Akademia Wychowania Fizycznego

im. Bronisława Czecha

w Krakowie
Zakład Kinezyterapii

BADANIE NARZĄDU RUCHU –

OCENA SIŁY MIĘŚNIOWEJ

Jakub Szczechowicz
1
• Pojawia się w każdym
ludzkim działaniu. Siła mięśniowa
• Odgrywa istotną rolę w -jest istotnym
wykonywaniu wykładnikiem
czynności ADL – możliwości
samoobsługa, funkcjonalnych
chodzenie, człowieka,
przygotowywanie
-jest najistotniejszym
posiłków, …,
wskaźnikiem funkcji;
• Zmniejszenie siły
prowadzi do -jest zewnętrznym
niesprawności. wyrazem pracy mięśni,
2
„Siła mięśniowa” - zdolność do pokonywania
oporów zewnętrznych kosztem wysiłku
mięśniowego.

3
 Testowanie mięśni
Ocena zdolności układu nerwowo-mięśniowego
do wykonania czynnego skurczu mięśniowego,
jeśli nie jest on ograniczany przez inne czynniki
– np.: ruchomość stawu, przebieg mięśnia
(skrócenie, zrosty, uszkodzenia troczków), ból,
zaburzenia koordynacji.

4
 Funkcja mięśniowa może być rozpatrywana
ze względu na trzy aspekty:

• Siła (max dowolny skurcz)

• Wytrzymałość (odporność na zmęczenie)
• Prędkość

• Ciągnij/pchaj/ściskaj – „najmocniej jak potrafisz”;

• Max opór dawkowany przez terapeutę;

5
W codziennych, funkcjonalnych aktywnościach
(ADL) taka siła maksymalna jest rzadko
używana (tylko w pewnych specyficznych
aktywnościach – np. podnoszenie ciężkich
przedmiotów/walizek, otwieranie słoików, …).

W codziennych aktywnościach (praca biurowa,

umysłowa, czynności codzienne) zazwyczaj
wykorzystywana/wystarczająca jest znacznie
mniejsza siła mięśniowa.
6
 Wskazania
• Ocena siły mięśniowej w ortopedii, neurologii,
fizjoterapii, …;
• Ocena progresu/braku progresu siły podczas
terapii;
• Ocena i monitorowanie funkcji motorycznych
w patologiach nerwów obwodowych
(np. przecięcie-zespolenie nerwu, zespoły
uciskowe, neuropatie, …);
7
Siła mięśniowa NIE MOŻE być oceniana
manualnie, jeśli istnieje jakiekolwiek
przeciwwskazanie do takiej oceny.

W pewnych sytuacjach technika oceny

musi zostać przystępnie zmodyfikowana.

8
 Przeciwwskazania
• stan zapalny w obszarze badania;
• ból – może uniemożliwić napięcie i nie wskaże
aktualnego stanu siły mięśniowej (ocena siły do granicy
bólu, może jednak w pewnych sytuacjach informować
o jego zmniejszeniu)
• wczesny okres po zespoleniu chirurgicznym tkanek
miękkich (ścięgien, mięśni – np. rekonstrukcje,
transfery);
• wczesny okres po urazach tkanek (skręcenia, złamania);
9
 Szczególną uwagę należy zachować w sytuacji
gdy oporowany ruch może pogorszyć stan pacjenta:
-u osób z problemami sercowo-krążeniowymi;
-u pacjentów po zabiegach chirurgicznych
w obrębie jamy brzusznej;
-gdy zmęczenie pacjenta może pogorszyć/zaostrzyć jego stan;
-u pacjentów z osteoporozą;
-podczas badania w krótkim okresie od urazu,
który wymagał zespolenia chirurgicznego tkanek miękkich
(np.: ścięgien, mięśni);

10
Manualne testowanie siły mięśniowej

(MMST – manual muscle strength testing)

11
12
Czynniki, które należy uwzględnić
podczas testowania mięśni:
• Właściwa pozycja – testowany mięsień
(w miarę możliwości) jest głównym
mięśniem odpowiedzialnym za dany ruch;
• Odpowiednia stabilizacja innych stawów;
• Obserwacja sposobu, w jaki pacjent
przyjmuje i utrzymuje pozycję końcową –
bezwiednie kompensując/wspomagając
słabsze mięśnie;
13
• Obserwacja sposobu wykonania testu przez
pacjenta;
• Sposób wykonania ruchu, pozycja, wzorzec
ruchu, „timing”;
• Brak bólu w trakcie ruchu;

14
 Czynniki, które mogą mieć wpływ
na wynik oceny siły mm.
• Ból.
• Brak czucia / znieczulenie.
• Przykurcz – może ograniczać max zakres ruchu.
Ale siła może być max.
• Brak kontroli ruchu/napięcia (np. spastyczność).
• Brak zdolności zrozumienia procedury badania
przez pacjenta.
• Brak motywacji – pacjent świadomie nie
wykonuje testu z max siłą. 15
 Determinanty izometrycznej siły mięśni
u mężczyzn w różnym wieku
zawód, ćwiczenia fizyczne, ćwiczenia domowe,
słabość/choroby, własne poczucie stanu zdrowia

P. Era i wsp.; Determinants of isometric

muscle strength in men of different ages; 16
Eur J Appl Physiol (1992) 64:84-91
 Typy funkcjonalnego osłabienia mięśni,
powiązane z manualną oceną siły
(za Janda)
• Osłabienie z napięcia – mięsień napięty ma
tendencję do osłabienia
• Osłabienie z rozciągnięcia
• Osłabienie pochodzenia stawowego – odruchowe
hamowanie napięcia pochodzenia stawowego,
torebkowego (np. uraz stawu, więzadła, łąkotki, ..)
• Osłabienie powodowane przez (trigger point) –
hamowanie napięcia przez punkty spustowe
17
Po ocenie wizualnej i badaniu czynnego i biernego
ROM, terapeuta powinien ocenić siłę mięśniową.

- ocena siły grup mięśniowych

- indywidualna ocena siły mięśni
• chociaż nie ma izolowanego działania pojedynczego
mięśnia, to można ocenić mięśnie najmocniej działające
w danym ruchu;
• oceniając „izolowaną” pracę mięśnia, należy znaleźć
pozycję/ruch, który w największym stopniu aktywizuje
badany mięsień, w odniesieniu do m. pomocniczych
i synergistycznych
18
 System stopniowania
w manualnej ocenie siły mięśniowej
• Szeroko akceptowalny.
• Łatwy w użyciu.
• Przydatny do oceny większości mięśni.
• Odpowiedni do oceny odbudowy
motorycznej wszystkich typów uszkodzeń
nerwów.

19
 Przed oceną siły mm.
• Wyjaśnienie/instrukcja/pokaz badanego
ruchu.
• Sprawdzenie maksymalnego istniejącego
zakresu ruchu.
• Sprawdzenie, czy ból nie będzie utrudniał
oceny siły.

