Professional Documents
Culture Documents
Aralin 1 (Ang Pagatataguyod NG Wikang Pambansa Sa Mas Mataas Na Antas NG Edukasyon at Lagpas Pa)
Aralin 1 (Ang Pagatataguyod NG Wikang Pambansa Sa Mas Mataas Na Antas NG Edukasyon at Lagpas Pa)
EDUKASYON AT LAGPAS PA
Wikang Filipino ang tanikalang nag-uugnay sa mga tao sa mahigit na pitong libong
isla sa Pilipinas. Kinakatawan nito ang kultura at kabihasnan na minana natin sa mga
ninuno at patuloy nating isasalin sa ating susunod na salinlahi. Ito ang wikang magiging
kakampi sa pakikibaka sa usapin ng istandardisasyon at internalisasyon. Kung lilingunin
natin ang kasaysayan , masasabi na hindi naging madali ang mga pinagdadaanan ng
Wikang Filipino upang makamtan ang rekognisyon ng pang-internasyunal na komunidad
at maging sa ating mga kapawa Pilipino.
TERSARYA
(kolehiyo/unibersidad)
SEKONDARYA
(Junior at Senior High School)
(
ELEMENTARYA
Ganito ang hinarap na hamon ng Filipino sa kolehiyo. Dumating ang taong 2013
nang ilabas ang CMO No.3 na tungkol sa bagong General Education Curriculum, walang
tiyak na kurso sa Filipino.
Midyum sa Isang
FILIPINO Disiplina
Pagtuturo
Hindi naman maitatanggi na inaaral din bilang kurso ang Filipino sa mga
banyagang bansa. Sa pananaliksik ni San Juan (2015), itinala niya ang mga institusyong
akademiko sa labas ng bansa na nagtuturo ng Wikang Pambansa. Nagmula ang tala mula
sa pagsusuri sa mga website ng mga kolehiyo at unibersidad. Sa bilang, may
dalawampung (20) institusyon ang nagtuturo ng Filipino bilang required sa Core Courses,
sampung (10) paaralan sa High School at humigit kumulang na limampung (50) iba pang
institusyon na nagtuturo rin ng Philippine Studies.
Panahon ng Kastila
Panahon ng Amerikano
Nang sakupin ng mga Amerikano ang Pilipinas , sa simula ay dalawang wika ang
ginamit ng mga bagong mananakop sa mga kautusan at proklamasyon, Ingles at
Espanyol. Sa kalaunan, napalitan ng Ingles ang Espanyol bilang wikang opisyal. Dumami
na ang natutong magbasa at magsulat sa wikang Ingles dahil ito ang naging tanging
wikang panturo batay sa rekomendasyon ng Komisyong Schurman noong Marso 4, 1899.
Noong 1935, halos lahat ng kautusan, proklamasyon at mga batas ay nasa wikang
Ingles na. (Boras-Vega 2010). Ngunit sa simula pa lamang ng pakikibaka para sa
kalayaan, ginamit na ng mga katipunero ang wikang Tagalog sa mga opisyal na
kasulatan. Sa Konstitusyong Probisyonal ng Biak-na-Bato noong 1897, itinadhanang
Tagalog ang opisyal na wika.
Marso 24, 1934 - pinagtibay ni Pangulong Franklein D. Roosevelt ng Estados Unidos ang
Batas Tydings –McDuffie na nagtatadhanang pagkakalooban ng kalayaan ang Pilipinas
matapos ang sampung taong pag-iral ng Pamahalaang Komonwelt.
Nobyembre 13, 1936- Pinagtibay ng Batasang Pambansa ang Batas Komonwelt Blg. 184
na lumilikha ng isang Surian ng Wikang Pambansa , at itinakda ang mga kapangyarihan at
tungkulin niyon.
Tungkulin ng SWP:
Enero 12, 1937 – Hinirang ng Pangulong Manuel L. Quezon ang mga kagawad na bubuo
ng Surian ng Wikang Pambansa alinsunod sa tadhana ng Seksiyon 1, Batas Komonwelt
Blg. 184, sa pagkakasusog ng Batas Komonwelt Blg. 333.
16.60% sa Kapampangan
48.2% sa Cebuano
46.6% sa Hiligaynon
49.5% sa Bikol
31.3% sa Ilokano
9-10 libong salitang magkakatulad at magkakahawig sa bigkas, baybay at kahulugan sa
pangunahing wika natin.
Abril 1, 1940 – Inilabas ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263. Ipinag-utos nito ang
pagpapalimbag ng Tagalog-English Vocabulary at isang gramatika na pinamagatang Ang
Balarila ng Wikang Pambansa. DIto ay ipinag-utos din ang pagtuturo ng wikang
pambansa sa lahat ng paaralang pampubliko at pribado sa bansa.
Nang lumunsad sa dalampasigan ng Pilipinas ang mga Hapon noong 1942, nabuo
ang isang grupong tinatawag na “purista”. Sila ang mga nagnanais na gawing Tagalog na
mismo ang wikang pambansa at hindi na batayan lamang. Malaking tulong ang nagawa
ng pananakop ng mga Hapon sa kilusang nabanggit.
