Professional Documents
Culture Documents
DLL - Araling Panlipunan 5 - Q3 W1
DLL - Araling Panlipunan 5 - Q3 W1
IV. PAMAMARAAN
A. Balik-Aral sa nakaraang aralin Balikan ang nakaraang leksyon. Paano tinanggap ng mga Pilipino ang 1. Ano-ano ang dalawang pamahalaang Ano ang dahilan ng pag-alsa ng mga
at/o mga banyaga? itinatag ng mga Espanyol sa Pilipinas? Igorot?
pagsisimula ng bagong aralin 2. Ano ang tawag sa kinatawan ng Hari
ng Espanya na siyang namahala sa
Pamahalaang Kolonyal sa Pilipinas?
B. Paghahabi sa layunin ng aralin Magpakita ng isang maikling video Pagpapatuloy ng talakayan. Pagpapatuloy ng talakayan. Pagpapatuloy ng talakayan.
kung ano ang mga ginawa ng mga
Pilipino noong sinakop ang ating
bansa.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa Mga mahihirap na salita: Panuto: HANAP-SALITA. Hanapin ang Panuto: Tingnan ang larawan. Panuto: Punan ng tamang sagot ang tsart
sa mga tugon ng mga Pilipino sa sa ibaba. (4 puntos)
bagong aralin Pagtugon- Ang salitang tugon ay kolonyalismong Espanyol mula sa kahon
nangangahulugang sagot o reaksyon. ng mga letra. Isulat sa sagutang papel
Sa ingles, answer, response, o ang mga salitang iyong mahahanap. (5
reaction. SALITA)
Kolonyalismo- ang direkta o
tuwiran na pananakop ng isang bansa
sa
iba pang bansa upang makamit ang
mga layunin o mga interes nito
kagaya ng pagkuha ng mga
kayamanan.
1. Ano ang ipinapakita sa larawan?
Pag-aalsa- ay tumutukoy sa isang
2. Sino ang nasa larawan?
tahasang pagsuway ng mga tao sa
3. Ano ang kanilang ginawa?
isang punong otoridad. Maaaring
$. Gaano kahalaga ang ipinakita nilang
tumukoy ito sa isang madugog
rebolusyon o sa malawakang hindi katapangan sa ating bansa?
pagsunod sa batas bilang isang
porma ng protesta.
Kooperasyon- pakikipagtulungan ng
isang isang indibidwal o grupo
ng mga tao sa isa pang grupo ng mga
indibidwal para sa isang
mahalagang dahilan. Ilang mga salita
na kasing-kahulugan nito ay
pakikisama, pakikibahagi o
pakikisangkot.
Sandugo- isang ritwal n mga
sinaunang Filipino na tanda ng
kapatiran at pagkakaibigan. Karaniwan
itong ginagawa ng mga pinunò
ng dalawang pangkat na
nagkakasundo.
D. Pagtatalakay ng bagong Mga Paraan ng Pagtugon ng mga Tatlong estratihiyang ginamit ang Mga Dahilan Ng Rebelyon Ng Ipinag-utos ni Gobernador-Heneral
konsepto at paglalahad ng bagong Pilipino sa Kolonyalismong mga Espanyol sa pananakop Katutubong Pangkat Ng Igorot Laban Francisco de Tello de Guzman ang
kasanayan/Continuation of the Espanyol: ng ating bansa: Sa Pamahalaang Kolonyal pagpapadala ng misyong relihiyoso sa
topic Ang paggamit ng dahas o espada, Cordillera sa pamumuno nina Kapitan
1. Pagtanggap sa kapangyarihang Pagpapalaganap ng Kristyanismo, at Mateo de Aranda at Padre Esteban Marin,
Kolonyal/Kooperasyon paghigpit sa pamamahala. Ang salitang Igorot ay katawagan sa ang kura paroko ng Ilocos. Sinubok ni
Ngunit may mga lugar na pinamumunuan isang katutubong pangkat na mula sa Marin magsulat ng isang diksiyunaryo ng
Si Ferdinand Magellan ay isang Espanyol ng mga Muslim na hindi nila nasakop salitang Tagalog na “GOLOT” at sa wikang Igorot upang maging mas madali
na naglakbay noong ika- 20 ng Setyembre pagdagdag ng unlaping “I” ito ay ang pakikipagtalastasa sa mga katutubo.
