Odlewnictwo

Projekt
Weronika Bogucka

299472

Numer części:

Wtorek, 12:15-14:00

2023/2024
Analiza właściwości żeliwa szarego
Żeliwo szare jest stopem żelaza z grafitem płytkowym. Węgiel występuje w nim w postaci wolnej.
Główne składniki struktury żeliwa szarego to grafit, osnowa metaliczna oraz fazy zawierające
fosfor i siarkę

Jest uznawane za gatunkowo lepsze od żeliwa białego, ponieważ jest bardziej ciągliwe, łatwiej
się je obrabia, ma dobrą lejność i mniejszy skurcz odlewniczy. Ponadto koszt wytwarzania
odlewów z żeliwa szarego jest stosunkowo niski.

Wyróżniamy gatunki żeliwa szarego wyróżniamy ze względu na ilość zawartego węgla:

• Ferrytyczne – cały węgiel jest pod postacią grafitu

• Perlityczno-ferrytyczne- ilość węgla związanego jest mniejsza niż 0,77%
• Perlityczne - ilość węgla związanego jest równa 0,77%
• Nadperlityczne – w strukturze występuje grafit, perlit oraz cement wtórny

Podstawą podziału żeliw na różne podgatunki jest ich wytrzymałość na rozciąganie. Należy
pamiętać, że wytrzymałość na ściskanie żeliwa szarego jest ok. 4 razy większa niż na rozciąganie,
a wydłużenie nie przekracza 1%.

Co więcej, dobra skrawalność i obrabialność żeliwa szarego pozwalają na wykorzystywanie go

do produkcji odlewów o cienkościennych konturach, często wyróżniających się skomplikowaną
formą.

Jego największymi zaletami są absorpcja drgań, dobra lejność i mały skurcz odlewniczy rzędu
1,0%. Ma ono jednak niższą odporność na korozję i ścieranie w przeciwieństwie do żeliwa
sferoidalnego.1

Odlewanie piaskowe
Odlewanie piaskowe to zaawansowany technologicznie proces. Pierwszym jego etapem jest
stworzenie form lub modeli z masy piaskowej wyposażonych w rdzeń odlewniczy. Następnie
formy te zalewane są metalem w formie ciekłej o ściśle określonych właściwościach. Aby
osiągnąć precyzyjnie określony kształt produktu finalnego po wyjęciu z formy elementy
poddawane są dalszej obróbce.

Zalety:

• niskie koszty wytwarzania produkowanych elementów,

• uniwersalność – umożliwia tworzenie produktów o zróżnicowanym kształcie, wymiarze i

wadze,

• szybkość produkcji,

• seryjność – możliwość stworzenia dużej ilości identycznych elementów,2

1
https://odlewnictwo.pl/zeliwo-szare-wlasciwosci-cechy-i-zastosowanie/
2
https://www.wako-odlewnia.pl/odlewanie-piaskowe/
Wybór powierzchni podziału

Warunki doboru płaszczyzny podziału Spełniony/Niespełniony

Położenie powierzchni podziału Spełniony

Kształt powierzchni podziału Spełniony

Wysokość usuwania modelu Spełniony

Ułożenie modelu w formie Spełniony

Dokładność wymiarowa odlewu Niespełniony

Ułożenie w formie powierzchni

Spełniony
wykańczających

Położenie w formie powierzchni

Spełniony
przeznaczonych do obróbki skrawaniem

Zasilanie nadlewami Spełniony

Unikanie zaburzeń w zapełnianiu formy Spełniony

Liczba i ułożenie rdzeni Spełniony

Segmentacja
Obliczenie współczynnika:
Średnica rdzenia d=126

Średnica odlewu D=540

𝑑 126
= = 0,23 → 𝑘 = 0
𝐷 540
Obliczenia dla poszczególnych fragmentu odlewu
10,9 ∗ 1,7 18,53
𝑀1 = = = 1,6
10,9 + 10,9 ∗ 0 + 1,7 ∗ 0,5 + 1,7 ∗ 0 11,75
𝑀1 ≤ 2,5
20,65 ∗ 4,7 97,055
𝑀2 = = = 3,59
9,75 ∗ 0,5 + 4,7 ∗ 0 + 4,7 + 5 ∗ 0,5 + 15,65 27,725
𝑀2 ≥ 2,5
Nie ma potrzeby stosowania 10% nadlewów. Układ jest samo-zasilający.

Obliczenia układu wlewowego

Minimalny czas zalewania wnęki:

Objętość odlewu wraz z nadlewami: 32211774.421859 mm3=32211,774 cm3

Gęstość żeliwa szarego: 7,3g/cm3

Masa odlewu: 32211,774 cm3*7,3 g/cm3=235145,9502 g= 235,145 kg

Współczynniki empiryczne: a=1,8, b= 0,43

𝑡𝑧 = 𝑎 ∗ 𝑚𝑏 = 1,8 ∗ 235,1450,43 = 18,83419 s

Pole przekroju minimalnego
Współczynnik stratności φ = 0,73

Ziemskie przyspieszenie grawitacyjne: g= 9,80665 m /s2= 9806,65 mm/s2

Objętość dolnej (górnej) części odlewu Vod=Vog=0,5V= 32211774.421859/2=16105887,21 mm3

