sf] k|ult x'bF } uof], On]S6«fl] gs -sDKo'6/ x:taxfb'/ s]=;L= j:t'ut tYo, ;To / lj1fg;Ddt xn ug{ g;Sg], PsLs[t hgqmflGtsf] :s'nn] l;4fGtdf yk ljsf; / gofF–
5 . jf:tjdf of] o:tf] ljrf/wf/f xf] lj1fg_ sf] If]qdf 7"nf7"nf vf]hx? 5}g . of] ljrf/wf/f ctLtd'vL tyf gofF ljlwsf] ;+Zn]if0f u/]sf] / tL ;+Zn]if0fx?af/] Ps?ktfdf a'emfO{ sfod
– h;n] ;j{xf/f ju{ cyf{t sfd u/]/, eP . cnj8{ cfOG:6fOgåf/f ;du|tfdf ljsf;sf] bf];|f] r/0f kZrultdf cfwfl/t 5 / o;n] ug{ :s'lnªsf] d'Vo p2]Zo /x]sf] atfP . sfo{qmdsf] cWoIftf Ao'/f] OGrfh{
kl;gf aufP/ vfg] >dhLlj ju{ / ;fk]Ifhdbsf] l;4fGt cfljisf/ eP/ n]lggjfbsf] r/0fdf k'¥ofpg] sfd ;d:t k|ult tyf qmflGtsf] lj/f]w ljsNk ;Ln] u/]sf lyP .
cfd pTkLl8t hg;d'bfosf xslxt k|sfzdf cfof] . Tof] l:yltdf s}of}+ eof] . cfh of] lj1fg ;+3if{ s} qmddf ub{5 . cfh k'FhLklt ljrf/wf/f :s'lnª pb\3f6g sfo{qmddf z'esfdgf dGtJo kf]ln6Ao'/f] ;b:o sfG5f/fd
tyf d'lQmsf] k|ltlglwTj ub{5 . To;}n] cfbz{jfbL k|s[lt j}1flgsx? / ljsf;sf] t];|f], gofF / pRr r/0fdf j}rfl/s d"No;+s6df kmF;s ] f] 5 / ;L, s]Gb|Lo ;Nnfxsf/ ;ldlt ;b:ox? ofbj ;L / lbks ;Ln] sfo{qmd
dfS;{jfbL – n]lggjfbL – dfcf]jfbL bfz{lgsx?n] kbfy{ nf]k eof] eGb} k'us ] f] 5, of] t];f| ,] gofF / pRr r/0f o;n] æljrf/wf/fsf] cGToÆ sf] 3f]if0ff ;kmntfsf] z'esfdgf lbPsf lyP .
ljrf/wf/f ;j{xf/f >dhLlj ju{sf] 7"nf] :j/n] lrNnfpg] dfq u/]gg\ dfcf] T;]t'ªåf/f ljsf; ul/Psf] ul/;s]sf] 5 . sfo{qmdsf] z'?df s]Gb|Lo :s[lnª ljefusf] l6dnfO{ Ao'/f] kf6L{n] k"mn
/fhgLlts k|ltlglwsf ?kdf ;+ul7t pgLx¿n] ef}ltsjfbdfly g} k|xf/ ug{ dfcf]jfbsf] r/0f xf] . o;/L cfh cfh k' F h LjfbL ljrf/wf/fsf lbP/ / tfnL ahfP/ :jfut u/]sf] lyof] .
sDo'lg:6 kf6L{sf] kyk|bz{s l;4fGt yfn] . Psflt/ Tof] l:ylt / csf]{lt/ cGt/f{li6«o ;j{xf/f ju{sf] xftdf ljk/Lt w|a' df ;j{xf/fjfbL ljrf/wf/f s]Gb|Lo :s'lnª sfo{qmd df3 !^ ut];Dd rNg]5 . sfo{qmdsf] ;Grfng
xf] . qmflGtsf/L dfcf]jfbL sDo'lg:6x¿ ;fd|fHojfbsf] hGd]sf] sf/0f dhb'/ Pp6f ;fj{ef}d l;4fGtsf] l;+uf] ce]B plePsf] 5 . ;j{xf/fjfbL ljrf/wf/f s]Gb|Lo ;b:o tyf bf]nvf lhNnf OGrfh{ ch{'g ;Ln] u/]sf lyP .
dfS;{jfb – n]lggjfb – dfcf]jfbsf]
kyk|bz{gdf ;fdflhs qmflGtsf
cfGbf] n gdf clehftju{ s f]
k|fb"ef{jaf6 ;+zf]wgjfb k|s6 eof]
O{sfOsf ?kdf dfS;{jfb – n]lgghfb
– dfcf]jfb /x]sf] 5 . dfcf]jfbnfO{
;fDojfbL qmflGtdf cfwfl/t 5 . o;
ljrf/wf/fsf] dxTjdfly k|sfz kfb}{
?;L ;]gfdf sfo{/t g]kfnL o'jfåf/f g]kfn
sfdx? ;DkGg ub}{ cufl8 a9\ga] f/] / To;n] dfS;{jfbsf] u+eL/ k|sf/n] cfhsf] ljZjsf] dfS;{ j fb – dfS;{ – P+u]N;n] eGg'ePsf] 5, sDo'lgi6 kf6L{k|lt cufw ljZjf; JoQm
;}4flGts ?kdf u+eL/, ;r]t Pj+ tf]8d/f]8 ug{ yfNof] . ;fd|fHojfb n]lggjfbsf] ?kdf u|x0f gu/L sf]xL æsDo' l g:6 qmflGt ;dfhsf sf7df8f}F . ?;L ;]gfdf sfo{/t Ps g]kfnL o'jfn] g]kfn sDo'lgi6 kf6L{kl| t
lqmofzLn aGg h?/L x'G5 . lsgeg] / ;+ z f] w gjfbsf] lr/kmf/ ub} { klg ;Rrf sDo'lg:6 aGg ;Qm}g . k/Dk/fut ;DklQ ;DaGwx?l;t cufw ljZjf; JoQm u/]sf 5g\ . bfªsf] 3f]/fxL lgjf;L g]skfsf] gu/ sld6Lsf]
;j{xf/f ju{sf] /fhgLlts k|ltlglwTj qmflGtsf sfdx?nfO{ cufl8 a9fpg' cGTodf juL{o ljrf/wf/fsfaf/]df cfd"n ;DaGw ljR5]b xf] km]l/ o;df x}l;otdf sfd u/]sf o'jf led ;Ln] /f]huf/Lsf] l;nl;ndf cfk"m ?; k'u] klg
ug]{ sDo'lg:6 kf6L{n] dfS;{jfb – kg] { cfjZostfsf] kl/k" l t{ ;+ I f] k df o;/L /fVg ;lsG5 . s'g} cfZro{ 5}g ls of] qmflGtsf] kf6L{kl| t cufw ljZjf; /x]sf] atfPsf 5g\ . pgn] Ps lel8of] ;Gb]z hf/L ub}{
n]lggjfb – dfcf]jfbsf] ;}4flGts n]lggjfbaf6 eof] . To;}qmddf ju{;dfhdf ljrf/wf/fn] ;DalGwt ljsf;sf] cy{ ;dfhsf k/Dk/fut afWotfn] 6f9f eP klg cfˆgf] dg d'6d' f g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ /x]sf] atfpFb}
kyk|bz{gdf g} qmflGtnfO{ ;xL lbzfdf n]lggn] ?;df ;g !(!& df k'h F LjfbL ju{sf lxtsf] k|ltlglwTj ub{5 . ljrf/x?l;t cfd"n ;DaGw ljR5]b eg]sf eg]sf 5g\– …d]/f] kf6L{, d]/f] Kof/f] kf6L{ xfd|f] hglk|o kf6L{ ?;af6 Psbd
cufl8 a9fpg ;S5 . hgjfbL tyf j}1flgs ;dfhjfbL o;/L ljrf/wf/fsf] :j¿k cd"t{ geO{ xf] .Æ – dfS;{ – P+u]N; ;+slnt Psbd} Gofgf] dfof clg cu|hx? ;fyLx?df d]/f] ;nfd 5 / d}n] Psbd}
oxfFlg/ dfS;{jfb – n]lggjfb – qmflGt ;DkGg u/]/ dfS;{jfbsf] ;kmn d"t{ / juL{o x'G5 . o; ljifodf dfcf]n] /rgfP+, v08 !, efu !, k[i7 !%@, ofbuf/sf lbgx? ;lDem/x]sf] 5' / ;a}nfO{ Psbd} leqL cfTdfb]lv ;lDem/fsf]
dfcf]jfbsf] ljsf;sf r/0fsfaf/]df k|of]u ug{e ' Psf] lyof] . To;} k|lqmofdf eGg'ePsf] 5, æjuL{o ;dfhdf x/]s k|ult k|sfzg df:sf] km !(&* . 5' . d hxfF htf eP klg 6f9f eP klg d]/f] dg d'6' ;a} ToxL d]/f] kf6L{d} 5 /
af/]df ;+If]kdf /fVg] k|oTg ul/Psf] n] l ggn] ;g !(!( df t] ; | f ] dfG5] s'g} g s'g} ljz]if ju{sf] ;b:o ca s] s'/f :ki6 eof] eg] d]/f] kf6L{, ;fyL, 3/kl/jf/ ;a}df d]/f] tg dg ;a} 5 . h]–h:tf] eP klg xfd|f]
5 M h:t} dfS;{jfbsf] dfS;{jfb – cGt/f{li6«osf] u7g ;d]t ug{' eO{ eP/ /xG5 / ljgf s'g} ckjfb x/]s ;j{ x f/fjfbL ljrf/wf/f cfˆgf] kf6L{ cufl8 a9f];\ /fd|f] xf];\ d]/f] oxL 5
n]lggjfb – dfcf]jfbdf h'g r/0fa4 ljZj sDo'lg:6 cfGbf]ngsf] g]tT[ j lsl;dsf] ljrf/df s'g} g s'g} ju{sf] ;f/tTjdf k/Dk/fut ;DklQ ;DaGw sfdgf Û d km]l/ kms]k{ l5 k'gM hf]l8g]5' .
ljsf; ePsf] 5, To;sf tLg ug{e ' Psf] lyof] . 5fk k/]s} x'G5 .Æ – dfcf] T;]t'ª, / k/Dk/fut ljrf/l;tsf] cfd"n olt eGb} d]/f] 5f]6f] ;do 5 oxfF 8\o6' L
hfFb}5', ;a}nfO{ d}n] leqL cfTdfb]lv
u'0ffTds r/0f /x]sf 5g\, ltgnfO{ :6flngn] n]lggjfbnfO{ o;/L bz{g;DaGwL kfFr s[ltx?, k[i7 *, ;DaGw ljR5]b g} xf] . ;j{xf/fjfbL ;lDem/x]sf] 5' . oxLF d]/f] sfdgf 5, ;a}nfO{
lgDgfg';f/ k|:t't ug{ ;lsG5– eGg'ePsf] 5, æ;fd|fHojfb / ;j{xf/f hg;|i6f k|sfzg, sf7df8f}F+ @)^# . ljrf/wf/f ;j{xf/f ju{l;t cfd ;nfd x} t n .Ú
!_ dfS;{jfbsf] ljsf;sf] r/0f qmflGtsf] o'usf] dfS;{jfb xf] eGb} o;/L x]bf{ xfdLn] s] kfpF5f}+ eg] pTkLl8t hg;d'bfo / l;+uf] dfgj pgn] w]/} g;s]klg % xhf/ ?k}ofF
;g\ !*$* df sDo' l g:6 n]lggjfb eg]sf] ;fdfGotM ;j{xf/f dfgj hfltsf] Oltxf;df bf; ;dfhdf d'lQmsf] ljrf/wf/f xf] . of] ljrf/wf/f kf6L{nfO{ ;xof]u u/]sf] / pQm /sd kf6L{nfO{
3f]if0ffkqdfkm{t\ sfn{ dfS;{ - !*!* qmflGtsf], l;4fGt tyf sfo{gLlt / bf;dflns ju{ s f] ljrf/wf/f, Oltxf;sf] ;a}eGbf qmflGtsf/L / x:tfGt/0f ul/lbg cg'/f]w u/]sf 5g\ .
