Pjeter Budi

Pjetër Budi ishte një shkrimtar dhe poet shqiptar I shekullit XVII. Nga biografia e tij, dihet se
lindi rreth vitit 1566 në Prizren, një qytet I rëndësishëm në atë kohë. Ai ishte një figurë e shquar
e kulturës shqiptare, duke vepruar në periudhën e Mesjetës.
Pjetër Budi njihet për kontributin e tij në fushën e letërsisë dhe kulturës shqiptare. Është autor I
veprës “Meshari” (1618), një veprë që ka ndikuar thellë në literaturën dhe kulturën shqiptare.
“Meshari” është një tekst katekizëm shqip, I cili ka shërbyer për arsimimin dhe mësimin e gjuhës
shqipe.
Përveç veprës “Meshari”, Budi ka lënë dhe poezi të tjera dhe shkrime të shumta në fusha të
ndryshme. Ai ishte gjithashtu një figurë e rëndësishme e kishës katolike në atë kohë dhe ka
luajtur një rol të rëndësishëm në promovimin e shkollës dhe arsimit.
Pjetër Budi ndërroi jetë rreth vitit 1622. Edhe pse jeta dhe vepra e tij janë të paktën pjesërisht të
njohura, disa detaje dhe ngjarje të jetës së tij mbeten të pasqyruara nëpërmjet veprave që ka lënë
pas.

Poezia:
MADHËSHTI E NJERËZVE
Ku janë ata pleq bujarë,
Që qenë përpara ne,
E ata trima sqimatarë,
Të shpejtëtë si rrufe?
Ndë sqimë e ndë madhështi,
Këte jatë tue shkuom? Ku janë ato gra e vasha
Ndë sqimë e ndë madhështi,
Ku janë ata perandorë Me petëkat të mëndafshta

Gjithë shekulli nalcuom, Nalcuom mbë zotëni?

Ku janë ata djelm të ri, Në krye me një kunorë
Të bukur e të lulzuom, Gurëshi cë paçëmuom? Gjithë mortja I rrëzoi,
Që pate pamë me sy, Sikur I pret me shpatë,
Me ta folë e ligjëruom? Ku janë ata letërorë Për të ri s’I shikoi,

T’urtë e dijes të ndëgjuom, As të vobegë,as të begatë..

Ku janë ata zotëninj, Të bardhatë posi borë
Letëra tue kënduom?
Analiza:
Ky tekst I Pjetër Budit shpreh nostalgji për karakteret dhe vlerat e humbura në kohë. Autori bën
thirrje për të kujtuar personalitetet dhe ndjenjat e ndryshme që kanë kaluar. Poemën e shoqëron
një atmosferë e melankolisë për të shprehur humbjen dhe rrugën e humbur të historisë.

Krahasimi: Përdoret për të krahasuar karakteret e shkuar me të tashmet.

Metafora: Përdorimi I shprehjeve si “pleq bujarë” dhe “djelm të ri” për të përshkruar breza të
ndryshëm.
Imazhi: Përshkruhen figura të ndryshme si “trima sqimatarë” dhe “perandorë në krye me një
kunorë”.
Antiteza: Ndërlidhja e ideve të kundërta, si “gjithë mortja I rrëzoi” dhe “për të ri s’I shikoi”.
Këto figura letrare ndihmojnë në krijimin e një atmosfere thellë dhe të pasur emocionale në
poezi.