Akademia Wychowania

Fizycznego
im. Bronisława Czecha
w Krakowie
ZakładNARZĄDU
BADANIE Kinezyterapii
RUCHU –
TESTY FUNKCJONALNE

Jakub Szczechowicz
1
• Buckup K. Testy kliniczne w badaniu kości,
stawów i mięśni. PZWL, 1997 lub nowsze.
• Nowotny J. Podstawy fizjoterapii. cz.1,
Kasper, 2004.

2
 Dokumentacja, karta badań:
-badanie podmiotowe

-badanie przedmiotowe:
a. ogólne
b. miejscowe:
statyczne – pomiary linijne (obwodów, długości, ...), ocena ciepłoty ciała, napięcia
mięśniowego, ...
dynamiczne – badanie zakresów ruchów (biernych i czynnych), siły mięśniowej,
testy funkcjonalne, ...

-badania funkcjonalne

-badania dodatkowe
-epikryza
3
 Testy funkcjonalne
standardowe metody badania

-wykonanie kilku typowych dla danego

schorzenia testów ułatwia postawienie
właściwego rozpoznania,

-pomagają określić stan czynnościowy,

stopień dysfunkcji
4
Zespół ciasnoty barkowej - 20 testów

5
Uszkodzenie pierścienia rotatorów (nadgrzebieniowy,
podgrzebieniowy, obły mniejszy, podłopatkowy) – 19 testów

6
 Ciągłym wyzwaniem jest użycie
standardowych testów o znanej
wiarygodności (reliability),
rzetelności (validity)
i wrażliwości (responsiveness).

Pilbeam Ch, Hood-Moore V; Test-retest reliability of wrist joint position sense in

healthy adults in a clinical setting. Hand Therapy, 2018, Vol. 23(3); 100-109.

7
Czułość diagnostyczna (sensitivity)
-zdolność testu do wykrywania osób chorych.
-stosunek wyników prawdziwie dodatnich do sumy wyników
prawdziwie dodatnich i fałszywie ujemnych (pomnożone przez
100%).
-czułość 100% oznaczałaby, że wszystkie osoby chore zostaną
rozpoznane.

Czułość diagnostyczna =
PD / (PD + FU) x 100%
Np.:
Jeżeli wartość czułości diagnostycznej
wynosi 70%, oznacza to, że 70%
pacjentów z daną jednostką
chorobową, przy pomocy danego testu
będzie dobrze sklasyfikowane. 8
Swoistość diagnostyczna (specificity)
-określa zdolność testu do poprawnego wykluczenia choroby.
-stosunek wyników prawdziwie ujemnych do sumy wyników
prawdziwie ujemnych i fałszywie dodatnich (pomnożone przez
100%).
-Swoistość 100% oznaczałaby, że wszyscy ludzie zdrowi w
wykonanym teście diagnostycznym zostaną oznaczeni jako zdrowi.

Swoistość diagnostyczna =
PU / (PU + FD) x 100%
Np.:
Jeżeli wartość swoistości
diagnostycznej wynosi 40%, oznacza to,
że 40% pacjentów zdrowych, przy
pomocy danego testu będzie dobrze
9
sklasyfikowane.
Wartość predykcyjna dodatnia (PPV) –
prawdopodobieństwo, że osobnik miał chorobę mając
pozytywny wynik testu. Jeśli więc badana osoba
otrzymała pozytywny wynik testu, to PPV daje jej
informację na ile może być pewna, że cierpi na daną
chorobę.

Wartość predykcyjna ujemna (NPV) –

prawdopodobieństwo, że osobnik nie miał choroby
mając negatywny wynik testu. Jeśli więc badana osoba
otrzymała negatywny wynik testu, to NPV daje jej
informację na ile może być pewna, że nie cierpi na daną
chorobę.
10
Likelihood ratio (iloraz wiarygodności) –

prawdopodobieństwo pojawienia się danego wyniku

(gdy choroba jest obecna) podzielone przez
prawdopodobieństwo tego samego wyniku gdy nie ma
choroby

11
Iloraz wiarygodności wyniku dodatniego, LR+ – miara ta
pozwala na porównywanie dopasowania wyników kilku testów
do tzw. gold-standard i nie jest zależna od rozpowszechnienia
choroby.
Jest to iloraz dwóch szans: szansy na to, że pozytywny wynik
testu otrzyma osoba z grupy chorych do szansy, że ten sam
efekt będzie obserwowany wśród osób zdrowych.

Iloraz wiarygodności wyniku ujemnego, LR- – jest to

iloraz dwóch szans: szansy na to, że negatywny wynik
testu otrzyma osoba z grupy chorych do szansy, że ten
sam efekt będzie obserwowany wśród osób zdrowych.
12
Dokładność – prawdopodobieństwo prawidłowej
diagnozy przy wykorzystaniu testu diagnostycznego.
Jeśli więc badana osoba otrzymała pozytywny lub
negatywny wynik testu, to Acc daje jej informację o tym
na ile może być pewna postawionej diagnozy.

