Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 64

‘’MRI E SHPATULLËS’’

KLEA SPAHIU

Dorëzuar
Universitetit Europian të Tiranës

Departamentit të Shkencave Mjekësore Teknike

Në përmbushje të detyrimeve të programit Bachelor në Imazheri dhe


Radioterapi, me profil Teknik Imazherie

Udhëheqës:

Prof. Assoc. Dr. Admir JANÇE


MSc. Fluturim Nela

Numri i fjalëve:11300

Tiranë, Korrik 2023


Abstrakt
Hyrje
Artikulacioni glenohumeral është artikulacioni më i lëvizshëm i trupit dhe ka një diapazon të
gjërë lëvizjesh. Duke qenë edhe më i lëvizshëm është edhe artikulacioni më i dobët.Anatomia
e shpatullës përbëhet nga kockat, muskujt dhe strukturat fibroligamentoze që mbajnë
stabiltetin e artikulacioneve. Pozicioni që merr pacienti për të kryer egzaminimin në MRI
është një pozicionin shtrirë me krahun e interesuar anash.Vetë shpatulla e pacientit duhet të
mbahet në një rrotullim extern. Pozicioni sipas shkurtimeve është A.B.E.R. e cila lidhet me
pozicionimin e artikulacionit të shpatullës sipas akronimit ABduksion dhe Rrotullim Extern i
krahut.

Për një vlerësim më të detajuar të shpatullës mund të përdorim edhe teknikën me artrografi
duke përdorur kontrast intraartikular, apo MRI me rikonstruksion 3D të artikulacionit . MRI e
shpatullës përdoret për të vlerësuar një gamë të gjërë të lezioneve që mund ta prekin këtë
artikulacion të brishtë nga luksacionet deri tek dëmtimet e manshetës rotatore.

Qëllimi i studimit

Kjo analizë empirike ka për qëllim të hetojë dhe të analizojë patologjitë e shpatullës
nëpërmjet analizimit të të dhënave të mbledhura në ‘’google forms’’ të cialt i janë shpërndarë
120 pacientëve të cilët janë paraqitur në shërbimin e Radiologjisë së Qëndrës Spitalore
të‘Traumës ’ në Tiranë, gjatë periudhës kohore të praktikës 2022-2023 , pra për një periudhë
gati 2 vjecare. Fillimisht analizohet shpërndarja e pacientëve sipas gjeneraliteteve ,moshës
dhe llojit të ekzaminimit të kryer.

Metodologjia e studimit

Për punimin e këtij studimi, është rishikuar literatura, kryesisht on-line në faqe mjekësore me
impakt madhor,si Radiopaedia, Radiology assistant dhe pub med, me informcacionet
plotësisht të cituara në bibliografinë e mëposhtme. Rishikimi sistematik i literaturës përfshin
anatominë e shpatullës në MRI dhe pozicionimin e pacientit në MRI e shpatullës . Më pas
trajtohet secila patologji e shpeshtë e shpatullës, ku paraqitet klinika ,ekzaminimet
imazherike dhe të dhënat kryesisht në imazheri. Në këtë temë kemi sjellë edhe 3 raste
klinike ,të cilat janë më të shpeshtat.Studimi është i tipit cross-sectional me të dhënat të
mbledhura nga google-forms .

Fjalët kyçe: MRI e shpatulles ,3D MRI ,Artrografia ,Studim , Raste klinike
ABSTRACT
Introduction
The glenohumeral joint is the most mobile joint in the body and has a wide range of motion.
Being the most mobile, it is also the weakest joint. The position that patients take to perform
the MRI examination is a supine position with the affected arm at the side. The position
according to abbreviations is A.B.E.R. which is related to the positioning of the shoulder joint
according to the acronym ABduction and Extern Rotation of the arm.
For a more detailed activity of the shoulder, the technique with arthrography using intra-
articular contrast, or MRI with 3D reconstruction of the joint can be used. MRI of the
shoulder is used to find such lesions that can affect this fragile joint from luxations to rotator
cuff injuries.

The purpose of the study


This empirical analysis aims to investigate and analyze the shoulder measures through the
analysis of data found in "google forms" which have counted 120 people who are responsible
in the service of the Hospital of "Trauma". in Tirana, during the knowledge period 2022-
2023, for a period of almost 2 years. First, the distribution of patients is analyzed according to
generalities and different types performed.

Study methodology
For the study paper, it is the literature, online doctors on medical sites with major impact,
such as Radiopaedia, Radiology assistant and pub med, with the social information cited in
the bibliography of the help. This material talks also about how to position the patient in the
shulder MRI examination. Then, each of the frequent shoulder injuries is treated, where the
clinic, imaging examination and various imaging data are presented. In this topic, we have
also brought 3 clinical cases, which are more frequent.

Keywords: shoulder MRI, 3D MRI, arthrography, study, clinical cases


DEKLARATA E AUTORESISE

Deklaroj nën përgjegjësinë time personale si një studente e nivelit Bachelor se punimi im është
origjinal dhe nuk është prezantuar ndonjëherë më parë qoftë tërësisht apo pjesërisht më përpara një
institucioni tjetër dhe as nuk është botuar si material i tëri apo pjesë të vecanta të tij.

KLEA SPAHIU

Falenderime dhe dedikime

Falenderime dhe mirënjohje për stafik akademik të Universitetit Europian të Tiranës,për


punën e tyre te palodhur me studentët.Dhe gjithashtu një falenderim tejet special shkon për
mjekët e Spitalit Universitar të Traumës të cilët më kanë dhënë një pjesë të rëndësishme të
formimit tim profesional gjatë kryerjes se praktikes.

LEGJENDA:
1 HYRJA.....................................................................................................................................6
KAPITULLI I.............................................................................................................................7
1.1 ANATOMIA NORMALE E SHPATULLES................................................................7
1.1.1.Anatomia e strukturave kockore ..............................................................................7
1.1.2.Anatomia e strukturave kërcore................................................................................8
KAPITULLI II TEKNIKAT E NDJEKURA NE MRI E SHPATULLES.......................13
2.1 Përgatitja e pacientit............................................................................................................13
2.2 Pozicionimi i pacientit në MRI e shpatullës dhe ‘’coils’’..................................................14
2.2.1Përdorimi dhe roli i ‘’coil-eve’’...............................................................................15
2.3 Teknikat imazherike që përdoren gjatë kryerjes së MRI të shpatullës...............................16
2.3.1 Teknikat standarte...................................................................................................16
2.3.2.Teknikalitetet e tjera të prerjeve të MRI të shpatullës............................................17
2.3.3 Artrografia e shpatullës nën MRI............................................................................18
2.3.4 3D MRI...................................................................................................................19
2.4 Indikacionet dhe kundërindikacionet e MRI në ekzanimin e scapulës...............................21
2.4.1 Indikacionet e MRI së shpatullës............................................................................21
2.4.2 Rreziqet dhe kufizimet e lidhura me procerurën.....................................................21
2.4.3 Përfitimet e MRI në krahasim me metodat e tjera diagnostike imazherike............22
KAPITULLI III......................................................................................................................23
PATOLOGJITË MË TË SHPESHTA TË SHPATULLËS NË MRI
........................................23
3.1.1 Dëmtimet e manshetës rotatore të shpatullës..................................................................23
3.2 SINDROMI I NGUSHTIMIT (‘’IMPINGEMENT SYNDROME’’)
....................................................27
3.3 TENDINOPATIA KALCIFIKUESE
.............................................................................................31
3.4 INSTABILITETI GLENO-HUMERAL.......................................................................................
33
3.5 Kapsuliti adeziv (Sindromi i shpatullës së ngrirë)..............................................................36
KAPITULLI IV RASTET KLINIKE DHE ANALIZA EMPIRIKE...................................38
RASTI NR 1:...............................................................................................................................38
RASTI NR 2:...............................................................................................................................39
RASTI NR 3 :..............................................................................................................................41
4.1. QELLIMI I STUDIMIT, METODOLOGJIA DHE HIPOTEZAT....................42
4.2 TË DHENAT DEMOGRAFIKE TË STUDIMIT.............................................................44
4.3 SIMPTOMATIKA MË E SHPESHTË E PACIENTËVE...................................................47
4.4 STRATIFIKIMI I PACIENTEVE SIPAS ASHPERSISE SE SEMUNDJES SE SHPATULLAVE48
4.6 DHIMBJA MË E SHPESHTË DITËN APO NATËN ?....................................................49
4.6 AKTIVITETI FIZIK ?...............................................................................................50
4.7 MODALITETI IMAZHERIK MË I PËRDORUR TEK PACIENTËT..................................51
4.8 MODALITETI IMAZHERIK MË I PREFERUAR NDAJ PACIENTIT................................52
4.9 FIZIOTERAPI APO TERAPI MEDIKAMENTOZE.........................................................53
4.10 KONKLUZIONE..............................................................................................54
SHTOJCA.................................................................................................................................55
Bibliografia...............................................................................................................................56

LISTA E FIGURAVE:

Figura 1:Kistet e kokës humerale tregohen në MRI axiale


Figura 2:Paraqitja skematike e anatomisë së shpatullës anteriorisht dhe posteriorisht.
Figura 3: Muskujt e manshetës rotatore në shpatull.
Figura 4: Pozicionimi i pacientit dhe të shpatullës para kryerjes së MRI
Figura 5: Pozicionimi në MRI e shpatullës me ndihmën e ‘’coils’’
Figura 6: Projektimi në 3 planet në MRI e shpatullës (A)axial (B) coronal dhe (C) sagital.
Figura 7: Scapula në rikonstruksionin 3D të MRI.
Figura 8: Shenjat paralajmëruese kundërindikuese të MRI.
Figura 9: Rupturë e plotë e manshetës rotatore (djathtas) dhe rupturë e pjesshme (majtas).
Figura 10: Sindromi ‘inpigement’ i brendshëm i shpatullës nën MRI.
Figura 11: Tendiniti kalcifik i tendinit supraspinatus në MRI .
Figura 12: Intensiteti bilateral i shpatullave (lezionet Hill-Sachs dhe Bankart).
Figura 13: Paraqitja në MRI e kapsulitit adeziv në koronal dhe axial.
Figura 14: Grafia e shpatullës e R.B
Figura 15: Foto e prerjes në axial të MRI të R.B.
Figura 16: Radiografi e shpatullës së F.B
Figura 17: Foto e MRI në koronal në sekuencën T2 e cila tregon depozitimin të kalciumit
Figura 18: Dislokacioni posterior i shpatullës në pacientin M.B.
Figura 19: MRI 3D në të cilën shihet dislokacioni posterior me frakturë shoqëruese

LISTA E TABELAVE OSE DIAGRAMEVE

Tabela nr 1 :Të dhënat dmografike


Grafiku nr 1: Përqindja demografike
Tabela nr 2 : Grupmosha
Grafiku nr 2 : Shpërndarja sipas grupmoshës
Grafiku nr 3 : Grupmosha
Tabela nr 3 : Simptomat
Grafiku nr 4: Simptomat më të shpeshta
Tabela nr 4 : Shpërndarja e pacientëve sipas rëndësisë së sëmundjes
Grafiku nr 5 : Shpërndarja sipas dhimbjes
Tabela nr 6 : Shpeshtësia e dhimbjes
Grafiku nr 7 : Shpeshtesia e dhimbjes
Tabela nr 5 : Kryerja e aktivitetit fizik
Grafiku nr 6 : Shpërndarja sipas rëndesës së smëundjes
Tabela nr 7 : Modaliteti imazherik më i përdorur
Grafiku nr 8 : Modaliteti imazherik më i përdorur