20
 Ocena siły mięśniowej

Wyjaśnienie i instrukcja

-krótkie wyjaśnienie procedury testowej,

-pokaz (wyjaśnienie, bierne wykonanie, wykonanie ruchu

kończyną przeciwną) oczekiwanego ruchu,

21
Ocena prawidłowej siły mięśniowej
-ocena siły zdrowej części ciała w celu
określenia maksymalnej (prawidłowej) siły
pacjenta (stopień 5) i demonstracji badanego
ruchu przed oceną strony chorej,

-jeśli nie można ocenić strony przeciwnej

(zdrowej), terapeuta, określając siłę
maksymalną, musi polegać na własnym
doświadczeniu, uwzględniając takie czynniki
jak: wiek, płeć, strona dominująca, zawód …,
22
 Pozycja pacjenta

-pozycja izolowana, umożliwiająca wykonanie testowanego

ruchu z wyłączeniem lub przeciw sile grawitacji,
-odpowiednia do wybranej metody testowania
(metody alternatywne)
-wygodna i stabilna,
-testowany mięsień lub grupa mięśniowa powinna być
oceniana palpacyjnie w maksymalnym rozciągnięciu,
-odpowiednie wykonanie i wybór prawidłowej pozycji ciała
jest podstawą do przeprowadzenia przekonującej oceny siły,
23
 Stabilizacja ma na celu
-unieruchomienie obszaru przyczepu mięśnia, tak aby mięsień
miał nieruchomy punkt, względem którego będzie mógł
pociągnąć część ruchomą,
-zapobieganie substytucji i ruchom trikowym.

Stabilizując, należy mieć pewność, że:

-użyte siły nie obejmują obszaru wrażliwego lub bolesnego,
-użyta siła nie jest zbyt duża w obszarze brzuśca testowanego
mięśnia i nie uniemożliwi jego prawidłowego skurczu.
24
 Metody stabilizacji
-ciężar ciała pacjenta – pomaga unieruchomić klatkę
piersiową, tułów, miednicę
-zdrowe mięśnie pacjenta
(użycie zdrowych mięśni, które normalnie nie biorą udziału
podczas wykonywania ruchu testowego; użycie mięśni
stabilizujących, które normalnie unieruchamiają odcinek
bliższy podczas testowanego ruchu)
-pozycja pacjenta – np. utrzymanie zdrowej kd., w pozycji
zapewniającej stabilizację miednicy i odc. L kręgosłupa
-siły zewnętrzne – stabilizacja zewnętrzna, przez rękę
terapeuty, przy użyciu pasów stabilizacyjnych
25
 Substytucja i ruchy trikowe

-ruchy trikowe (zastępcze, substytucyjne –

substitution, trick movements)
-gdy mięśnie są słabe lub sparaliżowane, inne mięśnie
lub siła grawitacji mogą zostać użyte
do wykonania ocenianego ruchu,

26
 Rodzaje ruchów trikowych bazujące na substytucji
(za Kendall i McCreary oraz Wynna Parry)

Bezpośrednia lub pośrednia substytucja – przez innego

agonistę, który także może powodować – w połączeniu z
innymi ruchami – substytucyjne wykonanie oczekiwanego
ruchu
(np. osłabiony m. supinator, może zostać zastąpiony przez
m. biceps brachii, który napinając się może wykonać
równoczesne zgięcie łokcia i supinację),
27
a. stabilizatory – powodują ruch, który
wydaje się zastępować słabych agonistów

(np. mm. boczne brzucha, napinają się

stabilizując miednicę podczas odwodzenia
uda. Jeśli odwodziciele są osłabione,
mm. brzucha mogą pociągnąć miednicę,
która pociągnie kd., dając wrażenie
odwiedzenia uda),

28
 b. inne mięśnie leżące w okolicy – mogą napinając się
ustawić staw w pozycji, w której inne mięśnie będą mogły
skutecznie (w tej nowej pozycji) wykonać testowany ruch

(np. przy osłabieniu m. deltoideus, rotatory zewnętrzne,

skręcą ramię na zewnątrz, tak że głowa długa m. biceps
brachii ustawiona będzie bocznie względem ramienia
i w tej pozycji będzie wspomagać jego odwodzenie),

29
c. inne mięśnie typowego wzorca kończyny
– które mogą usiłować wspomóc mięśnie
osłabione

(np. zginacze barku, gdy pacjent stara się

wykonać zgięcie łokcia, przy osłabionych
zginaczach tego stawu).

30
Dodatkowy przyczep – przyczep mięśnia może znajdować
się w takim miejscu, że napięcie mięśnia pomaga wykonać
ruch za mięśnie osłabione

(np. mm. FPB i APB przyczepiają się na podstawie paliczka

bliższego kciuka i wykonują ruchy w st. MCP zgięcia (FPB)
i odwiedzenia (APB). Mięśnie te przyczepiają się także na
ścięgnie m. EPL, powodując prostowanie kciuka
w sytuacji osłabienia m. EPL).

31
Praca ścięgna – kiedy antagoniści mm. osłabionych napinają
się, powodują ruch, który ustawia osłabione mięśnie
w rozciągnięciu. To rozciąganie powoduje ruch bierny
w stawach, przez które przechodzą mm. słabe, w kierunku ich
głównej funkcji, dając wrażenie napięcia mięśniowego. Ruch
ten jest mocniejszy, gdy osłabione mięśnie są przykurczone.

(np. przy osłabieniu mm. FDS i FDP, napięcie prostowników

nadgarstka, które powoduje jego wyprost, powoduje także
rozciąganie zginaczy palców. Rozciągane mięśnie, biernie
pociągają palce do zgięcia, sprawiając wrażenie ich
napięcia).
32
 Fenomen „odbicia” (Rebound phenomenon) – kiedy
antagoniści mięśni osłabionych napinają się, a potem szybko
rozluźniają, powoduje to bierny ruch w kierunku przeciwnym.
Daje to wrażenie napięcia mięśni osłabionych

(np. gdy staw IP kciuka ustawiony jest w pozycji wyprostu dla

testowanie siły m. FPL, m. EPL może napiąć się pociągając
staw IP do przeprosu, a następnie szybko rozluźnić. To nagłe
rozluźnienie powoduje lekkie bierne zgięcie stawu IP, co może
być błednie odebrane jako ruch wykonany przez m. FPL).

33
 Grawitacja – pacjent może skręcić część ciała tak,
że siła grawitacji może zostać użyta do wykonania ruchu
za osłabione mięśnie

(np. siedząc z ramieniem odwiedzionym do 90 stopni, łokciem

zgiętym i kg. opartą na stole, pacjent z osłabionym m.triceps
brachii, nie będzie zdolny do wykonania wyprostu w stawie
łokciowym. Badany może wtedy prostować łokieć, wykonując
rotację zewnętrzną w stawie barkowym do pozycji, w której
ruch przedramienia będzie wspomagany przez siłę grawitacji).

34
Terapeuta musi dostrzec i starać się wyeliminować ruchy
trikowe, poprzez:
-właściwe wyjaśnienie i instruktaż ruchu, który ma być
wykonany oraz możliwej substytucji,
-właściwą pozycję pacjenta,
-odpowiednią stabilizację,
-własną praktykę i doświadczenie – znajomość
i zauważenie możliwych ruchów trikowe.

Nierozpoznane ruchy substytucyjne, nie pozwolą na właściwą

identyfikację problemu pacjenta (diagnozę) i zaplanowanie
35
odpowiedniego programu terapeutycznego.
Metody oceny i stopniowania
siły mięśniowej

36
 Znanych jest wiele tradycyjnych i alternatywnych
metod manualnej oceny siły mięśniowej.

Niezależnie od użytej metody, przydzielane są odpowiednie

stopnie dla oznaczenia siły mięśnia lub grupy mięśniowej.