13
 Iloraz Iloraz
wiarygodności wiarygodności
Swoistość wyniku Czułość wyniku
diagnostyczna dodatniego diagnostyczna ujemnego

14
OBRĘCZ BARKOWA

15
 Test Yergasona
Ocena ścięgna głowy długiej
m.dwugłowego
Wykonanie: badany siedzi, ramię
przywiedzione, łokieć zgięty do 90 stopni.
Badający palcem wskazującym ocenia
bruzdę międzyguzkową, a drugą ręką
chwyta przedramię chorego i oporuje ruch
supinacji przedramienia i zginania w
st. łokciowym, co powoduje napięcie
m. dwugłowego ramienia.
Interpretacja: ból w bruździe
międzyguzkowej świadczy o chorobie
ścięgna (np.stan zapalny). 16
za Buckup K.; Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni
 Modyfikacja testu Yergasona
Ocena ścięgna głowy długiej m.dwugłowego
• Wykonanie: badany siedzi, ramię przywiedzione, łokieć
zgięty do 90 stopni. Badający oporuje ruch supinacji
przedramienia w pozycji pośredniej ramienia, a następnie
w max. rotacji zewnętrznej ramienia.
Napięcie w pierwszej pozycji powinno być niebolesne lub ból
jest nieznaczny. W drugiej pozycji ból znacznie się nasila.
• Interpretacja: ból ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia
świadczy o jego stanie zapalnym.

17
 Drop-arm test
(objaw opadającego ramienia)

Ocena pierścienia rotatorów

Wykonanie: badający biernie odwodzi
ramię chorego do ok. 120 stopni (łokieć
prosty). Pacjent powinien utrzymać tę
pozycję, a następnie powoli przywieść
kończynę.
Interpretacja: trudność utrzymania
pozycji, ból, lub nagłe opadnięcie kończyny
świadczy o uszkodzeniu pierścienia
rotatorów.
18
 Test mięśnia nadgrzebieniowego
(Supraspinatus Isolation Test)
Ocena m.nadgrzebieniowego
• Wykonanie: ramię pacjenta jest
ustawiane w pozycji 90 stopni
zgięcia w płaszczyźnie łopatki,
z kciukiem skierowanym w dół
(ramię w RW). Terapeuta stawia
opór – pchając ramię w kierunku
przywodzenia (w dół).
Ok. 30
• Interpretacja: ból, lub osłabienie - 45 st.
występuje przy uszkodzeniu
ścięgna mięśnia supraspinatus.
19
 Alternatywne pozycje dla wykonania testu
mięśnia nadgrzebieniowego, to:

• Zgięcie ramienia do 90 stopni w płaszczyźnie

łopatki, ramię w rotacji zewnętrznej (Kelly i Speer).

• Ramię w 45 stopniach zgięcia w płaszczyźnie

łopatki z rotacją wewnętrzną lub zewnętrzną
ramienia.

20
 Test unoszenia (Lift-Off Test)
Ocena mięśnia podłopatkowego
• Wykonanie: pacjent w pozycji siedzącej lub
stojącej, układa rękę powierzchnią grzbietową
na plecach. Następnie polecamy oderwać rękę
od pleców (wykonując ruch prostowania
ramienia).
• Interpretacja: Test jest dodatni jeśli pacjent
nie jest w stanie oderwać ręki od pleców, lub
odrywa ją nieznacznie.

Pozycja ta szczególnie izoluje mięsień

subscapularis.
Ważne jest aby pozycja i ruch były dla pacjenta
bezbolesne. 21
 Test/objaw Hawkinsa (Hawkins’ Sign)
Ocena ścięgna
m.nadgrzebieniowego

• Wykonanie: pacjent siedzi lub

stoi; badający zgina ramię do
90 stopni i rotuje je do
wewnątrz.

• Interpretacja: ból wskazuje na

ucisk ścięgna mięśnia
nadgrzebieniowego.

22
 Test obawy (Apprehension Maneuver)
Ocena stabilności stawu ramiennego
Wykonanie: bierne odwiedzenie do 90
stopni i rotacja zewnętrzna ramienia
(łokieć zgięty do 90 stopni)
i wyprost haryzontalny z jednoczesną
stabilizacją barku (od tyłu).
Interpretacja: ból w przedniej okolicy
stawu, odruchowe napięcie mm.,
świadczą o przedniej niestabilności
stawu. Pacjent napinając mm. stara się
zapobiec możliwości wystąpienia
podwichnięcia, lub zwichnięcia głowy k.
ramiennej.
Ból jest mniej specyficznym
wskaźnikiem niestabilności, niż obawa. 23
 Objaw rowka (sulcus test)
Ocena stabilności stawu ramiennego

Wykonanie: pacjent siedzi; badana

kończyna wzdłuż tułowia w pozycji
pośredniej (można oprzeć ręce na
udach); terapeuta pociąga za ramię
(w dół).

Interpretacja: duże ściągnięcie głowy

ku dołowi z wytworzeniem się
zagłębienia pomiędzy wyrostkiem
barkowym a głową kości ramiennej,
świadczy o niestabilności.
24
 Test O’Briena (active compression test)
Ocena uszkodzenia obrąbka stawu
ramiennego (SLAP), lub stawu barkowo
– obojczykowego (AC).
Wykonanie: terapeuta ustawia ramię
w pozycji zgięcia do 90 stopni,
przywiedzenia horyzontalnego 10 stopni
i rotacji wewnętrznej (kciuk skierowany
w dół), a następnie spycha kończynę
i poleca utrzymać pozycję przeciw
oporowi.
Interpretacja: ból i objawy w górnej
części – dotyczą stawu AC, a ból
za Rehabilitation of the Hand and Upper Extremity, 6th Edition
i przeskok głęboko wewnątrz stawu –
świadczy o patologii górnej części
obrąbka panewki st. ramiennego 25
 Test Degi (ścienny)
Ocena ruchomości stawu
barkowego
Wykonanie: siad ugięty lub
skrzyżny (stabilizacja odc.L),
badany zgina (czynnie) kkg
w stawach barkowych (łokcie
proste) i stara się dotknąć
grzbietem ręki do ściany.
Interpretacja: niemożność
dotknięcia do ściany, świadczy
o przykurczu wyprostnym
(ograniczone zgięcie). Mierzymy
kąt (pomiar goniometr.) lub
odległość nadkłykcia od ściany. 26
ŁOKIEĆ

27
 Test Cozensa (tennis elbow test)
Ocena łokcia tenisisty.

Wykonanie: terapeuta stabilizuje łokieć

pacjenta – jego kciuk spoczywa na
nadkłykciu bocznym kości ramiennej;
łokieć lekko ugięty, przedramię w
pronacji. Pacjent zaciska pięść, a
następnie prostuje i odwodzi
dopromieniowo nadgarstek przeciw
oporowi.