Tabela nr 8 : Modaliteti imazherik m ëi preferuar

Grafiku nr 9 : Modaliteti imazherik m ëi preferuar

Tabela nr 9 : Fizioterapi apo terapi medikamentoze

Grafiku nr 10 : Fizioterapi apo terapi medikamentoze

1 HYRJA
Artikulacioni glenohumeral është artikulacioni më i lëvizshëm i trupit dhe ka një diapazon të
gjerë lëvizjesh . Ky artikulacion duke pasur disa vecori anatomike të dobëta si madhësia e
vogël e fosës glenoidale në raport me caput humeri ,gjithashtu dhe dobësia relative e kapsulës
së kyçit e bëjnë artikulacionin relativisht të paqëndrueshëm dhe të prirur ndaj subluksacionit
apo luksacionit të tij.Rezonanca magnetike ose MRI është modaliteti i përzgjedhur imazherik
për të ekzaminuar pacientët me dhimbje dhe patologji të ndryshme të artikulacionit scapulo
humeral. Dhimbja është një nga patologjitë më të shpeshta muskuloskeletore e artikulacionit
scapulo-humeral dhe të strukturave përreth saj . Patologjitë e artikulacionit scapulo-humeral
kanë një incidencë vjetore rreth 15 raste për 1000 pacientë dhe një prevalencë gjatë gjithë
jetës deri në 70% [1]. Kjo patologji jo vetëm që prek cilësinë e jetës, por ndikon edhe
aktivitetet e përditshme dhe produktivitetin e punës. Dhimbja e shpatullave shpesh shkaktohet
nga dëmtimi i elemtëve të ndryshëm anatomik të shpatullave, duke përfshirë sëmundjet e
muskujve, tendinave, të vetë artikulacionit, strukturave labro-ligamentoze dhe strukturat
periartikulare. [2]

Vlerësimi i strukturave të artikulaconit të shpatullës kanë evoluar vazhdimisht dhe është rritur
gjithnjë e më shumë cilësia e imazhit radiologjik diagnostik. Kjo ka arritur pikun me
rezonancën magnetike (MRI),e cila është metoda e përzgjedhur imazherike. MRI paraqet disa
cilësi të cilat e bëjnë imazhin e përzgjedhur si ,marrja e imazheve shumëplanare, rezolucion
të lartë të imazhit dhe mungesën e rrezatimit jonizues duke e bërë një mjet thelbësor
diagnostikues. MRI është një metodë shumë e ndjeshme për vlerësimin e strukturave labro-
ligamentoze, kapsulës dhe kërcit artikular, si dhe lëndimeve të muskujve të manshetës
rotatore. Përparimet në MRI kanë ofruar avantazhe të reja potenciale për diagnostikimin e
saktë të patologjisë së shpatullave. MRI është tashmë modaliteti kryesor i imazherisë për
vlerësimin e disa patologjive të shpatullës.

Në këtë punim të temës së diplomës do të trajtohet anatomia normale e shpatullave në MRI,


metodologjitë e MRI-së për vlerësimin e shpatullave, anomalitë e veçanta të tendinave dhe
muskujve të manshetës rotatore, artikulacioni glenohumeral dhe labrumi, artikulacioni
akromioklavikular dhe bursat e shpatullave. Do të trajtohen patologji të ndryshme të
shpatullave, problemet diagnostikuese, protokollet dhe zhvillimet aktuale në MRI-në e
shpatullave.

KAPITULLI I

1.1 ANATOMIA NORMALE E SHPATULLËS


1.1.1.Anatomia e strukturave kockore .

Anatomia e shpatullës përbëhet nga kockat, muskujt dhe strukturat fibroligamentoze që


mbajnë stabiltetin e artikulacioneve. Kockat e shpatullës janë klavikula ,skapula dhe koka e
humerusit.
-Klavikula është një kockë me një formë të shkronjës ‘S’ e cila quhet ndryshe edhe ‘’kocka e
bukurisë’’. Ajo artikulohet medialisht me artikulacionin sternoklavikular dhe anash me
artikulacionin akromio-klavikular. Klavikula paraqet shumë variacione anatomike të cilat
burojnë nga format e ndryshme të saj, nga lakimi ekstrem i kockës deri tek klavikula
pothuajse e drejtë. [3]

-Skapula është një kockë në formë trekëndore, e vendosur në pjesën e pasme të thoraxit, e
cila përbëhet nga disa pjesë anatomike si trupi, spina skapula, qafa skapulare, akromioni,
fossa glenoidale dhe procesi korakoid. Aspekti dorsal i skapulës përfshin fosën supraspinate
dhe infraspinate të cilat shërbejnë si vende ngjitjeje për muskujt përkatës.

-Akromioni është një zgjatim kockor i skapulës i cili klasifikohet në tre lloje [4]:

• Tipi 1 = i sheshtë: sipërfaqja akromiale e sheshtë, pjerrësi e madhe.

• Tipi 2 = i lakuar: sipërfaqja e poshtme akromiale e lakuar, pjerrësisë e vogël.

• Tipi 3 = si grep: pamja anteriore akromiale si grep, me pjerrësi të vogël.

-Humerusi është kocka më e gjatë e anësive superiore ,e cila përbëhet nga pjesa proksimale e
cila përfshin kokën, e cila është e rrumbullakët si dhe qafën anatomike dhe kirurgjikale të saj.
Midis dy tuberoziteteve humerale vendoset përgjatë sipërfaqes së përparme të humerusit
sulkusi intertuberkular ose sulkusi bicipital nga inserimi i kokës së madhe të muskulit biceps.
Nëpër sulkusin bicipital kalon një strukturë ligamentoze e quajtur ligamenti humeral
transversal ,i cili mbulon kokën e gjatë të tendinit të bicepsit. Gjetjet e zakonshme në MRI të
kokës humerale janë cistet kockore, të cilat janë të vendosura në mënyrë dorsale në vendet e
futjes së tendinave supraspinatus dhe infraspinatus (Fig. 1). Ndërsa kistet e vendosura në
aspektin anterior të tuberozitetit të madh dhe të tuberozitetit të vogël janë mesatarisht të
lidhura me lezione subscapulare dhe degjenerimet e moshës. [5]

Figura nr 1. Kistet e kokës humerale tregohen në MRI axiale (ana e majtë) dhe pamje
parasagitale në MRI (ana e djathtë). Ndryshime të tilla janë të zakonshme,gjenden si
incidentoma dhe shpesh asimptomatike.

Origjina:European Journal of Radiology


-Fossa glenoidale është një pjesë e skapulës e cila vepron si sipërfaqe artikulare lateralisht
skapulës, për të artikuluar me kokën humerale. Ajo është pak konkave dhe ka përmasa nga 6
deri në 8 cm2. [6].

Fossa glenoidale paraqet tre forma kryesore të sipërfaqes glenoidale: (1) konkave, (2) e
sheshtë ose (3) konvekse. Ekzistojnë paraqitje anatomike të ndryshme të margove postero-
inferiore, të cilat duken në imazhet aksiale MRI. Ekzistojnë tre forma kryesore: forma
trekëndore, forma J dhe ajo delta. Format J dhe delta janë gjetur se luajnë një rol kyç në
paqëndrueshmërinë e pasme të shpatullave [7].

-Korakoidi është një zgjatim kockor i skapulës, i cili është vend fiksimi për shumë
muskuj .Mund të ketë variante morfologjike të tij . Klinikisht, vendosja e korakoidit dhe
këndi i retroversionit mund të ketë një ndikim të rëndësishëm në hapësirën subkorakoidale.
[8]

1.1.2.Anatomia e strukturave kërcore

-Shpatulla përbëhet nga dy artikulacione:

(1)artikulacioni gleno-humeral
(2)artikulacioni acromio-klavikular.
 1. Artikulacioni glenohumeral

Është një artikulim midis kokës hemisferike të humerusit dhe fossës glenoidale të skapulës.
Artikulacioni glenohumeral stabilizohet nga kapsula e vetë artikulacionit, ligamentet gleno-
humerale, muskujt e manshetës rotatore dhe labrumi i artikulacionit. Labrumi është një unazë
fibrokartilaginoze që ngjitet në glenoidin e skapulës. Kjo strukturë ndihmon në rritjen e
qëndrueshmërisë së artikulacionit glenohumeral duke krijuar një artikulacion më të thellë dhe
më konkav në fossën glenoidale. Artikulacioni glenohumeral ka këto struktura mbështetëse:

Superiorisht: :

(1) harku korakoakromial dhe ligamenti korakoakromial


(2) koka e gjatë e tendinit të bicepsit.
(3) tendini i muskulit supraspinatus

Anteriorisht: :

(1) labrumi anterior


(2) ligamentet glenohumerale
(3) tendini subscapularis

Në pjesën posteriore:

(1) labrumi posterior


(2) brezi i pasmë i IGHL
(3) tendinit i teres minor

Anatomia dhe variantet e labrumit glenoid përbëhet nga pjesa e përparme, e pasme, e
sipërme dhe e poshtme. Pjesa e sipërme e labrumit dhe tuberozitetit supraglenoid shërbejnë si
zona ankoruese për kokën e gjatë të tendinit të bicepsit. Paraqiten shumë variante normale të
labriumit. Kapsula e artikulacionit glenohumeral mund të fiksohet në periferi të labrumit ose
në skapulën , dhe distalisht do të futet në qafën anatomike të humerusit.

Labrumi glenoid është një strukturë fibrokartilaginoze e ngjitur rreth skajit të zgavrës së
glenoidit . Baza e sheshtë e labrumit është e fiksuar në perimetrin e zgavrës glenoidale.
Labrumi tregon variacione të ndryshme anatomike, të përshkruara si trekëndore (më e
zakonshme), e rrumbullakët, e përkulur dhe me munges. [9]

Janë përshkruar katër variante normale anatomike të labrumit:


(1) recesi sublabral dhe ankorimi i bicepsit
(2) forameni sublabral
(3) kompleksi labral i bicepsit
(4) kompleksi Buford

Figura nr 2: Paraqitja skematike e anatomisë së shpatullës anteriorisht dhe posteriorisht.


Burimi:Radiology assistant (e përpunuar)

Ligamentet glenohumerale janë ligamentet glenohumerale të sipërme, të mesme dhe


inferiore. Ligamentet do të shtrihen nga kufiri i përparmë i skapulës, afër labrumit, deri në
qafën anatomike të humerusit.

Kompleksi i ligamentit glenohumeral inferior ka kreshta anteriore dhe posteriore bursa të


shumta që zakonisht ngjiten në labrumin inferior të përparmë dhe të pasmë. Ka një variacion
të rëndësishëm në numrin dhe madhësinë e ligamenteve glenohumerale midis individëve të
ndryshëm [10].

-Mansheta rotatore përbëhet nga tendinat nga muskujt:


(1) supraspinatus

(2) infraspinatus

(3) teres minor

(4) subscapularis

Muskujt supraspinatus, infraspinatus dhe teres minor inserohen në sipërfaqen e pasme të


skapulës dhe futen në tuberozitetin e madh të humerusit . Në disa individë,muskuli
infraspinatus dhe tendinat e teres minor mund të shkrihen në një [11]. Subscapularis e ka
origjinën nga sipërfaqja anteriore e skapulës, përmban tufa të shumta muskulor dhe futet në
tuberozitetin e vogël të humerusit.Ligamenti transversal humeral kalon nga tuberoziteti i
vogël në atë të madh të humerusit dhe disa fibra të tendinit subscapularis bashkohen me
ligamentin transversal humeral. Koka e gjatë e tendinit të biceps brachi kalon nën këtë
ligament.

Zona rotatore është një hapësirë trekëndore midis tendinave të muskujve supraspinatus dhe
subscapularis dhe bazës së procesit të korakoidit. Ajo ka një kapsulë që mbulon atë, e cila
përbëhet kryesisht nga indi i ligamentit korako-humeral. Kjo hapësirë strehon ligamentin
glenohumeral superior dhe tendinën e kokës së gjatë të bicepsit. Ligamentet gleno-humerale
dhe korako-humerale superiore kontribuojnë në rrotullimin e bicepsit, e cila ndihmon për të
mbajtur kokën e gjatë të bicepsit në vendin e vetë.

Tendinat e manshetës rotatore superiore kalojnë nën harkun korako-akromial dhe


artikulacionin akromio-klavikular dhe më pas vazhdojnë të futen në tuberozitetin e madh të
humerusit. Harku korakoakromial formohet nga procesi korakoid përpara, akromioni në
pjesën e pasme dhe mbulohet nga ligamenti korako-akromial.

Figura nr 3 :Muskujt e manshetës rotatore në shpatull.

Burimi:Radiology assistant
Shpatulla ka disa bursa që ndihmojnë në zvogëlimin e fërkimit midis sipërfaqeve të tendinave
dhe të kockave dhe midis tendinave. Këtu përfshihen bursa subakromiale-subdeltoide (SA-
SD),bursa subskapulare, bursa subkorakoidale,bursa korakoklavikulare dhe bursa supra-
akromiale.