Większość metod oznacza stopień siły mięśniowej

w oparciu o wykonany ruch czynny w porównaniu
do ocenionego wcześniej zakresu ruchu biernego.

37
 Metoda tradycyjna
Manualne stopniowanie siły mięśniowej
bazuje na trzech czynnikach:
1. obecność skurczu
brak wyczuwalnego lub widocznego skurczu (stopień 0);
wyczuwalny lub widoczny skurcz (stopień 1),

38
 2. grawitacja jako opór
możliwość wykonania ruchu w pełnym istniejącym zakresie –
przy wyeliminowaniu siły ciężkości (stopień 2);
przeciwko sile ciężkości (stopień 3),

39
 3. opór manualny (ręczny)
możliwość wykonania ruchu w pełnym istniejącym zakresie
przeciwko sile grawitacji oraz pewnemu (średniemu)
(stopień 4) i maksymalnemu (stopień 5) oporowi.

40
 Do każdego stopnia (0–5) w celu dokładniejszej oceny
można dodać znak „+” lub „-” (Smith i wsp.):
-ruch mniejszy niż połowa (50%) możliwego (biernego)
zakresu ruchu jest zapisywany ze znakiem „+”,
-ruch większy niż połowa (50%) możliwego (biernego)
zakresu ruchu jest zapisywany ze znakiem „-”.
Np. jeśli pacjent jest w stanie wykonać ruch, poniżej połowy
istniejącego zakresu biernego, przeciwko sile ciężkości, to
posiada siłę „+2”, a jeśli powyżej połowy, to „-3”.

41
Siłę mięśniową można przedstawić w procentach:
0 – 0%,
1 – 10%,
2 – 25%,
3 – 50%,
4 – 75%,
5 – 100%,
Np.. Beasley wykazał jednak, że „stopień 3” niekoniecznie
odpowiada 50% maksymalnej siły mięśniowej – dla
pewnych grup mięśniowych było to 9%,
a dla innych około 30%.
42
 Badania wykazały, że dla wykonania ruchu czynnego
(w stawie łokciowym) w pełnym zakresie (stopień 3)
wystarczy mniej niż 10% siły maksymalnej mięśnia
(podobne zależności dotyczą innych mięśni ręki i nadg.).
(MacAvoy i Green oraz van der Ploeg i wsp.)

43
Klasyfikacja procentowego upośledzenia funkcji motorycznych
kończyn górnych w zależności od siły mięśni i deficytów zakresu
ruchu wynikające z zaburzeń nerwów obwodowych bazujące na
indywidualnej klasyfikacji siły mięśniowej.

44
 Można spotkać zapis numeryczny lub literowy.
Skala Opis
Przeciw sile grawitacji Pacjent potrafi wykonać ruch czynny:
5 N (normal - norma) W pełnym zakresie przeciw grawitacji i max.oporowi
4 G (good - dobry) W pełnym zakresie przeciw sile grawitacji i część.op.
-4 G- Ponad 50% max.ROM przeciw G i część.op.
+3 F+ Poniżej 50% max.ROM przeciw G i część.op.
3 F (fair - W pełnym zakresie przeciw grawitacji
dostateczny)
-3 F- Ponad 50% max.ROM przeciw G
+2 P+ Poniżej 50% max.ROM przeciw G
2 P (poor - słaby) W pełnym zakresie bez udziału grawitacji
-2 P- Ponad 50% max.ROM bez udziału G
+1 T+ Poniżej 50% max.ROM bez udziału G
1 T (trace - ślad) Wyczuwalne lub widoczne napięcie mm.
0 0 (zero) Całkowity brak napięcia mm.
45
G – grawitacja; ROM – Range of Motion (zakres ruchu)
 Z punktu widzenia klinicznego,
najistotniejszy jest poziom/stopień 4.

Odpowiada na pytanie

• Czy występuje funkcjonalne upośledzenie

mięśnia ?

46
 Stopniowanie
Przeciw grawitacji
-pozycja na stopień 3 – jest używana jako pierwsza podczas
badania (z wyjątkiem mm. mimicznych twarzy,
przy których używana jest inna skala oceny),
-pacjent jest w pozycji umożliwiającej wykonanie ruchu
przeciw sile grawitacji w możliwie największym
(maksymalnym) istniejącym zakresie ruchu,
-w pozycji wyjściowej,
mięsień jest ustawiany w pozycji rozciągnięcia,
-podczas badania, należy werbalnie aktywizować pacjenta
w celu osiągnięcia możliwie najmocniejszego skurczu,
47
 Testy dla stopni
Wykonał
wyższych
Test
stopień 3 Testy dla stopni
Nie wykonał
niższych

-po każdorazowym wykonanym ruchu,

terapeuta poleca pacjentowi się rozluźnić
i biernie ustawia kończynę w pozycji wyjściowej
do kolejnego badania. 48
 Opór manualny
-dawkowany jest powoli i stopniowo,
do osiągnięcia pożądanej wielkości,
-opór powinien być przyłożony pod kątem 90 stopni do
poruszającej się części ciała, w 1/3 dystalnej względem
badanego stawu,
-każda kolejna ocena, powinna być wykonana przy takim
samym umiejscowieniu oporu – zmiana długości dźwigni, to
zmiana wielkości oporu (dłuższa dźwignia – mniejszy opór),
-wielkość oporu powinna być właściwie dobrana – lepiej, żeby
opór był nieznacznie mniejszy, niż za duży,

49
 W odciążeniu
-jeśli pacjent nie jest w stanie wykonać ruchu przeciwko sile
grawitacji, przechodzimy do testowania mięśni w warunkach
odciążenia (bez udziału grawitacji) – ruch wykonywany jest
w płaszczyźnie horyzontalnej
-w tej pozycji ciężar kończyny spoczywa na możliwie gładkiej
powierzchni, lub jest podtrzymywany przez terapeutę,
-jeśli pacjent nie wykonał testu na 2,
przechodzimy do oceny napięcia mięśniowego,
-po każdorazowym wykonanym ruchu, terapeuta poleca
pacjentowi się rozluźnić i biernie ustawia kończynę w pozycji
wyjściowej do kolejnego badania.
50
 Ocena palpacyjna
-palpacyjnej oceny napięcia mięśniowego dokonujemy na
ścięgnie w okolicy jego przyczepu lub na brzuścu
mięśniowym,
-równocześnie obserwujemy testowany mięsień, szczególnie
gdy ocena dotyczy jakości i siły istniejącego napięcia,
lub spodziewamy się ruchów trikowych.