Interpretacja: ból w okolicy nadkłykcia

bocznego świadczy o tzw. łokciu
28
tenisisty.
NADGARSTEK, RĘKA I PALCE

29
 Test Finkelsteina

Wskazuje na obecność choroby de Quervaina

Wykonanie: kciuk zgięty i schowany w
zaciśniętej pięści; terapeuta wykonuje
dołokciowe odchylenie nadgarstka.
Interpretacja: ból nad wyr.rylcowatym kości
promieniowej przemawia za stanem zapalnym
ścięgien mm.APL (abductor pollicis longus)
i EPB (extensor pollicis brevis) – choroba de
Quervaina.

30
 Test „autostopowicza”
Wskazuje obecność choroby de
Quervain’a

Wykonanie: pacjent utrzymuje

wyprostowany kciuk przeciw oporowi
terapeuty (w okolicy stawu MCP).

Interpretacja: ból w okolicy

wyrostka rylcowatego kości
promieniowej świadczy o chorobie de
Quervain’a
31
 Objaw Fromenta
Ocena siły mięśnia przywodziciela
kciuka.

Wykonanie: polecamy pacjentowi

mocno przytrzymać dwoma rękami
kawałek papieru pomiędzy kciukiem,
a promieniową powierzchnią palca
wskazującego (opuszką).

Interpretacja: zgięcie stawu IP

kciuka świadczy o osłabieniu mięśnia
przywodziciela kciuka lub wskazuje
na całkowity brak jego funkcji
(uszkodzenie n. łokciowego). 32
 Objaw Jeannesa
Osłabienie mięśnia
przywodziciela kciuka.

Wykonanie: j.w.

Interpretacja: podczas objawu

Fromenta dochodzi do
przeprostu w stawie MCP
kciuka.

33
OBRĘCZ BIODROWA

34
 Linia Roser - Nelatona
Ocena budowy stawu biodrowego
Wykonanie: linia łącząca guz kulszowy
z kolcem biodrowym przednim górnym.
Przy prawidłowej budowie
st.biodrowego, przechodzi przez szczyt
krętarza większego k.udowej przy
kd. zgiętej do ok. 45 stopni.
Interpretacja: jeśli krętarz większy nie
leży na linii, to świadczy to
o nieprawidłowej budowie stawu
(dysplazja).

35
 Linia Schoemakera
Ocena budowy stawu biodrowego
Wykonanie: stojąc; linię prowadzimy
przez szczyt krętarza większego k.udowej
i kolec biodrowy przedni górny do kresy
białej. Przy prawidłowym ustawieniu
krętarzy dwie linie przecinają się w linii
pośrodkowej, na kresie białej powyżej
pępka.
Interpretacja: przesunięcia
skrzyżowania linii świadczy
o patologicznym ustawieniu jednego
z krętarzy.
36
 Trójkąt Bryanta
Ocena budowy stawu biodrowego
Wykonanie: stojąc; prowadzimy trzy linie:
prostą od szczytu krętarza większego
k.udowej w górę (przedłużenie osi dł.uda);
linię prostopadłą do powyższej
przechodzącą przez kbpg i prostą łączącą
szczyt krętarza z kbpg. Proste tworzą
trójkąt prostokątny równoramienny.
Interpretacja: jeśli trójkąt nie jest
równoramienny, to może to świadczyć
o nieprawidłowej budowie st.biodrowego,
lub zmianie przodopochylenia miednicy.
37
 Ocena przodopochylenia miednicy
Wykonanie: przodopochylenie jest prawidłowe
gdy kkbpg i spojenie łonowe znajdują się w tej
samej płaszczyźnie czołowej. Pomiaru
dokonujemy inklinometrem, którego jedno ramię
przykładamy do górnego brzegu spojenia
łonowego, a drugie do kolca biodrowego tylnego
górnego.
Norma (±4 stopnie): kobiety – 28 stoponi
mężczyźni – 31 stopni.
Interpretacja: nadmierne pochylenie do przodu
zwiększa, a wyprostowanie, zmniejsza lordozę
lędźwiową.
38
 Objaw Trendelemburga
Ocena funkcji mm.gluteus medius, minimus
Wykonanie: badany staje na kd.
testowanej, a nie testowaną unosi do góry.
Interpretacja: przy prawidłowej funkcji
ocenianych mięśni, miednica powinna
pozostać w ustawieniu horyzontalnym lub
lekko się unieść po stronie uniesionej
kończyny. Osłabienie mm. powoduje
natomiast opadanie miednicy na stronę
kończyny uniesionej. Przyczyną może być
niedowład, porażenie, lub zbliżenie
przyczepów mm.(zwichnięcie
st.biodrowego).
39
 Objaw Duchenne’a
Objaw ten jest ściśle powiązany z objawem
Trendelemburga (objaw kompensacyjny)
Wykonanie: badany staje na kd.
testowanej, a nie testowaną unosi do góry.
Interpretacja: pochylenie miednicy
na stronę zdrową (przy objawie
Trnendelemburga) powoduje konieczność
kompensacji przemieszczonego środka
ciężkości przez pochylenie górnej części
tułowia w kierunku kończyny podporowej
(przeciwnej).