dahil sa angking tapang na nagtanggol
taong 1519 mula sa San Lucar de nangangahulugang Mahigpit na tinutulan ng mga Igorot ang
ng kanilang kalayaan
Barramuda Spain, Dumating sa Pilipinas “Tagabulubundukin”. Ang pangangayaw tangkang binyagan sila sa
at relihiyong Islam.
noong ika-17 ng Marso taong 1521 sa o headhunting ay isang tradisyon ng Kristiyanismo.Dinakip at pinatay ng mga
isang pulo mga Igorot ng pakikidigma at pagpugot Igorot ang ilang prayleng misyonero.
ng Homonhon sa bukana ng Leyte. Sa ilalim ng kapangyarihang kolonyal ng sa kaaway. Isa sa mga lugar na hindi Pagsapit ng ika-19 siglo, muling nagpadala
Espanyol, maraming pagbabago napagtagumpayang sakupin ng mga ng misyon ang mga Espanyol sa Cordillera
Magiliw na tinanggap ng mga Pilipino ang ang naganap, tulad ng: Espanyol ay ang kabundukan ng upang magtatag dito ng pamahalaang
pangkat ni Magellan. Sa Cordillera. Naninirahan dito ang mga militar. Ito ay upang masigurong susunod
pulo ng Limasawa nagkaroon ng Igorot,na nahahati sa iba’t-ibang ang mga Igorot sa ipinatupad ni
sanduguan sina Raja Colambu at Magellan pangkat etnolingguwistiko: Ibaloi, Isneg Gobernador-Heneral Jose Basco Y Vargas
tanda ng kapayapaan at (o Apayao), Kankanaey, Kalinga, na monopolyo sa tabako noong 1781.Sa
pakikipagkaibigan. Binigyan din ni Bontoc, at Ifugao. Nakabatay ang ilalim ng monopolyo sa tabako, lahat ng
Magellan ng imahe ni Sto. Nino na tanda kanilang hanapbuhay sa pagsasaka, maaaning tabako ng mga Igorot ay bukod-
ng pagtanggap ng kristyanismo gayundin sa paghahabi ng tela, tanging pamahalaang kolonyal lang dapat
sa Cebu. Nagdaos sila ng misa at nagtirik pagnganganga at pangangayaw o ibenta.Gayunpaman, hindi ito sinunod ng
ng krus. May 800 na mga katutubo paglahok sa mga digmaan laban sa mga Igorot na patuloy pa ring nagbebenta
na nagpabinyag kasama nina, Raja ibang pangkat etniko. Mayroon din ng tabako nang patago sa ibang
Humabon at kanyang may bahay. silang paniniwalang panrelihiyon kung mangangalakal. Upang mabantayan ang
saan itinuturing nila ang kalikasan mga Igorot gayundin ang mga taga-
Si Miguel Lopez de Legaspi ay isang bilang tahanan ng mga espiritu. Bahagi Pangasinan,itinatag ang Comandancia del
Espanyol na matagumpay na ng tangkang pananakop ng mga Pais de Igorrotes. Binubuo ito ng mga
nakarating sa Pilipinas. Madali niyang Espanyol sa mga Igorot ay ang beteranong sundalo sa pamumuno ni
nakuha ang tiwala ng mga Pilipino pagpapalaganap ng Kristiyanismo. Ang Guillermo Galvey.Mula 1829 hanggang
dahil sa kanyang pagkamagiliw at paniniwalang animismo ng mga Igorot 1839 ay inilunsad ang armadong
magandang pakikipag-usap. ay itinuturing ng mga Espanyol na isang pananalakay sa mga Igorot.Sa ilalim ng
Nakipagsanduguan din siya nina Sikatuna uri ng pagsamba sa mga demonyo. nasabing monopolyo, iba’t-ibang pang-
at Sigala, na mga pinuno ng Ayon sa mga Espanyol, upang aabuso ang naranasan ng mga katutubo
Bohol. mailigtas ang kaluluwa ng mga Igorot dahil kadalasang dinadaya lamang sila ng
kailangan nilang yakapin at sumunod mga ahente ng pamahalaan.
Dahil sa kanyang kaugalian, maraming sa Kristiyanismo. Nais din nilang
mga lugar ang napasailalim sa kolonya ng gawing sibilisado ang mga Igorot.
mga Espanyol. Ngunit nang namatay si Hinikayat ng mga prayle ang mga Igorot
Legazpi, naging na bumaba ng kabundukan at
marahas na ang namuno sa mga Espanyol. manirahan sa mga itinatag na pueblo
sa kapatagan. Sa katunayan,ang
hangad ng mga Espanyol ang deposito
ng ginto sa Cordillera. Natuklasan nila
ito mula kay Miguel Lopez de Legazpi
na ayon sa balita ay dinadala ng mga
Igorot ang mga nakukuhang ginto sa
Ilocos. Agad nagpadala ng misyon si
Legazpi sa Ilocos sa pamumuno ng
kaniyang apo na si Juan de Salcedo
upang siyasatin ang mga gintong
ibinenbenta rito ng mga Igorot.
