Professional Documents
Culture Documents
Galego Apúntes
Galego Apúntes
-NOMIG (normas ortográAcas e morfolóxicas da lingua galega). Feitas pola RAG, o ILG e xente
da UDC, USC e a UV
-MulRlingüismo VS Plurilingüismo
DeAnición
Manifestacións
DeAnición
Unha persoa que nace nunha sociedade plurilingüe, ten mais posibilidades de melloran en linguas
estranxeiras xa que durante o aprendizaxe da lingua, créanse pontes que relacionan os
coñecementos, e se de natural tes mais coñecementos será mais doado a creación de pontes.
DeAnición
Ecolingüísmo
É un concepto creado polo profesor de lingüísRca estadounidense Einar Haugen que vencella as
interaccións entre os idiomas e as interaccións que manteñen diferentes especies naturais nun
mesmo medio.
Os idiomas non son enRdades autosuAcientes, iso signiAca que as linguas evolucionan e todo o que
lles pasa son interacción dos seus propios falantes.
Alwin Fill, outro lingüista, intentou simpliAcar a deAnición do seu antecesor mediante a súa propia
deAnición:
Análise da acción recíproca entre a lingua os falantes que a usan e a cultura que representa.
Defende que as linguas son pode ser traducidas nunha determinada parte, ou sexa que as traducións
perden moito signiAcado porque hai palabras que non existen en algún idioma determinado porque
non foi necesario para a sociedade.
Implicacións/Consecuencias
● A mudanza lingüísRca, que e a susRtución dunha lingua por outra que están provocadas por
forzas culturais e históricas. A desaparición dunha lingua non é algo natural.
Situación xerada nunha comunidade en que coexisten varios idiomas e que implica:
Consecuencias
Resolución
2º feira
8/10/18
PLANIFICACIÓN LINGÜÍSTICA
Tipos de planiAcación:
PlaniAcación de status
● ConsRtución española 1978 Art3. Recoñécese o Estado español como plurilingüe, e que
existen outras lingua oAciais alén do español.
● Estatuto de autonomía 1981. Esta lei foi aprobada unanimidade polo Parlamento Galego
● Lei de normalización lingüísRca 1983
● Carta Europea das Lingua Rexionais ou Minoritarias 1992 Art7. O obxecRvo e o fomento da
oralidade e da escrita, tanto da vida pública e privada dunha ingua determinada dos estados
plurilingües. E que calquera persoa poda expresarse con normalidade en calquera das súa
linguas.
● Declaración universal de dereitos LingüísRcos 1996 Art10. Sostén que todas as comunidades
lingüísRcas son iguais en dereito. Por tanto resultan inadmisibles as discriminación que se
baseen en pseudo criterios como a soberanía políRca, situación socioeconómica, grao de
cooAcialización, modernización das linguas.
BILINGÜÍSMO VS DIGLOSIA
Bilingüísmo: Coñecemento de dúas linguas, e o uso alternado ( 50% uRlización de unha, e uRlización
da outra) de dúas linguas.
Diglosia: Situación sociolingüísRca en que dúas linguas son empregadas no mesmo territorio cun
valor social diferente:
Tipos de diglosia:
Causas da diglosia.
● Movementos migratorios
● Procesos de expansión territorial e uniAcación políRca
● Presións culturais e económicas
Consecuencias
DEFINICIÓNS
Lingua minoritaria: Idioma que, en relación con outro con que convive, conta cun menor número de
falantes.
Lingua minorizada: Lingua tradicionalmente falada por unha comunidade lingüísRca no interior dun
territorio onde non actúa como principal linga oAcial.
Aquí temos una cantos exemplos de linguas que comparten terrritorios e as relacións que poden
darse entre elas:
Preconceito lingüísRco
Xuízo de valor emiRdo sobre unha lingua ou sobre os seus falantes coa intención de provocar un
rexeitamento.
As súas consecuencias son o desprezo pola diferenza, o reforzamento do español por medio do
enfraquecemento do galego, e a obstaculización do proceso de normalización.
