Grupa A Klasa ....................

Imię ..................................................................................

1. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

Funkcją układu dokrewnego nie jest
A. regulacja pracy wszystkich narządów organizmu.
B. utrzymanie stałych warunków środowiska wewnętrznego organizmu.
C. regulacja poziomu glukozy we krwi.
D. odbieranie i analizowanie bodźców płynących ze środowiska zewnętrznego
organizmu.

2. Na schemacie została przedstawiona jedna z funkcji trzustki w organizmie.

Podaj nazwę hormonu oznaczonego na schemacie literą A.

3. Oceń, czy poniższe informacje dotyczące hormonów są prawdziwe.

Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F, jeśli jest
fałszywa.

1. Hormony są wytwarzane w gruczołach dokrewnych. P F

Każdy z hormonów oddziałuje na wszystkie narządy
2. P F
organizmu.
3. Hormony działają w bardzo małych stężeniach. P F

4. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

Przyczyną gigantyzmu jest
A. nadmiar hormonu wzrostu w okresie dzieciństwa.
B. nadmiar hormonu wzrostu u osób dorosłych.
C. niedobór hormonu wzrostu w okresie dzieciństwa.
D. niedobór hormonu wzrostu u osób dorosłych.

5.
Uzupełnij schemat budowy
neuronu. Wpisz nazwy
elementów oznaczonych
literami A i B.

MHLLMODMMNQMLP Grupa A | strona 1 z 9

 6. Podkreśl właściwe wyrazy tak, aby tekst dotyczący aksonu komórki
nerwowej był zgodny z prawdą.
Akson jest krótką / długą wypustką komórki nerwowej. Pojedyncza komórka
zawiera jeden akson / wiele aksonów. W niektórych neuronach akson jest
otoczony osłonką mielinową / błoną komórkową, która zmniejsza / zwiększa
szybkość przewodzenia impulsów nerwowych. W zakończeniu aksonu znajdują
się pęcherzyki z neuroprzekaźnikiem / receptory neuroprzekaźnika.

7. Uszereguj podane elementy budowy neuronu w kolejności zgodnej z

kierunkiem przepływu impulsu nerwowego.
ciało neuronu, akson, dendryt
………………………….. → ………………………….. → …………………………..

8. Przyporządkuj wymienionym płatom kory mózgu (1–4) odpowiednie

funkcje (A–E).
1. Płat skroniowy.
2. Płat ciemieniowy.
3. Płat potyliczny.
4. Płat czołowy.
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
A. Odczuwanie temperatury.
B. Widzenie.
C. Odczuwanie emocji.
D. Rozpoznawanie dźwięków.
E. Regulacja ciśnienia krwi.

9. Zaznacz punkt, w którym poprawnie przedstawiono kolejność elementów

łuku odruchowego.
A. Receptor, neuron ruchowy, ośrodek nerwowy w rdzeniu kręgowym, neuron
czuciowy, efektor.
B. Receptor, neuron czuciowy, ośrodek nerwowy w rdzeniu kręgowym, neuron
ruchowy, efektor.
C. Efektor, neuron czuciowy, ośrodek nerwowy w rdzeniu kręgowym, neuron
ruchowy, receptor.
D. Receptor, ośrodek nerwowy w rdzeniu kręgowym, neuron czuciowy, neuron
ruchowy, efektor.

10. Oceń, czy poniższe informacje dotyczące używek są zgodne z prawdą.

Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

Używki są produktami o dużej wartości odżywczej, ale

1. P F
zawierają również substancje trujące.
Używki powodują uzależnienie, czyli złożoną, przewlekłą
2. P F
chorobę układu nerwowego.
Stosowanie używek w nadmiarze stanowi zagrożenie dla
3. P F
zdrowia.
4. Do używek należą m.in. tytoń oraz alkohol. P F

