Imię i nazwisko ………………………………………………………………… Klasa ……………

ANTYK
Wersja A

Zadanie 1. (0–2 punkty)

Zdecyduj, które informacje dotyczące kultury antycznej są prawdziwe, a które – fałszywe. Wstaw
znak X w odpowiednich rubrykach tabeli.

Zdanie Prawda Fałsz

Cywilizacje określane mianem śródziemnomorskich rozwijały się na terenie

Grecji oraz Rzymu.

Podstawowym celem starożytnej komedii było wywołanie u widza katharsis

.

Za najstarszy gatunek epicki uznaje się epos.

Teatr starogrecki związany był bezpośrednio z obrzędami ku czci boga

Dionizosa.

Podstawowa funkcja mitów starogreckich związana była z dostarczaniem

rozrywki.

Przedstawianie bogów greckich jako istot obdarzonych ludzkimi cechami

fizycznymi oraz charakterologicznymi określa się mianem antropomorfizacji.

Zadanie 2. (0–2 punkty)

Wskaż dwa osiągnięcia kultury starożytnych Greków obecne we współczesnym świecie. Omów ich
znaczenie.

Osiągnięcie Znaczenie współczesne

Materiały do serii „Sztuka wyrazu” pobrane ze strony www.gwo.pl

Zadanie 3. (0–2 punkty)
Przyjrzyj się ilustracji przedstawiającej rzeźbę Myrona Dyskobol.
Sformułuj dwa argumenty uzasadniające tezę, że realizuje ona
klasyczny ideał piękna.

………………………………………………………………………

………………………………………………………………………

………………………………………………………………………

………………………………………………………………………

Zadanie 4. (0–2 punkty)

Przeczytaj fragmenty utworów poetyckich zamieszczonych poniżej. Każdemu z nich przyporządkuj
odpowiednie pojęcie z ramki.

epikureizm horacjanizm stoicyzm cynizm

Spraw, niech się cieszę tym, co mam. Niech zdrowie

Zawsze mi służy, niech myśl się nie łamie.
Staroś , gdy przyjdzie, niech będzie łagodna A. ……………………………
I pełna pieśni.

A nigdy nie zbłądzi,

Kto tak umysł narządzi,
Jakoby umiał szczęście i nieszczęście znosi , B. ……………………………
Temu mężnie wytrzyma , w owym się nie wznosi .

Cnota (tak jest bogata) nie może wzią szkody

Ani sie też ogląda na ludzkie nagrody;
Sama ona nagrodą i płacą jest sobie C. ……………………………
I krom nabytych przypraw świetna w swej ozdobie.

Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony

Polecę precz, poeta, ze dwojej złożony
Natury: ani ja już przebywa na ziemi D. ……………………………
Więcej będę, a więtszy nad zazdroś , ludnemi
Miasty wzgardzę.

Materiały do serii „Sztuka wyrazu” pobrane ze strony www.gwo.pl

Zadanie 5. (0–3 punkty)
Podane frazeologizmy związane z wydarzeniami opisanymi w Iliadzie i Odysei wpisz do tabeli
w takiej kolejności, aby utworzyły plan wydarzeń. Podaj współczesne znaczenie tych
frazeologizmów.

wierna Penelopa pięta Achillesa powracać do Itaki

jabłko niezgody koń trojański

Plan wydarzeń na podstawie Iliady i Odysei

Nr Związek frazeologiczny Współczesne znaczenie

1.

2.

3.

4.

5.

Zadanie 6. (0–2 punkty)

Zapoznaj się z fragmentem Iliady Homera. Udowodnij, że autor, opisując tarczę Achillesa, był
wierny zasadzie mimesis. Sformułuj jeden argument.

Jeszcze na tarczy Hefajstos winnicę wielką umieścił, ………………………………

Piękną i złotą. W niej grona czerniły się już dojrzałe. ………………………………
Do winorośli dał tyczki wykute całe ze srebra, ………………………………
Rowem niebieskim winnice ogrodził i płot postawił ………………………………
Z cyny. Na całej przestrzeni jedną dał tylko ścieżynę, ………………………………
Tędy iś będą po owoc dojrzały w czas winobrania ………………………………
Chłopcy i dziewcząt gromadka, młodzieńczo niefrasobliwi,
Niosąc w plecionych koszykach dojrzałe, słodkie owoce.
Pośród nich w środku młodziutki chłopiec na dźwięcznej formindze
Wdzięcznie przygrywał i pięknie śpiewał ludową piosenkę.

