Professional Documents
Culture Documents
Hastalıkta Devrim Toplumda Statüko - Semra Somersan
Hastalıkta Devrim Toplumda Statüko - Semra Somersan
Hastalıkta Devrim Toplumda Statüko - Semra Somersan
Semra Somersan
Victor Tumer biraz daha alçak gönüllü. "Semboller yaratıcı, ritüeller dönüş
türücüdür" diye yazıyor.
Saygıdan öfkeye.
Tumer geçmişte avcılık yapan Ndembular'ın zengin kültüründen bir kesiti göz
önüne serip "ilkel" sözcüğünü ne kadar endişeyle kullanmak gerektiğini vur
guladığı için bir ucu; değişmez bir dünyanın, ya da değişen bir dünyada insan
ların değişmez geçmiş özlemlerini, nostaljilerini dile getirdiği için de öbür
ucu uyandırıyor. Ama Tumer'da bu ikincisinin altında biraz da misyoner ruhu
nun ya da sömürgeci bilinçalunın ayırdına varmak mümkün.
Öfke, daha çok bundan. Gerçi bir kitabında (The Ritual Process, 1969: 3)
"Sanatta olduğu gibi dinde de 'daha basit' insanlar yoktur, sadece bizden daha
basit teknolojileri olan insanlar vardır" diyor. Diyor ama düşüncesini başka
kurumlara, beyin ve bedeninin tüm hücrelerine yayamıyor.
zi, bunu hazırlarken sosyal yapı ile semboller arasında kurduğu bağlar çok et
kileyici. Hatta kimine göre Levi-Strauss'u ("The Effectiveness of Symbols",
"The Sorcerer and His Magic", 1963, Structural Anthropology'nin içinde) sol
luyor. Başka yazılarında da sürdürüyor Turner bu uğraşını. Batı'daki tedavi
yöntemleri ile Ndembu tedavi yöntemleri arasında paralellikler kunnaya de
vam ediyor (The Forest of Symbols, 1967; The Ritual Process, 1969).
Ndembu'dan diğer Afrika toplumlarına genelliyor yorumlarını zaman zaman.
Zaman zaman da, bu yazıda olduğu gibi, "ilkel" yöntemlerin, "uygar" yön
temlere üstünlüğünü ortaya koyuyor.
Şimdi kilit sözcük: "Belli bir toplumsal yapı". Semboller, geleneksel sem
boller tabii, ancak belli bir sosyal yapıyla uyum içinde yaşamaya hazır kılı
yor insanları. Ritüeller de. Amaç o yapının varolması, sürdürülmesi. Yaratıcı
lık da, dönüştürücülük de belli bir sistem içinde, o sistemin yaşatılmasına,
kendini üretmesine yardım ediyor. En azından Tumer'ın analizinde. Mikro
düzeyde değişimler... Büyük dönüşümleri burada bulmak mümkün değil. Ama
onlar, sembolsöz, ritüelsiz, sadece somutluklar düzeyinde varcdilebilir mi?
Tumer Üstüne 61
Kaynaklar:
Douglas, M., 1973. Natura} Symbols. New Yorlc: Vintage Books.