MHLLMODMMNQMLP Grupa A | strona 2 z 9

11. Uzupełnij poniższy tekst dotyczący stresu. Wykorzystaj wyrażenia wybrane
spośród podanych – wpisz je w odpowiedniej formie gramatycznej.
adrenalina, kortyzol, pozytywne, aktywność, układ dokrewny, negatywne,
krwionośny, hormon
Jeśli na organizm działa jednocześnie zbyt wiele czynników lub wiążą się one z
silnymi, ............................. emocjami, mogą wywołać stres. Jest to reakcja, która
dostosowuje organizm do nowej sytuacji, wymagającej większej
............................... . Za jej regulację odpowiadają układ nerwowy oraz
........................ ........................... . W sytuacji stresowej zwiększa się wydzielanie
niektórych ............................., na przykład adrenaliny i kortyzolu. Pod wpływem
.................................. wzrasta aktywność naszego organizmu w początkowej
fazie stresu. ................................. uwalniany jest wtedy, gdy stres utrzymuje się
przez dłuższy czas.

12. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

W skład ośrodkowego układu nerwowego wchodzą
A. mózgowie i rdzeń kręgowy.
B. mózg, móżdżek i pień mózgu.
C. mózg, rdzeń kręgowy oraz nerwy czaszkowe i rdzeniowe.
D. mózgowie i nerwy rdzeniowe.

13. Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

Insulina jest hormonem wydzielanym przez
A. tarczycę.
B. trzustkę.
C. nadnercza.
D. przysadkę.

14. Zaznacz skutki stosowania nadmiernej ilości kofeiny.

A. Niedotlenienie mózgu.
B. Problemy ze snem.
C. Rak krtani.
D. Niepokój.
E. Uszkodzenia skóry.
F. Spadek koncentracji.

15. Wyjaśnij, dlaczego nawet jednorazowe zażycie dopalaczy może być

niebezpieczne dla organizmu.

16. Zaznacz dwa odruchy, które należą do odruchów bezwarunkowych.

A. Zatrzymanie się na czerwonym świetle.
B. Zwężenie źrenic pod wpływem światła.
C. Cofnięcie ręki pod wpływem wysokiej temperatury.
D. Wydzielanie śliny na widok pokarmu.

MHLLMODMMNQMLP Grupa A | strona 3 z 9

17. Ponumeruj podane elementy łuku odruchowego tak, aby przedstawiały
drogę impulsu nerwowego.
..... neuron pośredniczący ..... efektor ..... neuron czuciowy
..... receptor ..... neuron ruchowy

18. Oceń, które z poniższych odruchów są odruchami warunkowymi (W), a

które – bezwarunkowymi (B). Zaznacz w tabeli odpowiednie litery.

Utrzymywanie równowagi podczas jazdy na łyżwach. W B

Automatyczne włączanie światła po wejściu do ciemnego pokoju. W B
Zwężanie źrenic pod wpływem światła. W B

19. Oceń, które z wymienionych odruchów są warunkowe (W), a które –

bezwarunkowe (B).
1. Rozszerzenie się źrenic po wejściu do ciemnego pomieszczenia.
2. Wydzielenie śliny na widok ulubionej potrawy.
3. Nauczenie się wiersza na pamięć.
4. Zgięcie palców na skutek podrażnienia podeszwy stopy.
5. Zahamowanie na czerwonym świetle.
6. Wydzielenie śliny podczas żucia pokarmu.

20.
Zaznacz i podpisz na rysunku wymienione
elementy łuku odruchowego.
efektor, neuron pośredniczący, receptor, neuron
ruchowy, neuron czuciowy

21. Określ funkcje móżdżku.

22. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

Za przewodzenie impulsów nerwowych z różnych części ciała do mózgowia i z
powrotem odpowiada
A. kanał kręgowy.
B. kora mózgu.
C. pień mózgu.
D. rdzeń kręgowy

MHLLMODMMNQMLP Grupa A | strona 4 z 9

23. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.
Lewa półkula mózgu dominuje u osób, które
A. zajmują się twórczością.
B. potrafią określić swoje położenie w lesie.
C. sprawnie podliczają domowe rachunki.
D. mają wyczucie rytmu w tańcu.

24. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

Czynnością oddychania kieruje ośrodek oddechowy, który znajduje się w
A. płucach.
B. tchawicy.
C. oskrzelach.
D. pniu mózgu.

25.
Zaznacz i podpisz na rysunku płat kory mózgu,
który odpowiada za odczuwanie dotyku i
temperatury otoczenia.

26. Uszereguj podane elementy łuku odruchowego w kolejności zgodnej z

kierunkiem przepływu impulsu nerwowego.
neuron ruchowy, efektor, neuron czuciowy, receptor, neuron pośredniczący

27. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

Funkcją neuroprzekaźników jest
A. przyspieszanie przewodzenia impulsu nerwowego.
B. przekazywanie sygnału między neuronami.
C. odbiór bodźców nerwowych.
D. przewodzenie impulsów elektrycznych w błonie neuronu.

28.
Na rysunku 1 zostały przedstawione
półkule mózgu, a na rysunku 2 – płaty
kory mózgu.
a) Dokończ zdanie. Zaznacz
odpowiedź spośród podanych.
Półkula mózgu oznaczona literą X
odpowiada za
A. twórczość.
B. logikę.
C. orientację przestrzenną.
D. odbieranie kolorów.

b) Określ, za jakie funkcje organizmu odpowiadają płaty kory mózgu

oznaczone literami A i D.

MHLLMODMMNQMLP Grupa A | strona 5 z 9

29. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.
Móżdżek jest odpowiedzialny za
A. przekazywanie impulsów nerwowych między półkulami mózgu.
B. utrzymanie równowagi.
C. przekazywanie informacji czuciowych.
D. rozpoznawanie dźwięków.

30. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

Pień mózgu jest odpowiedzialny za
A. oddychanie, pracę serca, trawienie pokarmów.
B. uczenie się, regulację ciśnienia krwi, trawienie pokarmów.
C. zapamiętywanie informacji, odczuwanie emocji.
D. utrzymanie równowagi, koordynację ruchów.

31. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

Część współczulna autonomicznego układu nerwowego powoduje
A. zwężanie źrenic.
B. zwężanie oskrzeli.
C. hamowanie pracy serca.
D. przyspieszanie pracy serca.

32. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

Synapsa to
A. przestrzeń między zakończeniem dendrytu jednej komórki nerwowej a
początkiem aksonu kolejnej komórki nerwowej.
B. rejon, w którym dochodzi do przekazania sygnału z aksonu jednej komórki
nerwowej na dendryt kolejnej komórki nerwowej.
C. miejsce zetknięcia się dwóch aksonów.
D. szczelina, do której są uwalnianie cząsteczki neuroprzekaźnika.

33. Na rysunku została przedstawiona budowa synapsy.

a) Podaj nazwy elementów oznaczonych
na rysunku literami A–C.
b) Pod rysunkiem narysuj strzałkę
obrazującą kierunek przepływu impulsu
nerwowego.

MHLLMODMMNQMLP Grupa A | strona 6 z 9

34. Przyporządkuj typom cukrzycy I i II odpowiednie przyczyny (1-2) i objawy
(3–4).
Nr Przyczyna Nr Objawy

pojawianie się u dzieci i osób młodych

zmnejszenie wrażliwości
do 30. roku życia;
1. komórek organizmu na 3.
wzmożone pragnienie i łaknienie,
działanie insuliny
uczucie zmęczenia

niedobór insuliny pojawianie się u osób po 35. roku życia;

spowodowany częste oddawanie moczu, wzmożone
2. 4.
uszkodzeniem i komórek pragnienie, uczucie zmęczenia, utrata
trzustki masy ciała
Cukrzyca typu I: ……………………. Cukrzyca typu II: ……………………
A. Cukrzyca typu I: 2, 3.
B. Cukrzyca typu II: 1, 4.

35. Oceń, które z poniższych informacji dotyczą części współczulnej (W), a

które – części przywspółczulnej (P) autonomicznego układu nerwowego.
Zaznacz w tabeli odpowiednie litery.

