ግንቦት 2009 ዓ.ም.

ባህርዳር
 በስመ አብ ወወልድ ወመንፈስ ቅዱስ አሐዱ አምላክ አሜን፡፡

የቤተክርስቲያን ታሪክ

መግቢያ፡-
የቤተክርስቲያን ታሪክ የምንለው ከቤተክርስቲያን አመሠራረት ጀምሮ በየዘመናቱ የተፈጸሙትን ታሪኮች፣ ቤተክርስቲያን
የአሳለፈቻቸውን ፈተናዎችና ተጋድሎዎች እንዲሁም ቤተክርስቲያን ለዓለም የአበረከተችውን አስተጽኦ በጎላ በተረዳ መልኩ
የምንማርበት የትምህርት ዓይነት ወይም ዘርፍ ነው፡፡

የቤተክርስቲያን ታሪክ መማር የቀደሙት አባቶችና እናቶች ቤተክርስቲያን አሁን ከአለችበት ደረጃ እንዴት ሊያደርሷት እንደቻሉና
በየዘመናቱ የገጠሟቸውን ፈተናዎች እንዴት እንደተወጡት በአስረጅነት ከማቅረቡም በላይ የቤተክርስቲያን ታሪክ (አደራ) ተረካቢ
የሆነው ትውልድ የድርሻውን እንዲወጣ ያስችለዋል፡፡

የመወያያ ጥያቄዎች፡-
የቤተክርስቲያን ታሪክ መማር /ማወቅ/ ለምን ያስፈልጋል?
የቤተክርስቲያን ታሪክ ምንጭ የሚባሉ አራቱን ጥቀስ?
ለክርስትና መሥፋፋት መሠረት ምን ምን እንደ ሆኑ ተወያበት

1. የቤተክርስቲያን ታሪክ ምንጮች?

¯KT‹” ¾’u[‹uƒ” ÁK‹uƒ”“ ¾Uƒ•`uƒ” G<’@ታ KT¨p ¾u?} ¡`e+Á” ታ]¡ ST` ÁeðMÒM ÃIU TKƒ ¾u?} ¡`e+Á” ታ]¡
እ¨<’}—’~ ¾T>ታ¨k¨< U”ß eLK¨< ’¨<:: እ’²=IU:-
 ¾wK<Ã Ÿ=Ç” SéQõƒ
 ¾NÇ=e Ÿ=Ç” SéQõƒ
 u¾Ñ>²?¨< ¾T>Å[Ñ< ¾u?} ¡`e+Á” Ñ<v›?Áƒ“ ¨<X’@‰†¨<
 Ø”ታ¨<Á” ¾w^“ êOö‹ pÆdƒ Y°Lƒ
 S”ðd¨<Á” /pÆd” ’ÑY ታ ƒ u¾¨p~ ¾Å’ÑÕ†¨< ¨<d’@‹
 [ÏU °ÉT@ ÁeqÖ\ ÑÇTƒ“ Y`¯†¨<
 ¾Q´u< ›Kvue' ›SÒÑw' vIKA‹ “ ¾SdcK<ƒ G<K< ¾u?}¡`e+Á” ]¡ U”à “†¨<::

2. የቤተክርስቲያን ታሪክ ለምን እንማራለን?

WWE.Educ.Dep.nt/T.T.& A./K.S/Yebet kirstian Tarik

1
 2.1. ትላንት ዛሬና ነገን የሚያገኛኝ ስለሆነ፣
2.2. ቀድሞ የነበረውን የሕዝቡን ማኅበራዊ፣ ኢኮኖሚያዊ፣ ባሕላዊ ኑሮን በማወቅና ልዩነቱንና አንድነቱን ለመረዳት፣
2.3. ቤተክርስቲያን ለማን፣ ለምንና እንዴት እንደተመሠረተች ለመረዳት፣
2.4. ዛሬን በጥበብ ለመኖርና ለነገው ለመዘጋጀት፣
2.5. ሀገር ወዳድና የታሪክ ባለቤት የሆነ ትውልድን ለማትረፍ፤
2.6. የነበሩ ችግሮች ካሉ ለማረምና መልካም ጅምሮችን በተሻለ መልኩ ለመቀጠል፤
2.7. ተተኪው ትውልድ ቀድሞ የነበረውን የአባቶችና የእናቶች መልካም ሥነ ምግባር፣ ባህል፣ ማኅበራዊ ኑሮን እንዲረዳና፣
ተግባራዊም እንዲያደርግ ለማድረግ፤
2.8. ቤተክርስቲያን ያሳለፈችውን የመከራ ጉዞ ለማወቅና ዛሬም እንዳይደገም ጥንቃቄ ለማድረግ፤
2.9. የቤተክርስቲያንን ጥንታዊነትና ማንነትን ለመገንዘብ፤
2.10. ትውልዱ ለችግሮች መፍትሔ ለመፈለግ፣ ጠንክሮ ቤተክርስቲያንን ለማገልገል፣ በፈተና መጽናትን ለማዳበር
ስለሚረዳ ታሪክ መማር ያስፈልጋል፡፡

3. የክርስትና እምነት መስፋፋት ምክንያት

የክርስትና እምነት መስፋፋት ምክንያቶች በርካታ ሲሆኑ ጥቂቶቹ የሚከተሉት ናቸው፡፡
ሀ. በአፍሪካ፣ በአውሮፓና በእስያ፡-
 የተለያዩ መጻሕፍት ሕዝቡ ወደሚሰማው ቋንቋ መተርጎማቸው በተለይ የአዲስ ኪዳን መጻሕፍት በ 236 ዓ.ም.
ከዕብራይስጥ ወደ ግሪክ /ወደ ጽር/
 u¨p~ uaU ¾S”Óeƒ ›e}ÇÅ` Kcv¡Á” SS†ƒ /ÁKØÁo }²ª¨<a Te}T`/
 upÆe â?Øae ewŸƒ ÁS’<ƒ ¡`e+Á•‹ u¾GÑ^†¨< H@Ũ< ¾}T\ƒ” uTe}T^†¨<
 ¾pÆe ä¨<KAe SM እ¡ታ ƒ Sc^Úƒ
 ¾}›U^ƒ SðçU (¾cT°ታ ƒ Vƒ)
 upÆe እ eÖ=ó•e Tu` Ñ>²? }cweu¨< ¾’u\ƒ ¡`e+Á•‹ u¾GÑ\ }uƒ’¨< uTe}T^†¨<
 pÆd” Nª`Áƒ u¾GÑ\ uTe}T^†¨< ’¨<
 የሰማእታት ሞት፤

K. u›=ƒÄåÁ
¡`eƒ“ ¨Å ›=ƒÄåÁ ŸÑv u%EL KSeóóƒ Ñ>²? ›MðËU K²=IU ›e}ªê* ÁÅ[Ñ< pÆd”
 ›=ƒÄåÁ©¨< Í”Å[v
 ›v cLT Ÿd‚ w`H” /pÆe õ_U“Ùe/
 ›w`H“ ›êwN /›=³““ dó“/
 ¾²Ö–< pÆd” u›=ƒÄåÁ }²ª¨<a Te}T`
 u}KÁ¿ pÆd” eU ¾T>ÑÅS< ÑÇTƒ
 ¾pÆdƒ SéQõƒ Ÿ}KÁ¿ s”s‹ ¨Å Ó°´ S}`ÑAU
 ¾S”ðd© ƒUI`ƒ u?„‹ u¾ÑÇT~“ ›Év^~ SssU“ Seóóƒ
 ¾éÉl ›u<’ }¡K HÃT•ƒ S’Xƒ“ ¾1 ÅkS´S<`„‰†¨< ¨”Ñ@M” }Ó}¨< Te}T^†¨< ¡`eƒ“ u›=ƒÄåÁ GÑ^‹”
እ”Ç=eóó ƒMp U¡”Á„‹ J’ªM::

