HUMAN STRUCTURE &

FUNCTION
(GCSF 2013)

Unit 2: Cell
2.3 Cellular Reproduction

Program Sains Perubatan Asas,

SPA ILKKM JOHOR BAHRU JAN 2024
ILKKM Johor Bahru, Johor 1
Learning outcome

 Describe the cell life cycle

LECTURE CONTENT

1. Introduction.
2. Cell Cycle – mitosis & meiosis.

SPA ILKKM JOHOR BAHRU JAN 2024 3

 PENGENALAN
 Satu ciri penting organisma hidup ialah kebolehan membiak &
membesar yang melibatkan pembahagian sel.
 Pembahagian sel ialah proses pembentukan sel baru bagi menentukan
kelangsungan hidup organisma.
 2 jenis pembahagian sel:
a. Mitosis (bagi sel somatik)
b. Meiosis (bagi sel gamet).

 Melibatkan pembahagian nukleus (kariokinesis) & pembahagian

sitoplasma (sitokinesis).
 2 jenis pembahagian sel

Pembahagian Pembahagian
sel somatik sel pembiakan
(MITOSIS) (MEIOSIS)
 i. Pembahagian sel somatik
(MITOSIS)

 (soma – body) merupakan sebarang sel badan selain daripada sel

pembiakan.

 sel menjalani mitosis & pembahagian sitoplasmik (sitokinesis) untuk

menghasilkan 2 sel anak yang sama dengan sel induk.

 terlibat dalam penggantian sel mati atau cedera & pertambahan sel
semasa pertumbuhan tisu.
 ii. Pembahagian sel pembiakan
(MEIOSIS)

 merupakan mekanisma penghasilan gamet.

 terdiri daripada 2 langkah pembahagian sel; meiosis I & meiosis

II.

 Bilangan kromosom anak separuh daripada bilangan kromosom

induk.
 Cell life cycle
Sequence of changes that a cell
undergoes from time to time it
forms until it duplicates

Somatic cell division Reproductive cell division

(Mitosis) (Meiosis)

A cell divides into two identical

cells, replication (duplication) Process that produce gametes
of DNA (genes & chromosome)
sequence
sperm and oocytes (cells
Genetic material can be passed needed to form next
on to the newly formed cells generation)
 KITAR SEL

 Definisi: peristiwa berturutan di mana sel somatik membahagi

kepada 2 sel anak.

 Sel manusia terdiri daripada 23 pasang kromosom.

 2 kromosom yang mempunyai gen yang sama dikenali sebagai

kromosom homolog, kecuali kromosom seks (X & Y).

 Kitar sel terdiri daripada 2 peringkat iaitu peringkat interfasa &

peringkat pembahagian sel.
 INTERFASA

Fasa Aktiviti Intrasel

G1 Proses sintesis giat berlaku; sel membesar & berlaku

pertumbuhan sel.

S DNA & sentrosom bereplikasi; setiap kromosom

menghasilkan 2 kromatid.

G2 Proses sintesis molekul selain DNA dengan giat;

pertumbuhan sel & sel bersedia untuk membahagi.
KITAR SEL
 MITOSIS

 terdiri daripada pembahagian nukleus (mitosis) &

pembahagian sitoplasmik (sitokinesis).

 mitosis merupakan proses pembahagian 2 set

kromosom kepada 2 set nuklei.

 dibahagikan kepada 4 peringkat:

i. Profasa
ii. Metafasa
iii.Anafasa
iv. Telofasa
 Profasa
 Jaringan kromatin memendek menjadi kromosom
 Sentriol membahagi & gentian – gentian gelendung
terbentuk.
 Membran nukleus & nukleolus terurai
 Metafasa

 Kromosom (pasangan kromatid) tersusun di tengah

sel.

 Kawasan tengah dikenali sebagai plat metafasa.

 Anafasa
 Sentromer & pasangan
kromatid terbahagi kepada 2
& bergerak ke kutub
bertentangan.

 Sentromer di tarik ke setiap

kutub bertentangan.
 Telofasa

 Peringkat akhir mitosis.

 2 set kromosom yang sama terhasil pada setiap kutub sel
dalam bentuk kromatin.
 Membran nukleus &
nukleolus terbentuk
semula & gelendong
mitotik terurai.
 Sitoplasma mencerut.
 Sitokinesis
 berlaku pembahagian sitoplasma & organel sel kepada 2 sel
yang sama.
 bermula pada akhir telofasa.
 membran plasma terbentuk.
 apabila sitokinesis selesai,
interfasa bermula semula
& peristiwa yang
sama berulang.
 KEPENTINGAN MITOSIS

 Mengekalkan bilangan kromosom dalam sel anak.