Ta część układu autonomicznego odpowiada za odpoczynek. W P

Ta część układu autonomicznego uaktywnia się w sytuacji zagrożenia
W P
oraz silnych emocji i przygotowuje organizm do działania.
Ta część układu autonomicznego powoduje zmniejszenie ciśnienia
W P
krwi i spowolnienie pracy serca.

36. Ze względu na sposób działania autonomiczny układ nerwowy dzieli się na część
współczulną i przywspółczulną.
a) Określ, która część autonomicznego układu nerwowego odpowiada za
stan relaksacji organizmu.
b) Zaznacz reakcje organizmu powodowane częścią współczulną
autonomicznego układu nerwowego.
A. Przyspieszenie pracy serca.
B. Spowolnienie pracy większości narządów.
C. Rozszerzenie źrenic.
D. Obniżenie ciśnienie krwi.
E. Spowolnienie wentylacji płuc.

MHLLMODMMNQMLP Grupa A | strona 7 z 9

37. Na rysunku przedstawiono budowę i sposób działania synapsy.
a) Uzupełnij poniższe zdanie tak, aby zawierało
prawdziwe informacje. Podkreśl właściwe określenie.
Na rysunku zakończenie dendrytu oznaczono literą A / B.
b) Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród
podanych.
Funkcją neuroprzekaźnika wydzielanego do szczeliny
synaptycznej jest
A. przenoszenie impulsu nerwowego do mózgu.
B. wzbudzanie impulsu nerwowego w następnym
neuronie.
C. przenoszenie impulsu nerwowego do rdzenia
kręgowego.
D. odżywianie komórek nerwowych.

38. Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

Glukagon jest hormonem, który
A. obniża poziom cukru we krwi.
B. podnosi poziom cukru we krwi.
C. powoduje magazynowanie nadmiaru glukozy w wątrobie.
D. powoduje przyspieszenie transportu glukozy do komórek.

39. Określ, jaki proces zachodzi w trzustce człowieka w sytuacji głodu.

40. Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

Pracę tarczycy pobudza hormon wydzielany przez
A. jajniki.
B. nadnercza.
C. trzustkę.
D. przysadkę.

41. Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

Rozwój męskich cech płciowych, m.in. zarostu na twarzy, wąskich bioder i
szerokich ramion, jest warunkowany
A. estrogenami.
B. kortyzolem.
C. testosteronem.
D. hormonem tropowym.

42. Przyporządkuj wymienionym gruczołom dokrewnym (1–4) wydzielane przez

nie hormony (A–E).
1. Nadnercza. A. Tyroksyna.
2. Trzustka. B. Hormon wzrostu.
3. Jądra. C. Testosteron.
4. Tarczyca. D. Adrenalina.
E. Insulina.
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____

MHLLMODMMNQMLP Grupa A | strona 8 z 9

43. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.
Za rozwój męskich cech płciowych odpowiada
A. glukagon.
B. insulina.
C. kortyzol.
D. testosteron.

44. Przyporządkuj wymienionym gruczołom dokrewnym (1–3) odpowiednie

hormony (A–D).
1. Przysadka. A. Hormon wzrostu.
2. Nadnercza. B. Tyroksyna.
3. Tarczyca. C. Adrenalina.
D. Insulina.
1. _____ 2. _____ 3. _____

45. Zaznacz odpowiednie litery na schemacie tak, aby poprawnie przedstawiał

on regulację poziomu glukozy we krwi.

A. zwiększanie wydzielania insuliny przez trzustkę

B. zwiększanie wydzielania glukagonu przez trzustkę
C. synteza glikogenu w wątrobie
D. rozkład glikogenu w wątrobie

46. Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

Nadrzędną rolę w funkcjonowaniu układu hormonalnego odgrywa
A. tarczyca.
B. szyszynka.
C. trzustka.
D. przysadka.

MHLLMODMMNQMLP Grupa A | strona 9 z 9

Grupa B Klasa ....................
Imię ..................................................................................

1. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

Funkcją układu dokrewnego nie jest
A. regulacja wzrostu i rozwoju organizmu.
B. regulacja poziomu wapnia we krwi.
C. odbieranie i analizowanie bodźców płynących ze środowiska zewnętrznego
organizmu.
D. regulacja procesów dojrzewania płciowego organizmu.

2. Na schemacie została przedstawiona jedna z funkcji trzustki w organizmie.

Podaj nazwę hormonu oznaczonego na schemacie literą B.

3. Oceń, czy poniższe informacje dotyczące hormonów są prawdziwe.

Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F, jeśli jest
fałszywa.

1. Hormony działają w bardzo dużych stężeniach. P F

Hormony działają w sposób swoisty, czyli wpływają tylko na
2. P F
niektóre komórki organizmu.
3. Hormony są wytwarzane w gruczołach dokrewnych. P F

4. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

Przyczyną karłowatości przysadkowej jest
A. nadmiar hormonu wzrostu w okresie dzieciństwa.
B. nadmiar hormonu wzrostu u osób dorosłych.
C. niedobór hormonu wzrostu w okresie dzieciństwa.
D. niedobór hormonu wzrostu u osób dorosłych.

5.
Uzupełnij schemat budowy
neuronu. Wpisz nazwy
elementów oznaczonych
literami A i B.

6. Podkreśl właściwe wyrazy tak, aby tekst dotyczący dendrytu komórki

nerwowej był zgodny z prawdą.
Dendryt jest krótką / długą wypustką komórki nerwowej. Pojedyncza komórka
zawiera jeden dendryt / wiele dendrytów. Dendryty są / nie są otoczone osłonką
mielinową i przewodzą impulsy elektryczne przez ciało neuronu / szczelinę
synaptyczną do aksonu. W zakończeniu dendrytu znajdują się pęcherzyki z
neuroprzekaźnikiem / receptory neuroprzekaźnika.

MHLLMODMMNQMLP Grupa B | strona 1 z 9

 7. Uszereguj podane elementy budowy synapsy w kolejności zgodnej z
kierunkiem przepływu informacji.
szczelina synaptyczna, zakończenie aksonu, początek dendrytu
………………………….. → ………………………….. → ………………………….

8. Przyporządkuj wymienionym płatom kory mózgu (1–4) odpowiednie

funkcje (A–E).
1. Płat skroniowy.
2. Płat ciemieniowy.
3. Płat potyliczny.
4. Płat czołowy.
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
A. Odczuwanie temperatury.
B. Odczuwanie emocji.
C. Widzenie.
D. Regulacja ciśnienia krwi.
E. Rozpoznawanie dźwięków.

9. Zaznacz punkt, w którym poprawnie przedstawiono kolejność elementów

łuku odruchowego.
A. Efektor, neuron czuciowy, ośrodek nerwowy w rdzeniu kręgowym, neuron
ruchowy, receptor.
B. Receptor, ośrodek nerwowy w rdzeniu kręgowym, neuron czuciowy, neuron
ruchowy, efektor.
C. Receptor, neuron ruchowy, ośrodek nerwowy w rdzeniu kręgowym, neuron
czuciowy, efektor.
D. Receptor, neuron czuciowy, ośrodek nerwowy w rdzeniu kręgowym, neuron
ruchowy, efektor.

10. Oceń, czy poniższe informacje dotyczące używek są zgodne z prawdą.

Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

Używki powodują uzależnienie, czyli złożoną, przewlekłą

1. P F
chorobę układu nerwowego.
Stosowanie używek w nadmiarze stanowi zagrożenie dla
2. P F
zdrowia.
3. Do używek należą m.in. kawa oraz alkohol. P F
Używki są produktami o dużej wartości odżywczej, ale
4. P F
zawierają również substancje trujące.