WWE.Educ.Dep.nt/T.T.& A./K.S/Yebet kirstian Tarik

2
 4. የቤተክርስቲያን ባሕርይ

¾u?} ¡`e+Á” vQ`à U” Ñ>²?U ›”É ’¨< ’Ñ` Ó” ÃI vQ`ê ¾T>ÑKîv†¨< ’Øx‹ ›K< ’²=IU:-
G. ›”Ç=ƒ “ƒ
 u›”É u¡`e„e ÅU ¾}ªË‹ eKJ’‹ #¾u?}¡`e+Á” ^e ’¨< `c<U ¡`e„e ’¨<$ ›?ô. 4.4
 u}KÁ¾ x ታ“ T‚]ÁM wƒW^U Y`¯… ›”É eKJ’ ²S“ƒ u=Kª¨Ö< c‹ u=kÁ¾\ Y`¯… ¾TÃK¨Ø uSJ’<'
 ¾}KÁ¿ ¾›ÑMÓKAƒ çÒ ÁL†¨< U°S“”” K›”É Ñ’ƒ S”ÓY} cTÁƒ eKUun'
 ¾TƒŸóðM eKJ’‹ ’¨<::

K. pÉeƒ “ƒ
 uvQ`è< pÆe uJ’ u¡`e„e Vƒ Là eK}SW[}‹
 ¾}kÅc Y^ eKT>W^vƒ
 ኃ Ö=›ƒ“ `Ÿ<cƒ eKTÃðçUvƒ
 ¾pÆd” ›v„‹“ እ“„‹ ÑÉL†¨< eKT>²Ÿ`vƒ /eKT>cwvƒ/
 c‹” ¨Å pÉe“ ¾UƒS^ eKJ’‹ ä¨<U:-
 uS”Ÿ<e“
 uÒw‰
 ¾ ታ[²<ƒ” uTMue
 ¾}^u<ƒ” uTwLƒ
 ¾ ታ SS<ƒ” uTe ታ SU“ uSÖ¾p
 vK¨< çÒ TÑMÑM ¨²} ¾pÉe“ Y^‹ eKT>W\vƒ pÉeƒ ƒvLK‹::

N. Ÿ<L©ƒ /¾G<K<U “ƒ/

›”Ç=… u?} ¡`e+Á” S”ðd©ƒ eKJ’‹ uG<K< x ታ ›K‹ ¾G<K<U “ƒ ä¨<U:-
 Gw ታ U“ ÅH ¾TƒKÃ uSJ“E
 ÔX s”s eKTƒKÃ
 Ÿ}T“ ÑÖ`
 [ÏU“ ›ß`
 kÓ Øl`
 ¨õ^U“ kß” uGÑ` ¨<eØ“ u¨ß GÑ` dƒM uHÃT•ƒ ›”É ¾J’¨<” G<K< Y`¯…”፣ ƒ¨<ò ቷ” KÖuk G<K< u?}
¡`e+Á” ¾^c< “ƒ እ`c<U ¾ እ`dD ’¨<::
›”É ›UL¡ እ”ÅU“U” G<K< u›”Ç=ƒ u?} ¡`e+Á” G<L‹” እ”•^K” እ`dD ¾ እ`c< ›"K< “ƒ“ #S<L~U “ƒ$ ›?ô. ÷.3

5. ቤተክርስቲያን ወደ አንድነት ለመመለስ የተደረገ ጥረት

uu?} ¡`e+Á” ታ]¡ ¨<eØ Ÿ}Ÿc~ƒ ‹Óa‹ ›”Æ SKÁ¾ƒ ’u`:: ÃI””U SKÁ¾ƒ ¨Å ›”É’ƒ KSSKe Ÿõ}— Ø[ƒ }Å`ÕM
እነዚህም፡-
 ¾leؔؔÁ ’ÑY ታ ƒ u?} ¡`e+Á”:-
 uþK+"
 uYM×” iŸ<‰

WWE.Educ.Dep.nt/T.T.& A./K.S/Yebet kirstian Tarik

3
  uÔX us”s ›ƒŸóðMU ¾T>M ›ªÏ uT¨Í†¨<
 u515 ¯.U ¾’ÑW¨< ›“e እ c=Äe Ák[u¨< ¾°`p Ndw
 u እ’ pÆe o`KAe ƒUI`ƒ
 u¨p~ ¾}’c<ƒ” S“ðn”” ›¨<Ó²¨< uSK¾ƒ
 KS“õn’< SMe uSeÖƒ Q´u<” T[ÒÒƒ
 u?} ¡`e+Á” ¾^dD” ›sU SÁ³D
. ¡`e„e ›”É ›"M ›”É vQ`à ’¨< uTKƒ
 ¾›¨<ן=” /¨<LÖ?/ ¾T>K¨<” ¡IŃ }ªQÊ” ›SYØa uSÓKê K=k äädƒ õLwÁ•e T¨<Ѳ<
 ¾Ñ<v›? ’>mÁ Scwcw K›`Äe SMe SeÖƒ“ ›¨<Óµ SK¾ƒ
 ¾Ñ<v›? leؔؔÁ' Ñ<v›? ›?ôf”' K=n¨<”ƒ KS“õn’< um SMe SeÖ†¨<::
 K¨Åò~ eKT>’W<ƒ S“õn” Ñ<Çà SMe ¾T>J’< SéQõƒ T²Ò˃“ ¾SdcK<ƒ “†¨<::

6. የአምስቱ አኃት አብያተክርስቲያናት የታሪክ አንድነትና ልዩነት

የመወያያ ጥያቄ፡-
የአምስቱ አኀት አብያተክርስቲያናት የታሪክ አንድነትና ልዩነት? ለምን አኃት አብያተክርስቲያናት ተባሉ?

›%ƒ ›wÁ} ¡`e+Á“ƒ ¾T>vK<ƒ ulØ` ›Ueƒ c=J’< ’`c<U:-

1. ¾ እ e¡”É]Á *`„Ê¡e }ªQÊ (¾Ówî) u?} ¡`e+Á”
2. ¾›=ƒÄåÁ *`„Ê¡e }ªQÊ u?} ¡`e+Á”
3. ¾f]Á *`„Ê¡e }ªQÊ u?} ¡`e+Á”
4. ¾Q”É *`„Ê¡e }ªQÊ u?} ¡`e+Á”
5. ¾›`S” *`„Ê¡e }ªQÊ u?} ¡`e+Á” “†¨<:: እ’²=I ›ኀ} ›u=Á} ¡`e+Á“ƒ ÁLD†¨< ¾ ታ]¡ ›”É’ƒ“ M¿’ƒ
u`"ታ c=J’< Ÿw²<‡ Øm„‡ ¾T>Ÿ}K<ƒ ÃJ“K<::

}.l ›”É’ƒ M¿’ƒ

1 ›SW^[ታ†¨< - u²S” ›q×Ö`
2 ¾Ze~” Ñ<v›?Áƒ ¨<X’@ SkuL†¨< - uòÅLƒ ›ííõ
3 ¾ÑÇTƒ ›SW^[ታ†¨< - uSéQõƒ ›}[ÕÔU ²Ãu?
4 ueMU“ ¨^]‹ uÅ[cv†¨< eŃ - ¡`eƒ“” ŸSkuL†¨< uòƒ ¾’u\uƒ” G<’@ታ /*]ƒ”
5 u›w’ƒ /S”ðd© ƒ/u?„‹ S•` uSkuM“ vKSkuM