– !**# _ / k|m8] l/s P+uN] ; - !*@) ljz] i ftM ;j{ x f/f ju{ s f] ;fdGtjfbL ;dfhdf ;fdGtjfbL hLjgzLn ju{sf] ljrf/k|0ffnLdf ;|ft] sf cg';f/ lgh led ;L g]skf
– !*(% _ åf/f dfS;{jfbsf] k|ltkfbg cwkgfostGqsf] l;4fGt / sfo{gLlt ljrf/wf/f, k'h F LjfbL ;dfhdf k'h F LjfbL cfwfl/t /x]sf] 5 . ;j{xf/fjfbL 3f]/fxL pkdxfgu/ sld6Lsf ;b:osf]
ePsf] xf], h'g ljZj ;j{xf/f ju{sf] xf] æ – n]lggjfbsf cfwf/x? – ljrf/wf/f / ;dfhjfbL ;dfhdf ljrf/wf/f ultzLn, j:t'ut oyfy{, ?kdf lhDd]jf/Ldf lyP eg] xfn pgL ?;–
d'lQmsf] l;4fGt aGof] / ljZj ;j{xf/f :6flngsf 5flgPsf /rgfx? k[i7 (), ;dfhjfbL ljrf/wf/fnfO{ k|d'v ;To / lj1fg;Ddt /x]sf] 5 . of] o'qm]g o'4sf] tgfaaLr ?;L ;]gfdf etL{ ePsf] hgfOPsf] 5 .
ju{n] klxnf]k6s cfˆgf] d'lQmsf] k}/jL k|sfzg, sf7df8f},+F @)^$ . ljrf/wf/fsf ?kdf lng ;S5f} . cfhsf] ljrf/wf/f k|ult, qmflGt / cfd"n otf ;f]xL ljifodf a'‰g vf]Hbf g]skf k"jL{ bfªsf lhNnf sld6L ;b:o
;}4flGts xltof/ k|fKt u/]sf] lyof]] . n]lggjfbsfaf/]df sd/]8 dfcf]n] ;fd|fHojfb / ;j{xf/f ju{ aLr eLif0f kl/jt{ g sf] ;+ j fxs /x] s f] 5 . Pjd o'jf ;+u7g g]kfn k"jL{ bfªsf cWoIf kbd ;Ln] ;+;f/el/df /x]sf
dfS;{ – P+u]N;åf/f dfS;{jfbsf] eGg'ePsf] 5, æn]lggjfbsf] l;4fGtn] ;+3if{sf] o'udf ;dfhjfbL jf ;fDojfbL ;j{ x f/fjfbL ljrf/wf/f cyf{ t \ g]kfnLx?n] ljKnjnfO{ g} cfzfsf] ?kdf b]v]sf] atfP . pgn] eg]– …of] Ps
k| l tjfbgn] ;dsfnLg ljZj dfS;{jfbsf] ljsf; u/]sf] 5 . of] ljrf/wf/f / k'h F LjfbL ljrf/wf/f oL dfS;{jfbL – n]lggjfbL – dfcf]jfbL k|ltlglw 36gf dfq} xf] g]kfnsf nfvf} o'jfx?n] olta]nf ;+;f/el/af6 o'jfx?n]
/fhgLltdf 7"nf] qmflGt NofOlbPsf] s'g ;Gbe{df ePsf] 5 < k|yd – b'O{ ljrf/wf/fsf aLr ;+3if{ rln/x]sf] ljrf/wf/f qmflGtsf/L cfzfjfbn] ljKnjnfO{ ;lDem/x]sf 5g\ . oxfFsf] bnfn k'h F LjfbL ;Qfsf] sf/0fn] afWotfa;
lyof] . dfS;{jfb ;j{xf/f qmflGtsf] ljZjb[ l i6sf] 0 fdf, ef} l tsjfb / 5, oxfF t6:ytf eGg] s'/f x'bF g} . ;d[4 5 . ;j{xf/fjfbL ljrf/wf/f lab]zL e"lddf ;:tf] >ddf a]lr/x]sf o'jfx?n] Pp6f dfq} cfzfsf] ls/0f
ljKnjnfO{ b]v]sf 5g\ . xfdLn] elg/x]sf 5f}F cem} ;Qf hgtfsf] xftdf
lj1fg xf] . of] k'FhLjfbsf] k|f/lDes åGåjfbdf / låtLo – qmflGtsf/L cfhsf] o' u df k' F h Ljfb / cyf{t\ dfS;{jfbL – n]lggjfbL – cfOk'u]sf] 5}g To;}n] of] ;Qfsf] ljsNkdf xfdLn] j}1flgs ;dfhjfbL ;Qf
cj:yfdf ljsf; ePsf] l;4fGt xf] . l;4fGt / sfo{ g Lltdf ljz] i ftM ;j{xf/fjfbL ljrf/wf/faLr eLif0f ;+3if{ dfcf]jfbL ljrf/wf/fsf] P]ltxfl;s eg]/ lab|f]x ul//x]sf 5f}F . g]kfnL o'jfx?nfO{ of] xfntdf k'¥ofpg] ;Qf k"0f{
åGåfTds tyf P]ltxfl;s ef}ltsjfb, ju{;3+ if{, ;j{xf/f ju{sf] clwgfosTj rln/x]sf] 5 . k'h F LjfbL ljrf/wf/f sfo{ef/ gofF ;+;f/sf] lgdf{0fdf /x]sf] ?kn] vf/]h gubf{;Dd clxn]sf] ;d:ofn] xn lgl:sg]jfnf 5}g . xfdL clkn
cltl/Qm d"Nosf] l;4fGt, ju{;+3if{ ;j{xf/f ju{sf] /fhgLlts kf6L{sf k'h
F Ljltju{sf xs, lxt / cledtdf 5 . gofF ;+;f/ eg]sf] j}1flgs u5f}{ ls Psk6s oxfFsf] ;Qf abNg ;+;f/el/ 5l/P/ /x]sf o'jfx? g]kfndf
tyf Oltxf;df ank|of]usf] e"ldsf k|Zgx?df / o;sf ;fy} j}1flgs cfwfl/t ljrf/x?sf] ;';u+ t k|0ffnL ;fDojfbL ;+;f/ xf] . cfp / clGtd qmflGtsf] lau'n km'sf}F .Ú
/ j}1flgs ;dfhjfb tyf ;fDojfb ;dfhjfbL lgdf{0fdf n]lggsf lzIffx? xf] . ;j{xf/fjfbL ljrf/wf/f eg]sf] -n]vs M jl/i7 dfS;{jfbL n]vs olta]nf ?;–o'qm]gaLr eO/x]sf] o'4aLr ;of}+ g]kfnL o'jfx? ?;L ;]gfdf
o;sf cfwf/e" t dfGotf x' g \ . /x]sf 5g\ . ‘Selected Words ;j{xf/f ju{sf xs, lxt / cledtdf tyf cGt/f{li6«o n]vs tyf kqsf/ etL{ eO/x]sf 5g\ eg] s]xLn] n8fOFsf] aLrdf d[To'j/0f ;d]t ul/;s]sf
dfS;{jfbsf] lgdf{0f bz{g, /fhgLlts Of Nao TseTung vol= V, p cfwfl/t ljrf/x?sf] Jojl:yt tyf s]Gb|sf cWoIf x'g\ _ . 5g\ . –x]dGt k|sfz cf]nL
cy{zf:q / j}1flgs ;dfhjfbsf 341–342, Foreign
tLg ;+36s tTjxsf] ;+Zn]if0faf6 Lanuages Presz Peking,
ePsf] 5 . dfS;{sf] bz{g åGåfTds
tyf P]ltxfl;s ef}ltsjfbL bz{g xf] .
o; bz{gsf] l;4fGt ef}ltsjfb xf]
eg] o;sf] k4lt åGåjfb xf] . o;n]
First Edition 1977.
#_ dfcf] j fbsf] ljsf;sf] r/0f
dfS;{jfb – n]lggjfbsf] u'0ffTds
ljsf;sf] t];f| ] / gofF r/0f dfcf]jfb
t]nsf] yf]kfyf]kf hf]ufcf}+
kbfy{, k|s[lt jf ;fdflhs ;QfnfO{
klxnf] / r]tgf, ljrf/ jf ;fdflhs
r]tgfnfO{ bf];|f] :yfgdf /fVb5 .
o;n] r] t gfnfO{ j:t' h utsf]
cflTds k| l tlaDag dfGb5 /
xf] . ;fdGtjfbL / ;fd|fHojfbL
zf]if0fsf] bf]xf]/f] pTkL8gaf6 cfqmfGt
cljsl;t b] z x?sf qmflGtsf
;d:ofx?sf] ;dfwfg ug{k' g],{ ;g
!(%# df :6flngsf] d[To'kZrft\ ?;
OGwg vr{ 36fcf}+
ljZjnfO{ af]wuDo atfpF5 . cyf{t\
o;n] ljZjnfO{ a'‰g ;lsG5, hfGg
Pj+ k"jL{ o'/f]ksf s}of}+ b]zx¿df
k'h
F Ljfbsf k'g:yf{kgfsf sf/0fx?sf]
g]kfn cfon lgud lnld6]8
;lsG5 / o;nfO{ abNg ;lsG5 vf]h u/L To;af6 lzIff lng'kg]{ tyf kmf]g g+=+ $@^@(&), km\ofS; M $@^#$&!
eGg] dfGotf /fVb5 . To;af6 pTkGg ;dfhjfbL ;dfhsf
6 @)*) ;fn df3 !$ ut] cfOtaf/

‘dfS;{jfb–n]lggjfbsf] lj1fg ;a} qmflGtsf/Lx¿n] cWoog ug}k{ 5’


sd/]8x¿ Û ljrf/ cfbfg–k|bfg
ug]{ / ;flxTo / snf If]qsf] sfo{
o'4 b'j} g} Pp6} ;fdfGo lbzftkm{
cl3 nDsFb} uP t/ oL b'O{ aGw'
c8fgaf6 ljlzi6 k| j [ l Qx¿
b]vfk5{g\ . b[i6fGtsf lglDt xfdLn]
ljrf/x¿ /x]sf x'G5g\ . ptf ls;fg
/ ;xl/of lgDg k' F h Lkltju{ s f
sfd ug'{kb{5 .
xfd|f] ;flxTo / snfsf kf7s–
kmf]xf]/L dflg; x'g\ eGg] nfUYof] .
a'l4hLljx¿ ;kmf;'U3/ dflg; x'g\
tyf cfd qmflGtsf/L sfo{sf df´sf] ;]gfx¿ cf–cfˆgf Jofjxfl/s sfo{df u'0fufg ug]{ ls pbfª\uf] kfg]{ < of] dflg;x¿df lk5l8Psf ljrf/x¿ bz{sx¿ dhb'/, ls;fg / l;kfxLx¿ eGg] ljZjf; ePsfn] pgLx¿sf n'uf
;DaGwsf] hfFra'´ ug{] p2]Zon] cfh Ps–csf]{l;t ufFl;Pgg\ lsgeg] k|jl[ Qsf] ;jfn xf] . oLdWo] s'grflxF /x]sf x'G5g\ . oL ljrf/x¿ ;ª\3if{df tyf pgLx¿sf sf8/x¿ ePsf x'gfn] nfpg dnfO{ k6Ss} cK7]/f] nfUb}gYof]
ltgnfO{ jfwf kfg]{ af]´x¿ x'g\ . oxfF pgLx¿nfO{ a'‰g'kg]{ / /fd|/L t/ dhb'/ / ls;fgx¿rflxF kmf]xf]/L
pgLx¿nfO{ lzlIft t' N ofpg / lrGg'kg]{ ;jfn p7\5 . pgLx¿nfO{ x'g\ eGg] ljZjf; ePsf]n] d ltgsf
pgLx¿nfO{ cfˆgf] lk7\o'Faf6 oL a'‰g / /fd|/L lrGgsf lglDt, kf6L{ / n'uf nufpFb}gy]F t/, d qmflGtsf/L
af] ´ x¿ ldNsfpg / cfˆgf ;/sf/sf ;ª\ u 7gx¿, ufpF / ePkl5 / dhb'/ / ls;fgx¿ tyf
sdhf] / Lx¿l;t h' W g d2t ug{ sf/vfgfx¿ tyf cf7f}F dfu{ ;]gf / qmflGtsf/L ;]gfsf l;kfxLx¿;Fu
xfdLn] w} o { k " j { s lgs} ;do gf}nf] rf}yf] ;]gfx¿leq /x]sf ljleGg a;] k l5 d} n ] lj:tf/} – lj:tf/}
nufpg'k5{Ù h;n] ubf{ nfdf–nfdf lsl;dsf dflg;x¿ / pgLx¿nfO{ /fd|/L lrg]F / pgLx¿n]
km8\sf xfNb} pgLx¿ cl3 nDsg 36gfqmdx¿nfO{ a'‰g / /fd|/L lrGgsf klg lj:tf/}–lj:tf/} dnfO{ lrg]F .