Ipinagpatuloy ng mga sumunod na
Bahagi lamang ito sa mga pagbabagong gobernador-heneral ang pagpapadala
dulot ng kolonyalismong Espanyol na ng mga misyon sa cordillera upang
kusang loob na tinanggap ng mga Pilipino hanapin ang ginto rito. Lalong naging
maigting ang paghahanap ng ginto sa
sa panahon ng
pagsiklab ng Thirty Years War sa
Espanyol.
Europe dahil sa matinding
2. Pag-aalsa
pangangailangan ng Espanya ng
Ayon sa mga mananaliksik ng kasaysayan panustos sa digmaan.
ng ating bansa, ang ating mga ninuno na
tumutol sa pananakop ng mga Espanyol,
sila ay sapilitang sinakop sa
pamamagitan ng paggamit ng puwersang
militar. Gumamit ang
mga Espanyol ng dahas at armas upang
makamtan nila ang teritoryo ng ating
mga ninuno. Dahil sa kakulangan ng
armas ng ating mga ninuno, napasunod
sila sa mahigpit na batas, kautusan, o
patakaran na ipinatupad ng mga
Espanyol. Nakaranas sila ng matinding
paghihirap, pagmamalupit,
at pag-aabuso.
H. Pagtataya ng Aralin Panuto: Isulat ang T kung ito ay tama Panuto: Tapusin ang mga pangungusap Panuto: Basahing mabuti ang bawat I. Panuto: Basahin mo ang bawat
at M kung mali ang ipinahihiwatig sa at sipiin ang tamang sagot sa loob ng pangungusap .Piliin at isulat sa patlang pangungusap na naglalarawan sa iba’t
pangungusap. Isulat ang sagot sa kahon. Isulat ang sagot sa sagutang ang letra ng tamang sagot. ________ 1. ibang paraan ng pagtugon ng mga Pilipino
sagutang papel/notbuk. papel. Ito ay katawagan sa isang katutubong sa panahon ng kolonyalismong Espanyol.
_____1. Gumamit ng dahas si Legazpi pangkat na mula sa salitang Tagalog na Pumili ka ng naaangkop na tugon sa mga
upang masakop ang Pilipinas. “GOLOT” at sa pagdagdag ng unlaping salita o parirala na nasa loob ng kahon.
_____ 2. Nagbigay ng bigas at “I” ito ay nangangahulugang Gumamit ka ng sagutang papel para sa
pagkain si Magellan sa mga taga “Tagabulubundukin”. iyong mga sagot.
Cebu. A. Muslim
_____3. Maraming pinuno ng katutubo B. Igorot
ang hindi nagkagusto sa 1. Ang pag-aalsa ng mga katutubo ay C. Espanyol
pamamalakad ng mga Espanyol. nawalan ng saysay dahil sa kakulangan D. Tausug
_____4. Ang mga pagbabagong dulot ng _____________ kaya hindi sila ________ 2. Siya ang nakatuklas ng
ng kolonyalismo ay nagbigay ng nagtagumpay. deposito ng ginto sa Cordillera. Sino 1. Ang mga Pilipino ay karaniwang matiisin
kabutihan sa mga Pilipino lalo na sa 2. Ang pagtanggap ng kolonyalismo ng ang tinutukoy dito? at walang kibo sa mga nararanasang
pag usbong ng mga pamumuhay na Espanyol ng mga Pilipino ay A. Miguel Lopez de Legazpi B. Lapu- paghihirap sa pamahalaang kolonyal.
nakuha nila sa mga Espanyol. nakapagdulot ng kasamaan at lapu 2. Hindi lahat ng mga Pilipino ay
_____ 5. Nakapagpatayo ng __________ ng mga Pilipino na kanilang C. Ferdinand Magellan nagsawalang kibo sa mga patakarang
malalaking gusali, mga tulay, pinahalagahan mula noon hanggang D. Lakandula ipinatupad ng mga Espanyol. Mayroong
paliparan, daungan, at binago ang ngayon. ________ 3. Saang kabundukan sa mga Pilipino na mas pinili nilang takasan
kapaligiran sa panahon ng mga 3. Nagdaos sila ng misa at nagtirik ng Pilipinas nakatira ang mga Igorot? ito.