11. Uzupełnij poniższy tekst dotyczący stresu. Wykorzystaj wyrażenia wybrane

spośród podanych – wpisz je w odpowiedniej formie gramatycznej.
kortyzol, pozytywny, adrenalina, układ nerwowy, negatywny, układ dokrewny,
hormon
Krótkotrwały stres, tak zwany ................................, powoduje, że organizm jest
zdolny do większego wysiłku. Długotrwały lub silny stres, tak zwany stres
......................................., jest natomiast szkodliwy dla organizmu. Prowadzi on
do przewlekłego zmęczenia i może przyczynić się do rozwoju chorób
.......................... ...................................... . W sytuacji stresowej zwiększa się
wydzielanie niektórych ................................, na przykład adrenaliny i kortyzolu.
Pod wpływem ................................... wzrasta aktywność naszego organizmu w
początkowej fazie stresu. ................................... uwalniany jest wtedy, gdy stres
utrzymuje się przez dłuższy czas.

MHLLMODMMNQMLP Grupa B | strona 2 z 9

12. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.
W skład ośrodkowego układu nerwowego wchodzą
A. mózg, móżdżek i pień mózgu.
B. mózg, rdzeń kręgowy oraz nerwy czaszkowe i rdzeniowe.
C. mózgowie i rdzeń kręgowy.
D. mózgowie i nerwy rdzeniowe.

13. Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

Insulina jest hormonem wydzielanym przez
A. trzustkę.
B. tarczycę.
C. przysadkę.
D. nadnercza.

14. Zaznacz skutki spożywania alkoholu.

A. Kłopoty z koordynacją ruchową.
B. Problemy ze snem.
C. Osłabienie zdolności umysłowych.
D. Rak płuc.
E. Uszkodzenia skóry.
F. Marskość wątroby.

15. Wyjaśnij, dlaczego narkotyki należą do najbardziej niebezpiecznych

środków uzależniających.

16. Zaznacz dwa odruchy, które należą do odruchów warunkowych.

A. Zatrzymanie się na czerwonym świetle.
B. Zwężenie źrenic pod wpływem światła.
C. Cofnięcie ręki pod wpływem wysokiej temperatury.
D. Wydzielanie śliny na widok pokarmu.

17. Ponumeruj podane elementy łuku odruchowego tak, aby przedstawiały

drogę impulsu nerwowego.
..... receptor ..... neuron czuciowy ..... neuron pośredniczący
..... efektor ..... neuron ruchowy

18. Oceń, które z poniższych odruchów są odruchami warunkowymi (W), a

które – bezwarunkowymi (B). Zaznacz w tabeli odpowiednie litery.

Wydzielanie śliny w odpowiedzi na zapach potrawy. W B

Wydzielanie śliny podczas przeżuwania pokarmu. W B
Odruch kolanowy. W B

MHLLMODMMNQMLP Grupa B | strona 3 z 9

19. Oceń, które z wymienionych odruchów są warunkowe (W), a które –
bezwarunkowe (B).
1. Wydzielenie śliny podczas żucia pokarmu.
2. Włączenie światła podczas wchodzenia do ciemnego pokoju.
3. Kichnięcie w wyniku podrażnienia błony śluzowej jamy nosowej.
4. Utrzymanie równowagi podczas jazdy na łyżwach.
5. Policzenie w pamięci wyniku mnożenia.
6. Rozszerzenie się źrenic po wejściu do ciemnego pomieszczenia.

20.
Zaznacz i podpisz na rysunku wymienione
elementy łuku odruchowego.
efektor, neuron pośredniczący, receptor, neuron
ruchowy, neuron czuciowy

21. Określ funkcje redzenia kręgowego.

22. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

Za przewodzenie impulsów nerwowych z różnych części ciała do mózgowia i z
powrotem odpowiada
A. pień mózgu.
B. rdzeń kręgowy.
C. kanał kręgowy.
D. kora mózgu

23. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

Prawa półkula dominuje u osób, które
A. mają zdolność abstrakcyjnego myślenia.
B. potrafią wypowiadać się publicznie.
C. sprawnie rozwiązują zadania liczbowe.
D. projektują ogrody.

24. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

Czynnością oddychania kieruje ośrodek oddechowy, który znajduje się w
A. płucach.
B. pniu mózgu.
C. tchawicy.
D. oskrzelach.

MHLLMODMMNQMLP Grupa B | strona 4 z 9

25.
Zaznacz i podpisz na rysunku płat kory mózgu,
który odpowiada za za sterowanie mową i
myślami.

26. Uszereguj podane elementy łuku odruchowego w kolejności zgodnej z

kierunkiem przepływu impulsu nerwowego.
neuron pośredniczący, receptor, neuron czuciowy, efektor, neuron ruchowy

27. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

W przekazywaniu sygnałów między komórkami nerwowymi pośredniczy
A. osłonka mielinowa.
B. rdzeń kręgowy.
C. neuroprzekaźnik.
D. nerw obwodowy.

28.
Na rysunku 1 zostały przedstawione
półkule mózgu, a na rysunku 2 – płaty
kory mózgu.
a) Dokończ zdanie. Zaznacz
odpowiedź spośród podanych.
Półkula mózgu oznaczona literą X
odpowiada za
A. abstrakcyjne myślenie.
B. logikę.
C. mowę.
D. odbieranie form i kolorów.

b) Określ, za jakie funkcje organizmu odpowiadają płaty kory mózgu

oznaczone literami B i C.

29. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

Móżdżek jest odpowiedzialny za
A. przekazywanie impulsów nerwowych między półkulami mózgu.
B. rozpoznawanie dźwięków.
C. przekazywanie informacji czuciowych.
D. utrzymanie równowagi.

30. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

Pień mózgu jest odpowiedzialny za
A. uczenie się, regulację ciśnienia krwi, trawienie pokarmów.
B. oddychanie, pracę serca, trawienie pokarmów.
C. zapamiętywanie informacji, odczuwanie emocji.
D. utrzymanie równowagi, koordynację ruchów.

MHLLMODMMNQMLP Grupa B | strona 5 z 9

31. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.
Część współczulna autonomicznego układu nerwowego powoduje
A. zwężanie źrenic.
B. przyspieszanie pracy serca.
C. hamowanie pracy serca.
D. zwężanie oskrzeli.

32. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

Synapsa to
A. miejsce zetknięcia się dwóch aksonów.
B. szczelina, do której są uwalnianie cząsteczki neuroprzekaźnika.
C. przestrzeń między zakończeniem dendrytu jednej komórki nerwowej a
początkiem aksonu kolejnej komórki nerwowej.
D. rejon, w którym dochodzi do przekazania sygnału z aksonu jednej komórki
nerwowej na dendryt kolejnej komórki nerwowej.

33. Na rysunku została przedstawiona budowa synapsy.

a) Podaj nazwy elementów
oznaczonych na rysunku literami A–C.
b) Pod rysunkiem narysuj strzałkę
obrazującą kierunek przepływu
impulsu nerwowego.

34. Przyporządkuj typom cukrzycy I i II odpowiednie przyczyny (1-2) i objawy

(3–4).

Nr Przyczyna Nr Objawy

pojawianie się u osób po 35. roku

niedobór insuliny
życia;
spowodowany
1. 3. częste oddawanie moczu, wzmożone
uszkodzeniem
pragnienie, uczucie zmęczenie, utrata
komórek trzustki
masy ciała

zmniejszona pojawianie się u dzieci i osób młodych

wrażliwość komórek do 30. roku życia;
2. 4.
organizmu na działanie wzmożone pragnienie i łaknienie,
insuliny uczucie zmęczenia
Cukrzyca typu I: ……………………. Cukrzyca typu II: ……………………
A. Cukrzyca typu I: 1, 4.
B. Cukrzyca typu II: 2, 3.

MHLLMODMMNQMLP Grupa B | strona 6 z 9

35. Oceń, które z poniższych informacji dotyczą części współczulnej (W), a
które – części przywspółczulnej (P) autonomicznego układu nerwowego.
Zaznacz w tabeli odpowiednie litery.