2º feira
22/10/18
UNIDADE 3
3. CuesRóns morfosintácRcas
4. CuesRóns léxico-semánRca
A súa colocación obedece as regras ríxidas da escrita, en cambio na oralidade é maís xexible, aínda
que que a norma intenta resolvelas.
O que hai que ter claro é que a colocación enclíRca e a posición natural ex.:
● Enunciados enfáRcos
Mal raio me parta!
Que o demos te coma!
● Nos enunciados declaraRvos negaRvos en que aparece nada, non, nin, ninguén, ningún,
nunca.
Non chas deixo porque nunca as Dven.
● Cos pronomes indeAnidos, algo, alguén, ambos, calquera, mesmo, propio e todo.
Alguén me dixo que estabas aquí.
● Cos pronomes relaRvos interrogaRvos e exclamaRvos que, canto, cando, como, por que...
Quen cho contou?
Como te pareces a túa irmá!
Adverbios
Coa maior parte dos adverbios (acaso, aínda, algures, axiña, bastante, ben, case, cedo, demasiado,
deseguida, disque, enseguida, igual, inclusive, mal, moito peor, pouco, quizais, seica, sempre, só,
talvez, tamén, velaí, velaquí, xa etc.) incluídos os rematados en -mente, son todos proclíRcos.
Axiña llelo contamos.
Velaí os tes.
● Os adverbios aquí, alí, aló, acolá, acá e alá:
● Os adverbios agora e logo exixen a próclise do PPA cando signiAcan axiña e Aguran no inicio
do enunciado, ex.:
Agora/logo o traio.
Logo douche as chaves do coche.
● Coas conxuncións e locucións conxun:vas que, se, porque, xa que, ou etc.
Quero que lles contes o que aconteceu.
Se llelo digo, vanse enfadar.
O colocación enclíRca posponse:
● Coa conxunción pois
Non vés? Pois digollo.
● Cando a conxunción funciona como marcador discursivo.
É que... 9xoo pesimamente.
● Cando a conxunción é disxunRva ten valor exclusivo.
Ou o traes D ou o traio eu.
Admítese tanto a énclise como a próclise:
● Coas conxunción subordinadas:
- Cando o nexo Aca lonxe do pronome, ex.:
É certo que, como me vía moi xusta este mes por ter que comprar os libros dos
nenos, lle pedín/pedinlle os cartos.
- Na segunda de dúas cláusulas coordinadas cando están inseridas nunha
subordinada, ex.:
Deullo onte porque lle 9xera un favor enorme e Rñallo/llo Dña que devolver.
● Nas perífrases verbais e nas frases preposicionais con inMni:vo.
Tesme que axudar.
Tes que me axudar.
Tes que axudarme.
29/10/18
Pronomes de solidariedade
Tan só se emprega no rexistro informal.
Serve cando emisor quere captar a atención do desRnatario para o facer par/cipe da acción, algúns
exemplos:
- Érache boa!
- O traballo foivos un desastre
- Súbolle xa, dona Luísa
- Estáchevos ben o asunto!
Pronome de interese ou daRvo éRco
Alude a persoa que ten unha especial preocupación na realización ou no resultado da acción.
- O neto non nos aprobou este curso
- Este caDvo non me come nada!
Pronome rexexivo
Indica que unha única enRdade é, simultaneamente, suxeito e obxecto da acción expresada polo
verbo.
- Peiteámonos xa
Pronome recíproco
Nunha construción recíproca, dous suxeitos realizan candansúa acción e cada un deles recibe a
acción doutro.
- Mal se viro, abrazábanse afectuosamente.
- Bicámonos, cada vez que nos vemos.
VALORES DE SE
Valor rexexivo – Barbéase todas as mañás.
Valor recíproco – Abrazáronse con afecto.
Valor impersoal – Dise que esRvo no cárcere.
Valor pasivo – Sen/ronse tremores da noite.
Valor pronominal – ConsRpouse ese día.
INTERPOLACIÓN
Intercalación de elementos, sendo un deles tónico, entre un pronome persoal átono proclíRco do
verbo.
Ai, quen che anduriña fóra, anduriña doutra banda.