;s"g\ . pgLx¿n] ;ª\3if{åf/f cfˆgf] lglDt y'k}| sfd ug'k{ g]{ ePsf] 5 . k'FhLjfbL ljBfnox¿df 5Fbf d]/f
;+:sf/ km]/s] f 5g\ jf km]b5
{} g\ / xfd|f] xfd|f n]vs / snfsf/x¿n] cf–cfˆgf] dgdf h/f uf8]sf k'h F LjfbL / lgDg–
;flxTo / snfn] o; k|lqmofsf] lrq0f ;flxTo / snf–l;h{gfsf] sfd ug'{ t k'h
F LjfbL efjgfx¿nfO{ d}n] To;avt
ug' { k 5{ . olb pgLx¿ cfˆgf 5Fb5 } t/ pgLx¿sf] ;aeGbf klxnf] dfq} cfwf/e"t ¿kdf km]g{ ;s]F . clg
uNtLx¿ sfvL Rofk]/ a:b}gg\ eg] cleef/frflxF hgtfnfO{ /fd|/L a'‰g' dnfO{ s:tf] nfUof] eg] ;+:sf/
xfdLn] vfnL pgLx¿sf] gsf/fTds / lrGg' xf] . o; ;DaGwdf xfd|f n]vs gkm]l/Psf a'l4hLljx¿ dhb'/ /
kIfsf] s'/f ub}{ pgLx¿sf] lvNnL / snfsf/x¿sf] s] s:tf] cj:yf 5 ls;fgx¿sf] bfFhf]df ;kmf;'U3/ x'bF f
p8fpg] ug'{ jf c´ g/fd|f] s'/f, t < d s] eGg rfxG5' eg] pgLx¿df /x]g5g\ / clGtd ljZn]if0fdf dhb'/
pgLx¿k|lt j}/efj /fVg'xbF' g} . xfd|f 1fg / ;d´bf/Lsf] sdL 5 . pgLx¿ / ls;fgx¿ g} ;aeGbf ;kmf;'U3/
/rgfx¿n] t pgLx¿nfO{ Pstfj4 æz"¥ofOF b]vfpg] 7fpF gkfPsf] z"/jL/Æ dflg; /x]5g\ clg xftdf lxnf] nfu]sf
x'g, k|ult ug{, Ps dg / Ps k|f0f h:tf ePsf 5g\ . 1fgsf] sdL eGgfsf] / v'§fdf uf]a/ nTkltPsf eP klg
eP/ cl3 a9\g, lk5l8Psf s'/fx¿ cy{ s] xf] < o;sf] cy{ xf] hgtfnfO{ ls;fg / dhb'/x¿ k'FhLjfbL /
TofUg / qmflGtsf/L s'/fx¿sf] ljsf; /fd|/L glrGg' . n]vs / snfsf/x¿df lgDg–k'FhLjfbL a'l4hLljx¿eGbf t
ug{ ;3fp k'¥ofpg'k5{ / To;sf] pN6f] g t cfk"mn] j0f{g ug]{ dflg;x¿sf] ;fFRr} g} ;kmf;'U3/ kf] x'Fbf /x]5g\ .
sfd eg] lgZro g} ug'x{ bF' g} . /fd|f] hfgsf/L 5, g t pgLx¿df efjgfTds kl/jt{g, Ps ju{af6
kf7s–bz{sx¿sf] ;d:of cyf{t\ cfˆgf kf7s–bz{ s x¿sf] /fd| f ] csf]{ ju{df kl/jt{g eGgfsf] cy{
tL dflg;x¿sf] ;d:ofÙ h;sf hfgsf/L 5, jf:tjdf pgLx¿n] tL oxL xf] . a'l4hLlj ;d'bfoaf6 cfPsf
lglDt xfd|f] ;flxTo / snfsf s[ltx¿ dflg;nfO{ la/n} lrg]sf xf]nfg\˜ . xfd|f n]vs / snfsf/x¿ hg;d"xn]
/lrPsf 5g\ . ;]g;L–sfg;'–lrª\:of pgLx¿n] dhb'/x¿ jf ls;fgx¿ jf cfˆgf /rgfx¿ /fd|/L ?rfPsf] b]Vg
l;dfGt If]qdf / pQ/L rLg / dWo– l;kfxLx¿nfO{ /fd|/L lrGb}gg\ / rfxG5g\ eg] pgLx¿n] cfˆgf ljrf/
rLgsf hfkfglj/f] w L cfwf/ sf8/x¿nfO{ klg /fd|/L lrGb}gg\ . / efjgfx¿nfO{ ¿kfGt/ ug'{k5{ /
Onfsfx¿df of] ;d:of Sjf]ldGtfª ;d´bf/Lsf] sdL eGgfsf] cy{ s] k'gM ;+:sf/ ug}{k5{ . o:tf] ¿kfGt/
zfl;t Onfsfx¿df eGbf a]Un} 5 / xf] < o;sf] cy{ xf] pgLx¿sf] efiff gu/Lsg, o:tf] k'gM ;+:sf/ gu/Lsg
k|lt/f]w o'4cl3sf] ;fª\3fO{df eGbf ga'‰g' cyf{t\ hg;d"xsf] ;d[4, ;hLj pgLx¿n] s'g} sfd klg /fd|/L ug{
´g\ a]Un} 5 . ;fª\3fO{ cjlwdf efiffl;t kl/lrt gx'g' . w]/} n]vs / ;Sg]5g} g\ .
qmflGtsf/L ;flxTo / snfsf snfsf/x¿ hg;d"xaf6 cnUu} a:g] clGtd ;d:of cWoogsf] ;d:of
s[ l tx¿sf kf7s / bz{ s x¿ / lg:;f/ hLjg latfpg] x'gfn] xf] . o;f] eGgfsf] d]/f] tfTko{ xf]
d'Votof ljBfyL{x¿, sd{rf/Lx¿ / pgLx¿ hgefiffl;t :jfefljs} ¿kn] dfS;{jfb–n]lggjfb tyf ;dfhsf]
k;nsf ;xfosx¿ g} x'Gy] . k|lt/f]w ckl/lrt 5g\ . kl/0ffd:j¿k cWoog . cfk"mnfO{ dfS;{jfbL n]vs
o'4 5]l8Pkl5 Sjf]ldGtfª–zfl;t pgLx¿sf /rgfsf] efiff lg/; x'g] 7fGg] s'g} klg JolStn] / ljz]if u/]/
Onfsfx¿df kf7s / ;|ft] fx¿sf] 3]/f dfq xf]Og, ltgdf w]/h } ;f] pgLx¿ sDo'lg:6 kf6L{sf] ;b:o /x]sf] s'g}
cln km/flsnf] eof], t}klg tLdWo] cfk" m n] /r] s f To:tf cg' k o' S t klg n]vsn] dfS;{jfb–n]lggjfbsf]
tkfO{ + x ¿nfO{ o; uf] i 7Ldf k|ltlqmofjfbLx¿n] lognfO{ Ps– k|jl[ Q ckgfpg] < d]/f ljrf/df b'j} d'Vo ¿kn] p:t}vfnsf dflg;x¿ cleJolStx¿ klg kb{5g\Ù hf] k|rlnt 1fg xfl;n ug}k{ 5{ . t}klg xfn s]xL
lgDTofOPsf] xf] . o;f] ugf{sf] xfd|f] csf]a{ f6 cnUofOlbP . hfkfglj/f]wL k|jl[ Q ckgfpg'k5{ . ca ;jfn p7\5, lyP lsgeg] ToxfF ;/sf/n] dhb'/, k|of]usf] pN6f] x'G5g\ . w]/} sd/]8x¿ sd/]8x¿df dfS;{jfbsf cfwf/e"t
p2]Zo qmflGtsf/L ;flxTo / snfn] k|lt/f]w o'4 5f]l8Pkl5 ´g\´g\ a9L tkfO{ + s;sf af/] d f s' / f ub} { ls;fg / l;kfxLx¿nfO{ qmflGtsf/L æhgz}nLÆ af/] s'/f ug{ ?rfpF5g\ t/ wf/0ffx¿sf] hfgsf/L klg 5}g .
ljsf;sf] ;xL af6f] lng ;s"g\ eGg] qmflGtsf/L n]vs / snfsf/x¿ o]gfg x'gx' G' 5 < dflg;x¿ tLgy/Lsf 5g\– ;flxTo / snfsf] ;Dks{df cfpg hgz}nLsf] ;fFrf] cy{ s] xf] < o;sf] pbfx/0fsf lglDt, dflg;sf]
/ /fli6«o ;q'sf] tVtf kN6fOlbg tyf / xfd|f c¿ hfkfg lj/f]wL cfwf/ xfd|f ;q'x¿, ;+o'St df]rf{sf xfd|f lbPsf] lyPg . xfd| f cfwf/ cy{ s] xf] eg] xfd| f n] v s / cl:tTjn] p;sf] r]tgfnfO{ lgwf{l/t
/fli6«o d'lStsf] cleef/f k"/f ug{ / Onfsfx¿df cfO/x]sf 5g\ . of] ;f¥x} ;xof]uLx¿ / xfd|f cfˆg} dflg;x¿ . Onfsfx¿df eg] kl/l:ylt Psbd} snfsf/x¿sf ljrf/ / efjgfx¿ u5{ / ju{;ª\3if{ / /fli6«o ;ª\3if{sf
qmflGtsf/L sfo{nfO{ c´ ;lhnf] /fd|f] s'/f xf] t/ o;sf] cy{ cfwf/ logdf kl5Nnf] >]0fLsf dflg;x¿ km/s 5 . oxfF ;flxTo / snfsf dhb' / , ls;fg / l;kfxLx¿sf j:t'ut jf:tljstfx¿n] xfd|f ljrf/
t'Nofpg c´ /fd|/L d2t ug]{ s'/f] Onfsfx¿df cfpFbd} f pgLx¿ oxfFsf hg;d"xx¿ / pgLx¿sf cu'jfx¿ s[ l tx¿sf kf7s / bz{ s x¿ hg;d"xsf ljrf/ / efjgfx¿l;t / efjgfx¿nfO{ lgwf{l/t u5{g eGg]
;'lglZrt ug'{ xf] . hg;d"xx¿l;t k"/fk"/ Psfsf/ x'g\ . oL tLgy/Lsf dflg;dWo] xfdLn] dhb'/x¿, ls;fgx¿, l;kfxLx¿ / 7\ofDd} Ps ¿k eP/ ldNg'k5{ . o:tf] s'/f Pp6f cfwf/e"t dfS;{jfbL wf/0ff
lrlgofF hgtfsf] d'lStsf lglDt eOxfn] eGg] xf]Og . xfdLn] cfˆgf] x/] s k| l t a] U nf–a] U n} k| j [ l Q qmflGtsf/L sf8/x¿ g} 5g\ . cfwf/ Ps¿ktf xfl;n ug{ s f lglDt xf] . t/ xfd|f s]xL sfd/]8x¿ o;
ul/g] xfd|f] ;ª\3if{sf cg]sf}F df]rf{x¿ qmflGtsf/L sfo{nfO{ cl3 a9fpg] xf] ckgfpg'k5{ . ;q'sf] xsdf cyf{t\ Onfsfx¿df klg ljBfyL{x¿ t 5g\ pgLx¿n] lbnf]Hofgn] hg;d"xsf] efiff tYonfO{ pN6fOlbG5g\ / …k|d ] Ú af6}
5g\ , h;df snd / aGb' s sf eg] oL b'O{y/L ;]gfnfO{ Psfsf/ hfkfgL ;fd|fHojfb / hgtfsf c¿ t/ oL k'/fgf vfnsf ljBfyL{x¿eGbf l;Sg'k5{ . tkfO{+ hg;d"xsf] efiffsf x/]s s'/fsf] yfngL x'g'k5{ eG5g\ .