(1) bursa subakromiale-subdeltoide (SA-SD)

(2) bursa subkapulare

(3) bursa subkorakoidale

(4) bursa korakoklavikulare

(5) bursa supra-akromiale

Midis tendinit supraspinatus dhe harkut korakoakromial ndodhet bursa subakromiale-


subdeltoide. Kjo bursë dhe bursat subkorakoidale komunikojnë me njëra-tjetrën në 11-50% të
pacientëve [12].

 2. Artikulacioni akromio-klavikular

Është një artikulacioni i tipit sinovial midis dy kockave ,akromionit dhe klavikulës distale,
dhe ka një kapsulë fibroze që përforcohet nga fijet e ligamentit akromio-klavikular dhe të
muskulit trapezius. Ligamentet korakoakromiale dhe korakoklavikulare gjithashtu ndihmojnë
në ruajtjen e artikulacionit akromio-klavikular.
KAPITULLI II TEKNIKAT E NDJEKURA NE MRI E SHPATULLES

2.1 Përgatitja e pacientit


Në dhomën e zhveshjes do të mbahen sendet personale të pacientit si çelësa, portofoli,
bizhuteritë, kapëset e flokëve, aparati i dëgjimit apo cdo lloj tjeter pajisjeje elektronike.
Pacientët të cilët kanë proteza speciale të përbëra nga material magnetik ,të cilat janë të
ndikueshme nga fusha elektro-magnetike nuk do të lejohen brenda në MRI,pasi fusha
magnetike ndikon dhe mund ti tejnxehë apo të shkaktojë dëmtime të indeve përkatëse. Për
shembull në rastin e implanteve elektronike ose metalike,gjithmonë duhet konsultuar me
radiologun, nëse do të jetë e nevojshme të hiqen, apo mund të kryhet ekzaminimi. Gratë
duhet të heqin sutjenat pasi edhe ato mund të kenë kapëse prej hekuri ferromagnetik, por një
bluzë mund të mbahet ,pasi nuk ndikon në cilësine e imazhit.

Janë të detyrueshme të ndiqen dy rregullat e mëposhtme gjatë përgatitjes së pacientit për


MRI:

1. Lëkura e cila është e zhveshur nuk duhet të jëtë kurrë në kontakt të drejtpërdrejtë me tubin
ose spiralen e MRI. Midis të gjitha pikave të kontaktit të lëkurës me pajisjen duhet të
vendosen jastëkë të vegjël ose një copë letre. Kjo pasi kontakti i drejtpërdrejtë mund të
shkaktojë djegie të rënda. Gjithashtu nëse një pjesë e trupit prek tubin, mund të rezultojë në
marrjen e imazheve me artefakte, veçanërisht në sekuencat me shtypje të yndyrës (Fat sat).

2. Rregulli numër 2 është që gjithmonë duhet të shmanget kontakti lëkurë me lëkurë, d.m.th.,
duart mos të jene të palosura , këmbët nuk duhet të kryqëzohen me njëra tjetrën dhe kontakti i
duarve me këmbët e zhveshura gjithashtu duhet të shmanget.

Përgjithësisht tatuazhet nuk përbëjnë problem, por duhet të merret parasysh se disa pigmente
përmbajnë hekur ose plumb dhe mund të ndikohen nga fusha magnetike.

Pasi përfundon përgatitja e pacientit, ekzaminimi mund të fillojë. Tekniku i rezonancës do ti


shpjegojë pacientit shkurtimisht procedurën e ekzaminimit dhe do të tërheqi vëmendjen e tij
të mos lëvizë për shmangien e artefakteve të lëvizjes, kur duhet mbajtur fryma dhe kur duhet
qëndruar në një pozicion të caktuar.

Gjithmonë në rastet kur bëhet edhe injektimi i kontrastit iv duhet prania e radiologut dhe
konsultimi me të për efektet anësore .
2.2 Pozicionimi i pacientit në MRI e shpatullës dhe ‘’coils’’
Pozicioni që merr pacienti për të kryer egzaminimin në MRI është një pozicionin shtrirë me
krahun e interesuar anash.Vetë shpatulla e pacientit duhet të mbahet në një rrotullim extern.
Rrotullimi intern i shpatullës nuk duhet të përdoret pasi kjo mund të prishë cilësinë e pamjes
së tendinave supraspinatus dhe subscapularis. [13]

Pozicioni sipas shkurtimeve është A.B.E.R. e cila lidhet me pozicionimin e artikulacionit të


shpatullës sipas akronimit ABduksion dhe Rrotullim Extern i krahut.

Në këtë pozicion, është përparësi sepse mund të vlerësohen shumë mirë rupturat e
labrumit ,të cilat do të bëhen më të dukshme duke shtrënguar kështu kompleksin
labroligamentoz glenohumeral inferior (të cilët janë ligamentet më të rëndësishme në
parandalimin e paqëndrueshmërisë së artikulacionit të shpatullave). Për të arritur këtë
pozicion të caktuar, dora përkatëse e pacientit do të vendoset pas kokës ose qafës.

Figura nr 4 : Pozicionimi i pacientit dhe të shpatullës para kryerjes së MRI

(Burimi :MRI master)

Rrotullimi extern i tepërt duhet të shmanget sepse likidi prezent në kapsulën e tendinit të
bicepsit mund të stimulojë një rupturë të vogël të tendinit supraspinatus në skajin superior të
tij. Në MRI projektohen imazhet në të treja planet si në planin aksial, atë koronal dhe në atë
sagittal .
Pra krahu ,shpatulla e të cilit do të ekzaminohet ,duhet në mënyrë ideale të pozicionohet afër
trupit në rrotullim extern. Në këtë pozicion do të arrihet një vlerësim më të mirë të
komponentëve kapsulë anterior dhe muskulit subscapularis. Në ato raste kur rrotullimi i
jashtëm nuk mund të bëhet , krahu vendoset në pozicionin zero, ku gishti i madh drejtohet lart
në drejtim të tavanit. Hapi i mëtejshëm ështe që krahu të fiksohet në pozicionin e duhur.
Duke përdorur një jastëk të rehatshëm dhe të butë kjo mund të arrihet më së miri .

Gjithashtu ka rol edhe pozicioimi i këmbëve, të cilat duhet gjithashtu të jenë të shtendosura
në mënyrë që shtylla kurrizore të lehtësohet dhe të ketë një pozicion jo të sikletshëm. Pasi
pacienti vendoset në një pozicion të relaksuar, më pas atij i jepet një pajisje për mbrojtjen e
dëgjimit dhe një zile urgjence për cdo të papritur.

Ka raste kur pozicionimi mund të jetë shumë i vështirë, sidomos kur pacienti ka një konstrukt
me shpatulla të gjera ose është shumë muskuloz. Për të arritur një cilësi të mirë imazhi, do të
ishte e nevojshme të ekzaminohej artikulacioni sa më në brendësi të qendrës ,pasi aty është
edhe homogjeniteti më i madh. Kjo është sidomos e rëndësishme për cilësinë e imazhit në
sekuencat e shtypura nga yndyra (FAT sat). Në këto raste pacienti ngrihet në anën e kundërt
dhe vendoet pjerrësisht në mënyrë që ai të shtrihet disi në mënyrë të pjerrët në MRI. Mund të
ndihmjnë edhe përdorimi i jastikëve të cilat ofrojnë stabilitetin e kërkuar.

2.2.1Përdorimi dhe roli i ‘’coil-eve’’

Nëse është e mundur, përdoret edhe një jastëk (me dimensione 30x20x4cm) . Ky jastëk duhet
të vendoset nën rrip në mënyrë që lëvizjet e frymëmarrjes të mos ndikojnë dhe të lëvizin.
Gjithashtu ndihmon edhe një qese rëre në anën e sipërme të shpatullës në nivelin e klavikulës,
sepse kjo mund të kufizojë artefaktet e lëvizjes së shpatullës.

Përdorimi i të ashtuquajturave ndihmës të pozicionimit ose ‘’coils’’, për të arritur një


imobilizim komod të pacientëve brenda rezonancës, ka rezultuar shumë efektiv, jo vetëm për
rehatinë e pacientit por edhe për cilësine e imazhit të MRI. ‘’Coils’’ pozicionohet midis
pacientit dhe spirales së mri dhe më pas do të fryhet manualisht, duke i mbushur në mënyrë të
barabartë dhe duke shmangur pikat e presionit.
Figura nr 5: Pozicionimi në MRI e shpatullës me ndihmën e ‘’coils’’

2.3 Teknikat imazherike të MRI së shpatullës


2.3.1 Teknikat standarte

Me evoluimin e kërkesave klinike të specialistëve edhe sekuencat imazherike janë duke u


modifikuar vazhdimisht për të plotësuar nevojat klinike më specifike të specialistëve. [14]
Përgjithësisht, protokollet e MRI së shpatullës përbëhen nga 4 deri në 5 sekuenca. [15] . Mri
e shpatullës kërkon të paktën katër sekuenca të detyrueshme për vlerësimin korrekt të saj.
Këto përfshihen dy plane koronale, një sekuencë e cila duhet të jetë e ndjeshme ndaj sinjalit
të likidit dhe me suprimin të indit dhjamor(T2Ë FS) dhe një sekuencë tjetër e errët për likidin
(T1Ë). Dy sekuencat e tjera të preferuara janë një sekuence në aksial (Long TR) dhe një T2Ë.
[16]

Gjithashtu , sekuencat e tjera të shpejta ‘2D spin-echo’ do të jenë zgjedhja primare për
vlerësimin e artikulacionit të shpatullave gjatë MRI pa kontrast . Sekuenca në T1 shërben për
të përshkruar kufizimin dhe ndarjen shumë fine të anatomisë së shpatullës dhe për të
zvogëluar turbullimin apo artefaktet shoqëruese. Intensiteti i sinjalit që do të shohim nga kjo
sekuencë është një sinjal i ndritshëm për likidin dhe një pamje më e errët për yndyrën.

Udhëzimet e fundit rekomandojnë të vihet një fushë shikimi maksimale (FOV) prej 16 cm
ose më pak ,gjithashtu dhe një trashësi maksimale e prerjeve prej 4 mm ose më pak. Në rastet
me fuqi të lartë magnetike, rekomandohet një trashësi e prerjeve prej 3,5 mm ose më pak për
planet sagitale dhe koronale ,me qëllim arritjen e një rezolucioni të lartë ,që edhe vizualizimi
i detajeve të imta te indeve të përkufizohen më mirë. Nga rishikimet e literaturës dhe
studimeve të shumta ,shumë artikuj shumë të kufizuar në lidhje me faktorët e
përshtatshmërisë së MRI të shpatullave.

Sekuencat e MRI për një ekzaminim standart në MRI të shpatullës sipas Shoqatës
Radiologjike Gjermane përfshin sekuencat e mëposhtme të MRI:

(1) T1 koronare
(2) T2 sagitale
(3) Fat Sat transversale
(4) Fat Sat koronale
(5) Trashësia e prerjeve 3 mm
(6) FOV 160 mm

2.3.2.Teknikalitetet e tjera të prerjeve të MRI të shpatullës

Prerjet axiale duhet të jenë pingul me boshtin longitudinal të trupit duke shërbyer si udhëzues
edhe për dy rrafshet e tjera. Ndërsa prerjet koronale merren pingul me fossën glenoidale,
duke qenë paralele me muskulin dhe tendinin supraspinatus ,në një mënyrë që të mbulojë në
MRI rajonin nga muskujt infraspinatus deri te muskujt subscapularis. Përsa i përket planit
sagital ,ai duhet të jetë pingul me planin koronal, paralele me fosën glenoidale dhe duhet të
kapë në ekzaminim nga qafa skapulare ,deri më poshtë përmes tuberozitetit major anash. Në
planin aksial ne shohim dhe mund të vlerësojmë tendinin subscapular, artikulacionin
glenohumeral dhe labrumin glenoidal. Ndërsa në imazhet në sagital dhe koronal vlerësojme
labrumin, tendinin e bicepsit, artikulacionin akromia-klavikular, muskulin supraspinatur,
gjithashtu dhe muskujt e tendinat infraspinatus.
Figura nr 6 : Projektimi në të treja planet në MRI e shpatullës (A)axial (B) coronal dhe (C)
sagital. Burimi :Pub Med [17]

Kemi 2 lloje MRI ,atë 1.5T dhe atë 3T, dhe në këto duhet të përdoret fusha më e vogël e
shikimit (FOV-i) që nuk jep prishje të imazhit në ‘aliasing’, zakonisht 13-15 cm . [18]

Në shumë protokolle standarde që ndiqen për shpatullat do të përfshihen me patjetër


sekuencat e mëposhtme si: T1 koronal dhe sagital dhe T2 koronal dhe sagital i peshuar me
sekuencat me eleminim të yndyrës(FAT sat).

