6.

Bài tập áp dụng

• Bước 1: Có 4 biến, 3 biến độc lập là 1 biến phụ thuộc là lực cản F.
• Bước 2: Xác định thứ nguyên của các biến

• Bước 3: Lực cản tỷ lệ với theo hàm mũ có dạng sau:

Thứ nguyên 2 vế của biểu thức trên phải đồng nhất
 =
 = ( )

a=1; b+c-a=1; -(a+b)=-2a=1;b=1;c=1  Chuẩn số cần tìm là:

161
6. Bài tập áp dụng

162
6. Bài tập áp dụng
Bước 1: Có 5 biến liên quan đến hiện tượng: , V, D, ρ,
Thứ nguyên: -[ML V-[L ρ-[M =[M
Bước 2: Ma trận thứ nguyên của các biến có cỡ 3x5. Chia ma trận thứ nguyên thành 2
nhóm: ma trận lõi vuông cỡ 3x3 (do có 3 thứ nguyên độc lập M, L, T) và ma trận dư
(chứa biến mục tiêu là lực cản ). Sau đó biến đổi tuyến tính ma trận thứ nguyên
sao cho ma trận lõi vuông thành ma trận đơn vị.
Thứ nguyên Biến
D ρ V F μ
M 0 1 0 1 1
L 1 -3 1 1 -1
T 0 0 -1 -2 -1
ma trận lõi vuông ma trận dư

(-TT; 3M+LM; L-ML; M-TL; - L)

163
6. Bài tập áp dụng

Ma trận thứ nguyên sau biến đổi là

Thứ nguyên Biến
D ρ V F μ
M 1 0 0 2 1
L 0 1 0 1 1
T 0 0 1 2 1
ma trận lõi vuông ma trận dư

Bước 3: Các chuẩn số không thứ nguyên cần tìm mô tả hiện tượng: 5-3=2
Các chuẩn số cần tìm có tử số là các biến bên ma trận dư còn mẫu số là tất các biến bên ma
trận lõi vuông với lũy thừa là các phần tử ma trận dư tương ứng với cột chứa tử số.

164
6. Bài tập áp dụng

165
6. Bài tập áp dụng

Dễ nhận thấy một đại lượng không thứ nguyên cần tìm là  Do D và d
có cùng thứ nguyên [L], nên loại bỏ một trong hai đại lượng ra khỏi danh sách các biến mô
tả hiện tượng. Chọn loại bỏ d, giữa lại D.
Bước 1: Danh sách 5 biến còn lại là: p, , , V, D
Bước 2: Xác định thứ nguyên của các biến: p ;  ;  ; V ; D[L]. Lập
ma trân thứ nguyên như sau
Thứ nguyên Biến
ρ D V Δp μ
M 1 0 0 1 1
L -3 1 1 -1 -1
T 0 0 -1 -2 -1
ma trận lõi vuông ma trận dư

166
6. Bài tập áp dụng

 Số đại lượng không thứ nguyên cần tìm là : 5-3=2

Biến đổi tuyến tính ma trận thứ nguyên sao cho ma trận lõi thành ma trận
đơn vị: -TT; 3M+LL; L-TL;
Thứ nguyên Biến
ρ D V Δp μ
M 1 0 0 1 1
L 0 1 0 0 1
T 0 0 1 2 1
ma trận lõi vuông ma trận dư

p μ
Bước 3: Xác định các đại lượng không thứ nguyên còn lại:
ρ ρ
p μ
Kết luận: Có 3 đại lượng không thứ nguyên cần tìm: ;
ρ ρ
167