SOCJOTECHNIKI WYBORCZE

KLASYCZNY A NOWOCZESNY PARADYGMAT SOCJOTECHNIKI

Płaszczyzna metodologiczna

Socjotechnika – swoisty zbiór zaleceń dotyczących racjonalnej przemiany życia społecznego;

zespół zaleceń dotyczących środków, informujących o tym, jak za ich pomocą dokonywać
celowych, z góry zamierzonych przekształceń społecznych opierając się na uznanych ocenach
i przyjętych wartościach społecznych. Obejmuje zalecenia praktyczne.
Diagnoza (co, kto komu kiedy gdzie jak) jak najwięcej informacji o kimś o czymś. Celem może
być np. 3 zwycięstwo wyborcze i wladza. Cele trzeba wypełnić działaniami. Działania mogą
być efektem np. wiedzy objawionej. Można samodzielnie zaprojektować działania. Czasami
można najpierw diagnozę, a potem cel i na odwrót. Najpierw określamy grupy docelowe. Im
więcej będziemy mieć danych, będziemy mieć pełniejszy obraz. Cel dookreśla, co z wiedzy
może nam się przydać. W oddziaływanie wchodzą środki, sposoby, kapitał. Srodek np.
telewizja Kapitalem np. potęgowanie potrzeb nieelementarnych. Kazde nasze dzilanie ma
wynikac ze świadomości, czyli z diagnozy. Socjotechnika - Ze stanu A do B.
Podczas diagnozy powinno powstać wiele grup.
- Socjotechnikę można traktować jako refleksję naukową.
- Konwencja badawcza – uznaje za naukę zbiór stwierdzeń ogólnych, konwencja zawężająca
naukę do ustaleń wyłącznie teoretycznych jest współcześnie zbyt wąska, a historia nauki
domaga się jej rozszerzenia.
- Socjotechnika jest nie tylko nauką praktyczną, ale stanowi także przejaw tendencji
zmierzającej do upraktycznienia nauk opisowych.
- Socjotechnika w sensie ściślejszym – podaje reguły praktycznego, społecznego działania.
- Socjotechnika w sensie szerszym – zawiera rozmaite, zastane sposoby, chwyty, opracowane
przez praktykę zabiegi służące rozwiązywaniu społecznych spraw, których przydatność została
przez doświadczenie zbiorowe zarejestrowana.
- Pionierami tej idei byli myśliciele dwudziestowieczni.
- Refleksja socjotechniczna wywodzi się od Floriana Znanieckiego, Stanisława Ossowskiego i
Józefa Chałasińskiego.

- SOCJOTECHNIKA WEDŁUG ADAMA PODGÓRECKIEGO:

Wskazywał na trojakie rozumienie terminu „socjotechnika”.
1) Mówiąc o socjotechnice ma się czasem na myśli techniczne walory nauk społecznych,
a więc ich rolę w inspirowaniu skutecznej strategii i procedury planowania zmian
społecznych.
2) Dla oznaczenia swoistej techniki, a więc postępowania celowościowego, w którym
indywidualny czy zbiorowy sprawca posługuje się, na zasadzie sterowania grupą
społeczną, a oddziałując na system społeczny osiąga zamierzone cele.
3) Dla oznaczenia nauki praktycznej, której przedmiotem jest wskazane wyżej
postępowanie celościowe, a zadaniem projektowanie postępowania w oparciu o
przyjęty system wartości i uznane twierdzenia teoretyczne (doprowadza nas do
pojęcia inżynierii społecznej, która stanowi naukę o racjonalnym projektowaniu
postępowania socjotechnicznego)
SERCEM SOCJOTECHNIKI JEST TOK POSTĘPOWANIA CELOWOŚCIOWEGO
SOCJOTECHNIKA - JEST ROZUMIANA JAKO NAUKA PRAKTYCZNA, STOSUJĄCA TOK
POSTEPOWANIA CELOWOŚCIOWEGO
Socjotechnikę niejednokrotnie określa się jako inżynierię społeczną.
Chcąc uniknąć sporów Adam Podgórecki zaproponował zwężenie definicji „socjotechnika”.
„Przez socjotechnikę należy rozumieć pewien swoisty zespół zaleceń czy przestróg
dotyczących racjonalnej przemiany życia społecznego”.
Pojęcie socjotechniki określa się poprzez znaczenie jej zakresu, jako zajmującej się tylko tymi
zmianami społecznymi, które są wynikiem świadomej, zbiorowej lub indywidualnej
działalności ludzkiej.