Gjithashtu përdoren edhe sekuencat e ndjeshme ndaj sinjaleve të likidit (në PD ose T2), të
cilat janë të dobishme në vlerësimin e manshetës rrotatore. Sekuencat në T1 do të ndihmojnë
në vlerësimin e patologjisë së muskujve të ndryshëm, tendineve apo hemorragjisë dhe
anomalive të palcës kockore [19].

 2.3.3 Artrografia e shpatullës nën MRI

Për një vlerësim më të detajuar të shpatullës mund të përdorim edhe teknikën me artrografi
duke përdorur kontrast intraartikular. Artrografia ka rol të vecantë në rastet e
paqëndrueshmërisë së artikulacioneve të shpatullave dhe në disa raste të rupturave të
tendinave subkapsular. Ajo do të bëhet zakonisht duke futur një injeksion të drejtpërdrejtë
intra-artikular i cili përmban një solucion kontrasti prej gadolinium të holluar .
Pavarësisht se injeksioni intra-artikular i agjentëve të kontrastit me gadolinium nuk është i
aprovuar nga OBSH, ai kryhet rutinë në qendra të mëdha Europiane si një teknikë "jashtë
etiketës". Gjithashtu kjo mbështetet nga fakti se gadolinium i përdorur si kontrast në
artrografi nuk jep efekte anësore apo komplikime jetë-kërcenuese ,apo të bezdisshme për
pacientin. [20] Sekuencat Fat-sat në MRI kanë një veti të eleminimit të yndyrës dhe në T1,kjo
sekuencë mund të ndihmojë në diagnostikimin e rupturave të muskujve të manshetës rotatore.

 2.3.4 3D MRI

MRI ka edhe opsionin e rikonstruksionit 3D të artikulacionit të shpatullës, i cili realizohet më


së shpeshti në bazë të sekuencave VIBE dhe FLASH për krijimin e rindërtimit 3D të
strukturave kockore. [21]

Rikonstruksionet 3D përdoren si një shtesë e protokolleve standarde dhe jo për ti zëvendësuar


sekuencat në 2D. [22]

Rindërtimi në 3D i strukturave të shpatullës, duke filluar nga tendinat e manshetës rotatore,


tek elementët kockorë të artikulacionit është një procedure e vështirë për t'u kryer.
Pavarësisht se këto sekuenca kanë rezultate premtuese për vlerësimin e shpatullës, përdorimi
në praktikën klinike rutinë ka qenë e ngadaltë. Disavantazhi kryesore është koha relativisht e
gjatë e marrjes së rikonstruksionit, shpesh midis 7 dhe 8 minutash në MRI 1.5 T, gjë që i bën
këto sekuenca të ndjeshme ndaj lëvizjes së pacientit ,e cila jep artefakte të shumta dhe
përkeqëson cilësinë e raporit radiologjik . [23]

Figura nr 6:Paraqitje 3D e Mri së shpatullës (Burimi: Mri master)


Vlerësimi sasior në MRI i humbjes së kockës glenoidale është një mjet i vlefshëm
diagnostikues që ka marrë hov në vitet e fundit [24]. Me kalimin e kohës është zhvilluar si
teknikë e re imazherike duke krijuar rikonstruksione 3D të krahasueshme me ato të CT [25].

Për të bërë rikonstruksione 3D nga sekuenca e burimit, më pas duhet të kryhet edhe
postprocessing i imazheve. Për tu realizuar kjo, imazhet nga sekuencat FLASH përpunohen
duke përdorur softuerin e kompjuterit. Arrihet një intensitet mesatar i ulët i sinjalit (SI) në
imazhet me sinjal likuidien në indet e buta të cilat rrethojnë strukturat kockore, e cila më pas
përdoret si një konstante për të llogaritur vlerat e pikselit. Në këtë mënyrë kjo teknikë do të
theksojë sinjalin që buron nga strukturat kockore që përmbajnë yndyrë dhe minimizon
strukturat e indeve të buta ngjitur (Fig. 1A). Këto imazhe do të segmentohen manualisht për
të izoluar në mënyrë më fine anatominë kockore të shpatullës .

Figura nr 7 :Scapula në rikonstruksionin 3D të MRI. (Burimi: [26])


2.4 Indikacionet dhe kundërindikacionet e MRI në ekzanimin e scapulës
MRI e shpatullës përdoret për të vlerësuar një gamë të gjerë të lezioneve që mund ta prekin
këtë artikulacion të brishtë nga luksacionet deri tek dëmtimet e manshetës rotatore.

2.4.1 Indikacionet e MRI së shpatullës

1.Lezionet dhe patologjitë që prekin aparatin muskulor-tendinoz.

2.Frakturat e strukturave kockore të përfshiradhe dislokimet e tyre

3.Tumoret e indeve të buta.

4. Proceset inflamatore të tendinave dhe të muskujve

5.Sindromi i instabilitetit të shpatullave

6. Dëmtimet e artikulacionit akromioklavikular

7. Ruptura e manshetës rotatore

8. Artriti apo sëmundjet degjenerative të artikulacioneve

Me përdorimin e artrografisë së MRI mund të vlerësohen strukturat në disa patologji të


ndryshme dhe ekzistojnë këto indikacione për to :

1.Instabiliteti i artikulacionit (vlerësimi i labrumit)

2. Dëmtimet e manshetës rrotulluese

2.4.2 Rreziqet dhe kufizimet e lidhura me procerurën

1. Rreziku i parë ekziston në pacientët të cilët kanë alergji ndaj materialit të kontrastit .

2. Rreziku i dytë është tek pacientët me implante metalike, stimulues kardiak apo
defibrilatorë externë, të cilët duhet të këshillohen për procedura të tjera diagnostikuese të
ngjashme si psh CT (tomografia e kompjuterizuar).

3. Duke qenë se materialet e kontrastit me bazë gadolinium mund të shkaktojnë komplikime


nefrogjenike, ato duhet të shmangen në pacientët me sëmundje renale kronike ose në dializë.

4. Nënat të cilat janë në gjidhënie duhet të shmangin ushqyerjen me gji të foshnjave të tyre
për 24 deri në 48 orë pas procedurës nëse kanë marrë një material kontrasti intravenoz.

5.E kundërindikuar tek gratë shtatzëna.


2.4.3 Përfitimet e MRI në krahasim me metodat e tjera diagnostike imazherike

MRI është procedura diagnostike ‘’gold-standart’’ për imazhin e indeve të buta.

Ajo është :

-Teknikë joinvazive.

-Tolerohet mirë nga pacientët.

-Nuk ka rrezatim jonizues ,pra ska asnjë rrezik nga rrezatimi.

Figura nr 8 :Shenjat që përdoren për të treguar kundërindikacionet e MRI.


KAPITULLI III
PATOLOGJITË MË TË SHPESHTA TË SHPATULLËS NË MRI
3.1.1 Dëmtimet e manshetës rotatore

Dëmtimet e manshetës rotatore janë shkaku më i zakonshëm i dhimbjes së shpatullave,


kryesisht te pacientët e moshuar. Prevalenca e dëmtimeve të manshetës rotatore rritet me
moshën. Kjo patologji është etiologjia më e shpeshtë e dhimbjes së shpatullave në tërësi,
duke përbërë rreth gati 70% të rasteve me dhimbje të shpatullave [27]. Ky dëmtim vjen për
shkak të 3 arsyeve dhe mund të jetë për shkak të rupturës ligamentoze, inflamacionit dhe
degjenerimit të muskujve. Duke qënë se edhe modalitetet e tjera të imazherisë si radiografia,
ekoja dhe tomografia e kompjuterizuar (CT) kanë peshë për vlerësimin e shpatullës, MRI do
të mbetet standardi i artë sipas kritereve të vendosura nga Kolegji Amerikan i Radiologjisë
[28]. MRI është nje ekzaminim e cila ofron imazhe të shkëlqyera të strukturave të indeve të
buta, veçanërisht të manshetës rotatore dhe labrumit, glenoidal. Artrografia mund të indikohet
në rupturat e manshetës rotatore dhe është shumë e dobishme për diagnostikimin e rupturave
të pjesshme [29]. Klinika është variabël dhe kryesisht prezantohet me simptomën e "harkut të
dhimbjes" ,e cila është një dhimbje gjatë uljes dhe rotacionit të krahut. [28]

Tendinopatia e manshetës rrotulluese mund të ndahet në degjenerim të saj ose inflamacion i


tendinit dhe mendohet se shkaktohet qoftë nga faktorë të brendshëm si mbingarkesa e
tendinit, gjithashtu edhe nga faktorë të jashtëm si përplasja dhe fërkimi me strukturat përreth.
Kjo patologji mund të japë dhimbje shumë të forta dhe paraqet një incidencë prej 0,3-5,5%
dhe një prevalencë vjetore prej 0,5-7,4% . Imazhet të cilat tregojnë tendinopatinë në MRI
janë rritje e sinjalit brenda tendinit , i cili ka intensitet më të ulët se ai i lëngut në sekuencat e
T2. Tendini mund të paraqesë trashje ose hollim . e cila shihet si një sinjal hipointens në
kufirin e tendinit që bëhet i paqartë, dhe si mungesë të hapësirave brenda fibrave të tendinit .

Rezonanca magnetike përdoret për të vlerësuar të dyja llojet, si rupturat me trashësi të


plotë ,gjithashtu dhe ato me trashësi të pjesshme. Rupturat e manshetës rotatore me trashësi të
plotë shtrihen nga sipërfaqja artikulare deri në sipërfaqen e bursës së manshetës. Prevalenca e
rupturave me trashësi të plotë janë raportuar 5 deri në 25% të rasteve.
Etiologjia e dëmtimeve të manshetës rotatore

Shkaqet e rëndësishme përfshijnë ato:

(1) traumatike
(2) dëmtime akute
(3) dëmtime të përsëritura kronike
(4) ndryshime degjenerative
(5) degjenerimi i tendineve
(6) ndryshime nga hipovaskulariteti

 Lokalizimi i dëmtimeve në manshetën rotatore

Dëmtimet e manshetës rotatore mund të prekin secilën nga tendinat e manshetës rotatore dhe
dhe shpesh prekin më shumë se një(afërsisht 3-5): [29]

(1) çarje e tendinit subscapularis

(2) këputje e tendinit supraspinatus (më e zakonshmja)

(3) këputje e tendinit infraspinatus (e dyta më e zakonshme)

(4) këputje e vogël e tendinit të muskulit teres

(5) dëmtime në zonën kritike,me origjinë degjenerative

(6) dëmtimi i kryqëzimt miotendinoz me origjinë traumatike

3.1.2 Paraqitja në MRI e dëmtimeve të manshetës rotatore

 1.Këputjet me një trashësi të plotë

Këputjet me një trashësi të plotë të manshetës rotatore janë më të lehta për t'u diagnostikuar
në MRI sesa këputjet me trashësi të pjesshme të saj. Vihet re një zonë me sinjal hiperintens
brenda tendinit në T2Ë, sekuencat e shtypura nga yndyra (fat-sat),ku zakonisht përputhen me
sinjalin e likidit. Ato shtrihen nga sipërfaqja artikulare drejt bursave.
-Shenja direkte

Prania e një defekti të tendinit të manshetës i mbushur me lëng artikular është shenja më e
drejtpërdrejtë e çarjes së manshetës rotatore. Mund të jetë gjithashtu i pranishëm edhe
tërheqja e tendinit, e cila mund të klasifikohet duke përdorur klasifikimin Patte.

-Shenja indirekte

Shenjat indirekte në MRI janë - inflamimi dhe efuzioni i bursës subdeltoide, dislokimi medial
i bicepsit, prania e lëngut artikular përgjatë tendinit të bicepsit dhe humbja difuze e planeve
dhjamore peribursale. Atrofia e muskujve dhe zëvendësimi i yndyrës shihet në rastet kronike
dhe mund të klasifikohet duke përdorur klasifikimin Goutallier.

Vendndodhja më e zakonshme e këputjeve të manshetës me trashësi të plotë janë:

1.E supraspinatusit ,ku pjesa e përparme distale e supraspinatusit është këputja më e


zakonshme. Ndonjëherë ka një shtrirje posteriorisht në munskulin infraspinatus ose shtrirje
përpara kapsulës së manshetës rotatore, tendinit të biceps brachi dhe të muskulit
subscapularis.

