QT & TB TRUYỀN KHỐI

MMH: 607050

BỘ MÔN: QT & TB CNHH

KHOA: KỸ THUẬT HOÁ HỌC
TRƯỜNG: ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP. HCM

NGƯỜI SOẠN: PGS.TS. Trịnh Văn Dũng

18.11.2012 Truyền khối A MSMH: 607050 1

 CHÖÔNG 9
TRÍCH LY RAÉN - LOÛNG
9.1 Moät soá khaùi nieäm

9.2 Caân baèng pha

9.3 Caùc phöông phaùp trích ly

9.4 Thieát bò trích ly

9.5 Tính toaùn trích ly raén – loûng

18.11.2012 Truyền khối A MSMH: 607050 2

 CHÖÔNG 9
TRÍCH LY RAÉN - LOÛNG
9.1 Moät soá khaùi nieäm
Trích ly chaát raén laø gì?
Trích ly chaát raén:
Quaù trình taùch moät hay moät vaøi caáu töû töø vaät lieäu raén
hoøa tan coù choïn loïc vaøo chaát loûng
Chaát loûng goïi laø taùc nhaân (hay dung moâi, chaát) trích ly
Caáu töû ñöôïc taùch goïi laø caáu töû bò trích ly

18.11.2012 Truyền khối A MSMH: 607050 3

 CHÖÔNG 9
TRÍCH LY RAÉN - LOÛNG
9.1 Moät soá khaùi nieäm
Trích ly chaát raén laø gì?
Caùc caáu töû caàn tu hoài ñöôïc chöùa trong vaät raén döôùi daïng:
-Chaát hoøa tan: cafein trong cafe, hôïp chaát phenol trong cheø …;
-Daïng raén: caùc vaåy vaøng trong quaëng …;

Goïi laø chieát chaát hoøa tan;

chieát chaát raén;

18.11.2012 Truyền khối A MSMH: 607050 4

 CHÖÔNG 9
TRÍCH LY RAÉN - LOÛNG
9.1 Moät soá khaùi nieäm

Quaù trình trích ly chaát raén xaûy ra nhö theá naøo?

Khi trích ly chaát raén xaûy ra theo 3 giai ñoaïn noái tieáp nhau:
a – Dung moâi xaâm nhaäp vaøo caùc loã xoáp cuûa vaät raén;
b – Hoøa tan caùc caáu töû quí (chaát caàn trích ly) vaøo taùc nhaân;
c – Khueách taùn caùc caáu töû ñaõ hoøa tan vaøo pha loûng;

18.11.2012 Truyền khối A MSMH: 607050 5

 CHÖÔNG 9
TRÍCH LY RAÉN - LOÛNG
9.1 Moät soá khaùi nieäm

Toác ñoä chung ñöôïc quyeát ñònh bôûi giai ñoaïn chaäm nhaát
Phuï thuoäc vaøo nhieàu yeáu toá: noàng ñoä;
caáu truùc;
nhieät ñoä …;
Khi hoøa tan caùc chaát tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi chaát loûng ñöùng yeân coù
trôû löïc khueách taùn khoâng lôùn.
Khi đoù khueách taùn chaát bò trích ly trong chaát loûng nằm ở caùc loã
xoáp ñeán beà maët vaät raén laø chaäm.

18.11.2012 Truyền khối A MSMH: 607050 6

 CHÖÔNG 9
TRÍCH LY RAÉN - LOÛNG
9.1 Moät soá khaùi nieäm
Quaù trình trích ly chaát raén coù tính choïn loïc

Löïa choïn dung moâi trích ly caên cöù vaøo:

- Ñoä choïn loïc;
- Khaû naêng taùi sinh;
- Tính ñoäc haïi;
- Tính kinh teá;

18.11.2012 Truyền khối A MSMH: 607050 7

 CHÖÔNG 9
TRÍCH LY RAÉN - LOÛNG
9.1 Moät soá khaùi nieäm
Ñeå cöôøng hoùa quaù trình trích ly laøm theá naøo?