40
 Test/chwyt Thomasa
Ocena przykurczu zgięciowego
st.biodrowego
Wykonanie: leżenie tyłem;
maksymalne zgięcie zdrowej kd.
w st.biodrowym do momentu
zniesienia lordozy lędźwiowej.
Kd. testowana powinna spoczywać
na leżance.
Interpretacja: w przypadku istnienia
przykurczu m.biodrowo-lędźwiowego
w kd. testowanej, dojdzie do jej
oderwania od podłoża
(przy znoszeniu lordozy).
41
 Modyfikacja testu Thomasa

Modyfikacja testu Thomasa

z podudziem poza leżanką – ocena
mięśnia prostego uda.

42
 Test palce – podłoga (Thomayera)
Ocena przykurczu mm.kulszowo-goleniowych
Wykonanie: stojąc; badany wykonuje skłon w przód starając
się dotknąć palcami do podłogi (kolana proste).
Interpretacja: ruch ten jest wypadkową ruchów kręgosłupa, st.
biodrowych i elastyczności mm., dlatego dla poprawnej oceny należy
zwrócić uwagę na jego charakter (np. elastyczne st.biodrowe, mogą
kompensować sztywność kręgosłupa i odwrotnie). Dodatni może wynikać
z przykurczu mm.kulszowo-goleniowych, ischialgii lub dysfunkcji
kręgosłupa lędźwiowego.

43
 Test Ortolaniego
Ocena stabilności stawów biodrowych noworodków
Wykonanie: leżenie tyłem; kolana i biodra zgięte do 90 stopni.
Terapeuta wykonuje lekki nacisk i odwodzenie horyzontalne w stawie
biodrowym.
Interpretacja: w przypadku istnienia dysplazji st.biodrowego,
wyczuwalne jest przeskakiwanie w stawie.

44
 Test Obera
Ocena przykurczu
pasma biodrowo-piszczelowego
(pasma środkowego)
Wykonanie: leżenie na boku zdrowym;
terapeuta stabilizuje miednice oraz
odwodzi i prostuje
st. biodrowy i kolanowy po stronie
badanej. Następnie poleca pacjentowi
wykonać przywiedzenie kd. z
zachowaniem pozycji wyprostnej uda.
Interpretacja: przykurcz uniemożliwi
przywiedzenie kończyny i może
spowodować boczne pochylenie rzepki.

45
Za Kendall i wsp.– Muscles testing and function
 Zmodyfikowany test Obera
Ocena przykurczu
pasma biodrowo-piszczelowego
Wykonanie: leżenie na boku zdrowym;
pacjent stabilizuje kd zdrową zgiętą w st.
biodrowym ; testowana kd jest
podtrzymywana przez terapeutę (biodro w
pozycji anatomicznej); terapeuta zgina st.
kolanowy do 90 stopni (nie pozwalając na
zgięcie biodra); następnie utrzymuje kd tylko
na wysokości st. skokowego, pozwalając na
„opadnięcie” kolana
Interpretacja: przykurcz uniemożliwi
przywiedzenie kończyny lub jej
przywiedzenie będzie niepełne.
46
Za Chaitow – Techniki energii mięśniowej
 Test Patricka – Fabera(e)
Ocena przykurczu przywodzicieli,
st.biodrowego i st.krzyżowo-
Flexion, Abduction,
biodrowych External, Rotation
Wykonanie: leżenie tyłem;
kd.testowana – zgięcie, odwiedzenie
i rotacja zewnętrzna. Terapeuta
wykonuje max.odwiedzenie kończyny.
Interpretacja: niemożność dotknięcia
kolanem do podłoża może oznaczać:
przykurcz przywodzicieli
(„ciągnięcie” po wewn.stronie uda);
zmiany w obrębie st.biodrowego
(ból w pachwinie); zmiany w obrębie
st.krzyżowo-biodrowych
47
(ból w ich okolicy).
STAW KOLANOWY

48
 Więzadła poboczne
Ocena stabilności stawu kolanowego
Wykonanie: leżenie tyłem; stabilizacja
podudzia; chwyt ręką na wysokości szpary
st.kolanowego i nacisk w kierunku
szpotawienia lub koślawienia kolana
(kolano proste lub zgięte – 20 – 30 stopni).
Interpretacja: ból i nadmierne rozwarcie
szpary stawu pozwala wnioskować
o uszkodzeniu więzadła pobocznego
(piszczelowego – podczas koślawienia
lub strzałkowego – podczas szpotawienia
kolana).
49
 Objaw/test Lachmana (Lachman’s test)
Ocena więzadła krzyżowego przedniego
Wykonanie: leżenie tyłem; kończyna zgięta w stawie kolanowym do ok.
15-20 stopni; stopa oparta o podłoże; badający jedną ręką
unieruchamia dystalną część uda od góry, a drugą podchwytem
obejmuje podudzie w proksymalnej części i pociągając je do siebie, stara
się wyczuć kciukiem przemieszczenie (translację) goleni względem uda.
Interpretacja: niewielki ruch do przodu, „twardo” zakończony,
świadczy o wydolnym więzadle, a wyraźne przemieszczenie z „miękkim”
oporem o jego uszkodzeniu.