7. የአለም አብያተክርስቲያን አባል አንድነት ጉባኤ አመሠራረት ዓላማ

የመወያያ ጥያቄ፡-
የአለም አብያተክርስቲያን አባል መሆኗ

WWE.Educ.Dep.nt/T.T.& A./K.S/Yebet kirstian Tarik

4
u÷—¨< S„ ¡õK ²S” SËS]Á Là ›u=Á} ¡`e+Á“ƒ G<K< uw[ƒ uSY^ƒ ¨”Ñ@M” u¯KU ”Ç=ÁÅ`c< KT>c=Ä“©Á”
”penc? SW[~ ¾}×K¨< ¾¯KU ›u=Á} ¡`e+Á“ƒ Ñ<v›? u}Ö“Ÿ[ SMŸ< ¾}SW[}¨< u1948 ¯.U ›Ue`ÅU ¨<eØ
’¨<:: Ê/` y=c?` ƒOõƒ ¾Ñ<v›?¨< ª“ çNò J• c=jU uÑ<v›?¨< Ÿ147 ›u=Á} ¡`e+Á“ƒ ¾}LŸ< 351 SM°¡}™‹ }ј}ªM::
u²=I Ñ<v›? Ÿ}Ñ–< ›u=Á} ¡`e+Á“ƒ S"ŸMU ¾ýa‚e”ƒ' ¾e¡”É]Á' ¾Ó]¡ *`„Ê¡e' ¾›aÑ@ "„K=¡' ¾›=ƒÄåÁ
*`„Ê¡e' ¾Q”É *`„Ê¡e' ¨²} ÃÑ–<v†ªM::
›ÖnLà Ñ<v›?¨<U u¾cvƒ ¯S~ ¾T>Å[Ó J• ª“ ê/u?~U Î’@{ ”Ç=J” uSËS]Á¨< Ñ<v›? }¨e“EM:: ¾Ñ<v›?¨<U
¯LT‹:-

 ¾HÃT•ƒ Ù`’ƒ ”ÇÕ`

 ¾}ðÖ\ SKÁ¾„‹ "K< ”ÇÃeóó
 ¨ÅòƒU ‹Óa‹ ”ÇÃðÖ\
 ¾}†Ñ\ "K< u›”É’ƒ KS`ǃ
 ›”É’ƒ” KSõÖ`
 ¾}hK“ Ø\ MUÉ "L†¨< KSKª¨Ø
 ¾G<K<U HÃT•ƒ }ŸÄ‹ ¨”ÉTT‹’ƒ” KTÖ”Ÿ`
 HÃT•ƒ” ŸYÒ© ØpU ›”í` ”ÇÃÖkS<uƒ KTÉ[Ó
 Q´u< uTu^© ’<a“ uSdcK<ƒ S}ÒÑ´ ”Ç=‹M
 ŸHÃT•© Y`¯ƒ ¨<Ü ¾J’¨<” }Óv` ¾T>ðîS<ƒ” c‹ KTe}"ŸM ”Ç=‰M ’¨<::

. የዓ KU አብያ ክርስቲያናት አንድነት ጉባኤ

ÃI ¾›”É’ƒ Ñ<v›? ØpS< u×U ¾Lk ’¨< Ÿ’²=IU

WWE.Educ.Dep.nt/T.T.& A./K.S/Yebet kirstian Tarik

5
  ¾Q´u<” cLU KTeÖup  ¾›[Ò¨<Á SÙ`Á
 ’í’~”“ Ÿ<M’~” KTeÖup  ¾ÉŸ<T” S`Í
 ƒUI`ƒ u?„‹” /›ìÅ Q퓃”  JeúKA‹
 S<´¾V‹” TW^ƒ
 u^e ¨ÇÉ’ƒ ¾T>ðÖ\ƒ” SKÁ¾„‹” Sk’e wKAU TØóƒ
 Ø”ታ¨<Á”“ u~]´U SeIw’ƒ ¾T>ÁÑKÓK<ƒ” ÑÇTƒ ›eðLÑ>¨<” እ`Ç TÉ[Ó “†¨<::

. ¾›=ƒÄåÁ u?} ¡`e+Á” ]¡ U”’ƒ

¾u?} ¡`e+Á” ታ]¡ ¾¡`eƒ“ ታ]¡ ’¨<:: ä¨<U:-
 u?} ¡`e+Á” kÉV ÁdKð‰†¨<” ታ”penc?
 ›G<” ÁK‹uƒ” Å[Í ¾U“¨<puƒ
 K›G<” ²S” ƒ¨<MÉ ¾YM×’@ U”ß’ƒ
 ¾pÆd” ]¡“ }ÒÉKA›†¨< ¾T>²Ÿ`vƒ
 c¨< Ÿð×]¨< Ò` ¾T>Ñ“˜uƒ S”ÑÉ
 SM"U ²?Ò” KTõ^ƒ ¾T>‰Mvƒ
 S”ðd©“ ÖnT> vIKA‹ ¾T>Ñ–<uƒ
 Tu^©“ ›=¢•T>Á© ¾I´u< ’<a uÓMî ¾U”T`uƒ
 ŸkÅS< ›v„‹“ “„‹ ¾MЉ†¨<” ›e}ÇÅÓ Y`¯ƒ ¾U”T`uƒ
 KGÑ` °Éу KHÃT•ƒ ꓃ ¾T>ÁÑKÓK< p`f‹ ÁK<uƒ
 Ø”¨<Á” ÑÇTƒ ¾T>Ñ–<uƒ“ ]"†¨<” ¾U“¨<pv†¨< “ƒ
 ÁKð¨<” ƒ¨<MÉ T”’ƒ u}Úvß ¾U”[Çuƒ [ÏU ¾J’ ¾HÃT•ƒ Ñ<µ TK‹” ’¨<::

. ›=ƒÄåÁ “ U’… Ÿ¡`eƒ“ uòƒ

¾S¨ÁÁ ØÁo­‹:-
1. ¡`eƒ“ ¨Å ›=ƒÄåÁ ŸSÓv~ uòƒ ¾Q´x ¾›UM¢ƒ Y`¯ƒ U” ÃSeM ’u`; uU”e ÃÑKíM;
2. ›=ƒÄåÁ ¾T>K¨< eU ŸScÖ~ uòƒ GÑ^‹” U” }wL ƒÖ^ ’u`;
3. ”ÓY} dv ›=ƒÄåÁ© SJ“E” ŸT>Á[ÒÓÖ< S[Í­‹ ¾}¨c’<ƒ” Økc<;
4. ”ÓY} dv K›=ƒÄåÁ Áu[Ÿ}‹¨< ›e}ªê* U”É” ’¨<;

›=ƒÄåÁ GÑ^‹”” ŸK?KA‹ GÑa‹ M¿ ¾T>ÁÅ`Òƒ ŸØ”ƒ ËUa HÃT•ƒ” Y`¯ƒ”“ ƒ¨<òƒ” Ö”pn ¾Á²‹ w†— GÑ`
SJ“E ’¨<:: ÃIU U’…:-
G. uQÑ Mu<“ ²S”
›=ƒÄåÁ ÁKHÃT•ƒ ¾•[‹uƒ Ñ>²? ¾KU ÃIU èp ²”É :-
 S<c? uHÃT•ƒ ¾UƒSeK¨< ›=ƒÄåÁ©…” ›Ów…M