- Giaûm quaõng ñöôøng khueách taùn: laøm giaûm kích thöôùc;

- Taêng nhieät ñoä: ñeán t giôùi haïn;

18.11.2012 Truyền khối A MSMH: 607050 8

 CHÖÔNG 9
TRÍCH LY RAÉN - LOÛNG
9.2 Caân baèng pha

Heä goàm 2 pha: raén – loûng

toái thieåu 3 caáu töû: A, B, C
Chaát raén: chaát khoâng hoøa tan A
coù chöùa chaát bò trích ly B
Taùc nhaân C
Doøng thöù hai: dung dòch chaát bò trích ly B vaø taùc nhaân C;

Xeùt vaät raén coù caáu truùc xoáp: ñaúng höôùng daïng caàu;
• noàng ñoä caáu töû bò trích ly C0;
Xeùt ñoà thò tam giaùc

18.11.2012 Truyền khối A MSMH: 607050 9

 CHÖÔNG 9
TRÍCH LY RAÉN - LOÛNG
9.2 Caân baèng pha
Ñoà thò tam giaùc:
-Ban ñænh 3 caáu töû: A – chaát raén;
B – chaát bò trích ly;
C – dung moâi;
-Ba caïnh: ba heä 2 caáu töû noái 2 ñænh töông öùng: AB, BC, CA;
-Moät ñieåm trong tam giaùc: heä 3 caáu töû;
-Hỗn hợp N chia thaønh: dung dòch baõo hoaø D (B+C)
chaát khoâng tan A

18.11.2012 Truyền khối A MSMH: 607050 10

 CHÖÔNG 9
TRÍCH LY RAÉN - LOÛNG
9.2 Caân baèng pha
•B
E3

E2
R
M
R3 E1
R2
E
R1
•D
•R •N
E1
R1
•R2 E2

•A C

18.11.2012 Truyền khối A MSMH: 607050 11

 CHÖÔNG 9
TRÍCH LY RAÉN - LOÛNG
9.3 Caùc phöông phaùp trích ly
9.3.1 Trích ly moät baäc
9.3.2 Trích ly nhieàu baäc cheùo chieàu
9.3.3 Trích ly nhieàu baäc ngöôïc chieàu

18.11.2012 Truyền khối A MSMH: 607050 12

 CHÖÔNG 9
TRÍCH LY RAÉN - LOÛNG
9.4 Thieát bò trích ly

18.11.2012 Truyền khối A MSMH: 607050 13

 CHÖÔNG 9
TRÍCH LY RAÉN - LOÛNG
9.4 Thieát bò trích ly

18.11.2012 Truyền khối A MSMH: 607050 14

 CHÖÔNG 9
TRÍCH LY RAÉN - LOÛNG
9.4 Thieát bò trích ly

1 – thaân;
2 – khung ñôõ;
3 – gầu muùc;
4 – troáng quay;

18.11.2012 Truyền khối A MSMH: 607050 15

 CHÖÔNG 9
TRÍCH LY RAÉN - LOÛNG
9.4 Thieát bò trích ly

1 – roto;
2 – taám ngaên;
3 – ngaên trích ly;

18.11.2012 Truyền khối A MSMH: 607050 16

 CHÖÔNG 9
TRÍCH LY RAÉN - LOÛNG
9.4 Thieát bò trích ly

1 – thaân;
2 – phaàn coân (pheãu);
3 – ngaên taùch loûng;
4 – löôùi chaén;

18.11.2012 Truyền khối A MSMH: 607050 17

 CHÖÔNG 9
TRÍCH LY RAÉN - LOÛNG
9.5 Tính toaùn trích ly raén – loûng
9.5.1 Ñöôøng kính
9.5.2 Chieàu cao
9.5.3 Thôøi gian trích ly

18.11.2012 Truyền khối A MSMH: 607050 18