2. E Infraspinatusit, ku këputjet e izoluara të infraspinatusit janë të rralla, por ndonjëherë


vërehen tek atletët.

3. E Subscapularisit ,ku dëmtimet e izoluara të subscapularis janë të rralla, por ndonjëherë


shihen pas një traume akute eksorotacionit të fuqishëm të krahut. Shpesh kombinohet me
lëndim ose zhvendosje të tendinit të bicepsit.

4.Të muskulit teres minor,ku këputjet e vogla të teres janë të rralla, por mund të shihen pas
dislokimit posterior të art të shpatullës me dëmtim të kapsulës së pasme.

 2.Këputjet me një trashësi të pjesshme

Këputjet me trashësi të pjesshme shtrihen ose në sipërfaqen e bursës ose të artikulacionit, dhe
ndonjëherë ato janë të kufizuara brenda tendinit. Tërheqja e fibrave tendinoze të manshetës
në tuberozitetin e madh mund të konsiderohet gjithashtu këputje e pjesshme.Dëmtimet
kronike tregojnë shenja të stresit të përsëritur, të cilat mund të reflektohen nga ndryshimet
cistike intramuskulare dhe tendinoza në tendinat e interesuar. [30]

Këputjet me trashësi të pjesshme të manshetës rotarore janë çarje të manshetës që nuk kanë
një shtrirje të plotë transmurale nga ana artikulare në anën e bursës. Këputjet me trashësi të
pjesshme mund të ndahen në:
(1) Këputje në anën artikulare ne siperfaqen e poshtme te tendinit

(2) Këputje në anën e bursës në siperfaqen e bursës

(3) Këputje intrasubstancë të vendosura brenda tendinit

3.1.3 Diagnoza diferenciale

Konsideratat e përgjithshme të diagnozës diferenciale nëpërmjet imazhit përfshijnë:

(1) tendinoza/tendinopati
(2) tendiniti i kalcifikuar
(3) bursit subakromial-subdeltoid
(4) fraktura e tuberozitetit më të madh

Figura nr 9. Rupturë e plotë e manshetës rotatore (djathtas) dhe rupturë e pjesshme (majtas)
me edemë intersticiale të tendinit supraspinatus distal. Burimi: Radiopaedia
3.2 Sindromi i ngushtimit (‘’Impingement syndrome’’)

Sindromi i ngushtimit të artikulacionit të shpatullës përfshin një grup patologjish të


karakterizuara nga ngecja dhe fërkimi i indeve të buta muskuloskeletale midis
artikulacioneve të shpatullës, duke rezultuar në ngushtim dhe shtrëngim të tyre ,gjë e cila
kryesisht rezulton në dhimbje. Kapja e strukturave të prekura midis tendinave të shpatullës
mund të jetë strukturore dhe/ose funksionale në etiologji. [31]

Kemi 4 lloje tipesh të sindromit,tipin subakromial dhe atë subkorakoidal,ku interesohen


përkatësisht tendinet supraspinatus dhe ai subscapularis.

 Llojet/klasifikimet e sindromit ‘’impigement’’ të shpatullave përfshijnë :

(1) Impingementi subakromial: më i shpeshti


(2) Impingement subkorakoidal,ku preket muskuli subscapularis
(3)Impingement posterosuperior, që përfshin muskulin infraspinatus
(4) Impingement interior, tek atletët

1. ‘’Impingementi’’ subakromial është sindroma më e shpeshtë ndër të dyja dhe vjen si


shkak i fërkimit midis harkut korakoakromial dhe tendinit supraspinatus. Gjithashtu edhe
tërheqja e manshetës rotatore mendohet ka rol në disekuilibrin e artikulacionit glenohumeral,
migrimin superior të kokës humerale ,duke ngushtuar hapësirën subakromiale dhe krijuar
favorizim të fërkimit të strukturave me njëra tjetrën [34]. Ekografia dhe grafia direkte e
artikulacionit gjithashtu japin informacione të rëndësishme për këtë patologji,po MRI është
superiore pasi jep informacion të detajuar në lidhje me indet ekstra-artikulare që mund të jenë
shkaktare të sindromit. Nëntipet e morfologjisë akromiale mund të favorizojnë për
‘impingement’. [35]

Klasifikimi sipas Bigliani i ndan nëntipet e morfologjive akromiale në disa: [36]

(1) tipi I i sheshtë

(2) tipi II, i harkuar

(3) tipi III, akromion i përkulur si grep

Tipi i III akromial është ai që është gjetur më shpesh i shoqëruar me sindromin


‘’impingement’ . Raste të tjera anatomike të cilat favorizojnë dhe lidhen zakonisht me
‘’impingement’’ subakromial janë akromioni i pjerrët ,prania e osteofiteve që dalin nga
artikulacioni Akromio klavikular dhe bursiti subakromial.
2. ‘’Impingementi’’ subkorakoidal është tipi më pak i zakonshëm, e cila paraqitet me një
ulje të hapësirës korako humerale (distanca midis majës korakoidale dhe humerusit), distancë
e përcaktuar patologjike kur është më pak se 6 mm . Ky ngushtim i kësaj hapësire mund të
jetë si rrjedhojë e një procesi kongenital ,në pacientët me një proces korakoidal të gjatë ,ose e
shkaktuar nga rastet traumatike. Strukturat të cilat do të fërkohen dhe do të dëmtohen më
shumë përfshijnë tendinin subscapularis dhe kokën e gjatë të tendinit të muskulit biceps. Do
të ketë shenja të tendinopatisë ose rupturë të tendinit subscapularis, dhe në raste shumë të
rralla mund të rezultojë një këputje e tendinit subscapularis . [37]

3 .’Impingementi interior’, i cili është për shkak të fërkimit të përsëritur të manshetës


rotatore midis tuberozitetit të madh humeral dhe zonës postero superiore të fossës glenoidale.
Kjo situatë ndodh zakonisht tek atletët që kryejnë levizje të hedhjeve të objekteve në
lartësi ,si lojtarët e bejsbollit,ku për shkak të hedhjes së përsëritur do të kemi rrotacion extern
që favorizon këtë fërkim midis strukturave të krahut. [38] Imazhet që do të gjejmë në MRI
përfshijnë këputjet e manshetës së pasme rotatore dhe labriumit glenoidal,duke u pasuar nga
rimodelimi i kokës së pasme humerale me edemë kockore shoqëruese, formimin e cisteve
subkortikale dhe depresionin kortikal (Figura 8). Imazhi më i përshtatshëm për diagnozën e
saktë qëndron në rimodelimin e kokës së pasme humerale. Atletët të cilët merren me sporte të
hedhjes së objekteve për së largu, janë të predispozuar edhe nga një dëmtim tjetër unik ,që
është dëmtimi inferior i tendinit subscapularis, ku MRI jep të dhëna të dobishme . [39]

 Paraqitja klinike dhe zhvillimi i patologjisë:

Paraqitja e zakonshme e sindromës ‘’impigement’’ është një reduktim i dhimbshëm i


diapazonit të lëvizjes të artikulacionit të shpatullës. Korrelacioni patologjik i shtypjes me
klinikën ka të bëje me një ngecje mekanike ose prekje e strukturave të indeve të buta midis
formacioneve kockore të këtij artikulacioni.

 Etiologjia e sindromit ‘’impigement’’ të shpatullave:

Anomalitë strukturore kockore ndodhin për shkaqe të ndryshme si:


(1) anomalitë e zhvillimit
(2) keqbashkim i artikulacionit
(3) trauma të artikulacionit
(4) mikrotrauma/përdorim i përsëritur i artaikulacionit
(5) osteoartriti

 Klasifikimi i sindromit ‘’impigement’’ të shpatullave:

-‘Impigement’ e brendshme: i referohet një ngushtimi intraartikular, strukturat e prekura


janë brenda artikulacionit p.sh., ngushtim anterior, anteromediale, anterolaterale, i pasëm ose
posteromediale e artikulacionit dhe ngushtim subkorakoidal.

‘Inpingement’ e jashtme: i referohet një ngushtimi ekstra-artikular, nga e cila strukturat e


prekura shtrihen jashtë artikulacionit p.sh., ngushtim anësor ekstra-artikulare i
art.scapulohumeral. [32]

3.2.2 Paraqitja në MRI e ‘impingement syndrome’

Përveç morfologjive ose anomalive të ndryshme kockore, MRI mund të japë një vlerësim të
stresit kronik të strukturave të prekura kockore dhe të indeve të buta të shtrënguara midis
tyre.
Imazhi radiologjik në MRI shfaqet si një sinjal i ngjashëm me shenjat e tendinozës, edemës
së muskujve përreth ose dëmtimeve të strukturave tendinoze dhe miotendinoze si psh.: atrofi
ose degjenerim yndyror i muskujve.

 Trajtimi dhe prognoza

Trajtimi varet nga vendndodhja dhe shtrirja e simptomave. Zakonisht përfshin terapi
ushtrimore, modifikim aktiviteti fizik, kapje, terapi fizike dhe manuale, imobilizim të
përkohshëm si dhe medikamente anti-inflamatore josteroide dhe injeksione të drejtuara
lokale me agjentë anestetikë ose kortikosteroide. Kirurgjia zakonisht bëhet nëse menaxhimi
konservativ dështon ose nëse tashmë kanë ndodhur komplikime intraartikulare.

Figura nr 10: Sindromi ‘inpigement’ i brendshëm i shpatullës nën MRI.


Burimi : Radiopaedia
3.3 Tendinopatia kalcifikuese

Tendiniti kalcifikues (i njohur gjithashtu si tendinopatia kalcifikuese, ose sëmundja e


depozitimit të kristalit të hidroksiapatitit të kalciumit në tendina) është një gjendje
inflamatore e tendinave të artikulacionit të shpatullës ,e cila është një patologji vetëkufizuese
për shkak të depozitimit të hidroksiapatitit të kalciumit brenda tendinave, zakonisht atyre të
manshetës rrotulluese. [41] Hidroksiapatiti mund të migrojë në indet ngjitur si bursat, kockat,
poashtu edhe drejt kryqëzimit miotendinoz sipas fazës së evolucionit të sëmundjes. [42]

Është një paraqitje e zakonshme e sëmundjes së depozitimit të kristaleve të hidroksiapatitit


nëpër zonat artikulare. Në mënyrë tipike kjo patologji prek pacientët e moshës së mesme
midis moshës 30 dhe 60 vjeç, me një prirje të lehtë për femrat sesa për meshkujt. [43]

 3.3.1 Paraqitja klinike

Gjendja kalon në katër faza klinike ,ku secila ka karakteristikat e veta klinike. Tendiniti
kalcifik rezulton nga depozitimi i hidroksiapatitit të kalciumit brenda një tendini dhe dhimbja
mendohet të jetë për shkak të uljes së tensionit të oksigjenit, duke çuar në metaplazi
fibrokartilaginoze dhe mineralizim sekondar. -Gjendja klinike parakalcifikimit ka një
shfaqje :

(1) asimptomatike
(2) metaplazia fibrokartilaginoze

-Gjendja klinike kalcifikuese ku simptomat janë të ndryshueshme nga asimptomatike në


shfaqje të dhimbjes gjatë lëvizjes.

-Gjendja klinike resorbtive:

(1) më simptomatike se të tjerat


(2) dhimbje për shkak të ekstravazimit të hidroksiapatitit të kalciumit në inde
(3) dhimbje veçanërisht në bursën subakromiale, duke shkaktuar bursit kalcifik
(4) Dhimbja zakonisht zgjat dy javë

-Gjendja klinike postkalcifikuese:


(1) ka një simptomatologji të ndryshueshme
(2) disa kufizime të lëvizjes janë të zakonshme
(3) mund të zgjasë me muaj

3.3.2 Paraqitja në MRI e tendinitit kalcifikues.

Paraqitja e imazheve në MRI janë sipas sekuencave të caktuara.