Espanyol. ___________. May 800 ka mga A. Sierra Madre 3. May Pilipinong nagbulag-bulagan sa
katutubong nagpabinyag kasama nina B. Cordillera nagaganap sa bansa. Ang mahalaga sa
Raja Humabon at ang kaniyang asawa. C. Zambales kanila ay maproteksyonan ang kanilang
4. Si Miguel Lopez de Legazpi ay isang D. Banahaw kabuhayan at mahal sa buhay.
____________ na matagumpay na ________ 4. Ano ang tawag sa 4. Mga Pilipinong mas pinili ang pansariling
nakarating sa bansang Pilipinas. paniniwala ng mga katutubong pangkat kapakanan kahit na ang katumbas nito ay
5. Dahil sa kanyang kaugalian, maraming na Igorot? kasawian ng kapwa Pilipino.
mga lugar ay napasailalim sa kolonya ng A. Moro 5. May mga matatapang na Pilipino na
mga Espanyol. Ngunit nang B. Tribus Independientes idinaan sa dahas ang naising pagbabago
____________ si Legazpi, naging C. Kristiyanismo sa ilalim ng pamamahala ng mga dayuhan.
marahas na ang namuno sa mga D. Animismo 6. Hindi gumamit ng dahas ang mga
Espanyol. ________ 5. Ang mga sumusunod ay kabataang tinawag na ilustrado na namulat
mga Layunin ng Espanyol sa kanilang sa tunay na kalagayan ng bansa.
ginawang pananakop sa katutubong
pangkat na Igorot Maliban sa isa. Alin
ito?
A. Nais nilang makuha ang deposito ng
ginto sa mga Igorot.
B. Nais ng mga Espanyol na matutuhan
ang pangangayaw.
C. Pinatupad nila ang Monopolyo ng
Tabako.
D. Pagpapalaganap nila ng
Kristiyanismo.
I. Karagdagang Gawain para sa Panuto: Punan ng mga salita ang II. Panuto: Tama o Mali. Isulat ang T
takdang- aralin at remediation bawat patlang upang mabuo ang kung ang isinasaad ay paraan ng
bawat pangungusap sa talata. Piliin pagtugon ng mga katutubo sa
ang mga salita sa loob ng kahon at kolonyalismo at titik M kung hindi
isulat ang sagot sa sagutang papel. nagsasaad. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.
Ayon sa mga
__________________ang
kasaysayan ng ating bansa, ang ating
mga ninuno ay _________________
sa pananakop ng mga Espanyol. Si
Ferdinand Magellan ay isang
Espanyol na naglakbay noong ika-
_________ ng Setyembre taong 1519
mula sa San Lucar de Barramuda
Spain. Gumamit ang mga Espanyol ng
_____________ at armas upang
makamtan nila ang ____________ ng
ating mga ninuno. Dahil sa
kakulangan ng armas ng ating mga
ninuno, napasunod sila sa mahigpit na
batas, kautusan, o patakaran na
ipinatupad ng mga Espanyol.
Nakaranas sila ng matindinng
paghihirap, pagmamalupit, at pag-
aabuso.
V. MGA TALA
VI. PAGNINILAY .
A. Bilang ng mag-aaral na ___Lesson carried. Move on to the ___Lesson carried. Move on to the next ___Lesson carried. Move on to the next ___Lesson carried. Move on to the next ___Lesson carried. Move on to the next
nakakuha ng 80% sa pagtataya. next objective. objective. objective. objective. objective.
___Lesson not carried. ___Lesson not carried. ___Lesson not carried. ___Lesson not carried. ___Lesson not carried.
_____% of the pupils got 80% _____% of the pupils got 80% mastery _____% of the pupils got 80% mastery _____% of the pupils got 80% mastery _____% of the pupils got 80% mastery
mastery
B. Bilang ng mga-aaral na ___Pupils did not find difficulties in ___Pupils did not find difficulties in ___Pupils did not find difficulties in ___Pupils did not find difficulties in ___Pupils did not find difficulties in
nangangailangan ng iba pang answering their lesson. answering their lesson. answering their lesson. answering their lesson. answering their lesson.
gawain para sa remediation ___Pupils found difficulties in ___Pupils found difficulties in answering ___Pupils found difficulties in answering ___Pupils found difficulties in answering ___Pupils found difficulties in answering
answering their lesson. their lesson. their lesson. their lesson. their lesson.