Ilość powtórzeń w czasie testowania

-siła powinna być oceniona po dwóch, trzech powtórzeniach
badanego ruchu (zmęczenie związane ze zbyt dużą liczbą
powtórzeń, da fałszywy wynik testu).
51
Kliniczne wskazówki manualnej oceny
siły mięśniowej (Schmitt, Cuthbert)
• Czy używany test/pozycja jest standardowy
do oceny mięśnia/grupy mięśni ?
• Dla ilu mięśni procedura jest odpowiednia ?
• Czy punkt przyłożenia siły i jej kierunek jest
taki sam podczas każdego testowania badanego
mięśnia ?
• Czy terapeuta dawkuje taką samą siłę i z tą
samą prędkością za każdym razem, testując
badany mięsień ?
52
• Czy punkt przyłożenia siły jest za każdym
razem taki sam podczas testowania badanego
mięśnia ?
• Czy ułożenie ramienia, łokcia i przedramienia
terapeuty jest za każdym razem takie samo ?
• Czy bark terapeuty jest zrelaksowany i ułożony
w tej samej płaszczyźnie za każdym razem
podczas testowania badanego mięśnia ?
• Czy ciało terapeuty jest za każdym razem w tej
samej pozycji i pracuje w ten sam sposób
podczas testowania badanego mięśnia ?
53
 Przykładowo:
• Błąd podczas testowania siły mięśni może wynikać
z ogólnej oceny grupy mięśni, a nie wybranego
mięśnia.
Taki ogólny test jest dobry i właściwy np. podczas
oceny funkcji (np. zegnij ramię) – uzyskujemy inną
informację.

• Korzystamy ze standardowych pozycji,

dopuszczając drobne modyfikacje (w ramach
określonych zasad) wynikające ze specyfiki
badanego pacjenta.
54
• Łatwo jest zastosować zbyt duży opór podczas
testowania (nawet silnych pacjentów), jeśli
przyłożymy go zbyt gwałtownie.

• Prawidłowy wynik testowania zależy w głównej

mierze od doświadczenia badającego, który potrafi
zauważyć i odpowiednio zinterpretować
pojawiające się ruchy substytucyjne.

• Niewłaściwie przyłożony opór (zbyt małą

powierzchnią) może powodować dolegliwości
bólowe u pacjenta. 55
 Alternatywne metody oceny
i stopniowania siły mięśniowej
Metody alternatywne mogą zostać użyte, gdy:
-pacjent nie może przyjąć pozycji wymaganej
dla oceny tradycyjnej,
-zmiana pozycji pacjenta jest zbyt męcząca/czasochłonna,
-oceniamy pacjentów z pewnymi schorzeniami/grupy
wiekowe (np. dzieci),
-jeśli bardziej właściwe jest testowanie mięśni lub grup
mięśniowych biorąc pod uwagę ich funkcję
(np. stabilizatorów w skurczu izometrycznym; mm.posturalnych
w pozycjach wykorzystujących ciężar ciała jako opór). 56
 Alternatywne metody oceny i stopniowania
eliminujące grawitację

a. Metoda wspomagania przeciwko grawitacji

(Assisted Against Gravity Method)
-metoda ta jest stosowana, jeśli pacjent nie może przyjąć
pozycji umożliwiającej ruch w odciążeniu,
-pacjenta testuje się w pozycji przeciw sile grawitacji; badany
rozluźnia się, a terapeuta ocenia ciężar testowanej części ciała,
-terapeuta wspomaga ruch z siłą równą ciężarowi testowanej
części ciała (odpowiada to wykonaniu ruchu w odciążeniu w
metodzie tradycyjnej).
57
 Stopniowanie w metodzie
wspomagania przeciwko grawitacji

Pacjent potrafi wykonać ruch czynny:

2 Pełny możliwy ROM wspomagany przeciwko sile G

-2 Ponad 50% możliwego ROM wspomaganego przeciw sile G

+1 Poniżej 50% możliwego ROM wspomaganego przeciw sile G

1 Wyczuwalne lub widoczne napięcie mm.

0 Całkowity brak napięcia mm.

58
ROM – Range of Motion; G - grawitacja
 b. Metoda palpacyjna
(Palpation Method)
-metoda używana podczas testowania bardzo słabych mięśni,
mięśni, których główną funkcją jest działanie stabilizacyjne
oraz gdy ruch w stawie powoduje ból,
-badaną część ciała ustawiamy w pozycji, w której testowany
mięsień jest skrócony i przeciwko sile grawitacji – pacjent
stara się utrzymać pozycję,
-jedną ręką terapeuta kontroluje opadanie kończyny
(jeśli pacjent nie utrzymuje jej w danej pozycji).

59
 Stopniowanie w metodzie palpacyjnej

Pacjent potrafi utrzymać kończynę w jakimkolwiek

sektorze testowanego ruchu przeciw sile grawitacji,
a terapeuta wyczuwa:
2 Długie, silne napięcie mięśnia

-2 Minimalne napięcie mięśnia

1 Delikatne drganie mięśnia, a mięsień może zostać

rozluźniony
0 Całkowity brak napięcia mm.

60
 Alternatywne metody oceny i stopniowania
przeciw grawitacji

a. Metoda oporowa w odciążeniu

(Resisted Gravity-eliminated Method)
-metoda ta jest używana kiedy pacjent nie może przyjąć
pozycji umożliwiającej ruch przeciwko sile ciężkości,
-pacjent jest ustawiany w pozycji odciążenia, a terapeuta
stosuje opór równy lub większy od ciężaru kończyny.

61
 Stopniowanie w metodzie oporowej w odciążeniu
Pacjent potrafi wykonać ruch czynny:

5 Pełny możliwy ROM przeciwko oporowi równemu ciężarowi kończyny

i maksymalnemu oporowi
4 Pełny możliwy ROM przeciwko oporowi równemu ciężarowi kończyny
i średniemu oporowi
-4 Ponad 50% możliwego ROM przeciwko oporowi równemu ciężarowi
kończyny i średniemu oporowi
+3 Poniżej 50% możliwego ROM przeciwko oporowi równemu ciężarowi
kończyny i średniemu oporowi
3 Pełny możliwy ROM przeciwko oporowi równemu ciężarowi kończyny

-3 Ponad 50% możliwego ROM przeciwko oporowi równemu ciężarowi

kończyny
+2 Poniżej 50% możliwego ROM przeciwko oporowi równemu ciężarowi
kończyny
62
ROM – Range of Motion
 b. Metoda izometryczna
(Isometric Method)
-metoda ta jest używana podczas:
*testowania mięśni, których główną funkcją jest stabilizacja
(np. tułowia, nadgarstka),
*testowania mięśni, wielofunkcyjnych,
*oceny siły w stawach bolesnych.
-terapeuta ustawia badaną część ciała w pozycji skurczu lub
w środkowym zakresie ruchu przeciwko grawitacji i poleca
pacjentowi napiąć mięsień i utrzymać pozycję (kolejne próby
wykonujemy w tych samych pozycjach),
-jeśli pacjent potrafi utrzymać pozycję,
terapeuta stopniowo dokłada opór manualny.
63
 Stopniowanie w metodzie izometrycznej

Pacjent potrafi:

5 Utrzymać pozycję przeciwko sile ciężkości i maksymalnemu oporowi

4 Utrzymać pozycję przeciwko sile ciężkości i średniemu oporowi

-4 Utrzymać pozycję przeciwko sile ciężkości i oporowi mniejszemu niż

średni
+3 Utrzymać pozycję przeciwko sile ciężkości i minimalnemu oporowi

3 Utrzymać pozycję przeciwko sile ciężkości

64
 Testy specjalne
a. Ręka i stopa
-ciężar palców (ręki i stopy) jest tak niewielki,
że efekt siły grawitacji jest niewielki
i nie musi być uwzględniany podczas ich testowania,
-mięśnie palców mogą być testowane zarówno w odciążeniu,
jak i przeciwko sile ciężkości na każdy ze stopni,

65
 Stopniowanie w ocenie palców

Pacjent potrafi wykonać ruch czynny :