-Në T1 kemi:

(1) sinjal homogjen hipointens


(2) tendini ngjitur mund të jetë i trashur
(3) mund të shihen disa përmirësime që rrethojnë depozitën kalcike

-Në T2 kemi:

(1) depozitat hipointense të kalciumit


(2) sinjali hiperintens mund të jetë i pranishëm përreth për shkak të edemës
(3) likid në bursën subakromiale-subdeltoie hiperintense

 Trajtimi dhe prognoza

Trajtimi është i diskutueshëm dhe efikasiteti i tij është i vështirë për t'u vlerësuar për shkak të
ndryshueshmërisë së natyrshme të simptomave dhe natyrës vetëkufizuese të sëmundjes.
2 trajtimet e mundshme përfshijnë :

-Mjekimi me analgjezik/anti-inflamator oral apo anestezia lokale subakromiale me injeksion


steroid ose të një medikamenti anetetik, shoqëruar me terapi ekstrakorporale ultratingujsh.

-Artroskopia, e cila është trajtimi i fundit dhe përpiqet të heqë depozitat kalcike .

Figura nr11: Tendiniti kalcifik i tendinit supraspinatus në MRI (majtas) dhe i tendinit
infraspinatus (djathtas). Burimi: Radiopaedia
3.4 Instabiliteti gleno-humeral

Paqëndrueshmëria( instabiliteti) glenohumeral është tendenca e artikulacionit glenohumeral


për t'u subluksuar ose dislokuar për shkak të humbjes së tendineve stabilizuesve të tij normalë
funksionalë ose anatomikë.

Artikulacioni glenohumeral është artikulacioni më i brishtë i trupit. Dislokimi glenohumeral


mund të vijë si pasojë e traumave dhe përfshin gati 95% të rasteve. Incidenca e instabilitetit
anterior shihet në rreth 26 raste për 100,000 persona në popullatën e përgjithshme, duke qenë
më e zakonshme tek meshkujt dhe atletët. Mjaft i lartë është rreziku i instabilitetit artikular të
përsëritur, i cili ka një normë përsëritjeje nga 40 deri në 70% për shkak të ndryshimeve
patologjike në artikulacion që kanë ndodhur që në episodin e parë . [44]

Kur ndodh dislokimi anterior i shpatullës, rrotullimi i fortë extern shpesh rezulton në dëmtim
strukturor, ku koka humerale do të zhvendoset përpara dhe inferiorisht. Ky mekanizëm
dëmtimi mund të çojë në një grup gjetjesh imazherike, nga dëmtimi i ligamentit
glenohumeral inferior,tek një lezion Hill-Sachs (frakturë e kokës posterolaterale humerale),
një lezion Bankart (dëmtime të pjesës anteroinferiore të labrumit glenoidal) dhe/ose lezion
kockor Bankart (frakturë e glenoidit anteroinferior). Humbja e stabilizimit të artikulacionit
nga ligamenti glenohumeral mund të jetë shkaku që con në një artikulacion jokompetent.
MRI e kryer pas gjashtë muajsh nga momenti i dislokimit fillestar të shpatullës tregon një
incidencë më të lartë të patologjisë intra-artikulare të shpatullës [45].

 Paraqitja klinike

Paqëndrueshmëria glenohumerale mund të ndahet në:


Statike:

- Mungesa e shtrirjes së artikulacionit në pozicionin e pushimit të krahut, e cila mund të


përshkruhet duke përdorur studime imazherike diagnostike

- Shkaqet përfshijnë këputjen kronike të manshetës rotatore dhe osteoartritin e rëndë

Dinamike: mungesa e shtrirjes gjatë lëvizjes ose mbajtjes së peshës nga krahu; etiologjia e tij
mund të jetë e shumëllojshme:

-traumatike ( dislokime të njëanshme traumatike që kërkon kirurgji): më së shpeshti për


shkak të episodeve të dislokimit anterior të artikulacionit dhe dëmtimeve shoqëruese

-atraumatike (atraumatike, shumëdrejtimëshe, dhe herë pas here që kërkojnë një zhvendosje
inferiore kapsulare) e shoqëruar me shtim të dobësisë kapsulare, hipermobilitet glenohumeral
dhe dislokim spontan të artikulacionit të shpatullës.

 3.4.1 Faktoret e rrezikut

-dislokimi i mëparshëm traumatik (sidomos dislokimi i përparmë i shpatullës)


-tek atletët (hedhje, not, tenis)

-të lindura

-fossa glenoidale displastike:

(1) Futja e kapsulës mediale anteriore e shpatullës (tipi III)


(2) Mungesë e lindur e ligamenteve glenohumerale
(3) Dobësi kongjenitale e kapsulës ose ligamenteve

Ndër metodat imazherike radiografia mund të jetë vlerësimi i parë i dobishëm në


diagnostikimin dislokimit /instabilitetit të shpatullave, ku paraqet shenja patognomonike si
vija e poshtme (vija vertikale që duket në skajin anterior të kokës humerale si një linjë
frakture) dhe shenja e quajtur "velloja e errësirës", e cila shihet në radiografitë AP dhe
përfaqëson frakturën e grimcuar të tuberozitetit minor që del mbi kokën humerale duke
krijuar një "vello" që mund të errësojë dislokimin e poshtëm posterior. [46] Megjithatë, CT
dhe MRI mbeten studimet imazherike superiore nga ro-grafisë të cilat janë më të ndjeshme
për frakturat delikate të buzës glenoidale dhe dëmtimin e indeve të buta labroligamentoze.
MRI pa kontrast është e krahasueshme me CT në vlerësimin e humbjes së kockës
glenohumerale. Ajo është superiore ndaj CT, por inferiore ndaj MRI-artrografisë në
vlerësimin e patologjisë labroligamentoze . MRI ka vlerë për të përcaktuar sasinë e dëmtimit
të kokës humerale dhe fossës glenoidale, duke ndihmuar dhe menaxhimin kirurgjikal . [47]

Dislokacionet posteriore të kokës humerale janë më pak të zakonshme, dhe ndodhin


zakonisht gjatë krizave epileptike për shkak të rrotullimit extern gjatë rrëzimeve të pacientit .
Në këto raste mund të dëmtohet ligamenti glenohumeral inferior, duke çuar në instabilitet të
përsëritur posterior të shpatullës. Radiografia ndihmon në diagnozë, megjithëse për vlerësim
superior është MRI. Ajo mund të jetë e dobishme në vlerësimin e patologjisë Hill-Sachs
(frakturë e kokës humerale),patologjisë Bankart invers (shkëputja e labrumit posteroinferior)
lezione të kërcit artikular ,apo osifikimin kronik të labrumit glenoid (lezioni Bennet). [48],
[49]

3.2.2 Paraqitja në MRI e instabiliteti gleno-humeral.

Studimet MRI dhe artrografike janë shumë të sakta në shfaqjen e dëmtimeve kondrale dhe
labale të artikulacionit të shpatullës (të tilla si lezione Bankart, si dhe homologët e tyre në
paqëndrueshmërinë e pasme të artikulacionit). Në paqëndrueshmërinë me shumë drejtime,
shpesh është e pranishëme një çarje labrale rrethore.

Figura nr 12: Intensiteti bilateral i shpatullave (lezionet Hill-Sachs dhe Bankart)

Burimi :Radiopaedia
 Trajtimi dhe prognoza

Në përgjithësi, paqëndrueshmëria e anteriore dhe posteriore kërkon riparimin kirurgjikal dhe


forcimin e kapsulës. Paqëndrueshmëria me shumë drejtime zakonisht trajtohet në mënyrë
konservative me ushtrime për forcimin e manshetës rotatore.

3.5 Kapsuliti adeziv (Sindromi i shpatullës së ngrirë)


3.5.1 Simptomatologjia dhe fazat klinike

Kapsuliti adeziv është një patologji e shpatullës e karakterizuar nga kufizimi aktiv dhe pasiv i
lëvizjes së artikulacionit glenohumeral e shoqëruar me dhimbje [50]. E quajtur ndryshe si
sindromi i shpatullës së ngrirë,kjo patologji është shumë e dhimbshme dhe lëvizja e
shpatullës bëhet shumë e kufizuar. Kjo patologji ndodh kur indi i fortë lidhor periartikular (i
quajtur kapsula e artikulacioneve të shpatullës) bëhet e trashë, ngurtësohet dhe inflamohet.
Kjo patologji quhet shpatulla e "ngrirë" sepse sa më shumë të ketë dhimbje, aq më pak ka
gjasa që shpatulla të jetë funksionale. Mungesa e përdorimit të shpatullës bën që kapsula e
shpatullës të trashet më tej, duke e përkeqësuar patologjinë dhe duke e bërë shpatullën akoma
më të vështirë për ta lëvizur. Simptomatika e kapsulitit adeziv ndahet në tre faza:

(1) Faza e I "fillimi i ngrirjes"


(2) Faza e II "shpatulla e ngrirë":
(3) Faza e III "faza e shkrirjes" (rikuperimit)

• Faza e I "fillimi i ngrirjes" (faza e fillimit)

Në këtë fazë, shpatulla bëhet e ngurtë dhe është e dhimbshme në lëvizje. Dhimbja do të rritet
ngadalë.

• Faza e II "shpatulla e ngrirë": (tranzicionale)


Në këtë fazë, dhimbja mund të zvogëlohet, por shpatulla mbetet e ngurtë .

• Faza e III "faza e shkrirjes" (rikuperimit)

Në këtë fazë, dhimbja zvogëlohet dhe aftësia për të lëvizur shpatullën ngadalë përmirësohet.
Rikuperimi i plotë ose pothuajse i plotë ndodh kur forca dhe lëvizja normale kthehen.

Rezonanca magnetike është e vlefshme për diagnozën, duke treguar trashje të kapsulës gleno
humerale, edemë periartikulare dhe rritje të marrjes së kontrastit në MRI me KIV .

3.5.2 Paraqitja në MRI

Imazhet e kapsulitit adeziv nuk janë fikse. Ato janë të ndryshueshme me disa paraqitje
pamjesh në MRI dhe imazhet më të shpeshta të tyre janë :

-Rritje e intensitetit të ligamentit gleno humeral inferior në sekuencat T2 dhe në ato Fat sat .

- Trashja e ligamenti korakohumeral më tepër se>7 mm .

-Shenja e trekëndëshit subkorakoid .

- Trashje e kapsulës artikulare .

1-Trashje e kapsulës anteriore më shumë se >3.5 mm dhe rritje e intensitetit të saj .

2-Trashja e sakusit axillar më shumë se >4 mm e cila është specifike për kapsulitin adeziv .

-Trashje anormale e indeve të buta periartikulare me ndryshim të sinjalit .

-Zgjerim kapsular dhe sinovial në sakusin aksilar .

-Kapsuli adeziv kronik shfaqet me sinjal të ulët në T2 .

Figura nr 13: Paraqitja në MRI e kapsulitit adeziv në koronal dhe axial.

Burimi i fotos :Radiopaedia


KAPITULLI IV RASTET KLINIKE DHE ANALIZA EMPIRIKE
Në këtë kapitull janë paraqitur disa nga rastet klinike më të shpeshta të mbledhura nga unë
gjatë praktikës që kam bërë në MRI në departamentin e Radiologjisë së Spitalit te Traumes.
Si fillim jepet një përshrim i shkurtër i rastit nga ana klinike,pastaj do të fokusohemi në
shpjegimin tekniko-imazherik të rasteve në fjalë.

Rasti nr 1:

Në shërbimin e imazherisë paraqitet një burrë rreth të 50-tave me iniciale R.B. ,i cili punonte
prej shumë vitesh si murator . Gjatë 5 javëve të fundit kishte dhimbje shumë të fuqishmë të
shpatullës së djathtë ,e cila irradijohej drejt muskulit biceps brachi . Kjo dhimbje ishte shtuar
gradualisht nga puna deri sa nuk e lejonte ta përdorte më artikulacionin .Dhimbja ishte më e
shpeshtë natën dhe shkaktonte prishje të theksuar të gjumit . Mjekja e familjes e kishte
konsultuar me një ortoped i cili kishte dyshuar për ‘’impingement syndrome’’ dhe e kishe
rekomanduar për MRI të shpatullës .
Figura nr 14 : Grafia e shpatullës e R.B. e cila ka një distancë të zvogëluar të akromionit me
kokën humerale

Figura nr 15 :Foto e prerjes në axial të MRI të R.B. e cila paraqet edemë të shprehur kockore
në aspektin supero-medial të kokës humerale në T2 si hipersinjal,ndërsa në sekuencat Fat-sat
të suprimuara për yndyrën, tregon rupturë të labrumit posterior e markuar me shigjetë.
Rasti nr 2:

Në shërbimin e imazherisë paraqitet një grua rreth të 60-tave me inicialet F.B. nga qyteti i
Vorës e cila punonte si pastruese. Ajo ishte rekomanduar mga mjekja e familjes se Vorës dhe
kishte edhe një grafi dixhitale në telefonin e saj të cilën e kemi paraqitur më poshtë. Ajo
kishte dhimbje prej 3 javesh e cila nuk ishte qetesuar nga qetesuesit e cila e kufizonte shumë
në punë . Me pas kishte pritur edhe 4 javë ekzaminimin me MRI dhe shihen 2 imazhet më
poshtë ku kalcifikimi në MRI duket më i shtuar se në radiografinë e shpatullës .