___Pupils did not enjoy the lesson ___Pupils did not enjoy the lesson ___Pupils did not enjoy the lesson ___Pupils did not enjoy the lesson because ___Pupils did not enjoy the lesson
because of lack of knowledge, skills because of lack of knowledge, skills and because of lack of knowledge, skills of lack of knowledge, skills and interest because of lack of knowledge, skills and
and interest about the lesson. interest about the lesson. and interest about the lesson. about the lesson. interest about the lesson.
___Pupils were interested on the ___Pupils were interested on the lesson, ___Pupils were interested on the ___Pupils were interested on the lesson, ___Pupils were interested on the
lesson, despite of some difficulties despite of some difficulties encountered lesson, despite of some difficulties despite of some difficulties encountered in lesson, despite of some difficulties
encountered in answering the in answering the questions asked by the encountered in answering the questions answering the questions asked by the encountered in answering the questions
questions asked by the teacher. teacher. asked by the teacher. teacher. asked by the teacher.
___Pupils mastered the lesson despite ___Pupils mastered the lesson despite of ___Pupils mastered the lesson despite ___Pupils mastered the lesson despite of ___Pupils mastered the lesson despite of
of limited resources used by the limited resources used by the teacher. of limited resources used by the limited resources used by the teacher. limited resources used by the teacher.
teacher. ___Majority of the pupils finished their teacher. ___Majority of the pupils finished their ___Majority of the pupils finished their
___Majority of the pupils finished their work on time. ___Majority of the pupils finished their work on time. work on time.
work on time. ___Some pupils did not finish their work work on time. ___Some pupils did not finish their work on ___Some pupils did not finish their work
___Some pupils did not finish their on time due to unnecessary behavior. ___Some pupils did not finish their time due to unnecessary behavior. on time due to unnecessary behavior.
work on time due to unnecessary work on time due to unnecessary
behavior. behavior.
C. Nakatulong ba ang ___ of Learners who earned 80% ___ of Learners who earned 80% above ___ of Learners who earned 80% ___ of Learners who earned 80% above ___ of Learners who earned 80% above
remediation? Bilang ng mag-aaral above above
na nakaunawa sa arali
D. Bilang ng mga mag-aaral na ___ of Learners who require additional ___ of Learners who require additional ___ of Learners who require additional ___ of Learners who require additional ___ of Learners who require additional
magpapatuloy sa remediation activities for remediatio activities for remediatio activities for remediatio activities for remediati activities for remediatio
E. Alin sa mga istratehiyang ___Yes ___No ___Yes ___No ___Yes ___No ___Yes ___No ___Yes ___No
pagtuturo ang nakatulong ng lubos? ____ of Learners who caught up the ____ of Learners who caught up the ____ of Learners who caught up the ____ of Learners who caught up the lesson ____ of Learners who caught up the
Paano ito nakatulong? lesson lesson lesson lesson
F. Anong suliranin ang aking ___ of Learners who continue to require ___ of Learners who continue to require ___ of Learners who continue to require ___ of Learners who continue to require ___ of Learners who continue to require
naranasan na nasolusyunan sa tulong remediation remediation remediation remediation remediation
ng aking punungguro at superbisor?
G. Anong kagamitan ang aking Strategies used that work well: Strategies used that work well: Strategies used that work well: Strategies used that work well: Strategies used that work well:
nadibuho na nais kong ibahagi sa ___Metacognitive Development: ___Metacognitive Development: Examples: ___Metacognitive Development: ___Metacognitive Development: Examples: ___Metacognitive Development: Examples:
mga kapwa ko guro?
Examples: Self assessments, note taking Self assessments, note taking and studying Examples: Self assessments, note taking Self assessments, note taking and studying Self assessments, note taking and studying
and studying techniques, and vocabulary techniques, and vocabulary assignments. and studying techniques, and vocabulary techniques, and vocabulary assignments. techniques, and vocabulary assignments.
assignments. ___Bridging: Examples: Think-pair-share, assignments. ___Bridging: Examples: Think-pair-share, quick- ___Bridging: Examples: Think-pair-share,
___Bridging: Examples: Think-pair-share, quick-writes, and anticipatory charts. ___Bridging: Examples: Think-pair-share, writes, and anticipatory charts. quick-writes, and anticipatory charts.
quick-writes, and anticipatory charts. quick-writes, and anticipatory charts.