- Początkowo w okresie debat nad refleksją socjotechniczną określano przede wszystkim

meritum poruszanych spraw i wątków, zagadnienia dotyczące zakresu ich stosowalności.
Później wraz z nagromadzeniem zagadnień, twierdzeń, zaleceń zaczęto odwoływać się do
refleksji metodologicznej, co pozwala traktować to zjawisko jako chęć nieuniknionej i
pożądanej kontroli.
- Nauki teoretyczne zajmują się opisywaniem świata, nauki praktyczne zajmują się
przekształcaniem rzeczywistości.

- Socjotechnika, aby była nauką skuteczną rozwija swoje własne pojęcia, komplementarne w
stosunku do pojęć nauk teoretycznych oraz własną praktyczną i racjonalną logikę działania.
Elementem podstawowym tej logiki jest analiza i rozbudowa schematu działania
celowościowego.
- Bardziej istotna jest rozbudowa procedury postępowania całościowego, a nie analizy
semantyczne dotyczących rozmaitych pojęć.
- Logika procedury celowościowej jest odmienna od logiki refleksyjnej.
- Logika praktycznego działania - ma zastosowanie, gdy projektuje się jakąś działalność
własną lub gdy chce się oddziaływać na działalność innych ludzi. Oddziałując na innych
można oddziaływać perswazyjnie, manipulować oraz podejmować działania facyliatcyjne.
- Rozbudowa procedury postępowania całościowego – ukazuje, jak krok po kroku, osiągać
zamierzone rezultaty i uniknąć niepożądanych skutków.
- Ilustracyjne przedstawienie stosowania toku postępowania celowościowego może odbywać
się w dwojaki sposób:
1) poprzez konsekwentną analizę określonego, konkretnego zamysłu dotyczącego osiągnięcia
zamierzonych zmian społecznych
2) poprzez zobrazowanie poszczególnych faz i ogniw postępowania celowościowego
dokonane na podstawie odwołania się do różnych elementów wziętych z odmiennych
rodzajów działań społeczno-praktycznych

- Uczeni z zakresu inżynierii społecznej starają się gromadzić zalecenia będące rezultatem
działań praktyków, a następnie weryfikują je stosując metodę naukową i odwołują się do
wyników badań empirycznych.
- Odniesienia socjotechniki do twierdzeń z dziedziny socjologii, psychologii:
1) reguła przewagi nagród nad karami ( skuteczna metoda pobudzająca zachowania
funkcjonalne systemowo )
2) zasada przewagi tendencji integracyjnych nad dezintegracyjnymi ( podstawa spójności
każdego układu )
3) reguła przewagi tendencji nad rozwojowych nad zachowawczymi ( jako podstawowy
wyróżnik zabiegów socjotechnicznych )
4) zasada dwukierunkowego obiegu informacji ( jako kierunek przepływu informacji w
systemie )
5) zasada sprzężenia zwrotnego ( podkreślenie jej waloru stymulującego dla efektów działań
ludzkich )

- SOCJOTECHNIKA WEDŁUG MARKA K.MILICKIEGO:

Określił, że „Przez inżynierię społeczną lub socjotechnikę rozumie się zespół dyrektyw
dotyczących dokonywania racjonalnych przemian życia społecznego. Dyrektywy te określają,
jak przy pomocy odpowiednich środków dokonywać celowych przemian społecznych,
opierając się przy tym na ocenach i wartościach społecznych”.