Figura nr 16:Radiografi e shpatullës së F.B. e cila paraqet një kalcifikim të bursës


subakromiale.
Figura nr 17 :Foto e MRI në koronal në sekuencën T2 e cila tregon depozitimin të kalciumit
në manshetën e sipërme të F.B. Depozitimi ështe i shtuar . Kalciumi duket hipointens në
T2 ,sipër tendinit supraspinatus me një edemë përreth .
Rasti nr 3 :

Në shërbimin e imazherisë në Spitalin e Traumes, paraqitet një burrë rreth të 40-tave me


inicialet M.B. me një dislokacion posterior të shpatullës,e cila ishte një gjendje e përsëritur.
Mjeku ortoped kërkon një grafi antero- posteriore të shpatullës . Më pas para se shpatulla të
reponohet ,kërkohet një MRI e cila paraqitet ne 3D dhe në axial.

Figura nr 18 :Dislokacioni posterior i shpatullës në pacientin M.B.

Figura nr 19 :MRI 3D në të cilën shihet dislokacioni posterior me frakturë shoqëruese të


humerusit proximal dhe djathtas në axial konfirmohet shtrirja normale glenohumerale dhe
fraktura e thërrmuar e humerusit proksimal .
4.1. QELLIMI I STUDIMIT, METODOLOGJIA DHE HIPOTEZAT

Qëllimi i studimit

Kjo analizë empirike ka për qëllim të hetojë dhe të analizojë patologjitë e shpatullës
nëpërmjet analizimit të të dhënave të mbledhura në ‘’google forms’’ të cialt i janë shpërndarë
120 pacientëve të cilët janë paraqitur në shërbimin e Radiologjisë së Qëndrës Spitalore të
‘Traumës’ në Tiranë, gjatë periudhës kohore të praktikës 2022-2023 , pra për një periudhë
gati 2 vjecare. Fillimisht analizohet shpërndarja e pacientëve sipas gjeneraliteteve ,moshës
dhe llojit të ekzaminimit të kryer. Studimi i paraqitur synon të korrelojë të dhënat
demografike edhe me trajtimin dhe me dekursin .Synohet një vlerësim i përgjithshëm i
patologjisë më të shpeshtë ,simptomës më të shpeshtë dhe dëmtimit të funksionit të
shpatullës.

Metodologjia

Për punimin e këtij studimi, është rishikuar literatura, kryesisht on-line në faqe mjekësore me
impakt madhor,si Radiopaedia, Radiology assistant dhe pub med, me informcacionet
plotësisht të cituara në bibliografinë e mëposhtme. Rishikimi sistematik i literaturës përfshin
anatominë e shpatullës në MRI dhe pozicionimin e pacientit në MRI e shpatullës . Më pas
trajtohet secila patologji e shpeshtë e shpatullës, ku paraqitet klinika ,ekzaminimet
imazherike dhe të dhënat kryesisht në imazheri. Në këtë temë kemi sjelle edhe 3 raste
klinike ,të cilat janë më të shpeshtat .Studimi është i tipit cross-sectional me të dhënat të
mbledhura nga google-forms .

Instrumentet e përdorura:

Për plotësimin e këtij studimi, i cili është një studim vëzhgues (cross-sectional) janë marrë të
dhënat nga google forms, i cili është shpërndarë në pacientët me patologji të shpatullave që
janë paraqitur në shërbimin e imazherisë . Të dhënat jane mbledhur nga google-forms.
Nëpërmjet ketij studimi, do të ofrohet nje panoramë mbi incidencën, prevalencën, ndjekjen
dhe trajtimin e pacientëve me dhimbje dhe patologji të shpatullave .
Hipotezat e ngritura:

1. Shpërndarja sipas gjinisë dhe moshës.

2. Cila është simptomatika më e shpeshtë e pacientëve?

3.Kur paraqitet dhimbja më e fortë ditën apo natën?

4. Shpërndarja e rasteve nga ato të lehta tek më të rëndat?

5.Cili ka qënë modaliteti imazheri më i përdorur ?

6.A i është nënshtruar pacienti fizioterapisë dhe a ka patur sukses?

7.Sa kohë ka zgjatur trajtimi dhe sa sukses ka patur?

Instanca ligjore të studimit:

Me qëllim realizimin e këtij studimi, është siguruar leja paraprake nga departamenti i
Imazherisë së Spitalit të Traumës për aksesin e të dhënave në sistemin PACS të MRI dhe të
pacientëve, të cilët e kanë plotësuar google forms me dëshirën e tyre. Pacientët që kanë marrë
pjesë në këtë studim e kanë identitetin e tyre totalisht të mbrojtur,duke përdorur vetëm
inicialet.

Kriteret për kampionimin

Në këtë studim vëzhgues , u mor në konsideratë një kampionim prej 120 personash të moshës
15-80 vjeç, nga të cilët 42 meshkuj dhe 78 femra. Si kriter përjashtimi për të qenë pjesë e
këtij sondazhi u zgjodhën:

- Mosha nën 20 vjeç .

- Mosha mbi 80 vjec .

- Pacientët me ndërhyrje kirurgjikale në shpatull .

- Pacientët e përsëritur ,u sigurua që google forms mos të përsëritet nga i njëjti pacient .
4.2 Të dhenat demografike të studimit

Të dhënat u mblodhën nga ‘’google forms’’, dhe u përpunuan me sistemin SPSS nga IBM.

Nga rezultatet, në studimin tonë 78 nga të anketuarat ishin femra dhe 42 ishin meshkuj.
Femrat përbëjnë 78 raste ( një përqindje rreth 65%), ndërsa meshkujt përbëjnë 42 raste( 35%
të totalit ) .Raporti meshkuj:femra është 1:1.8 .

Tab nr. 1 :Karakterizimi demografik i subjekteve sipas gjinisë dhe moshës

Gjinia Frekuenca Përqindja(%)

42 raste 65%
Mashkull

78 raste 35%
Femër

120 raste 100%


Gjithsej

Grafiku nr 1 : Të dhënat demografike të pacientëve në studimin tonë

Të dhënat demografike

42
78

Femra Meshkuj
Shpërndarja sipas grupmoshës

Stratifikuar sipas grupmoshës ,më e prekura ishte grupmosha 40-50 vjece,e pasuar nga ajo
50-60 vjece ,të cilat përbëjnë më shumë se gjysmën e rasteve . Moda e grupmoshës është ajo
45 vjece dhe mesatarja grupmosha 40-50 vjece .

Tab nr.2 Karakterizimi i subjekteve sipas grupmoshës

Mosha Frekuenca Përqindja(%)

20-30 vjec 10 raste 10%

30-40 vjec 16 raste 13%

40-50 vjec 36 raste 30%

50-60vjec 28 raste 23%

60-70 vjec 16 raste 13%

70-80 vjec 14 raste 11%

Gjithsej 120 100%

Grafiku nr.2 Shpërndarja e pacientëve sipas grupmoshave nga 20-80 vjec.

Shperndarja e pacientëve sipas grupmoshës

36
28

16 16 14
10

20-30vjec 30-40vjec 40-50vjec 50-60vjec 60-70vjec 70-80vjec

Mosha e shtatzanise
Grafiku nr 3 : Shpërndarja e pacientëve sipas grupmoshës.

Grupmosha

30-40vjec;
20-30vjec; 10% 13%

70-80vjec;
15%
60-70vjec;
13%

40-50vjec;
30%
50-60vjec;
23%
4.3 Simptomatika më e shpeshtë e pacientëve

Simptoma më e shpeshtë ishte dhimbja e krahut gjatë levizjes ,e cila prezantohej në 45% të
pacientëve. Simptomatika edhe mund të mbivendosej . Rreth 75% e pacientëve prezantohen
me dhimbje qoftë në qetësi, po ashtu edhe në lëvizje .

Tab nr.3 Simptomatt

Simptomatika Frekuenca Përqindja(%)

Dhimbje në qetësi 36 raste 30%

Dhimbje e pranishme në lëvizje 54 raste 45%

Dobësi e anësisë 15 raste 12.5%

Kufizim i lëvizjes së krahut 15 raste 12.5%

Gjithsej 122 raste 100%

Grafiku nr.4 Grafiku i simptomave më të shpeshta

Shpërndarja sipas simptomatikes

Kufizim i levijes
13%
Dhimbje ne qetesi
30%
Dobesi e anesise
13%

Dhimbje gjate leviz-


jes
45%
4.4 STRATIFIKIMI I PACIENTEVE SIPAS ASHPERSISË SË SËMUNDJES SË
SHPATULLAVE

Shumica e pacientëve kanë ardhur me një gjëndje të lehtë ,rreth 56%, ndërsa rastet e rënda
me pamundësi për të shkuar në punë përbejnë 20% të rasteve totale .

Tab nr.4 Karakterizimi i subjekteve sipas rëndesës së sëmundjes ,duke përdorur


dhimbjen dhe aftësinë për punë si parametra të matjes .

Shkalla e dhimbjes nga 1-10 Frekuenca Përqindja(%)

Dhimbje e lehtë (1-4) 68 raste 56%

Dhimbje e mesme (5-7) 28 raste 24%

Dhimbje e rëndë (8-10) 24 raste 20%

Gjithsej 120 raste 100%

Grafiku nr.5 Shpërndarja e pacientëve sipas dhimbjes .

Shpërndarja e pacientëve sipas rëndesës së


sëmundjes
GJENDJE E LEHTE GJENDJE E MESME GJENDJE E RENDE
21%

56%

23%
4.6 Dhimbja më e shpeshtë ditën apo natën ?

Dhimbja është simptoma krysore në patologjitë e shpatullës .Ajo në 58% të pacientëve


kryesisht ishte prezente gjatë natën, duke ndikuar edhe në cilësinë e gjumit të tyre .Në 17%
dhimbja ishte intense, si gjatë ditës po ashtu edhe gjatë natës .

Tab nr.6 Shpeshtësia e dhimbjes,si simptomi kryesor.

Dhimbja Frekuenca Përqindja(%)

Ditën 30 raste 25%

Natën 70 raste 58%

Edhe ditën edhe natën 20 raste 17%

Gjithsej 120 raste 100%

Grafiku nr.7 :Shpeshtësia e dhimbjes,si simptomi kryesor.

Dhimbja diten apo naten


Diten Naten Edhe diten edhe naten

25%
17%

58%
4.6 Aktiviteti fizik i pacientëve ?

Aktiviteti fizik i kontrolluar ndihmon në patologjitë e shpatullës dhe i parandalon ato . Në


studimin tonë vetëm 29% të pacientëve kryenin aktivitet fizik .

Tab nr.5 Kryerja e aktivitetit fizik

Rëndesa e sëmundjes Frekuenca Përqindja(%)

PO 35 raste 29%

JO 85 raste 71%

Gjithsej 120 raste 100%

Grafiku nr.6 Shpërndarja e pacientëve sipas rëndesës së sëmundjes

Kryerja e aktivitetit fizik


PO JO

29%

71%
4.7 Modaliteti imazherik më i përdorur

Sic shikohet edhe nga grafiku, për pacientet e marre në studim, modaliteti më i përdorur ka
qënë radiografia e shpatullës me 38% ,e ndjekur nga MRI (e cila është metoda e përzgjedhur)
me 29% . Ekzaminimet janë të mbivendosura, dmth pacienti që ka kryer grafinë,më pas mund
të ketë bërë MRI, por për efekt studimi në këto raste për efekt studimi,është thjeshtëzuar .