Ta część układu autonomicznego zwiększa szybkość pracy serca

W P
i wentylacji płuc oraz podnosi ciśnienie krwi.
Ta część układu autonomicznego powoduje zmniejszenie ciśnienia krwi
W P
i spowolnienie pracy serca.
Ta część układu autonomicznego uaktywnia się w sytuacji zagrożenia
W P
oraz silnych emocji i przygotowuje organizm do działania.

36. Ze względu na sposób działania autonomiczny układ nerwowy dzieli się na część
współczulną i przywspółczulną.
a) Określ, która część autonomicznego układu nerwowego odpowiada za
stan pobudzenia organizmu.
b) Zaznacz reakcje organizmu powodowane częścią przywspółczulną
autonomicznego układu nerwowego.
A. Spowolnienie pracy serca.
B. Spowolnienie pracy większości narządów.
C. Rozszerzenie źrenic.
D. Podwyższenie ciśnienia krwi.
E. Przyspieszenie pracy serca.

37. Na rysunku przedstawiono budowę i sposób działania synapsy.

a) Uzupełnij poniższe zdanie tak, aby zawierało
prawdziwe informacje. Podkreśl właściwe określenie.
Na rysunku zakończenie aksonu oznaczono literą A / B.
b) Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród
podanych.
Funkcją neuroprzekaźnika wydzielanego do szczeliny
synaptycznej jest
A. zaopatrywanie komórek nerwowych w energię.
B. wzbudzanie impulsu nerwowego w następnym neuronie.
C. przenoszenie impulsu nerwowego do mózgu.
D. odżywianie komórek nerwowych.

38. Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

Glukagon jest hormonem, który
A. obniża poziom cukru we krwi.
B. powoduje magazynowanie nadmiaru glukozy w wątrobie.
C. podnosi poziom cukru we krwi.
D. powoduje przyspieszenie transportu glukozy do komórek.

39. Określ, jaki proces zachodzi w trzustce człowieka po zjedzeniu posiłku.

MHLLMODMMNQMLP Grupa B | strona 7 z 9

40. Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.
Pracę tarczycy pobudza hormon wydzielany przez
A. jajniki.
B. przysadkę.
C. trzustkę.
D. nadnercza.

41. Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.

Rozwój żeńskich cech płciowych, m.in. rozwiniętych gruczołów sutkowych,
szerokich bioder i wąskich ramion, jest warunkowany
A. estrogenami.
B. kortyzolem.
C. testosteronem.
D. hormonem tropowym.

42. Przyporządkuj wymienionym gruczołom dokrewnym (1–4) wydzielane przez

nie hormony (A–E).
1. Przytarczyce. A. Insulina.
2. Nadnercza. B. Parathormon.
3. Przysadka. C. Adrenalina.
4. Trzustka. D. Hormon tropowy.
E. Testosteron.
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____

43. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.

Za rozwój zarodka i płodu odpowiada
A. progesteron.
B. kortyzol.
C. testosteron.
D. glukagon.

44. Przyporządkuj wymienionym gruczołom dokrewnym (1–3) odpowiednie

hormony (A–D).
1. Trzustka. A. Insulina.
2. Jądra. B. Testosteron.
3. Nadnercza. C. Adrenalina.
D. Tyroksyna.
1. _____ 2. _____ 3. _____

45. Zaznacz odpowiednie litery na schemacie tak, aby poprawnie przedstawiał

on regulację poziomu glukozy we krwi.

A. zwiększanie wydzielania insuliny przez trzustkę

B. zwiększanie wydzielania glukagonu przez trzustkę
C. synteza glikogenu w wątrobie
D. rozkład glikogenu w wątrobie

MHLLMODMMNQMLP Grupa B | strona 8 z 9

46. Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.
Nadrzędną rolę w funkcjonowaniu układu hormonalnego odgrywa
A. trzustka.
B. przysadka.
C. tarczyca.
D. szyszynka.

MHLLMODMMNQMLP Grupa B | strona 9 z 9