df] r f{ x ¿, ;f+ : s[ l ts / ;} l gs ug}k{ 5{ . xfd|f] cfhsf] a}7ssf] p2]Zo ;a} ;q'x¿sf xsdf,4 qmflGtsf/L a]Un} 5g\ . pgLx¿ ls t klxn]sf y'kf| ] s'/f g} a'‰g'xG' g eg] ;flxTo / ca k|]ds} s'/f ug]{ xf] eg] juL{o
df]rf{x¿ kb{5g\ . ;q'nfO{ x/fpgsf ;flxTo / snf ;Dk"0f{ qmflGtsf/L n]vs / snfsf/x¿sf] cleef/f ls efjL sf8/x¿ x'g\ . ;fIf/ snf l;h{gfaf/] s;/L s'/f ug'x{ G' 5 < ;dfhdf juL{o k|d ] dfq} x'g ;S5
lglDt xfdLn] d'Vo ¿kn] aGb'swf/L d]l;gl;t cleGg kf6k'hf{sf] ¿kdf ltgsf] 5nsk6 / lgi7'/tfnfO{ x'gf;fy}, ;a} lsl;dsf sf8/x¿, æz"¥ofOF b]vfpg] 7fpF gkfPsf] z"/jL/Æ t/ oL sfd/]8x¿ eg] ju{eGbf dfly
;]gfdfly e/ kg'{kb{5 t/ of] ;]gf Psbd /fd|/L hf]l8pmg\, ltgLx¿ pbfª\uf] kfl/lbg' / To;sf ;fy;fy} ;] g fsf of] 4 fx¿, sf/vfgfsf eGgfsf] xfd|f] tfTko{ s] xf] eg] tkfO{s + f] /x]sf] k|d] , cd"t{ k|d] , cd"t{ :jtGqtf,
dfq kof{Kt x'bF g} . xfdL;t ;f+:s[lts hgtfnfO{ Pstfj4 / lzlIft ltgsf] xf/ cjZoDefjL 5 eGg] s'/f dhb'/x¿ / ufpFsf ls;fgx¿ ;a}n] tyfslyt\ dxfg\ ;Tosf] ;Fufnf]nfO{ cd"t{ ;To, cd"t{ dfgj :jefj cflb
;] g f klg x' g } k 5{ . hf] xfd| f t'Nofpg] tyf ;q'nfO{ k|xf/ ug]{ / cf}FNofOlbg' xf]Ù h;n] ubf{ hfkfg k':ts / cvaf/x¿ k9\g dg u5{g\ hg;d"xn] ?rfPsf 5}gg\ . tkfO{+ s'/f vf]lh/x]sf 5g\ . o;n] s]
kª\ l Stx¿nfO{ Pstfj4 kfg{ / gi6 ug]{ zlStzfnL xltof/ ag"g\ / lj/f]wL ;]gf / hgtfnfO{ tL ;q'x¿nfO{ / lg/If/ /x]sf dflg;x¿rflxF gf6s hg;d"xsf ;fd' lht lbUuh x'g] :jfª\ hgfpF5 eg] pgLx¿ k'h F Lkltju{af6
b'ZdgnfO{ x/fpg clgjfo{ ¿kn] ltgn] hgtfnfO{ Ps dg, Ps k|f0f pv]n/] ldNsfpgsf lglDt Ps dg, / ck] / fx¿, /] v flrq / /ª\ u Lg / …z"/jL/Ú x'g] gf6s /Rg'x'G5, ;f¥x} ulx/f]l;t k|efljt ePsf 5g\ .
cfjZos 5 . dO{ $ cfGbf]ngb]lv h:tf] eP/ ;q'l;t h'Wg d2t u¿g\ Ps k|f0f eP/ b[9tfsf ;fy h'Wg] lrqx¿ x]g{, uLt ufpg / ;ª\uLt hg;d"xnfO{ Tolt g} o:tf kmf]xf]/– pgLx¿n] cfk"mnfO{ o; k|efjaf6
rLgdf o:tf] ;f+:s[lts ;]gfn] ;fsf/ eGg] s'/fnfO{ ;'lglZrt kfg'{ xf] . of] sfddf k|f]T;flxt ug{ ;lsof];\ . ;'Gg dg u5{g\ . xfd|f] ;flxTo / sl;ª\u/ sf]Rg] k|oTg ug'x{ G' 5 clg k"/fk"/ d'St ug'{k5{ / gd|tf;fy
¿k lnPsf] 5 / o;n] lrlgofF nIo k|fKt ug{sf lglDt xn ug'k{ g]{ ;+ o ' S t df] r f{ s f xfd| f ljleGg snfsf s[ltx¿sf kf7s–bz{sx¿ hg;d"xn] o;nfO{ :jLsf/ ug{] dfS;{ j fb–n] l ggjfbsf] cWoog
qmflGtnfO{ d2t u/]sf] 5 . rLgsf] ;d:ofx¿ s]–s] x'g\ < d]/f ljrf/df ;xof]uLx¿sf xsdf xfdLn] ;xof]u log} x'g\ . ca sf8/x¿nfO dfq ;Defjgf Tolt g} sd x'G5 . tkfO{+ ug'{k5{ . n]vs / snfsf/x¿n]
;fdGtL ;+:s[lt / ;fd|fHojfbL oL ;d:ofx¿ x' g \ – n] v s / / cfnf]rgf b'js } f k|jl[ Q ckgfpg'k5{ lncf}F . pgLx¿ yf]/} xf]nfg\ eGg] hgtfn] cfk"mnfO{ a'l´lbpmg\ eGg] OR5f ;flxTo / snfsf s[ltx¿sf] cWoog
cltqmd0fnfO{ 6]jf lbg] bnfn– snfsf/x¿sf] juL{ o c8fgsf] / of] ;xof]u / cfnf]rgf klg g7fGgf];,\ Sjf]ldGtfª–zfl;t Onfsfdf ug'x{ G' 5 / tkfO{+ hg;d"xl;t Ps¿k ug'{ plrt s'/f] xf] t/ dfS;{jfb–
k'h
F LjfbL ;+:s[ltsf] k|efj–If]q qmdzM ;d:of, pgLx¿sf] k|jl[ Qsf] ;d:of, a] U nfa] U n} lsl;dsf] x' g ' k 5{ . k|sflzt x'g] s'g} klg k':tssf x'g rfxg'x'G5 eg] cfk"mnfO{ vfg]{ n] l ggjfbsf] lj1fg eg] ;a}
36fPsf] 5 / ltgsf] k|efjnfO{ pgLx¿sf kf7s–bz{sx¿sf] ;d:of, pgLx¿sf] hfkfgl;t k|lt/f]w ug]{ kf7sx¿eGbf logLx¿ sxfF xf] sxfF bL3{sfnLg / c´ si6k"0f{ k|lqmofaf6 qmflGtsf/Lx¿n] cWoog ug}{k5{ /
sdhf]/ kf/]sf] 5 . gf}nf] ;+:s[ltsf] pgLx¿sf] sfo{sf] ;d:of / pgLx¿sf] sfdnfO{ xfdL ;dy{g u5f}{F / o; w]/} 5g\ . ToxfF s'g} k':tssf] Ps u'hg| tkfO{n + ] c7f]6 ug}k{ 5{ . oxfFg/] o; s'/fdf n]vs / snfsf/x¿ klg
lj/f] w ug{ s f lglDt lrlgofF cWoogsf] ;d:of . sfddf pgLx¿n] kfPsf] ;kmntfsf] ;+:s/0fdf vfln @, ))) yfg k':ts d]/f cfˆg} efjgfx¿ s;/L km]l/P eGg] ckjfb x' F b } g g\ . n] v s /
k|ltlqmofjfbLx¿n] ca …u'0fl;t juL{o c8fgsf] ;d:of . xfd|f] k|z+;f u5f}{+ t/ pgLx¿sf] k|lt/f]w 5flkG5g\ / tLg ;+:s/0f hf]8b\ f ;Dd cg'ejsf] d}n] rrf{ ug{k' nf{ . snfsf/x¿n] ;dfhsf] cWoog
dfqfn] 6Ss/ lng]Ú Ps dfq tl/sf c8fg ;j{xf/fju{ / hg;d"xs} c8fg o'4df ;lqmo gePsf] v08df eg] ^, ))) yfg dfq x'G5g\ t/ hxfF;Dd d}n] ljBfyL{sf ¿kdf hLjgsf] ug' { k 5{ . egfOsf] cy{ s] eg]
ckgfpg ;S5g\ . csf]{ zAbdf eGg] xf] . sDo'lg:6 kf6L{sf ;d:ofx¿sf xfdLn] pgLx¿sf] cfnf]rgf ug}k{ 5{ . cfwf/ Onfsfsf sf8/x¿sf] ;jfn yfngL u/]F / ljBfnodf ljBfyL{sf] pgLx¿n] ;dfhsf ljleGg ju{x¿,
xf] eg] lrlgofF k|ltlqmofjfbLx¿l;t lglDt o;sf] cy{ xf] kf6L{ s } s;}n] sDo'lg:6 kf6L{ / hgtfsf] 5, o] g fgdf dfq} k' : ts k9\ g rfnrng l;s]F . cfˆgf sfFwdf jf ltgsf cfk;L ;DaGwx¿ / ltgsf
k};f 5 / pgLx¿n] s'g} >]i7 /rgf c8fgadf]lhd rNg', kf6L{sf] efjgf lj/f]w u5{ / k|ltlqmofjfbL af6f]lt/ ;Sg]x¿sf] ;ª\Vof bz xhf/eGbf w]/} xftdf Pp6f 5]:sf];Dd klg af]Sg cf–cfˆgf l:yltx¿, ltgsf] :j¿k
tof/ kfg{ g;s] tfklg ePe/sf] / kf6L{sf] gLlt adf]lhd rNg' . c´} v:sFb} hfG5 eg] xfdL b[9tfk"j{ o;sf] 5 . csf]{ s'/f, pgLx¿dWo] w]/}h;f] g;Sg] ;xkf7Lx¿sf cufl8 d}n] d]/f / ltgsf] dgf]lj1fgsf] cWoog
zlSt nufP/ dfqf eg] y'kfg{ ;S5g\ . o; ;d:ofaf/] unt ;f]rfO /fVg] jf lj/f]w ug]5 { f}F . hxfF;Dd hg;d"xx¿, b]zsf ;a} efuaf6 cfPsf / nfdf] cfˆg} ;/–;fdfgx¿ af]Sg] h:tf] ug'{k5{ . oL ;a} s'/fnfO{ k|:6l;t
dO{ $ cfGbf]ngb]lv ;flxTo / snf o;nfO{ k|:6l;t ga'‰g] xfd|f s]xL pgLx¿sf] k/fqmd / ;ª\ 3 if{ , Oltxf; ePsf vfl/Psf dfd'nL zf/Ll/s >d ubf{ klg d]/f] 7DofPkl5 dfq} xfdLn] ;d[ 4
;f+:s[lts df]rf{sf dxTjk"0f{ / ;kmn n]vs / snfsdL{x¿ 5g\ ls < d]/f pgLx¿sf] ;]gf / pgLx¿sf] kf6L{sf] qmflGtsf/Lx¿ 5g\ / pgLx¿ ljleGg OHht uOxfNnf ls eGg] dnfO{ ljifoj:t' / ;xL lbzf ePsf] ;flxTo
cª\ x'g uPsf 5g\ . bz jif{sf] ljrf/df To:tf dflg;x¿ c´} 5g\ . ;jfn 5, xfdLn] cjZo} ltgsf] k|z; + f 7fpFdf sfd ug{ hfg]5g\, o;sf/0f nfUbYof] . To;avt dnfO{ / snf xft kfg{ ;Sg]5f}F .
u[xo'4sf] cjlwdf qmflGtsf/L ;flxTo xfd|f lgs} sd/]8x¿ ;xL c8fgaf6 ug} { k 5{ . hgtfsf klg cfˆg} pgLx¿sf df´df z}lIfs sfo{ ug'{ a' l 4hLljx¿ dfq} o; ;+ ; f/sf -dO{ !($@ df o]gfg uf]i7Ldf
/ snfsf] cfGbf]ngsf] cf}wL ljsf; af/Daf/ lrlKnPsf 5g\ . sdhf]/Lx¿ x'G5g\ . ;j{xf/fju{sf Hofb} dxTjk"0f{ 5 . xfd|f ;flxTo / ;kmf;'U3/ dflg; x'g\ / ltgsf] ;flxTo / snfaf/] dfcf]n] lbPsf] k|jrg,
ePsf] 5 . of] cfGbf]ng / qmflGtsf/L k|j[lQsf] ;d:of . cf–cfˆgf] lgs} dflg;x¿df lgDg–k'FhLjfbL snfsdL{x¿n] o; If]qdf ;f¥x} /fd|/L bfFhf]df dhb'/ / ls;fgx¿rflxF dfcf]sf ;ª\slnt /rgf, efu # af6_
@)*) ;fn df3 !$ ut] cfOtaf/ 7

sDo'lg:6 ;dfh / >d


æ;dfh ljsf;sf] k|lqmofdf >d
/ pTkfbg k|0ffnLsf] dxTjk"0f{ e"ldsf
;dfg9Ën] ;xsfo{ u/]/ ;dfgtf
;dfh lgdf0f{ ug]{ /fhgLlt kf6L{nfO{
;s]g .