VERBO P1 falar
Formas do inAniRvo P2 falares
● InAniRvo non persoal ou non xexionado de natureza invariable. P3 falar
● InAniRvo persoal ou xexionado( con suxeito e desinencias)
de natureza variable. P4 falarmos
P5 falardes
Erguémonos moi cedo e viaxamos durante seis horas para por 9n chegar(mos) até aqui.
2º feira
5/11/18
INFINITIVO NON PERSOAL
Uso do inMni:vo non persoal.
● Cando o inAniRvo forma parte de perífrases ou complexos verbais.
Temos que acabar xa.
Queremos facer outro.
● En proverbios (con valor impersoal)
Cantar e comer non pode ser.
Querer é poder.
● Cando o inAniRvo Agura inmediatamente despois do verbo principal e ambos teñen o
mesmo suxeito.
Son moitas as persoas que tentan fuxir...
Trataron de capturar o oso.
● Nas cláusulas adverbiais Anais que dependen dun verbo de movemento.
Veu para pedir desculpas.
● Cando o inAniRvo ten valor imperaRvo sen se referir a ningún suxeito en parRcular.
Non fumar na sala.
FUTUTO DO SUBXUNTIVO
● Expresa un acontecemento posible no futuro (que pode ocorrer ou non) cuxa realización
condiciona unha condición futura.
● Nos verbos regulares existe sincreRsmo entre o inAniRvo persoal e o futuro do subxunRvo.
P1 Cantar
P2 Cantares
P3 Cantar
P4 Cantarmos
P5 Cantardes
P6 Cantaren
→ Cando estes enunciados teñen valor de habitualidade ou simultaneidade, non é posible o seu
uso.
ESPAÑOLISMOS
Formas:
Tipos
FOTO 1
PSEUDOGALEGUISMOS
Créanse polo ansia xeralizada por afastarse do español creando palabras hiperenxebristas que non
corresponde co idioma galego, saíndo un resultado que non existe.
ENXEBRISMO
FOTO 2
ARCAÍSMOS
OUTRA F 3
ESTRUTURAS TEXTUAIS
DeAnición
ClasiAcación
NarraRva- exposición/explicaRva
DescriRva- ObrigaRvo/intruccional
Nun mesmo texto pódense atopar varias estruturas textuais, case sempre.
ESTRUTURA NARRATIVA
ObxecRvo
Organización
Presentación+ nó+desenlace.
CaracterísRcas
ESTRUTURA DESCRITIVA
ObxecRvo
Retratar ou explicar- con maior ou menor detalle- feitos, ideas, persoas, obxectos ou lugares.
Organización
CaracterísRcas
-AdxecRvación frecuente.
ObxecRvo
Organización
CaracterísRcas
ESTRUTURA ESXPOSITIVO-EXPLICATIVA
ObxecRvo
Dar a coñecer unha determinada realidade para a/o desRnataria/o comprender os datos fornecidos.
CaracterísRcas
-Construción impersoais.
-Comparacións
-Vocabulario especíAco.
ObxecRvos
Levar a/o desRnataria/o a realizar unha acción seguindo unha serie de pautas
CaraceríaRcas
-Tempos e modos verbais con valos direcRvo ( imperaRvo, inAniRvo, presente do subxunRvo)
-Marcadores discursivos.
-Elementos icónicos.
ESTRUTURA DIALOGADA
ObxecRvo
Organización
CaracterísRcas
ESTRUTURA MONOLOGADA
ObxecRvo
Facer parRcipar a desRnataria no acto comunicaRvo sen que tome a palabra, pois non se produce
alternancia discursiva.
Organización
Libre
CaracterísRcas
-Discurso directo para introducir a fala allea ( as veces ) esta non é unha carateríaRca de todas as
estruturas monologadas, só unha parte de elas
TEXTO XORNALÍSTICO
-Incisos esclarecedores.
-Circunloquios e elipses.
TEXTOS CIENTÍFICOS
-Plurar modesRa.
-Siglas e acrónimo.
TEXTO ADMINISTRATIVO