Test stosowany szczególnie

po urazach stawu
kolanowego – kolano
opuchnięte i bolesne.
 Test szufladkowy
Ocena stabilności stawu kolanowego
Wykonanie: leżenie tyłem, kolano zgięte
(80 – 90 stopni); stabilizacja podudzia;
chwyt ręką za podudzie (pp.wskazujące
na wysokości szpary st.kolanowego)
i wykonujemy ślizg podudzia wzdłuż osi
dł.uda w przód (szufladka przednia)
i w tył (szufladka tylna).
Interpretacja: ból i nadmierne rozwarcie
szpary stawu pozwala wnioskować
o uszkodzeniu więzadeł krzyżowych:
przedniego – szufladka przednia
lub tylnego – szufladka tylna. 51
Test Apleya (kompresyjno-dystrakcyjny)
Ocena łąkotek i więzadeł
Wykonanie: leżenie przodem, kolano
zgięte (90 stopni); stabilizacja uda;
chwyt ręką za podudzie i wykonujemy
nacisk wzdł.osi dł.podudzia i jego
rotacje (t.kompresyjny) lub trakcję
z rotacją (t.dystrakcyjny).
Interpretacja: t.kompresyjny – ból
w czasie rot.zewnętrznej świadczy
o uszkodzeniu łąkotki przyśrodkowej,
a rot.wewnętrznej – łąkotki bocznej.
T.dystrakcyjny – ból w rot.zewnętrznej
– uszk.więz.poboczn.piszczelowego,
a w rot.wewnętrznej o uszk.więz. 52
pobocznego strzałkowego.
 Test McMurraya
Ocena łąkotek
Wykonanie: leżenie tyłem; chwyt za
podudzie i kolano. Terapeuta wykonuje
zgięcie st.biodrowego
i kolanowego, następnie rotację
zewnętrzną i lekkie odwiedzenie podudzia
lub wewnętrzną, a następnie
prostuje kończynę.
Interpretacja: ból lub wyczuwalny trzask
w czasie rot.zewnętrznej jest efektem
uszkodzenia łąkotki przyśrodkowej,
a w czasie rot.wewnętrznej - łąkotki
bocznej.
53
 Objaw chełbotania
Ocena obecności płynu w stawie
Wykonanie: obie ręce badającego
wciskają płyn pod rzepkę. Na okolicę
stawu kładziemy blisko siebie
pp.wskazujące obu rąk i lekko
naciskamy tę okolicę jednym z nich,
podczas gdy drugi spoczywa biernie
bez ruchu.
Interpretacja: przy dodatnim objawie
chełbotania za naciśnięciem
wskaziciela jednej ręki, drugi palec
zostaje uniesiony ku górze.
54
 Objaw balotowania (tańczenia)
Obecności płynu w jamie stawowej
Wykonanie: leżenie tyłem lub stanie;
obie ręce badającego wyciskają płyn
pod rzepkę, a wskaziciel jednej ręki
naciska na rzepkę (na jej środek),
która pod wpływem nacisku uderza
o kłykcie kości udowej, odskakując
z powrotem ku górze po zwolnieniu
ucisku.
Interpretacja: balotowanie
(tańczenie) rzepki świadczy
o obecności płynu w jamie stawowej.
55
STOPA

56
 Test stabilności bocznej
i przyśrodkowej
Ocena stabilności stopy
Wykonanie: leżenie tyłem, pięty poza
leżanką; terapeuta stabilizuje podudzie,
chwyta za stopę (stęp) i wykonuje ruch
max.supianacji lub pronacji stopy
w st.skokowym górnym.
Interpretacja: ból i nadmierna ruchomość
podczas supinacji może być przyczyną
uszkodzenia więzadła przedniego i tylnego
skokowo-stzrałkowego, a podczas pronacji –
więzadła trójgraniastego.
57
 Test szufladki
Ocena stabilności stopy
Wykonanie: leżenie tyłem, pięty poza
leżanką; terapeuta stabilizuje podudzie,
chwyta za stopę (stęp/piętę) i wykonuje ruch
ślizg dobrzuszny (szufladka przednia)
lub dogrzbietowy (szufladka tylna).
Interpretacja: ból i nadmierna ruchomość
podczas szufladki przedniej może być
przyczyną uszkodzenia więz.trójgraniastego
i skokowo-piszczelowego, a szufladki tylnej -
więzadła piętowo-strzałkowego, skokowo-
piszczelowego, trójgraniastego.
58
KRĘGOSŁUP

59
 Objaw Laseque’a
Ocena nerwu kulszowego
(test rozciągowy)
Wykonanie: leżenie tyłem/siad; bierne
zgięcie w st.biodrowym (kolano proste).
Interpretacja: ból w trakcie ruchu,
promieniujący wzdłuż przebiegu nerwu
świadczy o zapaleniu n.kulszowego. Ból
na końcu ruchu w okolicy łydki i/lub stopy
świadczy o zrostach okołokorzeniowych.
Bolesność w okolicy dołu podkolanowego
może świadczyć o przykurczu
mm.kulszowo-goleniowych – zgięcie
grzbietowe stopy różnicuje objawy.
60
 Test Valsalva dla odcinka
lędźwiowego
Wykonanie: siad; polecamy pacjentowi zwiększenie ciśnienia wewnątrz
jamy brzusznej (jak podczas parcia na stolec – zwiększenie ciśnienia
w jamie brzusznej).
Interpretacja: ból promieniujący wzdłuż przebiegu nerwu świadczy
o zwężeniu kanału kręgowego w odc.lędźwiowym kręgosłupa
(przemieszczenie jądra miażdżystego, guzy, osteofity ...).

61
 Test Valsalva dla odcinka
szyjnego i piersiowego
Wykonanie: siad; polecamy badanemu
nabrać powietrza, a następnie wykonać
próbę wydechu przy zamkniętej głośni
(zwiększenie ciśnienia śródpiersiowego).
Interpretacja: ból promieniujący
wzdłuż przebiegu nerwu (do odpowiednich
dermatomów) świadczy o podrażnieniu
korzeni nerwowych przy zwężonym kanale
kręgowym (przemieszczenie jądra
miażdżystego, guzy, osteofity ...).