5 Pełny możliwy ROM przeciwko maksymalnemu oporowi

4 Pełny możliwy ROM przeciwko średniemu oporowi

3 Pełny możliwy ROM

2 Część możliwego ROM

1 Bez możliwości ruchu w stawie; wyczuwalne palpacyjnie

(lub zauważalne) napięcie mięśnia
0 Brak napięcia mięśniowego

66
ROM – Range of Motion
6-cio lub 9-cio stopniowa
67

skala oceny siły mm. ręki

 b. Mięśnie twarzy (mimiczne)
-tradycyjne stopniowanie nie jest użyteczne
podczas testowania mięśni wyrazowych twarzy,
-często niemożliwa jest ocena palpacyjna,
czy stosowanie oporu

N (normal), 5 norma Łatwe i kontrolowane

wykonanie ruchu
F (fair), 3 słaby Wykonanie ruchu z trudnością

T (trace), 1 ślad Minimalne napięcie mięśniowe

(zero), 0 0 Brak napięcia mięśniowego

68
 c. Mięśnie posturalne
-dla maksymalnego oporu/funkcjonalnej oceny,
niektóre mięśnie kkd
wymagają oporu ciężaru ciała

(można tak testować mm. gastrocmenius, soleus, quadriceps,

gluteus medius i minimus, quadratus lumborum).

69
 9-cio stopniowa skala
za Paternostro i wsp.
0 Brak skurczu
1 Drganie lub ślad skurczu
2 Ruch czynny bez udziału grawitacji
2-3 Ruch czynny przeciw sile grawitacji poniżej 50% możliwego ROM

3 Ruch czynny przeciw sile grawitacji powyżej 50% możliwego

ROM
3-4 Ruch czynny przeciw oporowi poniżej 50% możliwego ROM

4 Ruch czynny przeciw oporowi powyżej 50% możliwego ROM

4-5 Ruch czynny przeciw silnemu oporowi w pełnym zakresie ruchu,

ale zdecydowanie słabszemu niż w kończynie przeciwnej

5 Normalna siła mięśniowa

Zmodyfikowana skala oceny siły pacjentów
70
z porażeniem nerwu promieniowego
 11-to stopniowa skala za Florence i wsp.
5 Normalna siła
5- Ledwo wyczuwalne osłabienie
4+ Tak jak stopień 4, ale mięsień utrzymuje staw przeciw oporowi
pomiędzy średnim, a maksymalnym
4 Mięsień utrzymuje staw przeciwko kombinacji oporu grawitacji
i średniego oporu terapeuty
4- Tak jak stopień 4, ale mięsień utrzymuje staw tylko przeciwko
oporowi minimalnemu
3+ Mięsień porusza staw w pełnym zakresie przeciwko grawitacji
i jest zdolny napiąć się przeciw oporowi, ale gwałtownie „opada”
3 Mięsień nie jest w stanie utrzymać pozycji przeciw oporowi,
ale wykonuje ruch w pełnym zakresie przeciwko grawitacji
3- Mięsień wykonuje ruch przeciwko grawitacji, ale w niepełnym
zakresie ruchu
2 Mięsień wykonuje ruch z pominięciem siły grawitacji
1 Widoczne, lub wyczuwalne napięcie mięśnia
0 Brak ruchu 71
Skala oceny siły pacj.z dystrofią Duchenne’a
 Siła mięśni oceniana
za pomocą
funkcjonalnych testów
mięśni (FMT).

Funkcjonalne testy
mięśni wg Jandy i siła
mięśni przedramienia.
 Zapis

-niemożność dokładnego przetestowania mięśnia

(np. z powodu bólu) powinien być zaznaczony w karcie
(np. pytajnikiem) – „3?” lub „?” –
i połączony z odpowiednim wyjaśnieniem,

-należy odnotować także – odstępstwa od standardowej

pozycji testowej oraz inne czynniki mogące wpływać na
wynik oceny siły mięśniowej – ból, samopoczucie, …..

73
74
 Powtarzalność oceny siły mięśniowej

-ta sama pora dnia

(by zmniejszyć poziom zmęczenia),
-ten sam terapeuta,
-to samo otoczenie,
-ta sama pozycja testowa,
-zgodnie ze standardową/przyjętą metodyką badania.

75
 Ocena funkcjonalna
-ocena stanu funkcjonalnego (obserwacja zadań
wykonywanych przez pacjenta – np. podczas ubierania się,
wstawania, chodu, ... – ADL – Activity of Daily Living)
jest pomocna w dokładnej ocenie oraz obiektywnym
i wyraźnym określeniu celów leczenia,
-terapeuta może zapytać pacjenta o trudności związane
z wykonywaniem codziennych czynności,
-na bazie pomiarów zakresu ruchu i siły mięśniowej
(pamiętając o stylu życia i potrzebach pacjenta),
terapeuta może określić wpływ deficytu
na jego codzienne funkcjonowanie.
76
Manualne testowanie mięśni

77
 -1912 r. – pierwszy artykuł na temat badań oceny siły
mięśniowej (Lovett, Wright) – skala 4-ro stopniowa
- 1915 r. - poszerzenie skali o kolejne stopnie (0 – 5)
- 1922 r. – poszerzenie skali o „+/-” (Lowman)
- 1932 r. – zakończenie prac nad manualną metodą oceny
siły mięśniowej (Leeg, Merwill)
- 1936 r. - % określenie skali (Kendall i Kendall)
- 1964 r. – rozpowszechnienie manualnego testowania
mięśni (Goodheart)
- Panjabi, Janda, Lewit, Jull, Sahrmann, Bergmark,
Hammer, Liebenson, …
78
-metoda polega na manualnej (ręcznej) ocenie siły
poszczególnych mięśni w określonych pozycjach
i ruchach,
-koncepcja użycia siły grawitacji
jako czynnika oceny siły mięśniowej,
-metoda ta jest rozpowszechniona na całym świecie
i szeroko stosowana w codziennej praktyce
fizjoterapeutycznej.

79
 6-cio stopniowa skala
0 – brak czynnego skurczu mięśnia
1 – ślad czynnego skurczu mięśnia
2 – wyraźny skurcz mięśnia; zdolność samodzielnego wykonania ruchu
(w pełnym istniejącym zakresie) w warunkach odciążenia

3 – zdolność samodzielnego wykonania ruchu (w pełnym zakresie)

z pokonaniem siły ciężkości danego odcinka ciała

4 - zdolność samodzielnego wykonania ruchu (w pełnym zakresie)

z pokonaniem siły z pewnym oporem

5 - zdolność samodzielnego wykonania ruchu (w pełnym zakresie)

z pokonaniem siły z pełnym oporem – prawidłowa siła mięśniowa
80
 -za prawidłową siłę danego mięśnia, przyjmuje się:
*porównywalną siłę w drugiej – zdrowej – kończynie,

*porównywalną siłę danego mięśnia, stwierdzoną u osób

tej samej płci, w tym samym wieku i podobnej kondycji
fizycznej,

-powyższą skalę można poszerzyć o oznaczenia „+” i „-”.

81
 Zasady manualnej oceny siły
mięśniowej
-ściśle określone pozycje
(pozycje wyjściowe w odciążeniu i przeciwko sile ciężkości –
muszą spełniać te same warunki pracy mięśnia),
-stabilizacja odcinka bliższego,
-wykonanie testu,
-zastosowanie oporu (stopnie 4 i 5).