sDo'lg:6 ;dfhdf >dg} hLjg
cfTdlge{/tfsf] gLlt ks8\g ;Sb}g,
p;n] ;ª3if{ / qmflGt ug]{ t sNkgf
Pu]No; n] ;g !*$*df g} eg]sf
s'/f cfh;Ddsf sDo'lg:6x?n] lsg
k' F h Ljfbn] sDo' l g:6 ;dfhnfO{
l;Wofpg] vt/f 5 /fHo eg]sf] Pp6f
x'G5 . t/, hlt 7"nf k|fs[lt ;fwg – sDo'lg:6 elgG5 . of] ;dfhdf >dg} xf] . ;dfhjfb >d ul/ vfg] ;dfh klg ug{ ;lsb}g / To:tf kf6L{ / nfu" ub}{gg\ . of] s'/f lgs} ;f]rlgo ju{n] csf]{ ju{nfO zf]if0f ug]{ oGq
;|f]tx? tyf cfw'lgs pks/0fx? dflg;sf] hLjg xf] eGg] ;f]rfO x'G5 . xf] eg] k'FhLjfbL ;dfh >d zf]if0f g]tfx?n] qmflGtnfO{ sfo{;'rL of ljifo eP/ cfPsf] 5 lsgeg] afx]s s]xL xf]Og eg] s'/f sDo'lg:6
pknAw eP tfklg dg'iosf] :kz{ of] ;dfhn] ;do / >dnfO{ cfˆgf] ul/ vfg] ;dfh xf] . of] b'Osf] aLrdf k|:tfjdf Nofpg] s'/f] x'bF g} . >d g} ;dfhnfO{ >d / ;dosf] ;xL ;dfh lgdf{0f ug{ nfu]sf ofqLx?n]
lagf tL ;a} h8 x'G5g\Æ – -dfS;{ hLjgsf] Ps dxTjk"0f{ cWoo xf] eg]/ s] km/s 5 eGg] s'/fdf w]/} 7"nf] hgtfsf] hLjg x'G5eGg] s'/f ga'em]/ ;dfwfg lbg] ;dfh rflxPsf] 5 . cfˆgf] >d zf]if0f s;/L x'G5 / /fHo
Pu]N; >d pTkfbg_ ;w} g} cfˆgf] ;dfhnfO{ ;r]t agfP/ e| d x¿ 5g\ . g] k fnsf >lds vfnL sf]/f sNkgfsf s'/f u/]/ @!cf}+ >d zf];0f u/]/ vfg] ;dfhsf] cGTo ;Qfn] s'g ju{sf] kIf lnG5 eg] s'/f
sDo'lg:6 ;dfh >ldsx?sf] a;]sf] x'G5 eg] k'FhLjfbL ;dfhn] ztfAbLdf >d zf]if0f u/]/ vfg] ;f]r ug]{ cfhsf] gofF sDo'lg:6 ;dfh Aojxf/ t sDo' l g:6x?n] nfu"
;dfh xf] . >d / ;dfhb]lv cnu >ldsx¿af6 s;/L >d zf]if0f ug]{ ePsf sDo'lg:6 5g\ . h;sf sf/0f rflxPsf] 5 . Tof] eg]sf] ;Dk"0f{ gu/];Dd k'FhLjfbL ;dfhn] >dnfO{
/xg g;Sg] >lds hgtf;Fu ;xsfo{ xf]nf eg]/ a;]sf] x'G5 . Tof] >d hgtfnfO{ ;dfhjfbL ;dfh / ;dfhn] >d a/fa/ u/]/ vfg'k5{ zf]if0f u/]/ vfg] 5 / p;n] >d
u/]/ ;d'Ggt ;dfh lgdf0f{ ug]{ zf]if0f ug]{ k'FhLjfbL ;dfhsf] cGTo :k'h F LjfbL ;dfh 5'6o\ fpg ufxf]{ ePsf] eg] / g} sDo' l g:6 kf6L{ >lds dfq xf]Og gofF tl/sfn] >lds ;j{xf/f
;dfhnfO{ sDo'lg:6 elgG5 . of] / j} 1 flgs ;dfh lgdf{ 0 f ug] { 5 . ;dfhdf >d / ;dosf] dXTjsf] hgtfsf] kf6L{ lgdf0f{ ePsf] xf] t/ ju{sf] @! cf}+ zftfAbL bf; agfpg]
;dfh >d / kl;gf aufP/ ;dfhnfO{ sDo'lg:6 elgG5 . af/]df Wofg gk'u]sf] sf/0fn] ubf{ of] s'/flt/ Wofg hfg lsg ;ls/x]sf b]lvG5 .
hLjgHo"g] dfG5]x¿sf] ;dfh xf] . ha dfG5] >daf6 cnu x'G5, cfh k'FhLjfbL ;dfhn] sDo'lg:6 5}g . ;Dk"0f{ ;dfhn] a/fa/ >d >dnfO{ ;docg' ; f/ cfˆgf]
of] ;dfh >daf6 cnu x'g g;Sg], p;sf] hLjg / ;do aLrdf w]/} ;dfhnfO{ g]kfnL ;dfhaf6 cnu u/]/ >d / ;donfO{ ;xLtl/sfn] kIfdf lng ljleGg vfnsf gofF
>dnfO{ cfˆgf] hLjg dfg]/ >d / 7"n7"nf cGt/x? cfpg ;'? e}xfN5g\ ug{ vf]hs ] f] b]lvG5 . Tof] eg]sf] >d ldnfP/ n}hfg] ;dfhnfO{ sDo'lg:6 kfqx? v8f u/] / sDo' l g:6
;doaLrsf] cGt/ 5'§ofpg ;Sg] / clg dfG5] >d zf]if0f ug{ ;'¿ / ;dosf] dxTj k'FhLjfb\n] a'em]/ ;dfh x'G5 eg] >d ;f];0f u/]/ vfg] ;dfheGbf /fd|f] k'h F LjfbL ;dfh x'G5
;dfhnfO{ sDo'lg:6 ;dfh elgG5 . u5{ . Tof] a]nf ;donfO{ ;xL tl/sfn] ;dfhjfbL ;fdfhaf6 >lds g]kfnL ;dfh k'FhLjfbL ;dfh x'G5 t/ eg]/ b]vfpg vf]hs ] f 5g\ . Tof] eg]sf]
Tof] a]nf ;a}nfO{ ;dfg tl/sfn] klxrfg u/L ;xL tl/sfn] ;d:osf] hgtfnfO{ e|d kf/]/ ldn]sf] ;fdhnfO cfhsf sDo'lg:6x?g} >d zf];0f sfNklgs ;dfhfjfbLx?nfO{ cufl8
kl/rfng ug] { ;xL g] t [ T jsf] ;dfwfg u/] / ;dfhnfO{ gofF slxn} wld{s åGå, slxn} hftL åGådf ul/ vfg] ePkl5 sDo'lg:6 ;dfh / ;f/]/ sDo'lg:6 ;dfhnfO{ / Odfgbf/
cfjZostf ePsf] x'G5, of] g]t[Tj tl/sfaf6 cufl8 a9fpg] g]t[Tjsf] k/]/ k'h F Ljjfb\n] sDo'lg:6 ;dfhnfO{ bnfn k'h F LjfbL ;;lbo ;dfh aLrsf] sDo'lg:6x?nfO{ 5fofdf kfg]{ vt/f
cfh g]kfndf hgqmflGtn] lgdf{0f cfjZostf x'G5 . ;Dk"0f{ ;dfhnfO{ l;Wofpg vf]h]sf] b]lvG5 . h'g kf6L{ km/s 5'6\ofpg' ufx|f] ePsf] 5 . b]lvg\ . s'g} of]hgf lbg] Tof] of]hgf
u/]sf] 5 . Tof] eg]sf] ;Dk"0f{ ;dfhnfO{
;xL tl/sfn] >d / ;donfO{
;xL tl/sfn] ;do / >dnfO{
ldnfOlbg] /fhgLlt kf6L{ g]t[TjnfO{
ch{'g ;L / kf6L{ s f g] t fn] x ?n] oL ljifo
a'‰b}gg plgx?n] >dnfO{ klg a'emg
>d g} ;Dk"0f{ hLjg xf] eg] s'/f
hgtfsf] kf6L{ / sDo'lg:6 kf6L{n]
sfof{ G jog ug{ Tof] b] z sf]
;+ljwfgeGbf dfly cfˆgf] lgod nfu"
ldnfOlbg] /fhgLlts bn sDo'lg:6 hgtfsf] kf6L{ / sDo'lg:6 ;dfh hgtfx?nfO{ k'FhLjfbL ;dfh / ;Sb}gg, sDo'lg:6 ;dfh / cfhsf] a'‰g' kg]{ x'G5 . >db]lv cnu x'g] ug{ nufpg] k'h F LjfbLx?sf] gofF tl/sf
kf6L{n] g]kfnL hgtfsf] kf6L{ / g]tT[ j elgG5 . ;j{xf/f ju{sf] ;dfhdf w]/} 7"n 7"nf b'lgofFnfO{ klg a'‰g ;Sb}g eGg] s'/f kf6L{ / kf6L{sf g]tfx¿ sDo'lg:6 b]lvG5 . g]kfnsf] xsdf Pdl;l;,
lgdf{0f ePsf] 5 . ;dfhdf ;Ddfg tl/sfn] a:g, cGt/x? 5g\ eg] s'/f ga'emPsf] Aojxf/ t k' l i6 x' G 5 . eGbf x'g ;Sb}g, Aojxf/ / af]nL km/s P;lklk nufotsf ;Demf}tf o;}sf]
;dfhdf ;Ddfg hgs tl/sfn] vfg, nufpg, lzIff, :jf:y, ;"rgf, sf/0fn] ubf{ cfh >ldsx¿sf] ;dfh sDo'lg:6 eGg] t/ Aojxf/ rflxF ug]{ sDo'lg:6 ;dfhleqsf gofF pkh x'g\ .
a:g, vfg, nufpg / af]Ng ;Ddfg oftfoftnufotsf ;Dk"0f{ 7fpFx?df e|ddf k/]sf] b]lvG5 . k' F h LjfbL ug] { sDo' l g:6 ePsf k'FhLjfbL bnfnx? x'g . dfS;{n] Ps cfh g]kfndf PsLs[t hgqmflGt
clwsf/ ePsf] ;dfhnfO{ >d / ;Ddfg clwsf/ ePsf] ;dfh s'g ;dfhn] >dsf] dxTj sf/0fn] ubf{ cfh g]kfnL >lds 7fpFdf eGg" ePsf] 5 >d, pTkfbg, / g]kfn sDo'lg:6 kf6L{n] >d /
;donfO{ ;xL tl/sfn] ;b'ko| f]u ug{ sDo'lg:6 ;dfh x'G5 . Tof] ;dfhn] a'em]sf] 5 / >dnfO{ ;fd'lxs ?kdf hgtfnfO e|d kf/]sf] b]lvG5 . lqmofzLntfsf] cefjdf dfgj ;j{xf/f ju{sf] ;dfh lgdf{0fsf] af/]df
l;sfpg] ;dfhnfO{ sDo'lg:6 ;dfh c?sf] xf]Og cfˆg} >daf6 aRg lnG5 . hgtfn] ga'em]sf sf/0fn]cfh of] s' / f ljZj sDo' l g:6 hLjgsf] cl:tTj / ljsf; c;Dej ( cf}+ dxflwj]zgaf6 af]n/] xf]Og ls
x' G 5 eg] / ds;{ ou] N ;n] l;Sg'k5{ . w]/} 7"n 7"nf ;d:ofx?sf] ;dfwfg cfGbf]ngdf klg g]kfnL sDo'lg:6 5 . of] s'/f sDo'lg:6x?n] nfu" ug{ Aojxf/af6 @! cf} + ztfAbLdf
k' F h LjfbLx?sf] lasNkdf >lds h'g ;dfhn] ;do / >dnfO{ ug{' k/]sf] 5 / ;dfhn] >dsf] dxTj cfGbf] n g leq klg k' F h Ljfbfsf g;s]sf sf/0f ubf{ g} cfh sDo'lg:6 sDo'lg:6 ;dfh / ;:sf/ ;:s[tL
hgtfsf] ;dfh lgdf{0f u/]sf x'g . Vofn ub}g{ Tof] ;dfh k'hF LjfbL ;dfh a'emfpg' k/]sf] 5 lsgeg] h'g ;dfhdf ls6f0f'x? cfPsf] b]lvG5 . dfG5] ;dfhleq k'FhLjfbL lrGtg xfjL lgdf{0f u/]/ g]kfnaf6 gofF qmflGtsf]
of] s'/f cfh g]kfndf sDo'lg:6 x' G 5 eg] / ds{ \ ; PUn] ; n] ;g dfluvfg] / zf]if0f ul/vfg'sf] ljsNk sDo'lg:6 x' eGg] t/ Aojxf/ rflxF ePsf] b]lvG5 . o;nfO{ k/f:t ug{ ;'?jft ug{' k5{ eGb} ;L hftL, ;L
kf6L{n] af]n]/ xf]Og ls Aojxf/af6 !*$*eGg" ePsf] lyof]] . k'FhLjfbL /xb}g clg dfluvfg] ;dfh ePkl5 k'h
F LjfbL x'gg' } o;sf] d'Vo ;d:of ;a}eGbf klxnf sDo'lg:6 x?n] >d ;+:s[lt, ;L ;dfh lgdf{0f ub}{ ;do
nfu" ug{ ' k 5{ . ;Dk" 0 f{ g] t f – ;dfhsf] ljsNksdf csf]{ gofF b]z ul/j x'G5, ul/j b]znfO{ c? xf] . sDo'lg:6 / k'FhLjfbL aLrsf] / ;dosf] af/]df ;dfhnfO{ gofF / >dnfO{ Aojxf/af6 k'li6 ug{
sfo{stf{x¿nfO{ >ddf cfTdlge{/ lasNk j}1flgs ;dfh ;do / b]zn] x]Kg vf]H5g\ . of] s'/f g]kfndf cGt/ eg]s} af]nL / Aojxf/ aLrsf] l;/fjf6 cufl8 a9fpF @!cf} + nflu/x]sf] 5 . o; ljifodf g]kfnsf
x'g'k5{ . sDo'lg:6 ;dfh eg]sf] >dnfO{ ;w} e} Vofn ug]{ ;dfh >lds Aojxf/ t nfu" ePsf] 5, Tof] eg]sf] leGgtf g} xf] . ztfAbLsf sDo'lg:6 x'g\ cfjZos ;Dk"0f{ o'jfzlQmx?n] g]kfn sDo'lg:6
>ldsx¿sf] ;dfh xf], of] ;dfh hgtfsf] ;dfh lgdf{0fsf] ;'?jft Pdl;l; / P;lkkLnfO{ glhsaf6 x]g{ k'h
F Ljfb eg]sf] >d ;f];0f ug]{ ePsf] 5 . kf6L{ / To;sf sfo{qmdx?df ;xefuL
;do / >db]lv cnu /xg g;Sg] dfs{;n] ;g !*$*df ;'? u/]sf] ;lsG5 . ;dfh xf], sDo'lg:6 ;dfh eg]sf] >d / ;dfhsf] jf/]df gofF x'g / glhsaf6 cjnf]sg ug{
cfˆgf] >d zlQmnfO{ ;Dk"0f{ hgtf;Fu ;dfh xf], h'g cfh;Dd klg aGg h'g kf6L{n] >d / pTkfbgnfO{ >d u/]/ vfg] ;dfh xf] eg]/ ds{\; tl/sfn] gofF of]hgf gagfpg] xf] eg] cg'/f]w 5 .