WWE.Educ.Dep.nt/T.T.& A./K.S/Yebet kirstian Tarik

6
  ¾Ó”Ç ›kvuM Y`¯ƒ“ ¾SdcK<ƒ uIÑ Mu<“ ¾}Ÿ“¨’< c=J’< ³_ u›=ƒÄåÁ GÑ^‹”
Ã}Ñu^K<::
K. uQÑ *]ƒ ²S”
uQÑ *]ƒ ²S” ›=ƒÄåÁ ¾uK<à Ÿ=Ç”” U’ƒ“ Y`¯ƒ u›Óvu< ¾Á²‹ GÑ` “ƒ ÃI¨<U ¾T>ÑKì¨<
 ¾”ÓYƒ dv ›=¾\dK?U” SÔw–ƒ
 ¾S´S<` SX]Á‹
 uÑ“  ¾"I“ƒ Mwc }¡I•
 ê“êM  ¾Åe“ ¾%²” Y`¯„‹
 Ÿua  ¾W`Ó Y`¯„‹
 ªi”ƒ  ¾u¯Lƒ ›Ÿvu` Y`¯„‹

WWE.Educ.Dep.nt/T.T.& A./K.S/Yebet kirstian Tarik

7
uwK<à Ÿ=Ç” /uQÑ *]ƒ ¾’u\“ ³_ u›=ƒÄåÁ GÑ^‹” Q´u< u?} ¡`e+Á” ¾UƒÖkUv†¨< “†¨<:: ’²=I ¾›=ƒÄåÁ” T”’ƒ
ÃÑMéK<::

. ¾³_ª ›=ƒÄåÁ uØ”~ ²S” ›Ö^`

›=ƒÄåÁ ÃI” eÁT@ ŸTÓ–… uòƒ u}KÁ¿ SÖ]Á ƒ¨p ’u`
 ¾Ówé¨<Á” ›Ö^`
 ã”Ø /ù”ƒ/
 „.’@„` /¾›UL¡ GÑ` TKƒ ’¨</
 ¾Ÿ<i UÉ` uTKƒ ÃÖbƒ ’u`
 ¾Ó]"¨<Á” ›Ö^`
uÓ]"©Á” ›Ö^` ›=ƒÄåÁ ¾T>K¨< nM ¨ÃU eÁT@ ¾G<Kƒ Ó]Ÿ— nLƒ ØU[ƒ ”ÅJ’ ÓÑ^K<:: ä¨<U
 #›Ã„$ ÖÃU TKƒ ’¨<
 #*åe$ òƒ TKƒ c=J” #ÖÃU òƒ$ TKƒ ’¨<
 Ó]"¨<Á” ðLeö‹U ¾›=ƒÄåÁ Q´x‹ u¨<u†¨< ¾}Å’l' uÖvà ßU„‹
 ƒQƒ“” ¾}VK< “†¨< ÃI”” ¾}“Ñ[¨< JT@` ¾}v¨< Ó]"© ðLeó ’¨<
 K?L—¨< çNò H@aÆ„e ÅÓV
 ›=ƒÄåÁ¨<Á” ŸK?KA‹ c‹ G<K<
. u¨<uƒ
. ulSƒ ¾T>uMÖ< ÁL” “†¨< wLDM
 u®[x‹ ›Ö^` #Nuh$ wK¨< c=Ö\ ƒ`Ñ<S<U ÉwMp TKƒ ”ÅJ’ Ã’Ñ^M::
 uK?L SMŸ< ›=ƒÄåÁ GÑ^‹” ƒÖ^uƒ ¾’u[¨< eV‹
. ›u=c=’>Á . ¾dv UÉ`
. wN?[ ›Ó¯²=Á” }wL ƒÖ^ ’u`
ÃG<” ”Í= ÃIˆ ¾³_ª ›=ƒÄåÁ SJ“E ÓMê ’¨<::

. ”ÓY} dv ›=ƒÄåÁ©ƒ ¨Ãe ®[v©ƒ /¾S“©ƒ/;