62
 Swallowing test (połykania)
Wykonanie i interpretacja: jeżeli pacjent zgłasza ból podczas
połykania (najczęściej w odc.szyjnym kręgosłupa)
to możemy podejrzewać zmiany w przedniej części kręgosłupa
(przemieszczenie jądra miażdżystego, guzy, osteofity ...).

63
 Test Matthiasa
(test zdolności utrzymania postawy Matthiasa; ocena
wydolności mięśni grzbietu i tułowia u dzieci i dorosłych)
• Wykonanie: Pacjentowi stojącemu poleca się
unieść (zgiąć do 90 stopni) kk. górne. Pacjent
powinien utrzymać pozycję co najmniej 30 sek.
z zamkniętymi oczami;
• Interpretacja: Zgięcie kończyn, powoduje
przesunięcie środka ciężkości do przodu.
Silna (mocna) postawa kompensuje to
przemieszczenie przez pochylenie całego
tułowia do tyłu. Przy osłabieniu postawy
dochodzi do powiększenia kifozy piersiowej
i lordozy lędźwiowej.
Trafność testu jest kontrowersyjna, ponieważ
test ma jedynie charakter orientacyjny
i niewiele mówi o rzeczywistej sile mięśni 64
tułowia.
65
ZABURZENIA PRZEPŁYWU
KRWI

66
 Test Adsona
Ocena drożności tętnicy podobojczykowej
Wykonanie: terapeuta chwyta za
przedramię, tak aby wyczuć tętno
na tętnicy promieniowej oraz odwodzi,
prostuje i rotuje zewnętrznie
w st.barkowym k. testowaną (łokieć
prosty). Następnie pacjent bierze głęboki
wdech i skręca głowę w stronę k. badanej.
Interpretacja: osłabienie lub zanik tętna,
świadczy o niedrożności tętnicy, co może
być spowodowane brzuścami
mm.pochyłych
lub dodatkowym żebrem szyjnym (zespół
górnego otworu klatki piersiowej –
67
thoracic outlet syndrome TOS).
 Odwrócony test Adsona

Wykonanie: j.w. – różnica polega na

skręceniu głowy w stronę przeciwną.

Interpretacja: u większości pacjentów z

TOS tętno nie zmienia się.

68
 Test Wrighta
(Wright’s hyperabduction test)
Ocena zespołu górnego otworu klatki
piersiowej.
Wykonanie: terapeuta znajduje tętno na
tętnicy promieniowej, a następnie
stopniowo odwodzi ramię zrotowane
zewnętrznie do 180 stopni, przy zgiętym
stawie łokciowym do 90 stopni. Pacjent w
tym czasie wykonuje głęboki wdech.

Interpretacja: zmniejszenie tętna na

tętnicy promieniowej potwierdza zespół
górnego otworu klatki piersiowej.
69
 Test Roosa (elevated arm stress test)
TOS, zespół kanału łokciowego i
nadgarstka, uszkodzenie pierścienia
rotatorów.
Wykonanie: pacjent odwodzi oba
ramiona do 90 stopni i rotuje na
zewnątrz, a następnie zaciska i otwiera
pięść przez 3 minuty.
Interpretacja: pojawienie się objawów
w „chorej” kończynie, nagłe
zmęczenie, pacjent nie jest w stanie
ukończyć test – test może być dodatni w
przypadku TOS, zespołu kanału
łokciowego, zespołu kanału nadgarstka
i uszkodzenia pierścienia rotatorów. 70
 Test Allena
Ocena drożności tętnicy promieniowej
i łokciowej
Wykonanie: terapeuta chwyta za
przedramię, kciukiem i p.wskazującym
uciskając tętnice promieniową
i łokciową i poleca badanemu
kilkakrotnie zacisnąć rękę w pięść,
aż do jej zblednięcia. Zwalniamy ucisk
z badanej tętnicy i obserwujemy zmiany
w ukrwieniu ręki (powinna się
zaczerwienić do 2 sek.).
Interpretacja: opóźnienie w powrocie
krwi do ręki świadczy o niedrożności
danej tętnicy.
71
 Test Homansa
Zakrzepowe zapalenie żył
Wykonanie: leżenie tyłem; terapeuta
wykonuje energiczne zgięcie grzbietowe
stopy oraz ucisk podudzia przy prostym
i zgiętym st.kolanowym.
Interpretacja: jeżeli w obu pozycjach
badany odczuwa ból w podudziu,
to świadczy to o zakrzepowym zapaleniu
żył. Jeżeli ból wystąpił tylko przy
prostym st.kolanowym, to może
to świadczyć o podrażnieniu
korzeni nerwowych.

72
TESTY NEUROLOGICZNE

73
 Test Phalena
Ocena ucisku nerwu pośrodkowego
Wykonanie: badany utrzymuje
nadgarstki w pozycji maksymalnego
zgięcia.
Interpretacja: jeżeli w czasie
wykonania testu (do ok. 1 min) dojdzie
do nasilenia typowych dla pacjenta
dolegliwości (mrowienie, drętwienie,
odczucie szpilek) w zakresie nerwu
pośrodkowego, to może to świadczyć
o ucisku tego nerwu w kanale
nadgarstka (zespół kanału nadgarstka).