g]kfnsf] ;d[l4sf] afws bnfn k'“hLjfb ‘bnfn k'h


“ Ljfbsf] cGTo ljgf
sf7df8f} F . g] k fn sDo' l g:6 cy{tGq, cfly{s If]q ;fdflhs If]q bnfn sDkgLx?n] b]zsf] k'h F L knfog k|j4{g x'g g;Sg] lhls/ u/] . pgn]
hftLo lje]b cGTo x'b“ g} ’
kf6L{ s f kf] l n6Ao' / f] ;b:o tyf / /fhgLlts If]qdf cfˆgf] k|e'Tj ubf{;Dd klg ;/sf/ r'Ss ug{ ;Sb}g jt{dfg Joj:yfn] lgDTofPsf] ;+s6sf] sf7df8f}F . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o tyf dWos0ff{nL Jo'/f]
hg;f+:s[lts dxf;+3sf O~rfh{ hdfP/ b] z sf] ;Dk" 0 f{ k' F h Ldf s]xL jif{d} ;/sf/L :jfldTjdf cfpg] ;dfwfg eg]sf] ;dfhjfb xf] Tof] klg OGrfh{ ljj]s ;Ln] >lds ju{nfO{ ljutsf ;fdGtL zf;sx?n] ;fgf] / 7"nf]
dfOnf ;Ln] g]kfnsf] ;d[l4sf] afws Psflwsf/ hdfpFb} k'h F L knfog ug]{ Pg;]n sDkgLn] cjf}{sf] z]o/ lalqm g]kfnL ljz]iftf sf] ;dfhjfb xf], hftdf ljefhg u/]sf] jtfpFb} Tof] x6fpg bnfn k'h F LjfbL Joj:yfsf] cGTo ug{'
bnfn k'FhLjfb ePsf] 7f]s'jf u/]sf / oxfF ePsf pBf] u sn– ubf{;Dd ;/sf/ a]vj/ 5 of] ;a o;sf nflu b]znfO{ dfof ug]{ ;Dk"0f{ kg]{ atfPsf 5g\ . >lds ;d'bfo df]rf{ g]kfnsf] s]Gb|Lo ljefusf] cfof]hgfdf
5g\ . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ rGb|flul/ sf/vfgfnfO{ aGb x' g ] l:yltdf x'g'df bnfn k'FhLjfbs} k|efj xf] . b]zeQm a'l4hLlj /fhgLlts bn, lhNnfsf] b'Nn' gu/kflnsfdf d+unaf/ cfof]lht …kl/jlt{t ;Gbe{df >lds
gu/ ;ldltåf/f a'waf/ cfof]lht k'¥ofPsf] 5 . k'h
F Ljfbn] b]zsf] ;Dk"0f{ pgn] cuf8L eg]– …k'FhLjfbs} nf]stGqjfbL qmflGtsf/L sDo'lg:6, ;d'bfosf] cj:yf / bfloTjÚ jf/] cGt/lqmof sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg ub}{ g]tf
…jt{dfg /fhgLlts ;+s6 / o;sf] cy{ a}+sdf k|mLh u/]/ /fv]sf] 5, sf/0f n3'ljQ kmfOgfG;nufotsf Ps}7fpFdf pleP/ bnfn k'h F Ljfb /
;dfwfgÚ ljifos cGt/lqmof gt o;n] s'g} pTkfbg d'ns If]qdf sDkgLx?n] Aofhsf] :ofh :ofhsf] ;fd|fHojfbL x:tIf]ksf] k|lt/f]w ug]{
sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg ub}{ pgn] ;f] nufgL u5{ gt pBf]u snsf/vfgfdf Aofh u/]/ nuftf/ ltg{ tfs]tf ub}{ a]nf cfPsf] atfP .
s'/f atfPsf x'g\ . nufgL u5{, o;l/ b]znfO{ 6f6 ;Dk" 0 f{ ;DktL hkmt ul/ sf7df8f}F lhNnf gDa/ # sf
g]tf dfOnf ;Ln] g]kfnfsf] /fHo kN6fpFb} g]kfnsf] k'h F L knfog ug{ 3/af/ljxLg agfPkl5 hgtfx? O~rfh{ wg/fh ;Lsf] cWoIftfdf
;+/rgfnufot ;Dk"0f{ cy{tGqnfO{ pBt 5 / b]zsf nfvf}F o'jf knfog cfTdfxTof ug{ afWo 5g\ ;Dk"0f{sf] ;DkGg cGt/lqmof sfo{ q mdsf
bnfn k'h F Ljfbn] cfˆgf] sAhfdf lnP/ x'Fb}5g\ . nufgL u/]sfx?sf] klg sf/s bnfn k'FhLjfb xf] .Ú ljifodfly s]lGb|t /x]/ ljleGg kf6L{
g]kfnnfO{ k/lge{/ agfPsf] atfpFb} cfofltt ;fdfgsf] k|efjsf sf/0f g]tf dfOnf ;Ln] clxn]sf] u0ftGq tyf ;fdflhs JolQmTjx?n] cfˆgf]
eg]–…g]kfnnfO{ ;Da[4 x'g glbg k|dv ' cfk"mn] pTkfbg u/]sf] j:t'n] ahf/ k'h
F LjfbL u0ftGq ePsf] atfpFb} pgn] wf/0ff /fv]sf lyP .
e"ldsf bnfn k'h F Ljfbn] v]n/] x]sf] 5, gkfP/ C0fdf r'nD'{ d} 8'a/] cfTdxTof clxn]sf] u0ftGqdf Odfgbf/ /fli6«o lx/f ;Låf/f ;+rflnt sfo{qmdsf ljj]sn] o:tf] s'/f atfPsf x'g\ . pgn] bnfn k'h
F LjfbL Joj:yfn] hft Joj:yfnfO{
bnfn k'FhLjfbn] g]kfnsf] ;Dk"0f{ ug]{ l:ylt ag]sf] 5 . Pg;]n h:tf k'FhLkltsf] elaio gx'g] / pTkfbg ljleGg kf6L{ kl/Tofu ul/ bh{gf}F g]tf ;+/If0f u/]sf] / ;dfhdf yk ljefhg NofPsf] atfP .
sfo{stf{x? g]skfdf k|j]z u/]sf] g]tf ljj]sn] dflg;sf] Pp6} hflt x'g'kg]{ s'/fdf hf]8 ub}{ sf]xL ;fgf] /
OGrfh{ wg/fh ;Ln] atfP . kf6L{ sf]xL 7"nf] x'g gx'g] / ;a} ;dfg x'g] u/L ;L hftLsf] ljsf;df hf]8 lbg'kg]{
k|j]z ug]{x?df /fh >]i7, ;ld/ atfP . >lds ju{sf] k"0f{d'lQm g]kfnL laz]iftfsf] ;dfhjfbn] dfq lbg] klg
tfdfË, ;fu/ tfdfË, ;'/h kf08], pgn] 7f]s'jf u/] .
;'/]Gb| /fO, OGb| nfdf, ;'zLn >]i7 sfo{qmddf >lds ;d'bfo df]rf{ g]kfnsf] s]Gb|Lo ljefu O{Grfh{ ;Gtf];L
nufot b]hg a9L /x]sf lyP . ;Ln] …kl/jlt{t ;Gbe{df >lds ;d'bfosf] cj:yf / bfloTjÚ zLif{ssf]
cGt/lqmof sfo{qmdf g]skf dfcf]jfbL sfo{kq k|:t't u/]sL lyOg\ . pgn] sfo{kq k|:t't ub}{ bnfn k'h F LjfbL
Joj:yfdf hftLo lje]b cem} a9]/ uPsf] / /fHo lgoGq0f tyf pGd"ngdf
s]Gb|af6 u0f]z s'jF /, g]skf Pdfn]sf]
c;kmn ePsf] atfOg\ .
tkm{ a f6 xl/eQm dxh{ g , a] k Qf
sfo{kqdfly l6Kk0fL ub}{ g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf s]Gb|Lo ;ldlt ;b:o
kl/jf/sf] tkm{af6 /d]z ?kfv]tL,
tyf b}n]v lhNnf OGrfh{ snd ;L, qmflGtsf/L sDo'lg:6 kf6L{sf s]Gb|Lo
a' l 4hLljaf6 /fd kf} 8 ] n ,
;Nnfxsf/ jL/]Gb|jxfb'/ l;+x, g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ b}n]vsf ;]qm]6/L k|sfz
;f+ : s[ l tssdL{ >Ls[ i 0f ef/tL ;L, clvn -qmflGtsf/L_ s]Gb|Lo ;ldlt ;b:o pbo ;L, g]skf -Pdfn]_ b'Nn'
;dfh;]jLsf] tkm{af6 lj/jn yfkf gu/ ;ldlt ;lrj pbo/fh zdf{, g]skf -PsLs[t ;dfhjfbL_ lhNnf
/ Joj;foLsf] tkm{ a f6 czf] s ;lrjfno ;b:o sdn l/hfn, g]kfn blnt ;+3 b}n]vsf cWoIf lbks
a'9fyf]sLn] k|ltlglwTj;lxt cfˆgf] ljZjsdf{ / k~rsf]zL wfld{s ;dfh b'Nn'sf cWoIf elQmk|;fb l/hfnn]
wf/0ff /fv]sf lyP . Joj:yf ;d:ofdf k/]sf] atfP . pgLx?n] Joj:yf gkm]/; ] Dd ;dfhsf] cj:yf
sfo{qmddf ljleGg /fhgLlts / ;fdflhs lje]bsf] 36gfx? klg pGd"ng gx'g] bfaL u/] .
bn, a' l 4hLlj g] k fn k| x /Lsf ;Gtf];L ;Lsf] cWoIftfdf ePsf] sfo{qmdsf] ;+rfng lj? ;Ln] u/]sf
k"j{clws[t hgk|ltlglwnufotsf] lyP eg] :jfut dGtJo >lds ;d'bfo df]rf{ g]kfnsf s]Gb|Lo ;b:o hgs
pkl:ylt /x]sf] lyof] . ;Ln] lbPsf lyP .