 ”ÓY} dv ›=ƒÄåÁ©ƒ SJ“E u=¨pU #”ÓY} dv$ ¾}vK‹uƒ U¡”Áƒ ›K:: ÃI¨<U:-
 ›=ƒÄåÁ ¾dv UÉ` }wL ƒÖ^ eK’u`
 ›=ƒÄåÁ¨<Á” udv s”s ÃÖkS< eK’u`
 ¾›=ƒÄåÁ Ó³ƒ u¨p~ ¾S””“ dv” ÁÖnMM eK’u` ’¨<::
 ¾”ÓY} dv ›=ƒÄåÁ©ƒ SJ”E ¾T>Á[ÒÓÖ< S[Í‹
 ¾cKAV”” Øuw ›Ã Ó²=›wN?`” TSeÑ“E u¨p~ Ÿ›=ƒÄåÁ ¨<ß ÁK<ƒ GÑa‹ ×±ƒ” ÁSMŸ< eK’u`
 ”ÓY+~ K”Ñ<Y cKAV” Áu[Ÿ}‰†¨< eÙ‹ Ÿ›=ƒÄåÁ ¾}Ñ–< SJ“†¨<
 }”Ÿ^ ²›=ƒÄåÁ ¾T>vM ¾i~ ¯Ã’ƒ
 ¾Ÿu[ ”l
 ¾c”ÅM ”Úƒ
  ¨`p“ ¾SdcK<ƒ “†¨<
 ¾cKAV”” Øuw Ÿ›=ƒÄåÁ©¨< ’ÒÈ }U]” SeT… #eK’Ñ`I“ eKØuwI uGÑ_ ¾cTG<ƒ ´“ ¨<’ƒ ’¨<$ —. 0.
 Ÿ”ÓY+~ Ò` ¾T>Ñ“–< u`" ƒ¨<ò© Ø“„‹ SÑ–†¨<
 ¾”ÓYƒ dv Snw`
 SÖu=Á єǪ
 ¾”Óe+~ u?} S”ÓYƒ“ u¨<eÖ< ÁK< SÑMÑÁ‹ ŸÉ”Òà ¾}k[ì< ¾c?ƒ Ÿ›”у uLà ¾J’ UeM SÑ–ƒ
 ŸÉ”Òà Là ¾}k[ì< ¾c?ƒ ›”ud UeM SÑ–ƒ ”ÓYƒ dv ›=ƒÄåÁ©ƒ SJ“E” ÃÑMéK<::
 ”ÓY} ›²?w ›[v©ƒ ¨ÃU ¾S“©ƒ “ƒ wK¨< ¾T>Ák`u<ƒ ¾S[Í U”à‹
 ul[G” ¾cð[¨< ¾ðÖ^ ]¡
 ”ÓY} ›²?w “ I´x uSËS]Á uìNà ÁSMŸ< ”Å’u` SÑKì<
 ”Ñ<Y cKAV” ÅwÇu? ”ÅéðLƒ“ u›LI ”ÇU” SÑKì<
 uÏ ¾}éð ¨ÃU ÁM}S êOõ /Mensucipt/ Là ¾Wð[¨< êOõ
 u›¨<aû¨<Á” }Õ¼‹ ”ÓY} dv uÑ<w˜… u›[x‹ vIM ”ÅT>}S<
 eTE vK=¡e /Balkis/ SvLD“ ¾dG` Gu=M /Shor Hobil/ MÏ SJ“E SÖkc<
 ¾“… eU ›=ƒÄåÁ©… M°Mƒ ›="Á ›²?w /Ekeya Azeb/ }wL SÖ^…
U”U ”"D ¾”ÓY… ]¡ ul[G” Là ”Åcð[ u=’Ñ`U ]"D uƒ¡¡M }k’vwa Ÿk[u¨< ¡w[ ’ÑYƒ Ò` c=’íì` ul[G”
¾k[u¨< ÁM}TEL' ÁM}w^^“ U¡”Á© ”ÇMJ’ SÑKî (ue`Ó¨< GwK YLc? ¾}éð¨< SêNõ Ñê ø8 Là ÁK¨<” êOõ
ÃSMŸ~)
u09ÿú2 .›?.› u›?M+.Î.u=.òM (Lt.J.B.Phil.) “ uK?KA‹ ›Ñ` Ôw˜‹“ ›Ø’>‹ u}Å[Ѩ< U`U`“ Ø“ƒ ”ÓY} dv
›[v©ƒ KSJ“E U”U ¯Ã’ƒ T[ÒÑÝ ›KSÑ–ƒ u²=G< SêNõ Là }ÑMéDM::
u›[w GÑ` u}Å[Ѩ< ¾Ÿ`c UÉ` lóa“ U`U` ¾}Ñ–< ¾SÑuÁÁ õ^”¢‹ eK ”ÓY} dv ›[v©’ƒ /¾S“©’ƒ/ “ eTE
vK=¡e }wKA SÖ^~ Ò` U”U ¯Ã’ƒ Ó”–<’ƒ ”ÅK?K¨< u›Ø–>‹ S[ÒÑÖ< (ue`Ó¨< GwK YLc? uéñƒ SéQõ Là Ñî ù “
ù1 ÁK¨<” êOõ ÃSMŸ~)
¾. ¾”ÓY} dv ¨Å cKAV” ÁÅ[Ñ‹¨< Ñ<µ Áu[Ÿ}‹¨< ›e}ªê*
 G<K~ GÑa‹ Ó”–<’ƒ /¾e^›?M“ ›=ƒÄåÁ/
  ¾vIM  ¾wK<Ã Ÿ=Ç” SéQõƒ vKu?ƒ SJ”
 ¾HÃT•ƒ  ¾xƒ êÄ” S”u` ›=ƒÄåÁ SJ”
 ¾ƒ¨<òƒ  Y`¯} *]ƒ
 ¾s”s” ¾uKÖ SÖ”Ÿ`  ¾TQK?ƒ Y`¯ƒ
 ¾"I“ƒ ›ÑMÓKAƒ ¾u¯Lƒ ›Ÿvu` Y`¯ƒ S}Óu`
 ¾K?ª¨<Á’< ¨Å ›=ƒÄåÁ SÓvƒ
 ¾p`e GÑ` ”ɃJ”
 ¾kÇT© U’>M¡ S¨KÉ
 uHÃT•ƒ Y`¯ƒ Ÿe^›?M kØL G<K}— SJ” ¾SdcK<ƒ” ›e}ªê* ›Ó˜K‹::
 x} êÄ”
x} êÄ” ¨Å ›=ƒÄåÁ KSU׃ ƒMl U¡”Áƒ ¾”ÓY} dv ¨Å cKAV” SÕ´ ’¨< ÃIU uMÍD kÇT©
U’>M¡ ›T"Ã’ƒ ›=ƒÄåÁ ÑwK‹ u²=IU Ñ>²?U
. K?ª¨<Á” "I“ƒ
. ¾Y`¯ƒ SéQõƒ K?KA‹U ›w[¨< SØ}ªM::
x} êÄ”U ³_ u›¡c<U ƒÑ—K‹::
. ¾wK<à Ÿ=Ç” U’ƒ u›=ƒÄåÁ eKS•\ Te[Í‹
›=ƒÄåÁ ¾wK<à Ÿ=Ç” Y`¯} U’ƒ” ó eŸ NÇ=e Ÿ=Ç” É[e ¾q¾‹ w†— GÑ` “ƒ:: K²=I ¨<’
Te[Í‹U ¾T>Ÿ}K<ƒ “†¨<:: ’c<U:-
 ¾xƒ ›Ÿvu` Y`¯ƒ  ¾S´S<` SX]Á‹
 ¾TQK?ƒ Y’ - Y`¯ƒ  ¾x} êÄ” u›=ƒÄåÁ S•`
 Ó´[ƒ
 kÇT>ƒ c”uƒ” T¡u`
 ”ÓÇ” SkuM
 ¾T>uK<“ ¾TÃuK< ”edƒ” SK¾ƒ ²Ç. 04.3
 Seª°} *]ƒ u›=ƒÄåÁ ¾T>cªv†¨< ÑÇTƒ S•`
 S`Ù KT`ÁU  w`w` T`ÁU
 ›¡c<U êÄ”  ד m`qe
 }Évu T`ÁU  ›=¾L T>"›?M
 Ÿ°w^ÃeØ ukØ ¾}¨[c< nLƒ S•^†¨< (›T’<›?M) ¾SdcK<ƒ “†¨<::
Tdcu=Á:- Seª°} *]ƒ u›=ƒÄåÁ ¾T>cªv†¨<” ÑÇTƒ ue°M ¨ÃU uö„Ó^õ ›eÅÓð¨< Áp`u<::

. u›=ƒÄåÁ K¡`eƒ“ HÃT•ƒ S¨p“ Seóóƒ ›e}ªê* ÁÅ[Ñ< pÆd”

G. ›=ƒÄåÁ©¨< Í”Å[v
 u  ¯.U ¡`eƒ“” ¨Å ›=ƒÄåÁ uTU׃
  ¡`eƒ“” uTeóóƒ
 #
Í”Å[v¨< K¨Ñ•‡ Nª`Á J’$ (›¨dwÄe ²mX`Á) ÃSMŸ~
K. pÆe õ_U“Ùe /›u<’ ŸX‚ w`H”/
 ååe“” KSËS]Á Ñ>²? ÁS×  ¾¨”Ñ@M ›ÑMÓKAƒ” Teóóƒ
 ¾¡`eƒ“” Y`¯ƒ Áeóó  Ç=Áq“ƒ“ "I“ƒ” uSjU
 ¾”eN ›vƒ Y`¯ƒ  pÆdƒ SéQõƒ” S}`ÑAU
 ¾êª Tu^ƒ” Teóóƒ  Ÿc<`eƒ Ÿ°w^ÃeØ ŸÓ]¡ ¨Å Ó°´
 ¾dv¨<Á”” ¾òÅM ›kTSØ ŸÓ^ ¨Å k˜ ¾Séõ“ ¾T”uw ²È” ðØbM
 ¾¡`eƒ“” HÃT•ƒ wN?^© ”Ç=J” TÉ[Ó
 ›u=Á} ¡`e+Á“ƒ” Td’î
N. ²Ö–< pÆd”
 ²Ö–< pÆd” ¨Å ›=ƒÄåÁ ¾SÖ<ƒ u5— S„ ¡õK ²S” SËS]Á ’¨< ’c<U
 ewŸ} ¨”Ñ@M” Teóóƒ
 ÑÇTƒ” uSÑÅU /uSSY[ƒ
 Y`¯} U”Ÿ<e“” ›eóõ}ªM
 u`" SéQõƒ” ¨Å Ó°´ }`Ñ<SªM
 S”ðd© ƒ/u?„‹” ›eóõ}ªM
 Åk S³S<`ƒ” ›õ`}ªM::
S. pÆe Á_É
pÆe Á_É u ¯.U u›¡c<U }¨KÅ Ku?} ¡`e+Á“‹”U ƒMp ›e}ªê* ›u`¡…M::
 uZeƒ ¾²?T ¯Ã’ƒ ¾}ŸðK
 Ó°´  °´M  ›^^Ã
 ¾²?T UM¡„‹
 Éóƒ' H>Ń' p“ƒ' òƒ' l`Ø' `¡`¡' ß[ƒ' Å[ƒ' ›”w`“ É`e ¾}vK< ®Y` UM¡„‹”
 ›Ueƒ ¾²?T SéQõ
 ÉÕ  SªY°ƒ
 ëS ÉÕ  U°^õ “†¨<
 ´T_
’²=I Ku?} ¡`e+Á” ›ÑMÓKAƒ Ÿõ}—¨<” x ÃóK<:: u›=ƒÄåÁU w‰U ¾T>Ñ–< p`f‹ “†¨<::