82
Mięśnie kończyny górnej

83
Staw ramienny

84
 M.naramienny (m.deltoideus) część przednia,
m.kruczo-ramienny (m.coracobrachialis)
3
Pw.: siad, kkg.wzdłuż tułowia
Stab.: bark
Ruch: zgięcie ramienia
do 90 stopni
(grzbiet ręki
skierowany w górę)
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na ramieniu
powyżej st.łokciowego
85
 M.naramienny (m.deltoideus) część przednia,
m.kruczo-ramienny (m.coracobrachialis)
2
Pw.: leżenie bokiem,
kg.testowana odciążona
Stab.: bark
Ruch: zgięcie ramienia
do 90 stopni
1
Pw., Stab.: j.w.
Skurcz m.: wyczuwamy
na przedniej powierzchni
stawu barkowego
86
 M.naramienny (m.deltoideus) część środkowa,
m.nadgrzebieniowy (m.supraspinatus)

3
Pw.: siad, kkg.wzdłuż tułowia
Stab.: bark
Ruch: odwiedzenie ramienia
do 90 stopni
(grzbiet ręki
skierowany w górę)
4, 5
Pw.,Stab., Ruch: j.w.
Opór: na ramieniu
powyżej st.łokciowego
87
 M.naramienny (m.deltoideus) część środkowa,
m.nadgrzebieniowy (m.supraspinatus)

2
Pw.: leżenie tyłem,
kg.testowana odciążona
Stab.: bark
Ruch: odwodzenie ramienia
do 90 stopni
1
Pw., Stab.: j.w.
Skurcz m.: wyczuwamy
na bocznej powierzchni
k.ramiennej
88
 M.naramienny (m.deltoideus) część tylna
3
Pw.: leżenie przodem,
kg.testowana odwiedziona
do 90 stopni, przedramię
zgięte (zwisa poza stołem)
Stab.: bark
Ruch: odwodzenie
horyzontalne ramienia
4, 5
Pw.,Stab., Ruch: j.w.
Opór: na ramieniu powyżej
st.łokciowego
89
 M.naramienny (m.deltoideus) część tylna
2
Pw.: siad, kg.testowana
odwiedziona do 90 stopni
i odciążona
Stab.: bark
Ruch: odwodzenie horyzontalne
ramienia
1
Pw., Stab.: j.w.
Skurcz m.: wyczuwamy
na tylnej powierzchni
st.barkowego i wzdłuż dolnego
brzegu grzebienia łopatki 90
 M.najszerszy grzbietu (m.latissimus dorsi)
3
Pw.: leżenie przodem,
kg.testowana wzdłuż tułowia
w rotacji wewnętrznej
Stab.: bark
Ruch: prostowanie ramienia
z równoczesnym
przywodzeniem
4, 5
Pw.,Stab., Ruch: j.w.
Opór: na tylnej powierzchni
ramienia powyżej st.łokciowego
91
 M.najszerszy grzbietu (m.latissimus dorsi)
2
Pw.: leżenie na boku,
kg.testowana odciążona
Stab.: bark
Ruch: prostowanie ramienia
1
Pw.: leżenie przodem
Stab.: j.w.
Skurcz m.: wyczuwamy
powyżej dolnego kąta łopatki
w linii pachowej tylnej
92
 M.piersiowy większy (m.pectoralis major)

3
Pw.: leżenie tyłem, ramię
odwiedzione do 90 stopni,
przedramię zgięte
Stab.: tułów
Ruch: przywodzenie
horyzontalne ramienia
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na przyśrodkowej
powierzchni kości ramiennej
93
 M.piersiowy większy (m.pectoralis major)
2
Pw.: siad, kończyna testowana
odwiedziona do 90 stopni,
Stab.: tułów
Ruch: przywodzenie
horyzontalne ramienia
1
Pw., Stab.: j.w.
Skurcz m.: wyczuwamy
po stronie przedniej
dołu pachowego
94
 M.podgrzebieniowy (m.infraspinatus)
3
Pw.: 1. siad, ramię odwiedzione
do 90 stopni i w rot.wewnętrznej,
łokieć zgięty (do 90 stopni)
2. leżenie przodem, ramię
odwiedzione do 90 stopni,
przedramię zwisa poza stołem
Stab.: barku i ramienia
Ruch: rotacja zewnętrzna ramienia
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na grzbietowej
powierzchni nadgarstka 95
 M.podgrzebieniowy (m.infraspinatus)
2
Pw.: leżenie bokiem, ramię
odwiedzione do 90 stopni
i w rotacji wewnętrznej
(łokieć zgięty),
Stab.: barku i ramienia
Ruch: rotacja zewnętrzna
ramienia
1
Pw., Stab.: j.w.
Skurcz m.: wyczuwamy
w okolicy dołu
podgrzebieniowego 96
 M.podłopatkowy (m.subscapularis)

3
Pw.: leżenie przodem, ramię
odwiedzione do 90 stopni,
przedramię poza stołem
Stab.: barku i ramienia
Ruch: rotacja wewnętrzna
ramienia
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na dłoniowej
powierzchni nadgarstka
97
 M.podłopatkowy (m.subscapularis)

2
Pw.: leżenie bokiem, ramię
odwiedzione do 90 stopni
i w rotacji zewnętrznej
(łokieć zgięty),
Stab.: barku i ramienia
Ruch: rotacja wewnętrzna
ramienia
1
Skurcz m.: trudny do
stwierdzenia – pod łopatką
98
 Staw łokciowy oraz
promieniowo-łokciowy
bliższy i dalszy

99
 M.dwugłowy ramienia (m.biceps brachii)

3
Pw.: siad, kończyna testowana
wzdłuż tułowia, przedramię w
odwróceniu,
Stab.: barku i ramienia
Ruch: zginanie przedramienia
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na dłoniowej
powierzchni przedramienia
100
 M.dwugłowy ramienia (m.biceps brachii)

2
Pw.: leżenie bokiem, ramię
przywiedzione, przedramię w
supinacji
Stab.: barku i ramienia
Ruch: zginanie przedramienia
1
Pw., Stab.: jak na 3
Skurcz m.: wyczuwamy w ½
przedniej części ramienia,
lub na ścięgnie
101
 M.ramienno-promieniowy (m.brachioradialis)

3
Pw.: siad, kończyna testowana
wzdłuż tułowia, przedramię w
pozycji pośredniej,
Stab.: barku i ramienia
Ruch: zginanie przedramienia
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: w okolicy wyrostka
rylcowatego k.promieniowej

102
 M.ramienno-promieniowy (m.brachioradialis)
2
Pw.: leżenie bokiem, ramię
przywiedzione / siad, ramię
odwiedzione do 90 stopni /
przedramię w pozycji
pośredniej
Stab.: barku i ramienia
Ruch: zginanie przedramienia
1
Pw., Stab.: jak na 3
Skurcz m.: wyczuwamy w
okolicy nasady bliższej
k.promieniowej 103
 M.ramienny (m.brachialis)

3
Pw.: siad, kończyna testowana
wzdłuż tułowia, przedramię w
pronacji,
Stab.: barku i ramienia
Ruch: zginanie przedramienia
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na grzbietowej
powierzchni nadgarstka