8 sf= lh= k|= sf= b= g+= !^#÷@)^#÷^$ @)*) ;fn df3 !$ ut] cfOtaf/

ljBdfg bnfn k'“hLjfbL ;+;bLo Joj:yfsf] Psdfq ljsNk ;dfhjfb tLg a'b“ ] ;xdlt ljkl/t g]skfsf g]tfsf 3/df kqmfp k'hL{ 6f“;
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf cfˆgf] ;+u7gsf] ;Dd]ng s]jn sd{sf08L ub}{ o'jf ;+u7g g]kfn l;+uf] g]kfnL sf7df8f}F . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ gfddf klg tLg a'bF ] ;xdltsf] 7f8f] lbk]z_ ;L nfO{ lu/ˆtf/ ug{ kqmfp
dxf;lrj ljKnj ;Ln] ljBdfg bnfn dfq geP/ g]kfnsf] z}lIfs ljs[lt o'jfx?sf] cfzf, e/f];f / g]tT[ jbfoL / g]kfn ;/sf/ aLr ePsf] tLg pNn+3g ub}{ sf7df8f}+F lhNnf cbfntn] k'hL{ hf/L ul/Psf]df kqmfp gk/]sfn]
k'h
F LjfbL ;+;bLo Joj:yfsf] Psdfq lj;+ultlj?4sf] df]rf{ s:b} cfd"n z}lIfs ;+u7g aGg lgb]z { g lbP . pgn] vf;u/L a'bF ] ;xdlt ljkl/t g]skfsf :yfoL kqmfp k'hL{ hf/L u/]sf] lyof] . #% lbg] kqmfp k'hL{ 6fF; ul/Psf]
ljsNk ;dfhjfb ePsf] 7f]sj' f u/]sf ?kfGt/0fsf nflu cfwLa]x/L l;h{gf ug]{ cfhsf o'jfx? k/lge{/tfaf6 u|l;t eO{ ;ldlt ;b:o e/t ;L / kf]ln6Jo"/f]
5g\ . clvn -qmflGtsf/L_ n'lDagL cfGbf]ng ePsf] atfP . pgn] clvn - rf}tkmL{ lg/fzfsf] uf]nrSs/df km;]sf]n] ;b:o lbk]z /fO{ -lbk]z_ ;L 3/df
kqmfp k'hL{ 6fF; ul/Psf] 5 .
g]skfsf dxf;lrj ljKnj;lxt
g]tf e/t ;Lsf] gfddf sf7df8f}F
lhNnf cbfntdf btf{ ul/Psf]
ljikmf]6s kbfy{, Hofg dfg]{ pBf]u /
;+ul7t ck/fwsf] d'2fdf -d'2f gDj/
-)&%–*!–@)$#_ g]tf e/t ;LnfO{
cbfntdf xflh/ gePsf] eGb} #%
lbg] kqmfp k'hL{ 6fF; ul/Psf] xf] .
o;} u /L, sf7df8f} F lhNnf
cbfntdf btf{ ul/Psf] ljikmf]6s
kbfy{, Hofg dfg]{ pBf]u / ;+ul7t
ck/fwsf] d'2fdf g]tf lbk]z ;LnfO{ kqmfp k'hL{df /f]xg u'?ªsf] pNn]v ul/Psf] 5 .
cbfntdf xflh/ gePsf] eGb} #% hfx]/Ln] ;d]t jfbL g]kfn ;/sf/ pgLx?nfO{ af6f]sf] Dofb jfx]s
sdfG8sf] a}7s tyf ljBfyL{ ;fwf/0f qmflGtsf/L_ ljBdfg cJojxfl/s / k'/fgf] k/lge{/tf, lg/f;f / lxgtfaf]wsf lbg] kqmfp k'hL{ pgs} 3/ if8\gGb k|ltjfbL g]qljqmd rGb| -ljKnj_ ;d]t #% lbg leq cfkm} F jf kqmfp
zfvf n'lDagLsf] a}7snfO{ kf6L{ s]Gb|Lo sfd cnfUg] z}lIfs k|0ffnLnfO{ ldNsfP/ kvf{ n x? eTsfpF b } pTkfbg / gu/kflnsf !# ef] h k' / df 6fF ; ePsf] ljikmf]6s kbfy{, Hofg dfg]{ k'hL{adf]lhd kqmfp k/L cbfntdf
sfof{no lzju9L slknj:t'df ;Daf]wg j}1flgs ;dfhjfbL lzIff k|0ffnL :yfkgf cfTdlge{/tfdf hf]l8g klg o'jfx?nfO{ ul/Psf] 5 . pBf]u / ;+ul7t ck/fw d'2fdf xflh/ x'g cfpg elgPsf] 5 . kqmfp
ub}{ pgn] ;f] 7f]sj' f u/]sf x'g\ . ug]{ cleofgdf /x]sf] atfpFb} To;/L g} ljz]if lgb]z
{ g lbP . o;cl3 dxf;lrj ljKnj, k|jQmf g]skfsf :yfoL ;ldlt ;b:o e/t k'hL{df xflh/ x'g gcfP kl5 ph'/–
dxf;lrj ljKnj ;Ln] b]zdf n'lDagL sdfG8 nfUg' kg]d{ f hf]8 lbP . a}7sdf g]skfsf :yfoL sld6L ;b:o k|sf08nufotsf g]skfsf g]tfx?sf ;L / kf]ln6Jo"/f] ;b:o lbk]z /fO{ - afh'/ s]xL klg gnfUg] n]lvPsf] 5 .

/fhaGbL /f]lxt l/xf M g]skfsf dxf;lrj ljKnjåf/f ;Ddfg


/fhgLlts ;+s6 ulxl/Psf]n] ;a} If]q a}7s g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf tyf ˆ|ofSzg OGrfh{ lzn' ;Ln] e|i6x?sf]
tx;gx; e}O/x]sf] pNn]v ub}{ o'jf dxf;lrj ljKnj ;Lsf] k|dv ' cfltYotf, xftdf /x]sf] b]znfO{ qmflGtsf/L o'jfx?n]
ljBfyL{x¿n] ;r]ttfk"js { cfGbf]ng :yfoL ;ldlt ;b:o tyf hj; ˆ|ofS;g ;+3if{sf] anaf6 d'Qm u/L :jfwLg /
p7fpg' kg]{ atfP . OGrfh{ lzn' ;Lsf] ljz]if cfltYotfdf / :jfledfgL /fi6« lgdf{0f ug{ o'jfx?nfO{ sf7df8f}F . /fhg}lts d'2fdf ;fnb] l v )*) ;Dd s} n fnL 3fOt] ; d] t ePsf /f] l xtlj?4
dxf;lrj ljKnj ;Ln] qmflGt ;DkGg clvn -qmflGtsf/L_ sf sf]iffWoIf tyf kxnsbdL lng cg'/f]w ul/g . pgn] em08} $ jif{ a9L h] n hLjg sf/fuf/df h]n hLjg latfP/ l/xf ;/sf/n] d' 2 f rnfPsf] lyof] .
u/]/ b]zsf] g]tT[ j g]kfn sDo'lg:6 kf6L{n] n'lDagL sdfG8 OGrfh{ Pjd\ n'lDagL b]z olta]nf Oltxf;s} ;jf{lws ;+s6df latfP/ l/xf ePsf /f]lxt ePsf x'g\ . g]skfdfly k|ltaGw tTsflng s]kL zdf{ cf]nL ;/sf/
ul/ 5f8\g] atfP . pgn] clxn]sf] ;a} sdfG8 ljBfyL{ ;fwf/0f zfvf ;lrj k/]sf]n] Pd;L;L h:tf /fi6«3ftL ;Demf}tf g]skfaLr ePsf] tLg a'Fb] ;xdlt
;d:ofsf] sf/0f ljBdfg bnfn k'h F LjfbL k|Lltdf ;Lsf] cWoIftfdf a;]sf] lyof] . ub}{ cd]l/sL ;fd|fHojfbsf] ;}Go cv8f
;+;bLo Joj:yf ePsf] atfpFb} To;sf] a}7sdf clvn -qmflGtsf/L_ sf] lgdf{0f ub}{ g]kfnnfO{ o'qm]gsf] cj:yfdf cg'?k df3 klxnf] ;ftf h]nd'Qm
Psdfq ljsNk ;dfhjfb /x]sf] / /fli6«o ;Dd]ng / ;+u7g, ;+3if{, cfly{s, k'¥ofpg g]kfnsf bnfnx? Gjf/fgb]lvsf] ePsf /f] l xtnfO{ g] s kfn] kf6L{
g]kfnsf] bnfn ;+;bLo uf]nrSs/af6 ljleGg k|:tfjx¿dfly lg0f{o u/]sf] 5 . an nufO{ nflu kl//x]sf]n] km]l/ Ps s]Gb|Lo sfof{nodf :jfut Pjd
b]znfO{ d'Qm u/L ;dfhjfbL Joj:yf a}7sdf g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf kf]ln6 k6s cfTd;dk{0fjfbLx?sf lj?4 ;Ddfg u/]sf] xf] .
:yfkgf ul/5f8\g] bf]xf]¥ofP . Ao'/f] ;b:o tyf k"jL{ n'lDagL Ao'/f] OGrfh{ qmflGtsf/L o'jfx? Pstfj4 x'gk' g]{ g]skf dxf;lrj ljKnj ;Ln]
dxf;lrj ljKnj ;Ln] g]kfndf ;lGhj ;L, g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf atfOg\ . /f] l xtnfO{ d+ u naf/ Ps
;dfhjfbsf] :s'n g]skfn] l;h{gf s]lGb|o ;b:o z/b ;L, clvn - a}7sdf g]skfsf lkljPd tyf sfo{qmdsfaLr k'iku'R5fn] ;Ddfg
u/]sf];d]t atfP . qmflGtsf/L_ sf dxf;lrj nlnt ;L o'jf klZrd n'lDagL Jo"/f] OGrfh{ ;l~hj ub}{ kf6L{sf] sfdsfhdf vl6g cfu|x
o;}u/L, pQm a}7snfO{ ;Daf]wg ub}{ ;+u7g ljZn]if0f ;L, g]skfsf s]lGb|o ;L, g]skf s]lGb|o ;b:o tyf /fKtL Jo"/f] u/]sf 5g\ . k"j{ hgd'lQm ;]gfsf
:yfoL ;ldlt ;b:o lzn' ;Ln] g]kfndf k|ltlglw ;b:o lbg]z ;Lnufotsf] OGrfh{ ;ljg ;L, s]lGb|o ;b:o tyf sdf08/;d] t /x] s f /f] l xt
ulxl/Fbf] /fhgLlts ;+s6sf] ;dfwfg pkl:ylt /x]sf] lyof] . ?kGb]xL OGrfh{ ;/b ;L, o'jf ;+u7g OdfGbfl/tfk"j{s kf6L{sf] sfdsfh
g]kfn sDo'lg:6 kf6L{;uF dfq ePsf] o;}u/L, g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf g] k fnsf s] l Gb| o ;+ o f] h s kf6g ;+3if{df vl6b} cfPsf] eGb} dxf;lrj
atfpFb} g]skfn] casf] b]zsf] g]tT[ j dxf;lrj ljKnj ;Ln] lg/fzfsf] ;Lnufotn] dGtJo /fv]sf lyP . ;]/fnfnfO{ ;Ddfg ul/Psf] 5 . /x] s f a] n f /fhgLlts ;+ 3 if{ s f ljKnj ;L;lxtsf g]tf sfo{stf{x?n]
ug]{ atfOg\ . pgn] cfufdL cfGbf]ngsf] e"d/Laf6 b]zdf gofF cfzfsf] ls/0f eg{ a}7sn] ;+u7gsf] kfFrf}F /fli6«o /f]lxt /fhaGbLsf ?kdf ljut )&^ qmdddf lj:kmf]6sf 36gfdf k/]/ pgsf] k|z+;f u/]sf 5g\ .
d'Vo zlQm o'jf ljBfyL{ ePsfn] ;f]xL o'jfx?nfO{ cfu|x u/]sf 5g\ . df3 ^ ;Dd]ng eJotfsf ;fy ;DkGg ug{sf
cg';f/sf] g} clvn -qmflGtsf/L_ n]
e"ldsf lgjf{x ug{ lgb]z { g lbOg\ .