Homer, Iliada (przekład K. Jeżewska), Wrocław 1986.

Materiały do serii „Sztuka wyrazu” pobrane ze strony www.gwo.pl

Zadanie 7. (0–2 punkty)
Oceń, które informacje dotyczące starożytnego teatru są prawdziwe, a które – fałszywe. Wstaw
znak X w odpowiednich rubrykach tabeli.

Zdanie Prawda Fałsz

Istotną rolę w teatrze antycznym odgrywał chór.

Trzeciego aktora wprowadził do teatru greckiego Tespis.

Prolog zawierał informacje o tym, co działo się z bohaterami po zakończeniu

akcji.

W teatrze starożytnym aktorami byli tylko mężczyźni, którzy grali

w maskach mających wyraża ich emocje.

Zadanie 8. (0–2 punkty)

Wymień oraz krótko scharakteryzuj dwie funkcje teatru w kulturze starożytnej.

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 9. (0–2 punkty)

Zapoznaj się ze słownikową definicją pojęcia topos. Uzasadnij, że mitologia grecka jest źródłem
toposów, podając dwa konkretne przykłady z wybranych mitów. Zapisz według wzoru.

topos – «stały motyw, temat utrwalony w literaturze»

Mit o Demeter i Korze – topos cierpiącej matki.

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

Materiały do serii „Sztuka wyrazu” pobrane ze strony www.gwo.pl

Zadanie 10. (0–3 punkty)
Z podanych poję wybierz trzy i przyporządkuj informacjom w tabeli. Podaj konkretne przykłady
z wybranej tragedii antycznej.
tragizm hamartia hybris zasada trzech jedności

Konkretny przykład
Informacja Pojęcie
z tragedii antycznej

A. Akcja antycznej tragedii rozgrywa się

w jednym miejscu, trwa nie dłużej niż
jedną dobę, ma charakter jednowątkowy,
zmierza do rozwiązania przedstawionego
konfliktu.

B. Niedający się przezwycięży konflikt

między działaniami wybitnej jednostki
a dominującymi nad nią siłami. Bohater
musi dokona wyboru między
równoważnymi i wykluczającymi się
wartościami.

C. Na winę bohatera nie mają wpływu jego

działania oraz intencje. Nie jest on często
w stanie właściwie rozpozna i oceni
sytuacji, w której się znajduje.

Zadanie 11. (0–3 punkty)

Wyjaśnij znaczenie umieszczonych w tabeli poję (motywów) oraz wskaż postaci z nimi związane.

Pojęcie Znaczenie Postać

carpe diem

homo viator

złoty środek

Materiały do serii „Sztuka wyrazu” pobrane ze strony www.gwo.pl

Zadanie 12. (0–4 punktów)
Zapoznaj się z fragmentami zamieszczonych poniżej przemówień. Zapisz, jaki typ argumentu został
zastosowany (rzeczowy, logiczny czy emocjonalny), oraz podaj nazwy trzech różnych środków
retorycznych użytych w przykładach.

A. Jeżeli ktoś z was chce wróci do domu, ze mną lub beze mnie, otrzyma na to zgodę. Sprawię
jednak, że ci, którzy wrócą, będą zazdrości tym, którzy zostali. (Aleksander Macedoński do
swoich żołnierzy chcących zaniecha działań wojennych)

Shaun Usher, Przemowy niezapomniane. Słowa, które zmieniły bieg historii; Warszawa 2019, s. 16.

typ argumentu: …………………………………………………

środek retoryczny: …………………………………………………

B. By może mam ciało słabiutkiej kobiety, mam też jednak serce i żołądek mocne jak król, jak
Król Anglii. (Elżbieta I, królowa Anglii)

Shaun Usher, Przemowy niezapomniane. Słowa, które zmieniły bieg historii; Warszawa 2019, s. 22.

typ argumentu: …………………………………………………

środek retoryczny: …………………………………………………

C. Żołnierze mojej Starej Gwardii! Żegnam się z wami. Przez 20 lat stale towarzyszyłem wam na
drodze do honoru i chwały. (Napoleon Bonaparte)

Shaun Usher, Przemowy niezapomniane. Słowa, które zmieniły bieg historii; Warszawa 2019, s. 211.

typ argumentu: …………………………………………………

środek retoryczny: …………………………………………………

Materiały do serii „Sztuka wyrazu” pobrane ze strony www.gwo.pl