Predmet: Saobraćajnice 2

Vežba III
Proširenja u krivinama
Veličina proširenja
U kretanju vozila kroz krivinu, točkovi opisuju tragove različitog radijusa, što je prikazano na slici
1. Razlika ekstremnih radijusa je uvek veća od širine vozila, a značajna je kod krivina sa radijusom
manjim od 200m.

Slika 1. Opisivanje različitih radijusa točkova vozila

Proširenje kolovoza izvodi se za sve krivine radijusa 25 < R < 200m. Za krivine R > 200m vrednost
proširenja je veoma mala pa se može zanemariti, dok se krivine radijusa R < 25m moraju posebno
oblikovati prema krivoj tragova.
Potrebno proširenje pojedine vozne trake određuje se zavisno od tipa merodavnog vozila.
Vrednosti proširenja za merodavna vozila prikazana su na slici 2.
Pored dijagrama datog na slici 2, potrebno proširenje se može proračunati i uz pomoć izraza:
𝑎2
∆𝑝 =
2𝑅𝑠
Gde je:
Rs – najmanji poluprečnik kruga okretanja
a – rastojanje od zadnje osovine do prednjeg, najisturenijeg dela vozila
Ukupno proširenje za n saobraćajnih traka iznosi 𝑝 = ∑𝑛1 ∆𝑝𝑖 , gde je ∆𝑝𝑖 vrednost proširenja za
pojedinu voznu traku.

Slika 2. Potrebna veličina proširenja vozne trake u kružnoj krivini

Izvođenje proširenja
Proširenje se izvodi sa unutrašnje strane krivine. Pri tome se zahteva da se održi kontinuitet ivične
linije puta. Da bi se to ostvarilo, minimalna dužina kružnog luka mora biti veča od 15.0m, a
minimalna dužina prelaznice takođe mora biti veća od 15.0m. Ako nisu ispunjeni ti geometrijski
uslovi, oblikovanje ivičnih linija se mora vršiti primenom krive tragova.
Raspodela proširenja vrši se kao što je to prikazano na slici 3.

Slika 3. Šematski prikaz raspodela proširenja u prostoj putnoj krivini

Za izvođenje proširenja, karakteristični oblici krivina su: prelazna krivina – krug – prelazna krivina
i S krivina.
Za oba slučaja važi sledeća jednačina krive raspodele proširenja:
1
𝑃𝑖 = 𝑃 (1 − cos 𝑥𝜋) … [𝑚]
2
Gde je:
Pi – veličina proširenja u tački i
P – veličina ukupnog proširenja
x – odnos rastojanja tačke u kojoj se određuje proširenje (Li) prema ukupnoj dužini na kojoj se
vrši proširenje (LΔ)
𝐿𝑖
𝑥=
𝐿∆
Neophodno je naglasiti i postojanje vrednosti minimalnog proširenja u zavisnosti od širine
kolovoza (b) i to:
∆𝑝 = 0.20𝑚 𝑧𝑎 𝑏 ≤ 6.0𝑚 𝑖 ∆𝑝 = 0.30𝑚 𝑧𝑎 𝑏 ≥ 6.0𝑚
Numerički primer:
Za dvotračni put (b>6.0m) potrebno je odrediti proširenje u krivini sa radijusom R= 45.0m i
dužinom prelazne krivine L=39.5m. Za merodavno vozilo uzeti autobus, odnosno teretno vozilo.
Rešenje:
Proračun maksimalne veličine proširenja na delu kružnog luka:
𝑎2 82
∆𝑝 = = = 0.71𝑚 > 0.6𝑚
2𝑅𝑠 2 ∙ 45
Dobijena vrednost se približno može očitati sa dijagrama datog na slici 1.
Proračun proširenja na delu prelazne krivine:
Za L1 = 10.0m
𝐿1 10
𝑥= = = 0.4
𝐿∆ 10 + 15
1 1
𝑃1 = 𝑃 (1 − cos 𝑥𝜋) = 𝑃1 = ∙ 0.71 (1 − cos 0.4 ∙ 𝜋) = 0.245𝑚
2 2

Za L2 = 20.0m
𝐿2 20
𝑥= = = 0.571
𝐿∆ 20 + 15
1 1
𝑃2 = 𝑃 (1 − cos 𝑥𝜋) = 𝑃2 = ∙ 0.71 (1 − cos 0.571 ∙ 𝜋) = 0.43𝑚
2 2
Za L3 = 30.0m
𝐿3 30
𝑥= = = 0.667
𝐿∆ 30 + 15
1 1
𝑃3 = 𝑃 (1 − cos 𝑥𝜋) = 𝑃3 = ∙ 0.71 (1 − cos 0.667 ∙ 𝜋) = 0.53𝑚
2 2

Demir Vatić