W. ®í@ Ñ/SekM
®í@ Ñ/SekM ›=ƒÄåÁ” ¾T>Áe}ÇÉ` S”ðd© S] ’¨<:: u`" S”ðd¨<Á” }Óv^ƒ” ›Ÿ“¨<“EM::
 ÑÇTƒ”“ ›Év^ƒ” ›d”éDM
 ¾u?} ¡`e+Á” ¾¨<ß Ó”–<’ƒ” ›dÉÕM
  KÑÇTƒ“ ›Év^ƒ ¾S}ÇÅ]Á `eƒ” cØ…M
 ¾›=ƒÄåÁ u?} ¡`e+Á” u›=¾\XK?U pÆdƒ S"“ƒ” ”Éј ›e‹LDM
 ŸpÆe Á_É Ò` ¾}kìM êÑ@” ¾JX°“”“ ¾u¯Lƒ” ›Ÿvu` Y`¯ƒ W`…M

[. ›v ›=¾c<e V¯
 ¾NÃp ›eÖ=ó•e” ÑÇU uSSY[ƒ
 S”ðd© ƒ/u?„‹” uTssU
 ¾ƒUI`ƒ ›c×Ø ²È” uTÅ^˃
 K?KA‹ ÑÇTƒ” uTeóóƒ
 Åk S³S<`ƒ” K¨”Ñ@M ›ÑMÓKAƒ uTcT^ƒ Ÿ’c<U:-
. ›u<’ }¡KÃT•ƒ
. ›v uçKA} T>"›?M
. ›v W[k w`H” ÃÑ–<uM::
KGÑ^‹” K›=ƒÄåÁ uY`¯} ƒUI`ƒ KY’ êOõ SW[ƒ ØKªM::
. ¾¨<ß ¨[^ u›=ƒÄåÁ u?} ¡`e+Á” Là ÁÅ[c¨< Øóƒ

¾S¨ÁÁ ØÁo­‹:-
1. ¾¨<ß ¨^]­‹ u›=ƒÄåÁ ¾¡`eƒ“ U’ƒ }ŸÄ‹ Là ¾›dÅ\ƒ }ꝕ U”É” ’¨<; ÁeŸ}K<ƒ þK+"©' Tu^©“ ›=
¢•T>Á© k¨<f‹ U”É” “†¨<;
2. ¾eMU“ U’ƒ ¨Å ›=ƒÄåÁ SÓvƒ“ u¡`eƒ“ U’ƒ }ŸÄ‹ Là ¾›dÅ[¨< }ꝕ U”É” ’¨<;
3. u?} ¡`e+Á” /Tu[ pÆd”/ ueMU“ U’ƒ Seóóƒ“ Ønƒ KSŸLŸM U” SÅ[Ó Ã•`uM;

 u›=ƒÄåÁ u?} ¡`e+Á” ÁK< ]"© pÆdƒ Y°Lƒ” TnÖM

 ¾w^“ SéQõƒ” TnÖM“ S´[õ
 u¨`p ¾}W\ Ÿua‹” S´[õ
 LLp ÑÇTƒ” TnÖM
 u´sL  uÅw` K=v•e
 u›¡c<U
 uÑA”Å` S’¢dƒ“ "I“ƒ u¨[^¨< Q膨< ›M÷M::
 KGÑ^‹” K~]´U SeIw’ƒ ¾T>ÁÑKÓK< p`f‹ Sð^[e“ S²[õ
 ¾›¡c<U N¨<Mƒ /›G<” ¾}SKc¨</
 ¾HÃT•ƒ S]‹ u¨[^¨< SÑÅM
. ›u<’ â?Øae
. ›u<’ T>"›?M /²ÑA_/
  u}KÃ u”ÓK=´“ Ë`S” 1500 uLÃ ¾w^“ SéQõƒ S²[õ
 ¾›ƒÄåÁ” Q´w uHÃT•ƒ U¡”Áƒ
. uÑAX . uHÃT•ƒ
. us”s . uØpTØpU SŸóðM
 u?} ¡`e+Á”” ŸS”ÓYƒ Ò` TÒÚƒ
 ¨×~” ƒ¨<MÉ ¾GÑ\” vIM“ Y`¯ƒ ”Ç=}¨<“ uU°^v¨<Á” ói” ”Ç=ªØ SÑóóƒ
 Q´u< Ÿ"I“ƒ ›v„‹ Ò` ÁK¨<” ¾Öuk Ó”–<’ƒ TLLƒ
 ]"© ÑÇTƒ” ”Ç=Öñ Y¨<` Åv‹” T"H@É
 S”ðd© ¾›w’ƒ ƒ/u„‹” TÇŸU
 ¾HÃT•ƒ S]‹ ›v„‹” `e u`d†¨< TÒÚƒ
 þK+"©' Tu^©“ ›=¢•T>Á© k¨<f‹” uSõÖ` Q´u<” SŸõðM“ u¡õ}~ uSÓvƒ ¾u?} ¡`e+Á”” Y`¯ƒ
TnKM
 Y`¯} TQK?~” SK¨Ø
 ¨×~ ›=ƒÄåÁ© ²?Ó’~” ”Ç=ÖL TÉ[Ó
 Y`¯} Òw‰” /}¡K=M”/ TØóƒ
 ]"© p`d p`f‹” ¨Å ¨<ß TÕÕ´ }kÅT> }Óv^†¨< ’¨<::