Odwrócony test Phalena 74

 Test Tinela
Ocena nerwów obwodowych
Wykonanie: opukiwanie badanego
nerwu wzdłuż jego przebiegu
(w miejscach ucisku).
Interpretacja: ból i/lub parestezje
w obszarze zaopatrywanym przez
oceniany nerw świadczą o jego
uszkodzeniu spowodowanym uciskiem.
Wynik testu będzie dodatni także w:
-przypadku częściowego lub całkowitego
przecięcia nerwu,
-obszarze tworzenia się nerwiaka.
75
 Test (objaw) Kerniga
Ocena podrażnienia opon mózgowych (test rozciągowy)
Wykonanie: leżenie tyłem; bierne zgięcie w st.biodrowym ze zgiętym
kolanem, a następnie wyprost st.kolanowego. Badamy obie kkd.
Interpretacja: jeżeli w trakcie prostowania – w obu kkd. – terapeuta
wyczuwa opór, a pacjent ból w okolicy odc. lędźwiowego, może on
świadczyć o podrażnieniu opon mózgowych (np. zapalenie, krwiak
podpajęczynówkowy, ...). Nie będziemy w stanie wyprostować kolana.
Jednostronna bolesność może świadczyć o podrażnieniu korzeni
nerwowych.

76
 Objaw Brudzińskiego
Ocena podrażnienia opon mózgowych
(test rozciągowy)
Wykonanie: leżenie tyłem; bierny ruch
zginania głowy.
Interpretacja: zgięcie bioder i kolan, w
odpowiedzi na zgięcie karku.
Ból zlokalizowany w odpowiednich
dermatomach może świadczyć także o
podrażnieniu korzeni nerwowych.
Przeciwwskazaniem do wykonania jest
niestabilność odc. szyjnego.

77
Sztywność karku Brudzińskiego

Ocena podrażnienia opon mózgowych (test rozciągowy)

Wykonanie: siad; bierny ruch zginania głowy.
Interpretacja: w normalnych warunkach pacjent powinien
sięgnąć brodą do klatki piersiowej. Gdy test jest dodatni,
odczuwana jest sztywność karku i nie można brodą
dotknąć klatki piersiowej, ocenia się odległość, np. na dwa
palce. Wystąpienie sztywności karku może być
spowodowane podrażnieniem opon mózgowych.

78
 STAWY
KRZYŻOWO - BIODROWE

79
 Test kolców biodrowych
Pw.: Pacjent stoi.

Wykonanie: Badający stoi za pacjentem

i wyczuwa kciukiem kolec biodrowy tylny-górny
i na tej samej wysokości grzebień krzyżowy
pośrodkowy. Pacjentowi poleca się wysunąć staw
kolanowy jak najdalej do przodu.

Interpretacja: W warunkach fizjologicznych

przy niezablokowanym stawie krzyżowo-
biodrowym kość biodrowa opada po badanej
stronie. Kolec biodrowy tylny górny przemieszcza
się w wyniku tego ruchu 0,5-2 cm w kierunku
dystalnym. Przy bloku w stawie krzyżowo-
biodrowym nie dochodzi do obniżania kolca, a
nawet może on ulec przemieszczeniu ku górze Sztuce S.; Diagnostyka stawu krzyzowo-biodrowego
dla potrzeb fizjoterapii. Praktyczna
(kranialnie) z powodu pochylenia miednicy. fizjoterapia&rehabilitacja; lipiec/sierpień 2016
 Testy na stawy
krzyżowo-biodrowe

W celu rozróżnienia, czy źródłem zespołów

bólowych są stawy krzyżowo-biodrowe
czy odcinek lędźwiowy zaproponowano
5 testów, których czułość, rzetelność
oraz swoistość została udowodniona
(Laslett i Williams 1994, Laslett et al.
20013, Laslett et al. 2005, Laslett 2009).
 Testy na stawy
krzyżowo-biodrowe

Autorzy doszli do wniosku, że powyższe

testy można stosować po wykluczeniu
hipotezy, na podstawie mechanicznego
diagnozowania metodą McKenziego, że
odczuwane przez pacjenta objawy są
pochodzenia kręgosłupowego.
 Testy na stawy
krzyżowo-biodrowe
Dwa wyniki dodatnie poniżej
wymienionych pierwszych czterech testów
lub trzy wyniki dodatnie spośród 5 testów z
dużym prawdopodobieństwem mogą
świadczyć, iż odczuwane zespoły bólowe są
pochodzenia stawów krzyżowo -
biodrowych.
 Test dystrakcyjny (distraction or gapping test)
Pw.: Pacjent w leżeniu tyłem. Terapeuta
układa dwie ręce, z których każda jest
osobno umiejscowiona na odpowiednim
kolcu biodrowym przednim górnym.
Wykonanie: Za pomocą rąk terapeuty
aplikowany jest docisk na kolce
biodrowe przednie górne w kierunku
tylnym i dobocznym w celu rozciągnięcia
więzadeł krzyżowych przednich
badanego stawu krzyżowo-biodrowego
Interpretacja: Wyzwolone dolegliwości
bólowe w obrębie danego stawu mogą
świadczyć o patologii w jego obrębie. W
tym teście badane są oba stawy
równocześnie.
 Test tylnego pchnięcia udowego
(posterior shear test, thigh trust test)
Pw.: Leżenie tyłem. Terapeuta stoi od strony bocznej,
przodem w stronę pacjenta. Kończyna dolna pacjenta po
przeciwnej strony terapeuty ustawiona jest w zgięciu do
90 stopni w stawie biodrowym oraz w maksymalnym
zgięciu w stawie kolanowym. Terapeuta kończyną górną
jednoimienną obejmuje odpowiednim chwytem udo
i podudzie powyższej kończyny dolnej. Kończynę górną
różnoimienną terapeuta układa pod kość krzyżową
pacjenta, stabilizując ją.