- Podstawę socjotechniki stanowią elementarne dyrektywy, zarówno zaczerpnięte z wiedzy

potocznej, literatury jak i bardziej pewne opierające się na stwierdzeniach poszczególnych
nauk społecznych.
- Dyrektywy socjotechniczne – nie stanowią prostych przekształceń stwierdzeń naukowych
socjologii.
- Teoria socjotechniczna – to zbiór skutecznych wypowiedzi celowościowych
uporządkowanych ze względu na wymogi praktycznej działalności społecznej.
- Odrębność wypowiedzi socjotechnicznych stanowi przede wszystkim schemat
celowościowy.
- Funkcja socjotechniki:
* wprowadzanie takich pojęć jak perswazja, manipulacja, oddziaływanie na grupę społeczną
stanowi funkcję socjotechniki
* wzbogaca układ pojęciowy, którym dysponuje się w naukach społecznych w celu
wyjaśniania i opisywania otaczającej nas rzeczywistości
*funkcja praktyczna ( w jej ramach mieści się przygotowanie modelu teoretycznego,
porządkującego wybrane twierdzenia i dyrektywy oraz zastosowanie tych dyrektyw w
konkretnych sytuacjach społecznych )

- 3 MOŻLIWE KONSTRUKCJE POJĘCIOWE: (przez Podgóreckiego chyba rozumienie socjologii

stosowanej)
1) model klasyczny – jest to zleceniodawczo-racjonalistyczny sposób ujmowania tej nauki;
wedle modelu robota, polega na przekazywaniu zleceniobiorcy przez zleceniodawcę zadania
do wykonania; nie jest zadaniem zespołu ekspertów dokonywanie oceny zaleceń
zleceniodawcy
2) model kliniczny – socjolog, czy socjotechnik bierze nie tylko pod uwagę problemy
zgłaszane przez klienta, ale również podejmuje własną diagnozę jego sytuacji, niezależnie od
tego czy ten ostatni zdaje sobie sprawę z innych czynników kształtujących jego sytuację
3) model interwencyjno-eksportowy – realizując zadania jest on w stanie podjąć swe
funkcjonowanie nawet bez inicjującego impulsu klienta.

Czyli socjotechnika jest ogólną teorią praktyki społecznego działania i stanowi odrębną
społeczną naukę praktyczną, mającą własny przedmiot, odmienny język twierdzeń oraz
metodologię.
- Megasocjologia – podtrzymanie wytycznych opisu działań socjotechnicznych wedle
scharakteryzowanego wcześniej toku postępowania celowościowego. Przy czym przyjmując
za punkt wyjścia socjotechniki identyfikację problemu społecznego.

Płaszczyzna aksjologiczna socjotechniki

- Inżynieria społeczna może być stosowana do celów moralnie złych i dobrych.

- Inżynieria społeczna jest skuteczna, ale nie może rozwiązać wszystkich problemów
społecznych.
- Socjotechnika polska – nie podejmowała przez wiele lat problemu całej swej skuteczności.
Od czasu wprowadzenia w Polsce stanu wojennego, socjotechnika jest coraz częściej
utożsamiana z manipulacją.

- Megasocjologia Podgóreckiego – zaproponowała radykalną zmianę klasycznego

paradygmatu. Socjotechnika nie jest już neutralna aksjologicznie, lecz włącza do swojego
obszaru refleksję nad najbardziej istotnymi wartościami ludzkimi.
Zgodnie z nowymi założeniami socjotechnika nie może już być traktowana jako nauka o
walorach technologiczno-manipulatorskich.
Socjotechnika jest rozumiana jako integralny, organiczny składnik megasocjologii.
Socjotechnika powinna być stosowana wyłącznie do realizacji celów, które uważane są jako
społecznie wartościowe.
Przedmiotem dociekań jest zawsze konkretne społeczeństwo, w którym ludzie mają
określony system wartości.
Nie ma innej socjotechniki niż ta zaangażowana aksjologicznie i normatywnie.