104
 M.ramienny (m.brachialis)
2
Pw.: leżenie bokiem, ramię
przywiedzione / siad, ramię
odwiedzione do 90 stopni /
przedramię w pronacji
Stab.: barku i ramienia
Ruch: zginanie
przedramienia
1
Pw., Stab.: jak na 3
Skurcz m.: wyczuwamy w
bocznej części ramienia
105
 M.trójgłowy ramienia (m.triceps brachii)

3
Pw.: leżenie bokiem (tyłem),
ramię odwiedzione do 90
stopni (zgięte), łokieć zgięty
Stab.: barku i ramienia
Ruch: prostowanie
przedramienia
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na grzbietowej
powierzchni nadgarstka
106
 M.trójgłowy ramienia (m.triceps brachii)
2
Pw.: siad, ramię odwiedzione
(zgięte) do 90 stopni,
łokieć zgięty
Stab.: barku i ramienia
Ruch: prostowanie
przedramienia
1
Pw., Stab.: j.w.
Skurcz m.: wyczuwamy
na ścięgnie mięśnia,
ponad wyrostkiem łokciowym
107
 M.odwracacz (m.supinator)

3
Pw.: siad, ramię wzdłuż
tułowia, łokieć zgięty
do 90 stopni,
przedramię w pronacji
Stab.: ramienia
Ruch: odwracanie
przedramienia
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na przedramieniu
108
 M.odwracacz (m.supinator)

2
Pw.: leżenie tyłem/przodem,
ramię odwiedzione
do 90 stopni, łokieć zgięty,
Stab.: ramienia
Ruch: odwracanie
przedramienia
1
Skurcz m.: trudny
do stwierdzenia
109
 Mm.nawrotny obły, nawrotny czworoboczny
(mm.pronator teres, pronator quadratus)
3
Pw.: siad, ramię wzdłuż
tułowia, łokieć zgięty
do 90 stopni,
przedramię w supinacji
Stab.: ramienia
Ruch: nawracanie
przedramienia
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na przedramieniu
110
 Mm.nawrotny obły, nawrotny czworoboczny
(mm.pronator teres, pronator quadratus)
2
Pw.: leżenie przodem (tyłem),
ramię odwiedzione do 90 stopni, łokieć zgięty,
przedramię poza stołem (pionowo do góry)
Stab.: ramienia
Ruch: odwracanie przedramienia
1
Pw.: leżenie tyłem, kkg.wzdłuż tułowia,
przedramię lekko zgięte i w nawróceniu
Stab.: Ruch: j.w.
Skurcz m.: 1.m.nawr. obłego – 1/3 górna
przedram., 2.m.nawr. czworob. –
111
przyśrodkowa strona przedram. pow. nadg.
Staw promieniowo-nadgarstkowy
i śródnadgarstkowy

112
 Mm.zginacz nadgarstka promieniowy i łokciowy
(mm.flexor carpi radialis, flexor carpi ulnaris)

3
Pw.: siad, przedramię
w odwróceniu,
nadgarstek wyprostowany
Stab.: przedramienia
Ruch: zginanie nadgarstka
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na kk.śródręcza
(dla FCR – na II k.śródręcza,
a FCU – na V) 113
 Mm.zginacz nadgarstka promieniowy i łokciowy
(mm.flexor carpi radialis, flexor carpi ulnaris)

2
Pw.: siad, przedramię i ręka
spoczywają na stole w
pozycji pośredniej
Stab.: przedramienia
Ruch: zginanie nadgarstka
1
Pw., Stab.: jak na 3
Skurcz m.: wyczuwamy
na ścięgnie mięśnia ponad
stawem nadgarstkowym
114
 Mm.prostownik nadgarstka promieniowy długi,
krótki i łokciowy (mm.extensor carpi radialis longus,
brevis, extensor carpi ulnaris)
3
Pw.: siad, przedramię
w nawróceniu,
nadgarstek zgięty
Stab.: przedramienia
Ruch: prostowanie nadgarstka
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na kk.śródręcza
(dla ECR – na II i III
k.śródręcza,
115
a ECU – na V k.śródręcza)
 (mm.extensor carpi radialis longus, brevis, extensor carpi
ulnaris)
2
Pw.: siad, przedramię i ręka
spoczywają na stole w pozycji
pośredniej
Stab.: przedramienia
Ruch: prostowanie nadgarstka
1
Pw., Stab.: jak na 3
Skurcz m.: wyczuwamy
na ścięgnie mięśnia w okolicy
podstaw II, III i V k.śródręcza
116
Stawy palców

117
 Mm.glistowate (mm.lumbricales)

3
Pw.: siad, przedramię
w odwróceniu, palce proste
Stab.: śródręcza
Ruch: zginanie palców
w st.MP (st.PIP i DIP proste)
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na dłoniowej
powierzchni paliczków
bliższych
118
 Mm.glistowate (mm.lumbricales)
2
Pw.: siad, przedramię i ręka
spoczywają na stole w pozycji
pośredniej, palce proste
Stab.: śródręcza
Ruch: zginanie palców
w st.MP (st.PIP i DIP proste)
1
Pw., Stab.: jak na 3
Skurcz m.: wyczuwamy
na dłoniowej powierzchni
paliczków bliższych
119
 M.zginacz palców powierzchowny
(m.flexor digitorum superficialis)
3
Pw.: siad, przedramię
w odwróceniu, palce proste
Stab.: paliczków bliższych
Ruch: zginanie palców
w st.PIP (st.DIP proste)
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na dłoniowej
powierzchni paliczków
środkowych
120
 M.zginacz palców powierzchowny
(m.flexor digitorum superficialis)

2
Pw., Stab.: j.w.
Ruch: zginanie palców
w st.PIP w niepełnym
zakresie ruchu (st.DIP proste)
1
Pw., Stab.: jak na 3
Skurcz m.: wyczuwamy
na dłoniowej powierzchni
paliczków bliższych
121
 M.zginacz palców głęboki
(m.flexor digitorum profundus)
3
Pw.: siad, przedramię
w odwróceniu, palce proste
Stab.: paliczków środkowych
Ruch: zginanie palców
w st.DIP
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na dłoniowej
powierzchni paliczków
dalszych (opuszkach pp.)
122
 M.zginacz palców głęboki
(m.flexor digitorum profundus)

2
Pw., Stab.: j.w.
Ruch: zginanie palców
w st.DIP w niepełnym
zakresie ruchu
1
Pw., Stab.: jak na 3
Skurcz m.: wyczuwamy
na dłoniowej powierzchni
paliczków środkowych
123
 Mm.prostownik palców, p.wskaziciela, p.palca małego
(mm.extensor digitorum, extensor indicis, ext.digiti minimi)

3
Pw.: siad, przedramię
w nawróceniu, palce zgięte
Stab.: śródręcza
Ruch: prostowanie palców
w st.MP (st.PIP i DIP zgięte)
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na grzbietowej
powierzchni paliczków
bliższych
124
 Mm.prostownik palców, p.wskaziciela, p.palca małego
(mm.extensor digitorum, extensor indicis, ext.digiti minimi)
2
Pw.: siad, przedramię w
pozycji pośredniej, palce zgięte
(pięść)
Stab.: śródręcza
Ruch: prostowanie palców
w st.MP (st.PIP i DIP zgięte)
1
Pw., Stab.: j.w.
Skurcz m.: wyczuwamy
na grzbiecie ręki,
nad kk.śródręcza 125
Mm.międzykostne grzbietowe, m.odwodziciel palca małego
(mm.interossei dorsales, m.abductor digiti minimi)
3
Pw.: siad, przedramię
w nawróceniu, palce proste
i złączone
Stab.: śródręcza
Ruch: odwodzenie palców
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na powierzchni
(paliczek bliższy) :
-promieniowej pp.II, III
-łokciowej pp. III, IV,V 126
Mm.międzykostne grzbietowe, m.odwodziciel palca małego
(mm.interossei dorsales, m.abductor digiti minimi)