 1 𝑉𝑜𝑑 𝑉𝑜𝑔
𝐹𝑚𝑖𝑛 = + 1,5ℎ𝑜𝑔
𝜑 ∗ 𝑡𝑧 ∗ √2𝑔 √𝐻 3 √𝐻 3 − √(𝐻 − ℎ𝑜𝑔 )3
[ ]
1 16105887,21 16105887,21
𝐹𝑚𝑖𝑛 = [ + 1,5 ∗ 260 ] =737,573447 mm2
0,73 ∗18,83419∗√2∗29806,65 √4003 √4003 −√(400−260)3

Szerokość i wysokość wlewu doprowadzającego

Ilość wlewów doprowadzających ndo=1

Suma pól przekrojów wlewów doprowadzających 737,57 mm2

ℎ𝑑
= 0,25
𝑠𝑑
𝐹𝑚𝑖𝑛
ℎ𝑑 ∗ 𝑠𝑑 =
𝑛𝑑𝑜
737,57
ℎ𝑑 ∗ 𝑠𝑑 =
𝑛𝑑𝑜
ℎ𝑑 = 0,25 ∗ 𝑠𝑑
Szerokość wlewu doprowadzającego sd= 54,32

Wysokość wlewu doprowadzającego hd= 13,58

Szerokość, wysokość, długość końcowa, długość początkowa i wysokość końcowa wlewu

rozprowadzającego
Pole przekroju rozprowadzającego

𝑃𝑤𝑟 ∈ ⟨2𝐹𝑚𝑖𝑛 , 3𝐹𝑚𝑖𝑛 ⟩ = ⟨2𝐹𝑚𝑖𝑛 , 3𝐹𝑚𝑖𝑛 ⟩ = ⟨1475,14, 2212,71⟩

Dobieramy 1850 mm2
ℎ𝑟
=2
𝑠𝑟
ℎ𝑟 ∗ 𝑠𝑟 = 𝑃𝑊𝑅
Szerokość wlewu rozprowadzającego sr=30,41

Wysokość wlewu rozprowadzającego hr=60,82

Długość początkowa (końcowa) wlewu rozprowadzającego :

𝐿𝑊𝑅𝑝 = 𝐿𝑊𝑅𝑘 = max (100 𝑚𝑚; 4ℎ𝑊𝑅 ) = max (100 𝑚𝑚; 4ℎ𝑊𝑅 ) = 243,28 [𝑚𝑚]

Wysokość końcowa wlewu rozprowadzającego : hrk= hd= 13,58 [mm]

Średnica i podstawa wlewu głównego
h= H - hr

Pole przekroju wlewu głównego

𝐻 𝐻 400
𝑃𝑊𝐺 = 𝐹𝑚𝑖𝑛 √ = 𝐹𝑚𝑖𝑛 √ = 737,57√ = 800,97 [𝑚𝑚2 ]
ℎ 𝐻 − ℎ𝑟 339,18

Średnica wlewu głównego

1 2
𝑃𝑊𝐺 = 𝜋𝑑𝑊𝐺
4

𝑃𝑊𝐺 800,97
𝑑𝑊𝐺 = 2 ∗ √ =2∗√ = 31,94 [𝑚𝑚] = 32 [𝑚𝑚]
𝜋 𝜋

Podstawa wlewu głównego

𝑝𝑊𝐺 ∈ (𝑑𝑊𝐺 ; 2𝑑𝑊𝐺 ) = (32 ; 64)

Dobieramy

𝑝𝑊𝐺 = 60 𝑚𝑚
Wymiary zbiornika wlewu
Długość zbiornika wlewowego

𝐿𝑍𝑊 = 4 ∗ 𝑑𝑊𝐺 = 4 ∗ 32 = 128 [𝑚𝑚]

Szerokość zbiornika wlewowego

𝑠𝑍𝑊 = 2 ∗ 𝑝𝑊𝐺 = 2 ∗ 60 = 120 [𝑚𝑚]

Wysokość zbiornika wlewowego

ℎ𝑍𝑊 = 2,6 ∗ 𝑑𝑊𝐺 = 2,6 ∗ 32 = 83,2 [𝑚𝑚] = 83 [𝑚𝑚]

Dobór skrzynki formierskiej
Wysokość górnej/dolnej skrzynki formierskiej: H = 400 mm

Długość dolnej/górnej skrzynki formierskiej dobrano ze względu na długość odlewu, który jest
znacznie dłuższy od układu wlewowego.

𝐿 ≥ 1160 + 80 + 2 ∗ 𝑑 = 1160 + 80 + 2 ∗ 70 = 1380

Szerokość dolnej/górnej skrzynki formierskiej
1 1
𝐵 ≥ 594 + 109 + 80 + 𝑐 + 𝑓 + 𝑑 + 𝑠𝑟 = 793 + 60 + 60 + 70 + ∗ 30,41 = 998,205
2 2
Dobrane wartości z normy:

L= 1400

B= 1000

Skrzynki formierskie górna i dolna są symetryczne o wymiarach: 1400x1000x400.

Dobór płyty podmodelowej

Przeskalowanie wartości B dla formy o 1400x1000.

k=1000/800

k=1,25

Zmiana wymiarów B po
przeskalowaniu:

B1= 525

B2= 750

B3= 1018,75

B4= 1200