- PROBLEMATYKA AKSJOLOGICZNA NA KILKA RÓŻNYCH SPOSOBÓW: (Podgórecki)

1) w strukturze nauki o rozwiązywaniu problemów społecznych pojawia się trójczłonowy
podział na teorię, praktyczne działanie i aksjologię
2) odniesienie do wartości pojawia się we wszystkich warstwach tj. teoretyczna (krytykowana
jest) i praktyczna
3) propozycja etyki globalnej (skupia się na odpowiedzialności za całość, szczególna jest
odpowiedzialność rządzących)

- Etymologia słowa „socjotechnika”:

Socjo ( społeczne, socjalne ) Technika ( rozumiana jako środki, sposoby i czynności związane z
wytwarzaniem dóbr materialnych, ale też chytrość ). Dlatego też socjotechnika jest
utożsamiana z manipulacją.
 Stosunek socjotechniki do innych nauk praktycznych

- Pośród nauk praktycznych.

- Nauki praktyczne – są to zespoły zdań ogólnych stwierdzających, jak w oparciu o zależności
między faktami, można zrealizować stany rzeczy zalecane przez uznane oceny. Np. medycyna,
architektura, polityka społeczna, pedagogika, nauki rolnicze. One dzielą się na praktyczne
nauki przyrodnicze i praktyczne nauki społeczne.
- Ideałem nauk praktycznych jest poznanie umożliwiające skuteczne działanie.

- REGUŁY W NAUKACH PRAKTYCZNYCH:

1) reguły rodzaju pierwszego ( reguły poprawnego myślenia )
2) reguły rodzaju drugiego ( wiodące do skutecznego działania )

- Różnica między socjologią, a innymi naukami teoretycznymi:

Socjotechnika posługuje się systematycznie sprawdzonymi i specyficznymi metodami
działania. Uwzględniając wartości, szacuje z punktu widzenia tych wartości proponowane
prognozy i realizacje.

- Socjotechnika była rozwijana jako:

* nauka prakseologiczna
* nauka o systemie sterowania społecznego
* aplikacja podejścia cybernetycznego

- Socjotechnika jest rozumiana jako:

* projektowanie rozwiązywania problemów społecznych
* swoista logika praktycznego społecznego działania

- ODMIANY STEROWANIA:
* automatyczne – zakładające traktowanie przedmiotu sterowania jako automatu
* autonomiczne – zakładające traktowanie przedmiotu sterowania jako autonomu;
wyróżniamy tutaj sterowanie osobą (psychotechnika) i sterowanie grupą społeczną
(socjotechnika)

PSYCHOTECHNIKA – oddziaływanie na człowieka po to by spowodować określone

zachowania, czyniąc go sprawcą określonych dzieł. W centrum refleksji jest jednostka ludzka.
SOCJOTECHNIKA – postępowanie zmierzające do wywołania postulowanych zachowań
określonego zbioru osób, traktowanego jako zbiorowy sprawca.
Wychowawcze oddziaływanie socjotechniki i psychotechniki wiąże się z wychowawczym
oddziaływaniem kulturotechnicznym. Kulturotechniką jest np. działalność wychowawcza
posługująca się książką, filmem, muzyką, sportem, turystyką.
Każde działanie wychowawcze możemy zakwalifikować jako antropotechnikę albo
kulturotechnikę.
- Znajomość procesów chemicznych zachodzących w mózgu i zdolność manipulowania nimi
staje się ważnym sposobem sterowania zachowaniem o poważnych skutkach politycznych.
- Kontrola społeczna może być stosowana przez inne siły niż państwo; demokracje mogą być
tyraniami większości, gdzie opinia ludzi wypiera różnorodność i różnice. Obecnie nazywamy
to zjawisko poprawnością polityczną i należy się martwić czy nowoczesna biotechnologia nie
dostarczy nam wkrótce nowych potężnych biologicznych metod pozwalających osiągać
politycznie poprawne cele. – Alexis de Tocqueville

- Filozofia praktyczna – z metodologicznego punktu widzenia, kulturotechnika i

antropotechnika oraz ich odmiany byłyby działaniami podstawowej grupy dyscyplin.