. ¾eMU“ U’ƒ Seóóƒ u›=ƒÄåÁ u?} ¡`e+Á” Là ÁÅ[Ѩ< }î°•

eMU“ ucv}—¨< S„ ¡/²S” uSËS]Á SNSÉ u}vK c¨< }SY`„›M ÃIU ¾eMU“ U’ƒ Seóóƒ u›=ƒÄåÁ u?}
¡`e+Á” LÃ ƒMp }î°• ›dÉbM ’²=IU:-
 u¾S” ÁK< ›u=Á} ¡`e+Á“ƒ ueMU“ ¨[^ SnÖM
 ¾kà vQ` Åc?„‹ ueMU“ SÁ³†¨< K›¡c<U u?} S”ÓYƒ S¨<Åp U¡”Áƒ SJ”
 uÄÇ=ƒ ¨[^ Ÿõ}— ›e}ªî* TÉ[Ó
 ¾ÏNÉ Ù`’ƒ T¨Ï
. ÑÇTƒ”
. ›Év^ƒ” TnÖM /uÏT“ ›=K=vx`/
. "I“ƒ” SÓÅM
. US“”” SÓÅM TdÅÉ /u›`c= /¢ðK?/
 ›=ƒÄåÁ ŸÓwî äädƒ” uUeS× Ñ>²? Ÿõ}— Sc“¡M SJ”
 u16— S„ ¡/²S” SËS]Á uÓ^˜ ›QSÉ ¾}ðçS¨< ¨[^
o w²< w`p p`f‹” TnÖM
o ¾"I“ƒ” ¾VÁ Å[Í ”Ç=k”e TÉ[Ó
o ¾u?}¡`e+Á”” Y`¯ƒ TÅw²´
. ¾Òw‰ . ¾›SÒÑw
 . Tu^© ’<a” ”Ç=Öó SÑóóƒ . ÔW˜’ƒ” Teóóƒ
 ¾›=ƒÄåÁ u?} ¡`e+Á” ”ɃÖó“ eMU“ ”Ç=eóó TÉ[Ó K²=IU:-
 SeŸ=Ê‹” u¾cð\ Tc^ƒ
 ¾eMU“ U’ƒ }ŸÄ‹ vKYMדƒ KS<eK=V‹ TÉLƒ
 KSeŸ=Ê‹ x SeÖƒ
 S<eK=V‹ u?} ¡`e+Á” Là ‹Ó` c=ðØ\ QÒ© `UÍ ÁKS¨<cÉ
 ¾u?} ¡`e+Á” ¾MTƒ x‹” ”ÇÃðkÉ ¨<eש ”póƒ SJ”
u²=IU U¡”Áƒ uu?} ¡`e+Á” Là Ÿõ}— ¨<ÉSƒ Å`fvM::
 ¾GÑ` Éу
 ¾~]´U SeIw’ƒ
 uØ“ƒ“ U`U` /KŸõ}— ƒ/}sTƒ/
 ¾›=ƒÄåÁ” ¾”ÓÇ ›kvuM vILD”
 uQ´u< ¨<eØ ¾’u[ õp` ›”É’ƒ
. S‰‰M
. S[ÇŃ”
 KMTƒ u›”É’ƒ S’XXƒ” Ÿ›=ƒÄåÁ Q´w Mw ¨<eØ }g`ibM::
 u?} ¡`e+Á”U u}Kà u›G<’< Ñ>²? Ÿ16—¨< S„ ¡õK ²S” ÁL’c ›ÅÒ ÑØTEM
ŸLà ¾}²[²\ƒ ¾u?}¡`e+Á” Gwƒ G<K< ÓTg< Öõ…M ¾k[¨<U ¾Øóƒ ª²?T Là ’¨<::
. ¾›=ƒÄåÁ u?} ¡`e+Á” ]¡ ¯uà ‹Ó`‹“ SõƒN?‰†¨<

¾S¨ÁÁ ØÁo­‹:-
1. ¾›=ƒÄåÁ u?} ¡`e+Á” KTu^©' K›=¢•T>Á©“ KS”ðd© °Éу ShhM ¾›Å[Ñ‹¨<“ ÁÅ[Ñ‹ ¾›K¨< ›e}ªê*
U”É” ’¨<;
2. ¾›=ƒÄåÁ u?} ¡`e+Á” ®uà ‹Óa‹ ¾U”L†¨< ¾ƒ™‡” ’¨<; ¾}Ökc<ƒ” ‹Óa‹ KSõƒ Ÿ— U” ÃÖunM;