ut], zlgaf/ s]lGb|o sfof{no lzju9Ldf
;DkGg o'jf ;+u7g g]kfn @ g+= sdf08sf]
nflu r}q klxnf] xKtf;Dd sdf08sf
;a} lhNnf ;Dd]ng tyf e]nfx? ;DkGg
;fd| f Hojfblj?4===== ;dfhjfbsf] ;j{hlgsLs/0f sfo{qmddf cGt/f{li6«o ljefusf ;b:o cfd"n ;L,
;dfhjfb uLt ljrf/fwfTds / g]skf pkTosf Ao'/f] O~rfh{ tyf g/]Gb| ;L, ;+s/ ;Lnufotsf cGt/f{li6«o
pQm a}7snfO{ ;Daf]wg ub}{ g]skfsf k|yd lj:tfl/t a}7sdf pgn] ;f] lgb]z { g ul/;Sg] lg0f{o u/]sf] 5 . To:t} /fhgLlts ;+3if{sf] gofF df]rf{sf] kf]ln6Ao'/f] ;b:o s[lt ;Lnufot ljefusf kbflwsf/Lx¿sf] pkl:ylt
s]lGb|o ;b:o z/b ;Ln] ljBfyL{ g} b]zsf lbPsf x'g\ . Pd;L;L, dxF u L, e| i 6frf/, l6Kk0fL u/] . pkTosfdf pknAw s]lGb|o ;b:o, /x]sf] lyof] .
ljleGg If]qdf g]tT[ j ug]{ ePsfn] clvn o'jf ;+u7g g]kfnsf] @ g+= sdf08df sldzgvf]/sf lj?4 ;zQm ;+3if{
-qmflGtsf/L_ ljz]if ;f+u7lgs cleofg # j6f Jo"/f]x? kb{5g\ . h;cGtu{t ug]n{ ufotsf dxTjk"0f{ lg0f{o u/]sf]
o;} u /L, pQm sfo{ q mdnfO{ k|ltlglw ;ldlt ;b:o, lhNnf ;b:o
tyf cGo dfcf]jfbLk|lt cf:yf /fVg]
a}+s=====
rnfpg] kg]d{ f hf]8 lbP . n'lDagL, klZrd n'lDagL / /fKtL Jo"/f]sf ;+u7gsf s]lGb|o sfof{no ;b:o ;Daf]wg ub}{ hgjfbL snfsf/ tyf avt ;'/If0f afkt :jLsf/ u/]sf] lwtf]sf]
>i6f ;'zLn l;+xn] hgjfbL uLt cGo kf6L{sf g]tf–sfo{stf{x?sf] ;d]t
pQm a}7sdf af]Nb} clvn - @@ lhNnf /x]sf 5g\ . a}7sdf dxf;lrj ljZn]if0f ;Ln] hfgsf/L lbP . o'jf pkl:ylt /x]sf] lyof] . sfo{qmdnfO{ k'gd"N{ of+sg u/L cfk"m v';L d"Nofª\sg
qmflGtsf/L_ sf dxf;lrj nlnt ;Ln] ljKnj ;Ln] o'jfx?nfO{ lg/fzfsf] rf}tkmL{ ;+u7g g]kfn @ g+= sdf08 OGrfh{ ;+uLtsf] wf/dWo] dfOnf nfdfsf] klg 36fO ;f] a/fa/sf] shf{ r'Qmf ug{ C0fLnfO{
5'§} qmflGtsf/L wf/ ePsf] l6Kk0fL ;dfkg ub}{ sfo{qmdsf cWoIf dfOnf
clvn -qmflGtsf/L_ 3lge"t @# cf}+ e'd/L / sfnf] jfbn leqaf6 lg:s]/ ljZn]if0f ;Lsf] cWoIftfdf k|yd k"0f{ ;Ln] uLt;Fu cg'alGwt ;Dk"0f{ ;|i6f, pbL{ hf/L ug]{ sfo{ t'?Gt aGb u/L lwtf]sf]
/fli6«o ;Dd]ngsf] tof/Ldf /x]sf] atfpFb} b]zdf gofF cfzfsf] ls/0f eg{ cfu|x lj:tfl/t a}7s ;DkGg ePsf] lyof] . u/] . pgn] cfˆgf] u'?sf] ?kdf dfOnf d"No 36\g] jf a9\g] ;Gbe{sf] sf/s C0fL
nfdf ePsfn] w]/} l6Kk0fL ug{k' g]{ 7fpF ;h{s, ufos, uflosf 6]lSgl;ognufot
pkl:yt ;Dk"0f{ bz{s >f]tfx?nfO{ ge} gLlt lgdf{tf / /fHo ;+rfns ePsf]n]
gePsf] eGb} dfOnf h:t} 5'§} wf/

hf8f]sf] ;dodf lr;f]af6 arf}+ agfpg cfk"mn] gkfpFb} dfcf]jfbL


cfGbf]ng lj36glt/ uPsf] atfP .
snfsf/ l;+xn] eg] …cfGbf]ng
sdhf]/ x'bF f cfh hgjfbL uLt ;+uLt
wGojfb 1fkg u/]sf lyP .
g] k fnL=====
/f]huf/L, Aoa;fo, /fhgLlts, s'6gLlts
sfdsf lglDt laZje/L 5l/P/ /x]sf
eljiodf s'g} klg zt{ jf afxgfdf lwtf]sf]
d"No 36fpg gkfOg] Joj:yf nfu" ug{ dfu
ul/Psf] 5 .
o:t} sf]le8 !( / ljBdfg cfly{s
Ø hf8f]af6 aRg tftf], kf]lifnf] tyf emf]lnnf] vfg]s/' f vfcf},+ aHg] Kn] 6 kmd{ 5} g . snfsf/ g]kfnL;Fu cGt/f{li6«o ljefun] ;Dks{,
;dGjo, ax; / ;xsfo{nfO{ 3lge"t 9+un]
dGbLsf sf/0f C0fLx¿n] a}Í tyf
ljQLo ;+:yfnfO{ tf]lsPsf] ;dodf ;fjf
cf]em]ndf 5g\ . km]l/ k'/fgf] ;+:s[ltsf] tyf Jofh ltg{ ;Sg] cj:yf g/x]sfn]
Ø Gofgf] sk8f nufcf},+ ljuljuL 5 . hgjfbL uLtnfO{
k| u ltzLn uLt elgG5 . t/,
cufl8 a9fpg' kg]{ atfP . pgn]
sDo'lgi6 Joj:yf ePsf b]z, pTkLl8t ljBdfg cfly{s dGbL ;dfKt ePsf]
ldltn] sDtLdf % jif{;Dd s'g} klg
k|ultzLn uLtsf] 7fpFdf hgjfbL /fi6« / ;fd|fHojfbsf] x:tIf]kdf k/]sf
Ø 3/ tyf sf]7f Gofgf] agfcf},+ uLtx? /flvg' x'bF g} . o;sf] 5'§} wf/ nf]stGqjfbL b]z;Fu /fhgLlts, C0fLsf] lwtf] lnnfd ug{ ;"rgf lgsfNg
tyf lwtf] lnnfd ug{ gkfOg] Joj:y
5 . cfh JolQmsf] gfddf uLt ag]sf s'6gLlts sfo{nfO{ Jojl:yt ug{
x'g'kg]{df hf]8 lbPsf] 5 . shf{sf]
Ø sf]7fdf lx6/ tyf cfuf] afNbf xfjf cf]xf]/bf]xf]/ x'g] 5g\ . tLgnfO{ hgjfbL uLt eg]/
:yfg lbg' klg x'bF g} .Ú
a}7ssf ;xefuLnfO{ lgb]z { g ;d]t lbP .
kf6L{ k|jQmf tyf cGt/f{li6«o k'g;{+/rgf ug]{ Joj:yf ldnfO{ a}Í tyf
ljQLo / C0fLx¿nfO{ ;xhtf k|bfg ug{'
;'lgZlrt u/f},+ pgn] hgjfbL uLt ;+uLtsf]
Oltxf;df dfOnfnfO{ k9\g} kg]{ eGb}
ljefusf OGrfh{ k| s f08 ;Lsf]
cWoIftfdf a;]sf] pQm a}7sn] kg]{, :yflgo hgk|ltlglw, k|x/L k|ltlglw
tyf ;/sf/L lgsfosf clwsf/Lx¿ a}s +
cfˆgf hLjg ef]ufO{x? dfOnf nfdfnfO{ cGt/f{li6«o txsf qmflGtsf/L sDo'lgi6
Ø afnaflnsfnfO{ t]n dfln; ul/lbcf},+ lnlka4 u/]/ n]Vg / c?nfO{ %) cf}+ efOrf/fx?;Fusf] ;DjGw klg k|uf8
agfpg] / kf6L{n] cGt/f{li6«o txdf
tyf ljQLo ;+:yfn] ug]{ slyt lwtf]
lnnfd k|s[ofdf ;xefuL gx'g] Joj:yf
jif{ kl5 klg k|/] 0ff lbg ;'emfj lbP . ug{ 1fkgkqdf pNn]v ul/Psf] 5 .
Ø a9L lr;f]df dlg{ª jfs gu/f},+ pgn] ha–ha qmflGtsf/L kf6L{
/ cfGbf]ng prfOdf x'G5, Tof] a]nf
kf6L{sf] ;+u7gnfO{ ;'b9[ tyf lj:tf/
ug]{ lg0f{o u/]sf] 5 . Joj;fox?n] g]kfn sDo'lgi6 kf6L{
hgtfsf] kIfdf ;+3if{ ul//x]sf] gftfn]
uLt ;+uLtsf] prfO klg gofF x'g] eGb} pQm a}7sn] kf6L{sf ;+u7gx?n]
Ø lr;f]df aflx/ lxF8b\ f afSnf] sk8f nufcf},+ ha–ha qmflGtsf/L kf6L{ / cfGbf]ng s'6gLlts lgof]u;Fusf] ;xsfo{dfkm{t\ Joj;fox?sf] kL8fdfly s]xL ;dfwfgsf]
vf]hL x'g] cfzf u/]sf] atfPsf 5g\ .
sdhf]/ x'bF f o;sf] prfO klg sdhf]/ kf6L{sf] ljrf/ k'¥ofpg], ljb]zdf /x]sf
1fkgkq a'‰b} g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf
Ø b}lgs 3fd tfKg] u/f}+ . x'g] u/]sf] l6Kk0fL u/] . hgjfbL uLt
;+uLtsf] s]Gb|df dfO{nf nfdf :yflkt
g]kfnLx?nfO{ ;+ul7t ug]{, g]kfnL
ljz]iftfsf] ;dfhjfbsf af/] / kf6L{sf] dxf;lrj ljKnj ;Ln] Joj;fox?sf]
ljrf/af/] efO{rf/f;Fu 5nkmn tyf kL8fdfly ;DjlGwt lgsfodf cfjZos
/ dxfg gfd ePsf] eGb} To;sf] 5nkmn u/L ;d:of ;dfwfgsf] kxn ug]{
kl5Nnf] / ;do ;fGble{s lel8of] uLt cGt/lqmof ug],{ cfGtl/s ;+u7g ;[b9[
tyf lj:tf/ ug],{ g]kfn ;/sf/sf] k//fi6« ljZjf; lbnfPsf lyP .
;dfhjfb cfPsf] atfP . pgn] cfˆgf
g] k fn ;/sf/ uLt–;+uLt;Fu klg s'g} g s'g} ?kdf gLlt;F u ;DjlGwt /x] / ;dfhjfb=====

lj1fkg af]8{
dfOnf nfdf hf]l8Psf] / of]ubfg ePsf] ;/sf/jfnfx?;Fu cGt/lqmof rnfpg] @^ ut] wgu9Ldf x'g uO/x]sf] /fli6«o
egfO{ /fv] . lg0f{o;d]t u/]sf] 5 . ;Dd]ngsf] tof/Lsf] qmddf /x]sf] o'jf
;fdgf ;f+ : s[ l ts kl/jf/sf g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf k|jQmf tyf ;Ë7gn] b]z}el/ cfˆgf] ;fË7lgs
sdfG8/ tyf g]skfsf s]lGb|o ;b:o cGt/f{li6«o ljefu O{Grfh{ k|sf08 ;Lsf] sfo{ n fO{ tLa| t f lbF b } sdfG8sf]
cf/f]x ;Ln] ;~rfng u/]sf] uLlt l;h{gf cWoIftfdf a;]sf] pQm a}7sdf a}7sx? ul//x]sf] 5 .
If]Kof:q k|sfzg s]Gb|åf/f k|sflzt, ;Dkfbs M /fh]Gb|k|;fb lrdf}l/of, sfof{no M yfkfufpF, sf7df8f}F, df]afOn M (*$!$)#*%!,
E-mail : chhepyastra@gmail.com,website: www.janakhabar.com d'bs
| M lwDn] ckm;]6 k|;
] , b]jLgu/, kmf]gM %!&@^%%

You might also like