- J.Kurczewski – zaproponował termin antropotechniki ( interesuje ją jedynie takie

wychowanie, którego wynikiem ma być takie lub inne przysposobienie ewentualnego
sprawcy ); psychotechnika i socjotechnika są jej odmianami

- Socjotechnika jest nauką tym bardziej skuteczną i niezawodną, im bardziej opiera się na
dorobku inżynierii społecznej, czyli nauki o projektowaniu postępowania socjotechnicznego.
- Socjotechnika jest nauką zajmującą się takimi oddziaływaniami na człowieka, dzięki którym
staje się on skłonnym jako indywiduum, ale przede wszystkim jako członek pewnej
wspólnoty. Wspólnota ta zakłada:
* oddziaływania sterujące człowiekiem
* oddziaływania sprawiające, że w pewnych sytuacjach i okolicznościach człowiek staje się
coraz bardziej sterowalny.

- Socjotechnika a inżynieria społeczna:

*Socjotechnika – jest dzieckiem z małżeństwa prakseologii i nauk socjologicznych
*Inżynieria społeczna – rozwiązanie problemów społecznych na podstawie wyników nauk
właściwych dla rozpatrywanych zagadnień, nie wyłączając aksjologii i metod
interpretatywnych hermeneutyki. Przedmiotem inżynierii społecznej byłoby konstruowanie
rzeczywistości społecznej, jej projektowanie.
W praktyce socjotechnika i inżynieria społeczna robi to samo.
Wywodzą się te nauki ze wspólnego, prakseologicznego punktu widzenia.
 Płaszczyzna zastosowań – socjotechnika polityczna

- Obszar zastosowania socjotechniki:

„Klasyczna refleksja socjotechniczna zwraca się przede wszystkim ku czterem głównym
rejonom życia społecznego: prawo, problematyka władzy, środki masowego oddziaływania i
wychowanie”
- Możemy mówić o socjotechnice środków masowego oddziaływania, socjotechnice prawa,
socjotechnice wychowawczej, socjotechnice władzy.
- Inny punkt widzenia zastosowania socjotechniki:
1) problematyka małych grup – kwestia omawiana jest na przykładzie przekształcenia
twierdzeń socjologicznych i twierdzeń psychologii społecznej w dyrektywy celowościowe
wraz z ukazaniem ich różnorodnych konsekwencji społecznych
2) problematyka wielkich struktur społecznych – najbardziej kłopotliwa i zarazem
kontrowersyjna dziedzina refleksji socjotechnicznej

- Megasocjologia Podgóreckiego – „Makrosocjologia podobnie jak makrosocjotechnika jest w

naukach społecznych ciągle tabula rasa, niemniej socjotechniczny paradygmat jest atrakcyjny
nie tylko ze względu na to, że informuje jak realizować to, co jest praktycznie pożądane w
skali całego społeczeństwa”
- Koncepcja megasocjologii – koncepcja organicznego połączenia, opisu i tłumaczenia
procesów, które mają miejsce w danym społeczeństwie z opisem i tłumaczeniem
socjotechnicznych jego przekształceń
Przedmiotem badań megasocjologii jest konkretne społeczeństwo.
- Nauki społeczne nie dostarczają nadal podstaw teoretycznych niezbędnych dla
rozwiązywania problemów współczesnego społeczeństwa.
- Uzasadnienie skutecznych dyrektyw socjotechnicznych wymaga teorii sformułowanej, z
uwzględnieniem zmiennych charakterystycznych dla dynamicznych, złożonych systemów.