Tab nr.7 Modaliteti imazherik më i përdorur

Modaliteti imazherik Frekuenca Përqindja(%)

Radiografi e shpatullës 46 raste 38%

Ekografia e shpatullës 14 raste 11%

Ct scan e shpatullës 25 raste 21%

MRI e shpatullës 35 raste 29%

Gjithsej 122 raste 100%

Grafiku nr.8 Modaliteti imazherik më i përdorur

Modaliteti imazherik i përdorur


Radiogafia Ekografia Ct MRI
29%

38%

12%

21%
4.8 Modaliteti imazherik më i preferuar ndaj pacientit

Sic shikohet edhe nga grafiku, shumica e pacientëve kanë preferuar MRI si ekzaminimin më
të preferuar në rreth 46% të rasteve . Më pak i preferuar ngelet ekografia ,ku vetëm 4% e
kanë zgjedhur dhe kjo vjen pasi pacientët nuk kanë informacion që ekografia është një
modalitet që jep informacion të mirë dhe nuk ka efekte anësore. Ndërsa grafinë e kanë
përzgjedhur 42 % dhe kjo vjen nga mendimi i pacientit se grafia i ‘’sheh të gjitha’’,ku në të
vërtetë nuk është ekzaminimi i përzgjedhur .Më tepër punë duhet për edukimin e pacientëve
të ardhshëm .

Tab nr.8 Modaliteti imazherik më i preferuar nga pacienti

Modaliteti imazherik i preferuar Frekuenca Përqindja(%)

Radiografi e shpatullës 50 raste 42%

Ekografia e shpatullës 5 raste 4%

Ct scan e shpatullës 10 raste 8%

MRI e shpatullës 55 raste 46%

Gjithsej 122 raste 100%

Grafiku nr.9 Modaliteti imazherik më i preferuar nga pacienti

Modaliteti imazherik i preferuar nga pacienti


35% Radiogafia Ekografia Ct MRI

50%

5%

10%
4.9 Fizioterapi apo terapi medikamentoze

50% e rasteve janë trajtuar me terapi medikamentoze dhe fizioterapi së bashku. 17% janë
trajtuar vetëm me fizioterapi (rastet e lehta). Ndërsa 33% vetëm me medikamente .

Tab nr.9 Fizioterapi apo terapi medikamentoze

Rëndesa e sëmundjes Frekuenca Përqindja(%)

Terapi medikamentoze 40 raste 33%

Fizioterapi 20 raste 17%

Te dyja 60 raste 50%

Gjithsej 120 raste 100%

Grafiku nr.10 Fizioterapi apo terapi medikamentoze

Fizioterapi apo terapi medikamentoze


Fizioterapi Medikamente Te dyja

17%

50%

33%
4.10 KONKLUZIONE

1. Femrat përbëjnë 78 raste ( një përqindje rreth 65%), ndërsa meshkujt përbëjnë 42
raste( 35% të totalit ) .Raporti meshkuj:femra është 1:1.8 .
2. Më e prekura ishte grupmosha 40-50 vjece,e pasuar nga ajo 50-60 vjece ,të cilat
përbëjnë më shumë se gjysmen e rasteve . Moda e grupmoshës është ajo 45 vjece dhe
mesatarja grupmosha 40-50 vjece .
3. Simptoma më e shpeshtë ishte dhimbja e krahut gjatë levizjes ,e cila prezantohej në
45% të pacientëve. Simptomatikat kishin edhe mbivendosje . Rreth 75% e pacientëve
prezantohen me dhimbje qoftë në qetësi, po ashtu edhe në lëvizje .
4. Shumica e pacientëve kishin dhimbje të lehta (56%), ndërsa rastet e rënda me
pamundësi për të shkuar në punë përbejnë 20% të rasteve totale .
5. Dhimbja në 58% të pacientëve ishte prezente gjatë natës, duke ndikuar edhe në
cilësinë e gjumit të tyre .Në 17% dhimbja ishte intense, si gjatë ditës po ashtu edhe
gjatë natës.
6. Aktiviteti fizik i kontrolluar ndihmon në patologjitë e shpatullës dhe i parandalon ato.
Në studimin tonë vetëm 29% të pacientëve kryenin aktivitet fizik .
7. Modaliteti imazherik më i përdorur ka qënë radiografia e shpatullës me 38% të
rasteve të diagnostikuara ,e ndjekur nga MRI (e cila është metoda e përzgjedhur) me
29% të rasteve.
8. Shumica e pacientëve kanë preferuar MRI si ekzaminimin më të preferuar në rreth
46% të rasteve . Më pak i preferuar ngelet ekografia ,ku vetëm 4% e kanë zgjedhur.
9. 50% e rasteve janë trajtuar me terapi medikamentoze dhe fizioterapi së bashku. 17%
janë trajtuar vetëm me fizioterapi (rastet e lehta). Ndërsa 33% vetëm me
medikamente.
SHTOJCA

Formulari i cili është plotësuar në ;google forms’’

—Inicialet e pacientit?

—Vendbanimi i pacientit?

—Cila është gjinia e pacientit?

Mashkull Femër

—Cila është mosha e pacientit?

—Cili është profesioni i pacientit?

—A kryeni aktivitet fizik?

PO JO

—Cila është simptomatika e pacientit?

dhimbje në qetësi

 dhimbje gjatë ngritjes së krahut

kufizim të levizjes

 dobësi e krahut

—Kur është më e shpeshte dhimbja ditën apo natën?

Ditën Natën

—Cila është grada e patologjisë së pacientit?

 Gjendje e lehte  Gjendje e mesme Gjendje e rëndë

—A i jeni nënshtruar fizioterapisë?

PO JO

—Cila është modaliteti imazherik që keni përdorur?

Radiografia Ekografia Ct scan MRI


Bibliografia

[1] D. A. v. d. Ëindt, «Shoulder disorders in general practice: incidence, patient


characteristics, and management,» dhjetor 1995. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8546527/.

[2] B. Ë. K. J J Luime 1, «Prevalence and incidence of shoulder pain in the general


population; a systematic revieë,» 2004. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15163107/.

[3] A. Prescher, «Anatomical basics, variations, and degenerative changes of the shoulder
joint and shoulder girdle,» 2000. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10963915/.

[4] L. U. Bigliani, «The relationship of acromial architecture to rotator cuff disease,» 1991.
[Në linjë]. Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1934099/.

[5] M. Ëilliams, «Humeral head cysts and rotator cuff tears: an MR arthrographic study,»
2006. [Në linjë]. Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16741738/.

[6] A. Prescher, «glenoid fossa of the scapula in mri,» 1995. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7649816/.

[7] M. E. Mulligan, «Posterior-inferior glenoid rim shapes by MR imaging,» 2005. [Në


linjë]. Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16200386/.

[8] C. Gerber, «The subcoracoid space. An anatomic study,» 1987. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3802629/.

[9] C. H. Neumann, «MR imaging of the labral-capsular complex: normal variations,»


1991. [Në linjë]. Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1927787/.

[10] D. L. Resnick, Internal Derangements of Joints: 2-Volume, 2012.

[11] M. D. Maeseneer, «Normal MR imaging anatomy of the rotator cuff tendons, glenoid
fossa, labrum, and ligaments of the shoulder,» korrik 2006. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16829244/.

[12] N. M. M. A B Schraner, «MR imaging of the subcoracoid bursa,» qershor 1999. [Në
linjë]. Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10350290/.

[13] S. J. Davis, «Effect of arm rotation on MR imaging of the rotator cuff,» 1991. [Në linjë].
Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1887045/.

[14] M. D. Maeseneer, «MR imaging,» 2006. [Në linjë]. Available:


https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16829244/.

[15] A. B. Schraner, «MR imaging of the subcoracoid bursa,» 1999. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10350290/.

[16] A. Cadogan, «A prospective study of shoulder pain in primary care:,» 2011. [Në linjë].
Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21619663/.

[17] M. D. Maeseneer, «Normal MR imaging anatomy,» 2004. [Në linjë]. Available:


https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15066589/.

[18] A. Ashir, «Magnetic resonance imaging of the shoulder,» 2020. [Në linjë]. Available:
https://ëëë.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7509696/.

[19] D. McMonagle, «Applied radiology,» 2012. [Në linjë]. Available:


https://appliedradiology.com/articles/mri-of-the-shoulder-rotator-cuff.

[20] K. M. Bunnell, «Does MR arthrography cause intracranial gadolinium deposition?,»


2020. [Në linjë]. Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31982970/.

[21] R. Kijoëski, «Clinical usefulness of adding 3D cartilage imaging sequences to a routine


knee MR protocol,» 2011. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21178062/.

[22] S. Gyftopoulos, «Use of 3D MR reconstructions in the evaluation of glenoid bone loss,»


2014. [Në linjë]. Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24318071/.

[23] C. Glaser, «Understanding 3D TSE Sequences: Advantages, Disadvantages, and


Application in MSK Imaging,» 2015. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26583360/.

[24] P. E. Huijsmans, «Quantification of a glenoid defect ëith three-dimensional computed


tomography and magnetic resonance imaging,» 2007. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18061117/.

[25] S. Gyftopoulos, «3D reconstruction of the shoulder,» 2013. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22829026/.

[26] A. Ashir, «Magnetic resonance imaging of the shoulder,» 2020. [Në linjë]. Available:
https://ëëë.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7509696/.

[27] A. Cadogan, «A prospective study of shoulder pain in primary care:,» 2011. [Në linjë].
Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21619663/.

[28] F. D. Beaman, «ACR Appropriateness Criteria® Shoulder Pain-Traumatic,» 2018. [Në


linjë]. Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29724420/.

[29] C. Littleëood, «Epidemiology of Rotator Cuff Tendinopathy: A Systematic Revieë,»


2017. [Në linjë]. Available: https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1111/sae.12028?
journalCode=sela.

[30] J. B. Moosikasuëan, «Rotator cuff tears: clinical, radiographic, and US findings,» 2005.
[Në linjë]. Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16284137/.

[31] A. Lädermann, «Classification of full-thickness rotator cuff lesions: a revieë,» 2017. [Në
linjë]. Available: https://eor.bioscientifica.com/vieë/journals/eor/1/12/2058-
5241.1.160005.xml.

[32] A. K. Taneja, «MRI findings of rotator cuff myotendinous junction injury,» 2014. [Në
linjë]. Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25055277/.

[33] L. B. Ëilliam Palmer 1, «Glossary of terms for musculoskeletal radiology,» 2020. [Në
linjë]. Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32488336/.

[34] L. A. Michener, «Anatomical and biomechanical mechanisms of subacromial


impingement syndrome,» 2003. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12763431/.

[35] J. T. Bencardino, «The Shoulder Imaging Diagnosis ëith Clinical Implications,» 2019.
[Në linjë]. Available: https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-030-06240-8.

[36] Ë. J. Vanarthos, «Type 4 acromion: a neë classification,» 1995. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10150316/.

[37] L. Chaipat, «Shoulder magnetic resonance imaging,» 2006. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16798133/.

[38] B. E. Heyëorth, «Internal impingement of the shoulder,» 2009. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19059895/.

[39] E. M. Tarkoëski, «Subscapularis Myotendinous Junction Tears Presenting ëith Posterior


Shoulder Pain in Overhead Throëing Athletes,» 2019. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31718221/.

[40] C. Garving, «Impingement Syndrome of the Shoulder,» 2017. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29202926/.

[41] C. Ë. Hayes, «Calcium hydroxyapatite deposition disease,» 1990. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2175444/.

[42] D. J. Flemming, «Osseous involvement in calcific tendinitis: a retrospective revieë of 50


cases,» 2003. [Në linjë]. Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14500211/.

[43] B. P. G. Pereira, «Intramuscular migration of calcium hydroxyapatite,» 2016. [Në linjë].


Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26386846/.

[44] H. Eshoj, «PUB med : Traumatic anterior shoulder instability,» 2017. [Në linjë].
Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28245853/.

[45] N. D. Orvets, «Acute Versus Delayed Magnetic Resonance Imaging and Associated
Abnormalities in Traumatic Anterior Shoulder Dislocations,» 2017. [Në linjë].
Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28975132/.

[46] L. H. Gimber, «The Veil of Obscuration: Additional Radiographic Sign of Posterior


Shoulder Dislocation,» 2018. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30585068/.

[47] G. D. Giacomo, «Management of humeral head deficiencies and glenoid track,» 2014.
[Në linjë]. Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24327202/.

[48] J. D. Ferrari, «Posterior ossification of the shoulder: the Bennett lesion. Etiology,
diagnosis, and treatment,» 1994. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8198183/.

[49] C. J. Ashman, «The POLPSA lesion :PUb med,» 2002. [Në linjë]. Available:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12107572/.

[50] M. Zappia, «Multi-modal imaging of adhesive capsulitis of the shoulder,» 2016. [Në
linjë]. Available: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27107871/.

You might also like