Ayon kay Prof. Leopoldo Yabes, ang Pangasiwaang Hapon ang nag-utos na
baguhin ang probisyon sa konstitusyon at gawing Tagalog ang Pambansang Wika. Sa
layunin ng mga Hapon na burahin sa mga Pilipino ang anumang kaisipang pang-
Amerikano at mawala ang impluwensya ng mga ito, Tagalog ang kanilang itinaguyod.
Nang panahong iyon, Niponggo at Tagalog ang naging mga opisyal na wika. Pinasigla ng
Pamahalaang Hapon ang Panitikang nakasulat sa Tagalog. Maraming manunulat sa
wikang Ingles ang gumamit ng Tagalog sa kanilang mga tula, maikling kuwento, nobela at
iba pa.
Sa Panahon ng Pagsasarili
Hulyo 7, 1940 – pinagtibay ang Batas Komonwelt Blg. 570 na nagtatakdang wikang
opisyal na ang Pambansang Wika (Tagalog). Nang matapos ang digmaan, ilang taon ding
hindi napagtuunan ng panahon ang pagpapalaganap sa Wikang Pambansa hanggang sa
mailuklok bilang pangulo ng bansa si Ramon Magsaysay.
Marso 26, 1954 – nilagdaan ng Pangulong Ramon Magsaysay ang Proklama Blg. 12 na
nagpapahayag ng pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa simula sa Marso 29
hanggang Abril 4 taon-taon, sang-ayon sa tagubilin ng Surian ng Wikang Pambansa na
kung saan napapaloob sa panahong ito ang pagdiriwang ng Araw ni Balagtas (Abril 2).
Setyembre 23, 1955 – nilagdaan ng Pangulong Ramon Magsaysay ang Proklama Blg. 186
na nagsususog sa Proklama Blg 12 serye ng 1954, na sa pamamagitan nito’y inililipat ang
panahon ng pagdiriwang ng lingo ng Wikang Pambansa taon-taon simula Agosto 13
hanggang 19. (Bilang paggunita sa kaarawan ni Manuel Quezon (Agosto 19) na kinikilala
bilang “Ama ng Wikang Pambansa”.
Agosto 13, 1959 – inilabas ni Kalihim Jose F. Romero ng Kagawaran ng Edukasyon ang
Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 na nagsasaad na “kailanma’t tutukuyin ang Wikang
Pambansa, ang salitang Pilipino ang siyang gagamitin.
Marso 27, 1968 – inilabas ni Kalihim Tagapagpaganao Rafael M. Salas ang Memorandum
Sirkular Blg. 172 na nag-aatas na ang lahat ng letterhead ng mga tanggapan, kagawaran
at sangay ng pamahalaan ay dapat na nakasulat sa Pilipino kalakip ang kaukulang teksto
sa Ingles. Iniutos din ng Sirkular na ang pormularyo ng panunumpa sa tungkulin ng mga
pinuno at empleyado ng pamahalaan ay sa Pilipino gagawin.
Hulyo 21, 1978 – nilagdaan ng Ministro ng Edukasyon at Kultura Juan L. Manuel ang
Kautusang Pangministri Blg. 22 na nag-uutos na isama ang Pilipino sa lahat ng kurikulum
na pandalubhasang antas/kolehiyo. Magkakaroon ng anim na yunit ng Pilipino sa lahat
ng kurso, maliban sa kursong pang-edukasyon na dapat kumuha ng labindalawang (12)
yunit.
Sa Kasalukuyang Panahon
Hulyo 1997 – nilagdaan at ipinalabas ni Pangulong Fidel V. Ramos ang Proklama Blg.
1041 na nagtatakda na ang buwan ng Agosto taon-taon ay magiging Buwan ng Wikang
Filipino at nagtatagubilin sa iba’t ibang sangay/ tanggapan ng pamahalaan at sa mga
paaralan na magsasagawa ng mga gawain kaugnay sa taunang pagdiriwang.
BE Circular No. 71, s. 1939 Ipinag-utos nang noo’y Kalihim Jorge Bocobo ng
Paturuang Bayan na gamitin ang mga katutubong
diyalekto bilang mga pantulong na wikang panturo sa
primary simula taong panuruan 1939-1940.
CHED Memorandum Order Siyam (9) na yunit ang inilaan sa Filipino at siyam na
(CMO) No. 59, s. 1996 yunit din sa Ingles.
Sapagkat pinapatay ng CHED Memorandum Order (CMO) No. 20, s. 2013 ang
wika at asignaturang Filipino, maraming mga organisasyon , mga institusyon o samahan
at at maging kagawaran ng pamahalaan ang nagpahayag ng kanilang pagtutol sa
nasabing kautusan.
Gawain Blg. 1. Gamit ang Timetable, isulat sa kahon ang mga mahahalagang pangyayari
batay sa isinasaad ng taon.
Gawain Blg. 2.
1. Ano-ano ang mga benepisyo ng mga Lalong Mas Mataas na Edukasyon/ Higher
Education Institution (HEI) sa Wikang Pambansa?
________________________________________________________________________