- Socjotechnika Piotr Pawełczyk:

Socjotechnika – proces rozszerzonej reprodukcji porządku społecznego, reprodukcji, która nie
zadowala się powielaniem istniejącego porządku wraz z wszystkimi jego mankamentami,
ukierunkowana jest na określone cele, zmianę stosunków społecznych, zakorzenienie w
świadomości ludzkiej, nowych wartości, idei, ideologii
Piotr Pawełczyk zauważył, że proces socjotechniczny odbywa się mimowolnie, a obiekty i
instytucje, które wydają nam się być podmiotami wpływającymi na społeczeństwo po prostu
wykorzystują tylko relacje zachodzące w środowisku społecznym.
- Socjotechnika nie ogranicza się do pewnych dziedzin.
- Zgodnie z założeniami klasycznej szkoły – podmiot socjotechniki jest łatwo identyfikowany i
kwestią zupełnie podstawową jest jego wskazanie i ścisłe określenie charakteru, celu i
kierunku jego działania.
- Metasocjotechnika – ma się zająć zagadnieniem oddziaływania na społeczeństwo
rozpatrywane jako całość (sterowanie całością społeczeństwa), w odróżnieniu do
socjotechniki mini (odnoszącej się do akcji mających na celu realizację skutków zamierzonych
w małych grupach, z reguły funkcjonujących „twarzą w twarz”), a także socjotechniki mezzo
(która oddziałuje na różne instytucje, organizacje i zespoły społeczne średniego rzędu-
polityka społeczna)

- Według J.Ellula:
*Propaganda socjologiczna – nie ogranicza się jedynie do zamkniętego kręgu społecznego,
ale wychodzi poza jego granice – jest ponadspołeczna, integruje maksymalną liczbę
jednostek, rozpowszechnia określony styl życia wewnątrz grupy, atakuje inne środowiska i
grupy społeczne. Cechą tak rozumianej propagandy jest: spontaniczność, brak struktur i
formalnego zarządzania. Każdy z członków grupy jest potencjalnym propagandzistą. Jest
nieintencjonalna, apolityczna, powstaje w sposób spontaniczny.
Upowszechniać i realizować propagandę socjologiczną można nie zdając sobie z tego sprawy,
nie będąc świadomym swego działania.
Za pośrednictwem danego modelu życia, zawartych w nim czynników ekonomicznych,
politycznych i socjologicznych ideologia przenika do życia jednostek i całych społeczeństw.
*Propaganda – to wpływ modelujący zachowania, ale w sposób perswazyjny. Pewne wzorce
przekazywane przez kulturę masową, edukację, obyczaje stanowią ideologiczną podbudowę
danego systemu politycznego.

- Ellul wyznacza pewne obszary propagandy (polityka, ekonomia), określając je jako sub
propagandy.
- Pierre Bourdieu zamierzał opublikować książkę „Mikrokosmosy”, w której chciał przedstawić
ogólną teorię pól społecznych (pola politycznego, religijnego, naukowego, artystycznego).
Według autora pole stanowi mały wycinek/obszar świata społecznego, a więc mikrokosmos
w uniwersum społecznym. Każdym polem rządzi odrębna logika.

- P. Pawełczyk i D. Piontek :
Socjotechnika polityczna – należy do form komunikowania politycznego, przy zastrzeżeniu
jednak, iż chodzi w tym przypadku o wybitnie jednokierunkowy przekaz informacyjny,
charakterystyczny dla komunikowania hegemonicznego.
Nadawca socjotechniczny – to on decyduje o treści przekazu. Posiada wyższą świadomość,
która umożliwia mu przedmiotowe traktowanie zbiorowości społecznych.

- W obszarze polityki można zaobserwować szczególne formy oddziaływania:

* indoktrynacja
* propaganda polityczna
* reklama polityczna
* public relations
* marketing polityczny
Celem oddziaływania socjotechniki politycznej jest kształtowanie zachowań, a przede
wszystkim postaw w obrębie polityki.
- Według Foucaulta:
Władza w swej rozproszonej formie, ze swą dyscyplinującą technologią, funkcjonuje
niezależnie od istnienia konkretnego systemu politycznego.