Wykonanie: Terapeuta dociskając udo kończyny dolnej

pacjenta, zgiętej w stawie biodrowym i kolanowym w
kierunku tylnym z równoczesnym dociskiem kości
krzyżowej w kierunku brzusznym doprowadza do
wyzwolenia sił ścinających, działających przez udo w
stronę tylną badanego stawu krzyżowo-biodrowego.
Należy unikać nadmiernego przywiedzenia badanej
kończyny w stawie biodrowym, ponieważ już sama
pozycja zgięcia i przywiedzenia wyzwala w warunkach
prawidłowych dyskomfort i ból.

Interpretacja: Wyzwolone dolegliwości bólowe mogą

świadczyć o patologii stawu biodrowego.
 Test kompresyjny (compression test)
Pw. Pacjent leży na boku, stawy biodrowe i
kolanowe ustawione w lekkim zgięciu.

Wykonanie: Terapeuta stoi z tyłu pacjenta.

Rękami ułożonymi jedna na drugiej na
grzebieniu kości biodrowej, znajdującym
się na górze, terapeuta wywołuje nacisk
skierowany w stronę grzebienia kości
biodrowej po stronie przeciwnej.

Interpretacja: Manewr powoduje

rozciągnięcie tylnych więzadeł stawu
krzyżowo-biodrowego oraz kompresję
strony przedniej tego stawu. Wyzwolone
dolegliwości bólowe mogą świadczyć o
patologii badanego stawu krzyżowo-
biodrowego, na który bezpośrednio działa
docisk terapeuty.
 Przednie pchnięcie kości krzyżowej
(sacral thrust test)
Pw.: Leżenie przodem.

Wykonanie: Terapeuta stojąc przodem od

bocznej strony tułowia pacjenta, poprzez
odpowiednio ułożone ręce na kości
krzyżowej, wykonuję bezpośredni nacisk
na kość krzyżową w kierunku przednim;
kość krzyżowa jest ufiksowana poprzez
stół terapeutyczny.

Interpretacja: Wyzwolone dolegliwości

bólowe w obrębie danego stawu mogą
świadczyć o jego patologii. Test bada oba
stawy krzyżowo-biodrowe.
 Test rotacyjny, test Geanslens’a
(pelvic torsion test, Gaenslen’s test)
Ruch rotacji lewego stawu biodrowego ku tyłowi

Pw.: Leżenie tyłem. Kończyna dolna lewa, ułożona na leżance,

jest maksymalnie zgięta w stawie biodrowym i
kolanowym i przyciągnięta do klatki piersiowej pacjenta
za pomocą odpowiedniego chwytu kończynami górnymi.
Kończyna dolna przeciwna (prawa) ułożona jest poza
leżanką, doprowadzając do przeprostu prawego stawu
biodrowego (staw biodrowy, udo i podudzie oraz stopa
zwisają poza brzegiem stołu terapeutycznego).

Wykonanie: Terapeuta równocześnie wywołuje prawą ręką

docisk kończyny dolnej lewej pacjenta do jego klatki
piersiowej i lewą ręką docisk uda prawej kończyny
ustawionej poza leżanką w celu wyzwolenia ruchu w
lewym stawie krzyżowo-biodrowym do końca zakresu
ruchu.

Interpretacja: Test doprowadza do ruchu rotacji w lewo ku

tyłowi lewej kości biodrowej, przy równoczesnym
przeproście prawego stawu biodrowego. Ból może
świadczyć o patologii lewego stawu biodrowego.
W celu zbadania prawego stawu biodrowego należy
przeprowadzić test Geanslens’a odwrotnie.
Literatura podstawowa:

1. Rosławski A., Skolimowski T.; Kinezyterapia ogólna, cz.1,

Wrocław 1971.
2. Pąchalski A., Gawinek M., Walaszek R.; Metody badania narządu
ruchu w rehabilitacji klinicznej; Wydawnictwo Skryptowe Nr
111, AWF im. B.Czecha w Krakowie, 1991.
3. Buckup K.; Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni;
PZWL, 1997.
4. Zembaty A.; Kinezyterapia; Wydawnictwo Kasper, Kraków 2002.
5. Nowotny J.; Podstawy fizjoterapii; Wydawnictwo Kasper,
Kraków 2004.
6. Kiwerski J.; Rehabilitacja medyczna; PZWL, Warszawa 2005.

89
 A New Practice Analysis
of Hand Therapy

Muenzen P.M., Kasch M.C., Greenberg S.,

Fullenwider L., Taylor P.A., Dimick M.P.

Journal of Hand Therapy, July-September 2002

90
-badania przeprowadzone w latach 2000 – 2001
w USA i Kanadzie,
przez:
-the Hand Therapy Certification Commision, Inc.
(HTCC),
-Professional Examination Service (PES).

91
Najczęstsze procedury medyczne i chirurgiczne
w obrębie kończyny górnej:

-stabilizacja złamań,
-dekompresje nerwów,
-zespolenia i rekonstrukcje ścięgien,
-rekonstrukcje więzadeł,
-artroplastyka,
-uwolnienia tkanek miękkich,
-zespolenia i rekonstrukcje nerwów, ...
92
Najczęściej stosowane techniki i procedury terapeutyczne:
-edukacja pacjenta (96%),
-ćwiczenia (92%),
-standardowe i niestandardowe procedury badawcze
(90%),
-wzmacnianie (61%),
-aktywacja (61%),
-terapia manualna (51%),
-działanie termiczne (50%),
-aparatowanie (23%), ...
93
 Dziękuję za uwagę
i życzę miłej nauki 

94