 Memastikan kestabilan genetik.
 Merupakan asas bagi pembiakan.
 Bertanggungjawab menambahkan bilangan sel
pada organisma multisel yang memainkan peranan
penting untuk tumbesaran dan perkembangan
organisma.
 Menggantikan sel – sel yang mati atau rosak.
 Ringkasan peristiwa - MITOSIS
Peringkat Peristiwa
Interfasa (I) Replikasi DNA, mitokondria & sentriol
Kromatin memendek, menebal-membentuk kromosom
Sentriol bergerak pada hujung kutub sel
Profasa (P)
Gentian gelendong terbentuk

Membran nukleus dan nukleolus hilang

Metafasa
Kromosom berbaris disepanjang garisan tengah sel
(M)
Sentromer berpisah
Anafasa (A) Gelendong fiber memendek dan menarik kromatid ke

arah sentriol pada kutub sel yang bertentangan

Kromosom terurai & menjadi filamen panjang kromatin
Membran nukleus dan nukleolus terbentuk semula
Telofasa (T)
Sitokinesis berlaku

Sel anak terbentuk

 MEIOSIS

• Pembahagian sel menghasilkan 4 sel anak.

• Setiap sel anak mengandungi separuh (n) daripada bilangan

kromosom induk (2n).

• Berlaku dalam sel gamet sahaja (sel sperma & ovum).

• Berlaku dalam 2 peringkat iaitu meiosis I & meiosis II.

 Proses meiosis bagi sel sperma dipanggil spermatogenesis &

bagi ovum dipanggil oogenesis.
 MEIOSIS I

 Meiosis I: Pemisahan kromosom homolog

 Terdiri daripada 4 fasa:

i. Profasa I
ii. Metafasa I
iii.Anafasa I
iv. Telofasa I
 Profasa I

 kromosom memendek & menebal.

 membran nukleus merosot.

 gelendong mitotik terbentuk.

 2 kromatid pada setiap pasang kromosom akan berpasangan

(sinapsis) - membentuk tetrad (4 kromatid).

 berlaku pindah silang (crossing over - pertukaran bahan

genetik sebahagian kromatid daripada 2 kromosom
homolog dengan kromatid lain).
 Metafasa I
 Tetrad beratur disepanjang plat

metafasa dengan setiap kromosom

homolog pada setiap bahagian.

 Anafasa I

 Kromosom homolog berpisah.

 Tiap – tiap satu mengandungi

sepasang kromatid & bergerak ke

kutub bertentangan.
 Telofasa I

 2 set kromosom yang identikal terhasil

pada setiap kutub sel.

 Membran nukleus terbentuk pada setiap

set, nukleoli terbentuk & gelendong
mitotik terurai.
MEIOSIS I
 MEIOSIS II
 Meiosis II: Kromatid setiap pasangan kromosom berpisah.
 Fasa ini sama seperti mitosis.
 Sentromer akan terpisah & kromatid akan bergerak ke kutub
bertentangan sel.
 Setiap 2 haploid sel terbentuk semasa meiosis I akan
membahagi menghasilkan 4 gamet haploid yang berbeza
daripada sel induk darisegi genetik
 Terdiri daripada 4 fasa iaitu profasa II, metafasa II,
anafasa II & telofasa II
 Meiosis II

 Dalam spermatogenesis, keempat-empat sel anak

akan membentuk sperma.

 Dalam oogenesis, hanya 1 oosit sekunder akan

berfungsi untuk pembiakan, 3 lagi akan jadi

jasad polar.
MEIOSIS II
 MEIOSIS
Pembahagian
sel pembiakan
 Kepentingan meiosis

i. Asas pembiakan seks untuk mengekalkan

bilangan kromosom dari satu generasi ke
satu generasi.

ii. Pindah silang menghasilkan variasi.

36
SELF LEARNING
1. Explain the differences between mitosis and
meiosis.

SPA ILKKM JOHOR BAHRU JAN 2024 37

 Perbezaan mitosis & meiosis
Perbezaan Mitosis Meiosis

Bilangan pembahagian

Sitokinesis

Sinapsis dan pertukaran

maklumat

Bilangan sel anak

 Perbezaan mitosis & meiosis
Perbezaan Mitosis Meiosis

Kandungan genetik

Bilangan kromosom

Lokasi

Kitaran