- Dawid Beetham:
Wskazuje, że w sytuacji idealnej władza jest legitymizowana na trzech poziomach.
(Panowanie nie jest tutaj tożsame z procesem legitymizacji czy instytucjonalizacji, ale stanowi
proces akceptacji określonego typu kontroli społecznej).

- Zagadnienie legitymizacji – powinno być odniesione do całego porządku społeczno

politycznego, a nie tylko do zagadnienia władzy politycznej.

- 2 rodzaje poparcia:
1) wyborcze (systemy demokratyczne)
2) mobilizacyjne (systemy totalitarne)
Tracą swą dotychczasową arbitralność i moc predykatywną.

- Socjotechnika w obszarze polityki – dąży do zinternalizowania określonych zasad i idei oraz

do wykształcenia zachowań i postaw pożądanych z punktu widzenia funkcjonalności całego
systemu. Jest związana z podziałem na rządzących i rządzonych.

- System liberalny – mechanizm dostosowujący bieżące potrzeby różnych grup społecznych

do nadrzędnego interesu społeczeństwa jako całości.
-System totalitarny – ideologia często zastępuje religię, w sferze komunikowania stworzony
zostaje układ znaków i symboli wyrażających akceptację dla szczególnie ważnych wartości.
Władza totalitarna dąży do tego, aby społeczeństwo uznało prawomocność ideologii i w
procesie komunikowania wyrażało przywiązanie do wartości, które system legitymizuje.
Działania socjotechniczne mają pomóc władzy totalitarnej w poparciu społeczeństwa.
- System liberalny i totalitarny, w równej mierze ukierunkowane są na integrowanie
społeczeństwa wokół spójnej i zarazem specyficznej wizji porządku społecznego.

- Przymus symboliczny – jego zadaniem jest narzucenie jednostce określonego wzorca

wartości, zgodnie, z którym będzie ona postrzegać i oceniać otaczającą rzeczywistość.

Koniec socjotechniki czy nowa socjotechnika

- Pojęcie socjotechniki współcześnie jest niedookreślone w wymiarze naukowym, natomiast

jest wyraźnie nadinterpretowane w obszarze wiedzy potocznej.
- Pojęcie socjotechnika wydawało się bardziej efektywnym instrumentem analizy w
warunkach systemów politycznych, które zakładały konieczność przebudowy społeczeństwa
w założonym przez ideologicznego hegemona kierunku.
- Proces socjotechniczny – ukierunkowany jest na zmianę istniejącego porządku.
- Ideologia komunistyczna – opisywała rzeczywistość, którą należy dopiero stworzyć w efekcie
całkowitej przebudowy społeczeństwa, nie tylko jego struktury, porządku instytucjonalnego,
ale przede wszystkim rekonstrukcji katalogu i hierarchii wartości, które wyznają jednostki.
- Ideologia faszystowska – mówiła o tworzeniu porządku społecznego, w którym wybrany,
zdrowy psychicznie, fizycznie naród będzie mógł rozwijać swobodnie swoją doskonałość,
wykorzystując energię narodów niższych.
- Inżynierie społeczne – Karl Popper pisał, że są utopijne i zbrodnicze ze swej natury.
- Socjotechnika totalitarna – wskazuje porządek docelowy, którego osiągnięcie musi
spowodować koniec dalszych zmian, stagnację wynikającą z osiągnięcia stanu idealnego.
Zakłada istnienie porządku doskonałego, do którego przyjęcia trzeba nakłonić, za pomocą
odpowiednich, wypracowanych metod, technik i narzędzi.
- Wyjście z raju – oznacza pogorszenie sytuacji, raj nie dopuszcza możliwości doskonalenia.
- Realizacja socjotechnicznej wizji wymaga długiego czasu liczonego w skali pokoleń, dlatego
jest utopijnym procesem