 ¾]¡ S[Í‹
 ¨<p` ¾ªh ›u=Á} ¡`e+Á•‹  Ø”¨<Á” Y°KA‹
 Á_Ç© ²?T  S”ðd¨<Á” Y°KA‹
 ¾²?T SX]Á‹  S”ðd¨<Á” u¯Lƒ“ ›Ÿvu^†¨<
 ¾›w’ƒ ƒUI`ƒ u?„‹  Ø”¨<Á” ÑÇTƒ“ ›Év^ƒ
 ¾²S” ›q×Ö`  ¾w^“ SéQõƒ K?KA‹U “†¨<
 òÅLƒ
¾u?}¡`e+Á” ]¡ u¯KT‹” ƒMl” x ¾Á² ]¡ ’¨<:: ÃG<” ”Í= ]¡” Kƒ¨<MÉ KTe}LKõ /KTe[Ÿw ¾TÁe‹K<
u`”‹Óa‹ ›K<::
G. ‹Óa‹
’²=I ‹Óa‹ uG<Kƒ ßðLK<
 }ðØb© ‹Óa‹
 ÑA`õ  ¾°ÉT@ w³ƒ
 ¾S_ƒ S”g^}ƒ  S<kƒ“ p´p²?
 c¨< c^i ‹Óa‹
 ²[ó  ¾›ÁÁ´ ‹Ó`
 ¾dƒ nÖKA  °n u?ƒ ÁKS•` /ÁKSW^ƒ/
 ƒŸ<[ƒ ÁKSeÖƒ  ¾vKVÁ Ø[ƒ
 ¾Ó”³u? Ø[ƒ  ¾›ê^[ u?} ¡`e+Á” pc×
K. SõƒN?‹
 I´u< eK]"© S[Í Ó”³u? ”Ç=•[¨< TÉ[Ó
 Te}T`  Te}vu`
 eK]Ÿ< ¨×~” uÓMî Td¨p
 u¾x¨< ¾]¡ S`Í T°ŸM TssU
 vKVÁ” TcMÖ”  QÒ© Øun” TÖ“Ÿ`
 ¾]¡ S[Í °n u?ƒ TW^ƒ
 "I“ƒ eK]"†¨< ”Ç=Á¨<l YMÖ“ SeÖƒ
 ¾›w’ƒ ƒUI`ƒ u?„‹” TÖ“Ÿ`
 K}T]‹U eK]"†¨< eKT>T\ƒ G<K< Ó”³u? TeÚuØ
 ¾}²[ñƒ” TeSKe
 ¾}ku[¨<” uØ“ƒ qõa T¨<׃
 °Édƒ KT>ÁeðMÒ†¨< uØ“ƒ uvKS<Á ¾Ñ² Édƒ TÉ[Ó
 ¾c”uƒ ƒ/u?„‹” ¨×„‹ Te}vu`
 ewŸ} ¨”Ñ@M” Teóóƒ
 S”Óeƒ ›eðLÑ>¨<” ƒŸ<[ƒ °”Ç=cØ TÉ[Ó
 Q´u<” u°ÉT@ ŸóõKA Te}T`
- iTÓK?‹”
- ¨×„‹”
- Q铃” uT>S‰†¨< SM¡ eK]"†¨< Td¨p
 KØ“ƒ“ U`U` uT>S‹ UMŸ< TekSØ ÁeðMÒM::
. ¾›=ƒÄåÁ u?} ¡`e+Á” ›e}ªê*
G. KGÑ` ›”É’ƒ' ’í’ƒ“ ¡w`
  HÃT•…” KHÃT•ƒ ¨^]‹ ÁKSMkp
 ¾GÑ` ¨^]‹” ÉM TÉ[Ó Ñ<MI É`hª” uS¨×ƒ
. ~`¡ . ›=×K=Á”
. u›Éª Ù`’ƒ Ñ>²? Q´u<” uçKAƒ uTu[ƒ
. xƒ” ó uScKõ
. K]"D . KvILD
. KGÑ` ›”É’ƒ Ÿõ}— ›e}ªî* ›u`¡K‹
K. K›e}ÇÅ`' KQÓ“ K¨<ß Ó”–<’ƒ
 K›e}ÇÅ`
. ’ÑY~” Y’ UÓv`” uTe}T`
. K]"†¨<“
. KQ´w ›”É’ƒ ”Ç=}Ñ< TÉ[Ó Ÿ’²=IU
. ÃU`G’ ¡`e„e . LK=uL
. ’›Ÿ<„ K›w
. ”Ñ<Y N`u? ¡I’ƒ ŸU”Ÿ<e“ ›e}vw[¨< ¾Á²< “†¨<:: Q´u<”U u›Óvu<
Áe}ÇÉ\ ’u`::
 KQÓ“ K¨<ß Ó”–<’ƒ
. ¾IÓ/¾õƒQ Ñ<Çà KSõÖ` kÇT©ƒ “ƒ
. Ku?} S”Óe~U ¾T>ÁÑKÓM õƒN ’ÑYƒ” ›²ÒÏK‹
. Q´u< ¾T>ÖkUuƒ” MTÇ© QÑA‹” iUÓM“”“ ¾SdcK<ƒ” u[K‹::
. ›G<” GÑ]~ KUƒÖkUuƒ QÓU SW[~ ÃI SêNõ ’¨<::
 u¨<ß Ó”–<’ƒU
. Ÿe^›?M Ò` ŸK?KA‹U Ò`
. ”ÓYƒ dv
. ›=ƒÄåÁ©¨< Í”Å[v
. u›=\dK?U ¾›=ƒÄåÁ ÑÇTƒ“ ›Év^ƒ u›õ]" u›¨<aû ÁK< ›Év^ƒ ¾²=G< ¨<Ö?ƒ “†¨<::
N. KƒUI`ƒ“ Ö?“ ²`õ
 u¾ÑÇT~ ¾T>Ñ–< ¾›w’ƒ ƒ/u?„‹” Teóóƒ uƒ/u?~ ¨<eØ Y’ UÓv`” uTe}T` ¾SËS]Á
“ƒ:-
. u ¯.U ¾}ssS¨< ÇÓT© U’>K=¡ ƒ/u?ƒ }q××]U u?/¡ ’u[‹
. u›G<” Ñ>²?U u²S“© SMŸ< ¾}Å^Ì
. pÉeƒ YLc? S”ðd© ¢K?Ï
. cªe¨ w`H” pÆe ä¨<KAe Ÿõ}— ƒ/u?ƒ
. õ_U“Ùe S”ðd© ¢K?Ћ” uTssU É`hª” ¾}¨×‹ ƒÑ—K‹::
  uÖ?“ ²`õ
. uÖuM
. uUeÖ=[ k”Ç=M /KIS<T” ¾T>çKà çKAƒ/
. QS<T”” uSÖ¾p
. uTî““ƒ
. uTe}T`U /UT@ ÖÃn‹G<—M T‚. 25.36/
. ›?‹ ›Ã y= ›?Ée” uSŸLŸM ¾}”kdkc‹ ƒÑ—K‹
 ²S’© ¾Ö?“ }kTƒ” uSÑ”vƒ
S. KvIM“ TIu^© ’<a
. ¾›SÒÑw . ›ÅÒ c=ÑØU S[Çǃ /`Øv”/
. ¾›Kvue . °lw /›"¨<”ƒ/
. ¾”ÓÇ ›kvuM . Tu` /c”u‚/
. uN²”“ uÅe Ñ>²? SÖÁ¾p . ¾¯Sƒ u¯M ›Ÿvu`
. É`
KI´u< Tu^© ’<a SW[ƒ u?} ¡`e+Á” ’‹::
W. KŸ=’ - Øuw ²`ö‹
 Y’ - êOõ
 w^“ ÇS× /õn/
 w°` k`í Y’ - îG<õ” KSËS]Á Ñ>²? Áu[Ÿ}‹¨< u?} ¡`e+Á” “ƒ
 òÅM”“ ›’vuu<” Áu[Ÿ}‹
 ¾ƒ`Ñ<U Y^‹” uTeóóƒ  ›í@ ²`¯ Á°qw
 SéQõƒ” uSéõ  pÆe Á_É ÃÖkdK<::
 ›v Ñ>Ä`Ñ>e ²ÒeÝ
 uY’ - Y°M
 u¾ÑÇT~ ¾T>Ñ–< ¾pÆd” Y°Lƒ  uSekKA‹ Là ÃdLK<
 ¾w^“ SéQõƒ  KY`¯} ›UM¢
 uu?} ¡`e+Á“ƒ ÓÉÓÇ‹ Là  KƒUI`ƒ ›ÑMÓKAƒ
 ug^  ]¡” ÃÑM×K< /É`Ñ>ƒ”/
 u¨[kƒ  ¾Y’ Y°Lƒ S’h u?} ¡`e+Á” “ƒ::
 uY’ - Q”é
 ¾¨<p` ›u=Á} ¡`+Á“ƒ /ÃU`G’ ¡`e„e ¾pÆe LK=uL ›u=Á} ¡`e+Á“ƒ
 u`“ Se¢ƒ ÁL†¨<
 ×^“ ÓÉÓÇ ÁL†¨<  õMõM ªh‹
  ußn uwKAŸ?ƒ ÁM}c\ ›u=Á} ¡`e+Á“ƒ ÁLDƒ ¾Y’ Q”í SW[ƒ u?} ¡`e+Á” “ƒ::
[. Kp`e“ ~]´U
u?}¡`e+Á” uGÑ^‹” ›=ƒÄåÁ up`e“ ~]´U uŸ<M ÁLƒ T>“ Ÿõ}— ’¨<:: Ÿ’²=IU:-
 u]¡  uTu^© ’<a
 KØ“ƒ“ S`U`
 ÁKð¨<” ƒ¨<MÉ T”’ƒ ¾T>ÑMî
 ƒ¨<MÆ” K°Éу ¾T>Á’Xc<
 wN?^©“ *`„Ê¡d© ¾J’< p`f‹”
. u¨<p` ›u=Á} ¡`e+Á“ƒ . uòÅLƒ
. u²?T“ uS´S<` SX]Á‹ . uw^“ SéQõƒ
. uÑÇTƒ Y`¯ƒ
K~]´U SeIw’ƒ Ÿõ}— ›e}ªê*” ›u`¡K‹:: ’²=IU ¾pÆe LK=uL ¨<p` ›u=Á} ¡`e+Á“ƒ ÃÖkdK<::
. uêOõ . uY’ Q”í ²`õ w²< Gwƒ” ›u`¡K‹
. uÉÑ<Wƒ
. uY°M“
p`íp`î

[É›?} Ó²=›wN?` ›ÃK¾”

ªu= SéQõƒ u=Ñu<

 ¾u?} ¡/Á” ታ]¡ በዓለም መድረክና የኢትዮጲያ ቤ/ያን ታሪክ------አቡነ ጎርጎርዮስ ሁለተኛ
 ¾u?} ¡/Á” ታ]¡ ቁጥር 1 እና 2--------------- ማኅበረ ቅዱሳን
 የቤ/ያን ታሪክ-------------------------- ፕ/ር ሉሌ መላኩ
 ወርቃማው የኢ/ያ ቤ/ያን ታሪክ -----ዲ/ን ሰሎሞን ዮሐንስ እንዲሁም ማኅበረ ቅዱሳን በየጊዜው
የሚያዘጋጃቸው አጫጭር የቤ/ያን ታሪክ ኮርሶች

“ማንበብ ሙሉሰው ያደርጋል” መልካም ንባብ