2
Pw., Stab.: j.w.
Ruch: odwodzenie palców
w niepełnym zakresie
1
Pw., Stab.: j.w.
Skurcz m.: wyczuwamy na
grzbiecie ręki, między
kk.śródręcza
(trudny do wyczucia)
127
128
 Mm.międzykostne dłoniowe (mm.interossei volares)

3
Pw.: siad, przedramię
w odwróceniu (nawróceniu),
palce proste i odwiedzione
Stab.: śródręcza
Ruch: przywodzenie palców
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na powierzchni
(paliczek bliższy) :
-promieniowej pp.IV, V
-łokciowej pp. II 129
Mm.międzykostne dłoniowe (mm.interossei volares)

2
Pw., Stab.: j.w.
Ruch: przywodzenie palców
(II, IV, V) w niepełnym
zakresie
1
Pw., Stab.: j.w.
Skurcz m.: trudny
do wyczucia

130
 Mm.zginacz kciuka krótki i długi
(mm.flexor pollicis brevis, flexor pollicis longus)
3
Pw.: siad, przedramię
w odwróceniu, kciuk prosty
Stab.: I k.śródręcza – FPB,
paliczka bliższego – FPL
Ruch: zginanie kciuka:
-w st.MP – FPB, w st.IP – FPL
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na dłoniowej
powierzchni: paliczka bliższego
– FPB, paliczka dalszego – FPL 131
 Mm.zginacz kciuka krótki i długi
(mm.flexor pollicis brevis, flexor pollicis longus)

2
Pw., Stab.: j.w.
Ruch: j.w. w niepełnym
zakresie
1
Pw., Stab.: j.w.
Skurcz m.: FPB – trudny
do wyczucia (dłoniowa
powierzchnia I k.śródręcza),
FPL – dłoniowa powierzchnia
paliczka bliższego kciuka
132
 Mm.prostownik kciuka krótki i długi
(mm.extensor pollicis brevis, extensor pollicis longus)
3
Pw.: siad, przedramię
w pozycji pośredniej, kciuk zgięty: w st.MP
– EPB, w st.IP – EPL
Stab.: I k.śródręcza – EPB, paliczka
bliższego – EPL
Ruch: prostowanie kciuka: w st.MP – EPB,
w st.IP – EPL
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na grzbietowej powierzchni: paliczka
bliższego – EPB, paliczka dalszego – EPL 133
 Mm.prostownik kciuka krótki i długi
(mm.extensor pollicis brevis, extensor pollicis longus)

2
Pw., Stab.: j.w.
Ruch: j.w. w niepełnym
zakresie
1
Pw., Stab.: j.w.
Skurcz m.: EPB –
grzbietowa powierzchnia I
k.śródręcza, EPL – grzbietowa
powierzchnia ręki (między
podstawą I i II k.śródręcza)
EPL 134
EPB
 Mm.odwodziciel kciuka długi i krótki
(mm.abductor pollicis longus, anductor pollicis brevis)
3
Pw.: siad, przedramię
w pozycji pośredniej,
kciuk przywiedziony
Stab.: kk.śródręcza II - V
Ruch: odwodzenie kciuka
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na bocznym brzegu
paliczka bliższego – APB,
na I k.śródręcza – APL
135
 Mm.odwodziciel kciuka długi i krótki
(mm.abductor pollicis longus, anductor pollicis brevis)

2
Pw., Stab.: j.w.
Ruch: j.w. w niepełnym
zakresie
1
Pw., Stab.: j.w.
Skurcz m.: APL – u
podstawy I k.śródręcza po
stronie promieniowej,
APB – na kłębie kciuka

APL 136
 M.przywodziciel kciuka (m.adductor pollicis)

3
Pw.: siad, łokieć oparty na
stole, przedramię prostopadle,
kciuk odwiedziony
Stab.: kk.śródręcza II - V
Ruch: odwodzenie kciuka
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na wewnętrznej
powierzchni paliczka bliższego

137
M.przywodziciel kciuka (m.adductor pollicis)

2
Pw., Stab.: j.w.
Ruch: j.w. w niepełnym
zakresie
1
Pw.: przedramię w
odwróceniu, kciuk
odwiedziony
Skurcz m.: wyczuwamy po
stronie dłoniowej ręki
między I i II k.śródręcza
138
 Mm.przeciwstawiacz kciuka i palca małego
(mm.opponens pollicis, opponens digiti minimi)
3
Pw.: siad, przedramię w
odwróceniu, palce proste
Ruch: zbliżanie opuszki palca
małego i kciuka, do ich
zetknięcia
4, 5
Pw., Stab., Ruch: j.w.
Opór: na głowach
I i V k.śródręcza

139
 Mm.przeciwstawiacz kciuka i palca małego
(mm.opponens pollicis, opponens digiti minimi)

2
Pw., Stab.: j.w.
Ruch: j.w. w niepełnym
zakresie
1
Pw.: przedramię w
odwróceniu, kciuk
odwiedziony
Skurcz m.: trudny do
stwierdzenia
140
 Literatura:
1. Rosławski A., Skolimowski T.; Kinezyterapia ogólna, cz.1, Wrocław 1971.
2. Weiss M. i Zembaty A.: Fizjoterapia, Państwowy ZWL, 1983.
3. Pieniążek M.; Wybrane zagadnienia kinezyterapii; AWF w Krakowie,
1988.
4. Clarkoson H.M., Gilewich G.B.; Musculoskeletal Assessment-Joint Range
of Motion and Manual Muscle Strength, Williams & Wilkins, 1989.
5. Dega W., Milanowska K.; Rehabilitacja medyczna, PZWL Warszawa 1993.
6. Orzech J.; Monografia treningu siły mięśniowej (t.I-IV), Tarnów 2000.
7. Zembaty A.; Kinezyterapia; Wydawnictwo Kasper, Kraków 2002.
8. Boscheinen-Morrin J., Conolly W.B.; Ręka, podstawy terapii, Elipsa-Jaim
2003.
141
1. Nowotny J.; Podstawy fizjoterapii; Wydawnictwo Kasper, Kraków
2004.
2. Kiwerski J.; Rehabilitacja medyczna; PZWL, Warszawa 2005.
3. Mathiowetz, V., Kashman, N., Volland, G., Weber, K., Dowe,
M., & Rogers, S. (1985). Grip and Pinch Strength: Normative
Data for Adults. Archivesof Physical Medicine and
Rehabilitation, 66(2) 69-74.
4. Mathiowetz, V., Weimer, D.M., & Federman, S.M. (1986).
Grip and Pinch Strength: Norms for 6- to 19- Year Olds.
American Journal of Occupational Therapy, 40(10) 705-711.

142
DZIĘKUJĘ
ZA UWAGĘ

143